Mabuhay Issue No. 946

PPI Community Press Awards

•Best Edited Weekly 2003 & 2007 •Best in Photojournalism 1998, 2005 & 2008

Mabuhay LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

ISSN–1655-3853 • NOBYEMBRE 13 - 19, 2009 • VOL. 30, NO. 46 • 8 PAHINA • P10.00

a rt angel

printshop

Printing is our profession Service is our passion 67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines (0632) 912-4852 (0632) 912-5706

3 partido na pampulitika ang isinilang sa Bulacan Layuning isulong ang adyendang lokal NI DINO BALABO

MALOLOS — Tatlong lokal na partidong pampulitika ang isinilang sa Bulacan na ang pangunahing layunin ay isulong ang adyendang lokal.

KKK — Layunin ng partidong Kalapian ng mga Kaibigan ng Kaunlaran (KKK) ni Mayor Angel Cruz ang maisulong ang kaunlaran ng Hagonoy. — Dino Balabo

DEL PILAR PARTY — Ang paggaya sa sakripisyo ni Gat Marcelo H. Del Pilar ang layunin ng Del Pilar Party (DPP) ni dating Gob. Josie Dela Cruz. — Dino Balabo

Nanawagan naman si Sabino Mejarito, provincial election supervisor ng Commission on Elections (Comelec) sa Bulacan, sa mga botante na magboluntaryo para sa ikatatagumpay ng halalan sa susunod na taon. At sinabi niya, na nabawasan ang bilang ng mga botante sa lalawigan ngayon kumpara sa dami ng botante noong 2007. Ang mga bagong partido sa Bulacan ay ang Del Pilar Party (DPP) na pinangungunahan ni dating Gob. Josefina “Josie” Dela Cruz; ang Kalapian ng mga Kaibigan ng Kaunlaran

(KKK) ni Mayor Angel Cruz ng Hagonoy; at ang Partido Malolenyo (P.M.) ni dating Interior and Local Government Undersecretary Carol Mangawang. Naitatag sa lalawigan ang mga bagong partidong pampulitika sa unang pagkakataon simula noong dekada ‘70. Ayon sa mga opisyal ng tatlong bagong partido, ang kanilang ginawa ay isang direktang pagsusulong ng simulain at pangangailangan ng mga Bulakenyo, ngunit may nagsasabi ring ito ay bunga ng pagsasanib ng mga pangunahing par sundan sa pahina 6

Bilang ng mga botante NFA NFA Bulacan: Bulacan: May sapat sa lalawigan bumaba na bigas hanggang Hulyo

PARTIDO MALOLENYO — Kaunlaran at patuloy na pagsulong ng Malolos ang layunin ng partido ni dating DILG Undersecretary Carol Mangawang. — Dino Balabo

MALOLOS — Sa halip na madagdagan, nabawasan pa ang bilang ng botante sa Bulacan sa kabila na halos mapuno ang mga tanggapan ng Commission on Elections (Comelec) sa mga bayan at lungsod sa lalawigan noong huling linggo ng Oktubre. Samantala, magkataliwas naman ang pahayag ng mga Bulakenyo hinggil sa muling pagkandidato bilang punong lalawigan ni dating Gob. Josefina “Josie” dela Cruz na bibigyan daan ng kanyang kapatid na si Gob. Joselito

“Jon-jon” Mendoza. Batay sa tala ng Comelec, umabot sa 1,513,389 ang bilang ng rehistradong botante sa lalawigan nang isagawa ang halalang pambarangay at Sangguniang Kabataan (S.K.) noong Oktubre 2007. Ito ay higit namang mataas sa bilang ng rehistradong botante sa lalawigan sa halalang pambansa at panglokal noong Mayo 2007 na umabot sa 1,431,618. Ayon kay Sabino Mejarito, ang provincial election  sundan sa pahina 6

MALOLOS — May sapat na bigas hanggang Hulyo ang may 3.2-Milyong populasyon ng Bulacan sa kabila ng mababang ani sanhi ng pananalasa ng magkakasunod na bagyo. Batay sa tala ng National Food Authority (NFA) sa Bulacan, umaabot sa 1.2-M kabang bigas ang nasa kanilang imbentaryo na nakalagak sa iba’t-ibang bodega sa lalawigan. Bukod dito, nakahanda na rin ang NFA na umangkat ng bigas sa Vietnam bilang paghahanda sa pangangailangan ng bansa sa susunod na taon. “We have enough rice supply until July 2010,” ani Serafin Manalili, ang manedyer ng NFA Bulacan. Kabilang sa imbentaryo ng NFA ay ang 500,000 sakong palay na natira sa may halos 1-Milyong sakong palay na kanilang napamili sa Bulacan noong nakaraang taon.  sundan sa pahina 6

Bulakenyo hinikayat magboluntaryo para sa tagumpay ng halalan

MALOLOS — Hinikayat ng mataas na opisyal ng Commission on Elections sa lalawigan ang mga Bulakenyong botante na makiisa at magboluntaryo para sa ikatatagumpay ng May 10, 2010 automated elections kung sakali mang matutuloy ang makasaysayang halalan. Ang nasabing paghikayat sa mga botante ay upang mabawasan, kundi man ay mapigil ang mga pandaraya sa halalan. Ayon kay Abogado Sabino Mejarito, provincial election supervisor ng Bulacan, magsasagawa ang Comelec ng pulong para sa voters education sa lalawigan sa Nobyembre 24 at 29. Ito ay bilang paghahanda sa kanilang

pag-oorganisa ng mga grupong magboboluntaryo para sa darating na halalan. Ang pulong ng mga magboboluntaryo ay isasagawa naman sa ika-7 ng Disyembre. “We need volunteers na makakatulong sa pagtuturo sa mga botante ng mga proseso sa 2010 automated elections, at gagabay sa mga botante sa araw ng halalan,” ani Mejarito. Sinabi niya sa Mabuhay na bukod sa pagtuturo ng proseso ng halalan, kailangan ding mapataas ang moralidad ng botante sa pamamagitan ng pagtuturo kung ano ang mga dapat at hindi dapat gawin sa panahon ng halalan. “We have to impart to the voters the

value of volunteerism and that they have to understand that to be volunteers means being neutral,” ani Mejarito. Batay sa kanyang paliwanag, ang mga magboboluntaryo ay nakakatulad ng mga watcher ng iba’t-ibang partido, subalit sa halip na kapakanan ng partido at kandidato ang bibigyang pansin ng mga volunteer ay ang kapakanan ng botante at buong proseso ng halalan ang tututukan. Una rito, ilang opisyal na ng Comelec ang nagpahayag na mababawasan ang mga pandaraya matapos makaboto ang botante sa 2010 automated elections, ngunit marami rin ang nangangamba sa posibilidad ng pag-igting ng pamimili ng

boto at iba pang uri ng pandaraya bago makaboto ang mga botante sa araw ng makasaysayang halalan. Kabilang sa mga makalumang paraan ng pandaraya ay ang pamimili ng boto, pananakot, pagkawala ng pangalan ng mga botante sa listahan ng botante o Certified Voters List (CVL). Ito ang dapat bantayan ng bawat botante upang matiyak ang katapatan ng halalan sa susunod na taon. Ang mga pandarayang ito, ay nagaganap bago bumoto ang botante, ayon kay Zoilo Perlas, direktor ng Comelec sa Gitnang Luzon.  sundan sa pahina 6

Mabuhay

2

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

EDITORYAL

Boluntarismo PARANG sirang plaka na ang Commission on Elections (Comelec) sa kanilang panawagan para sa pakikiisa ng sambayanang Pilipino sa ikatatagumpay ng makasaysayang automated elections sa susunod na taon. Paulit-ulit nilang sinasabi sa bawat talakayan at maging sa panayam ng mga mamamahayag na hindi nila makakayang maisagawa nang maayos, matapat at mapayapa ang darating na halalan kung walang kooperasyon ng bawat botante. Para sa Comelec, nasa kamay ng taumbayan ang susi sa tagumpay ng halalang gagamitan sa unang pagkakataon ng Precinct Count Optical Scanner (PCOS) machines. Ang pananaw na ito ay totoo, dahil ang nakakahalintulad ng halalan ay ang pagbebenta ng produkto na kung walang bibili ay mawawalan ng halaga. Kung walang boboto sa halalan, o kung hindi makakaboto ang mga botante sa Mayo 10, 2010 sanhi ng kalituhan, kaguluhan at iba pang dahilan, ang makakatulad ng darating na halalan ay luma at panis na paninda. Dahil dito, patuloy ang panawagan ng Comelec sa mamamayan na magboluntaryo, makiisa, at tumulong sa pagpapaliwanag ng mga proseso sa darating na halalan, o kaya ay hikayatin ang kapwa na bumoto. Samantala, ang hindi nabibigyang pansin ng Comelec ay ang mga katanungan sa sarili nitong kredibilidad. Kabilang diyan ang pagbili ng mga makinang gagamitin sana sa computerization ng halalan noong 2004, ang “Hello Garci” scandal noong 2005, ang milagro ni Abogado Lintang Bedol noong 2007, at marami pang ibang iskandalo’t kontrobersya. Aminin man ng Comelec o hindi, ang mga insidenteng nabanggit ay ilan lamang sa mga bagay na pumipigil sa maraming Pilipino ngayon na ibigay ang kanilang kakayahan, panahon, at maging ang sarili para sa paglilingkod sa bayan. Sa isipan ng marami, nagagamit lamang sila sa kabuktutang dinisenyo ng ilan para sa pansariling kapakanan. Hindi madaling baguhin ang pananaw ng tao lalo na kung wala silang nakikitang pag-asa ng pagbabago, pagtutuwid at pagkulong sa mga gumawa ng kamalian sa nagdaang panahon. Ngunit hindi naman sapat ang mga kamalian sa nagdaang panahon upang ipagwalang bahala natin ang pagkakataong inihahain ng isang bagong umaga. Isipin natin, na baka ito na ang simula. Baka ito na ang daan patungo sa tunay na pagbabago ng lipunang ating ginagalawan. Baka ito na ang pagkakataon nating hinihintay para magkaisa at maging responsableng mamamayan. Hindi pa tayo sigurado kung ito na nga. Pero, iisa ang tiyak: walang pinipiling pagkakataon ang pagbabago. Ito ay nasa ating kamay. Kung gusgustuhin natin ang pagbabago ngayon, magagawa natin. Maaaring hindi natin mabago ang buong bansa, ngunit ang ating sarili ay mababago natin, at iyon ang simula ng higit na mas malaking pagbabago. Sa diwang ito, nais naming ipaalala sa bawat isa ang matandang kaugaliang Pilipino na “bayanihan” na ngayon ay kinakatawan ng katagang “boluntarismo.” Ang “bayanihan” ay pagsasama-sama ng dating magkakahiwalay na lakas sa iisang direksyon, katulad ng inilalarawan ng pagbuhat ng bahay o kaya ay ang pagtutulungan sa gawaing bukid noong unang panahon. Ang “boluntarismo” naman ay nangangahulugan na ito ay nagmumula sa personal na pagsang-ayon, katulad ng pagsang-ayon sa pagtulong sa pagbuhat ng bahay o pagtulong sa gawaing bukid. Kung ang bawat isa sa atin ay magboboluntaryo na makiisa sa “bayanihan” para sa ikatatagumpay ng darating na halalan, matitiyak nating ito ay magiging malinis, maisasantabi ang dayaan, at muli nating mabibigyang buhay ang kabayanihang ipinakita ng ating mga ninunong nabuwal sa mga digmaan noong huling bahagi ng 1800 at dekada ‘40; at sa Edsa noong 1986. Kaibigan, ito na ang pagkakataon sa pagbabago. Simulan natin ito sa ating sarili. Magboluntaryo at kumilos tayo para sa ikatatagumpay ng 2010 automated elections.

Mabuhay LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Jose L. Pavia Publisher/Editor Perfecto V. Raymundo Associate Editor Anthony L. Pavia Managing Editor e-mail [email protected] PPI-KAF Community Press Awards

Best Edited Weekly 2003 + 2008 Best in Photojournalism 1998 + 2005

EDITORIAL Alfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, Jose Gerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose Visitacion Q. Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto Raymundo Jr., Dino Balabo

ADVERTISING

http://mabuhaynews.com

PERFECTO V. RAYMUNDO

Ayaw kumampi sa Lakas-Kampi MUKHANG tanggap na ng Malacañang na hindi nakakabuti ang pag-e-endorso o madikit man lamang ang pangalan ni Pangulong Gloria Arroyo sa napipili nilang kandidato lalung-lalo na sa pagka-pangulo at pagkapangalawang pangulo ng bansa. Minabuti kasi ng administrasyong Arroyo na bitiwan na ang kani-kanilang mga sensitibong posisyon sa Lakas- KampiCMD at ipaubaya na lamang sa mga nakababata ang direktang pagpapatakbo ng partido. Pinangunahan na nga ni Pangulong Arroyo ang pagbibitiw bilang chairman ng LakasKampi-CMD at nagsisilbing president emeritus na lamang. Susunod nang magbibitiw sa kanilang mga posisyon sa partido sina Executive Secretary Eduardo Ermita, Presidential Adviser on Political Affairs Gabriel Claudio at Department of Interior and Local Government (DILG) Secretary Ronaldo Puno. Hindi nga ba’t kaliwa’t kanang depeksyon ang mararanasan ngayon ng partido La-

kas-Kampi-CMD? Karamihan sa kanilang miyembro ay nagsisilipat na sa kalabang partidong Nacionalista Party (NP) at Liberal Party (LP). Kasabay ng laban ni Manny Pacquiao at pag-aanunsiyo ni Senador Chiz Escudero ang kanyang plano sa kandidatura, may deklarasyon ding gagawin si dating pangulong Fidel V. Ramos sa Nobyembre 15. Nakalalamang na ang ipapahayag ni FVR ay hindi papabor at nahati ang sariling partidong Lakas-Kampi-CMD. At tila may ketong na iniiwasan, ay nahirapang makahanap ang Lakas-Kampi-CMD ng makakatambal ni Secretary Gilbert ‘Gibo’ Teodoro sa pampanguluhan. Lahat ng nililigawan maging bise presidente, mapaadministrasyon man o mapaoposisyon ay hindi mapasangayon kahit nasa likod ni Gibo ang buong puwersa ng gobyerno. Mula kay Senate Majority Floor Leader, Sen. Miguel Zubiri na nagsasabing marami pa siyang gustong gawin sa Senado at bata pa siya para mag-ambisyon ng

Kastigo

mataas na posisyon. Si Senador Bong Revilla, na ang idinadahilan ay ang pagkakapangako sa kanyang ama na tatapusin ang termino sa Senado. Nariyan din sina Local Water Utilities Administrator Prospero Pichay, dating Senador Tito Sotto, Gob. Vilma Santos-Recto at Senadora Loren Legarda na pawang tumangging makatambal ni Gibo Teodoro. Hanggang sa mapapayag din sa wakas si dating Optical Media Board (OMB) Chairman Edu Manzano na tanggapin ang pagiging bise presidente ni Teodoro noong Biyernes, ika-13 ng Nobyembre. Pagkakataon nga naman, sa dinami-dami ng petsa ay Friday the 13 th pa. Tumalab kaya sa kanilang tambalan ang kasabihang kamalasan ang dala ng naturang petsa. Isa lang ang makatitiyak tayo, hindi na makakatakbo sa pagka bise presidente sa nalalapit na halalan si Pangulong Arroyo. Hindi na bakante ang posisyong  sundan sa pahina 5

BIENVENIDO A. RAMOS

Kanlungan ng krimen ANG halalan, kung idinaraos ng malinis, payapa at maayos, ay pinakamahalaga at mabisang mekanismo sa pananatili ng isang demokratikong pama- halaan. Na ang nanghahalal ay tunay na masasabing “tinig ng bayan, na tinig din ng Diyos.” Ngunit sa pagdumi ng pulitika—sa pagsisimula pa lamang ng pamamahala ng mga Pilipino, pagkaraang pagkalooban ng Amerika ng pagsasarili noong 1945, ang halalan, sa halip na maging mekanismo ng demokrasya sa mga reporma sa pagunlad, ay naging arenang madugo—sa pag-aagawan sa kapangyarihan. Sa demokrasya, isinasaad na ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mamamayan, kapangyarihang pumili ng mga karapatdapat na pinunong uugit sa gobyerno, mahigpit na magpapatupad ng mga batas, at maggagawad ng tunay na katarungan—nang walang takot at pinapaboran. Sa halip, ang halalan ay naging madugong larangan ng

mahigpit na tunggalian, na ang nagwagi ay naghahati-hati sa naging bunga ng tagumpay, gaya ng kasabihang “to the victor belongs the spoil.” Na nagluwal ng sistemang tayu-tayo (patronage system), at lumikha ng pagbabago—pero pagbabagong tungo sa kapariwaraan ng mamamayang Pilipino! Naging kasangkapan at kanlungan KARANIWAN na lang slogan ng mga pulitiko ang programang “para sa interes ng bayan,” “para sa mahihirap.” Ito ang konsepto ng mga programa de gobyerno ng halos lahat ng lapiang pampulitika. Pero ang totoo, at napatunayan na natin, ang halalan ay naging kasangkapan lang upang mangibabaw ang mayayaman,o tangkilik ng malalaking negosyong lokal at dayuhan—negosyong legal o ilegal. Sa tatlong magkakahiwalay na sangay ng pamahalaan, ang lehislatura o batasan, ang masasabing pinakamakapangyarihan pero may mabigat na reponsabilidad sa

Promdi

maayos na takbo ng gobyerno at ng bansa. Sa mga batas na ginagawa ng dalawang kapulungan ng kongreso—nakasalalay ang ikabubuti o ikasasama ng isang pamamahala—na may direktang epekto sa buhay ng mamamayan. Kaya nang pagtibayin ng Kongreso ang Batas sa Oil Deregulation, (na minadaling ipatupad ni Pres. Fidel V. Ramos), parang kasulatan sa hatol na kamatayan, ang inakda—na ngayon natin napatunayan ang kapinsalaang idinulot sa buhay ng mga Pilipino ng Oil Deregulation Law. Sa kabilang dako, ang batas sa parusang bitay, na may dalawang taong pinagtalunan sa Kongreso bago napagtibay, sa sandaling ipinatupad ay ipinarebuka na ni Gng. Macapagal-Arroyo. Isang masamang batas na ayaw rebukahin—ang Oil Deregulation Law. Isang mabuting batas, na di pa nagtatagal na ipinatututupad—ang Parusang Kamatayan—ay ipinarebuka na. Ang resulta: KRISIS. Walang patumanggang pagtataas ng  sundan sa pahina 5

DINO BALABO

Jennifer T. Raymundo

PRODUCTION Jose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia, Mark F. Mata, Maricel P. Dayag,

PHOTOGRAPHY / ART Eden Uy, Allan Peñaredondo, Joseph Ryan S. Pavia

BUSINESS / ADMINISTRATION Loreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez, Peñaflor Crystal, J. Victorina P. Vergara, Cecile S. Pavia, Luis Francisco, Domingo Ungria, Harold T. Raymundo,

CIRCULATION Robert T. Raymundo, Armando M. Arellano, Rhoderick T. Raymundo The Mabuhay is published weekly by the MABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES — DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 to March 6, 2011, Malolos, Bulacan.

A proud member of PHILIPPINE PRESS INSTITUTE The Mabuhay is entered as Second Class Mail Matter at the San Fernando, Pampanga Post Office on April 30, 1987 under Permit No. 490; and as Third Class Mail Matter at the Manila Central Post Office under permit No. 1281-99NCR dated Nov. 15, 1999. ISSN 1655-3853

WEBSITE

Buntot Pagé

Principal Office: 626 San Pascual, Obando, Bulacan  294-8122

Subscription Rates (postage included): P520 for one year or 52 issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising base rate is P100 per column centimeter for legal notices.

Mga milagro sa Malolos MAKASAYSAYAN ang Lungsod ng Malolos dahil doon iniluwal ang unang demokratikong republika sa buong Asya matapos itong pagtibayin ng Kongreso ng Malolos ang noong Enero 1899. Ngunit sa kasalukuyan ay nababalot ang kabisera ng lalawigan ng Bulacan ng mga kuwentong may halong “milagro” tulad ng “Lonely District” ng Malolos, pamamaril sa production assistant ng isang mamamahayag, at isang kakandidatong “umibig sa bading.” *** Ayon sa Commission on Elections, nakahanda na ang Lone District ng Malolos matapos mapagtibay ang batas hinggil dito noong Mayo kahit hindi napirmahan ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo. Sa kabila nito ay parang walang gustong kumandidato bilang Kongresista ng Lone District ng Malolos, dahil daw sa nakabinbin pa sa Korte Suprema ang isa pe-

tisyon laban dito na kumuwestiyon kung ang pagkalikha ng Lone District ay ayon sa Saligang Batas. Sabi tuloy ng mga taga Malolos, ‘di na Lone District ang Malolos, “Lonely District” na daw. *** Noong Pebrero ay nagpakalat ng mga polyeto si dating Gob. Josie Dela Cruz bilang pagtutol sa paglikha ng “Lonely District” ng Malolos. Ngunit habang nalalapit ang halalan ay parang natahimik ang kanyang grupo. *** Isa sa mga kinuwestiyon hinggil sa “Lonely District” ng Malolos ay ang diumano’y kakulangan nito sa populasyon. Itinatakda kasi ng batas na ang populasyon sa isang distrito ay may bilang na 250,000. Ngunit, ayon kay Mayor Danilo Domingo, sobra pa sa 250,000 ang populasyon ng Malolos batay sa projected population ng lungsod.

*** Ipinagtaka rin ni Domingo kung bakit ang populasyon ng ibang bayan sa unang distrito ng Bulacan tulad ng Hagonoy, Paombong, Bulakan, Pulilan at Calumpit ay tumaas, samantalang ang populasyon ng Malolos ay halos hindi nadagdagan. Sabi ni Father Pedring ng Leighbytes Computer Center sa Malolos, “baka epektibo ang population control program ng Malolos.” *** Ayon pa kay Mayor Domingo, ang Malolos ang may pinakamaraming subdivision sa mga bayan sa lalawigan, ngunit halos hindi nadagdagan ang populasyon nito na parang walang nanganganak na babae sa Lungsod. “Baka, nakunan at hindi natuloy ang panganganak,” ani Father Pedring *** Hinggil naman sa kaso ng  sundan sa pahina 5

Mabuhay

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

3

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Depthnews

JUAN L. MERCADO

Regarding Henry

Skills bleed “HISTORY has no present, only a past rushing into the future,” John F. Kennedy once warned. To mark the past, University of San Carlos and Filipinos of Hawaii presented, this week, “Mabuhay with Aloha”. This documentary recalls the arrival, a century ago, of the first 15 sakadas in Hawaii’s sugar cane fields. That exodus triggered a “rush into the future”. Today, some 3,752 Filipinos leave daily, in search for jobs in 190 countries. More than 1.376 million flew or sailed out last year. “Filipinos now make up 23 percent of Hawaii’s population,” multi-awarded TV producer Emme Tomimbang notes. Her father was one of the sakadas from Siquijor. The Hawaii Filipino Centennial Commission and U.S.C.’s Cebuano Studies Center, produced the film. It excerpts 50 interviews with surviving sakadas and families, in Oahu and Kauai by U.S.C.’s Dr. Erlinda Kintanar-Alburo. The landscape has radically changed. There were 7.63 million Filipinos when Cebuano sakadas

sailed for Hawaii. Today, Filipinos number 93.2 million. They make up the second largest group of U.S. immigrants (1.07 million). Composed of farm hands, Hawaii’s sakadas constituted “a brawn drain”. In contrast, almost 40 percent of Filipino emigrants to the U.S. had a college education. Honolulu Star Bulletin cartoonist Corky Trinidad and EastWest professor Belinda Aquino exemplify this “skills bleed”. When Trinidad passed away last year, his cartoons were syndicated from Sao Paolo to Copenhagen. Alburo analyzes the tug-andpull on “actors in a dramatic chapter in Philippine history not in our textbooks.” On one side were recruiting plantations, desperate for workers. Writers, on the other side, “used the press to discourage sakadas.” Between 1909-1934, Cebu became a major recruiting point for the Visayas . The Hawaiian Sugar Planters’ Association published the Manual for the Progressive Laborer in Ilokano and Cebuano-

Cebu Calling

HENRYLITO D. TACIO

Visayan . Ilokanos and Bisayans outnumbered Tagalogs then. The Manual publicized facilities such as school houses, hospitals, etc., plus it “package”: free passage to Hawaii; three years of work at $36 a month for men and $24 for women; housing, medical services, free wood fuel, water — and return fare. Chapter Three seems written for OFWs of 2009. It is titled: “Work and Sending Money Home”. Will padalas or remittances from OFWs exceed $18.3 billion this year? Abangan. Separately, U.S.C. professor emeritus Resil Mojares analyzed 150 newspaper articles of the period. The critical features swamped “the positive items at a ratio of 8:2” A 1925 Bagong Kusog editorial, for example, has a two partcartoon. On the left, recruits board a ship with happy faces. “Hawaii is paradise for the Filipino laborer”, the caption reads. On the right, the same workers return looking bone-weary. “We departed young and return old and sick!”  continued on page 6

FR. ROY CIMAGALA

Gap between morality and legality THESE are two different realities. It’s good to know each of them —their nature and properties —and how they are related to each other. There’s a lot to gain from this knowledge, especially the light we need to cruise through our increasingly complicated times. Morality is the objective quality of our human acts, starting with the internal ones like our thoughts and intentions, insofar as these bring us or not to our proper end. Thus, our human acts can be either morally good or bad. Morality covers everything that can be called as a human act, one that is done knowingly and freely, and thus one for which we are responsible. The morality of our actions, good or bad, is most clear to the extent that our knowledge, consent and responsibility for such actions are also at their fullest. That’s in theory and in prin-

ciple. In practice and in real life, things are a lot messier, since assessing oneœ knowledge, consent and responsibility for his actions is a very dynamic affair, often shrouded in mystery and beset by ignorance and confusion by the persons concerned. In the end, morality depends on oneœ self-knowledge and on God, who is the Creator of all things and continues to govern everything with his Providence. Thus, we can readily see how important it is to have good selfknowledge and clear and deep convictions about religion, our relation to God. Weak and vague in this fundamental aspect, we may as well set off a course that later will turn to pure chaos and anarchy. Thus, morality is based on our nature and dignity as persons and ultimately as children of God. It depends on our core ideas and beliefs about who and what we really are. These will ultimately define what our nature and dig-

Forward to Basics

nity is, who we really are. Legality, on the other hand, is a human construct made to promulgate and determine the content of morality. Its purpose is to regulate our life in society so that we can attain our common good. Since our common good always include not only the material, social and political, but also the spiritual and personal, legality cannot get away from morality. Legality can only have a very limited scope compared to the one of morality It cannot promulgate, determine and regulate everything in the moral law. But it cannot stay away from morality. It has to be the moon to morality’s sun. It can only reflect and work for morality, never against. Thus, we can have the following principle to follow: no act morally bad can be sanctioned by civil law, and no act morally necessary can be prohibited. But not all morally good acts can be regu continued on page 6

FR. FRANCIS B. ONGKINGCO

Marian moments MORNINGS weren’t really her best moments. Sliding off her bed like a snail –more like a slug– was a horrendous effort to get up on time. She was up but not really out of bed, since the greater part of her body –except for her knees– was still hugging the bed’s width and height. “Ugh!” Francine groaned, “I hate mornings!” She managed to detach herself from the bed’s magnetic pull. She straightened up herself, groggily glanced at an image of Mary on the wall opposite her bed and –almost robotically– mumbled her morning offering prayer. Her first zombie steps were towards the kitchen. [BEEP!] She turned on the coffee maker. She opened the cupboard and reached out for her favorite mug that had the pink laced decorated phrase: “Think GOD and then, only then, think BEAUTIFUL!” The scent of the chestnut flavored coffee began to permeate the air. Francine was automati-

cally drawn to the CD player in her living room. Some music wouldn’t hurt to create whatever ambience. But she had second thoughts, and opted for a more silent setting. Her house had a small patio that had a small garden arrangement of ordinary orchids and some almost wilted African violets. In the middle, not exactly, – since she was opposed to perfect symmetry–, but more off-centered, was a simple kawai fountain basin that her mom erected many years ago. Its random trickling sound paired pretty well the chirping birds that bathed in its cool waters. [SNAP!] She flicked her lighter to light her cigarette. “One…,” she counted mentally. This was the first of the ten sticks for the day. That was quite a fit considering that she used to finish off a pack and a half before. She took a deep reflective puff as she slowly closed both eyes. That would surely wake her up. The

smoke of cigarette rose to the air. It embraced not only her patio and the garden but also her thoughts. *** Angel Gabriel lingered around the room where Mary was praying. Perhaps, he could lend her a hand in the kitchen or the laundry. Then he noticed something, “Mary, where is all that smoke coming from?” Mary only smiled and said calmly, “It must be from the neighbor who forgot to put off the fireplace.” *** [PEEP!] The coffee maker sounded that the brew was ready. Francine balanced the cigarette on the table’s edge. She smiled to herself feeling delighted at that rebellious gesture that would have made her mom scream off her head. As she served herself the coffee, she couldn’t help miss her mother despite the fast seven  continued on page 6

Never wait for tomorrow “IF I had only known it was our last walk in the rain, I’d keep you out for hours in the storm. I would hold your hand, like a lifeline to my heart and underneath the thunder we’d be warm. If I had only known it was our last walk in the rain.” Those famous lines were taken from “If I Had Only Known,” sang by Reba McEntire and was featured in the movie, ‘8 Seconds.’ Actually, the lyrics were from the pen of Jana Stanfield. “Since I didn’t know much about writing melodies yet, I took the unfinished lyrics to the most talented songwriter I knew, Craig Morris, and asked if he could craft something beautiful from my simple words,” Stanfield disclosed. Oftentimes, there is always a story behind the song. So, why did Stanfield write the lyrics in the first place? Actually, the song was in remembrance of her greataunt Dorothy whom she considered her angel when she was 14. In the United States, 15-yearold kids can get their own driver’s license if they have successfully completed Driver’s Education. Most of Stanfield’s 15-year-old friends got their driver’s license and she was looking forward for a summer riding with her friends. But Mr. Stanfield would not let daughter go with them unless their mothers drove them. Jana did not defy her father so she stayed home during the summer until her great-aunt Dorothy came into her rescue. Dorothy was a bookkeeper out at Doc Stewart Chevrolet in Texas and she asked Jana if she was interested to work with her. Jana accepted the offer and she worked with her and the three secretaries of the company. “Those women treated me so big,” she recalled. “Most mornings, they complimented me on my outfits, playfully saying they hated me because I could eat three chocolate donuts for break-

fast and stay skinny. They talked with me and asked what I thought about deep stuff like destiny, religion and politics. I learned all the important grownup stuff, like how to curve your fingers when you reach down into a file, so you won’t drive a staple under your fingernail. “The best part of my job was that after I finished my work, I could play on the typewriter, teaching myself how to type. Since I wanted to be a writer someday, my dad said typing would be important.” By the end of the summer, Jana saved enough money to buy all her own clothes for school. “I started high school feeling different in a real good way – older and stronger and more confident,” she said. “The most amazing thing happened. For the first time in my life, I became popular at my school. I barely got my driver’s license before I got Homecoming Court, Student Council, and then the honor that meant so much to me after those lonely days, Class Favorite.” Stanfield was already living in Nashville when she came to know that her aunt was dying of cancer. Before she died, she talked with her over the phone. “I told her how much I loved her. I thanked her for reaching out to me when I needed somebody I thanked her for always reaching out to me when I needed somebody. I thanked her for always seeing the best in everyone she cared about. I didn’t want to hang up. I wanted to hang on. I wanted that moment to last. I wanted to stop the clock and go back to spend more time with her.” Here’s another memorable lines from the song: “If I had only known it was my last night by your side, I’d pray a miracle would stop the dawn. And when you smiled at me, I would look into your eyes and make sure you  continued on page 6

Fair & Square IKE SEÑERES

Money grows on trees JOYCE Kilmer probably never imagined it, but if she is alive today, she might say that trees are even lovelier now, because money can now grow on trees, literally that is. And the wonderful thing is, money grows on trees nowadays not just once, but thrice and I do not mean that in a figurative sense. Congressman Rodolfo “Ompong” Plaza of Agusan Del Sur is not only a lawmaker, he is also a money maker even as he sleeps, and that is because he has planted thousands of trees in his orchards, trees that are growing in value every day even as he sleeps. Mr. Joseph Reynolds is not only a trader of goods, he is also a planter of trees and that is precisely where he gets his goods to trade, from the forests that he has revived out of denuded mountains. Just like Congressman Plaza, he too makes money even as he sleeps, from the trees that he has planted. Both Plaza and Reynolds have probably made their own computations as to how much money they would make from their trees, but perhaps it was only later on when they realized that they could make money from

these trees not just once, but thrice. The debt-for-nature (DFN) swap is a scheme that is not new. It has been around many years. What is new is the new found realization that it is a scheme that we should have adopted many years ago as a means to pay for our national debt, instead of allocating more than a third of our budget for our national debt service. The clean development mechanism (CDM) is relatively new, but what is even newer now is our realization that it is a real means of making money, by simply growing tress that could be used as a basis for claiming carbon credits that would convert into real money, aside from the money made from the income from the trees and from the DFN scheme. Making money is already very good, but saving money on top of that is even better. What is even better than that is to save human lives that could not be valued in money terms. During the last floods, we realized that people would not only die in the floods, more would even die because of the diseases that came about be continued on page 6

Mabuhay

4

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Kakampi mo ang Batas

Buhay Pinoy MANDY CENTENO

Miguel ‘na-cotto-ngan’ ni Manny Pacquiao Sikat na “fire power” magiging pukpukan Nitong mga matso na Cotto at Pacman Hinagpis ni Hudas. ang naging bakbakan Ay atras-abante katulad ng “fire ply.” Si Pacquiao ang ilaw umiikot dito Ay ang gamu-gamo na tulad ni Cotto Ala-Michael Jackson mga “foot work” nito “Thriller” na talagang umaatikabo. Sa “first and second rounds” ito ay palitan Nitong mga suntok wari ay tantyahan Kung ang mga banat ay makakayanan Kaya bara-bara at naging subukan. Sa ikatlong yugto, wari ay tiyak na Ang target ni Manny sa ulo at panga Matinding kaliwa binitiwan niya Sumemplang si Miguel apat naging paa. At sa “fourth round” naman ay inumpisahan Ang ala-F.P.J. na kaliwa’t kanan Muling napatumba itong Puerto Rican Nakatikim siya ng 1,2,3 . . . bilang. Tulad ng Motolite, “express delivery” Itong mga hataw idol na si Manny Handa sa labanan, wari ay Samurai Bida ang Henebra, ang tagay ni Pare. Sa sabak ng “round nine” dito’y binilang ko Ang “left and right” bira, arangkada’y todo Siyam ang tumama sa mukha at ulo Na “save by the bell” lang si Mang Ige Cotto. Si Miguel ay groggy sa round na pang-dose Sinangga ng muhka, rapido ni Manny Dito ay naawa si Reperi Kenny Niyakap si Cotto, “Okey ka ba pare?” Lumuhod si Pacman, pinasalamatan Palaging kakampi, Si BRO mapagmahal Habang nagdarasal, siya’y nilapitan Yumakap si Cotto,mukha ay duguan. Bugbog sarado pa taga Puerto Rico At kaawa-awa naging lagay nito Nagbubunyi naman mga Pilipino Laking karangalan na nakamit dito. Ito’y pampito na sa mga korona Sa “seven weight classes” kay Manny talaga “Best pound for pound boxer” sa buong mundo na Si Miguel na champion na COTTOngan niya. Muling pinamalas ang diterminasyon Disiplina’t sikap natatanging Pinoy Lubhang mahalaga noon hanggang ngayon Kanyang pananalig sa ‘ting Panginoon. ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

TANONG: Magkakaroon ba ng problema kung ang magiging anak ko ay sa akin ipangalan dahil hindi naman po kami kasal ng kanyang ama? At kung sa akin po siya ipapangalan puwede po ba na ang middle name ko rin ang gamitin niya? Ang sabi po kasi ng iba parang lalabas daw po kasing magkapatid kami, ganun po ba ‘yun o ‘yun lang po ang akala ng iba? Dahil ako naman po ang pipirma sa gagawing birth certificate ng bata bilang kanyang ina. Maraming salamat po and God bless... –[email protected]

○

Forward to Basics  from page 3

years that have gone by since she passed away. She realized that she even missed her nagging moments. She took a sip at her coffee. “Now, where was I?” she said. *** Mary went off with haste to a hill country in Judea. Elizabeth was gathering some firewood. “Elizabeth,” Mary called out to her cousin. “Mary!” Elizabeth cried out and wiped the sweat from her forehead. She suddenly was caught by some unknown inner force that she dropped all the firewood she was carrying. Then suddenly, [COUGH! COUGH! COUGH!] “Where did all this smoke come from?” she asked. “Oh, Mary smiled, “It must be your neighbor burning their garbage.” “But, child,” Elizabeth replied, “we don’t have neighbors up until half a mile from here!” *** “I must really give up on smoking,” Francine pondered. “Well, little by little, with our Lady’s help and inspiration.” *** The cold was unbearable. Joseph patiently tried to make a fire in that dark and inhospitable night. He heard the audible cries of a Child. He dropped everything to attend to Mary. He would have wanted to give whatever warmth he could to both Mother and Child. And even a cup of coffee if he could. *** Francine contemplated these scenes as she emptied her mug and also longed to give something to Jesus, Mary and Joseph. She was about to serve herself another cup, but she rectified, “One cup is enough for the day. I’ll just miss the second one for them.” She was ready for another day. The last two mysteries will be waiting for her in the kitchen where her breakfast of bacon, eggs, and pancakes waited for her. “Yummy!” *** Francine’s mornings with Mary were a wonderful discovery. They have mysteriously helped her to gain an inner serenity that the world could not give. Unknowingly, through some special grace, Mary has led her towards a more secure and fulfilling path in her spiritual life and work. She has filled her soul with gentle and renewed awakenings in her faith, hope and love. And above all, they have helped her to realize how much Mary is a mother to all of us, and how She longs to be part of everything we are and could be –our joys and sorrows– if only to lead us to Her Son’s heart.— http://fatherongkingco.blogspot.com

ATTY. BATAS MAURICIO

Apelyido lang ng ina ang puwedeng gamitin

Sagot: Maraming salamat po sa email na ito. Sa ilalim ng Family Code of the Philippines, maliwanag ang nakasaad doon na ang mga batang isinilang sa mga magulang na hindi kasal sa isa’t isa ay ituturing na nasa ilalim ng natatanging karapatan (o exclusive parental authority) ng ina. Dahil diyan, nakasaad din sa nasabing batas na ang mga batang ito ay dapat isunod sa apelyido ng ina. Kung isusunod ang apelyido ng mga batang ito sa apelyido ng kanilang ama, ituturing na ito ay isang palsipikasyon sa isang opisyal na dokumento, na maaaring maging batayan ng kasong kriminal pagdating ng araw. Sa mga alituntunin kasi ngayon, ang mga ospital, klinik at mga duktor o iba pang mga nagpa-anak ng bata ay binibigyan ng tungkulin na ipagamit ang apelyido ng ama bilang apelyido ng bata kung maliwanag na ang mga magulang ng bata ay kasal sa isa’t isa. Ngayon, isusunod lamang ng nasabing mga ospital, klinik at mga duktor ang apelyido ng bata sa apelyido ng ama kung sasabihin ng ina o ng ama na legal na kasal ang nasabing ina at ama, kahit na hindi nga sila kasal. Ito ay maliwanag na palsipikasyon at hindi magiging maganda sa bata at sa magulang na gumawa ng kasinungalingan at palsipikasyon. Sa isyu ng middle name ng batang ‘di kasal ang mga magulang, maliwanag ang Family Code: obligadong gamitin ng bata ang apelyido ng ina. Ngayon, kung obligadong gamitin ng bata ang apelyido ng ina sa kanyang birth certificate, walang dahilan kung bakit hindi naman niya pupuwedeng gamitin ang middle

○

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

name o middle initial ng ina. Hindi naman maaaring magkaroon ng pagkakamali na ang ina at ang kanyang anak ay magkapatid, sapagkat maliwanag naman ang ibang impormasyon sa birth certificate na magpapakitang sila nga ay tunay na mag-ina. Crimes against public interest TANONG: Good day to all of you! I am here once again to ask legal questions. Here are my questions: 1) What crime does a barangay official commit when he appoints his close relatives as lupon and tanod? 2) Do I need to have a competent authority to order our barangay officials to make payment of due government obligations (non-payment of rental of place) before I can file a violation for Art. 221 of the revised penal code? 3) What crime is committed by a spouse of the barangay chairman if the said spouse is appearing in his place during a barangay inquiry from private individuals? 4) Can anybody file a complaint for crimes committed against public interest like perjury and violations made by a public official? Thanks again in advance for the enlightenment! Good day and God Bless! – [email protected]

Sagot: Thank you too for this email. Here are our answers: to the first question, the appointing authority in a barangay is the barangay captain, but his appointments must be concurred in by a majority of the members of the barangay legislative body known as “sangguniang barangay”. Under the Local Government Code of 1991, or Republic Act 7160, there is no prohibition for a barangay captain to appoint his close relatives as lupon and tanod. This means that a barangay captain can appoint anyone, even his close relatives, as tanods and lupon members. The only prohibition that is found in the law against the barangay captain is with respect to his appointment of his relatives within the fourth civil degree (or up to his first cousins) to the positions of barangay treasurer and secretary. No relative of the barangay captain up to this fourth civil degree can be appointed by him

Napapanahon

as a barangay treasurer or secretary. With respect to the second question, let us make it clear what Art. 221 of the Revised Penal Code is all about. Under this law, it is a crime for any public officer who is under obligation to make payment from government funds in his possession to fail to make such payment. It is also a crime under this provision for any public officer who, being ordered by competent authority to deliver any property in his custody or under his administration, refuses to deliver such property. It is evident, therefore, that there is no need for any “competent authority” to order barangay officials to make payment of any government obligation that has become due before they can be held liable under Art. 221. It is enough that the public officer is under obligation to pay and that he has in his government funds which he refuses to use as payment. To establish this refusal to pay, however, it would be necessary for the obligor or the person who wants to be paid to write and send first a demand letter to the public officer, asking him to pay within a certain period of time. If the period of time given to pay lapses without any such payment being made, the public officer can already be sued under Art. 221 of the Revised Penal Code. To the third question, the crime committed by the spouse of a barangay captain who appears in place of the barangay captain if he or she is absent is graft and corruption, under Section 3 (e) of Republic Act 3019, the Anti-Graft and Corrupt Practices Act. This is graft and corruption because the spouse of a barangay captain is actually causing undue injury to the persons involved in a barangay hearing by his or her appearance, which is not authorized by law. On the fourth question, crimes against public interest like perjury and violations committed by a government official of his duties and responsibilities constitute public crimes. This means that they can be commenced and prosecuted by anyone who knows personally the commission of the crime, even if no right of theirs was violated or damaged.

LINDA R. PACIS

Magandang balita ng Pag-ibig Fund (1) UPANG makatulong sa mga biktima ng baha dala ng bagyong Ondoy, ‘di nag-atubiling gumawa ng programa ang Home Development Mutual Fund o ang Pag-ibig Fund ng pagbibigay ng calamity loan at 3 months moratorium sa pagbabayad ng utang. Ayon kay Florentino Yumul, Branch head ng Region 3 na nakakasakop sa Malolos, Cabanatuan at Baler, ang dalawang programa ay tumutukoy na mapagaan ang pasanin ng mga utang pabahay. Una, tutulungan ng Pag-ibig ang mga miyembro nito na makautang ng calamity loan at pangalawa, di muna sisingilin ng tatlong buwan ang hulog sa housing loan. Sa calamity loan, ang pinauutang ay karaniwang P18,000 sa mga miyembro na nakabayad na ng 24 buwanang kontribusyon at 80% ng total na kontribusyon nito. Noong ika-6 ng Nobyembre, ang natanggap na aplikasyon ay 27,148, na-approved ang 22,018, subalit patuloy na tatanggap ang Pag-ibig ng aplikasyon hanggang Disyembre 24. Sa loob ng isang buwan, naipautang na ang halagang P408.3 milyon na puwedeng bayaran sa dalawang taon. Samantalang, sa tatlong buwang moratorium ay naaprubahan ang 400 aplikasyon noong Nobyembre 6. ‘Yung mga nakapagbayad na ng buwan ng Setyembre ay pahinga muna ang pagbabayad mula Oktubre hanggang Disyembre. Si Ginoong Yumul ay galing sa National Irrigation Administration (NIA) bago siya pumasok sa Pag-ibig mula pa ng itatag ang nasabing ahensiya. Ikinuwento naman ni Gng. Lucy Ramos, hepe ng processing, billing at collection na na-istranded sila

ng asawa niya sa North Luzon Expressway. Galing sila sa isang kasalan sa Cainta, Rizal at mabuti nakaalis sila kaagad bago tumaas ang tubig ngunit sa kasamang palad ay inabot naman sila ng baha sa NLEX kaya’t inihinto na lang nila ang kotse at naghintay na humupa ang tubig hanggang kinabukasan. Barangay Batia, Bocaue ISA pang magandang balita ang mahusay na pagpapaayos sa Barangay Batia, Bocaue, Bulacan ng kanilang kapitan na si Juanito Enriquez. Nagpatayo siya ng mga street lamp na parang pang-siyudad at ang mga kalye ay nilagyan ng mga pangalan. Kaya’t kahit maglakad sa gabi ay maliwanag na ang dati rati’y walang kuryenteng lugar na ilaw de gas lamang ang nakaliliwanag sa mga bahay na ngayon ay mga yari na sa modernong istilo ng mga bungalow at two-storey building. Ayon kay Urbano S. Concepcion, barangay secretary, ang Barangay Batia ay may humigit kumulang na 18,000. May apat na purok ang Batia: Panluwasan, Gitna, Likod Gubat at Rodriguez. Inilahad ni Concepcion ang kanilang mga proyekto sa Mabuhay gaya ng 1) flood control at pag-aayos ng drainage canal; 2) rehabilitasyon at pagsesemento ng mga kalye sa Barangay; 3) street lights (15 poste na ang itinayo sa sito Rodriguez); 4) opisina ng mga Tanod; 5) Day Care center at health Center. Ang Barangay Batia ay pinangungunahanay ni Kapitan Juanito Enriquez ng mga kagawad na sina Virgilio Valentin, Alberto Gonzales, Roman A. Roxas, Jose A. Bautista,

Cornelio S. Castillo, Reynaldo N. Galvez at Frederick Cristobal. Bukod sa mga proyekto ay ikinagagalak daw nila ang paglapit nila sa ginagawang MRT-7 at sa North Foof Exchange (NFE). Ayon pa kay Concepcion, ang barangay ay may dalawang public elementary school, isang pribadong high school (Nehemiah Academy), at magtatayo din ng isang pribadong palengke (ang isa ay nasa Northville 5). “Kahit anong negosyo dito ay umuunlad,” ani Concepcion. Ang kanilang barangay hall ay di pa natatagalang ginawa, maganda ang pintura ng dalawang palapag. Malaki din ang itinutulong sa kanila ng Meralco Village na tirahan ng mga empleyado ng opisina ng Meralco sa Balagtas. Ngunit ang pinaka-ikinatutuwa nila. Ito daw ang pinakamataas na lugar sa bayan ng Bocaue, gaya din ng Duhat at Bundukin. (itutuloy) EXTRA-JUDICIAL SETTLEMENT OF ESTATE WITH WAIVER OF SHARE Notice is hereby given that the estate of the late Victoria Cabanting Doles who died intestate on January 10, 2007 in Sta. Maria, Ilocos Sur left real property with transfer certificate of title No. T-9921551 and containing an area of one hundred twenty (120) sq.m. more or less were extra-judicially settled and equally divided among legitimate heirs: Elena Doles Andress, Bernardo Cabanting Doles, Herminigildo Cabanting Doles and Irene Cabanting Doles-Martin with waiver of rights as per Doc. No. 189;page No. 38; Book No. I; Series of 2009 in the Notary Public of Atty. Randy P. Bareng. Mabuhay: November 13, 20 & 26, 2009

Mabuhay

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

5

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Naglagalag si Pacquiao sa edad 14 “Trainer of the Year” award ng Boxing Writers Association of America. Si Roach na nagturo sa kanya para maging counter-revolutionary strategist sa ibabaw ng ring mula sa pagiging conventional fighter na tulad ng ordinaryong boksingero. Inamin ni Roach, biktima ng Parkinson’s Desease, na hindi niya tinangkang baguhin ang pagiging unorthodox ng fighting style ni Pacquiao. Pinabuti lamang umano niya ang estilong ito ng kanyang alaga. May pundasyon na, aniya, nang dumating sa kanya ang Pilipinong boksingero noong 2001 ay pinalawak lamang niya ito. Gumugol siya ng mahabang oras, araw, linggo at buwan para mahubog niya ang ngayon ay sandata ni Manny. Tinuruan niya si Manny kung paano pag-aaralan ang kalaban. Kung paano makikita ang masamang bisyo ng kalaban at gamitin ito para sa kanyang kalamangan. Ginamit nila ito mula kay Erik Morales, Marco Antonio Barrera at Juan Manuel Marquez, mga lamat ng Mexico na tinalo niyang lahat bago siya dumating kay Juan Diaz, Oscar De La Hoya at Ricky Hatton. Ngayon pa lamang, ilang araw matapos niyang pataubin si Cotto ay pinag-uusapan na ang susunod niyang laban malamang kay Floyd Mayweather Jr. Kung matutuloy man ito o hindi ay ang kampo lamang ng dalawang panig ang nakakaalam. May iba pang matunog na mga pangalan ang lumalabas: Marquez,

 mula sa pahina 8 Nang mapatumba niya si Cotto sa pangalawang beses, ito ay nangyari nang makakita si Manny ng puwang sa depensa ng Puerto Rican. Nang mamataan niya ang pansamantalang pagkalimot nitong dumepensa. Sapat na ito upang tuluyan na niyang madumina ang hinubaran niya ng korona sa mga susunod na round tungo sa isang technical knock-out victory na yumanig di lamang sa kampo ni Cotto kundi maging sa kabuuan ng mundo ng boksing. Sa buong distansya ng laban si Pacquiao ay mistulang umiiwas palabas ganoong pumapasok siya paloob at kapag pumapasok siya sa loob animo’y umiilag siyang palabas. Sabi nga ni Roach, na isang dating boksingerong propesyonal, si Pacquiao ay isang boksingerong mahirap basahin. “He draws them in, then takes them by confusion.” Si Pacquiao, aniya, ay patuloy na sumusuntok samantalang ang akala ng kalaban ay magpapahinga. Unorthodox ang salitang ginamit ni Roach sa kakaibang estilong ito ng kaliweteng si Pacman na dagdag niya’y “master of destroying the timing and rhythm of a conventional fighter.” Ang lahat ng karakter na ipinakikita ni Manny sa kanyang mga laban ay dala niya mula pagkabata na kumbaga ay nalinis sa pamamagitan ng paggiya sa kanya ni Roach. Si Roach ay kinilalang pinakamahusay na trainer sa mundo at pangatlong beses nang ginawaran ng ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Regarding Henry know my love for you goes on and on. If I had only known, if I had only known.” The song came humming into my mind as I read the farewell letter of Gabriel Garcia Marquez. He wrote the letter as his goodbye to his friends after he was diagnosed with a terminal cancer. A few of the people who read the letter cried. Read it and contemplate: “If God, for a second, forgot what I have become and granted me a little bit more of life, I would use it to the best of my ability. I wouldn’t, possibly, say everything that is in my mind, but I would be more thoughtful of all I say. I would give merit to things not for what they are worth, but for what they mean to express. I would sleep little, I would dream more, because I know that for every minute that we close our eyes, we waste 60 seconds of light. I would walk while others stop; I would awake while others sleep. “If God would give me a little bit more of life, I would dress in a simple manner. I would place myself in front of the sun, leaving not only my body, but my soul naked at its mercy. “To all men, I would say how mistaken they are when they think that they stop falling in love when they ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Cebu Calling

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Kastigo

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 from page 3

do things right, but in case I am wrong, and today is all that is left to me, I would love to tell you how much I love you and that I will never forget you. “Tomorrow is never guaranteed to anyone, young or old. Today could be the last time to see your loved ones, which is why you mustn’t wait; do it today, in case tomorrow never arrives. I am sure you will be sorry you wasted the opportunity today to give a smile, a hug, a kiss, and that you were too busy to grant them their last wish. “Keep your loved ones near you; tell them in their ears and to their faces how much you need them and love them. Love them and treat them well; take your time to tell them ‘I am sorry,’ ‘forgive me,’ ‘please,’ ‘thank you,’ and all those loving words you know. “Nobody will know you for your secret thought. Ask the Lord for wisdom and strength to express them. Show your friends and loved ones how important they are to you. Send this letter to those you love. If you don’t do it today, tomorrow will be like yesterday, and if you never do it, it doesn’t matter either, the moment to do it is now.”

grow old, without knowing that they grow old when they stop falling in love. I would give wings to children, but I would leave it to them to learn how to fly by themselves. To old people I would say that death doesn’t arrive when they grow old, but with forgetfulness. “I have learned so much with you all, I have learned that everybody wants to live on top of the mountain, without knowing that true happiness is obtained in the journey taken and the form used to reach the top of the hill. “I have learned that when a newborn baby holds, with its little hand, his father’s finger, it has trapped him for the rest of his life. I have learned that a man has the right and obligation to look down at another man, only when that man needs help to get up from the ground. “Say always what you feel, not what you think. If I knew that today is the last time that I am going to see you asleep, I would hug you with all my strength and I would pray to the Lord to let me be the guardian angel of your soul. If I knew that these are the last moments to see you, I would say, ‘I love you.’ “There is always tomorrow, and life gives us another opportunity to ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

—For comments, write me at [email protected]

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 from page 3

lated civilly, nor can all morally bad acts be coercively prohibited, Only the morally bad relevant to our social or political common good can be prohibited. It’s this gap between morality and legality that we have to most cautious about these days. At the moment, many pieces of evidence all over the world point to how this gap is cleverly manipulated to pursue questionable objectives. A case in point is the Reproductive Health Bill. Its good intentions are patent, but its means are immoral. Our local version may not yet include the clearly immoral abortion, but it promotes contraception and other things that are also clearly ○

○

Valero, Mosley, Clottey at iba pa. Samantala ay may ibang pagkakaabalahan ang bayani ng bansa. Ang Pambansang Kamao. Ang kanyang entertainment career na ngayon pa lamang ay nagdudulot na sa kanya at sa kanyang pamilya ng kaguluhan dala ang bali-balitang may kinalolokohan siyang katambal niya sa kanyang pelikulang “Wapakman.” Sa susunod na taon ay buo na ang plano niyang tumakbo bilang mambabatas ng distrito ng Sarangani, lalawigan ng kanyang kabiyak na si Jinkee. May balita pa ngang isasabak siya sa pagka-senador ng kanyang partido. At may ibang ang gusto ay patakbuhin siya para sa panguluhan ng bansa. Na para bang ang kanyang pagiging “pound-for-pound boxing king” ay sapat na para malutas niya ang napakarami at napakalaking problema ng bansa at ng Pilipino. Ito ay mga labang kumbaga ay “alien” sa kanya. Ibang klase ng mundo na walang makakatulong na gurong tulad ni Roach. Mayroon siyang mga pinalalabas na “ama-amahan” na diumano’y siyang umuugit sa kanyang buhay na uugit din sa kanyang ambisyong maging pulitiko. Kung ang mga ito ay magiging kapareho ni Roach na tunay na titingin sa kanyang ikabubuti, si Pacquiao lamang ang nakaaalam. Sana nga’y ang mga itong itinuturing niyang “ama-amahan” ay hindi siya itutulak sa bangin ng kapariwaraan na dinanas ng maraming tulad niyang madaling pagsamantalahan.

○

○

○

presyo ng langis at kaugnay na produkto. Walang takot at walang habas na pagpatay, panloob, panggahasa, pambobomba, at iba pang krimeng ang nagsagawa ay nanatiling nakalalaya. Ang tugong-paglutas ng gobyerno: “makiusap” sa mga kompanya ng langis—na huwag namang magtaas pa ng mga presyo ng langis. Ang reaksiyon ng gobyerno sa kriminalidad: magpagawa ng dagdag

immoral, though not in the same category as abortion. This is an example of how legality is made to go against morality. Of course, many justifications and rationalizations are now made, including rewriting Christian morality by those who claim to be Catholics but do not follow Christian moral doctrine. They look like mongrel Christians. Of course, those who are not Christians or Catholics, not to mention, the professed atheists and nonbelievers, make their own version of morality derived from their own understanding of the natural moral law that highly favors what they want: contraception, sterilization, etc. ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 mula sa pahina 2

na bilangguan, magpatawad ng malalaking bilanggong gumawa ng karumal-dumal na krimen—sa pagaabuso sa “Presidential Prerogative.” Parang pag-ulit sa mitolohiya ni Sisyphus: walang katapusang pagtu tulak paitaas ng pababang gumugulong na bato mula sa tuktok ng bundok—Bundok ng kahirapan, kamangmangan, kagutuman, at kalamidad sa buhay ng mga Pilipino—ang lahing pinagpala, o isinumpa na tulad ni Sisyphus sa mitolohiyang Griego.

Fortunately, there are also many non-Christian people who follow the correct morality based on their own religion and their own efforts to know the contents of the natural moral law. This only shows that the natural moral can transcend religious differences. Whatever the situation may be, we need to raise everyone’s awareness to work for an increasingly harmonious relation between morality and legality. Our leaders, especially Church and civil leaders and politicians and other people of influence, should be in the forefront of this effort. How we behave in this gap will show the kind of persons we are! ERRATUM On the Notice of the Sheriff’s Sale filed by Rural Bank of San Rafael (BUL.), Inc. versus Mamerto Inovero M/to Rosalinda V. Inovero published in the Mabuhay dated Septembernd 25, October 2 & 8, 2009 the second (2 ) TCT No. should read “TCT No. 180615” and not as published. Mabuhay: November 13, 2009

PANGALAGAAN ANG KALIKASAN, HUWAG MAGKALAT SA LANSANGAN

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Promdi

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 mula sa pahina 2

pamamaril kay Erwin Bunag noong Sabado ng gabi, Nobyembre 14, ibat-ibang kuwento ang pinalabas ng pulisya. Si Bunag ay production at personal assistant ng mamamahayag na si Rommel Ramos ng GMA7, CLTV 36 at Punto Central Luzon. Kung minsan, siya ang driver ni Ramos, minsan ay camera man, minsan naman ay nurse dahil siya ang kumukuha ng blood pressure ni Ramos (kaya siguro laging high blood). *** Ayon sa pulisya, traffic altercation ang ugat ng pamamaril kay Bunag. Pero wala namang kumprontasyon, sa halip ay basta na lamang pinaputukan at tinamaan sa kaliwang braso si Bunag. Sabi pa ng pulisya, lasing daw si Bunag, pero wala naman silang ipinalabas na affidavit ng mga testigo, o kaya ay medical report na nagsasabing mataas ang alcohol content ng dugo ni Bunag. Ano bang klase ng imbestigasyon ang ginawa ng pulis, hula-hula? *** Ayon sa pulisya, si Konsehal Jeff Tansinsin ng Bulakan, Bulacan ang lumalabas na suspek sa pamamaril dahil pag-aari nito ang motorsiklong nasagi at naibuwal ni Bunag Sabi pa ng pulisya, may nakarehistrong baril na kalibre 45 sa pangalan ni Tansinsin, na tumutugon sa dalawang basyo ng bala ng kalibre 45 na nakuha sa pinangyarihan ng krimen. Pero ang tanong bakit hindi pa iniimbestigahan ng pulisya si Tansinsin? May iniiwasan ba sila o wala silang kakayahang magsagawa ng matinong imbestigasyon? *** Marami naman ang hindi makapaniwalang isang negosyanteng lalaki sa Malolos na diumano’y kakandidato sa susunod na halalan, na umibig ito sa isang bading. Ganito po ang kuwento, uminom ang poging negosyante sa isang beerhouse sa Malolos at nakursunadahan ang isang kaakit-akit na “waitress.” Siyempre, umandar ang pagkalalaki ni pogi at diniskartehan ang “waitress.” Matapos uminom, tinipan pa ni pogi ang “waitress” sa isa mall ng sumunod na araw. So, nag-date sila at namasyal, pero matinik pala ang “waitress.” Nabola si pogi at umutang ng pera. Pasikat naman si pogi, pinautang ang “waitress” sa pag-aakalang maibabaon niya ito sa utang na loob. Pero si pogi pala ang nabaon, dahil isang kaibigan ang nakakita sa kanila habang namamasyal sa mall, at sinabihan siyang, hindi “waitress” ang kanyang, nai-date mo, sa halip ay isang “waiter.” Nakupo, hindi makapaniwala si pogi. Naisip niya, naisahan siya. Sa halip na siya ang makabarako, siya ang nabarako. Naglaho ang lahat ng pangarap ni pogi sa waitress. Ngunit hindi pa doon natapos ang lahat. Laging mainit ngayon ang ulo ni pogi lalo na kapag narinig niya ang nilalaman ng awiting ito: “Ako ay may lobo, lumipad sa langit, hindi ko na nakita, pumutok na pala. Sayang ang pera ko, pinangbili ng lobo, sa pagkain sana, nabusog pa ako.” ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Fair & Square

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 from page 3

cause of the floods. This is just an example, because there are many other environmental problems that are killing people everyday. It is already a known scientific fact that trees improve the water holding properties of soil in the mountains and in the lowlands. On the other hand, it does not require much science to plant trees, and it does not cost that much money either. Money should not even be a problem, because the carbon credits scheme would actually enable local governments and private companies to earn back whatever money they would invest in planting trees, plus more profits to earn. If planting trees could enable our country to make money and create new value added, why are we not doing it aggressively? Since obviously the government is not in a position to lead the nation in this undertaking, could it at least provide the policy frameworks and the incentive packages? Obviously as well, it is going to be the private sector that could lead in the tree planting business, but it would certainly need the incentives that only the government could give. To be precise, it is not only trees that could qualify for both DFN and CDM rewards. Looking at the overall picture however, planting trees should be part of an overall strategy to deploy a mix of solutions all of which could enable our country to engage in climate change adaptation (CCA) and disaster risk reduction (DRR). Aside from the value of money, agro-forestry has the potential of addressing not only our food security but also our human security as well, in terms of reducing the natural hazards in and around our communities. Are we going to wait for mass hunger and more disasters to happen before we act? On a related issue, I think that tree planting presents a good opportunity for our indigenous peoples to earn from the function of guarding our natural forest preserves, whatever is still remaining. On top of that, they could of course earn from the rewards of both DFN and CDM. By and large, they could possibly earn more from agro-forestry compared to mining activities. ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Buntot Page

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 mula sa pahina 2

nabanggit sa kanyang sariling partido. At iyon ang suwerteng natanggap na nating mga Pilipino. Bakit ika ninyo? Eh di kayo ang mag-isip. Pulitika sa Bulacan SA bayan ng Baliwag ay malamang na apat ang maghahangad na tumakbong mayor sa nasabing bayan. Sila ay sina kasalukuyang Mayor Romeo Estrella, ExMayor Rolando Salvador, Vice Mayor Ferdie Cruz at Konsehal Cris Clemente. Sa lungsod ng Malolos, ay nangunguna ang pangalan ni Carol Mangawang sa mga nagnanais na maglingkod bilang Mayor. Gayundin sina Al Tengco at Christian Natividad. Sa tatlong pangalang nabanggit, medyo llamado si Mam Carol. Kayo, Ano sa palagay nyo?

Mabuhay 6 3 partidong pampulitika isinilang sa Bulacan Hinikayat magboluntaryo...

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

 mula sa pahina 1 tidong pambansa. Binigyan diin naman ng ilang tagamasid sa pulitika na ang 2010 automated elections ay isa sa mga bagay na nagbigay ng lakas loob sa mga pulitiko sa Bulacan na magtayo ng lokal na partidong pampulitika. Inakala ng mga partidong lokal na sa makasaysayang halalang gagamit ng automated counting machine sila ay posibleng makatanggap ng election returns (E.R.). Ngunit, ayon sa Comelec, tanging ang mga dominant majority minority party lamang ang bibigyan noon. Ang Del Pilar Party ay binuo at itinatag noong 2003, ngunit hindi nagamit ng grupo ni Dela Cruz sa halalan noong 2004 at 2007 dahil sila ay nakasapi pa noon sa mga partidong Lakas-Christian Muslim Democrat (Lakas-CMD), at Kabalikat ng Malayang Pilipino (Kampi). Ang partidong Lakas-CMD ay itinatag ni dating Pangulong Fidel V. Ramos nang siya ay kumandidato bilang Pangulo ng bansa noong 1992. Ang partidong Kampi naman ay itinatag ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo noong 1998 nang siya ay kumandidato bilang Bise Presidente. Ang Lakas-CMD at Kampi ay kapwa naging dalawang pangunahing dominanteng partido ng bansa sa ilalim ng adminsitrasyon nina Ramos at Macapagal-Arroyo, at pinagsanib nitong Mayo sa kabila ng pagtutol ni Ramos na nagsabing hindi siya kinunsulta at maging ang ilang kasapi nila. Ang KKK naman ni Angel Cruz ay binigyan na ng akreditasyon ng Comelec noong Nobyembre 16, samantalang ang P.M. ni Mangawang ay naghihintay pa ng akreditasyon habang sinusulat ang balitang ito. Matatandaan na noong dekada ’70 hanggang 1986 o noong panahon ng panunungkulan ni dating Pangulong Ferdinand E. Marcos, ang domi-

nanteng partido sa bansa ay ang Kilusang Bagong Lipunan (KBL), ngunit matapos mapatalsik si Marcos sa posisyon sa pamamagitan ng Edsa People Power noong 1986, ang Partido Demokratiko ng Pilipinas (PDP) at Laban ng Demokratikong Pilipino (LDP) ang namayani. Ang LDP ang partidong naging dominante sa Bulacan sa panahon ng panunungkulan ni dating Gob. Roberto “Obet” Pagdanganan mula 1986 hanggang 1998. Ayon kay dating Gob. Dela Cruz, ang layunin ng DPP ay gayahin ang personal na pagsasakripisyo ng dakilang propagandistang Bulakenyo na si Marcelo H. Del Pilar na pumanaw sa Espanya sa sakit sa tubercolosis mahigit 100 taon na ang nakararaan. Sinabi ni Dela Cruz na ang kasalukuyang takbo ng pulitika ay nangangailangan ng pagsasakripisyo sa hanay ng mga namumuno at ng bawat isa. Para naman sa mga bumubuo ng KKK at P.M., ang pagsusulong ng agenda ng Bulacan at pangangailangan ng bawat Bulakenyo ang isa sa mga layunin ng pagtatatag ng lokal na partido. Ito, anila, ay dahil na rin sa ang layunin at agenda ng mga pambansang partido tulad ng Lakas-CMD -Kampi ang palaging namamayani, at kadalasan ay naisasantabi ang pangangailangan ng mga mamamayan sa lalawigan. “May mga pangangailangan tayo sa Bulacan na dapat isulong, pero hindi iyan nabibigyang pansin sa nasyunal dahil sa marami din silang problema doon,” ani Wendell Tamayo, secretary general ng P.M. Kabilang sa mga problemang higit na dapat bigyang pansin sa Bulacan ay ang pangangalaga sa kalikasan, pagsasaka na kinakapos ng tubig sa tag-araw, hanap-buhay at iba pa. Ngunit, bukod sa layuning isulong ang agenda ng Bulacan, may mga

nagsasabi ring ang dahilan ng pagsilang ng tatlong lokal na partido sa lalawigan ay ang magulong pagsasanib ng mga pangunahing partidong pambansa tulad ng LakasCMD-Kampi. “Nagkagulo-gulo sa national dahil sa merger ng Lakas at Kampi, pero ang naiipit ay ang mga nasa ibaba dahil mayroong kasapi ang Lakas at Kampi dito,” ani ng isang kakandidatong konsehal sa bayan ng Hagonoy na tumangging ipabanggit ang pangalan. Sinabi pa niya na ang pagsasanib ng mga partidong pambansa ay para lamang sa kapakanan ng mga kakandidatong presidente at senador. Hanggang sa kasalukuyan, hindi pa rin siguradong matutuloy ang 2010 automated elections dahil sa pagkaantala ng paggawa ng mga Precint Count Optical Scanner (PCOS) machines. Ang produksyon ng nasabing makina ay sa Shanghai, China na isinasagawa ngayon buhat sa Taiwan. “Noong 2007, ang Lakas-CMD sa Bulacan ay si dating Gob Obet at Bise-Gob Willy, at ang Kampi ay si Gob Jon-jon, eh, ngayong nagsanib ang Lakas-CMD at Kampi, sino ang kandidato nila?” ani ng kakandidatong konsehal ng Hagonoy. Sinabi niya na isa ito sa dahilan kung kaya binuhay na ni dating Gob. Dela Cruz ang Del Pilar Party. Ngunit may nagsasabi rin na nagkalakas ng loob ang mga pulitiko sa Bulacan na magtayo ng lokal na partido dahil sa 2010 automated elections kung kailan ay 30 kopya ng election returns ang ipamamahagi ng Comelec. Nilinaw naman ni Bulacan Election Supervisor Mejarito na tanging ang mga dominant majority at minority party lamang ang pagkakalooban ng E.R. at ang huli, ani Mejarito sa Mabuhay, ay magmumula pa rin sa mga partidong rehistrado sa Maynila.

 mula sa pahina 1 supervisor sa Bulacan, ang kabuuang bilang ng botante na kanilang naitala nitong Oktubre 19 sa lalawigan ay umaabot lamang sa 1,391,939. Ang nasabing bilang ay hindi pa pinal dahil hindi pa naisasama ang mga nagsipagparehistrong botante sa lalawigan nitong huling linggo ng Oktubre. Ang pinal na listahan ng mga botante sa lalawigan ng Bulacan ay nakatakdang ilabas ng Comelec sa susunod na linggo. Sinabi ni Mejarito na maraming rehistradong botante ang kanilang tinanggal sa listahan dahil sa hindi nagsiboto ang mga ito sa dalawang huling halalan. Ito ay bahagi ng paglilinis nila ng listahan. Dalawa ang dahilan kung bakit hindi nakaboto ang mga rehistradong botante sa dalawang huling halalang isinagawa. Una, patay na ang botante. Ikalawa, walang interes bumoto ang botante katulad ni Carolina Bautista, 70, ng bayan ng Hagonoy na nagsabing hindi siya bumoboto dahil wala namang nagbabago sa gobyerno. “Sila-sila rin naman ang nasa gobyerno, wala namang pagbabagong nangyayari,” ani Bautista sa Mabuhay. Kaugnay nito, may natuwa ngunit

mayroon ding hindi pabor sa planong muling pagkandidato ni dating Gob. Josie dela Cruz bilang punong lalawigan. “It’s a positive development knowing the good qualities of Gov. Dela Cruz which we missed in the last three years,” ani Alex Balagtas, tagapamahala ng Pambasang Dambana ni Gat Marcelo H. Del Pilar sa bayan ng Bulakan. Iginiit din ni Balagtas na “although with Gov. Jon-jon Mendoza running for Congress, we are concerned that another political dynasty is being pushed in Bulacan.” Para naman kay Celia Payongayong, isang nurse sa pribadong ospital sa Hagonoy, “maganda naman ang ipinakitang pamamahala ni Gob Josie sa panahon ng kanyang panunungkulan.” Ngunit, may mga nagpahayag din ng di pag-sang-ayon sa pagbabalik ni Dela Cruz sa pulitika sa lalawigan. Ayon kay Vice Mayor Elmer Santos ng Hagonoy, isang paglalaro sa larangang pulitikal ang gagawin ni dela Cruz. Para kay Arnold Mendoza, isang mang-aawit sa Dalmacio’s Garden Grill sa Malolos, “dapat na silang magpahinga.” Matabang naman ang dating ng

pulitika kay Ariel Bastro ng Malolos nang sabihin niya sa Mabuhay na “hindi magdadala ng pagkain sa pamilya ko ang pulitika.” Matatandaan na huling nanungkulang gobernador si Dela Cruz sa lalawigan noong 2007 kung kailan ang pumalit sa kanya ay ang kanyang kapatid na si Gob. Joselito Mendoza na tumalo kay dating Gob. Roberto “Obet” Pagdanganan, na pinalitan ni Dela Cruz noong 1998 matapos ang 12 taong panunungkulan ni Pagdanganan na nagsimula noong 1986. Nitong Nobyembre 9, kinumpirma ni Dela Cruz ang kanyang muling pagkandidato bilang punong lalawigan. Siya ay tatakbo sa ilalim ng bandila ng Del Pilar Party, isang lokal na partidong kanyang itinatag noong 2003. Ang nakatakda namang makakatunggali ni Dela Cruz ay si Bise Gob. Wilhelmino Sy Alvarado na naglingkod bilang alkalde ng Hagonoy (19861998), at bilang kongresista ng Unang Distrito (1998-2007). Si Alvarado ay kakandidato sa ilalim ng bandila ng Lakas-CMDKampi. Siya ang asawa ni Kint. Marivic Alvarado na nagsilbing Bise-alkalde ng Hagonoy noong 2004 hanggang 2007 hanggang sa mahalal na kongresista noong 2007. — DB

Bilang ng mga botante sa lalawigan bumaba

NFA Bulacan: May sapat na bigas hanggang Hulyo

 mula sa pahina 1 Batay sa tala ng NFA-Bulacan umabot sa halos 1-M kabang palay ang kanilang napamili mula sa magsasakang Bulakenyo noong nakaraang taon bilang tugon sa krisis sa bigas. Subalit sa taong ito, umaabot pa lamang sa 110,000 kabang palay ang kanilang napamili na halos ay 10 porsyento lamang ng may 915,000 kabang palay na target nilang bilhin mula sa mga magsasakang Bulakenyo. Isa sa mga dahilan ng mababang bilang ng sako ng palay na napamili ng NFA-Bulacan sa taong ito ay ang mababang produksyon ng palay sanhi ng pananalasa ng mga bagyong Ondoy at Pepeng. Ayon kay Manalili, karaniwan sa mga palay sa Bulacan na nasalanta ng bagyo ay malapit ng anihin.

Ito naman ay inayunan ng pangrehiyon at panglalawigang tanggapan ng agrikultura na nagsabing umabot sa mahigit P2-Bilyon ang halaga ng nasalantang pananim sa Gitnang Luzon. “Bumaba ng halos 50 porsiyento ang ani ng mga magsasaka sa Bulacan dahil sa bagyo,” ani Manalili. Bukod sa pananalasa ng bagyo, sinabi ni Manalili na ang agresibong pamimili ng palay ng mga negosyante ay naka-apekto rin sa kanilang pamimilli kaya’t kakaunti ang kanilang napamili sa taong ito. “Mas mataas ang bili ng mga traders kaysa sa amin kaya sa kanila ibinebenta ng farmer ang mga palay,” ani Manalili patungkol sa halagang P18.50 bawat kilo na ibinabayad ng mga negosyante sa palay ng mga magsasaka. Ang halagang ito ay higit na

mataas sa P17 bawat kilo na ibinabayad ng NFA sa palay ng magsasaka. “Pabor din naman sa mga magsasaka ‘yung pagtaas ng presyo palay, dahil mas malaki ang kikitain nila, kaso nga lang, kulang ang palay na nabili namin,” aniya. Hinggil sa presyo ng bigas na ibinibenta sa mga pamilihan, sinabi ni Manalili na nagpapasalamat din sila sa mga negosyante dahil sa hindi nagtaas ng presyo ng bigas ang mga ito sa panahon ng kalamidad. “Stable ang presyo ng bigas dahil walang hoarding at pagtataas ng presyo matapos manalasa si Ondoy,” aniya. Sinabi niya na ang bawat Bulakenyo ay kumokonsumo ng kalahating kilong bigas bawat araw, kaya’t umaabot sa 16,000 kabang bigas ang kailangan ng buong lalawigan bawat araw. — Dino Balabo

 mula sa pahina 1 “Tuwing halalan ay maraming report ng bilihan ng boto at tiyak na hindi mawawala iyan sa 2010 automated elections,” ani Perlas at ipinayo sa mga botante na maging mapagbantay. Inayunan naman ito nina Comelec Commissioner Armando Velasco at Director James Jimenez, tagapagsalita ng Comelec. “There is no foolproof system and some people will always try to outsmart it,” ani Velasco nang makapanayam ng Mabuhay sa Lungsod ng Calamba, Laguna noong Agosto 27 kaugnay ng apat na araw na pagsasanay sa mga mamamahayag hinggil sa halalan na pinangunahan ng Philippine Center for Investigative Journalism (PCIJ). Upang maiwasan ang dayaan sa halalan, nanawagan si Commissioner Velasco sa publiko na makipagtulungan sa Comelec para sa isang tapat at malinis na halalan. “Lets work hard at pagtiwalaan natin yung system lalo na ngayon, we are adopting a new technology,” ani Velasco. Bukod sa nasabing pamamaraan, isa pang paraan ng pandaraya ay ang “line stalling” o ang pag-iipon ng isang kandidato ng may 100 botante na unang pabobotohin sa presinto upang antalahin ang pagboto ng iba pang bontante. Ang pamamaraang ito ay inilahad ng mga mamamahayag na dumalo sa tatlong araw na pagsasanay na isinagawa sa Lungsod ng Cagayan De Oro sa Misamis Oriental noong Oktubre 19 hanggang 21. Ang pagsasanay ay pinangunahan ng Philippine Press Institute (PPI) sa pakikipagtulungan ng The Coca-Cola Export Corporation of the Philippines (TCECP). Ayon sa mga mamamahayag, ang “line stalling” ay pinaplano nang ilang pulitiko upang hindi makaboto ang ibang botante na boboto sa kalabang pulitiko. Dahil dito, itinanong ng mga mamamahayag kay Direktor Jimenez kung magkakaroon ng “time limit” sa isang botante mula sa paghahanap ng kanilang pangalan sa CVL hanggang sa pagboto at pagpapasok ng malapad at mahabang balota sa PCOS machine. “Pinag-aaralan na namin iyan at bibigyan namin ng direksyon ang bawat kasapi ng Board of Election Inspector (BEI) sa bawat clustered precinct kung paano tutugunan ang problemang iyan,” ani ng tagapagsalita ng Comelec. Ang direksyon na kanilang ibibigay sa BEI ani Jimenez, ay nakapaloob sa binubuong election procedure o mga alintuntunin na susundin ng BEI sa araw ng halalan, ngunit hanggang ngayon ay hindi pa iyon naisasagawa ng Comelec. Hinggil naman sa iba pang uri ng pandaraya sa panahon ng halalan, ipinayo ni Malou Mangahas, executive director ng PCIJ, sa mga mamamayan na gamitin ang kanilang mga digital camera o kaya cellular phone na may kamera upang kunan ng larawan at video ang pandaraya at mai-dokumento ang mga iyon. Ayon kay Mangahas, ang pagkuha ng mga larawan at video ng mga dayaan sa halalan ay isang paraan upang mangilag kung di man ay mapigil ang mga taong nagnanais na mandaya. “Isipin natin na may mga gamit tayo tulad ng cellular phone na magagamit natin para matiyak ang katapatan at magtatagumpay ang halalan,” ani Mangahas. — Dino Balabo

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Depthnews

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

 from page 3

Mojares pinpoints four grounds for the negative coverage: (1) deceit in recruitment; (2) exploitation in a foreign land; (3) adverse effect on internal economic development; and 4) “lack of patriotism” among migrants. Cebu media highlighted the plantation strike of 1924. Many of the 16 sakadas killed were Visayans. This resulted in a shift from Cebu to Ilocos as primary source of labor. For whom the 1930 manual was written?, Alburo wonders. After the Hanapepe strike of 1924, recruiters accepted only illiterate workers. As early as 1920, already half of laborers in California, for example, came from Hawaii. Thus employers tried to hold on to their labor. Women stabilize social life. But scarcity of Filipino women in the U.S. ratcheted temptations against fidelity. The plantation jargon for wife-snatching was “cowboy.” This was a misnomer. “A serious proportion of adultery and remarriage is due to the unusual strains upon a wife’s loyalty where her sex is at such a premium”. Many came from very simple home environments and found it difficult to adjust. “Through time, important changes were introduced. With the more progressive Japanese family as example, plantation managers allowed Filipinos to bring their families. ‘Cowboy’ became a thing of the past.” Overall, the interviewees agreed: Plantation life was hard. But still their life in the early part of the 20th century was something they wished for their own children, who now embrace the new values. “Manang Mirang wasn’t sure how her stories were told by University of Hawaii researchers. She could not speak the language of the interviewer: Tagalog. At last, she said, she could tell her story freely in her own tongue”. What of the future? Women now make up 65 to 73 percent of migrants from the Philippines, Indonesia, and Bangladesh. Country studies show continuing “skills bleed” for labor exporting nations. Asian governments are just beginning to think about long term plans, notes the Migration Policy Institute. When today’s recession eases, East and Southeast Asian countries are likely to pull in large numbers of migrant workers. Social and political consequences will be farreaching. “The 21st century has been dubbed the ‘Pacific century’ in terms of economic and political development,” the Institute notes. “But it may also be an epoch of rapidly growing migration and population streams. —[email protected]

Mabuhay

NOBYEMBRE 13 - 19, 2009

7

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Republic of the Philippines SUPREME COURT Office of the Ex-Officio Sheriff Malolos, Bulacan

EXTRA-JUDICIAL SETTLEMENT OF THE ESTATE OF LEONOR ESPINO WITH DEED OF ABSOLUTE SALE NOTICE is hereby given that the estate of the deceased Leonor Espino who died interstate on February 13, 1990 at FEU Hospital, Manila left a certain parcel of unregistered land her title of ownership being evidence by Tax Declaration No. 97-0297 with an area of 4,500 sq meters or less was extrajudicially settled among legitimate heirs with Deed of Absolute Sale as per Doc. No. 261, Page No. 54; Book No. 11, Series of 2009 in the Notary Registry of Atty. Joel Amos P. Alejandro Mabuhay: October 30, Nov 6 & 13, 2009

NATIONAL HOME MORTGAGE FINANCE CORPORATION Mortgagee

Republic of the Philippines SUPREME COURT Office of the Ex-Officio Sheriff Malolos, Bulacan BANK OF THE PHILIPPINE ISLANDS

E.J.F. NO. 286-2009 EXTRA-JUDICIAL FORELOSURE OF REAL ESTATE PROPERTY/IES - versus UNDER ACT 3135 AS AMMENDED BY ACT 4118 SPS. SEGUNDA C. REYES & MANUEL

Mortgagee

F. REYES, SR. AND YOLANDA S. PALMA (AIF), Mortgagor/s,

X————————————X

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALE UPON extra-judicial petition for sale under act 3135 as amended y act 4118 filed by the BANK OF THE PHILIPPINE ISLANDS with principal office and place of business at BPI Bldg., Ayala Avenue corner Paseo de Roxas, Makati City, the mortgagee against SPS. SEGUNDINA C. REYES & MANUEL F. REYES, SR. and YOLANDA S. PALMA (AIF), with residence and postal address at Km. 29 Quirino Highway, Tungkong Mangga, SJDM, Bulacan and/or Blk. 9, Lot 21, Phase 1, Pleasant Hills Subd., SJDM, Bulacan, the mortgagor/s to satisfy the mortgage indebtedness which as of September 30, 2009 amounts to ONE MILLION FOUR HUNDRED TEN THOUSAND FIVE HUNDRED SEVENTY TWO PESOS & 00/100 (P1,410,572.00) Philippine Currency, including interest thereon, including/excluding__% of the total indebtedness by way of attorney’s fees, plus daily interest and expenses thereafter, also secured by said mortgage and such other amounts which may become due and payable to the aforementioned mortgagee, the Ex-Officio Sheriff of Bulacan thru the undersigned Sheriff hereby gives notice to all interested parties and to the public in general that on November 26, 2009 at 10:00 A.M., in front of the office of the Ex-Officio Sheriff of Bulacan, located at the back of the Bulwagan ng Katarungan, Provin-

cial Capitol Compound, Malolos City, Bulacan will set at public action thru sealed bidding to the highest bidder for CASH and in Philippine Currency, the described real property below together with all the improvements existing thereon.

TRANSFER CERTIFICATE OF TITLE NO. T-171318 (M)

“A parcel of land (Lot 35, Blk. 23 of the subd. plan. Psd-04002159, being a portion of Lots A (LRC), Pcs-24863, LRC Rec. No. 4935), situated in the Bo. Of Sapang Palay Mun. of San Jose del Monte , Province of Bulacan, Is. of Luzon, Bounded on the xx xx xx xx containing an area of EIGHT HUNDRED TWENTY NINE (829) SQ. METERS.” This Notice of the Sheriff’s sale will be posted for a period of twenty (20) days in (3) conspicuous public places in the municipality where the subject property is located and at Malolos City, Bulacan where the sale shall take place and likewise a copy will be published for the same period in the MABUHAY a newspaper of general circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3) consecutive weeks before the date of auction sale. All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed to this office must be submitted to the undersigned on or before the above stated date and hour at which time all sealed bids thus submitted shall be opened. In the event in the public auction should not take place on the said date, is shall be held on December 3, 2009 at 10:00 A.M. without further notice. Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate for themselves the title to the property and encumbrance thereon, if any there be. Malolos City, Bulacan, October 27, 2009 EMMANUEL L. ORTEGA Ex-Officio Sheriff BY: NORMAN S. IPAPO Sheriff IV Copy furnished: All parties concerned Mabuhay: October 30, November 6 & 13, 2009 Republic of the Philippines SUPREME COURT Office of the Ex-Officio Sheriff Malolos, Bulacan

Republic of the Philippines SUPREME COURT Office of the Ex-Officio Sheriff Malolos, Bulacan STERLING BANK OF ASIA, INC. Mortgagee - versus NOEL P. CASTILLO M/TO AMOR L. CASTILLO,

E.J.F. NO. 289-2009 EXTRA-JUDICIAL FORELOSURE OF REAL ESTATE PROPERTY/IES UNDER ACT 3135 AS AMMENDED BY ACT 4118

THE REAL BANK (A THRIFT BANK), INC., Mortgagee - versus -

E.J.F. NO. 288-2009 EXTRA-JUDICIAL FORELOSURE OF REAL ESTATE PROPERTY/IES UNDER ACT 3135 AS AMMENDED BY ACT 4118

MARIGOLD S. DE CASTRO AND SPOUSES OFELIA DE S. CASTRO AND GERONIMO A. DE CASTRO

Mortgagor/s, X————————————X

Mortgagor/s,

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALE

UPON extra-judicial petition for sale under Act 3135 as amended by Act 4118 filed by STERLING BANK OF ASIA, INC, with principal office and business address at Ground Floor, SSS Makati Bldg., Ayala Avenue corner R.V. Rufino St., Makati City, the mortgagee against NOEL P. CASTILLO m/to AMOR L. CASTILLO, with residence and postal address at No. 444 Dr. Pedro Reyes St., Poblacion, Pulilan, Bulacan the mortgagor/s, to satisfy the mortgage indebtedness which as of August 10, 2009 amounts to TWO MILLION SIX HUNDRED FIFTY EIGHT THOUSAND SIX HUNDRED FIFTY NINE PESOS & 63/100 (P2,658,659.63) Philippine Currency, including interest thereon, including __% of the total indebtedness and as by way of Attorney’s fees, plus daily interest and expenses thereafter, also secured by said mortgage and such other amounts which may become due and payable to the aforementioned mortgage. The Ex-Officio Sheriff of Bulacan thru the undersigned Sheriff hereby gives notice to all interested parties to the public in general that on December 8, 2009 at 10:00 o’clock in the morning or soon thereafter, in front of the Office of the Ex-Officio Sheriff of Bulacan, located at the back of the Bulwagan ng Katarungan, Provincial Capitol Compound, Malolos City, Bulacan will sell at public auction thru sealed bidding to the highest bidder in CASH and in Philippine Currency, the real property/ies below together with all the improvements existing thereon: TRANSFER CERTIFICATE OF THE TITLE NO. T-259021 “A parcel of land (Lot 7235, Cad-345), situated in the Mun. of Pulilan, Prov. of Bulacan. Bounded on the N., along line 1-2 by lot 7234, Cad-345; on the E., along line 2-3 by lot 99, Cad-345; on the S., along line 3-4 by lot 7236, Cad-345; and on the W., along line 4-1 by Road. X X X containing an area of SIX HUNDRED THIRTY THREE (633) SQ. M. X X X This Notice of the Sheriff Sale will be posted for a period of twenty (20) days in three (3) conspicuous places in the municipality the subject property is located and at Malolos, Bulacan where the sale shall take place, and likewise, a copy will be published for the same period in the Mabuhay a newspaper of general circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3) consecutive weeks before the date of the auction sale. All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed to this office must be submitted to the undersigned on or before the above stated date and hour at which time all sealed bids thus submitted shall be opened. In the event the public auction would not take place on the said date, it shall be held on December 15, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafter without further notice. Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate for themselves the title to the property/ies and encumbrance thereon, if any there be. Malolos City, Bulacan, November 4, 2009 EMMANUEL L. ORTEGA Ex-Officio sheriff By: NORMAN S. IPAPO Sheriff IV Copy furnished: All parties concerned Mabuhay: October 30, November 6 & 13, 2009

X————————————X

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALE

UPON extra-judicial petition for sale under Act 3135 as amended by Act 4118 filed by THE REAL BANK ( A THRIFT BANK) INC., with principal office at &F President Tower, #8 Timog Avenue Quezon City, the mor tgagee against MARIGOLD S. DE CASTRO AND SPOUSES OFELIA S. DE CASTRO AND GERONIMO A. DE CASTRO, with residence and postal address at #105 Camias Street, San Miguel Bulacan the mor tgagor/s, to satisfy the mor tgage indebtedness which as of September 14, 2009 amounts to TWO MILLION TWO HUNDRED SIXTEEN THOUSAND PESOS AND 43/100 (P2,000,216.43) Philippine Currency, including interest thereon, including 25% of the total indebtedness and as by way of Attorney’s fees, plus daily interest and expenses thereafter, also secured by said mortgage and such other amounts which may become due and payable to the aforementioned mor tgage. The Ex-Officio Sheriff of Bulacan thru the undersigned Sheriff hereby gives notice to all interested par ties to the public in general that on December 4, 2009 at 10:00 o’clock in the morning or soon thereafter, in front of the Office of the Ex-Officio Sheriff of Bulacan, located at the back of the Bulwagan ng Katarungan, Provincial Capitol Compound, Malolos City, Bulacan will sell at public auction thru sealed bidding to the highest bidder in CASH and in Philippine Currency, the real proper ty/ies below together with all the improvements existing thereon: TRANSFER CERTIFICATE OF THE TITLE NO. RT-74262 (T270478) “A parcel of land (Lot No. 833 of the Cad. Survey of San Miguel), situated in Mun. of San Miguel, Bounded on the NE., by Lot No. 829; on the SE., by Lot No. 834. X X X containing an area of THREE HUNDRED SEVENTY THREE (373) SQ. M. more or less XXX This Notice of the Sheriff Sale will be posted for a period of twenty (20) days in three (3) conspicuous places in the municipality the subject proper ty is located and at Malolos, Bulacan where the sale shall take place, and likewise, a copy will be published for the same period in the Mabuhay a newspaper of general circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3) consecutive weeks before the date of the auction sale. All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed to this office must be submitted to the undersigned on or before the above stated date and hour at which time all sealed bids thus submitted shall be opened. In the event the public auction would not take place on the said date, December 4, 2009, it shall be held on December 28, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafter without fur ther notice. Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate for themselves the title to the property/ies and encumbrance thereon, if any there be. Malolos City, Bulacan, November 4, 2009 EMMANUEL L. ORTEGA Ex-Officio sheriff Copy furnished: All par ties concerned Mabuhay: November 6, 13 & 20, 2009

- versus -

E.J.F. NO. P-101-2009 EXTRA-JUDICIAL FORELOSURE OF REAL ESTATE PROPERTY/IES UNDER ACT 3135 AS AMMENDED BY ACT 4118

RAUL E. TOLENTINO Mortgagor/s, X————————————X

NOTICE OF THE SHERIFF’S SALE

UPON extra-judicial petition for sale under Act 3135 as amended by Act 4118 filed by NATIONAL HOME MORTGAGE FINANCE CORPORATION, with principal office and postal addresss at 104 Amorsolo St., Legaspi Village, Makati City against RAUL E. TOLENTINO, with postal address at Heritage Homes, Lot 7, Blk. 403 Bo. Loma de Gato, Marilao, Bulacan/ 189 P.R. Sotto St., San Juan, Metro Manila the mor tgagor/s, to satisfy the mor tgage indebtedness which as of October 30, 2009 amounts to ONE MILLION ONE HUNDRED EIGHTY NINE THOUSAND FOUR HUNDRED TWENTY SIX PESOS & 98/100 (P1,189,426.98) Philippine Currency, including interest thereon, including 25% of the total indebtedness and as by way of Attorney’s fees, plus daily interest and expenses thereafter, also secured by said mor tgage and such other amounts which may become due and payable to the aforementioned mor tgage. The Ex-Officio Sheriff of Bulacan thru the undersigned Sheriff hereby gives notice to all interested par ties to the public in general that on December 4, 2009 at 10:00 o’clock in the morning or soon thereafter, in front of the Office of the ExOfficio Sheriff of Bulacan, located at the back of the Bulwagan ng Katarungan, Provincial Capitol Compound, Malolos City, Bulacan will sell at public auction thru sealed bidding to the highest bidder in CASH and in Philippine Currency, the real proper ty/ies below together with all the improvements existing thereon: TRANSFER CERTIFICATE OF THE TITLE NO. T-531475 (M) “A parcel of land (Lot 7 Blk.403 of the subd. plan, Psd031411, being a por tion of lot 3 Pcs-031411-005417 L.R.C. Rec. No.), situated in Bo. of Bahay Pari, Mun. of Marilao, Prov. of Bul.Bounded on the X X X containing an area of NINETY SIX (96) SQ. M. X X X This Notice of the Sheriff Sale will be posted for a period of twenty (20) days in three (3) conspicuous places in the municipality the subject proper ty is located and at Malolos, Bulacan where the sale shall take place, and likewise, a copy will be published for the same period in the Mabuhay a newspaper of general circulation in the province of Bulacan, once a week for three (3) consecutive weeks before the date of the auction sale. All sealed bids with its accompanying transmittal letter addressed to this office must be submitted to the undersigned on or before the above stated date and hour at which time all sealed bids thus submitted shall be opened. In the event the public auction would not take place on the said date, December 4, 2009, it shall be held on December 28, 2009 at 10:00 A.M. or soon thereafter without fur ther notice. Prospective bidders or buyers are hereby enjoined to investigate for themselves the title to the proper ty/ies and encumbrance thereon, if any there be. Malolos City, Bulacan, November 3, 2009 EMMANUEL L. ORTEGA Ex-Officio sheriff By: OSMANDO BUENAVENTURA Sheriff IV Copy furnished: All par ties concerned Mabuhay: October 30, November 6 & 13, 2009

Mabuhay LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

VOL. XXX, NO. 46 • NOBYEMBRE 13 - 19, 2009 • PAGE 8

Quezon City bibili ng 38 E-Trike na yaring Bulacan NI

DINO BALABO

MARILAO, Bulacan — Malapit nang matunghayan at mamasada sa mga lansangan ng Lungsod ng Quezon ang de-kuryenteng tricycle na tugon sa mataas na presyo ng petrolyo na naimbento ng Bulakenyong inhinyero. Ito ay dahil sa planong pagbili ng 38 electric tricycle (E-Trike) ni Mayor Feliciano “Sonny” Belmonte ng nasabing ng lungsod. Ayon kay Inhinyero Allan Aguilar na isa ring konsehal ng bayang ito, ang planong pagbili ni Belmonte ng E-Trike ay isang tugon sa kakulangan ng produktong petrolyo sanhi ng Executive Order 839 na ipinalabas ng Malakanyang na nag-uutos sa mga kumpanya ng petrolyo na panatilihin ang presyo ng krudo sa presyo nito noong Oktubre 15 bilang tugon sa state of calamity. “Balak ni Mayor Belmonte na ipamahagi ang E-trike sa mga barangay ng Quezon City sa may West Triangle bilang pagpapakita ng green initiatives ng lungsod,” ani Aguilar. Ayon kay Aguilar, magsisilbing patrol vehicle ng mga barangay sa Lungsod ng Quezon ang E-Trike. Ito ay karagdagan sa may 20 E-trike na naibenta ni Aguilar sa Bulacan, Nueva Ecija, Pampanga at Boracay kung saan ay ginamit ito ng pamahalaang lokal bilang service at patrol vehicles. Ang konsepto ng E-Trike ay nabuo noong 2007 kaugnay ng panawagan ni Mayor Epifanio Guillermo ng Marilao para proteksyon at preserbasyon ng kalikasan, matapos mapabilang ang kailugan ng Marilao sa listahan ng 30 pinakamaruming lugar sa mundo na ipinalabas noong taong iyon ng Blacksmith Institute na nakabase sa New York, U.S.A. Noong Nobyembre 2008, ang E-trike ay inilunsad sa bayan ng Marilao at ipinagmalaki ito bilang “Gawang Marilenyo, proudly Bulakenyo and truly Filipino.” Ang E-trike ay pina-aandar ng apat na 12 volts rechargeable batteries na tumatagal ng walong oras o magagamit sa pamamasada sa habang 80 hanggang 100 kilometro. Dalawang paraan ang pagre-recharge

TUGON SA KRISIS — Nakangiting nagpakuha ng larawan si Inhinyero Allan Aguilar sa tabi ng nakahanay na electric tricycle na kanilang nilikha bilang tugon sa patuloy na pagkasira ng kalikasan sanhi ng polusyon, at patuloy na pagtaas ng presyo ng produktong petrolyo. Bilang isang konsehal ng Marilao,

sa mga baterya ng E-trike. Una ay ang tinatawag na fast charging na umaabot ng isa hanggang dalawang oras; at pangalawa ay ang slow charging na umaabot ng anim hanggang walong oras. Sa pagre-recharge sa E-trike, kailangan lamang isaksak sa regular na electric outlet battery charging kit nito kung saan dadaloy ang kuryente patungo sa baterya. Katulad ng ordinaryong tricycle, ang Etrike ay nakapaglululan ng apat na pasahero kabilang ang driver, at maaaring tumakbo sa bilis na 30 hanggang 40 kilometro kada oras. Ayon sa mag-amang Aguilar, ang bawat E-trike ay nagkakahalaga ng P150,000 hanggang P175, 000, kasama ang mga aksesorya tulad ng battery charging kit, watt hour meter, ampere/voltage meter at built-in automatic overcharge protection timer. Ngunit kumpara sa regular na tricycle, ang isang dagdag na katangian ng E-trike ay ang kakayahan nitong umurong katulad ng kotse. “May reverse drive din iyan, pero optional,” ani Aguilar. Binigyang diin niya na mas higit na mataas ang presyo ng E-trike sa regular na tricycle, ngunit iyon ay “one-time na gastos lang” hindi tulad ng regular na tricycle na habang ipinapasada ay ginagastusan sa gasolina at langis. Hinggil naman sa konsumo sa kuryente kapag nagre-recharge, sinabi ni Konsehal Aguilar na maliit lamang ang magagastos dahil apat na 12 volts lamang ang bateryang gamit nito na may kabuuang 48 volts. Ipinaliwanag pa niya na kung gagamiting pamasada ang E-trike, aabot lamang sa P20 hanggang P25 ang magagastos sa kuryente, kumpara sa P200 hanggang P250 gastos sa gasolina ng isang ordinaryong tricycle sa pamamasada sa bawat araw.

Bulacan, si Aguilar ay isa sa mga unang tumugon sa hamon ni Mayor Epifanio Guillermo na gumawa ng mga proyekto at produktong makakalikasan matapos mapabilang ang Marilao River sa listahan ng 30 pinakamaruming lugar sa mundo na ipinalabas ng Blacksmith Institute sa New York noong 2007. —Dino Balabo

Naglagalag si Pacquiao sa edad 14 para mabawasan ang anak na pakakainin ng kanyang ina NI EDDIE G. ALINEA (Si Eddie G. Alinea ay beteranong sports writer, columnist at editor. Siya ay isa sa mga orihinal na kasapi ng grupo ng mga mamamahayag na naglunsad ng Mabuhay sa Bulacan noong Enero 20, 1980. — Patnugot) ANG boksing ay una, isang karakter at, pangalawa, isang uri ng palakasan na nangangailangan ng kagalingan na nakukuha sa matagal na pagsasanay. Ang karakter ni Manny Pacquiao, pitong beses na kampeon sa pitong magkakaibang dibisyon, ay nakuha sa kanyang kahapon na tigib ng kahirapan na kamang-kama sa isang boksingero. Si Pacquiao ay naglagalag sa edad na 14 upang matulungan ang kanyang ina na mabawasan ang mga pinakakaing supling. Ipinagpalit niya ang kahirapan sa mas lalong kahirapan para mag-sakripisyo sa kanyang murang gulang pa lamang. Kung kaya naging madali sa kanya ang lumaban na isang katulad lamang niyang mahirap ang maaaring gumawa para sa kanyang sarili, sa pamilya at sa bansa. Natutuhan ni Pacquiao ang disiplina para gawin ito. Ang sport na “sweet science” ay mahalaga para sa kanya. Ang boksing para sa kanya ay paglalahad ng pag-ibig sa kapwa kung kaya’t nakaya niyang harapin ang pakikidigma sa ibabaw ng ring at sa buhay na masaya. At ang pinakamahalaga ay naniniwala si Manny na nasa balikat niya ang Panginoon sa lahat ng kanyang gawain at hindi niya mararating ang kanyang kasalukuyang kalagayan kung hindi sa tulong ng Panginoon. Ang pagiging relihiyoso ng “pambasang kamao” ang nagbibigay ng lakas at paniniwala na kaya niyang gawin ang nais niyang gawin dahil kasama niya ang Diyos sa bawat galaw. Kinikilalang “The Greatest Fighter” sa kanyang panahon si Manny na may 50 panalo, 3 talo, 2 tabla at 38 na knock-out. Siya ay inihahalintulad kay Sugar Ray Robinson, ang kinikilalang “Greatest Fighter” of all time at mga alamat ng boksing na sina Sugar Ray Leonard, Henry Armstrong at iba pang kampeon na boksingero. Matapos talunin ni Pacquiao si Miguel Cotto noong Nobyembre 14 sa Las Vegas, upang maagaw ang korona nito bilang World Boxing Organization welterweight champion, ay nasabi ng “pambansang kamao” ng Pilipinas sa isang nakapanayam na manunulat: “Ako ay isang ordinaryong boksingero lamang”. Sagot ng kanyang trainer na si Fredie Roach: “Hindi ka ordinaryo.” Isinagot niya: “Patawad, Master.” Masasalamin sa mga katagang binitiwan kapwa nina Pacquiao at Roach ang lihim kung bakit naging matagumpay ang siyam na taon nilang pagsasama na nagbunga ng 7 kampeonatong pandaigdig: 1) flyweight, 2) super-bantamweight, 3) featherweight, 4) super-featherweight, 5)

Aling Dionisia at Pacman, ang “pambansang kamao” ... ngiti ng nagmamahalan at nagtutulungang mag-ina

Pacquiao at ang kanyang “Master” na si Freddie Roach ... ika-7 kampeonato sa 9 na taong pagsasama

Disiplina’t pagsasanay ng disipulo mula sa guro ... tagumpay na pinuhunanan ng pawis at sakripisyo

Bitbit ito ng sumalubong kay Pacquiao sa Las Vegas ...nauwi sa pulitika ang paghanga sa kanilang idolo Mga larawan mula sa MNS

lightweight, 6)super-lightweight at 7) welterweight. Ito ay tagumpay na siya lamang ang nakagawa sa mahabang kasaysayan ng boksing sa mundo. Tagumpay na pinuhunanan ng pawis, paghihirap at sakripisyo na nag-ugat sa pagmamahal sa kanyang ina na ginusto niyang maibsan ang paghihirap matapos na ang pamilya ay iwanan ng kanyang ama noong siya ay anim na taong-gulang pa lamang. Kung paano niya pinatumba si Cotto sa ikatlong round. At minsan pa sa ikaapat na round. Kung paano niya tinanggap ang ’di birong suntok ng dating kampeon. Malalakas na

right straight at ang kinatatakutan ng lahat na left hook. Kung paano niya patuloy na hinamon ang tumatakbong si Cotto na lumaban at sumuntok ay nagpapatunay lamang ng lakas ‘di lamang ng kanyang pangangatawan kundi ng kanyang isip na matagalan ang lahat ng parusang ibinigay ng kalaban. Kung paano niya sinunod ang aral mula kay Sun Tzu, isang kilalang war tactician na nagbilin ng: “Strike at their (enemies) gaps, attack when they are lax, don’t let the enemy figure out how to prepare.”  sundan sa pahina 5