Univerzitet U Sarajevu-seminarski Rad Iz Bih I Evropske Integracije.docx

Univerzitet u Sarajevu Fakultet političkih nauka-Sarajevo

SEMINARSKI RAD

Tema rada: Bosanskohercegovačko društvo: između tradicionalizma i evropskih vrijednosti. Mentor:Prof.dr.Sadiković Elmir Rad radile : Kadribegović Semra 416/II-SOC Fišeković Hidajeta 347/II-SOC Avdić Edina 417/II-SOC Mašić Alma 415/II-SOC Zajković Lejla 406/II-SOC Karić Belmina 398/II-SOC

SADRŽAJ UVOD......................................................................................................................................................... 1 1.ŠTA JE TO EVROPSKA UNIJA? ................................................................................................................. 2 2.NASTANAK I RAZVOJ EVROPSKE UNIJE .................................................................................................. 3 3.PROŠIRENJE EVROPSKE UNIJE ................................................................................................................ 5 4. UGOVORI O PRIDRUŽIVANJU ................................................................................................................ 6 5.USLOVI ZA ČLANSTVO ............................................................................................................................ 7 6.EVROPSKE INSTITUCIJE .......................................................................................................................... 7 7.BIH I EVROPSKA UNIJA ........................................................................................................................... 7 8.EU PROJEKTI U BIH ................................................................................................................................. 9 8.1Trenutni status odnosa ...................................................................................................................... 10 9. Finansijska pomoć i trgovinski odnosi................................................................................................. 11 10.TEŽNJE BiH ......................................................................................................................................... 12 11.EVROPSKA UNIJA O BiH ..................................................................................................................... 13 12.ZAKLJUČAK ......................................................................................................................................... 16 LITERATURA: ........................................................................................................................................... 18

UVOD U ovom radu će primarno biti riječi o našem društvu tačnije o Bosanskohercegovačkom društvu I svemu onome što ono predstavlja I vrijednosti koje ono propagira u smislu boljeg sutra I integracije u Evropsku uniju kao vodeće institucije za mir I prosperitet u svijetu.Evropska unija je ono čemu sve države balkana streme I što je njihov krajnji cilj,pa tako I naš. U radu će se prelamati istinske vrijednosti autohtonog bosansko mentaliteta sa onim modernism,I kako se jedan sa drugim kose ,surađuju I da li će ikada moći biti jedno.Da li ćemo I nakon pridruživanja Evropskoj uniji moći biti ono isto društvo koje teži čuvanje tradicije ili ćemo se prepustiti vodama koje članstvo nosi sa sobom. Političke aktivnosti Europske unije se ispoljavaju u mnogim sverama, od politike zdravstva i ekonomske politike do inostranih poslova i odbrane. U zavisnosti od razvijenosti svake zemlje ponaosob, organizacija Europske unije se razlikuje u različitim oblastima. EU je definisana kao federacija u monetarnim odnosima, agrokulturi, trgovini i zaštiti životne sredine; konfederacija u socijalnoj i ekonomskoj politici, zaštiti potrošača, unutrašnjoj politici; i kao međunarodna organizacija u spoljnoj politici. Glavna oblast na kojoj EU počiva je jedinstveno tržište koje se bazira na carinskoj uniji i jedinstvenoj moneti usvojenoj od strane 12 članica. Strateški prioritet Bosne i Hercegovine je članstvo u Evropskoj uniji. Osnovni pravci i aktivnosti vanjske politike Bosne i Hercegovine podrazumijevaju dalje približavanje i institucionalizaciju odnosa sa Evropskom unijom u skladu sa Procesom stabilizacije i pridruživanja.

1

1.ŠTA JE TO EVROPSKA UNIJA? Riječ “ Evropa” potiče od asirskog pojma “erp” što je značilo “tama” ili “tamo gdje sunce zalazi”,dok po istoj etimologiji riječ “asis” označava “sjaj” ili “svjetlost”,odnosno “tamo gdje se rađa”. Smajić,Zekerijah (2005),Evropska Unija za svakoga,Sarajevo,str.12. Evropski continent je vijekovima bio poprište ratova I sukoba među evropskim državama I narodima.Prve ideje Evropskog ujedinjenja stare su vise od dva vijeka.Međutim,tek u toku I nakon okončanja stravičnog II svjetskog rata,koji je doveo do nezapamćenih stradanja evropskih naroda,ideje o ujedinjenju evropskih država I naroda su ponovo oživljele.Možemo reći da je zapravo nacistički režim Adolfa Hitlera bio glavni katalizator stvaranja Evropkse zajednice. Ne smije se zaboraviti,naime,da EU već po sebi znači niz pravila I normi kojih se mora pridržavati svaka zemlja koja se odluči na kompliciranu procedure asociranja ili pridruživanja EU. Pristupanje EU neće se automatski riješiti svi problem među novonastalim zemljama s prostora bivše Jugoslavije,ali je razložno pretpostaviti da će neki od njih-primjerice,granice-postati nevažni,pa I smiješni. Unija je oformljena pod sadašnjim imenom Ugovorom o Europskoj uniji (više poznatim pod imenom Mastrihtski ugovor ) 1993. godine. Mnogi aspekti EU su postojali i prije potpisivanja ovog ugovora, preko raznih organizacija oformljenih '50. godina dvadesetog vijeka.

2

2.NASTANAK I RAZVOJ EVROPSKE UNIJE Ideja evropskog ujedinjenja je stara, svoje korjene vuče još iz vremena daleko prije II Svjetskog rata. Ozbiljne, realne ideje o tijesnoj saradnji evropskih zemalja, oslobođene hegemonističkih želja, nastale su nakon bolnih i stravičnih FrancuskoPruskih ratova 1870. godine i I Svjetskog rata (1914-1918).Vjekovima razjedinjen “stari kontinent”, poprište velikih svjetskih sukoba i ratova, bio je pogodno tle za istinske akcije i napore za Evropsko ujedinjenje.Nakon završenog II Svjetskog rata,na zgarištima i ruševinama Evrope javila se ideja političkog i ekonomskog povezivanja “evropskih demokratija”. U okviru brojnih zalaganja za stvaranjeujedinjene Evrope, značajan je govor tadašnjeg britanskog premijera Vinstona Čerčila održanog 19. septembra 1946. U Cirihu gdje poziva države kontinetalne Evrope na stvaranje ujedinjenihevropskih država. Po Čerčilovom mišljenju osnovna pretpostavka ujedinjene Evrope je bila Francusko-Njemačka saradnja. Evropska Unija je rezultat procesa saradnje i integracije koja je počela 1951. između šest država. Posle skoro 50 godina sa četiri talasa pripajanja EU danas ima 15 zemalja članica i pretenduje svome petom pripajanju, ovog puta premaIstočnoj i Južnoj Evropi. Misija evropske unije je da organizuje odnose između zemalja članica i njihovih naroda na osnovama solidarnosti.

3

Primarne brige EU su postavljanje pojedinaca i njihovih interesa postavljanje u srce evropskih integracija. Evropske institucije smatraju postovanje fundamentalnih prava kao osnovnog principa evropskog zakona i razvile su zakonodavstvo o slobodi kratanja u okviru EU. Sa rezolucijom Mastrihta veza izmedju građana u zemljama članica i EU je postala direktnija, kreiranjem koncepta evropskog državljanstva koje je predstavljalo serije garđanskih i političkih prava. Ova su prava dalje razvijana kroz Amsterdamsku rezoluciju koja takođe precizira vezuunacionalnihdržavljanstava i Evropskog državljanstva.Zemlje članice EU: Austrija, Belgija, Danska, Finska, Francuska, Grčka, Holandija, Irska, Italija,Luksemburg, Nemačka, Portugalija, Španija, Švedska i Britanija. Nove članice: Česka,Estonija, Kipar, Letonija, Mađarska, Malta, Poljska, Slovačka i Slovenija, Hrvatska. Kandidati su: Crna Gora, Bugarska, Rumunija, Turska .

4

3.PROŠIRENJE EVROPSKE UNIJE Za razliku od pojma produbljivanje integracije (deepening), koji postaje osnovno obilježje EZ od usvajanja jedinstvenog evropskog akta i projektajedinstvenog tržišta, stvaranja EU,jačanja uloge evropskog parlamenta i uvećanja značaja kvalifikovanog većinskog odlučivanja, drugi ključni pojam integracija je uvećavanje članstva (enlargement). Reč je zapravo o širenju unije na istok Evrope i uključivanje u članstvo velikog broja različitih država, čime ovajproces dobija prevagu na početku 21. vijeka. Istovremeno, međutim, nije moguće govoriti o uvećanju članstva, a nemati na umupitanje zadržavanja usješnosti postignutog nivoa integracije, kao i zanemariti budući broj članica unije kada se govori o projektimadalje integrisanosti. Nova proširenja članstva sa zvanično proglašenim zemljama-kandidatima za članstva: 10 iz jugoistočne Evrope, kao i sa Turskom, Maltom i Kiprom je bez presedana obzirom na njihovu brojnost i raznorodnost, širokogeografsku oblast (uvećanje teritorije za 30%) i povećanje broja stanovnika (za 100 miliona) kao i na različita istorijska iskustva i kulture. Pregovori sa prvih 6 kandidata (Poljska, Madjarska,Češka, Slovenija, Estonija i Kipar) započeti su marta 1998.g., a februara 2000.g. je započeo i drugi talas pregovora sa Bugarskom, Rumunijom, Letonijom, Litvanijom, Maltom i Turskom. Ovo međutim ne znači da ce ovim redom države postati članice EU vec se prihvata“ regata pristup” koji znači da države koje uspješno zadovolje kriterijume postaju članice bez obzira kadasu sa njima započeti pregovori.

5

4. UGOVORI O PRIDRUŽIVANJU Zajednička odlika svih sadašnjih zemalja kandidata jeste da je r iječ o državama sa kojimaje EU zaključila sporazume o pridruživanju koji će utvrditi međusobna prava i obaveze, zajedničke akcije i posebne procedure. Osnovni cilj sporazuma je stvaranje zone slobodne trgovine između unije i ovih zemalja na bazi reciprociteta, ali asimetricno i postupno. Riječ je naime o ekonomskom, socijalnom, političkom i kuturnom približavanju koji obuhvata oblasti kaošto su politička saradnja, pogodne trgovinske odnose, ekonomske aktivnosti i kulturnu saradnju, uz neophodnu harmonizaciju nacionalnih prava pridruženih država sa komunitarnim pravom (posebno oblasti vezane za unutrašnje tržište).Evropskim sporazumima se pridruženim zemljama omogućavaju trgovinski ustupci ibeneficije koje inače imaju samo članice EU, predviđa se slobodna trgovina industrujskim proizvodima (osim za poljoprivradne proizvode, čelik i tekstil), slobodno kretanje usluga kapitala i ljudi, ukidanje carina i svih kvantitativnih ograničenja.Unija je kreirala i novu generacijusporazuma o pridruživanju koji su dobili naziv Sporazumi o stabilizaciji i pridruživanju. Ova forma sporazuma je otvorena za Hrvatsku, BiH, SCG, Makdoniju i Albaniju, dakle za državekoje pripadaju regionu “zapadni balkan”. Sporazumi su do sada zaključeni sa Makedonijom, i Hrvatskom. Njihova osnova i ciljevi su isti kao i kod evropskih sporazuma, ali se razlikuju u osnovnom cilju - stabilizovanjeregiona kroz ekonomske i političke reforme. Stabilizacija se ostvaruje preko bezbedonosnog stabilizovanja(uključivanje u program NATO-a partnerstvo zamir) i subregionalne saradnje čije uspješno ostvarivanje predstavlja test za članstvo u EU.

6

5.USLOVI ZA ČLANSTVO Osnivački akti unije su izričiti da je osnovni uslov da bi država postala članica je da se nalazi na evropskomkontinentu. Nove uslove utvrdiće šefovi država ili vlada drzava EU nasamitu koji je održan u Kopenhagenu 1993. određujući da će pridružene države postati članice EU čim budu ustanju da prihvate obaveze iz članstva u odnosu na ekonomske, pravne i političke uslove. Ovi uslovi su: stabilnost institucija koje garantuju demokratiju, vladavina prava, ljudska i manjinska prava, uspostavljanje tržisne ekonomije, prihvatanje komunitarnog privrednog prava- Bijela knjiga.

6.EVROPSKE INSTITUCIJE EU je napravljena na institucionalnom sistemu koji je jedinstven u svijetu. Zemlje članice imajunezavisnost za određena pitanja u nezavisnim institucijama koje predstavljaju interese unije kao cjeline, same zemlje članice i njihove građane. Komisija tradicionalno podupire interese unije kao cjeline, dok je svaka nacionalna vlada predstavljena u savjetu, a Evropski Parlament direktnobiraju građani. Demoktratija i vladavina zakona su zbog toga temelj te structure.Ostalih pet tijela čine krug potpun.

7.BIH I EVROPSKA UNIJA Od “smrti Jugoslavije” početkom devedesetih godina,pa do kraja 20 stoljeća je bio uspostavljen prešutni cordon sanitaire prema zemljama I ljudima bivše Jugoslavije.EU je u međuvremenu ponovo prezentna ,posebice one u BiH I Srbiji,odnosno na Kosovu u kojima se ne vježba više samo u održavanju modernih (polu)protektorata nego I poduzima važne korake u strategiji privođenja I ovih zemalja I regiona bivše SFRJ u svoje članstvo.Kada će se mijenjati granice EU i kada će se unutar tih granica naći Bosna i Hercegovina? Sljedeće dvije godine bit će dobre za proširenje Europske unije, riječi su europskog povjerenika za proširenje, Johanesa Hahna.

7

Međutim, predsjednik Europske komisije ranije je najavio da proširenja Unije neće biti prije 2025. godine. Gdje je u svemu tome Bosna i Hercegovina? Tračak optimizma za zemlje Zapadnog Balkana dao je Johanes Hahn, izjavom da naredni period može biti ključan za proširenje Evropske unije na ove države. "Naredne dvije godine bit će dobre za proširenje Evropske unije." "Trenutno je potrebno nekoliko godina kako bi se prevladala skepsa o proširenju EU-a, koja dominira prije svega kod zapadnoevropskih zemalja. S druge strane, zemlje kandidati su spremne za članstvo u EU, ali njene članice nisu." Kada je riječ o datumi mogućeg ulaska Bosne i Hercegovine u Uniju, različite su procjene. Od pesimista koji našu zemlju ne vide kao dio evropske porodice prije 2050. do optimista koji smatraju da će BiH biti spremna već za sedam do osam godina. "Referentni datum je onaj koji je u jednom od svojih posljednjih govora rekao predsjednik Evropske komisije, koji je nagovijestio proširenje EU u novom mandatu, dakle 2024. ili 2025. i to na čitav Zapadni Balkan. I to je ono što nam daje dodatni optimizam", rekao je predsjedavajući Vijeća ministara BiH Denis Zvizdić. Žan Klod Junker je nedavno u govoru pred Evropskim parlamentom zaista nagovijestio novo proširenje Unije 2025. godine, te ja jasno naznačio evropsku perspektivu zamljama Zapadnog Balkana. No, da li je pri tome mislio i na Bosnu i Hercegovinu?"Ono što znamo jeste da se sada već jasnije vide obrisi u kom smjeru će se ići kada je riječ o Zapadnom Balkanu. Posebno se dvije države izdavaju, a to su Srbija i Crna Gora, za koje će vjerovatno na proljeće biti napravljen konkretniji plan ulaska ovih zemalja u EU, i u tom kontekstu se spominjala 2025. godina, kao potencijalni datum kada bi ove dvije države mogle ući u EU"

8

8.EU PROJEKTI U BIH Evropska unija je najveći pojedinačni donator sredstava i finansijske pomoći u Bosni i Hercegovini. Od 1996. godine, Evropska unija je uložila preko 3,5 milijardi eura u obnovu, reformu javne uprave, vladavinu prava, održivu privredu, poljoprivredu i druge ključne oblasti u BiH. U svojim aktivnostima Evropska unija se oslanja na različite finansijske instrumente od kojih je najsveobuhvatniji Instrument pretpristupne pomoći, odnosno IPA. Pretpristupni fondovi Evropske unije predstavljaju suštinsko ulaganje u budućnost zemalja u procesu proširenja i same Evropske unije. Time se pomaže korisnicima u realizaciji političkih i ekonomskih reformi, uz pripremu za prava i obaveze koje dolaze s članstvom. Ovakve reforme istovremeno osiguravaju građanima bolje mogućnosti i omogućavaju razvoj standarda koji su jednaki onima koje uživaju građani Evropske unije. EU i Bosna i Hercegovina uspostavili su diplomatske odnose. EU u zemlji zastupa Delegacija Evropske unije (vidi ‘Naša uloga‘). U kontekstu Zajedničke vanjske i bezbjedonosne politike Vijeće Evropske unije dalo je mandat Specijalnom predstavniku Evropske unije u Bosni i Hercegovini i snagama Evropske unije Althea. Od 2003. do 2012. mandat Unije imala je i Policijska misija (EUPM). Vijeće Evropske unije se u Solunu 2003. izjasnilo o Zapadnom Balkanu: “Budućnost ove regije je u Evropskoj uniji.” Bosna i Hercegovina ima perspektivu članstva u EU i odnosi između Unije i ove zemlje razvijaju se u tom kontekstu.

9

8.1Trenutni status odnosa Prvi vidljivi učinak procesa evropskih integracija za građane BiH bilo je uvođenje bezviznog režima za one sa biometrijskim pasošima 15. decembra 2010. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP) potpisan 16. juna 2008. u Luxembourgu uspostavio je okvir za implementaciju pravnih, administrativnih, institucionalnih i ekonomskih reformi koje će zemlju približiti EU. Stavljen je na snagu i Privremeni sporazum o trgovini i trgovinskim pitanjima (od 1. jula 2008.). Tako je uspostavljen prostor slobodne trgovine između EU i BiH, a upravo je EU glavni trgovinski partner zemlje. Pored toga, BiH pogoduju i jednostrane autonomne trgovinske preference EU za zemlje i teritorije koje učestvuju ili su u vezi sa procesom stabilizacije i pridruživanja. Predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine podnio je 15. februara 2016. zahtjev Bosne i Hercegovine za članstvo u Evropskoj uniji predsjedništvu Vijeća EU. Sljedeći koraci • Evropska komisija šalje BiH detaljan Upitnik. • Komisija ocjenjuje odgovore koje dostavi BiH i daje preporuku Vijeću Evropske unije (28 država članica) o tome da li BiH odobriti status kandidata, a može utvrditi i datum za otvaranje pregovora o pristupanju. • Po okončanju pregovora potpisuje se Ugovor o pristupanju koji ratificiraju države članice, a Evropski parlament daje svoju saglasnost. • Zemlja se na određeni datum priključuje EU.

10

9. Finansijska pomoć i trgovinski odnosi Između 2007. i 2013. Bosna i Hercegovina je dobila €615 miliona od Instrumenta za pretpristupnu pomoć (IPA) koji zemljama kandidatkinjama i potencijalnim kandidatkinjama za članstvo u EU pruža ciljanu finansijsku pomoć. Trenutno je u toku druga faza IPA, od 2014. do 2020. sa najmanje €165 miliona namijenjenih za Bosnu i Hercegovinu u prvom stadiju. IPA posebno pomaže jačanje demokratskih institucija i vladavine zakona, reformu javne uprave, provođenje ekonomskih reformi, promoviranje poštivanja ljudskih i manjinskih prava i rodne ravnopravnosti, podršku razvoju civilnog društva i unapređenje regionalne saradnje, a doprinosi i održivom razvoju i smanjenju siromaštva. EU je glavni trgovinski partner BiH. BiH je imala koristi od pristupa tržištu EU kroz uvođenje tzv. autonomnih trgovinskih mjera od 2000. Po stupanju na snagu Privremenog sporazuma, pristup EU tržištu za proizvode iz Bosne i Hercegovine se još više uvećao, a trgovinske preference su dodijeljene za uvoz iz EU u zemlju. Prema nalazima Izvještaja o napretku za 2014. BiH je ostvarila visok nivo trgovinske integracije sa EU. EU je i dalje glavni trgovinski partner Bosne i Hercegovine, dodatno ojačan pristupanjem Hrvatske EU od 1. jula 2013. Shodno tome se udio izvoza u EU povećao na 73,5 %, dok se uvoz iz EU blago smanjio na 60 % od ukupnog uvoza. Najvažniji trgovinski partneri iz EU su Njemačka i Hrvatska. Zemlje CEFTA sporazuma ostaju drugi najvažniji trgovinski partner i na njih otpada nekih 16 % izvoza robe i 11 % uvoza. Ispunjenje zahtjeva za izvoz krompira u julu 2015. godine otvara dodatne mogućnosti za razvoj izvoznih mogućnosti i potencijala države. Takav napredak se takođe očekuje u ostalim relevatnim konkuretnim sektorima i trgovinskim poljima u vezi sa približavanjem EU. U vezi sa proizvodima životinjskog porijekla, državi je već dozvoljen izvoz ribe, sirove kože, meda i šećera u EU.

11

10.TEŽNJE BiH Strateški prioritet Bosne i Hercegovine je članstvo u Evropskoj uniji. Osnovni pravci i aktivnosti vanjske politike Bosne i Hercegovine podrazumijevaju dalje približavanje i institucionalizaciju odnosa sa Evropskom unijom u skladu sa Procesom stabilizacije i pridruživanja. Aspiracija Bosne i Hercegovine za sticanjem punopravnog članstva u EU zasnovana je na širokom političkom konsenzusu. U skladu sa tim donesen je niz odluka na najvišem nivou, uključujući i “Zajedničku izjavu o opredijeljenosti političkih lidera u Bosni i Hercegovini za poduzimanje neophodnih reformi u okviru procesa pristupanja BiH Evropskoj uniji", koju su Predsjedništvo Bosne i Hercegovine i Parlamentarna skupština BiH usvojili u januaru i februaru 2015. godine. Institucije Bosne i Hercegovine su posvećenost evropskoj budućnosti naše zemlje ukazale i kroz ranije usvojene dokumente : Deklaracija o specijalnim odnosima s EU iz 1998. godine, odluke Vijeća ministara BiH i Rezolucija Parlamentarne skupštine BiH iz 1999. godine, kao i Izjava predsjednika političkih stranaka. Potom, 2003. godine Parlamentarna skupština BiH usvojila je Zaključke prema kojima, između ostalog, postoji potpuni politički konsenzus da je članstvo Bosne i Hercegovine u EU najveći mogući prioritet. Perspektiva članstva u EU izuzetno je snažan poticaj za nastavak već započetih reformi u Bosni i Hercegovine i pokretač procesa koji treba da omogući stvaranje ekonomske, pravne, organizacione i socijalne strukture sposobne za djelovanje u skladu s pravilima EU. S ciljem ubrzanog procesa uključivanja BiH u evropske integracione tokove, neophodna je aktivna uloga svih segmenata društva. Proces evropskih integracija zahtijeva sveobuhvatno prilagođavanje politika, institucionalnog okvira i pravnog sistema s ciljem dostizanja evropskih standarda u svim oblastima. Nadalje, proces pravne harmonizacije i prihvatanja evropskih standarda podrazumijeva opsežne unutrašnje reforme, opću konsolidaciju sistema, snažniji privredni razvoj i intenzivnije vanjskopolitičko djelovanje u oblastima koje utiču na dinamiku odnosa Bosne i Hercegovine i Evropske unije. 12

U okviru napora za jačanje privrednog razvoja, a u cilju ispunjavanja Kopenhagenških ekonomskih kriterija, u maju 2014. godine održan je Forum za prosperitet i zapošljavanje na kojem je dogovoren paket ekonomskih reformi sadržan u Sporazumu za rast i zapošljavanje. Institucije Evropske unije, kao i njene zemlje članice su u više navrata potvrđivale neupitnost evropske perspektive za Bosnu i Hercegovinu. Tako je u decembru 2014. godine Evropska unija, na osnovu britansko-njemačke inicijative za pokretanje i ubrzanje procesa evropskih integracija u Bosni i Hercegovini, službeno usvojila novi pristup EU za BiH koji još jednom naglašava evropsku perspektivu za našu zemlju, kao i obavezu ispunjavanja kriterija za članstvo tokom predpristupnog procesa.

11.EVROPSKA UNIJA O BiH Evropska unija je prepoznala napore i napredak koji je Bosna i Hercegovina ostvarila, te je u aprilu 2015. Vijeće EU je predložilo stupanje na snagu Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju od 01.06.2015. godine. Proces stabilizacije i pridruživanja se pokazao kao djelotvoran politički okvir za djelovanje EU na Zapadnom Balkanu. U Bosni i Hercegovini ovaj proces, osnažen novim pristupom EU, i dalje ostaje okvir za provođenje programa reformi na putu do budućeg pristupanja EU. Shodno intenziviranom procesu evropskih integracija, na sjednici održanoj 23.07.2015. Predsjedništvo Bosne i Hercegovine je usvojilo Master plan procesa integrisanja Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju. Predsjedništvo BiH je konstatovalo da usvojeni Master plan predstavlja sadržajni i vremenski osnovni okvir za dalje aktivnosti u vezi procesa integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju.

13

Datumi koji su od velike važnosti za integraciju BiH u Evropsku uniju I njen napredak : Decembar 1996. Francusko predsjedništvo EU predložilo prvu verziju regionalne politike EU u cilju stabilizacije jugoistočne Evrope – Royaumont Process. Glavni cilj ove strategije bila je implementacija Dejtonskog/Parskog mirovnog sporazuma. April, 1997. Ministri vanjskih poslova EU predložio prvu verziju regionalne politike EU u cilju stabilizacije jugoistočne Evrope . Riječ je o listi općih političkih i ekonomskih preduslovaza uspostavljanje i razvoj bilateralnih odnosa između EU i šest zemalja Zapadnog Balkana: Albanije, BiH, Hrvatske, Crne gore, Makedonije i Srbije. April, 1998. Odlukom vijeća ministara EU u Luksemburgu uspostavljena EU – BiH konsultativna radna grupa radi tehničke i stručne pomoći u izgradnji državnih institucija, zajedničke administracije i zakonskog okvira prilagođenog standardima EU. Cilj ovog tijela je stvaranje „državnih struktura i kapaciteta vlasti koji će omogućiti da BiH funkcionira kao prava država“. Mart, 1999. Vijeće ministara BiH usvojilo Odluku o pokretanju incijative za pristupanje BiH u Evropsku uniju. Odluka je postala pravosnažna objavljivanjem u Službenom glasniku BiH, broj 3/1999. Od 20. Marta te godine. Maj, 1999. Uspostavljen novi, do tada najširi, okvir za trajan mir, demokratizaciju i ekonomski prosperitet regiona – Proces stabilizacije i pridruživanja – SAP. Glavni cilj SAP – a je dalje ohrabrivanje i financijska podrška unutrašnjih reformskih procesa i postepeno preuzimanje samoodgovornosti za brzinu i kvalitet ugovornih odnosa s Evropskom unijom.

14

Juni, 1999. Na incijativu EU, lideri petnestorice na samitu u Kelnu osnovali Pakt stabilnosti za jugoistočnz Evropu. Više od 400 osnivača i partnera, među kojima su i SAD, Kanada, Rusija i Japan – na samitu Pakta održanom 29. i 30. jula iste godine u Sarajevu, založilo se za još veću podršku zemljama regiona na putu jačanja mira, demokracije, ljudskih prava i ekonomskog prosperiteta. August, 1999. Usvajanju Rezolucije o evropskim integracijama i Paktu stabilnosti, Parlamentarna skupština BiH izražava punu opredijeljenost ka evropskim integracijama BiH. Mart, 2000. Evropska komisija usvojila novi program pomoći za obnovu, razvoj i stabilizaciju zemalja Zapadnog Balkana – CARDS. CARDS program kao glavni instrument finansijske i tehmičke pomoći EU objedinio je sve prethodne programe kao što su PHARE i OBNOVA. Juni, 2000. Na samitu EU u portugalskom gradu Santa Maria de Feira potvrđeno da su zemlje obuhvaćene Procesom stabilizacije i pridruživanja „potencijalni kandidati“ za članstvo EU. Podržana i francuska incijativa za sazivanje Zagrebačkog samita balkanskih zemalja i EU, prvog zajedničkog sastanka na vrhu od raspada bivše Jugoslavije. Za BiH produžen bescarinski izvoz na tržište EU.

15

12.ZAKLJUČAK Mit o Evropi „ Evropa bila ljepotica. Bila je toliko lijepa da se dopala i vrhovnom bogu Zevsu. Vidjevši je svu u civeću, lijepu, kao ćerku feničanskog kralja, Zevs je počeo da joj se udvara. Pretvorio se u lijepog, bijelog bika. Pripitomio ju je, dok nije sjela na njegova leđa da je malo prošeta. Zevs je tada zaronio u more i odveo je na Krit i tamo je ona njemu rađala sinove „ . (Crnobrnja, 2007). Prvo, da je Evropa ljepotica. A ona to i jeste. Najljepši, najraznovrsniji kontinent. Gledano odozgo, sa Olimpa, ona mora da je predstavljala nešto izuzetno lijepo. Drugo, da je Evropa miljenica bogova. To znači da su bogovi, zapravo Zevs, izabrali nju da stvara potomstvo koje će biti po njihovom ukusu. I treće, da Evropa počinje kao najstarija pisana civilizacija, sa Krita, odakle će se ona širiti. Ali ideal Evrope nije se zaustavio samo na tome. Cela ideja da Evropa, kao nešto posebno, nastane i da se razvija bila je vrlo mukotrpna. (Crnobrnja, 2007). Dvadeset godina od Daytonskog mirovnog sporazuma, Bosna i Hercegovina se još uvijek suočava sa ekonomskim, društvenim i političkim izazovima. Ovi izazovi su u velikoj mjeri povezani sa poteškoćom države da nađe zajednički nazivnik za politički i ekonomski razvoj zemlje. Kako bi se saznalo više o mogućim tendencijama bosanskohercegovačkog društva, te sposobnostima da prevlada date izazove, neophodan je detaljan uvid u interese, težnje i stavove mladih, budući da se njihovi stavovi o određenim društvenim pitanjima i njihova vrijednosna orijentacija, mogu smatrati ranim pokazateljima budućih perspektiva čitave društvene zajednice. (Žiga, Turčilo, Osmić, Bašić, Džanović, Kapidžić, Brkić, 2015). Društva današnjeg Balkana, koja su odlučila da svoju sudbinu pridruže sudbini Evrope, nailaze na brojne izazove i nedoumice. Ulazak u Evropu, naime, podrazumjeva spremnost na promjene u svim segmentima društvene strukture. 16

Stiče se utisak da se problemi u ekonomskom i institucionalnom dijelu balkanskih društava lakše prihvataju, podnose i rješavaju, dok su stvari na planu svijesti i duhovne kulture delikatnije. Ljudi se teže oslobađaju starih navika, predrasuda, ponašanja i vrijednosti. Odnos prema tradiciji predstavlja jedan od ključnih aspekata iz koga proizilaze ostali odnosi koji se tiču projektovanja društva u evropske i transatlantske strukture. Ovaj odnos zahteva temeljno preispitivanje, jer se on najdirektnije povezuje sa očuvanjem/gubljenjem nacionalnog i kulturnog identiteta.(Božilović, 2009). Sociološkim jezikom rečeno, čovjek kao socijalno biće ukorjenjen je u tradiciji. Ona pomaže očuvanju identiteta jednog naroda i istovremeno doprinosi formiranju jasne slike življenja tog naroda u budućnosti. Tradicija jeste sadašnjost prošlog, ali ona je, ništa manje, i vizija budućeg. Pravo znanje o značaju tradicije i njenoj društvenoj relevanciji može se formirati u odgovoru na pitanje da li ona (ne) ugrožava svest o potrebi društvenih promena, odnosno da li su kulturne vrednosti dotične tradicije podsticajne za savremeno stvaralaštvo. Sud o njenoj poželjnosti u društvu donosi se tek pošto se utvrdi da ona ne predstavlja breme prošlosti već izazov budućnosti. Tradicija je konstitutivni element svake kulture jer potencijalno sadrži tvoračku dimenziju. (Božilović, 2009).

17

LITERATURA: 1.Duraković, Nijaz (2009). Međunarodni odnosi, Sarajevo. 2.Dr. Crnobrnja, Mihailo (2007) Evropska unija prvih 50 godina, Fakultet za ekonomiju i Administraciju. 3.Jusuf Žiga, Lejla Turčilo, Amer Osmić, Sanela Bašić, Nedžma Džananović Miraščija, Damir Kapidžić, Jelena Brkić Šmigocinansije (2015) Studija o mladima u Bosni i Hercegovini, Sarajevo. 4.Božilović, Nikola (2009) Tradicija i modernizacija evropske perspektive i kulture na balkanu, Filozofski fakultet univerzitet u Nišu. 5.http://europa.ba/?page_id=484&fbclid=IwAR0VlyHvLTTFXkGue0A6ab50Qq0WGkvvpN-1TlWG_3_Hvm5gHHu9YgKGLk 6.http://www.mvp.gov.ba/vanjska_politika_bih/multilateralni_odnosi/evropska_un ija/bih_i_eu/?id=32084 7. http://ba.n1info.com/a226260/Vijesti/Vijesti/Kada-bi-BiH-mogla-uci-u-EUPeriod-od-2024.-do-2050.html.

18