Wijsheid 83

WAT IS WIJSHEID??? “Zodra iemand zich realiseert dat de werkelijkheid vele gezichten kent, zet hij de eerste stap op weg naar wijsheid.” Nieuwsbrief van Hopstaken Bedrijfsadvies – 2008.3 – 8 maart 2008 (nr. 83) In deze nieuwsbrief: 1. Waar gebeurd: Gevoelsafstand 2. Nieuws van Hopstaken: Opleiden moet je plannen 3. Instrument: Modelbrief voor het Belastingseizoen 4. Wijze citaten van Jackson, Finesilver, Yogananda & Dickens, en een gedichtje van Ellen Warmond 5. Tips voor leven na ’t werk Reacties: [email protected]. Het nieuwsbrieven-archief staat op www.hopstaken.com. Evenals een overzicht van onze diensten (advisering, workshops en seminars). 1. Waar gebeurd: Gevoelsafstand Je zou zeggen: in een klein bedrijf zijn de lijnen kort, en de leiding weet wat er speelt. Vaak is dat zo. Soms niet: afstand is afstand, en medewerkers die zich, bewust of onbewust ‘ondergeschikt’ voelen, gedragen zich daar ook naar. Afstand is niet alleen een zaak van meters, of een korte organisatielijn. Afstand is in veel opzichten puur gevoelsmatig. Zoals bij wederzijds vertrouwen de gevoelsafstand gering is, en groot bij b.v. angst. Binnen organisaties speelt gevoelsafstand een belangrijke rol, net als het (on)vermogen van leidinggevenden om die te overbruggen.

Op het bordje onder de foto staat: “President Bill Clinton was here eating pho on Nov. 19, 2000, at 12.30 PM”. Pho is het nationale gerecht van Vietnam: rijk gevulde soep. Bij voorkeur als ontbijt. Talloze recepten. © 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

1

Bij vertrouwen hoort gelijkwaardigheid. Ook wanneer één de leiding heeft en de ander diens instructies opvolgt. Wanneer dit geschiedt op basis van gelijkwaardigheid en een goed stel afspraken, vormt dit een werkend systeem. Gelijkwaardigheid is het basis-ingrediënt voor een geringe gevoelsafstand. Negeren ervan, en zo een gevoel van ongelijkheid teweegbrengen, schept dus afstand. Daarom hebben mensen met een gering, of geen invoelingsvermogen een probleem met samenwerken, en helemaal met leidinggeven. In een onderneming met twee personeelsleden kan de gevoelsafstand dus groter zijn dan in een multinational, waar de directeur ook op fysieke afstand de personeelsleden kan inspireren. Toegegeven, dat zijn uitzonderingen. Mensen met een bijzonder charisma. Hoewel: mijn vermoeden is dat charisma bij menigeen een verborgen kwaliteit is. Die kun je voor een deel oproepen en regisseren; zie de presidentsverkiezingen. Heersers uit de oudheid beheersten al tal van trucs om op het volk indruk te maken. Maar écht charisma vraagt om een ander soort impuls, die die kwaliteit naar boven, of beter: naar buiten brengt. Denk maar aan sommige artiesten die van onbetekenend en onopvallend plotsklaps indrukwekkend zijn, en een menigte op de been brengen. Toen ik op m’n 14de in de Haarlemse Waag Paul Simon zag optreden, toen volkomen onbekend, maakte hij als persoon geen indruk op mij. Leuke stem, aardige liedjes, een Amerikáán: dat was het wel. Binnen een jaar begon hij wereldhits te scoren, een eenpersoons multinational met miljoenen fans. In ondernemersland zie ik dit verschijnsel soms ook. En dan heb ik het niet over beroemdheden. Dan gaat het om managers die zich hebben ontpopt als mensen voor wie andere mensen door het vuur gaan. Lui die met elkaar een goed ontwikkeld invoelingsvermogen gemeen hebben. Die gevoelsafstand nul teweegbrengen. Charisma ontwikkelen in een bedrijfsomgeving heeft tijd nodig. Je krijgt het niet cadeau, en je raakt het ook zo weer kwijt. ‘Men’ heeft zo z’n reserves. Stel dat jouw charisma naar buiten komt, dan is het oppassen geblazen: veel mensen kunnen slecht tegen iemand wiens kop boven de menigte uit steekt. Dit schept verwachtingen, en wanneer je daaraan niet voldoet, laat men je zo weer vallen. Het is ook niet zo, dat het alleen voor managers is weggelegd. Ook medewerkers kunnen blijk geven van charisma. Dan luisteren hun collega’s eerder naar zo iemand, dan naar hun manager. Of wie dan ook: een opinieleider. Ik heb zo’n Arie gekend, een metaalbewerker, die bij menig directiebesluit eerst geraadpleegd werd door de grote baas. Die wist: wanneer ik Arie mee heb, dan heb ik iedereen mee. Gevoelsafstand, charisma, bezield leiderschap: er kleeft maar één nadeel aan. De uitstraling van verlichting belemmert een kritische blik, terwijl het ook nog eens lastig wordt om op te roepen tot waakzaamheid. Want het is geen garantie dat er alleen maar mooie resultaten uit voortvloeien. Bill Clinton en Arie kunnen zich groots vergissen. En dan kun je een keer met een behoorlijke kater wakker worden. De geschiedenis leert ook dat charismatische maar krankzinnige leiders, inclusief onbetekende kunstenaars, hun waanzin lang kunnen volhouden. En een land, een bedrijf, een instelling, en alle mensen die daarbij betrokken zijn, compleet kunnen vernietigen. NB. Bij de foto: personeel van de ‘Pho 2000’ vestiging bij de Ben Thanh markt in Saigon is nog steeds onder de indruk van Bill Clinton’s bezoek.

2. Nieuws van Hopstaken: Opleiden moet je plannen Opleidingsprogramma Vaak word je als trainer tijdelijk ingehuurd om in een specifieke behoefte te voorzien. Leidinggevenden moeten leren, functionerings- en beoordelingsgesprekken te voeren. Een vastgelopen team heeft een levensreddende injectie nodig. Er is iets mis met de personele organisatie, maar niemand weet wat. Commercieel medewerkers willen leren presenteren. Allemaal uitdagende opdrachten, die ik met plezier kom uitvoeren. Wat ik toch nog zelden tegenkom, is een goed doorwrocht opleidingsprogramma. Een programma dat beoogt het personeel blijvend bij te spijkeren, en vervulling is van de wensen van zowel de medewerkers als hun leidinggevenden. Wanneer je de stap wilt zetten van ad hoc trainingen en cursussen naar een structureel opleidingsprogramma, inclusief de vakopleidingen, neem dan even contact met mij op. Ik hak al jaren met dit bijltje. Plannen = improviseren Plannen is een doelbewuste poging om grip te krijgen op een nabijgelegen stuk toekomst. Deel van de planningskunst is toelaten dat je door onvoorziene gebeurtenissen een deel van je planning moet bijstellen. Naast slimme planningstrucs en enige mentale veerkracht, is improvisatievermogen vereist. Hetzelfde geldt voor opleidingsprogramma’s. Die kunnen een half jaar tot een jaar beslaan. Waar gewenst wegloop meestal leidt tot uitsluiting van opleidingsactiviteiten, is ongewenst wegloop (zie WiW 8.1) ondanks alles niet altijd voorkomen. Maar op zekere dag verschijnt de opvolger. De training gaat gewoon verder, maar een stoomcursus voor de nieuwe collega is nodig om te kunnen aanhaken. Net als planners moet ook de opleider/trainer dus kunnen improviseren. Toen ik laatst sprak met een planner, kwamen we er achter dat improviseren eigenlijk een van de leuke elementen van ons vak is. Zoals een jazzmusicus aan een akkoordenschema genoeg heeft om er een spannend verhaal omheen te weven, zo kunnen planners en trainers goed uit de voeten met een degelijk raamwerk: bij afwijkingen zorgen we er voor dat alles toch weer keurig op z’n pootjes terecht komt. © 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

2

Klaar voor het volgende vraaggesprek

3. Instrument: Modelbrief voor het Belastingseizoen (anonieme bron) Aan de Inspecteur der Belastingen, Het spijt me u te moeten berichten, dat het voor mij onmogelijk is te bekijken of ik mijn belasting voor 2008 nog kan betalen. Mijn financiële positie is zeer onoverzichtelijk geworden dankzij de toepassing van: De Arbeidswet, de Auteurswet, de Horecawet, de Beurswet, de Loterijwet, de Motorrijtuigenwet, de Warenwet, de Woningwet, de Drankwet, de Gezondheidswet, de Winkelsluitingswet, de Invalidenwet, de Vestigingswet t/m de Ziektewet enz. enz., die op een weerloos publiek wordt losgelaten. Door al deze verschillende wetten ben ik zo terneergeslagen, uitgeput, uitgebuit, uitgewonnen, uitgetrokken en uitgeperst, dat ik niet meer weet waar ik aan toe ben, hoe ik moet zijn en of ik er überhaupt nog wel ben. Men heeft mij genoodzaakt te betalen voor: Milieubelasting, Inkomstenbelasting, Vennootschapsbelasting, Precariobelasting, Loonbelasting, Onroerende Zaak-belasting, Overdrachtsbelasting, Staatsbelasting, Gemeentebelasting, Straatbelasting, Rioolbelasting, Verontreinigingsbelasting, Grondbelasting, Wegenbelasting, Kerkbelasting, Verzekeringsbelasting, Beursbelasting, Weeldebelasting, Dividendbelasting, Hondenbelasting en Vermakelijkheidsbelasting. Verder voor: Tabaksaccijns, Benzineaccijns, Gedistilleerd-accijns, Zegelrecht, Registratierecht, Successierecht, Invoerrecht, Statistiekrecht, Reinigingsrecht, Grafrecht en wat er nog meer aan rechten zijn. Ik ben verplicht bij te dragen aan: WAO, AOW, AWW, WW, WWV, BTW en tal van andere weeën, alsook aan Ziektekostenverzekering, Zorgverzekering, Ongevallenverzekering, Aansprakelijkheidsverzekering, Rechtsbijstandsverzekering, Brand-, Opstal- en Glasverzekering, Overlijdensrisicoverzekering en Autoverzekering. Ik betaal: Liggeld, Staangeld, Parkeergeld, Tolgeld, Sluisgeld, Schoolgeld, Inschrijfgeld, Lesgeld, Kijk- en Luistergeld. Ik ben aangezocht bij te dragen voor: Dierenbescherming, Vakbond, Vrijheidsbond, Kankerbestrijding, Astmafonds, Nierfonds, Leprafonds, Kinderbescherming, © 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

3

Geheelonthoudersbond, Natuurbehoud, Vogelbescherming, Rampenfonds, Begrafenisfonds, enz. Er wordt druk op mij uitgeoefend om te geven aan: het Rode Kruis, Oranje Kruis, Groene Kruis, Wit-Gele Kruis, Witte Kruis en een regenboog van andere Kruizen. De regering en anderen die mij in haar naam regeren, hebben mij zo geregeerd, dat ik niet meer weet wiens eigendom ik ben. Ik ben verplicht, verdacht, verhoord, ondervraagd, berispt, beboet, bekeurd, bestraft, bekeken, onderzocht, nagegaan, gecontroleerd, gezuiverd, ingesloten, uitgesloten, verwisseld, ontbonden, gecommandeerd, ingeschreven, uitgeschreven, doorgelicht, ingelicht, voorgelicht, opgelicht en heen en weer geschoven. Ik heb tot nu toe mijn leven doorgebracht met het invullen, uit- en overschrijven, halen en bekrachtigen, en ondertekenen van formulieren. Ik heb reeds honderden malen verklaard dat ik ben geboren en waar en wanneer. Maar men schijnt mij slecht te geloven, omdat men mij oproept allerlei folteringen te ondergaan. En dan heb ik het nog niet over uittreksels uit het bevolkingsregister en de Kamer van Koophandel, paspoort, rijbewijs en visa. Voor actiecomités, bonden, fondsen, verenigingen, clubs, instellingen, instituten, organisaties en stichtingen schijn ik een onuitputtelijke bron te vormen voor het verschaffen van donaties en het bevredigen van iemands tegenwoordige en toekomstige wensen en behoeften van het menselijk ras. Ik ben verplicht voor een Energie Keurmerk te betalen voor ik mijn huis mag verkopen. Het enige wat mij nog aan het leven bindt, is mijn nieuwsgierigheid: Verder nog iets van uw dienst??? Dat is dan misschien het betalen van milieuheffing op een biefstuk. Omdat het milieu vervuilt door de uitstoot van gassen door het rund. Dan voel ik door mijn klompen heen, dat de volgende stap zal zijn, dat ik straks verplicht ben een snuffelpaal aan te schaffen voor in mijn huis. Om mijn eigen uitstoot te meten en daarover ook milieubelasting te betalen. Mijnheer of Mevrouw de Inspecteur, zoals u ziet, kan ik mij tot mijn spijt nauwelijks nog veroorloven om te leven, laat staan om nog meer te betalen. Hoogachtend, Een uitgeputte en uitgeperste belastingbetaler.

4. Wijze citaten van Jackson, Finesilver, Yogananda & Dickens, en een gedichtje van Ellen Warmond “Kijk nooit op iemand neer, tenzij je hem overeind wilt helpen.” Jesse Jackson (1941-) “Hou deze concepten in gedachten. Het is vaker fout gegaan, hoewel je dat bent vergeten. De eerste keer dat je probeerde te lopen, viel je om. Je verdronk bijna toen je voor ‘t eerst ging zwemmen. Maak je dus geen zorgen als het fout gaat. Mijn suggestie aan iedereen hier: maak je zorgen over de kansen die je mist wanneer je het niet eens probeert.” Sherman Finesilver “Zonder innerlijke vrede is bezit van materiële rijkdom als sterven van dorst, terwijl je baadt in een meer.” Paramahansa Yogananda “Denk na over je zegeningen, waarvan ieder mens er veel heeft. Niet over je vroegere mislukkingen, waarvan ieder mens er een paar heeft.” Charles Dickens (1812-1870) © 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

4

Internationale Vrouwendag? Nee: mediators van het Centrum voor Conflicthantering zingen hun jaarlijkse hooglied

Poëzie Poëzie is een steen die een steen ontmoet en moet slikken van ontroering een wonder maar nog onvertaald want zonder taal zijn er alleen een steen en een andere steen. Ellen Warmond (1930) 5. Tips voor leven na ’t werk Return to 1976 Het gerucht deed al wat langer de ronde. Maar met al die reunies van de laatste paar jaar kon het niet uitblijven dat de artistieke top van de jazzrock-jaren elkaar weer eens zouden opzoeken. Deze zomer is het zo ver: toetsenman Chick Corea, bassist Stanley Clarke, gitarist Al DiMeola en drummer Lenny White komen na ruim 30 jaar weer bijeen voor een reeks concerten. Corea heeft zo’n vier à vijf groepen gehad die ‘Return to Forever’ heetten. Dit was groep nummer drie. De drie platen van dit kwartet (1974-1976) klinken nog immer uit de kunst. Vooral ‘No Mystery’ en ‘Romantic Warrior’ draai ik de laatste tijd regelmatig. Muziek die totaal niet gedateerd klinkt en nog steeds verrast. Of deze groep er ook een wereldtoernee van maakt? Geen idee. RTF was geen hitfabriek, zoals The Police, of een stadion-attractie als Led Zeppelin. Daarvoor is dit genre iets te ‘sophisticated’. Maar wanneer je trek hebt in een combinatie van briljant, speels, ingetogen & explosief, klankrijk, jazz, rock & roll, funk, Spaans en lyrisch, schaf dan die twee cd’s aan. Return to 1976. Kies Lenny White’s ‘The Sorcerer’, op ‘Romantic Warrior’. Volume op 10 en knallen maar. Heren dineren De laatste maanden is een oude traditie in ere hersteld: dineren voor heren. Waar ik 30 jaar geleden voor deze gelegenheid nog wel eens een culinaire hoogstand placht te selecteren, met sigaar & cognac na, valt de keuze de laatste jaren meer en meer op de wat meer informele settingen. En herendiner heeft een apart karakter. De Wereld trekt binnen enkele uren voorbij, en waar we vroeger overal Oplossingen voor hadden, past nu vaak een wat voorzichtig gebaar. De eigentijdse heer schroomt ook de persoonlijke noot niet. © 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

5

Ondanks alle gedoe over prijsstijgingen is de Amsterdamse horeca die ik frequenteer goed bezet. Neem nou restaurant Nam Kee, aan de Nieuwmarkt. Wachtenden aan de toog. Of een andere prima uitgaanschinees, The Taste of Culture, in de Leidsedwarsstraat. Wat opvalt, is dat de vele Aziaten die in Amsterdam wonen, net als in hun thuisland graag uit eten gaan. Zoals je weet: let op waar zij eten. Dan zit je goed.

Links: met Peter in Nam Kee; rechts: met Jos in The Taste of Culture

© 2008 Hopstaken Bedrijfsadvies

6