Mabuhay Issue No 33

a rt angel

PPI Community Press Awards •Best Edited Weekly 2003 and 2007

printshop

•Best in Photojournalism 1998 and 2005

Printing is our profession Service is our passion

ISSN–1655-3853 • AGOSTO 15 – 21, 2008 • VOL. 29, NO. 33 • 8 PAHINA • P10.00

67 P. Burgos St., Proj. 4, QC 1109, Philippines (0632) 912-4852 (0632) 912-5706

ATAS SA GUWARDIYA SA MINAHAN

‘Walang media-media ... ’pag pumalag, paputukan!’ Basahin ang ulat ni Dino Balabo sa Pahina 7

PANGANIB SA PAMAMAHAYAG — Ang

larawang ito ay mula sa video footage ng NBNChannel 4 nang magpunta sila sa kabundukan ng Barangay Camachin, Doña Remedios Trinidad, Bulacan noong Agosto 3 upang magkober ng paghahain ng Temporary Restraining Order (TRO) sa mga guwardiya sa pinag-aagawang minahan sa

nasabing barangay. Natiyempuhan nila ang dalawang trak ng pinagsanib na puwersa ng pulis na diumano’y mag-iimbestiga sa naganap na panunutok ng baril sa naturang minahan. Sa pagkakataong ito, pinagbantaan ng mga guwardiya sa minahan ang crew ng NBN-Channel 4 at ang kasama nilang mga mamamahayag mula sa

Bulacan at Maynila. Sa maliit na larawan na nakapaloob makikita ang isang nagngangalang “General Campo” na umano’y isang retiradong heneral (nasa gawing kaliwa at nakasuot ng jacket, baseball cap at salamin sa mata) na sumigaw ng utos: “Walang media-media sa amin. Paalisin ang mga iyan. Kapag pumalag, paputukan!”

Pangamba sa pagkalap ng balita sa kabundukan ng DRT NI DINO BALABO DONYA REMEDIOS TRINIDAD, Bulacan — Ilang beses na rin akong nakarating sa bulubunduking bayang ito bilang isang mamamahayag, partikular na sa Barangay Camachin, ngunit bawat pagkakataong iyon laging may pangamba sa aking isipan. Ito ay dahil sa malayo sa kabayanan ang nasabing barangay, bukod pa sa mga ulat ng tensyon sa pagitan ng iba’t ibang grupo. Noong Abril 12, kasama ako ng mga mamamahayag ng GMA-7 at CLTV 36

nang aming ikober ang puwersahang pagpasok ni dating Heneral Jovito Palparan kasama ang mga armadong kalalakihan sa minahan ng bakal sa Camachin. Hindi na namin inabutan ang grupo ng retiradong Commanding General ng 7th Infantry Division. Ngunit nandoon pa rin ang pangamba na baka maipit kami sa putukan at mapabilang sa listahan ng

‘Impunity’ kumakalat na parang cancer | Pahina 6

mga pinaslang na mamamahayag sa bansa. Sa mga sumunod na pag-akyat namin sa Barangay Camachin ay wala na ang mga tauhan ni Palparan, ngunit hindi pa rin nawala ang tensyon sa minahan dahil na rin sa pagmamatigas ng isang grupo na humahawak sa dalawang security agency na ang mga guwardiya ay nagbabantay sa

Palparan: Hina-hunting ako ng pulisya | Pahina 6

minahan. Kung kaming mga mamamahayag ay may pangamba sa pag-akyat sa Camachin, lalong higit ang sa mga residente doon na aming nakapanayam na hindi naglihim maliban sa kanilang pangalan. Para sa kanila, simple lamang ang kanilang buhay. Magtanim ng mga gulay at punong kahoy upang may maani, maibenta at maipambili ng mga gamit na kanilang kailangan, at kung may sobra maipampaaral sa kanilang mga anak. Ngunit ang kanilang simpleng pamumuhay ay nabalisa nang dumating ang sundan sa pahina 7

2

AGOSTO 15 – 21, 2008

EDITORYAL

Karma sa bigas ANG bigas na kapag isinaing ay di lamang pangunahing pagkain ng mahigit 80-milyong Pilipino, ito ay isang produktong ininenegosyo at nagagamit din sa pulitika. Sa unang apat na buwan ng taon, nayanig ang maraming pamahalaan sa Timog Silangang Asya kung saan nabibilang ang Pilipinas dahil sa biglang pagtaas ng presyo ng bigas, bunsod ng mababang produksyon at patuloy na pagtaas ng presyo ng petrolyo. Damang-dama ng mga Pilipino partikular na ang may tatlong milyong Bulakenyo ang pagtaas ng presyo ng bigas dahil para sa kanila ito ay buhay. Ngunit para sa mga negosyante, ito ay pera. Humaba ang pila sa mga accredited store ng National Food Authority (NFA) sa lahat ng dako, tumaas ang presyo ng palay at ang mga negosyante na dati ay prenteng naghihintay ng magbebenta sa kanila ng palay sa kanilang mga kiskisan ay napilitang bumaba sa mga bukid at nag-agawan sa inaning palay ng mga magsasakang halos nakalubog sa lupa. Sa madaling salita, tumaas ang presyo ng palay at bigas at sa isipan ng maraming negosyante ng palay panahon nila ito para kumita ng limpak, kaya’t sunod-sunod ang kanilang ginawang ispekulasyon hinggil sa supply at presyo ng bigas. Ngunit ang hindi nila nasilip at nabigyan ng pansin ay ang naging reaksyon ng gobyerno na dati ay parang kakampi ng ilan sa pinakamalalaking negosyante ng bigas ngunit ngayon ay naninimbang sa galit ng bayan . Ayon kay Arturo Figueroa, hepe ng NFA sa Bulacan, sinadya nila padagsain o pinabaha nila ang murang bigas ng NFA sa mga pamilihan upang mahatak pababa ang presyo ng bigas. Ang resulta: kuntento muli ang taong bayan, tapos na ang krisis para sa kanila, ngunit para sa mga negosyante, nagsisimula pa lamang ang animo’y mapanalantang balang sa kanilang negosyo. Ito ay masasalamin sa Inter City Industrial Estate, ang pangunahing rice trading center sa Bocaue, Bulacan. Ang dating mga abalang kiskisan ay tumamlay. Dumalang ang mga truck na dati ay nakaparada sa harap nila na pinagkakargahan ng sako-sakong bigas ng mga rice dealer. Maging ang mga rice retailer sa mga palengke at talipapa ay naramdaman ang pagtumal ng benta ng komersyal na bigas, dahil daw sa mas pinipili ng mga tao ngayon ang NFA rice, bunsod na rin ng pagtaas ng presyo ng iba pang pangunahing bilihin maging ng pamasahe. Sa isang banda, ang pangyayaring ito ay nagpapaalala ng minsan ay tinuran ng ZTE-NBN scandal whistleblower na si Jun Lozada na nagsabing, “moderate their greed.” Sinasabing sumobra ang paghahangad ng mga negosyante na kumita ng salapi sa pamamagitan ng mga ispekulasyon hinggil sa presyo ng bigas, ngunit sa pagkakataong iyon ay tama ang naging hakbang ng pamahalaan. Nakontrol ng gobyerno ang pagtaas ng presyo ng bigas, napigil ang posibilidad ng pagbulwak ng galit ng taumbayan, ngunit sa kabila ng pagtugon sa nakikitang problema, nagbunga naman ito ng isa pang problema sa panig ng mga negosyante. Sabi nga ng mga matatanda, kung ano iyong itinanim ay iyong aanihin. Nawa ay matuto tayong magtanim upang maging sapat ang ating produksyon at hindi mapasailalim sa kontrol ng mga mapaghangad na negosyante.

Mabuhay LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

Jose L. Pavia Publisher/Editor Perfecto V. Raymundo Associate Editor

EDITORIAL Alfredo M. Roxas, Jose Romulo Q. Pavia, Jose Gerardo Q. Pavia, Joey N. Pavia , Jose Visitacion Q. Pavia, Carminia L. Pavia, Perfecto Raymundo Jr., Dino Balabo

PRODUCTION

Anthony L. Pavia Managing Editor

Jose Antonio Q. Pavia, Jose Ricardo Q. Pavia, Mark F. Mata, Maricel P. Dayag

e-mail [email protected]

Eden Uy, Allan Peñaredondo, Joseph Ryan S. Pavia

PPI-KAF Community Press Awards

BUSINESS / ADMINISTRATION

Best Edited Weekly 2003 + 2008 Best in Photojournalism 1998 + 2005

Buntot Pagé

PERFECTO V. RAYMUNDO

Alarilla sa ika-4 na distrito ng Bulacan MARAMI sa ika-4 na distrito ng Bulacan ang nagbubunsod kay dating alkalde Eddie Alarilla na tumakbong kinatawan sa nalalapit na halalan sa 2010. Ito ay batay sa nakikita nilang sipag na isinasagawa ng dating alkalde na kahit na ang kanyang butihing kabiyak na si Joan ang alkalde ng Meycauayan ay lagi pa rin siyang naka-alalay sa alkalde sa pagpapatakbo at pamamahala sa bayan ng Meycauayan. Ang ika-apat na distrito ay binubuo ng mga bayan ng Obando, Meycauayan, Marilao, Sta. Maria. Ang lungsod ng San Jose Del Monte ay isa nang solong distrito na may sariling kinatawan sa Kongreso sa katauhan ni Kint. Arturo B. Robes. Ang kasalukuyang kinatawan ng ika-4 na distrito na si Reylina “Neneng” Nicolas ay tatlong beses nang inihalal na kinatawan ng distrito at hindi na maaaring kumandidato pa sa ika-apat na pagkakataon. Dahil sa kasipagan ng dating alkalde, maraming naniniwala na karapat-dapat siyang maging kinatawan ng distrito.

23 na lamang ang Senador DAHIL sa ginawang pagtakbo ni dating Senador Alfredo Lim sa pagka-alkalde ng Maynila at siya naman ay nanalo, 23 na lamang ang bilang ng mga Senador . Narito ang talaan ng 23 pang mga Senador ng ating bansa: Senate President Manny B. Villar, 2007-2013; Majority Leader Francis N. Pangilinan, 2007-2013, Minority Leader Aquilino Pimintel Jr., 2004-2010, Senate President Pro Tempore Jinggoy Ejercito-Estrada, 2004 -2010. Edgardo J. Angara, 2007-2013, Benigno C. Aquino III, 2007-2013, Joker P. Arroyo, 2007-2013, Rodolfo G. Biazon, 2004-2010; Allan Peter S. Cayetano, 2004-2010, Miriam Defensor Santiago, 20042010, Juan M. Enrile, 2004-2010, Francis G. Escudero, 2007-2013, Richard J. Gordon, 2004-2010; Gregorio B. Honasan, 2007-2013; Panfilo M. Lacson, 2007-2013; Manuel Lapid, 2004-2010; Loren B. Legarda, 2007-2013; Jamby A.S. Madrigal, 2004-2010; Ramon B. Revilla Jr., 2004-2010; Mar Roxas, 2004-2010; Antonio F.

Trillanes IV, 2007-2013, Juan Miguel Zubiri, 2007-2013. Agosto 21, 1983 ITO ang petsa nang paslangin sa tarmac ng Manila International Airport ang pangunahing lider ng oposisyon ng ating bansa noon na si Senador Benigno Aquino “Ninoy” Aquino. Si Ninoy ay mula sa kilalang angkan sa Concepcion, Tarlac. Naging reporter siya ng Manila Times, at napisil noon ni Pangulong Ramon Magsaysay na maging sugo sa Supremo ng Hukbalahap na si Luis Taruc. Pagkatapos ng apat na buwan ay sumuko ng walang pasubali si Taruc. Ang pagkakapaslang kay Ninoy ang nagpabago sa takbo ng pulitika sa ating bansa. Buhat noon ay naging sagisag ng pagkakaisa ang Agosto 21 na pinagbuwisan ng buhay ng isang itinuturing na bayani ng ating bansa. Sana sa pag- alala natin sa araw ng kamatayan ni Ninoy ay umusal tayo ng isang piping dalangin sa ikaluluwalhati ng kaluluwa niya sa kanyang kinaroroonan.

Promdi

DINO BALABO

Pinoy Olympians KAHANGA-HANGA ang lakas at galing na ipinakita ng mga nagsipagwaging atleta sa Beijing Olympics. Pati ang mga Pinoy Olympian ay nagsibilib. *** Qualifying round pa lang ng Olympics, laglag na agad ang mga manlalarong Pinoy. Di naman nasayang ang pagpunta nila doon, dahil aktuwal nilang napanood ang mga palaro. *** Pati mga Pinoy sports official ay nakapanood ng mga live na palaro. Pati sila, naki-cheer sa mga magagaling na atleta mula sa ibang bansa. *** Kabilang sa mga atletang kanilang hinangaan ay si Natalie Anne Coughlin, ang Fil-Am swimmer na mula sa 2004 Athens hanggang sa 2008 Beijing Olympics ay walang tigil ang pagsungkit ng gintong medalya. Ang lola ni Natalie na si Zenaida Bonh ay mula sa Meycauayan, Bulacan. *** Wow, isang malaking karangalan ito sa mga Pilipino at mga Bulakenyo. Kaso ang watawat na iwinagayway ni Natalie ay ang watawat ng Amerika.

*** Usap-usapan sa mga barberya at maging sa iba’t ibang umpukan ang pagiging mahusay na manlalaro ng Pinoy at mga Pinay sa Olympics. Isa sa napag-usapan ay si Victoria Manalo Taylor Draves, na ang ama ay si Teofilo Manalo. Si Victoria na ngayon ay 79 anyos ay nagwagi ng gintong medalya sa diving noong 1948 London Olympics. *** Ayon sa Wikipedia, ang online free encyclopedia sa internet, si Victoria ang kauna-unahang half Asian, half-American na babae na nagwagi ng gintong medalya sa Olympics. Kaya naman marami ang hanga sa kanya, lalo na ang mga Pinoy na nagsabi pa na kung watawat ng Pilipinas ang kanyang dinala noon ay may medalyang ginto na ang bansa sa Olympics. *** Gayundin kay Natalie na hindi lamang dalawang medalyang ginto ang nasungkit sa dalawang magkasunod na Olympics. May mga nagsabi pa na dapat ay watawat ng Pilipinas ang dalhin ni Natalie sa 2012 London Olympics. Pero imposible. ***

Sa Amerika siya lumaki at nagsanay. Amerika rin ang gumastos sa kanyang mga pagsasanay. Kaya bang tapatan ng Pilipinas ang ginagastos ng Amerika sa pagsasanay kay Natalie? *** Ito ang isang malaking kamalian ng mga Pilipino. Hindi pa rin natin natutuhan ang halaga ng disiplina at mahabang pagsasanay. Ang laging gusto natin ay panandaliang solusyon. Nasanay tayo sa mga tapal kaya laging supalpal. Siguro dahil mahilig tayo sa mga instant tulad ng instant mami, instant coffee, instant ulam. *** Totoo, kaibigan. Hindi ba pag may problema ang bansa, laging nakalahad ang mga pulitiko sa ibang bansa lalo na ang Amerika. Kaya naman, pag stateside ang produkto, magaling, pero pag gawang Pinoy, bale wala. *** Kailangang matuto na tayong tuminding sa ating mga sariling paa. Nakita na natin ang ating kahinaan. Ang ating tuklasin ay ang ating kalakasan. Katulad sa larangan ng palasundan sa pahina 4

PHOTOGRAPHY / ART

Loreto Q. Pavia, Marilyn L. Ramirez, Peñaflor Crystal, J. Victorina P. Vergara, Cecile S. Pavia, Luis Francisco, Domingo Ungria, Harold T. Raymundo, Jennifer T. Raymundo, Rhoderick T. Raymundo

CIRCULATION Robert T. Raymundo, Armando M. Arellano, Jess Camaro, Fred Lopez The Mabuhay is published weekly by the MABUHAY COMMUNICATIONS SERVICES — DTI Permit No. 00075266, March 6, 2006 to March 6, 2011, Malolos, Bulacan.

The Mabuhay is entered as Second Class Mail Matter at the San Fernando, Pampanga Post Office A proud member of PHILIPPINE PRESS INSTITUTE on April 30, 1987 under Permit No. 490; and as Third Class Mail Matter at the Manila Central Post Office under permit No. 1281-99-NCR dated Nov. 15, 1999. ISSN 1655-3853 Principal Office: 626 San Pascual, Obando, Bulacan 294-8122

WEBSITE

http://mabuhaynews.com Subscription Rates (postage included): P520 for one year or 52 issues in Metro Manila; P750 outside Metro Manila. Advertising base rate is P100 per column centimeter for legal notices.

Kakampi mo ang Batas

ATTY. BATAS MAURICIO

Tungkulin ng nagbenta ng lupa TANONG: ’Yun pong lupang nabili namin ng hulugan, tapos na namin bayaran saka namin nalaman na nakasanla pala ’yung titulo. Ano po ang puwede naming gawin? (639196573728) Sagot: Maraming salamat po sa tanong na ito, na ipinadaan sa aming text messaging service. Sa ilalim ng Civil Code of the Philippines at maging ng Presidential Decree 1529, ang batas na kilala bilang Property Registration Decree, ang isang nagbenta ng lupa o iba pang ari-arian ay may obligasyong ilipat sa bumili ang kanyang karapatan bilang may-ari. Kadalasan, ito ay ginagawa sa pamamagitan ng pagsasagawa ng deed of sale, o dokumento ng bilihan, sa pangalan ng nakabili, at, depende sa ka-

sunduan ng magkabilang panig, nagagawa din ito sa pamamagitan ng pagpapalabas ng titulo sa pangalan ng nakabili. Ang obligasyong ito ay nakasalalay sa pagkakaroon ng buong-buong karapatan ng nagbenta na mailipat ang kanyang pagmamay-ari sa nakabili, at ito ay magaganap lamang kung ang ari-ariang ipinagbili ay nasa absolutong pagmamay-ari nito, at hindi pa naipagbibili o naisasanla sa iba. Kung bago ang bilihan ay naisanla na pala ng nagbebenta ang ari-ariang kanyang ipinagbili, hindi niya maililipat ng buong-buong ang pagmamay-ari sa ari-arian, at, dahil diyan, hindi maituturing na may-ari na nga ang napagbilhan. Sa ganitong sitwasyon, dalawa ang maaaring gawin ng nakabili.

Una dito ay maaari siyang humiling na mabalewala na lamang ang bilihan, kasi nga ay may balakid sa transaksiyon at ito nga ang naunang sanlaan sa ibang tao. Pangalawa ay maaari naman niyang ituloy ang bilihan pero maaari niyang hilingin sa nagbenta na tubusin na ang pagkakasanla at bayaran na ang pinagsanlaan upang mawala ang balakid sa bentahan. Alinman dito sa dalawang ito ang pipiliin ng nakabili, maaari siyang humingi ng danyos perhuwisiyo laban sa nagbenta. PRC ID card ibinibigay lamang sa mga pumasa sa mga board exams Tanong: 2001 nakapag-board exam at nakapasa ang husband ko sundan sa pahina 4

3

AGOSTO 15 – 21, 2008

Depthnews

JUAN L. MERCADO

Regarding Henry

Jaw-jaw, not war-war “THERE has never been a good war or a bad peace.” The new widows, orphans and smoldering ruins left by the recent Moro Islamic Liberation Front’s rampage, underscore the this adage’s truth. Over 120,000 civilians and combatants died in Mindanao conflicts from 1970 to 2005, estimates an earlier World Bank study. Over two million became refugees within that period. Lumads (indigenous people) and Muslims stayed longer in evacuation centers, says an Oxfam report Their more remote homes became conflict areas. If spooked investments were tallied, losses from Mindanao clashes could exceed P10 billion yearly, the Philippine Human Development Report says. That’s small compared to the gross domestic product. “But the real tragedy is armed

conflicts prevent areas, such as Muslim Mindanao, from attaining their full potential,” PHDR adds. “All estimates of lost output, based on current performance, are underestimated.” There were 3.86 million Muslims in 2000, up from 791,617 that the 1948 census counted, the National Statistical Office reports. The Office of Muslim Affairs disagrees. There were 8.34 million, This “statistical genocide” stemmed from flawed undercounts, critics say. The delayed 2007 census hasn’t released it’s tally of actual Muslim population today. Surf the Net. And you find U.S. agencies figure total population, as of midJuly, crested at 92.6 million. Of this, 4.64 million were Muslims But Muslims, Christians, lumads — all are hurt by the same weapons, subject to the same

Cebu Calling

fears. “If you prick us, do we not bleed?” Shylock asked. “And if you wrong us, do we not revenge?” Population growth and migration are altering Mindanao more decisively than guns. From one fifth to a third of five major ethnic groups — Maranao, Maguindanao, Tausug, Yakan and Iranon — live outside their provinces. Many huddle in virtual ghettoes of Metro Manila, Tanay, Baguio and Cebu. Others crossed to Sabah. For now, there are tasks that can not be put off. We must bury the dead and treat the wounded. Some 150,000 refugees that Commanders Bravo and Kato terrorized need to be fed and sheltered. Civilians used as “human shields” by MILF’s “holy warriors” have to be accounted for. The more grueling work is continued on page 4

FR. ROY CIMAGALA

Meant to serve “SERVIAM,” I will serve, has been a favorite motto of many Popes and other ecclesiastics, as well as many other people, prominent and ordinary. It’s taken from the Bible, and expresses a basic attitude we all ought to have. I think that’s still the breaking news many of us have yet to know. We are still uncomfortable, if not averse, to the idea, and if there’s any serving that we do, it’s most likely to serve our own self-interest, a caricature of how things ought to be. In fact, to serve must really be an essential part of our nature, because Christ himself did and lived it, and then taught it to all of us. Our sin, first the original and then our own, have distorted and muffled this yearning to serve we actually have deep in our hearts. But consider the following words and actions of our Lord: – “The Son of Man came to serve, and not to be served, and to give his life as ransom for many.” (Mt 20,28) – “If any man desires to be first, he shall be the last of all, and the servant of all.” (Lk 9,35) – After washing the feet of his apostles in the Last Supper, he said: “If then I being your Lord and Master, have washed your feet; you also ought to wash one another’s feet. For I have given you an example, that as I have done to you, so you do also.” (Jn 13,14-15)

There’s no other way to inter-

pret these words and actions of Christ. We need to understand that to serve is a necessity of our life, as persons and children of God. By refusing to serve, we violate our own selves. Of course, to serve properly can only be done if the first and ultimate object is God, and because of God, others. Our Lord said: “No man can serve two masters … You cannot serve God and mammon.” (Mt 6,24)

To serve outside of this orbit is to reduce serving into something servile or enslaving, something that degrades us rather than dignifies us. The reason we often end up hating to serve is because we serve improperly — we serve ourselves rather than God, first, and then others. Serving in this way would inflict us with a short-circuit sooner or later. To serve should be our guiding principle, since it gives meaning and direction to our life. It’s what fulfills us, what brings us to our proper end and joy. It identifies us with Christ and unites us with others. It builds up our communion with God and our solidarity with the others. Said another way, it is only in serving that we can know and love Christ and let others know and love Christ as well. Christ cannot be discerned with the head alone. Knowing and loving him involves our whole being whose different aspects are actuated and integrated when we serve. It is only in serving that we

Forward to Basics

can start building and strengthening our Christian culture of life and love. We have to do everything to make serving like the motive for our thoughts, desires, words and deeds. Let’s be wary of the subtle tricks the devil and we can play on our own selves, blurring the distinction between God’s will and ours, and making God’s will to conform to ours instead of ours to his. Let’s welcome every opportunity to serve God and others, which can always be done anytime, anywhere. In the small and big things of our day, we are always faced with the choice between working for God and others, or working for ourselves. To achieve this, we need to develop virtues and eradicate our vices. We need to pray, study God’s will and be familiar with his ways and commands. We need to fight against pride, laziness, attachments, etc. that blind us. We need to fill our hearts with desires to serve always. The moment we wake up, the first thought that should come to mind is to serve God. It’s a resolution that we have to renew many times during the day. This will make our life simple, imbuing it with a clear sense of direction. This will somehow always attract grace and generate its own energy for us to carry out God’s will irrespective of problems and difficulties. — [email protected]

FR. FRANCIS B. ONGKINGCO

Spiritual obesity “ME worry about getting fat? I just make sure I don’t overeat!” You had better think twice before saying something like this if you think that this is all there is to gaining weight. Recent studies interestingly reveal that eating too much isn’t the only factor that leads to weight gain. Researchers led by Dr. Catherine S. Berkey of Brigham and Women’s Hospital and Harvard Medical School in Boston have found out that the following factors — over a period of time — can contribute to gaining extra unwanted pounds: too much Internet surfing, too little sleep and increased intake of alcohol. The study surveyed some 5,000 girls and women between

the ages of 14 to 21. Results showed that those who spent 1 to 5 hours to 16-plus hours surfing, who clocked only 5 hours of sleep or less and had two or more drinks a week had a notable increase in their Body Mass Index. Actually all three factors compensate one another: surfing up to the wee hours of the night and taking drinks in between. This becomes an “effective fat-packing combination” since one indulges in fewer physical activities, gets more tired during the day for lack of sleep which affects bodily hormones and metabolism, and one absorbs more calories which alcoholic drinks contain in significant amounts. If we think about this phenom-

enon, we can say that something similar could happen in our spiritual life. We could also call this illness spiritual obesity. It is a problem which classical spiritual writers would identify as sentimentalism or pietism. It differs from spiritual aridity or dryness which God may allow to purify the soul from internal attachments to spiritual lights or consolations. It is the converse of spiritual indifference where the person neglects personal piety and as a result becomes morally inconsistent. Properly speaking, spiritual obesity is the opposite of spiritual tepidity or lukewarmness. Lukewarmness is an illness in continued on page 4

HENRYLITO D. TACIO

Of human beings and suffering TINA was only five years old when his father died. She really never knew what happened but she was told that someone was interested in the farm her father owned. When he did sell his farm to that person, the buyer made a sinister plan. He asked someone to invite Tina’s father into a party. Then, while drinking, someone put a poison into his glass and he died thereafter. This happened in the late 1950s yet. Since the family was somewhat illiterate, they never knew what to do. The death of the father was too much for the wife to bear. Months later, she also died. With no other family members, the children — Tina and her three other sisters — were adopted by other people. When Tina was seven, her new family brought her to Davao. After that, she never heard anymore of her three sisters. She got married and now lives affluently. Then, one night, when her children were around, she told them her story and the pain she had been bearing in her heart through all the years. She cried while telling her past. The children could feel the suffering their mother went through. They decided to bring her back to where she came from. There, they tried to search for the long lost sisters of their mothers. But they failed to find them. No one heard of the sisters anymore. “I am in so much pain,” Tina said. “But I am hoping that one day, somewhere, I will still find my sisters or even just one of them. I just want to hug and tell them how I missed them.” Suffering is any unwanted condition and the corresponding negative emotion. It is usually associated with pain and unhappiness, but any condition can be suffering if it is unwanted. Suf-

fering is an emotional state associated with biological and/or psychosocial events that threaten the individual’s integrity. Generally, suffering accompanies severe pain, but may occur in its absence. Suffering is defined as any pain, physical or emotional, that results from an injury, as in the phrase “pain and suffering.” If this is due to someone else’s negligence, the suffering individual may receive general damages. “The truth that many people never understand, until it is too late, is that the more you try to avoid suffering the more you suffer because smaller and more insignificant things begin to torture you in proportion to your fear of being hurt,” said Thomas Merton. Even loving someone is to experience suffering. Hollywood film actor Woody Allen explains, “To avoid suffering one must not love. But then one suffers from not loving. Therefore, to love is to suffer; not to love is to suffer; to suffer is to suffer. To be happy is to love. To be happy, then, is to suffer, but suffering makes one unhappy. Therefore, to be happy one must love or love to suffer or suffer from too much happiness.” Pain and suffering are part of life. If you don’t understand them, you think of them as horrible and unreasonable and they make you question the good. But when you understand them, both begin to have meaning. As a result, meaningful pain and suffering are not pain and suffering anymore; they have purpose. Do you know why God allows pain and suffering? Allow me to share this story: A man went to a barbershop to have his haircut and his beard trimmed. As the barber began to work, they began to have a good conversation. They talked continued on page 7

Ka Iking Reports IKE SEÑERES

A special world for special people ABNER Manlapaz wrote: Maari kaya na matulungan n’yo kami sa aming programa sa Philippine Orthopedic Center? Kami ay mula sa Independent Living Center. We provide peer counseling to persons with disabilities. One important activity we need to continue is peer counseling and support group activities in hospitals to reintegrate them in the community as a disabled person. If the newly disabled persons can see people with disabilities (particularly the severely disabled person who can still live productively in the community), it will give them new hope that living with disability is still possible. We can still enjoy our lives as full citizens able to lead our lives and contributors in the society by restoring their self-confidence through peer counseling. We need transportation assistance so we can have a regular visit to the patients who are about to be discharged from the hospital. Dear Abner: First of all, I would like to know where you are from, or where the Independent Living Center (ILC) is based. I am asking this, because I would like to find out whether your own local government unit (LGU) will be able to help you. I would imagine that you may have friends or fellow workers in ILC that you could group together to form an Intercharity Circle . Once I have done

that, it will be easy for me to link you up with another Circle in your area that could possibly help you. By the way, I have close links with the People with Disabilities (PWD) sector. I am a board member of the Philippine Blind Union (PBU) and I am also a volunteer spokesperson for the Alyansa ng Maykapansanang Pinoy (AKAPPINOY). I have forwarded your comments to some of their leaders. Thanks, Ka Iking. Dear Casimanua: Abner has given us a glimpse of the actual situation in the PWD sector, where groups of people with disabilities are practically left on their own, with very little help from the national government and the LGUs. Instead of complaining about this situation which probably would not change not unless we will have benevolent leaders, let us instead embrace this problem as ordinary citizens, and let us help our PWDs in the best way that we could, not just once in a while, but on a sustained basis. I think that Abner is from Quezon City . Can you imagine what could happen if an Intercharity Circle is formed close to where he is? This is actually my wish that I will eventually be able to link up Circles that could possibly help each other. Let’s see if we can do this. continued on page 7

4

AGOSTO 15 – 21, 2008 ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Kakampi mo ang Batas

NAKIKINIG sina Senate President Manny Villar (kaliwa) at Speaker Prospero Nograles sa State of the Nation Address ni Presidente Gloria Macapagal Arroyo noong Hulyo 28 sa Kongreso. — PR

Presyo ng langis hindi text messaging ang dapat ipababa ni GMA NI DINO BALABO HAGONOY, Bulacan — Presyo ng langis ang dapat ipinanukalang ibaba ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo (GMA) sa kanyang State of the National Address (SONA) at hindi ang text messaging, ayon sa walo sa 10 Bulakenyo. Kabilang sa mga nakapanayam ng Mabuhay ay apat na halal na opisyal — dalawang kapitan ng barangay, isang konsehal ng bayan at isang bise alkalde, dalawang kawani ng gobyerno, isang magsasaka, isang tindero sa talipapa, isang operator ng jeepney at isang operator ng tricycle. Ayon sa magsasakang si Agaton Milagroso ng Lungsod ng Malolos, “Presyo ng langis ang dapat ibinaba ni GMA dahil ito ay ginagamit mula sa bukid hanggang dagat, at ng mga mahihirap at maging mayayaman.” Gayundin ang sinabi ni Elmer Balatbat, isang operator ng tatlong tricycle dito sa Hagonoy nang sabihin niyang, “Dapat langis ang ibaba, dahil kapag bumaba ang presyo ng langis maraming pangunahing bilihin ang bababa rin ang presyo.” Para naman kay Kapitan Alejandro Joson ng Barangay Tikay, Lungsod ng Malolos, “Lahat ay pinatatakbo ng langis. Kung mataas ang presyo nito, tataas ang lahat puwera ang pandak. Directly proportional ang epekto nito sa lahat ng bagay kaya dapat ibaba.” Inayunan naman ito nina Konsehal Pedro Santos at Bise Alkalde Elmer Santos ng Hagonoy, Danilo Ignacio ng Baliuag na isang operator ng jeepney, Ed Camua ng National Food Authority sa Malolos, at Kapitan Noel Dela Cruz ng Barangay San Agustin dito sa Hagonoy. Promosyon lamang Ayon kay Bise Alkalde Santos, isang promosyon lamang ng mga telephone company ang pagbabawas ng presyo ng text messaging at sumakay lamang ang Pangulo. Para naman kay Arnold Bacani ng Guiguinto, ang Pangulo ang dapat bumaba sa puwesto, samantalang sinabi ni Carlos Enriquez, may-ari ng tindahan sa talipapa sa Barangay Sto. Rosario, Hagonoy, ang presyo ng bigas ang dapat ibaba ng Pangulo. Ipinagmalaki ng Pangulo sa kanyang ikawalong SONA noong Hulyo 28 na ibababa sa 50 sentimos ang presyo ng text messaging dahil daw sa ito ay “way of life.” Ngunit wala siyang binanggit na pagbaba ng presyo langis. Sa halip ay sinabi niya na ito ay hatid ng patuloy na pagtaas ng presyo ng petrolyo sa pandaigdigang pamilihan. Matatandaan na ilang araw bago ihayag ng Pangulo ang kanyang ikawalong SONA ay tumaas ng P3 ang bawat litro ng krudo, ngunit binawasan ito ng P1.50 makalipas ang ilang araw. Ipinagmalaki pa ng Malakanyang na naibaba nila ang presyo ng krudo, ngunit para sa mga driver ng jeepney sa Bulacan hindi iyon isang “roll back” o pagbaba ng presyo ng krudo dahil P3 ang itinaas at binawasan lamang ng P1.50 kaya P1.50 pa rin bawat litro ang nadagdag sa kanilang binabayaran.

AFFIDAVIT OF SELF-ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the deceased FLORENCIA LAXAMANA who died intestate on February 12, 1970 at San Luis, Pampanga and left TWO (2) parcels of land covered by OCT No. 1795 more particularly described as follows: (1) “A parcel of land (Lot. No. 2013 of the Cad. Survey of San Luis, Cad. Case No. 52, L.R.C. Cad. Record No. 1972) situated in the Barrio of Sto.Tomas, Municipality of San Luis, Prov. of Pampanga containing an area of FOURTEEN THOUSAND FIVE HUNDRED AND SIXTY-FOUR (14,564) square meters more or less ...” (2) “A parcel of land (Lot No. 2015 of the Cad. Survey of San Luis, Cad. Case No. 52, L.R.C. Cad. Record No 1972, situated in the Barrio of Sto. Tomas, Municipality of San Luis, Prov. of Pampanga, containing an area of TEN THOUSAND FOUR HUNDRED AND FIFTY SIX (10,456) square, meters more or less ...” hereby adjudicate unto MAXIMO L. VICENTE, JR., as her only forced and compulsory heir, the TWO (2) parcels of land above described and the Santo Entierro, its caroza and other equipment/accessories and hereby request the Register of Deeds of Pampanga to register and render the same effective as per Doc. No. 321; Page No. 66; Book No. 65 Series of 2008 in Notary Public Pio Kenneth I. Dasal. Mabuhay: August 8, 15 & 22, 2008

bilang electrical engineer, certificate at grade rate lang po ang binigay ng PRC. Paano po siya makakakuha ng PRC I.D.? Magkano? (639062194402) Sagot: Salamat po sa tanong na ito. Ayon po sa mga alituntuning ipinaiiral ng Professional Regulations Commission, ang isang taong nakapasa sa anumang pagsusulit na ibinigay nito ay may karapatang mabigyan ng identification card mula sa nasabing ahensiya. In fact, kasama ang gastusin sa ID sa binabayaran ng isang nakapasa sa pagsusulit. Dahil diyan, maaari po kayong magtungo sa PRC sa kanyang tanggapan at hingin ang ID na ito. Kung hindi pa din po ninyo makukuha ang inyong ID, maaari po kayong makipag-ugnayan sa amin sa mga paraan na nakasaad sa dulo ng pitak na ito.

○

○

○

○

○

○

○

○

Promdi

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Depthnews

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

mula sa pahina 2

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

panan ng common carrier. *** BATAS NG DIYOS: “Gayon na lamang ang pag-ibig ng Diyos sa sanlibutan kaya ibinigay Niya ang Kanyang bugtong na Anak, upang ang sumampalataya sa Kanya ay di mapapahamak kundi magkakaroon ng buhay na walang hanggan.” (Juan 3:16) *** PAALALA: Maaari po kayong tumawag sa aming mga landline, (02) 99468-05, (02) 433-75-49 at (02) 433-7553, o di kaya ay sa aming mga cellphone, 0917-984-24-68 at 0919-60964-89. O sumulat sa aming address: 18 D Mahiyain cor Mapagkawanggawa, Teachers Village, Diliman, Quezon City. O mag-email sa batasnews.com, o [email protected]. *** PARTY LIST: Maaari na po kayong maging kasapi ng BATAS Party List, o ang Bagong Alyansang Tagapagtaguyod ng Adhikaing Sambayanan. Ipadala po ang inyong mga pangalan at kumpletong address sa parehong mga address at telepono sa itaas. ○

○

○

○

○

○

sinalihan. Diyan tayo magaling. Magaling tayo na magbigay ng konsolasyon sa ating sarili. *** Diyan din makikita ang problema ng mga sports writers. Binibigyang pansin ang maliit na bagay tulad ng national record, pero hindi binibigyang pansin yung Olympic standards. Kulang din ang mga sports writers ng pagbibigay pansin sa pamamahayag hinggil sa kalidad ng pag○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

sasanay ng mga atleta at suporta ng gobyerno sa mga manlalaro. *** Hindi rin binibigyang pansin ang mga programa ng mga pamahalaang lokal sa pagtuklas sa mga bagong manlalaro at kung paano sinusuportahan ang mga manlalaro. Tingnan na lamang ninyo kung ano ang ginagawa ng mga manlalaro sa bawat paaralan at makikita ninyo ang suporta ng mga pamahalaang lokal. ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

continued from page 3

ahead. This includes: healing of trauma, rebuilding torched and pillaged villages, reopening schools, etc. Attackers and the attacked need to lower the heat, if talks are to resume. People of goodwill welcomed the reduction in clashes after the monitored ceasefire kicked off in June 2001. A Pulse Asia survey, in March 2005, found that 35 out of every 100 respondents ranked “peace” as a major aim. Thus, there’s a call to sheathe the swords and resume talking. “We’re not at war with the Muslim community,” the President said. In an ABS-CBN interview, MILF chairman Al Haj Murad Ebrahim’ commented: “There’s still a chance in going back to peace … Both the military and Moro rebels should “stand down and stop the fighting …” Commanders Bravo and Kato (injured in a Lanao firefight?) were ordered to stop their attacks. Islam does not sanction the atrocities these MILF “mujahadeen” inflicted, Murad stressed. Both will comply. Will “rouge units” obey Murad on Friday when they ignored him on Monday? And if the MILF com○

○

mula sa pahina 2

kasan na ibinabandila ng isinasagawang Olympics. Hindi ba’t isang malaking kahihiyan na ang kakayahan ng ating mga manlalaro ay hindi sapat upang makapasok sila sa Top 3 ng kanilang event na sinalihan? *** Pero tingnan ninyo ang balitang nagsilabas sa mga pahayagan, telebisyon at radio. Na-break daw ng atletang Pinoy ang national record, pero pang-11 lamang siya sa 12 manlalaro sa Olympic event na kanyang ○

○

Public Service Law at ng Civil Code of the Philippines, ang may-ari ng isang pampasaherong sasakyan ay itinuturing na isang “common carrier” o isang tagapagdala ng mga tao at mga kagamitan na nagpapabayad para sa kanyang serbisyo. Batay sa mga batas, may tungkulin ang isang common carrier na dalhin ang kanyang mga pasahero sa kanilang patutunguhan ng ligtas at hindi napipinsala sa anupamang kaparaanan. Kung may mangyayari sa pasahero habang ito ay bumibiyahe, magkakaroon ng pananagutan ang may-ari ng sasakyan, bilang isang common carrier, na magbayad ng danyos perhuwisiyo para sa mga pasaherong ito. Ang pananagutang ito ay iniaatang sa balikat ng nasabing common carrier, ke ang pasahero ay matiwasay na nakaupo sa loob ng sasakyan o nakasabit lamang. Ayon sa mga batas, basta’t ang isang tao ay nakasakay na, ituturing itong pasahero at ang lahat ng tungkulin ng isang common carrier ay dapat nang gam-

Common carrier Tanong: Ano po ba ang responsibilidad ng isang may-ari ng pampasaherong jeep kung may sumabit at nahulog ’yung tao? (639157157808) Sagot: Salamat po. Sa ilalim ng ○

○

○

○

○

○

○

mand doesn’t hold to the foot soldiers, what is the value of its word in negotiations? We hope this is not, as the Inquirer noted, just “double speak”. Those questions arise as clashes flare up in more provinces. Amidst the gunfire and wailing of victims, we need to be reminded: history is on the side of the peacemakers. Even the more intractable conflicts, as in Northern Ireland and Aceh, Indonesia, have been resolved. Jaw-jaw still beats war-war. MILF ground commanders were frustrated over the aborted signing of the MOA on ancestral domain. “Some people opted to speak through their guns,” Murad said. “They say this is the only way they will be heard.” Many Filipinos too fume over the blackout the Arroyo administration clamped on negotiations on the Bangsamoro Juridical Entity. That turned to fury when they discovered that the MOA would gut the Constitution. It jettisons, to MILF, powers that belong only to a sovereign state: conduct of foreign affairs; separate financial system and armed forces; control over natural resources, etc. ○

○

○

○

Forward to Basics one’s soul that St. Thomas Aquinas describes as a “slippery inclined plane”. Every step that a person apparently makes forward is actually two steps backward. It is a state concealing a hidden pride that prevents the soul from being more generous with God. This is because one is already satisfied with his struggle and becomes complacent about the virtues he or she possesses. Now spiritual obesity, as previously noted, is the opposite of spiritual tepidity. Whereas tepidity slowly drains the soul of God’s regenerating grace, “obesity” is the person’s attempt — and often due to ignorance — to arbitrarily amass many forms of pious practices and engagements. This bloats the soul with so many pious practices, but the person doesn’t really absorb anything substantial, converting or transforming. Spiritual obesity and tepidity are similar only to the extent that they both manifest a state of personal satisfaction. The tepid person is quite comfortable already doing a few things and feels there’s nothing more to do. The spiritually obese person, on the other hand, thinks that spiritual growth depends on simply doing many things,

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

but in the process fails to love Someone deeper. Of course this doesn’t mean that the presence of many devotions immediately puts one in danger of spiritual obesity. It is rather the intention behind why such practices or engagements are exercised and how these contribute to our conversion. This is so true especially when one performs a litany of prayers and novenas (e.g., daily Mass, Rosaries and parish activities, etc.) but as a consequence may end up neglecting the demands of charity towards God and one’s neighbor (e.g., lacking patience while driving, or understanding and

Franklin Drilon, Adel Tamano, Senator Manuel Roxas and others protested this dismembering of the country. But they did not kill, burn, loot and plunder like the MILF did. They sought redress through the judicial process. Thus they’ve asked the Supreme Court to rule squarely on constitutionality of the MOA. That would not let the Palace get off the hook with a technical ruling it frantically seeks: that the issue is moot since Malacañang belatedly announced it will not sign the MOA. Like lumads in the Cordilleras and Mindanao, Muslims have legitimate grievances. Much pivots around land or ancestral domain. Imperial Manila, like colonial Spain, neglected Muslim areas. And many Muslim leaders proved as corrupt as those in nonMuslim enclaves. Most Filipinos will support granting autonomy and self rule. But they’ll draw the line on having a Bangsamoro Juridical Entity arise as a state within a state. Beyond this line is chaos. And there has already been enough blood spilt in the past. Tama na! Sobra na! — E-mail: [email protected]

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

continued from page 3

forgiving our neighbor’s defects). In order to avoid the danger of becoming spiritually overweight we have to maintain a proper spiritual menu. We have to keep a proper spiritual diet according to each one’s circumstances. This is something that one acquires through prayer, prudence and above all when seeking the advice of a prudent and knowledgeable friend or spiritual director. This is how we will grow in the exercise of a balanced interior life, as we learn to be another Nicodemus who approached Jesus by night, and allowed our Lord to guide him in order to be born anew in his love and self-giving.

There is but one road which reaches God and that is Prayer. If anyone shows you another, you are being deceived. — ST. THERESA

5

AGOSTO 15 – 21, 2008

Nagbabalik sa tradisyunal na pagsasaka dahil sa mataas na presyo ng pataba at pestisidyo NI DINO BALABO PLARIDEL, Bulacan — Dumaraming magsasakang Bulakenyo ang nagbabalik sa tradisyunal na pamamaraan ng pagsasaka gamit ang mga sinaunang binhi at organikong teknolohiya dahil sa patuloy na pagtaas ng presyo ng mga pataba na nagmumula sa petrolyo. Mas makatitipid ng halos 50 porsiyento sa gastos sa pagtatanim ng palay hanggang sa maka-ani ang mga magsasaka dahil sa pagbabalik sa tradisyunal na pamamaraan, ani Liza sa Sacdalan, isang lider ng magsasaka sa bayang ito. Ito ay dahil ang modernong paraan ng pagsasaka ay gumagamit ng maraming kemikal na pataba na nagmumula sa petrolyo na patuloy ang pagtaas ng presyo. “Sa modernong pagsasaka, hindi aani ng marami ang magsasaka kung hindi gagamit ng maraming pataba, pero dahil sa taas ng presyo ng mga pataba at pamatay peste ngayon, halos wala rin silang kinikita,” ani Sacdalan. Sinabi niya na nagsimula ang mga magsasakang Pilipino sa paggamit ng modernong pamamaraan ng pagsasaka noong dekada ’60 kung kailan ay sinimulan ng International Rice Research Institute (IRRI) ang pananaliksik at paglikha ng mga makabagong binhi upang mapataas ang ani ngunit nakaasa naman ito sa dami ng pataba na bibilhin. “Nasanay kasi ang mga farmers sa modern methods na gumagamit ng mga herbicide at chemical fertilizer. Konting trabaho lang sila sa bukid, pero ubod naman ng laki ang gastos nila,” ani Sacdalan. Ipinaliwanag niya na sa modernong pamamaraan ay gumagastos ng mahigit sa P50,000 bawat ektarya ang magsasaka sa pagtatanim ng mga binhing hybrid o makabago, ngunit sa tradisyunal na pamamaraan gamit ang organikong teknolohiya at sinaunang binhi, mas maliit ang gagastusin ng magsasaka. “Sa traditional farming, P15,000 hanggang P20,000 lang ang magagastos nila at libre pa ang binhi nila dahil ang mga indigenous varieties ay puwedeng itanim nang paulit-ulit,” aniya. Inayunan ito ng mag-amang Bernardino Nuñez, Sr., na nagmula sa Barangay Dagat-dagatan sa bayan ng San Rafael na nagsasaka ng dalawa’t kalahating ektaryang bukirin. “Puro sa gastos na lang sa fertilizer at pambili ng binhi napupunta ang kinikita namin,” ani ng matandang Nuñez at sinabing umaabot na sa P2,000 ang halaga ng isang sako ng pataba na may timbang na 50 kilo ngayon kumpara sa P1,000 noong Enero. Ayon naman kay Fred Dela Mines, isang rice scientist ng Eco-tech Masipag Foundation, ang pagbabalik ng mga magsasaka sa tradisyunal na pagsasaka ay napapanahon dahil sa ang presyo ng pataba ay patuloy ang pagtaas. “Galing sa petrolyo ang mga chemical fertilizer kaya nahihila ng presyo ng langis ang presyo nito,” ani Dela Mines. Sinabi pa niya na ang kasalukuyang sitwasyon na hatid ng pagtaas ng presyo ng langis ay hindi pabor sa mga magsasaka, kung hindi man isang dagok. “Totoo ang sinasabi ng farmers na wala na silang kikitain dahil sa taas ng presyo ng fertilizer,” aniya at idinagdag pa na, “kaya ang isinusulong namin ay traditional farming using indigenous rice and organic technology.” Binigyang diin ng rice scientist na sa paggamit ng sinaunang binhi ay magiging malaya ang mga magsasaka sa dikta ng mga seed company dahil sa ang mga sinaunang binhi ay maaaring muling itanim matapos anihin, hindi katulad ng mga binhing hybrid na minsan lamang naitatanim kaya’t sa susunod na pagtatanim ay muli na namang bibili nito. “Hindi na sila makokontrol ng mga seed company, dahil puwede nilang ulit-uliting itanim ’yung binhi ng indigenous varieties, at the same time, they can help conserve our plant genetic resources,” ani Dela Mines. Sa kasalukuyan ay nagpaparami na ng mga sinaunang binhi sa bayan ng Plaridel at Lungsod ng Malolos kung saan ang mga magsasaka sa lalawigan ay maaaring makakuha ng mga nasabing binhi sa mga susunod na taon. Ayon kay Sacdalan, anim na uri ng sinaunang binhi ang kanilang pinararami sa Plaridel at sa Malolos at halos 50 uri ang naipunla na.

Organikong Pagsasaka Sinabi sa isang awiting Pilipino, “Magtanim ay di biro, maghapong nakayuko”, (itaas) ngunit para sa mga magsasakang Bulakenyo, mas higit na di biro ang paggamit ng pestisidyo at kemikal na pataba sa palayan dahil sa malaki ang gastos at nasisira pa ang lupa, kaya’t nagbabalik na sila sa tradisyunal na pamamaraan ng pagsasaka gamit ang organikong pamamaraan at mga sinaunang binhi ng palay katulad ng ipinakikita ng isang manananim sa kanan. — DINO BALABO

KUPON AT BUTIL — Hawak ni Remigio Maglaque (kaliwa) ng Barangay Bardias, San Miguel, Bulacan ang mga fertilizer subsidy coupon na kanyang natanggap mula sa kanilang municipal agriculture officer noong Hulyo 23, samantalang unti-unting tinitipon ng lalaking ito (itaas) gamit ang kanyang kamay, ang mga natapong bigas sa bodega ng NFA sa Barangay Tikay sa Lungsod ng Malolos kung saan nagmumula ang mga murang bigas na ibinebenta sa mga barangay na hinhdi naman ikinatuwa ng mga negosyanteng nalulugi. — DINO BALABO

6

AGOSTO 15 – 21, 2008

EXTRA-JUDICIAL KILLINGS — Hinamon ni Human Rights Commissioner Leila De Lima (kanan) ang mga manananggol na taga-usig o mga fiscal sa bansa na labanan ang “impunity” na hatid ng extra-judicial killings (EJK) na kanyang inilarawan bilang isang kanser sa pambansang kaluluwa. Kasama niya si Prof.

Elizabeth Aguiling-Pangalangan, executive director ng U.P. Center for Integrative Studies, na isa sa tagapagtaguyod ng International Training on the Investigation and Prosecution of EJK, Enforced Disappearance and Torture na isinagawa sa Subic Bay Freeport noong Hunyo 16 hanggang 17. — DINO BALABO

PAGKAKAISA NG KOMUNIDAD — Para kina Dr. Jose Pablo Baraybar (kanan), pangulo ng Peruvian Forensic Anthropology Team, at Abogado Scott Ciment, director ng American Bar Association Rule of Law Initiative (ABA-ROLI), ang mga pamamaslang at mga pagdukot ay mapipigilan sa pama-

magitan ng pagkakaisa ng komunidad. Si Baraybar ay isa sa mga naging tagapagsalita sa International Training on the Investigation and Prosecution of EJK, Enforced Disappearance and Torture sa Subic Freeport. Ang ABAROLI ay ang pangunahing tagapagtaguyod ng pagsasanay. — DINO BALABO

‘Impunity’ kumakalat na parang cancer Nagsisiksik sa pambansang kaluluwa ani Commissioner De Lima NI DINO BALABO LUNGSOD NG MALOLOS — Isang kanser na kumakalat ang nakakahalintulad ng “impunity” o kawalan ng mga taong napaparusahan na responsable sa “extra judicial killings” (EJK) sa bansa, ayon sa tagapangulo ng Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA). Sa hanay ng mga mamamahayag, dalawa ang pinaslang nitong buwan ng Agosto kaya’t umabot na sa 96 ang mga mamamahayag na pinaslang sa bansa mula noong 1986 kung kailan naibalik ang demokrasya matapos ang mahigit isang dekada ng pamamayani ng batas militar sa Pilipinas. Una rito, hinamon ni Human Rights Commissioner Leila De Lima ang mga manananggol na taga-usig o mga fiscal sa bansa na labanan ang impunity na hatid ng EJK, na kanyang inilarawan bilang isang kanser na nagsisiksik sa pambansang kaluluwa. Inayunan naman ng mga manananggol sa Bulacan ang pahayag ni Commissioner De Lima nang ipahayag nila sa Mabuhay na dapat maging mapagmasid at mapagbantay ang bawat isa. Ayon kay Max De Mesa, tagapangulo ng PAHRA, lalong lumala ang kalagayan ng karapatang pantao sa loob ng pitong taong panunungkulan ni Pangulong Gloria Macapagal Arroyo. Sinabi ni De Mesa na katulad ng isang kanser, lalong kumakalat ang mga kasong impunity sa bansa. “Major breaches against civil, cultural, economic, social and political rights have been perpetrated with impunity. Like a cancer, the malignancy of impunity has spread from Ms. Arroyo, as Chief Executive and Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Philippines, to persons and institutions both within and outside government,” aniya sa isang pahayag na ipinahatid sa Mabuhay sa pamamagitan ng e-mail. Sinabi pa ni De Mesa na ang talamak na paglabag sa mga karapatang pantao ay nakaapekto sa pangunahing kalayaan, sa proseso ng katarungan, at sa katuparan ng

hangaring pangkaunlaran ng tao sa pamamagitan ng kapayapaan. Ayon kay Rowena Paraan, secretary general ng National Union of Journalists of the Philippines (NUJP), sa kabila ng pagbabalik ng demokarasya sa bansa noong 1986 ay umabot na sa 96 mamamahayag ang napaslang, at marami pang iba ang tinakot at pinagtangkaan. Ang pinakahuling biktima ay sina Dennis Cuesta ng DxMD, isang istasyon ng Radio Mindanao Network (RMN) sa General Santos City na pinagbabaril ng tatlong di kilalang lalaki noong Lunes, Agosto 4 at namatay noong Agosto 10; at si Martin Roxas ng DyVR, isang istasyon ng RMN sa Roxas City na pinaslang noong Agosto 7. “Malakas na dagok sa kalayaan sa pamamahayag ang pamamaslang at pagtatangka sa buhay ng mga mamamahayag, bukod pa sa malakas na sampal sa ating ipinagmamalaking demokrasya,” ani Paraan. Para naman kay Human Rights Commissioner De Lima, kailangang makiisa ang mga abogado at mga taga-usig sa paglaban sa impunity. Sa kanyang talumpati sa mga dumalong taga-usig, abogado, human rights workers at ilang mamamahayag sa International Training on the Investigation and Prosecution of EJK, Enforced Disappearance and Torture na isinagawa sa Vista Marina Hotel sa Subic Freeport noong Hunyo 16 at 17, sinabi ni De Lima na ang mga fiscal o mga taga-usig ay nasa unang linya ng criminal justice system ng bansa at dapat labanan nila ang impunity o ang kawalan ng napaparuhasan sa mga kaso ng EJK. Sinabi niya na araw-araw ay pinipilit ng mga taga-usig na makapanaig ang criminal justice system at makalikha ng pagbabago. Sinabi pa niya na ang mga taga-usig ay dapat ding magdesisyon kung alin kaso ang bibigyang pansin upang ang matandaan ng mga tao ay ang mga mahahalagang bagay, at nang sila ay magkaroon ng pagkakaunawa sa tama at mali.

Idinagdag ni De Lima na ang mga kaso ng EJK, pagdukot, at torture ay hindi mga simpleng kaso ng pagpaslang, pagkidnap o kaya’y physical injury. Sa halip ang mga nasabing kaso ay isang sintomas ng isang sakit na maaaring maging dahilan ng pagbagsak ng sibilisadong lipunan. “These cases are crimes committed not only to a person or his family or his organization, but are crimes that are committed against our national soul,” ani De Lima. Binanggit din niya na ang mga nasabing kaso ay walang puwang sa pagiging marangal ng lahing Pilipino na ang mga katangiang ipinagmamalaki ay ang pagiging mababang loob, mapagkawang-gawa at may paggalang sa kababaihan, pamilya at mga nakatatanda. Ayon kay De Lima, dapat sana’y nabaon sa nagdaang kasaysayan ang EJK, mga pagdukot at torture na naging talamak sa panahon ng diktaduryang Marcos, na nagtapos mahigit nang 22 taon ang nakakaraan, ngunit nakapagtatakang parang isang kanser sa pambasang kaluluwa na nanatili ang mga ito. Sinabi niya na mula 2001, umabot sa 475 na kaso ng EJK at mga pagpaslang na may kinalaman sa pulitika ang isinampa sa Commission on Human Rights kung saan ay 622 ang naging biktima, ngunit hanggang ngayon wala pa ring natatapos kahit isa at ni isa’y wala pang napaparusahan. Ayon naman kay Chief State Prosecutor Jovencito Zuño, nagtatag ng “special task force” ang pamahalaan na binubuo ng mga taga-usig upang hawakan ang mga kaso ng EJK. Ngunit, halos wala pa ring nangyayari, ani Zuño dahil sa wala silang makuhang testigo. Sinabi pa ni Zuño na kasalukuyan nilang minamanmanan ang mga lugar kung saan may naitalang mataas na bilang ng EJK, at sila’y nakikipag-ugnayan sa mga pamahalaang lokal at mga kapulisan. Iginiit niya na hindi pinapayagan ng pamahalaan ang pamamayagpag ng mga kaso ng EJK at hindi rin ito bahagi ng polisiya ng pamahalaan.

Kaugnay nito, sinabi ni Jesus Simbulan, regional prosecutor sa Gitnang Luzon, na isa sa mga problema sa kanilang hanay ay ang kakulangan ng mga kapwa fiscal. “Kulang na kulang kami dahil maraming abogado ang nahihikayat na maging private lawyer at ang iba naman ay napopromote bilang mga hukom,” ani Simbulan. Nauunawaan nila, aniya, ang kalagayan ng mga kapwa abogado dahil may mga pamilya rin ang mga ito, ngunit binigyan diin niya na kailangan pa ng kanyang tanggapan ang dagdag na kasama dahil halos tatlo hanggang apat na kaso lamang ang kanilang kayang usigin sa maghapon. Para naman sa mga manananggol sa lalawigan tulad ni Jose Dela Rama Jr., dating pangulo ng Integrated Bar of the Philippines (IBP) – Bulacan Chapter, dapat maging mapagbantay ang kanilang hanay hinggil sa mga kaso ng pamamaslang. “As lawyers, we must always adhere to our principles and oath that we must always be vigilant at all times,” ani Dela Rama. Para naman kay Anselmo Adriano, na isang abogado at konsehal ng bayan ng Sta. Maria, dapat ay itinukoy din ni Commissioner De Lima ang kanyang hamon sa mga kasapi ng IBP. Binigyang diin niya na “the IBP has been vigilant and responsive to various issues.” May himig naman ng panghihinayang si Roman Polintan ng Bagong Alyansang Makabayan sa Gitnang Luzon (Bayan-GL) nang sabihin niya na “bakit ngayon lang siya nagsalita.” Sinabi ni Polintan na mula noong nakaraang taon ay maraming grupo at personalidad na ang nagsalita at nananawagan para matigil ang mga insidente ng pamamaslang sa bansa. Kabilang sa mga nagsipagsalita laban sa mga insidente ng pamamaslang, pagdukot at torture, ayon kay Polintan, ang United Nations Special Rapporteur na si Philip Alston, ang Melo Commission, European Union, World Council of Churches, at ang International Parliamentary Union.

Hina-hunting ako ng pulisya, ani Palparan L UNGSOD NG M ALOLOS — Inakusahan ni retiradong Heneral Jovito Palparan kamakailan ang pulisya na siya ay “hina-hunting” o pinaghahanap ng mga ito, ngunit mariin naman itong itinanggi ni Senior Supt. Allen Bantolo, direktor ng pulisya sa Bulacan. Una rito, sinabi ni Palparan na apat na tauhang niyang guwardiya ng 24-Hour Security Agency ang nawawala matapos na arestuhin ng mga pulis. Sinabi rin niya na mukhang drama lang ang pananalakay ng mga rebelde noong Hulyo 22 sa mga guwardiya sa minahan sa Donya Remedios Trinidad (DRT) kung saan ay isa ang napatay at isa pa ang nasugatan. Ayon kay Palparan, nakatanggap siya ng impormasyon na matagal na siyang hinahanap ng mga pulis sa Bulacan.

“Hindi ko alam kung bakit nila ako hina-hunting,” ani Palparan sa Mabuhay nang siya ay makapanayam sa telepono noong Agosto 3, at iginiit pa na mga kagawad ng 306th Provincial Mobile Group (PMG) ang nagsasagawa ng operasyon sa Barangay Camachin, DRT noong araw na iyon. Pinasinungalingan naman ni Koronel Bantolo na pinaghahanap nila si Palparan, ngunit kinumpirma niya na nagsasagawa ng operasyon ang 306th PMG sa Barangay Camachin nang makapanayam siya ng Mabuhay sa telepono noong araw ding iyon. “Wala naman kaming warrant of arrest laban kay General Palparan, bakit namin siya ha-hantingin?” ani Bantolo. Hinggil naman sa operasyon ng 306th PMG, sinabi ni Bantolo na nagsasagawa ang mga pulis ng

imbestigasyon hinggil sa iniulat na mayroong mga armadong kalalakihan sa kabundukan ng Barangay Camachin. Sa pakikipanayam ng Mabuhay kay Bantolo, muli niyang sinabi na may “hands off policy” ang pulisya sa mga “intra-corporate affairs.” “Under litigation na sa korte ang kaso ng Ore Asia at Odeco II kaya wala kaming pakialam doon,” ani Bantolo. Bukod sa diumano’y panghahunting sa kanya ng mga pulis, sinabi ni Palparan na binansagang “Berdugo” ng mga militante na may apat siyang tauhan na nawawala hanggang sa ngayon matapos na diumano’y arestuhin ang mga ito ng mga pulis. Hindi naman niya sinabi ang pangalan ng nasabing apat na guwardiya dahil umano “for security reasons.”

“Sabi ng pulis pinauwi na raw nila ’yung apat kong tauhan, pero hanggang ngayon ay hindi ko pa nakikita,” ani Palparan. Ayon sa kontrobersyal na heneral, ang mga baril ng kanyang mga tauhan ay narekober na sa himpilan ng pulisya sa bayan ng DRT. Iginiit pa niya na noong Hulyo 22, isang guwardiya ng K-9 Security Agency ang napatay at isa pa ang nasugatan nang lusubin ng may 60 armadong lalaki ang barracks ng mga ito na malapit sa minahan. Nagpapakilala pa umano, aniya, ang mga armadong kalalakihan bilang kasapi ng mga rebeldeng New People’s Army (NPA) at ang hinahanap ay ang mga tauhan ni Palparan sa 24 Hours Security. “Hindi ko alam kung NPA nga ’yung mga armadong bumaril sa

mga guwardiya last month, ani Palparan. “Baka drama lang iyon.” Nagtungo si Palparan sa Barangay Camachin, sa bulubunduking bayan ng Donya Remedios Trinidad noong nakaraang linggo upang pangasiwaan ang pagpapababa sa mga tauhan niya sa 24-Hours Security Agency na nagbabantay sa isang minahan ng bakal matapos magpalabas ng isang Temporary Restraining Order si Judge Rodolfo De Guzman ng Municipal Trial Court (MTC) ng San Ildefonso, Bulacan noong Hulyo 29. Ang nasabing korte ang dumidinig sa kasong sibil na isinampa ng Ore Asia Mining and Development Corporation (Ore Asia) laban kay Palparan at mga opisyal ng Oro Development Corporation II dahil sa pagsalakay ng mga ito sa pasilidad ng Ore Asia noong Abril 12. — Dino Balabo

7

AGOSTO 15 – 21, 2008 ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Ka Iking Reports

○

○

○

○

○

○

○

from page 3

Here’s a bit of good news. I met a group of investors who are interested in funding the construction of public playgrounds. Their business model is very simple. It works like a build-operate-transfer (BOT) scheme. They will build the playground, operate it then transfer it to the LGU after a certain period. The LGU has to provide the land for free, but they will spend for everything else. Here’s the best part: they would like the playgrounds to be operated by PWDs. Their reasoning is very simple. According to them, since it is very difficult for PWDs to find employment elsewhere, they should have a special place where special people like them will have the priority in getting hired. Is this not a very good idea? The facilities of the playground will be open to everyone for free. The catch of course is that they will rent out the stalls surrounding the playground. Out of their earnings, they will share part of their income with the sponsoring LGU, in effect becoming the tariff that is required of BOT projects. I remember that during my days with the Ministry of Human Settlements, recreation was identified as one of the basic human needs. Sad to say, however, the construction of public playgrounds is a very low priority among LGUs, because of the usual budget constraints. Add to that the fact that programs for PWDs are also low in the priority, and that is why this project could be heaven sent for them. In a manner of speaking, the BOT scheme is a form of outsourcing. It also falls in the category of publicprivate partnership (P3). If you know of any LGU that may be interested in the public playground project, please let me know. And if you know of other projects that could be implemented at the LGUs using the BOT scheme, please let me know also. Thanks, Ka Iking. Email me at [email protected] or text me at +639293605140. Watch my TV show “Ka Iking Live” every Friday, 9:30 to 10:30 PM in Destiny Cable Channel 3 (Windows Media Player MMS://202.128.41.99/gnn). Read my column “Ka Iking Reports” published by 24 local newspapers nationwide. Visit my website http://intercharity.blogs.friendster.com. Form your own Intercharity Circle and let us build our Nation as one people. ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

Regarding Henry

○

○

○

○

○

○

○

from page 3

about so many things and various subjects. When they eventually touched on the subject of God, the barber said: “I don’t believe that God exists!” The customer wondered why. So the barber explained, “Well, you just have to go out in the street to realize that God doesn’t exist! Tell me, if God exists, would there be so many sick people? Would there be abandoned children? If God existed, there would be neither suffering nor pain. I can’t imagine a loving God who would allow all of these things.” The customer thought for a moment, but didn’t respond because he didn’t want to start an argument. The barber finished his job and the customer left the shop. Just after he left the barbershop, he saw a man in the street with long, stringy, dirty hair and an untrimmed beard. He looked dirty and unkempt. The customer turned back and entered the barbershop again and he said to the barber: “You know what? Barbers do not exist at all!!!” “How can you say that?” asked the surprised barber. “I am here, and I am a barber. And I just worked on you!!!” The customer insisted, “No, barbers don’t exist because if they did, there would be no people with dirty long hair and untrimmed beards, like that man outside.” The barber replied, “But barbers do exist. That’s what happens when people do not come to me!” “Exactly!” the customer affirmed. “That’s the point! God, too, does exist. That’s what happens when people do not go to Him and don’t look to Him for help. That’s why there’s so much pain and suffering in the world!” In Just As I Am, Billy Graham wrote: “Suffering is part of the human condition, and it comes to us all. The key is how we react to it, either turning away from God in anger and bitterness or growing closer to Him in trust and confidence.” — For comments, write me at [email protected]

Kapag pumalag, paputukan! atas sa guwardiya sa minahan NI DINO BALABO D ONYA R EMEDIOS T RINIDA D , Bulacan — “Walang media-media sa amin. Paalisin ang mga iyan. Kapag pumalag, paputukan!” Ito ang pasigaw na utos sa mga guwardiya ng minahan ng bakal sa bayang ito ng isang General Campo na diumano’y dating heneral noong Agosto 3 habang kinokober ng mga mamamahayag mula sa Bulacan at Maynila ang paghahain ng isang Temporary Restraining Order (TRO) sa mga security agency na nagbabantay doon. Kaugnay nito, itinuring namang pinakadelikadong lugar sa bansa ang Lungsod ng General Santos sa Mindanao para sa mga mamamahayag dahil pito na ang napaslang doon mula noong 1986, samantalang wala pang naitatalang katulad na kaso sa Bulacan. Ang mga mamamahayag na pinagbantaang pagbababarilin ay sina Rommel Ramos ng pahayagang Punto Central Luzon at stringer ng GMA-7 sa Bulacan, Efren Alcantara ng Radio Mindanao Network (RMN) Manila at CLTV 36, Daisy Medina ng pahayagang Hataw, Tony Arcenal ng Luzon Times, Saksi at DZME; at mga mamamahayag ng IBC 13 at NBN Channel 4. Ayon kay Ramos na isang kasapi ng National Union of Journalists of the Philippines (NUJP) – Bulacan chapter, kasama niya ang mga nabanggit na mga mamamahayag sa pagkokober sa minahan matapos ihain ang TRO na ipinalabas ni Hukom Rodolfo De Guzman ng San Ildefonso Municipal Trial Court (MTC) sa mga security agency na lisanin ang minahan ng bakal sa Barangay Camachin, DRT. Ang TRO ay ipinalabas dahil na rin sa kahilingan ng Ore Asia Mining and Development Corporation (Ore Asia) na nagsampa ng demanda laban sa grupo ni dating Heneral Jovito Palparan at Oro Development Corporation 2 (Odeco 2) noong Abril 29, mata-

pos pasukin ng mga ito ang pasilidad ng Ore Asianoong Abril 11. Sinabi ni Ramos sa Mabuhay na pagdating nila sa Barangay Camachin ay mabigat na ang tensyon dahil sa inihaing TRO sa minahan at mapaulat ang pag-akyat ng may 80 pulis at sundalo sa minahan. Doon ay napag-alaman na nagkainitan ang sheriff at grupo ni Palparan na kasama ang K-9 Security Agency at Secu-Air nang inihahain ang TRO upang sila ay bumaba sa bundok noong ika-2 ng Agosto. Ang K-9 at Secu-Air ang umano’y mga security agency na kinontrata ng Odeco 2 upang magbantay sa inaangkin nilang minahan ng bakal na may lawak na 442 ektarya sa kabundukan ng Barangay Camachin. “Sabi ng mga security guard doon pagdating namin ay wala raw mediamedia sa kanila,” ani Ramos, ngunit nagpatuloy pa rin sila sa pagkokober sa kabila ng nararamdaman nilang tensyon. Lalo pang uminit ang sitwasyon, aniya, nang sumigaw ang tumatayong superbisor umano ng Secu-Air security agency na, “Paalisin ang mga iyan! Kapag pumalag, paputukan!” Ayon kay Ramos, nagpakiramdaman ang lahat matapos ang atas na iyon at mabuti na lamang ay walang guwardiya na sumunod sa utos ng kanilang superbisor. “Kung may nagkamali ubos kami doon dahil napapaligiran kami ng mga armadong security guard,” ani Ramos. Nitong nakaraang dalawang taon, siya’y madalas nang makatanggap ng mga pagbabanta dahil sa kanyang mga pamamahayag. Gayundin, ani Ramos, ang pangamba ng kanyang mga kasamang mamamahayag na nakarinig ng utos na, “Kapag pumalag, paputukan!” Ayon naman kay Senior Supt. Allen Bantolo, director ng pulisya sa Bulacan, paiimbestigahan niya ang nasabing insidente. Pinayuhan din niya ang mga mamamahayag na magsampa ng kaukulang reklamo. Ang nasabing pagbabanta sa buhay

ng mga mamamahayag sa Bulacan ay isa lamang sa maraming insidente ng pagbabanta mula noong 2006. Ilan sa mga nakaranas ng pagbabanta sa buhay ay sina Carmela Reyes ng Philippine Daily Inquirer at pahayagang Newscore, Romeo “Boy” Cruz ng Pilipino Star Ngayon, Bong Cruz ng pahayagang Reflector at Sakto Balita, at ang mamamahayag na ito.Sina Reyes, Boy Cruz at Bong Cruz ay nakatanggap ng pagbabanta bago maghalalan nitong nakaraang taon, samantalang ang mamamahayag na ito ay noong 2006. Sina Reyes, Boy Cruz at mamamahayag na ito ay mga kasapi ng NUJPBulacan Chapter, samanalang si Bong Cruz ay kasapi ng Bulacan Press Club Inc. Ayon kay Rowena Paraan, secretary general ng NUJP-National Directorate, ang pagbabanta sa mga mamamahayag ay isa ring banta sa malayang pamamahayag at demokrasya. Binigyang diin ni Paraan na hindi ito dapat isangtabi. Sa halip, aniya, dapat ikagalit ng mga mamamahayag ang malamyang pagpapatupad ng batas laban sa pamamaslang at ang kultura ng “impunity” o kawalan ng napaparusahan. Sinabi pa niya na apat na ang pinaslang na mamamahayag sa bansa sa buwang ito kabilang sina Dennis Cuesta ng RMN sa General Santos City at Marlon Roxas ng RMN din sa Roxas City. Batay naman sa tala ng NUJP-National Directorate, ang Lungsod ng General Santos sa Minadanao ang itinuturing na pinakadelikadong lugar para sa mga mamamahayag sa bansa dahil mula noong 1986 kung kailan nagbalik ang demokrasya sa bansa ay umabot na sa pito ang napaslang doon. Sila ay sina Florante “Boy” Castro ng DXCP (1986), Jean Ladringan ng Southern Star (1990), Dominador “Dom” Bentulan ng DXGS (1998), Odilon Mallari ng DXCP (1998), Ely Binoya ng Radyo Natin (2004), Jun Abayon ng RGMA Super Radyo (2004), at si Cuesta.

Pangamba sa kabundukan ng DRT mula sa pahina 1

mga armadong guwardiya na ipinadala ng isang kumpanya na kabilang sa umaangkin ng minahan ng bakal sa barangay. Hindi naman nagpabaya ang kapitan ng Barangay Camachin na si Roberto Sembrano. Agad siyang nagpahatid ng mensahe sa pamunuan ng mga guwardiya na irehistro ang kanilang mga pangalan at baril sa barangay. Simple lamang ang hangarin ni kapitan — ang matukoy kung sino ang mga may dala ng baril sa loob ng kanyang barangay.

Ngunit tanging ang Multi-modal Security Agency ang sumunod, samantalang ang iba’y ipinagwalang bahala ang kanyang mensahe. Para sa mga residente ng Camachin, ang pananatili ng mga guwardiyang armado sa kanilang barangay ay nakakahalintulad ng pagkakaroon ng isang “private army” ng isang kumpanyang umaangkin sa minahan, dahil na rin sa wala iyong ipinakita o isinumiteng kontrata sa pagitan ng security agency at kumpanyang umaangkin sa mina. Sinabi pa nila na nakakapangamba ang pagka-

SHOWING ON AUGUST 20, 2008 ONWARDS

subject to change without prior notice

WALL-E

karoon ng mga armadong grupo sa kanilang barangay dahil kung sakaling magkaputukan, katulad noong Hulyo 12 kung kailan may napatay na guwardiya, ay may posibilidad na madamay ang mga residente. Mabuti na lamang daw at nang magkaputukan noong Hulyo ay walang nadamay na taga-Camachin. Ngunit ang higit na nakakapangamba sa nasabing sitwasyon ay ang pahayag ng pulisya na “hands-off kami diyan, dahil intra-corporate affairs iyan.” Naisip ko, maaaring hindi pa nakikita ng pulisya ang sitwasyon sa kabundukan kaya’t lagi nilang idinadahilan ang sigalot ay “intra-corporate affairs.” Ang pangamba ko bilang isang mamamahayag sa pagtungo sa Barangay Camachin ay nadagdagan pa nang pagbantaan na pagba-

barilin ang mga mamamahayag na doo’y nagpunta noong Agosto 3. Sabi ni Rommel Ramos ng GMA 7 at Punto Central Luzon, “Kung nagkataon, ubos kami doon.” Iyon ay dahil sa si Ramos at ang kanyang mga kasamang mamamahayag na nagkober ay may bitbit lamang na camera, ballpen at papel, samantalang sila’y napapaligiran ng mga armadong guwardiya. Hindi lamang nakakapangamba ang nasabing sitwasyon, nakakapanindig balahibo pa dahil sa pagkakataong iyon ang pagitan ng mga mamamahayag sa kamatayan ay isang kalabit lamang ng gatilyo. Mabuti’t walang nagkamaling kumalabit sa gatilyo ng kaniyang baril, kaya’t nakauwi nang maayos sina Rommel at ibang mamamahayag upang ipaalam ang karanasang hindi nila malilimutan.

TOROTOT

DOBOL TROBOL

LOVING YOU

Treated unfairly by newspapers that refuse to publish your response?

Write us. Philippine Press Council c/o PHILIPPINE PRESS INSTITUTE Rm. 312 B.F. Condominium Building A. Soriano Ave., Intramuros, Manila

Mabuhay

8

AGOSTO 8 – 14, 2008

LINGGUHANG PILIPINO MULA PA NOONG 1980

PYSEACO : Bulakenyong PYSEACO: manlalangoy maaaring maging isang Olympian LUNGSOD MALOLOS — Isang Bulakenyong manlalangoy ang makakasama sa 2012 London Olympics. Ito ang may kumpyansang pahayag nina Anthony Villanueva ng Provincial Youth, Sports, Education, Culture and Arts Office (PYSEACO) at Oboy Ginete, isa sa mga manlalangoy na Bulakenyo, kaugnay ng pagsasagawa ng Beijing Olympics, kung saan ay walang naiuwing medalya ang Pilipinas Ang kanilang tinutukoy ay si Jessie Khing Lacuna, 14, isang manlalangoy mula sa bayan ng Pulilan na humakot ng mga medalyang ginto sa magkasunod na Philippine Olympic Festival na isinagawa sa Lungsod ng Vigan sa Ilocos Sur noong 2007 at Subic Bay Freeport nitong nakaraang Enero. Si Lacuna ay dating mag-aaral ng Bulacan State University Laboratory High School, at ngayon ay nasa Thrace College na sa Laguna. Ang Thrace College ay isa sa mga paaralang may programa para sa mga manlalangoy kung saan ay masusubaybayan at mapagyayaman ang kakayahan ni Jessie Khing. Ayon kina Villanueva at Ginete, hindi na nalalayo ang kakayahan ni Lacuna sa mga manlalangoy na naglaro sa Beijing Olympics kung saan ay namayani sa larangan ng paglangoy ang Amerikanong si Michael Phelps na humakot ng walong gintong medalya sa iba’t ibang swimming event. Anim na medalyang ginto ang napagwagian ni Phelps sa 2004 Athens Olympics. Sinabi sa Mabuhay ni Villanueva nang siya ay makapanayam na ilan sa mga manlalangoy na tinalo ni Phelps sa Beijing Olympics ay nakapagtala ng 27 hanggang 29 na segundo sa 50-meters freestyle event. “Mas mabilis sa oras na iyon ang best time ni Jessie,” ani Villanueva patungkol sa 25 segundo na naitala ng Bulakenyo sa katulad na event sa ibang palaro na sinalihan nito. Idinagdag pa niya na si Lacuna ay kabilang ngayon sa grupo ng mga manlalangoy na inihahanda ng bansa para sa 2012 London Olympics. Ayon pa kay Villanueva, upang makapasok sa nasabing grupo, kailangang makapagtala ang manlalangoy ng 25 segundo o mas mababa sa 50-meters freestyle. “Malaki ang tsansa ni Jessie na makasama sa London Olympics,” ani Ginete, ang tagapagsanay ng Bulakenyong manlalangoy mula pa noong ito ay bata. Sinabi niya na pagdating ng Olimpiyada sa London sa 2012 ay 18-taong gulang pa lamang si Lacuna at malaki ang posibilidad na mga bago na ang kanyang mga makakatunggali. Pero malaki din, aniya, ang posibilidad na makaharap nito si Phelps na sa taong iyon ay 26 na taong gulang pa lamang. “Pag nagkataon, si Jessie ang kaunaunahang Bulakenyong manlalangoy na makakasali sa Olympics na dito sa Pilipinas nagsanay, dahil ang mga Olympic swimmer natin ay sa Amerika pa nagsasanay,” ani Ginete. Sinabi pa niya na kapag nakasali sa London Olympics si Lacuna, siya ang pangalawang Bulakenyo na makakasama sa Olympics. Ang unang Bulakenyo na nakasali sa natatanging palaro ay ang sprinter na si Lydia De Vega-Mercado ng Lungsod ng Meycauayan na nakasali sa 1984 Los Angeles Olympics. Bilang isang mananakbo, si De VegaMercado ay itinuring na pinakamabilis na babaeng Asyana sa kanyang panahon. Ayon kay Ginete, si De Vega-Mercado ay kasalukuyang nagtatrabaho sa Singapore kung saan siya ay isa sa mga tagapag-sanay ng mga atleta doon. — Dino Balabo

Jessie Khing Lacuna ng Pulilan, Bulacan ... Humakot ng ginto sa Philippine Olympic Festival

NAKANGITING nagpakuha ng larawan si Gob. Joselito “Jon-jon” Mendoza kasama ang mga mag-aaral ng Marcelo H. Del Pilar National High School sa harap ng karatulang nakatayo sa bungad ng bakuran ng Kapitolyo noong Biyernes, Agosto 15 matapos ang pagdiriwang

ng ika-430 taong anibersaryo ng pagkakatatag sa Bulacan bilang isang lalawigan, na sinundan ng paglulunsad ng countdown sa paggawa ng pinakamahabang pastillas na isasali sa Guinness Book of World records. — DINO BALABO

PINAKAMAHABANG PASTILYAS P

Sumisimbolo sa pagkakaisa’t husay ng mga Bulakenyo NI DINO BALABO LUNGSOD NG MALOLOS — Nailunsad na ang pagsisimula ng “countdown” sa paggawa ng pinakamahabang pastilyas sa buong mundo kaugnay ng pagdiriwang ng ika-430 taong pagkakatatag ng Bulacan bilang isang lalawigan. Ang pinakamahabang pastilyas o kending yari sa gatas ng kalabaw, na pangunahing produkto ng bayan ng San Miguel ay ihaharap sa publiko sa harap ng Kapitolyo sa Setyembre 12 o kalagitnaan ng pagdiriwang ng Linggo ng Bulacan sa Setyembre 8 hanggang 15. Ayon kay Gob. Joselito “Jon-jon” Mendoza, ang pinakamahabang pastilyas ay gagawin ng may 500 Bulakenyo at ito ay isasali sa Guinness Books of World Records sa ilalim ng kategoryang “amazing feats”. Sinabi ng gobernador na aabot sa mahigit 200 metro ang haba ng gagawing pastillas mula sa mahigit 40 baldeng gatas ng kalabaw. “Bahagi ito ng muling paglulunsad ng Tatak Bulakenyo products,” ani Gob. Mendoza at iginiit na ang pastilyas ang kakatawan sa mga produktong Tatak Bulakenyo na inilunsad ng lalawigan may apat na taon na ngayon. Ayon pa sa gobernador, ang paggawa ng pinakamahabang pastilyas ay sisimbulo rin sa pagkakaisa, husay, talino at galing ng mga Bulakenyo. “Kahit isa sa pinakamayamang probinsya ang Bulacan sa bansa, kailangan pa rin nating magkaisa,” ani Mendoza. Sinabi niya na maraming problema ang hinaharap ng lalawigan, kabilang na ang patuloy na pagtaas ng presyo ng mga bilihin, ngunit binigyan niya ng diin na hindi na kailangang magpaka-bayani ang sinuman upang makatulong sa paglutas ng mga problema. “Kailangang gawin lamang natin ang dapat nating gawin,” aniya. Batay sa pagsasaliksik ng Bahay Saliksikan ng Bulacan (BSB), ang lalawigan ay pormal na itinatag noong Agosto 15, 1578. Ayon kay Isagani Giron, dating pangulo ng Samahang Pangkasaysayan ng Bulacan (Sampaka), ang pagsasaliksik na isinagawa nina Professor Rey Naguit at Dr. Jaime Veneracion sa pamamatnubay ng BSB ay bumali sa naunang pag-aaral na isinagawa ni Inhinyero Alfredo German

na nagsabing, ang Bulacan ay natatag noong Marso 10, 1917 batay sa mga dokumento. Sinabi ni Giron na isa sa mga natuklasang dokumento nina Naguit at Veneracion ay nagsasaad ng “Provincia de Bulacan. Este Pueblo se fundo el año de 1578 con la advocacion dela Asumpcion de Nuestra Señora y se halla hoy dia con 1,147 tributantes.” Sa Pilipino: Lalawigan ng Bulacan. Ang pueblong ito ay itinatag noong 1578 sa pamamatnubay ng Mahal na Birhen ng Asuncion, kung saan ay may 1,147 katao na nagbabayad ng buwis. Ngunit ang nakasaad lamang sa dokumento ay 1578 o ang taon ng pagkakatatag, at hindi ang eksaktong

buwan at araw, kaya’t nagpatuloy sina Naguit at Veneracion sa pananaliksik. Pinag-aralan nila ang pagkakatatag ng bayan ng Bulakan, ang unang kabisera ng lalawigan bago malipat sa Malolos noong unang bahagi ng 1900s. Batay sa kanilang pag-aaral, kapag nagtayo ng isang bayan o lalawigan ang mga Kastila, iyon ay kadalasang itinatapat sa kapiyestahan ng isang patron dahil iyon ay isang istratehiya ng mga Kastila sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Ayon sa pag-aaral nina Naguit at Veneracion, ang patron ng bayan ng Bulakan ay ang Birhen ng Asuncion na ang kapiyestahan ay ipinagdiriwang tuwing ika-15 ng Agosto.

SAMA-SAMANG nagpakuha ng larawan sa harap ng bantayog ni Heneral Gregorio Del Pilar sa harap ng bakuran ng Kapitolyo ang mga opisyal sa lalawigang sa pangungunan ni Gob. Joselito “Jon-jon” Mendoza matapos sila mag-alay ng bulaklak kauganay ng pagdiriwang ng ika-430 taong pagkakatatag ng Bulacan bilang isang lalawigan noong Biyernes, Agosto 15, kung kailan inilunsad ang paghahanda sa paggawa ng pinakamahabang pastilyas na isasali ng Bulacan sa Guinness Book of World Records.