Issue: December 2009

  • Uploaded by: Lalhlimpuia
  • 0
  • 0
  • July 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Issue: December 2009 as PDF for free.

More details

  • Words: 10,384
  • Pages: 34
-1-

-2-

A Chhunga Thu Awmte 1. Editorial ......................................................................... 3 2. Sermon: Vawiinah hian in tan Chhandamtu a piang ta.. 4 3. Krismas thuchah: Krismas (2009) thuchah.................... 7 4. Kristian chhungkua: A la hmasa berin hun hman zel nise.. 9 5. Testimony Huang: Testimony ..................................... 12 6. Awmdan mawi............................................................. 13 7. Eirel.............................................................................. 14 8. Beautycare ................................................................... 16 9. Hriselna Huang: Hrisel nana thil tih theih awlsamte ... 17 10. Engvanginnge .............................................................. 19 11. Household Tips............................................................ 19 12. Missionary Huang: Ka tlinna Lalpa............................. 21 13. Report: 1. Chhawmdawlna In report tlangpui............. 23 2. Thenzawl Pastor Bial BKHP Repoty ......... 24 14. Kros nunna chu ............................................................ 25 15. Ringtu nun tih hram hram nun..................................... 27 16. Mizoram leh tawngtaina .............................................. 29 17. Nangni leh Keini………………………………………31

-3Editorial:

Thilpek hlu ber i tan a ni Mi tam tak chuan Lal Isua Krista lo pian dawn khan ropui takin lal inah piang turin an ngai a, Juda-te pawh khan chutianga an beisei avang chuan Lal Isua kha an hai a. Heroda chanchin an ziaknaah chuan Heroda khan lal in ropui tak nipui laia a chawlhna tur ‘Herodium’ a sa a, a chhungte leh a thian thate nena an chawlh hahdamna tur a ni a. Inbualna leh pools- tuivawt leh tuilum hman theih, huan ropui takin a hual vel a ni a. He lal in ropui tak hi indonaa hnehna an chan hriat reng nana a sak niin an sawi nain, mi thenkhat erawh chuan Heroda mahni hmasial lutuk khan thil tum dang a nei niin an ngai a. Heroda hian Zawlnei Mika hrilhlawkna “Messia chu Bethlehemah a piang ang” tih a sawi lawk (Mika 5:26) kha a lo hre tawh a, he a lal in sakah hian Israel lal hi lo piang turin a duh a ni tiin an sawi a ni. Kan Lal Isua pian tur Pa-in a lo ruahman dan hi lal in ropui taka piang tur ni lovin ran chaw pekna thleng a ni a. IIKor 8-9 ah chuan Lal Isua Krista khawngaihna chu hetiangin a sawi a, “Hausa mah sela, nangmahni avangin a lo rethei ta a. A retheihna avang chuan in lo hausak theihna turin,” tiin. Chhandamna a thlawna min pek dan hi a va hlu em - thilpek zawng zawnga ropui ber, hlu ber chu nang leh kei hian kan lak mai theih turin min pe a ni. Lei leh van leh a chhunga thil awm zawng zawng siamtu leh neitu, keini mihring suala tlu tawhte chhandamna turin a thilsiama rawn chang a, a nunna hial kan tana petu hi i Lal leh Chhandamtu atan i la thlang lo a nih chuan, kumin KRISMAS-ah hian lo hnar lul tawh lovang che. Hmangaihtu i lo hai ve palh ang e. Chhiartu zawng zawngte kum 2009 Krismas Lal Isua nena hmang turin duhsakna ka hlan a che u. - Zosangi -

-4Sermon:

Vawiinah hian in tan... Chhandamtu a piang ta. - Pastor R.Lalbiakliana, Shillong Genesis 1:2-ah chuan “...lei hi a chhiaa a ruak ngawt a ni a, tui thuk tak chung chu a thim mup a...” tih kan hmu a. Hebrai mite chuan ‘Thim’ tih hian Pathian awm lohna hmun te, thihna te, natna te, indona te, buaina te, manganna te leh lungngaihna te a entir niin an ngai a, chutiang thimna chuan khawvel pumpui hi a tuam niin an ngai thin. Thuthlungthar hunah pawh Johana chuan “Eng chu thim zingah a lo eng a...” (Jn. 1:5) tiin a sawi a. Bawhchhiatna avangin khawvel chu thimnain a tuam tlat a, a chhunga cheng mihringte pawh chu thimna (sual) chuan a tuam tlat bawk a. Chutichuan, mihringte chu sual leh thim thuneihna hnuaiah awmin sual chuan min bawih tlat a. Thihna, natna, manganna leh lung-ngaihna tam tak tuarin nitin zantin kan rum thin. Luka chuan mihringte dinhmun chu hetiangin a tarlang a. Riangvai, saltang, mitdel, tihduhdah tuar ti tein (Lk 4:18). Chutiangin zawlnei Isaia paw’n a lo sawi tawh bawk. (Is 61:1-4). Tlem lai deuh khan Guwahati Sahuan-ah kan leng a, ramsa chi hrang hrang kan en a, a hmuh-nawm hle. Chumi ni a ka thil hmuh pakhat ka rilru leh ngaihtuahna rei tak cham chu hei hi a ni. Thirlen a hung phui tlat chhungah hian Rul lianpui pui mai an dah a, thingzarte an dah bakah puk ang deuhte an siam bawk a. Chutah chuan Ar la puitling chiah lo eng emaw zat an dah a, leia vaivutte chu thai veiin; hlauh ngaihna pawh hre chuang lovin ngaihngam takin an awm ve a. Chungte chu rulin a riltam veleh a ei mai turte an ni. An dinhmun ka han ngaihtuah chuan an lainatawm reuh ngei mai. Chutiang deuh chuan keini mihringte dinhmun pawh hi a ni awm e. Sual leh a thiltihtheihnain a duh duhin min khawih

-5mai a nih hi. Lal Isua Krista tel lohna khawvel, inchhung leh mihring thinlung chu a hrehawm em em a ni. Chawlhna leh thlamuanna zawngin kan tlan ruai a. Hausakna te, mipat hmei-chhiatna te, ruihhlo te, thiamna te, nawmsakna te nei ila hahdam dawnin kan ngaihtuah thin. Mahse mi tam takin chung thilte chu an lo hmu tawh a, an tuihalna a reh chuang lo. Kum tam vak lo kaltaah khan America rama khaw-pui pakhata mi hausa sawm te hnenah zawhna pakhat, “I hausakna hian hlimna leh thlamuanna a pe che em?” tih hi an zawt theuh a, an chhanna chu a inang vek, “No” tiin. Saltang mangang, lung-ngaite tan chhuahna dar vuain Isua Krista chu a lo kal ta. Kan mamawh zawng zawng chhanna ni turin Chhandamtu a lo piang ta. Hmana Berampute hnenah chuan thu lawmawm tak a lo thleng ta, “Hlau suh ulang, ngai rawh u, mitin ta tur chanchin tha lawmawm em em ka rawn thlen che u a ni. Vawiinah hian in tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu” tiin. Aw le, he thu ropui tak hi tha i tiin i chhiar fo tawh mai thei, Krismas lai phei chuan mi thusawi ngaithlain hlate pawhin i sa ngeiin ka ring, a lawmawm e. Amah-erawhchu, tihian ka han zawt teh ang che. He Chhandamtu, Isua Krista chhandamna hi i chang tawh em? I lo la chang lo a nih chuan vawiinah, tunah hian i chang thei reng a ni. Tunah khan chatuana nunna chu i chang tawh a ni thei e, mahse, tunah khan thimna kawng hrang hrangin i nun a la tuam thei tho che. Isua Krista hi thlarau chhandam-tu chauh ni turin Pathianin min pe lo, sual vanga hrehawm leh manganna zawng zawng atang pawha min chhandam turin, he leiah ngei, tunah mai hian kan chan theihna tura lo kal a ni. Khawvela a awm laia a rawngbawlna leh a hna-thawh zawng zawngte enin vawiina kan harsatnate la kiang turin a hman theih (effective) reng a ni. Natna i nei em? I rawngbawlpui leh thiante atangin harsatna i nei em? In nupa nun emaw fate emaw nu leh pa atangin emaw unaute atang pawhin harsatna

-6i nei em? Sualna leh thil tha lo i nuna awm reng neiin saltang angin hrehawmnain a tuam fo che em? Krismas bawr vela sum leh pai indaih lohna phurrit i phur em? Engvang pawhin phurrit tak phurin i nun chu hrehawmnain a tuam che a ni thei e. Vawiinah, tunah tak hian i tan chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu. Pan la, a hnenah i phurrit nen tlu lut rawh, a ni’n a lo chhandam ang che. Kum 2006 tawp lamah khan zunkawng tha lo avangin damdawi inah ka awm a, natna dang dangin min belh zel a, ka dam lawk thei lova. Damdawi in atangin ka chhuak a, ka lut leh thin a, a mangan thlak kher mai. Tuk khat chu in lam atangin ka chhungte’n phone hmangin Bible min rawn chhiar sak a, chu chu kan thupui hi a ni. “Vawiin-ah hian in tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu” tih hi. Chu veleh, ka thinlungah chuan “Ka dam ta” tiin Pathian hnenah lawmthu ka sawi a, ka damna ka puang ta zel a. Nitina damdawi chi hrang hrang, zing lamah pakua, tlai lamah pariat ka ei thin chu ka ei chhunzawm ta lo. (Damdawi ei loh ka sawi mawina lam a ni lo e). Isua Krista hi ka thlarau chhandamtu mai a ni lo, taksa leh rilru chhandamtu pawh a ni. Krismas vawi tam tak i lo hmangin i lo lawm tawh a ni thei a, amaherawhchu, hlimhlawp mai atana Krismas hi hmang liam leh mai lovin; Krismas (Krista Ruai) hi hmang thei ila a va hlu dawn em! Chu Isua chu ka natna leh phurrit zawng zawng lak ata min chhan-dam turin a lo kal e. I phurrit zawng zawng lak atanga chhandam tur chein vawiin-ah, tunah hian Isua Krista chu a lo kal e, lo lawmin i nunah lo thleng ngei rawh se. (Rev. R.Lalbiakliana hi ZPMBK Bialtu Pastor ni lai a ni. -Ed.)

-7-

Krismas Thuchah:

KRISMAS (2009) THUCHAH - Rev. Dr. K.Lalrinthanga Chhiartu zawng zawngte in vaiin Krismas chibai ka buk a che u. Kumin Krismas chu Isua Krista khawvela a lo kal chhan leh Pathian ni si mihringa a lo chan chhan hi i lo ngaihtuah tlang teh ang. Luka 19:10-ah chuan, “Boralte zawnga chhan-dam turin Mihring Fapa hi a lo kal a ni reng a ni” tiin Lal Isuan Zakaia chung thuah a lo kal chhan chiang takin a tarlang a, Zakaia, mite’n ‘Misual’ tia an koh (chang 7b) hleprukna (corruption) avanga inti hausa tawntaw, nun khawhar ru tlat si, sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo tih a taka hretu, a hausak chhan an hriat avanga mite’n ngaihsan a hneka an hmuhsit ruk tlat, Zakaia, mi khawngaih thlak, lainattu leh thian tha pawh nei lo, a sualna a boral chhandam hna thawhsak chu Lal Isua Krista khawvel lo kal chhan a ni tlat mai. Kan chhungkua, kan khaw-tlang leh ramah hian Zakaia ang maia khawngaih thlak chhan-chhuah ngai an awm em? Luka 5:32-ah “Mi fel takte lam tura lo kal ka ni lova, misualte lama sintir tura lo kal ka ni zawk” tiin Lal Isuan a lo kal chhan a sawi leh a. Pathian thu chuan “Tumah mi fel tak reng an awm lo, pakhat mah an awm hauh lo” a ti tawp mai a. Mi fel lo, fel nia inhre tlat te, misual, tha nia inhre tlatte hian Lal Isua Krista an mamawhna an hre thei ngai lo. Mi, an fel lohna sualnate hriattira Lal Isua Krista khawngaihna leh ngaihdam-na chang tur a siam a, a lam an lo hawi theihna tura an rawng bawl sak hi Isua Krista khawvel a lo kal chhan a ni. Kohhrante hian he hna pawimawh tak hi kan chhunzawm em?

-8I Johana 3:8c “Pathian fapa lo lan chhan ber chu diabawla hnathawhte a tih boral theih nan a ni”. Mihring thinlunga (keimah-ni-a) diabola hnathawh, dawt sawi chin te, mi rel te, thikna te, itsikna te, hurna te, inngaihna te, zu ruihna te, zu hmun hlimna te, duhamna te hi hneh a, tih boral vek a nih theih nan Lal Isua khawvel-ah a lo kal a. I nuna diabola hnathawh lo lang chhuak thin kha Lal Isua thiltih theihnaa hnehin, tih boralin a awm tan tawh em? Johana 10:10b-ah Lal Isuan a lo kal chhan a sawi leh a, “Kei zawng nun an neih nan, tam taka an neih nan lo kal ka ni” a ti a. Hei hi Thlarau lam nun hausa Lal Isua Krista chauhin a pek theih nun tam tihna a ni. Krista zara nun tak tak neitute chu he khawvel retheih, bawrhsawmna leh thlemna tuifawnte pawhin a chimpil theih loh nun neitute an ni. Tuifawn a san poh leh an kang sang mai thin. Itsik, hmusit, elrelna leh en-dawngna karah pawh Krista avanga nghet taka ding ngam te, dikna leh felna tan tlat ngam, mahni hmasialna leh chapona te thlauhthlaa, mi hausa leh thiltitheite chauh tih lawm tuma tlawn khu huam lova, mi rethei leh chanhai zawkte chungah hmangaihna leh khawngaihna lantir te, Pathian malsawmna an dawn sum leh pai in leh lo te, rawngbawl nana phal taka pe lettute hian nun tam tak an neih chu a lo ni reng mai. Hetiang nun hi kan neih thaih nan Lal Isua khawvel-ah a lo kal a ni. A chunga Lal Isua Krista khawvel lo kal chhan kan han tarlante hian eng chen nge i nunah awmzia a neih tawh le? Kum engzat nge Krismas hi a nihna tak hre chiang lova i lo hman liam tawh le? Isua Krista khawvel lo kal chhan hi a taka i nunah a la thleng lo anih chuan kuminah hian, “Aw Lalpa Isu lo kal rawh i tan hmun ka thinlungah a awm” i ti thei dawn em? A lo kal chhan tihlawh-tling tura Lal Isua Krista kan tana a inpekna hi i ngaih-tuah chiang ang u. A van ropuina zawng zawng hlip thlain, a lalthutthleng leh lallukhumte

-9rawn kalsanin, Lal ropui ber chu a thil-siamah lo changin chhan-damna, chatuana nunna, a thlawnin min rawn pe a. Tirhkoh Pawla’n “Kan Lalpa Isua Krista khaw-ngaihna chu, a retheihna avanga in lo hausak theihna turin hausa mah sela nangmahni avang ngeiin a lo retheih tak kha in hre si a,” a tih ang khan. Hmun tlawm ber Bethlehem-ah ran in chu belin khawvel chhandamtu chu a lo piang ta. He kan tana a inpekna ropui tak avang hian nang leh kei hian faka chawimawi lo thei kan ni dawn em ni? “A pianna tlawm mahse ka chhandamtu a ni chawimawi nan hla i sa ang” tih hi kan insawmna lo ni theuh rawh se. Amen. (Krismas thuchah min ziah saktu hi BCM Hqrs. a Ramchhung Director ni lai a ni a, Article tha tak min ziah sak a, a chungah kan lawm hle. -Ed.)

…………………… Kristian Chhungkua: A LA HMASA BERIN HUN HMAN ZEL NISE - PS Lalhmingthangi, BCM Office, Serkawn “Keiniho hi Krista rawngbawltuah leh Pathian thuruk enkawltuah miin min ngai rawh se,” (I Korinth 4:1) Nu pakhat chuan lung-ngai aw tak mai leh rilru na awm tak mai hian, “Keini chhung chu... chhungkaw tawngtai pawh kan hmang thei ve lo ve, han rawt ve mah ila, a thenin an peih lova, a then an hman lova, a thenin an ning a. Chhungkaw kima chawhlui kil pawh kan nei thei meuh lo chu a ni e,” tiin a thiannu hnenah chuan a sawi a. A thiannu chuan nitina chhungkaw tawngtai neih a harsatzia thu leh tih hramna tel lo chuan tih theih loh tluk hial a nihzia a sawi ve a.

- 10 Mizoram chhung leh pawnah pawh nise, Mizo tawh reng reng chu tumah hi Kristian ni lo sakhaw bia kan awm lova. Kan vai mai hian Kristian kan ni vek mai. A tha e. Amaherawhchu, Krist-ian Isua Krista ringtu leh zuitu kan intih mek lai hian mite’n engtin nge min hmuh a, engtin nge min ngaih tih hi ngaihtuah leh chhut tham tak niin ka hria. Lunglei Weekly News Paper pakhat ‘Sunday Tribune’-ah chuan Lungleia hnamdang (Vai), hun eng emaw chen lo awm tawh te’n Mizote min hmuh dan an rawn ziak a. Eng angin nge Mizo Kristiante min hmuh dan an zawhna vai hovin an chhanna tlangpuiah chuan, Kristiante sakhaw dang aia kan danglam bik loh thu leh chutiang a nih avanga Kristian sakhaw biak kher a tul an tih loh thua an chhan thu an rawn ziak a ni. Kristian nun hi chhung-kuaah a intan loh chuan Kristian chhungkua, Kris-tian ram din a harsa thin. Josua’n, “Kei leh ka chhungte erawh hi zawngin LALPA rawng ania kan bawl dawn ni,” (Josua 24:15) a ti a. Engtin nge chhungkuain Lalpa rawng kan bawl theih ang? i ti a ni mai thei. Ni e, chhungkuaa member awm zawng zawngte hi kan vaiin Missionary-in emaw Koh-hranah fulltime-in thawh vek theih a ni lova. Thenkhat chu kan thiamnain a phak lova, thenkhat chu kan kumin a tlin hek lo. Engtin nge ni ta ang? Vawi khat chu kan fanu naupang ber chuan kum nga mi a nih laiin hetiang hian rawtna a siam a. “Tlai tin chhungkaw inkhawm/tawng-tai kan neih dawn apiangin Bibla la hmsa bertu apiang-in hun hman zel nise” tiin. Kei chuan ngaihtuah chiang mang lo hian tha ka tih thu ka lo hrilh ta mai a. Chutia a tih tuk (naktuk) atang chuan, “Khai le, Bible kha...” kan han ti chu kan fanu chuan Bible chu a lo inchhawp diam tawh chauh ni lovin, chhiar tur lam chuan a lo keu fel diam tawh mai a lo ni a. Chutiang chuan chawlhkar khat dawn lai mai chu kan fanu chuan chhungkaw tawngtai hun chu a hmang ta mai a, a u te leh midang tan hun chan a theih ta mang lova, kan tidanglam leh a, tlai tinin kan inchhawk leh ta

- 11 zawk a. Chutianga kan tih chuan kan phak tawk ang zelin kan chhungkua chuan rawng kan bawlah kan ngai a, nuam kan tiin kan hlim viau thin a ni. Heti chung pawh hian ‘Kristian Chhung-kua’ intih ngam a har chang a tam tho mai. “Khatia i tih khan maw khatianga i tawng, awm khan Isua a lawm ang em?” intih chang kan ngah em em thin. Aw le, Kristian kan ni a, sakhaw dang leh hnam dang zingah pawh kan inti Kristian viau thin. Tumah hian Kris-tian kan nihna hi kan zahpui ka la hre lova. Zurui pakhat chu motor kawng sirah a let der mai a, vai mistiri pakhat hian a nuihzat lai chu a thiante chuan na an lo tihsak deuh a niang, “Hnek sawk ta che” an han ti zui a. Zurui chuan, “E khai, Kristian kan nih hi” a ti e, an ti. Aw le, Mizote chu Kristian kan ni theuh mai. Keimahni chhungkua theuh in en ta ila, kan intih Kristian viau lai leh mite’n nu tha, pa tha, nula tlangval tha emaw mimala Kristian tha tak hmuha min hmuh lai hian Kristian chhungkua hmuhin min hmu ang em? Keini nu leh pate hian tisa leh khawvel thilah chuan kan fate kan um phak tawh lo hle a. Hetiang hian thlarau lam nunah pawh kan fate hi kan um phak lo ve em? Nge, kan rualin emaw kan hnungah emaw kaltirin kan hruai zawk? “An nu leh pa an that nen, he mite unau hi chu...” min ti nge, “An fate an fel tehlul nen an nu leh pate hi a lawm!” tiin miin min sawi zawk? Tirhkoh Paula sawi ang hian mite’n Pathian thuruk enkawltu-ah leh a rawng-bawltu-ah miin min ngai em? Mahni chuan Pathian rawng-bawl nasa ve hlea kan inhriat lai hian mite’n kan rawng-bawlna hi an hmu ang em? “He mite chhungkua hi chu...” fak lo zawnga mite’n min sawi lai hian keimahni lamah chuan kan vaiin Kristian kan ni vek si. Isua Krista leh a hnathawh ringa, Pathian thu awih tute, a hnung zuitute chu Antiokei khuaah khan ‘Kristian’ tih an lo ni ta a nih kha. Awle, nangni chhungkua kha enge in an ve? Isua ringa, Pathian thu in awih avang ngeia Kristian chhungkua nge in nih, in lo pian chhuahnain a ken avanga Pathian

- 12 thupek pawh awih lem lo chunga Kristian ni ve hrim hrim zawk? I fa khan chhungkaw aiawha tawngtai emaw a duh loh tlat chuan eng ang Kristian nun nei nge a nih ang? Tawngtai pawh duh lo leh thei lo fapa/fanu nei chung khan ‘Kristian Chhungkua’ intih reng chu a ngamawm ang em le? Hun hman chak avanga Bible la hmasa ber nih vang leh Pathian thu awih avanga KRISTIAN kan lo nih theuh theihna turin Lalpa’n mal sawm rawh se.

…………………

Testimony Huang:

Testimony - T.Kapbuangi, Pukpui “I awmdan tur chu Lalpa chungah nghat la, Amah chu ring la, ama’n a ti vek ang” Sam 37:5 Tunlai mi tam takte ti ti pakhat chu Aizawla tawngtai dam thei ropuizia hi a ni a. TV-ah te kan lo en ve a, kal ve ka chak fo thin na a, mahni a han tum ngawt ngam chi ka ni si lova, Pathian ka rawn a, “Kal ve hi rem i ti a nih chuan ka pasal bulah chiang takin i phal leh phal loh hrilh ang che,” ka ti a. Kan pa chu ka rawn ta a, a ni chuan rem a ti lem lova, “A kal zawng zawng pawh an dam chuang lova, tuna i awm danah khan lungawi mai rawh,” a ti a. Lungawi vak lo chuan khumah tawngtai tumin ka bawk zal a, ka tawngtai hma chuan ka Bible chang tarlan hi keimahah chuan a lo ri ta mawlh mawlh mai a. “A ni tak a lawm maw le, ka dam emaw dam lo emaw ka taksa hi Lalpa tan ka pe tawh a, tul a tih chuan hetah pawh a tidam thei a lawm,” tiin lungawina thleng hian min pe a, lungawi takin ka kal ta lo mai a ni. Lalpa hian keini aiin kan thatna tur hi a hre chiang zawk, kan thatna tur lo chuan kan chungah engmah a thlen tir dawn lo a ni. Tunlai chu Lalpa-ah hian ka lungawi em em ringawt mai, Lalpa ta ka ni tawh a, hahdam tak leh lungawi

- 13 takin ka awm thei a ni. Ka natna hi tawngtaina min neih tam tirtu a ni a, hetianga ka awm chung pawha lungawi-na nun min petu Lalpa hi ropui ber rawh se. Unau duh tak, ringtute hi kan va han vannei em! Hahdamna, lungawina te hi pawisa-a lei tur nise keini angte chuan lei ngaihna a awm lo, lei ngai lova a peka min han pe ringawt te hi a va hlu em! Mite min hmuh danah te chuan keini ang mi ang lo ni mah ila, a mi khawngaihna leh hma-ngaihna te hi kan chungah a lan chhuahtir fo mai te hi a hlu ber a ni. Lal Davida chuan, “Ka manganin LALPA chu ka ko thin a, ka Pathian ka au thin. Ani chuan a Biakin atang chuan ka aw a hria a, a hmaa ka au thawm chu a bengah a lut ta a,” tiin a sawi a. Heng a thu nungte hi kan chhiar a, kan harsatnaah pawh thlamuang takin kan awm phah fo thin. “Hetiang hian awm lo ila chu ka Lalpa hi ka hnaih awm si lova,” ka ti a, lawmthu sawi chang ka nei fo mai. Tun hma te chuan lawmthu sawi chu hnai lo tak a ni, thih hi ka chak reng mai a, nun a hahthlak bik khawp mai. Sawi dawn chuan sawi tur a tam mai, harsatna kan neih pawhin LALPA hi i hnaih zel ang u. ………………..

Awmdan Mawi 1. Biak ina kan inkhawmin kan thuamhnawte chu a tha emaw tha lo emaw pawh ni sela, a fai tur a ni a. Kan neih tawk angte fel fai taka kan enkawl hian Pathian kan zahna lantirna a ni a. Khawvela miliante kan biak dawn pawhin thawmhnaw fai, kan neih that angte kan inbel thin a ni a, lei leh van Lalber hmaah kan inlan a ni tih i hria ang u. 2. Inkhawm laia chhuah hi thil mawi lo tak a ni a, chhuah loh hram tum a tha khawp mai. Inkhawm kal dawn leh chhuah vah dawnin in lamah zun ram thiar lawk thin a tha. 3. Kan tawngkam hmante hi fimkhur a tha hle. Mi zingah emaw thiante zingah emaw pawh nise, zun chhuak te, daikal/ek chhuak tih sawi te hi a mawi lova, chu ai chuan, “Bathroom-ah ka va kal teh ang” emaw tih mai a mawi zawk. 4. Thian kawmna leh mahni inchhungahte “Ka lawm e” tih te, “Khawngaih takin” tihte leh tawngkam mawi hman chin hi a

- 14 pawimawh hle. Upa te’n, “Tawngkam thain sial a man” an ti a, hnam fing apiangte hi an hawihhawm niin a lang. Chhungkuaah pawh tawngkam vin hmang lovin tawngkam mawi leh zaidam taka inbiak chinte hian chhungkaw nun a tinuam thin. 5. Inhrilhruk chin hi awmdan mawi lo tak a ni. Awm khawmnaah emaw, chhungkaw zingah emaw pawh nise, midang hriat ve hlau ni awm taka inhrilhruk sur sur hi bula lo awm ve tan khan ngaih a ti tha lo thei a. Chuvangin, chhungkuaah leh thenrual zingah pawh nise inhrilhruk chin loh a tha. ……………………

Eirel:

1. Arsa siam dan (Chicken Mayonnaise) (Tun tum chu Krismas laia arsa special deuha siam duh tan kan han ziak a ni) Mamawhte: 1. Ar pum khat 2. Zikhlum gm 200 (pava khat tling lo) 3. Carrot gm 150 4. Mayonnaise no 4 vel. A siamdan: 1. Ar pum chhum la, a hmin hnuah a ti tha lai (a vun tel lovin) sin te tein pawt sawm rawh. 2. Zikhlum sin te te-a chansawm leh carrot sin te te-a chan nawi nen tha takin chawhpawlh la, chu mi hnuah Mayonnaise nen ngun takin chawhpawlh ang che. 3. I chhawpna tur thlengah dah la, mawi takin chei ang che. 4. A chei nan letuce, tomato, carrot, fanghma, beetroot, radish leh celery te a mawi duh hle. 5. Chi danga siam dan: Arsa chhum hi a ruh nen a joint-ah thetin, Mayonnaise nen pawlh a, salad hnah leh zikhlum leh carrot a sirah chei nan hman tur a ni.

- 15 -

MAYONNAISE SIAMDAN: Mamawhte: (1) Salad oil thirfian 10 (2) Artui pum khat (3) Vinegar thirfian khat (4) Chini, chi, mustard powder fiante chanve theuh (5) Pepper fiante ¼ A siamdan: A vai hian chawhpawlh a, Mixie liquidiserah minute khat her ang che. Mixie nei lo tan- Artui, chi, chini, mustard powder leh pepper te ngun taka chawh hmasak a, chutah salad oil leh vinegar chu a inchhawka zawi zawia leih chhawka chawh zel tur a ni. Hun a duh rei deuh na a, a tha ve tho a ni.

2. Krismas Cake Mamawhte: (1) Maida kg chanve (2) Butter kg chanve (3) Chini kg chanve (4) Artui paruk (5) Mixed spice fiante khat (6) Nimbu kawr ¼ (7) Canded peel, Currant, Sultanas, Cashewnut, Kismis gram 250 theuh. A siamdan: 1. Maida, spice leh nimbu kawrte chawhpawlh la. 2. Butter leh chini chawhpawlhin nuai rawh. 3. Artui tlem tlemin (ngun taka i chawhpawlh hnuah) Maida nen telh chhawk ang che. 4. Nut kan ziah ho zawng zawng khi telh la, nuai pawlh rawh. 5. Cake, tin mawmah dah la, a lai chhung pawng lovin kutin hai rual ang che.

- 16 o

6. Oven lum saah 300 F-ah ur tur a ni. Darkar khat ur a ngai. A hmin leh hmin loh chu hmawlhtein a laiah chhun la, i hmawlh chu a la hul loh chuan a la hmin lo tihna a ni mai. ………………

Beauticare 1. Hmai phih dan: Hmai phih reng rengin uluk taka phih tur a ni a, phuai deuha duh dan dana nuai mai lovin awmze nei taka nuai tur a ni; chuti lo chuan hmai a chuarin a zur hma bik. Hmai phih nana tui lum hma hian hmai a zur hma a, tui vawt thianghlim hman a tha. Hmai phih dawnin tui chuan hmai chu a theha theh huh phawt tur a ni, hei hian blood circulation a siam tha. Hmai phihna face wash emaw sahbawn emawin biang dinglam chu chho zawngin bek lamah nuai liam phawt a, biang veilam pawh a chho zawng thova bekah nuai chhoh tur a ni. Hmai hi a hmelhem hma a, chuvangin kut tina hiah loh tur a ni. Chal, a lai tak atanga hnar kawn chhuk, khabe thleng hi ‘T’ zone an ti a, hmai mawm duhna lai a ni a, tihfai uluk ngai lai a ni. Hmai phih zawhah a tawpa tuia tleuh nan chauh chhuk zawnga phih tur a ni. Hmai phih zawha towel a hru tawk tawk lovin deh hul tur a ni. 2. Complexion thatna: (1) Hunbi dik taka ei leh in leh ei leh in tha inbuk tawk balanced diet. (2) Zanah mut that. (3) Ni khatah tuisik no 10-12 vel in ziah a tha, hei hi hriselna atan pawh a tha. Zing thawh ve leh tui no khat tal in thin hian kawchhunga bawlhhlawh awm kha zunah a tichhuak a, vun a tifai a, zun a tifim bawk. (4) Bawnghnute in tam a tha. (5) Ni sa-ah awm tam lohva, ni eng dawn tam tur a ni a, boruak thianghlim dawn tam a tha bawk. (6)

- 17 -

Exercise nitin darkar chanve vel tal lak a tha a, ke a kal a tha hle. (7) Thil hnang leh thlum lutuk leh thil mawm lutuk te ei tam loh a tha.

Hriselna Huang: Hrisel nana thil tih theih awlsamte (Simple tips for maintaining health) Mihring taksa ruangam hi Pathian siam a nih avang hian a khawl hi a ropui danglam bik em em mai a. Motor khawlte hi zawng mihringte siam chawp a nih avangin a chhiat palh pawhin siam that a har lo fo a ni. Heng mihring siam chawp khawlte pawh hi enkawl fimkhur chuan a tlo bik em em a ni. Kan taksa khawl chu, chutiang taka siamtu’n min siam a nih avangin, a khawl hi a delicate viau laiin, tlo leh daih rei tur taka siam a ni. Taksa khawl hi vawi khat din a nih tawh chuan chhum lo chat lova thawk reng tura tih nun a ni a, a thawk rim ta em em mai a ni. Ran leh mihring khawl siam chawp ang mai ni lovin, mihring khawl chu amah vek in enkawl chho thei tura ruahman a ni. Mahni theuhin, mahni taksa khawl vawn hriselnaah mawh kan phur a ni tih i hre reng ang u. A inenkawl dan tha awm mawlte i han ngaihtuah tlang ang u. Thawkna tha neih reng hi hriselna neih that nan a pawimawh a ni. Taksa bung hrang hrang, a bikin thluakin Oxygen a dawn that nan, thisenin a phur chho va, chuap atangin a lo dawng thin a ni. Chuap na nei ho chuan thawk harsatna leh oxygen tlakchhamna an nei thin a ni. Ka chhung atangin chuap thlengin a hrisel tlang chuan thawk thatna a awm a, chu chuan Oxygen supply a siam ta thin a ni. Hemi veng him tur chuan kamchhung tih fai that a, hrawk thip awm loh nan tuilum chi-al a kam thuah fo tur a ni. Tin, chuap

- 18 exercise neih that tur a ni. Zing thawh hma a, boruak zang takah thawk lak vak vak a, vawi 10-20 nitin tih a tha. hei hian chuap fan theihna a siam tha reng a ni. Chuap na Pneumonia leh TB vei tawh tan chuan tih uar zual tur a ni. Lehkhazial zuk hian chuap leh thawkna dawt a ti bal duh em em a ni. Meizial zuk loh hi a tha ber a ni. Lung (Heart) hi thisen sem kual tu tur a nih avangin chawl miah lova hna thawk reng tu a ni a. Chuvangin, chhawr hah lutuk fo hi a tha lo a ni. Infiammi tan pawh darkar khat aia tam hah taka a inkhelhpui reng chuan, lungphu a rang lutuk thei a, harsatna lian a thlen thin. Ritphur chunga chho kan kal pawhin a khat tawkin hah chawlh a, lungphu, marphu rang/chak lutuk kan hahchawlh tir tur a i. Tin, thau (fat) ei nasat hian thauin lung a tuam a, a fan thatna a titlem a, lung chak lohna a siam thei. Chaw eina kawng hi, supply dawnna a nih avangin a dam that a tul reng a. Chawdawt leh pumpui hi a thawk rim em em mai a. Kuhva leh hmawmsawm kan ei nasat lutuk hi chuan kan chhawr hah nasa lehzual a. Pumpui nate hi a tam em em a ni. A hah lutuk loh nan chhawr rim loh deuh a tha a. Sarep fip lutuk leh thil sak leh thak ei nasat hian pumpui a tih hah leh zual thin a ni. Pumpui ruaka rei lutuk dah hi a tha lo fo a ni. Tin, chawpai tawih that nan Vitamin leh Enzyme tel chi ang hi ei tel ve fo a tha. Ek that theih nan thlai hnah hring leh tui tam tawk ei leh in fo tur a ni. Ei leh in thianghlim a tul. Zun kawng lam hi a that reng a tul a. Taksa in thil tha lo tawhte a paih chhuahna a ni a, engtik lai pawh hian taksa atana tha tawh lo paih chhuah tur a awm reng a ni. Chumi paih chhuahna tur a that tawk loh chuan harsatna a thlen fo thin a ni. Tui tam tawk in hian taksaa thil tha lo awmte a chhuahpui thin a, zun kawng a tithianghlim thei a ni. Hriatna thazam leh tihrawlte an that reng nan chuan physical exercise neih that hi a tul a ni. TV-ah te kan hmuh ang exercise te hi a tha em em a. Yoga an tih angte hi tangkai

- 19 tak a ni. Heng ang kher a kan ti thei lo a nih pawhin exercise lak dan awlsam apiang hi tih fo tur a ni. (Source: Hriselna Magazine) ………..

Engvangin nge? Engvangin nge ‘Mizo Damdawi’ hi a tangkai? Eng atan te nge an hman thin? = Mizo damdawi hi chi hrang hrang a awm a, chung zinga thenkhatte chu an hmanna nen lo sawi ila. TANGSEH: 1. Chakai hel chhut sawm, tangseh bawl durha hnawihin a dam thuai mai a ni. 2. Saisiak hnah chhum tuia bualin, densawm tui pawh a tha. 3. Tuilum chi-al a inbualtir tur. 4. Tling hnah chhum tuia inbualtir tur. THI NGAH LUTUK TIHTLEMNA: 1. Zawngtah kung pil leh a rah ei a, a rah leh a pil densawm tui chu puma hnawih bawkin a tha. THI PUT REH THEI LO: 1. Savawm mit tlem ei tir a, ei tam luat chuan thi put a zual leh thung a, chinna a ni bawk si. 2. Sarzuk zung pil chhum tui in tir. 3. Ralsamkuai zung pil chhum tui in tir. 4. Badam hel ei teuh mai tur. TAI BAWL / TAI CHAT (PIPE) 1. Sekhupthur ei tir. 2. Tuilum chi-al a, tai chu sil tur. 3. Sanghal (Nghalchang) paw rimchhe tak sa eitir tur. TUR EI: 1. Tur engemaw lo ei palh chuan vaimim char emaw, a no (hring) emaw kang lova densawma ei teuh mai tur a ni. 2. Thangnangpui (Thangnang suak) ei a, a turin mi a tihnat chuan, belpuithu te, dangpuithu te, tuia hmeh sawmin ei deuh teuh mai sela a tha.

- 20 3. Mahni ek ei hman chuan an dam ngei ngei. THILVILH: 1. Chingal tlem in mai tur. THISUK: 1. Mei zuktir emaw, meikhu ur tir emaw a tha.

Household Tips 1. Aluminium foil hi chhungtin tan a tangkai em em a. Rei tak dahin a chhe chuang lova, chawhmeh chhumna atan leh dahthat tur tuamna atan te a tha a. Chawhmeh hem hmin dawnin bel phah atan a tha hle bawk. 2. Fridge tihfai nan hian tuiluma soda bicaeb fiante khat telh a hruk a tha. 3. Fridge-a kurtai i dah dawnin lehkha emaw hnahin emaw tuam la, dah rawh. Kurtai nem pawh a lo rei hnuah a ro leh thei, polythene a dah erawh chuan a nem tual tual thin. Bur phui lutukah emaw polythene bag-ah emaw kurtai dahin a rei hnuah a nem tulh tulh a, chuvangin Fridge-a dah kher loh pawhin lehkha emaw hnah emaw a fun a tha. 4. Chawhmeh engpawh chhum dawn la, i chhumna tur tui chu chhuang so hmasa la, i chhum tur chu tuiso-ah chuan thlak ang che. Hetianga tih hian chakna a ti tam a, a tui zawk bawk. 5. Krismas Cake i ur dawn chuan i cake chawh kha a zatve emaw la hrang la, coffee fiante khat telhin chawk la, a urna tur belah a pangngai i dah hran leh coffee telhna hi a inchhawkin chhung lut la, tichuan a lo tial eng a, a uk khan a pawlh mawi bakah a ti tui ve a ni.

- 21 -

6. Cake i neih tam deuh a, a ro mai i hlauh chuan bur phui takah dah la, chutah chuan apple zai phel dah tel ang che. Apple hian a vawng hnawng thei a ni. 7. In zawhte thutthleng cushion-ah leh puanthuahah a mut thin chuan a hnuaiah kawpur (camphoe) ball 2 emaw 3 emaw dah la, a mu duh tawh lo mai ang. Missionary Huang:

KA TLINNA LALPA - T.Lalbiakmuani (Senteii) Evangelist Teacher, Tuichawng “Ani chu Pathian hnen ata kan tan finnaah siam a ni, felnaah te, thianghlimnaah te, tlannaah te nen.” I Korinth 1:30 He thu ziak chhiartu zawng zawngte kan tlin loh leh fel lohna haidera khawngaih rawngbawla min thlangtu Pathian hmingin chibai ka buk a che u. Nang pawh Lalpa hnung zuia a rawng i bawlna kawngah hian tling lo inti-a induhkhawp loh chang, zam chang i ngah ve ang ti raw? Kei pawh hi ka kal thui telh telh a, nitin hian ka Lalpa tana ka thathnem loh zia, ka tlin loh zia, ka lo qualified loh zia hi ka hmu chhuak chiang telh telh a ni. Missionary-a ka chhuah ve hma nunte chu ka sawi tam hman lo ang a. Pathian hnenah hun puma a rawngbawl turin ka inhlan a, “Lalpa, thlarau bote i hnena hruai turin i lawm tlak i pawm tlak rawngbawltu tha ni turin min siam rawh,” tiin ka tawngtai thin a. Lalpa’n ramthim veinain ka thinlungah min tur ut ut a, Mission Field-a kal chhuah chaknain ka khat a, rawngbawl dan tur vision/dream tam tak ka nei a, ka phur em em a, keimah pawh ka fit-in tha dawn hlein ka inhria a. Mahse, ka tum ang leh rin ang a lo ni hauh lo. Thlarau Thianghlim thuamna, Thlarau Thianghlim tanpuina, Pathian khawngaih thiltih theihna tel lo chuan ‘Engmah lo’ ka nihzia ka hmu chhuak chiang hle. Tisa leh thlarauvah tling lo leh fel lo intihna, mahni insitna leh induh khawp loh lutuk avanga ka tah chang a tam ta hle. Keimaha Pathian ram nena inlaichinna nei lo thil tam tak awmte hian min tibuai em em thin a ni. Tih theih ka

- 22 neih loh em avang leh ka tlin loh em avangin, “Lalpa, nangmah lo chu....” ka ti vawng vawng thin a ni. Amah ring lo thei lo leh amaha innghat lo thei loin min siam thin a ni. Ka Lalpa hian mi chapo, mi luhlul, mi thinchhia, mi hmanhmawh, thinlung bawlh-hlawh ka nih zia hi a hre chiang a, amah ka hnaih theih nan chak lovin min siam thin a, thinlung taka amah ka hriat chian theihna turin tah tlawk tlawkna ruamah te min dah a, amah chauh lo chu tisa leh thlarauah chuan dang reng reng ka neih lohna turin ka thuthmun rem tlang sang zawng zawng min pheh chim sak a, tlawm lo thei lovin min siam a, a remruat ngaichanga ka kal thiam theihna turin mahni rilrua awm ang te pawh ti hlei thei lovin hrisel lohna te min pe a, ka mihring theihna hi chu a phetthla hmiah hmiah mai a ni. Thiltih theihna nena nung taka Chanchin Tha hril tur hian keimahah chakna leh theihna, ei tur reng reng a awm loh zia hi ka hre chiang telh telh a ni. Heng zawng zawngah hia Lalpa’n a rinawmzia min hmuhtir leh thin. Krista Isua chauh hi ka tlinna, ka felna, ka finna, ka thianghlimna a ni. Amah chauh lo hi chu innghahna, chhuan tur, beisei ka nei lo. BKHP member-te pawh hmeichhe chak lo, mawl te te kan ni. Tling lo intihna leh insitna hmangte pawh hian setana’n min beiin min tizam thei a ni. Krista chauh hi chhuang ila, zam lovin beidawng lovin i kal zel ang u. Kan tlinna chu Lalpa-ah, a khawngaihnaah a ni. Thil awm lote nen lam pawha thlanga hmang thintu chuan amah hi kan duh phawt chuan min hmang zel ang. Ka ngaihsan em em te, Krista zara ka nute ho- Nu Singi, Nu Hmingteii, Nu Chhungteii, Nu Parteii leh midangte pawh hi han en ila, fing bik, hausa bik, fel bik, chak bik, thil tithei bik, hmeltha bik, tling bik an ni chuang lo. An tlinna chu Lalpa a ni, a khawngaihnaah a ni. Thiamna, finna, hausakna, chhungkaw dinhmun hmel leh pianphung, nunphung te leh khawvel tehna atanga teh tur ni ta sela, keini unau hi chu Pathian rawngbawl tur hian kan tling dawn lo chiang tiraw, Maruat? (Maruati of Pana, Assam Bengal). Lalpa chauh hi kan tlinna awmchhun a ni. A khawngaih rawngbawl hna kan thawh ve a phal avang hian Lalpa chu fakin awm rawh se. Pathianin a fa ni turin min kova, min thlang a, min chhandam a ni mai lova, a khawngaih rawngbawl hna atan min thlang ve a, a chhan ber pawh koh awm leh thlan awm zingah ka tel vang emaw, thiltih that ka neih vang emaw a ni lova, la titha tur, atana la

- 23 tangkai hle tur ka nih vang emaw, eng dang vang emaw mah a ni lo, Pathian chuan a ‘Khawngaihna’ avang ngawtin min thlang a ni. Ka tlinna Lalpa, ka lawm e, harsa fo mahse min hruai la, ka kal zel ang. ………………………..

Report: 1. CHHAWMDAWLNA IN REPORT TLANGPUI 1. Enkawl lai neih dan: Mipa- 27, Hmeichhia- 9, Total- 36 2. Thawktu dinhmun: Mipa- 7, Hmeichhia- 8, Total- 15 3. Hma thar thenkhatte: ** PHE (Sewerage & Sanitation Wing) te’n ‘Community Toilet Complex’ siamna tur Rs. 160,000/- min pek hmangin, Biakin bulah inthiarna hmun changtlung leh tha tak siam mek a ni a. ** Carpentry training-na tur pawh kan peihfel thawkhat tawh a. Kumthar lamah tan hman tura beisei a ni. ** Naupang zual te, an lehkha zir khaihlak lova an chhuah huna zirna an chhunzawm leh theih nan, an zirlai hmabak theuhte zirtir a tulin hriat a ni a. Bul kan han tan ve tawp a. Nl Maengi, Counsellor-in a zirtir thin a. Thutthleng leh dawhkan mumal pawh kan la nei chiah lova. Zirlaibu SSA Lunglei-in an neih ang ang min pe a. Tunah hian naupang 5 (kum 13-15 inkar), Cl - I-VII zirlai an awm mek. 4. Tawngtaina atan pawimawhte: ** Tunlaiin ruihhlo a hluar leh tawh em em a, lo ti thin sim tawha ngaih ti thar leh an tam bakah, la ti ngai lo ti thar an tam hle bawk a. CDI pawh kan khat deuh reng a, ruihhlo lo hluar leh ta hi kan tuar chho leh tan mek a, mi tinte kan theihna zawn leh tangkaina zawn theuhah tan kan lak a tul tak zet a ni. ** Krismas boruak a lo thleng leh ta a, enkawl laite-ah pawn lam hipna a nasa hle dawn a, tawngtaipui kan mamawh hle mai. Tin, ruihhlo bawiha lo tang thin, damna kawng zawh mekte pawh, heng hunah hian an tan

- 24 thlemna/fiahna tam tak an tawk leh dawn a, nghet taka an din theih nan i tawngtai sak thin ang u. ** Thawktute, tisa leh thlaraua chakna thar kan neih zel theih nan tawngtaipui kan mamawh reng a ni. ** Krismas leh Kumthar lo thleng tur atan thawktute leh enkawl laite pawh rilru a inbuatsaih chho ve mek a. He hunpui chhung hian he lai hmun khawhar taka awmte hi tawngtainain min han hre reng dawn nia. BKHP member zawng zawng & Kohhran ho zawng zawngte, CDI thawktu & enkawl laite’n Krismas & Kumthar chibai kan buk a che u. …………..

2. THENZAWL PASTOR BIAL BKHP INKHAWMPUI ROREL VAWI 13-NA REPORT - H.Lalthanmawii, Secretary Thenzawl Pastor Bial BKHP A hmun : Govt. Middle School, Ramlaitui A hun : 2nd October, 2009 Rorel Palai zat : 37 Thurel tlangpuite: 1. Bialin Missionary chawm chhunzawm nise, thla tin Rs. 1,500/- in chawm nise. 2. Missionary-te pualin Loisi chanchinbu 15 lak nise. 3. Pastor Quarter-ah Water Filter, Rizai leh a case leh Purdah lei nise, Rs. 3,000/- hemi leina atan hian dah a ni. 4. Kum 2012 MBKHP Inkhawmpui kalna turin Rs. 5,000/target siam a ni. 5. Missionary-te puala tawngtai neih nise. 6. Bible ralchhan Exodus bu atanga neih rel a ni. 7. Aizawla BCM ram leina tanpui nan Rs. 3,000/- target siam a ni. 8. Phar pualin Unit tin vawi khat Fehchhuah nise. 9. BCO pualin Unit tinte vawi khat Fehchhuah rel a ni. 10. Kum 2009-2010 Budget Rs. 35,500/- a ni.

- 25 11. Kum 2009-2011 atana Bial hruaitu thlan thartePresident - Lalnuntluangi, BBC Vice President - Laithangpuii, Thenzawl Secretary - R.Laldikthangi, BBC Asst. Secretary - RL Zosangpuii, Ramlaitui Treasurer - C.Lalthlamuani, BBC Fin. Secretary - C.Lalthansangi, Sekhum Sr. Adviser Upa V.Thasiama, Thenzawl

……………………..

Kros Nunna Chu - Thangpuii, Electric BKHP Member Revival Team Member “Mi zawng zawng thih aiin mi pakhat a thi a, chuvangin mi zawng zawng chu an thi a ni. Tin, a nungte chu an mahni tan an nun tawh lohva, an thih aia thia tho leh atan an nun tawh zawkna turin a ni, mi zawng zawng thih aiin a thih ni” (II Kor 5:14-15). “Krista hnenah khenbehin ka awm ta, nimahsela ka nung a ni. Keimah erawh chu ka ni tawh lo, Krista chu keimahah a nung zawk a ni. Tin, tunah tisa a ka nung hi rinnaa nung ka ni.” (Gal 2:20). Kros thuchah nunna chu engtia kal zel tur nge tih heng Bible thuin min zirtir atang hian i lo chhut teh ang. Chhandamna thu hi mi tam takte’n kan duhin kan tuipui hle a, mahse kan nunna a kal zui zel dan turah erawh chuan mi tam berte’n harsatna kan nei thin. Kan Pathian thuin in hrilh angin Krista kan aiawha a thihnaah chuan keini aiawh saka te pawh kan thi tel ve nghal vek tih min zirtir a. Kan nihna hmasa kha a thihnain a titawp a, chu thihnaah chuan ama nunnain kan lo nung ta a. Piantharna min kawhhmuh dan pawh a ni reng a. Kan lo pianthar hian Krista chu kan nunna a lo nih tak avangin thil engkim chu a thar a lo ni zo ta vek mai tih pawh min hrilh tel nghal a ni, mahse chutah chuan a tawp mai lova tin, a nungte chu anmahni tan an nun tawh

- 26 lohva an thih aia thia tho leh atan chuan an nun tawh zawkna turin a ni mi zawng zawng thih aiin a thih ni, tih min hrilh hian kan nunna chu Pathian ta a nihzia leh Pathian tan a nihzia chu a tilang chiang nghal a ni. Kros thutak inpuan chhuahnain Pathian lam chauhva kan nunna min hrilh hian Krista kan zuina tur kawngah mamawhna a nei nghal a ni. Kros thiltihtheihna chuan mahni tana kan nun thinna lakah hian min tihrang a, mi dangte tan chauhva nunna chu min kawhhmuh nghal a, chu chu Krista nun zia a nih tlat vang a ni. Hemi Kros nunna hre chiang lova Pathian tana a hrana nun leh thiltih tumtute chuan theih tawp han chhuah thin mah sela, mahni (self) kha a nun chhung chuan an rawng-bawlna leh thiltih pawh an mahni lamah an hui leh vek thin, mahni lam nung chunga rawngbawltute hian ti mai maiin an ti bik lova, tih tak zet leh a urhsun thei ang berin rawngbawlna pawh an nei a, an rawng-bawlna pawh Pa-thianin mal a sawm lovang tih hlauvin mittui tam tak tla chungin an tawngtai thin, an inpekna leh an theih tawp chhuahna pawh a zahawm hle. Mahse, hetianga an nun lai ngei pawh hian an nunna thuhrukah chuan lungngaih rukna an nei tlat thin. Hetiang mite an han chet tak taknaah chuan Krista aiin an mahni lam a langsar ziah thin, an rawngbawlnain an beisei anga hnuhma a neih loh phei chuan thinurna leh midangte mawhchhiatnaah an tlak duh hle a ni. I nun chet chhuah dan chu nangma lam thahnem ngaihna nge ni a, Krista nunna nangmaha awm chuan Pathian duh zawng lamah che thei lovin a siam che? Kros nunna danin min kaihhruainaah erawh hi chuan midang chu sawi loh mahni pawh inhre chang lova midangte tana nunna hlanna chu Krista nunzia keimahnia Thlarau Thianghlim zirtir dan chu a ni. Mite’n lo duh lovin lo haw mah sela, chung mite chuan Krista an lo hriat theihna turin Pathian hnenah chuan a nunna leihbuain a tawngtai thin. Amah nghaktu apiangte hnenah chuan amaha Krista nunna awm chu leih-buakin a awm thin.

- 27 “Aw, a mi thianghlimte u, Lalpa chu tih rawh u, Amah tihtute tan chuan tlak-chhamna reng reng a awm si lo, Sakeibaknei vanglaite chu an tlachhamin an ril a tam thin a, Lalpa zawngtute erawh chuan thil tha reng reng an tlachham lovang.” Sam 34:9-10. He thu puangtu Pathian chu vawiin thlengin a la nung reng a, a la pangngai reng a, a thutiam pawh a la sut chuang lo. Chhiartu zawng zawngte tan Lalpa’n malsawm rawh se. …………..

Ringtu nun tih hram hram nun - VL Pekkima Nu Sazaikawn “Thih thlengin rinawmin lo awm rawh, tichuan Nunna Lallukhum ka pe ang che” (Thupuan 2:10). “Ngai teh, ka lo kal thuai dawn e, mi tin an thiltih ang zela pek turin ka lawman ka hnenah a awm” (Thupuan 22:12) Aw le, BKHP te’na chanchinbu kan neih LOISI hi ka lo chhiar ve thin a, mite’n Pathian pawlna an chan (Testimony) han chhiar te hi a hlawkthlak ka ti em em a ni. A enkawltu leh he chanchinbu hi Pathianin malsawm zel rawh se. Hun rei tawh tak atang khan ka rilruah thil tam tak a awm a, han ziah ve hi ka chak viau thin a, amaherawhchu mahni insitna a lian duh hle mai a, ziak lovin ka awm leh thin a. Mahse, ka rilruah a awm reng avangin ka han ziak ve ta a ni a, mi pakhat talin hlawkna kan hmuh ngei theih nan Pathianin mal min sawm rawh se tih hi ka tawngtaina a ni. He khawvel thil hrang hrangah pawh (a bikin infiam mite) lawmman chang tur chuan theih tawpin thih thain an tang thin a. Tin, zirlaite pawhin thahnem ngai taka an zirlai an zir loh chuan hlawhtlinna an hmu thei lo a ni. An tih hram hram erawh chuan hlawhtlinna an hmu a, an mahni pawh an

- 28 hlimin an lawm em em thin a ni. Chutiang bawkin keini ring-tute pawh hi Lalpa rawng kan bawlnaah hian tih hram hram a ngai a ni. Programme a nih avanga kan kal ngai pat pata kan kal ringawt chuan hlawk-na pawh kan hmu thei lova, midang tan pawh malsawm-na a thleng thei lo a ni. Amaherawhchu, Pathian pawlna tak tak nei chunga kan tih chuan mite paw’n hlawkna an hmu thin a ni. Pathian pawlna chang tur chuan engnge kan tih tur le? Mihring tak pawha kan tih hram hram (tawngtai, inkhawm, a hming faka zai) chuan Thlarau Thianghlim pawlna kan chang thin a ni. Kan nun a lo chauva, a lo rova, Thlarau Thianghlim pawlna tak tak chakna pawh nei lova, zawi taka kan awm ngawt mai chuan Pathian Thlarau Thianghlim hian min pawl thei lo a ni. Kan nun a chau, a ro a ni tih kan hriat chuan thinlung takin Thlarau Thianghlim pawlna chan tumin amah i pawl ang u. Pathian Thlarau Thianghlim-in min pawl chuan a nuam kan tiin kan nun chhungril zawng zawng a hlim thin a, mite pawhin keimahni atang-in hlawkna an hmu thin. Kan kal ngai renga kan kal chuan rinawm taka awmte tana lawmman a buatsaih Nunna Lallukhum hi kan khum ve lovang tih a hlauh-awm a ni. Mi tin kan thiltih/inpek ang zelin lawmman kan hmu dawn si a. Thinlung taka Lalpa pawl thinte hnenah a inpuang chhuak thin a ni. Kan Pathian hi engtik lai pawha biak pawh theih a ni a, tunlai Cell phone anga Network nei ve lo a ni lo, a be tute apiang tan biak pawh theih reng a ni tih i hre reng ang u. ‘Lalpa’n kan za atan mal min sawm sak theuh rawh se’. BKHP member-te Lalpa tan i inpe thar zel ang u.

MBKHP ROREL VAWI 60-NA A HMUN : BCM RAHSIVENG BIAK IN, LUNGLEI A HUN: NI 28 JANUARY 2010 (Thu) 9:30AM

- 29 -

Mizoram Leh Tawngtaina - PL Lianmawia, Chawngte. Khawvela ram zau ropui leh hausa USA (America) chu ram dangte aia danglamna a nei a, chu chu kum tin ni khat ram pum huapa Tawngtaina ni National Day of Prayer an neih thin hi a ni. Sawrkar dangte tan el phak rual loh khawpa ram ropui a nihna chhan pawh tawngtaina ngai pawimawh hnam leh ram leh an ram rorelnaa an dan pui pawh Bible kuah reng chunga ruahmanna siam sawrkar an nih avang leh Missionary tir chhuak tam an nih tlat avangin manganna leh harsatna an tawh pawha van Pathian hnena tanpuina an dil thin avangin vawiin ni thlengin chung lam atanga chhanna hmutute an ni zel a ni. Hriat theih chinah ram pum huapa tawngtaina an neih hmasakna ber chu 1755-ah Pathian hruainaa sawrkar tha Pathian tih mi an neih theih nan an dil a. 1860-1861 March 3, 1963 leh an President Abraham Lincoln-a chuan chaw nghei tawngtai rualna Dan a signed nghe nghe a ni. Heta tang hian mihringin hmuhsitna leh inenhnuaia sal chhuahna a lo awm tawh nghe nghe a ni. Kan Mizoramah ngei pawh hian sal kan tih hi awm lo mahse mihring hi hnuai-chhiahna te, inen sanna leh intihduhdahna te, hnam leh hnam inthliar hranna te thinlungah setana’n kan rilru-ah a lo tuh nghet em em tawh a. Hei tak hi a bo theih nan chung thil tha lo Lalpa huat zawngte chu a bo theih nan kan Kohhran pawl hrang hrangte leh kan sawrkar rorel pawlte hian tawngtaina ni bik bithliah sela, tih takzeta inngaitlawmin dil ila chu kan ram hi chhiatna lakah Lalpa’n a humhim ngei ka beisei tlat a, Davida khawpui chu kan luah ve ngei thei dawn a, dam lo kha a lo dam ang a, he khawvel chhe mekah hian Lalpa lawm tlak a nih ngei a beiseiawm a ni. Song of the week-ah pawh tihdama kan awm leh dan tur hlain puanchhuah a ni nghe nghe a sin. Dam lo lai a tam lutuk ta. Kan lungmuanna te hi han ngaihtuah chet chet mah teh u, sum leh pai, in leh lo, ei leh barah muanna kan lo nei a lo ni a, thlarau lam ngaih-tuahna reng reng kan nei lo fo thin. Lalpa lo kal a

- 30 hnai ta, khawvel thil thlengah a hriat a lawm. I inpeih em? Lalpa rorelna ni a hnai ta. Mahni duh ang anga nung kan tam ta lutuk e. Khawvel thil maia hun kan hman ral hi rorelnaa thiam loh min chantirtu tur a lo ni palh hlauh ang tih i hria ang u. Heti hian ka ngaihtuah fo thin- Khum tha tak, nalh tak, man tam takah mu ila, muhil thei lo leh hrisel lovin awm si ila a nuam dawn lova, muthilh theihna leh hriselna chu tu min pek nge ni? I ngaihtuah teh ang u. Min siamtu chuan a duh duhin min sawisa thei a, nun kan thiam lohva kan fimkhur loh vaih chuan kan ram hi a chhe dawn, mihring a chhunga chengte hian hremna kan tawk dawn a ni. Kan ram pawh a dam hlei lawng e. Chuvangin, kawng chu dap a ngai a ni; tih mai mai chu a duh lo. Pawl hrang hrang, inkaihhruaina dan hrang hrang ram te takteah a tam ta. Tute ber hian nge Lalram chu luah ang le? Zawhna pawi-mawh tak a ni. Tih tak taka Lalpa hi kan auh chuan dam lo chu a dam ngei ang. Tunah hian kan vannei a sin, mi ram te’n chhiatna an tawh laiin chhiatna lutuk kan ramah a la thleng lo, mahni inchhungkhur theuh te en ila Lalpa rawn chungin a dik lo laite siamtha ila, mahni ngaihdan maia kal lovin Pathian thu anga nung zelin kan hun hi hmang ila; tichuan tihdamin, damsa diamin LALPA chu kan tawk ang. Tih mai mai dan anga khawsa lovin LALPA dan angin nung ila kan ram hi a dam dawn a ni. In leh lo tha leh ropui lirthei chi tinrengte hi he leia mi mai a ni a, chungah te chuan kan rilru nghet lutuk lo ila kan thlarau chawlhna tur mawlh kha i ngaihtuah tawh zawk ila, kan dam dawn a lo ni. Hun hi a danglam ta tih kan hre theuh mai, kumin ruah tui tlak dan te hi Favang ruah a tam em em mai a. Tin, lo neitute buh leh balte pawh sain a ei ral sak nasa hle mai. Heng buh eitute hi khawi atanga lo lang nge an nih tih tein min ngaihtuah tir thin. Kan nun a dik loh avanga phuba lakna em ni ang? Sum leh pai ringawt leh khawvel thil ringawt kan ngaihtuah avanga chhiatna kawng kan zawhna atangin i kir thuai thuai teh ang u. Nichina ka sawi tak ang khan kan Kohhrante leh kan sawrkarte pawh hian tawngtaina hi a ni bik ruat sela kan ram sawrkar lu berin a hming ziak hnan sela, Kohhran hrang hrangah leh NGOah te thehdarh sela, chhiatna lakah tawngtaia kan dil chuan

- 31 humhimin kan awm ngei ka ring tlat a ni. Rinnain thil a tih theih ziate chu Bible-ah kan hmu a lawm. Sipai za hotuin “Thu chauh sawi la ka bawih a dam ang” a ti. Elija’n ruah sur tura a dila, ruah a rawn surte pawh Bible ami tho a ni. Orissa-a phuba a lak dan te, Sai rualin Kristian in a hriat dan te, Hindu in a hriat riau bik dan te. Pathian hi kan duh duhin kan biain a rawng kan bawl a, ama duh angin kan awm bawk si lo. A! mihring tak pawhin han ngaihtuah ila, thil tha chu a ni lo a lawm. Kohhran sum tichingpen tute kan lo awm leh nghal. Heng laiah te pawh kan awm. A! kei a chang chuan Kohhran an tih hi a ho te riauin ka hre thin. Chhungril lam kha leh hle si a, pawn lam tha vur a ni tlat. Dam duh si dam thei si lo; dan ang tleng tleng a tam ta lutuk; dam thei lo nun a hluar ta lutuk a, ngaihtuah chet chet chuan kan dam chuang hlei lawng e, te a tih theih a ni. Mahse dam kan duh si chuan inngaitlawma tawngtaiin AMAH kan zawn chuan kan dam mai dawn a. Lal Isua he leia a khawsak lai pawh khan tih tak taka amah pantute chiahin damna thlarau pian-tharna an chang a sin! Lalpa’n malsawmin keini lang ila, AMAH tlatlum se.

…………

NANGNI LEH KEINI 1. MBKHP Rorel: January 28, 2010 hian MBKHP rorel vawi 60-na chu Rahsiveng Baptist Kohhran Biak Inah neih a ni dawn a. Unit aiawh 1 leh Bial aiawh 2 rorel palai lo kal turin kan inhriattir a. Rorel hun hi zing dar 9:30am-ah tan tur a ni ang. 2. Hengahte hian MBKHP hruaitute an zinchhuah: Loisi pual campaign Tlabung Pastor Bial-ah 29-30/Oct/09 khan neih a ni a, nilenga hun hman a ni. Member an kal tha hle. Pi B.Singpari Organiser, MBKHP leh Pi H.Lalkimi te an kal. Phuaibuang Pastor Bial BKHP Seminar programme-in Chiahpui-ah Upa C.Remmawii President, MBKHP leh Pi Lalmalsawmi Sailo an kal a. NE Tlangnuam & Khawlian-ah Pi K.Zopari leh Pi K.Liankimi te an kal a. Phuaibuang-ah Rbt Nl K.Zapari leh Pi Lianhmingthangi-te MBKHP atangin an kal. 3. ADI nu-ho lo kal: Arunachal ‘E’ Field atangin Adi nuho mi 12 leh BCM Missionary Pu Pachhunga-te MBKHP kalphung zir turin ni 19-22/Sept/2009 khan an lo kal a. Rahsiveng Kohhrante’n

- 32 zo takin an lo thleng a. Venglai Unit, Bazar Unit, venghlun Unit, Zohnuai Unit, Rahsiveng Unit leh MBKHP te’n chaw an eipui theuh va. Thilpek an hlan theuh bawk. Tin, Rahsiveng Kohhran-ah inkhawmpuina neih a ni a, Rs. 10,000/- an hlan bawk. An haw lam Aizawl City BKHP Co-ordination Committee te’n an lo buaipui a. Adi nuho lo buaipuitu zawng zawngte chungah MBKHP chuan lawmthu a sawi a. An beisei angin MBKHP kalphung ni 2 chhung zirpui an ni. 4. MBKHP-te DIMAPUR-AH: Dec. 11-13/2009 hian India Baptist Women’s Union Golden Jubilee lawmna Dimapur (Nagaland)-ah neih a ni dawn a. MBKHP atangin Dr. Chawngthanpari, Asst. Secretary MBKHP chu Resource Person pakhat a ni dawn a, Pi F.Zanguri Vice President leh Pi B.Singpari Organiser MBKHP te’n Bible chhiarna hun an hmang ang. Sunday tlai hruaitu tharte hlanna programe-ah MBKHP zaipawl te’n hla sak tur a ni a. Hei bakah hian Cheraw kan hmuhnawm tak entir turin an inbuatsaih nasa tawh hle. Heta kal turte chu:Shillong: Nl S.Thanchhungi, Pi Lalpari Mithran. Tlabung Bial: Dr. Lalhlimpuii Khiangte, Pi Lalhluni Sailo, Pi Engmawii. Aizawl: Pi Chawngthankimi Chawngthu, Pi Rohmingliani, Pi Siampuii Sailo. Pi S.Lalthanpari, Pi Hmangaihkimi. Zotlang Bial: Pi C.Lalthangpuii, Pi B.Singpari, Pi B.Lalrammawii, Dr. Chawngthanpari, Pi Hrangthangpuii, Pi Thansangi, Pi H.Thanthuami, Pi Z.Dengthuami. Bazar Bial: Pi LH Sangziki, Pi Vanlalsiami, Pi Lalluahpuii, Pi Saitluang Sailo, Pi Suitei, Pi Chuaubuangi, Pi V.Biaklawmi, Pi F.Chalmawii, Pi Nunthari. Rahsiveng Bial: Pi F.Zanguri, Pi Lalchungnungi, Pi Lalchhandami Renthlei, Pi VL Dampuii, Pi B.Suihnemthangi, Pi LP Lalthantluangi, Pi Hmingthanzuali, Pi R.Lalrotluangi, Pi Zokhumi Ralte, Pi Ngurbiakveli Ralte, Pi PC Zoremi, Pi Lalzarmawii, Rothiangi Ralte. Chanmari Bial: Upa C.Remmawii, Pi Hrangthanmawii, Lalhriatzuali, Pi C.Lalthanpari. Electric Bial: Pi Saprengpuii, Pi Roduhawmi, Pi Lawmsangpuii Ralte, Pi Ngurthantluangi. Lunglawn Bial: Pi F.Lalrochami, Pi Vanlalsangi Fanai, Pi Lalhmingthangi Tlau, Pi Laldinliani, Pi Lalnuntluangi Ralte, Pi PC Vanlalruati. Zobawk Bial: Pi H.Vannguri, Pi V.Lalthanzuali.

- 33 Lawngtlai: Nl K.Zapari, Pi MC Lalnghakliani, Pi J.Zodingliani, Pi Lalmalsawmi.

Darkungi, Pi A.Lalthanzami,

Pi

5. LOISI chanchinbu man thar: 2010 January thla atangin Loisi chanchinbu man hi bu 1 Rs. 5/-, kum khat atan Rs. 60/- a ni tawh dawn. A tona chhantei) A kawm hi tun aia tha zawka siam tum a ni. ii) RNI kan neih loh avangin copy khat thawn nan 25p kan hman thin kha tunah hian copy khat thawn nan Rs. 4/- a ngaih vangin. iii) 2009 kum laklawhah a man tihsan thut a rem lova, a man pangngaiin a kal chho reng a.. Mimalin kum khata kan lakna (Rs. 45) aiin a thawn chhuahna leh Press a chhutna man a to zawk. Chuvangin mimal, Unit, Bial BKHP zawng zawng te’n kum thar atang chuan copy khat Rs. 5/zelin kum khat atan Rs. 60/- a ni tawh dawn a ni tih lo hria ila. Missionary laksaktute, Rescue Home, Hospital, Jail, Mizoram House leh mimal laksaktu zawng zawngte pawhin hei hi kan lo hre dawn nia. ** Loisi Chanchinbu Missionary tana laksak duhte tan laksak theih a ni e. ………………..

Related Documents


More Documents from "Lalhlimpuia"