Inlarna & Ang Em

30

• Lengzem

K

. June 2009

a no chu ka’n tlâk pap a. Eng nge an telh ka hre lo, lem rualin lu a hai nghal chuai chuai mai. Excise hlau reng renga chawltuiningzu dawn ka ni a; in neitunu lah chuan tlâk zawh ruala chhuak nghal turin min lo tur sek bawk si a, a kuang pawh awm lovin pawnah ka petek chhuak ta nghal a. Hmeithai inah chuan ka \hu zawk emaw ka tih hlanin ni dang ang bawkin khua a lo tlai leh hman tawh pek a, pawn lam khua chu a lo thim fu tawh mai a. Kawmkara thil filawr ka hmuh apiang vuan chungin, kawngpui panna step chu ar khawthim dai takmeuh meuhin ka’n hel nuai chho ta a. Ka rah hmabak chu ka han rap

leh dawn a, ka ke chuan rah tur a hmu zo ta tlat lo. Ka petek zeuh chauh ni hian ka hre na a, ka petek satliah lo a niang - a thim ta mup mai.

Ramhuai \hiante Chulai step sir tuiluankawrah chuan ni khaw hre lovin eng chen nge ka awm ka hre lo. Ni khaw hre lo han tih lemah, na leh hrehawm engmah ka hre lo a ni mai a. Ka nuam deuh vung vung hian ka hria a. Ka ngaih chu a \ha chiah lo. Ruih sual changa ka hmuh \hin ramhuai tereuh tê tê, dum deuh deuhho khan dan pangngaiin min rawn bawm leh a. An titi a\angin ka thi ang tih an hlau hle tih ka hria: “A zu in \hin anga chhia hi hremhmunah

Lengzem

pawh a awm lo! Hremhmun hi a tan a \ha lutuk a ni! Hremhmun kal tlak khawpa a fit deuh hunah kan la talh dawn nia! Kaitho leh rawh u,” an tih nawk nawk te pawh chu ka hria a.

Ka thi tlat!

. June 2009

• 31

Laklawh laia Chatthla Chutia, sual sim deuh roh, piangthar chiang chiah mang si lo, spiritually handicapped category ang renga chhiar theih ka nih laklawh lai taka thleng chho ta thut ka nih avang chuan chung lam pawh chu an lo inring hman lo a ni teh chek ang chu, vanah chuan cleanliness week an lo hmang a, an lo phusa nasa hlawm khawp mai a. |henkhatin nunna thing hnah tla an lo phiat fai a, rangkachak kawtthler te chu an lo phiat khu rum rum mai bawk a. Han biak lum-lam tur melh pah chuan ka’n hawi vel a, ka piah deuha puan var sin pakhat, “Thisen thisen” tia bang lova riat riat chu ka va bekbawr ta a. A hnenah chuan, “Ka pu, hei ka awmna hi khawi hmun nge?” ka’n ti ve tawp mai a.

Min kaihthawh an tum a, ka harh thei mang si lo va. Ka thi ngei dawn niin ka inhria a, sual sim a hun fu mai tih ka ngaihtuah thut a. Mi rilru chak hi ka ni a, sual inhriatna te hi ka nei zung zung thei a. Ka sual chu ka sim hman hlauh chuan vanram te pawh ka beisei ve phak mai dawn a, sual sim tumin ka bei ta thut mai a. Ka ramhuai \hiante chuan sual simin ka thi tak tak ang tih chu an hlauh ber a ni a, “Harh teh. Mi tumahin tuiluankawra mu chungin sual an sim ngai lo. Sual chu camping-ah chauh sim tur a lawm. I mawl em mai!” tih Puan var sin pahin ka awmah chuan an nem a. Ani chuan, “Ka fapa, Mahse, a sawt lo, ka inlet thawk a, mithianghlimte khawpui a nih hi. Lo ka thi ta tlat! thleng thar i ni maw?” a ti a. Ka nih thu ka hrilh hnu chuan, ralkhata putar Jakoba Leihlawn Ka ramhuai \hiante chu hmai hupin \hu, khabehmul var sei tak nei chu an tlanbo nghal a; van lam chu min kawhhmuh a, “Ani saw vawilehkhatah a lo inhawng ta huau mithianghlim Peter-a a nia, vanram mai a. Hei ngei hi a nih dawn hi sunday chowkidar hi a nia, a hnenah sawn va sikul-a kan zir \hin Jakoba hmuh kha, kal ta che.” a ti a, “Thisen thisen...,” ka tih lai chuan, ka taksa chu ti zel chung chuan min kalsan ta a. tihdanglama awmin vana lak chhoh ka Tichuan, a kawhna lam chu ka pan ni ta puat mai le. An speed a chak phei a. Ka rilru chuan, “Khawvela ka avang chuan ka sual chu ka sim hman awm laia a chanchin ka hriat \hin, goshram a, a dawt leh “Tlanna” tih lam pel camping vela an sawi ban theih chu ka la chang mumal hman meuh lo loh Peter-a kha a nih dawn hi, kei lah misual awm \ha duh lo, rui tlu-hlum ta niin ka hria. mai kha ka ni si a, crash course-a ka

32

• Lengzem

. June 2009

sual sim kha a pawm loh vaih chuan engtin tak min nghaisa ang maw? A lawm zawng eng nge kan sawi ang aw? E! tak a, sangha mantu a ni tak e! Tura sangha hrai hlawkzia sawipui hlauh teh ang,” tih te ka ngaihtuah mek lai chuan a \hutna bul chu ka thleng phei ta a. Mithianghlim Peter-a chu muangmara a puan var sin bah \hat pah hian a lo tho va, mi pawh en lem lo hian, “Eng nge ni ta ka fapa?” tiin min lo zawt a.

Uniform dik lo Kei chuan, “Ka pu, sawta mi sawn i hnena kal turin min hrilh a, ‘Ani saw vanram chowkidar a nia,’ a ti che a, ka rawn pan che a ni” ka ti a. Peter-a chu a sa ta phat mai a, “Mathaia a nih zik zek chu! Vanram chabi ka kawl tak hnu hian a nalh lo zawng hian mi hi a sawi peih hrep mai a. Khandaih, a beng han hlawi hlekna tur han awm se aw! Hmm..eng pawh ni se...” tih pahin min han en chiang a, mak ti takin, “Nang hi eng nge i awmzia? Hei, chabi ka kawl daih si a. Engtin nge helai hmun i lo thlen ve ringawt theih? Puan var pawh i sin si lo!” a ti ta vak mai a. Kei chu ka han inen chiang a, ka silhfen chu, ka sualna avang chuan senlar ang mai hian a lo sen hlar mai lah tak a, puanvar sin chhiar sen loh zinga mahni chauha sual chhinchhiahna puan sen lar sin chu langsar va va tak ka ni. Chutiang puan sin an la hmuh

ngai loh avang chuan mak ti tak mai hian min kil ta tuau tuau mai a.

Inhnialna Ka chungthu avang chuan an buai ta hle mai a, a \henin “Beramno hmaah hruai tur a ni,” min ti a. A \henin, “Nunna kawngka zim a\anga lo l
Rorelna leh RV Rakzu Peter-a chuan, chu khawpui thianghlim lairil lam pan chuan meialh tawlailir-in min hruai ta. Kawng lakah chuan a puan kar a\ang chuan Ray Ban tarmit dum chhah tak hi a rawn phawrh a. A \angkaina ka hriat lohzia a hmuh veleh, mawl tih hmel deuha min melh pah chuan, “‘Ni ai pawhin i eng zawk,’ tih hlathu te kha i hre ve na nge?” tiin min zawt a. Kan ngaihtuah

Lengzem

a, Pathian hla chu ni ngeiin ka hria a, Pathian hla lah hi ka sa khat nasa mai si a, a tawpah chuan ka hrechhuak ve ta hlawl a. “A ni tak, a ni tak, camp chhuah dawn zan velah chuan kan sak dup dup \hin tak kha.” tiin ka chhang ta a, Peter-a pawh a thaw huai mai. Rorelna \hutphah bul chu kan thleng ta rup mai le. Angel te, cherub te leh serafim te leh thil nung chi hrang hrang, Animal Planet channel-ah pawh ka la hmuh ngai reng reng lohte chu an lo phu sup sup mai a. “A ropui e, a ropui e.” an lo ti dual dual mai a, a thunawnah “Thianghlim, thianghlim,” an ti chuah chuah mai bawk a, tarmit dum vuah chung pawhin >ng nasa tak avang chuan ka meng hlei thei lo chu a ni mai a. Chutah, tuifinriat ang aw hian “Ka fapa, Khawpuimawi ah hian engtia lo awm ve mai nge maw i nih chu le?” min han ti a, a dawta han dawt zia zang ni tawh hek lo le, RV a ka rakzu in quality chhiat lutuk thu leh, ka luhai ka tluksual vang maia thleng chho ka nih thu chu kan sawi ve ta poh va.

Vanram tithlabartu Vanrama chengte chuan zu chhe in palh vanga thihna case hrang hrang an lo hre ve tho mai. Mahse, zu quality chu thihpui tham khawpa chhia a ni tih hre reng chunga in chhunzawm zel \hin mi ka nih thu ka han hrilh chuan mak an ti takzet a. Thih dawn darkara sual inhriatna nei thut thei khawpa rilru chak ka nihzia ka han hrilh phei chuan mak an ti lehzual a. Keimah anga rilru

. June 2009

• 33

chak, keimah anga thih dawn darkara sual sim thut tum tlangval dang tam tak kan khuaah an la awm thu ka han hrilh phei chuan, van khua leh tuite chuan mak hi an ti tak zet a. Chutiang mi chu tihsual palh thil thuah puan var sin miah lovin vanramah kan chho palh thei tih a taka min han hmuh hnu phei chuan an thlabar takzet a. Mak an tih em vangin van chu dar chanve lai a reh ta duk mai a, lei taksa ang chu la nei ila chuan, thin a phu dup dup ang chu.

Ka tan hmun a awm lo Chutia, ‘Thianghlimna’ hma-a puan sen bat a, Petera Ray Ban tarmit dum vuah a, tuikunluk ang maia ka kun reng lai chuan, khawngaihna tawp ngai lo chuan, “Ka fapa, i hun a la thleng lo ve, khawvela kir leh tur i ni,” a ti ta a. Thil awmzia chu ka hrethiam nghal uar a. Sual sim ve deuh roh, chhandam fa ni chiah mang si lote tan hian vanramah hmun a awm lo. Tin, puan var hi vanrama dawn chawp tur a ni lo, lei lam a\anga chhawm chhoh tur ni awm tak a ni. Puan var sin chhiarsenloh zinga puan sen sina chatuana awm ve chu hremhmun tluk thovin a hrehawm ang. Kei hi, lei thuam hlip deuh roh, van thuama ka inthuam hman hma chiahin ka thi a lo ni. Thi turin ka la fit lo. “Thi tlak ni turin zuk inla fit leh deuh rawh!” min tihna ang deuh niah ka ngai. Lei lama ka let leh chuan, zu ka

34

• Lengzem

. June 2009

nghei rualin ramhuai dum tereuh tê tê bak kha \hian ka nei leh dawn si lo. Thi leh pawh ni ila, tun ang hian vanramah ka kal leh tawh kher awm si lo... tiin ka inngaihtuah a, ka hreh khawp mai a. Lei lama lunghnur taka ka han let leh tur chu Lal\hutphaha \hu chuan min khawngaih ve khawp mai a. “Hetia i lo lan takah chuan, zawhnate pawh min zawh duh i nei ngei ang, khu i lei taksa lah chu an buaipui luih luih mai si a, thi tawhah an ngai che a, chuvangin i kir leh hunah pawh, lei mihringte khuan zawhna tam tak an lo zawt dawn che a ni, mi tlem tê chauh he hmun a\ang hian an kir leh \hin a ni. I thusawite chu inlarna thuah tam takin an pawm dawn a ni” a ti a.

Ka zawhnate Chutia min tih takah chuan ka tlangnel ta khawp mai a. Mawl takin, “Lalpa, inthlan dawnah lo chuan inlarna an hmu ngai em ni? Inthlan a zo tawh si a, inlarna thu puanna atan chuan a timing lo..” kan ti dek dek a, Ani chuan, “Mihring, i duh chu min zawt thuai mai rawh!” a ti a, han hnial chi aw zawng a ni ta lo. Eng nge ka zawh ang aw? tih chu ka han ngaihtuah a, zawhna awmze th
i siam thei em?” tihte han zawh ka duh deuh a. A thin ka tihrim leh ka hlau bawk si a. Rilrua lo chhuak apiang ka zawt ta ngawt a. “Lalpa, Mizoram a\anga lokal ka ni a, Kristian hlang deuh thaw awmna a ni si a, kan ram khu a va rethei ve, malte hi min sawm ve vak lo em ni?” tiin a hmasa ber atan ka’n zawt a, Thukna pui chuan, “In neihsa pawh in hmang thiam hlei nem, a dang han beisei zia emaw in nih chu le?” tiin min chhang a, ka dang ang reng fu mai.

Zawnchhuah ram...? A thawh hnihna atan ti hian kan ti leh a, “Kei vut leh vaivut mai hian ka be pawp ta laklawh si che a, Lalpa, kan ram te khu a va chhengchhe bik ve?” kan ti leh a, Lalberte lalber chuan, “Khu ram khu satharte leh ram chhengchhia-a cheng chi ho ramsate chenna atana ka siam a nih khu, mihring chen nana ka siam a ni hlei nem, in lo chen ve ringawt na chhan khu i hria em? I chik ngai em? Engvangin nge in ram hual vela phaizawlte khu in luah loh? I chhut ngai em?” min ti ta >rh mai a. Ka chhut ngam bawk si lo va, chhut mah ila a nihna dik tak ka sawi ngam dawn teuh si lo va, ka kezungpui ka bih ta reng a. Hetiang ngawt chu a dik lovang, mite inlarna leh vanram fan a ropui theih teh reng nen, a thu hrimah inlarnate hi a ropuiin hmuh a har tehlul nen, duh duh a, a pawng a puia hmuh ngawt

Lengzem

. June 2009

• 35

thei pawh a ni hek lo va, heti ngawt a. n chuan a fel dawn lo, khawnge huaisenna zawng zawng sawm khawmin kan bei leh teh ang ka ti a, ka dak chhuak a, a vawithumna’n ti hian kan ti leh a, “Mahse, Lalpa, i zawnchhuah ram a ni si a...” ka’n ti leh dek dek a, A hming Maka chuan, “Kei a bul leh a tawp, Alpha leh Omega, engkim siamtu leh engkim hretu hian, ram ka zawn khut khut i ring a maw? A mawl pawh i mawl zozai e! Peter, he mihring hi mei leh kâta ka kan raltir hma hian, khawvelah zuk dah leh rawh u” a ti ta a. Tin, heti hi a ni a, angel tituai deuh pawh melh no hman eih lovin, Petera leh vantirhkoh san \ha deuh deuh pahnih hian min phih ta nawk nawk mai a, pindan thim leh hing zetah chuan min nam lut ta nawk nawk a. Ka hnungah chuan thir kawngkhar hi a inkhar ri bur a, Chumi rual chuan ka harh zawk a, ka han inen chiang a, Bawngkawn Police lock-up ah chuan ka lo tang fel der tawh a. Ka inlarna hmuh ropui tak chu kan tanpui mawl tak takte bula han sawi chi a ni ta mang si lova, “Ka Ray Ban sunglass... Petera min pek kha tu nge ru?” te ka ti vel ta mai mai

..ang em? * KAN Kristian hlabua saphovin Mizo hla min lehlinsakte hi Mizo lehlin ni se kan sa duh ang em? * VAI rama Korean anga insawi ching Mizote hi Nepali emaw min ti zawk ang em?

36

• Lengzem

. June 2009

He thu hi Singapore-a Upper Secondary zirlaite english zirlaibu, K.Rajananikan-a ziak, “An Elderly Woman” tih lehlin a ni. A letlingtu hi English |awngkam Hausakna tih bu siamtu Melvyn Vanlalhlimpuia a ni. - Ed.

A

enkawl seilian sauh sauhva pakhat zelin an kalbosan leh si. A pasalin a thihsan zui ta mai bawk nen. Duat taka amah dawmtu, a awmpui, nu rintlak tak avangin a nun khua a nawm phah deuh mai pawh a. Khawvel ram hrang hranga cheng a fate lehkhathawn chu dawng fo \hin mah se, anmahni ngei rawn zina an tlawh lohna chin pawh kum tam tak a ni ta. Tunah chuan, Pi Mable-i pawh a lo tar ve ta. |um khat chu mual pawng sang lam panin a chhova, a kalkawngah chuan boruak kham khawp hip turin a chawl zing hle. A thih leh dam tih vel aia ngaih pawimawh zawk vei r
Chawlhkar khat a lo liam hnu chuan ram hran hrana awm a fate pathum chuan zualko thu dengkhawng tak an dawng ta thut mai. Chu thu tawi te chu “Pi Mablei a thi” tih hi a ni. Ram hrang hranga awm a fate chuan an hna pawimawh thawh laklawh laite pawh chawlhsanin an nu thih thu chu an inhrilh tawn a. An nu an ngaihzia thute chu phone ah chuan sawiin an in\ah khum a, an inhnem tawn leh rih \hin. An buai phili hle. Tichuan an hna pawimawhte kalsana Singapore-a thlawk l