Tygodnik Podatkowy Z 15 Grudnia 08 (nr 244)

nr 244 (2366)

PONIEDZIAŁEK, 15 grudnia 2008

Tygodnik Podatkowy P O D A T K I

R A C H U N K O W O Ś Ć

A U D Y T

B

Przewodnik

SPIS TREŚCI ORZECZNICTWO Spór o interpretację nie powoduje zawieszenia postępowania

strona B3 INTERPRETACJE Darowizny między najbliższą rodziną bez podatku

strona B4

ROZLICZENIA VAT Podatnik ma prawo sprawdzić swojego kontrahenta

strona B5 PRAWO CELNE Będą nowe zasady określania należności celnych

strona B6 6 PYTAŃ DO... Jak przedsiębiorca powinien rozliczać straty z inwestycji w obcych środkach trwałych

strona B11

Jak dokonać rocznego rozliczenia ryczałtu i karty podatkowej Podatnikom ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej został ponad miesiąc na rozliczenie podatkowe za 2008 rok. Podatnicy ryczałtu muszą do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywane jest rozliczenie, złożyć zeznanie o wysokości przychodów, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Natomiast osoby opłacające kartę podatkową muszą do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywane jest rozliczenie, złożyć PIT-16A – deklarację o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. W rozliczeniu za 2008 rok ryczałtowcy i kartowicze będą mieli trochę więcej czasu na złożenie deklaracji. Wszystko dlatego że w 2009 roku 31 stycznia wypada w sobotę. Zatem ostatnim dniem na złożenie PIT-28 i PIT-16A będzie 2 lutego. Takie zasady wynikają z przepisów Ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. strony B7–B10

PODATKI DOCHODOWE Małżonkowie mogą złożyć wspólny PIT

strona B12

Nowe prawo

PORADNIA PODATKOWA Jakie auto uznaje się za nowe dla celów VAT Jak rozliczyć umorzenie udziałów

strona B13

Niezapłaconych składek płatnik nie zaliczy do kosztów uzyskania przychodów

strona B14

O

Co jest kosztem przy transakcjach giełdowych Jak rozliczyć sprzedaż kolekcjonerską

RACHUNKOWOŚĆ Zaliczki ujmuje się w różnych pozycjach bilansu

PIT 2009 Zaletą liniowego PIT jest niska stawka

✆

strona B16

DYŻUR EKSPERTA Jak dokonać rocznego rozliczenia ryczałtu i karty podatkowej Wtorek w godz. 9.00–10.00, tel. (0 22) 531 49 69

Za tydzień Opodatkowanie najmu, ryczałtu i karty podatkowej – interpretacje organów podatkowych

d 1 stycznia 2009 r. zaczną obowiązywać przepisy ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Jedną ze zmian, jakie wprowadza ta ustawa, są inne zasady zaliczania do kosztów uzyskania przychodów od wynagrodzeń, zasiłków i składek. Zgodnie z nowo dodanym w art. 22 ustawy o PIT ust. 6ba należności z tytułów stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, a także z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. Jeżeli więc pracodawca nie spóźnia się z wypłatą i w terminie odprowadza składki, to wydatki te może zaliczyć do kosztów miesiąca, za który są one wypłacane. Jeśli jednak uchybi temu terminowi, to zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 55 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów niewypłaconych, niedokonanych lub niepostawionych do dyspozycji wypłat, świadczeń oraz innych należności z wymienionych wyżej tytułów, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy, z zastrzeżeniem art. 22 ust. 6ba.

Do art. 22 ustawy o PIT dodano też ust. 6bb. Zgodnie z nim składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 6ba, określone w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 1 pkt 37, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone: 1) z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu, za który są należne – w terminie wynikającym z odrębnych przepisów, 2) z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu następnym, w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony – nie później niż do 15 dnia tego miesiąca. Zatem zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 55a ustawy o PIT za koszty uzyskania przychodów nie uznaje się nieopłaconych do ZUS składek, z zastrzeżeniem pkt 37 oraz art. 22 ust. 6bb, określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek.■ (EC)

PODSTAWA PRAWNA ■ Ustawa z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 209, poz. 1316).

T Y G O D N I K

B

P O D A T K O W Y

komentarze – opinie

2

WAŻNA DATA

KOMENTARZ DO USTAWY

15 GRUDNIA ■ mija termin zapłaty zaliczki na podatek od nieruchomości i podatek leśny od osób prawnych i jednostek niemających osobowości prawnej

WSKAŹNIKI I LIMITY POTRZEBNE DO ROZLICZENIA ZA 2008 ROK SKALA PODATKOWA Ponad

Do 44 490

44 490 85 528 85 528

nr nr 244 163 220

Podstawa obliczenia podatku 19 proc. podstawy obliczenia minus 586,85 zł 7866,25 zł plus 30 proc. nadwyżki ponad 44 490 zł 20 177,65 zł plus 40 proc. nadwyżki ponad 85 528 zł

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU Pracownik miejscowy Jeden zakład – Miesięcznie – 111,25 zł Rocznie – 1335,00 zł Kilka zakładów – nie może przekroczyć rocznie 2002,05 zł Pracownik dojeżdżający Jeden zakład – Miesięcznie – 139,06 zł Rocznie – 1668,72 zł Kilka zakładów – nie może przekroczyć rocznie 2502,56 zł. ODLICZENIA OD PODATKU Składka ZUS na ubezpieczenie zdrowotne – 7,75 proc. podstawy wymiaru. Dotyczy składających PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-28, PIT-16A. Ulga prorodzinna – limit 1173,70 zł na każde dziecko. Mogą korzystać składający PIT-36, PIT-37. Ulga abolicyjna – różnica między podatkiem obliczonym wg metody odliczenia proporcjonalnego a wg metody wyłączenia z progresją. Korzystają składający PIT-36, PIT-36L, PIT-28. Darowizna na rzecz organizacji pożytku publicznego – 1 proc. podatku należnego z rocznego PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-28. Podatek zapłacony za granicą – nie więcej niż polski podatek przypadający proporcjonalnie na dochód zagraniczny. Skorzystają podatnicy składający PIT-36, PIT-36L, PIT-28, PIT-38. ODLICZENIA OD DOCHODU Składki ZUS na ubezpieczenie społeczne – bez limitu (PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-28). Darowizny na cele: pożytku publicznego, kultu religijnego, krwiodawstwa – limit 6 proc. dochodu (PIT-36, PIT-37, PIT-28). Ulga rehabilitacyjna – w ramach tej ulgi podatnicy mogą odliczyć: opłacenie przewodników – limit 2280 zł, utrzymanie psa przewodnika – limit 2280 zł, używanie samochodu osobowego – limit 2280 zł, zakup leków zaleconych przez specjalistę – nadwyżka ponad 100 zł na miesiąc. Ponadto ulga rehabilitacyjna dla opiekuna – 9120 zł – limit dochodu osoby niepełnosprawnej (PIT-36, PIT-37, PIT-28). Ulga na internet – 760 zł (PIT-36, PIT-37, PIT-28). Nienależne świadczenia – bez limitu (PIT-36, PIT-37, PIT-28). Nowe technologie – limit 50 proc. wydatków (PIT-36). Odliczenie poniesionej straty – 50 proc. rocznie, całość można rozliczyć w ciągu 5 lat (PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-28).■ (EC)

Tygodnik Podatkowy Redaktor prowadzący: Krzysztof Koślicki, tel. (022) 531 49 69, [email protected] Sekretarz redakcji: Ewa Ciechanowska, tel. (022) 530 40 44, [email protected] www.gazetaprawna.pl, [email protected] INFOR Biznes Sp. z o.o. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39 Biuro Reklamy: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26 29, fax (022) 530 40 25 Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

Termin wszczęcia postępowania podatkowego po zakończeniu kontroli podatkowej Postępowanie podatkowe uregulowane jest przepisami Ordynacji podatkowej. Nie określają one jednak terminu, w którym organ podatkowy byłby zobowiązany do wszczęcia postępowania podatkowego po zakończeniu kontroli podatkowej. Ta sytuacja ulegnie zmianie od 1 stycznia 2009 r. po wejściu w życie nowelizacji Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 165b par. 1 znowelizowanej Ordynacji podatkowej w przypadku ujawnienia przez kontrolę podatkową nieprawidłowości w zakresie wywiązywania się przez kontrolowanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego i niedokonania przez niego korekty deklaracji uwzględniającej w całości nieprawidłowości stwierdzone w toku kontroli, organ podatkowy będzie zobowiązany do wszczęcia postępowania podatkowego dotyczącego sprawy objętej kontrolą w terminie nie późniejszym niż sześć miesięcy od zakończenia kontroli. Dniem zakończenia kontroli jest dzień doręczenia protokołu kontroli (art. 291 par. 4 Ordynacji podatkowej). Od tego dnia będzie zatem biegł termin do wszczęcia przez organ podatkowy kontroli podatkowej. Co do zasady, organ podatkowy nie będzie uprawniony do wszczęcia postępowania podatkowego po upływie sześciu miesięcy od zakończenia kontroli, jednak nowelizacja Ordynacji podatkowej przewiduje w tym zakresie dwa wyjątki. Po pierwsze, postępowanie podatkowe będzie mogło zostać wszczęte po upływie sześciu miesięcy od zakończenia kontroli, jeśli podatnik dokona ponownej korekty deklaracji, poprzez którą nie zostaną uwzględnione nieprawidłowości ujawnione w toku kontroli. W ten sposób ustawodawca zabezpieczył fiskusa przed sytuacją, gdy podatnik skorygowałby deklarację podatkową uwzględniając w całości nieprawidłowości ujawnione w toku kontroli, a na-

stępnie po upływie sześciu miesięcy dokonałby ponownej korekty tej deklaracji, która nie odzwierciedlałaby nieprawidłowości stwierdzonych przez organ kontrolujący. Po drugie, postępowanie podatkowe będzie mogło zostać wszczęte po upływie sześciu miesięcy od zakończenia kontroli w przypadku otrzymania przez organ podatkowy informacji uzasadniających wszczęcie postępowania pochodzących od innych organów, w tym innych organów podatkowych. Wprowadzając regulacje dotyczące terminu, po upływie którego postępowanie podatkowe dotyczące nieprawidłowości ujawnionych w toku kontroli nie będzie moMIROSŁAWA gło zostać wszczęte, nowelizacja niewątpli- PRZEWOŹNIK-KURZYCA radca prawny wie wzmacnia pozycję podatnika. Jednak termin sześciu miesięcy, w ciągu którego w Kancelarii Salans postępowanie to może być wszczęte, wydaje się zbyt długi, w szczególności w połączeniu z uchyleniem przepisu zawierającego regulację o nienaliczaniu odsetek za zwłokę za okres od wszczęcia kontroli podatkowej do wydania decyzji, jeśli postępowanie podatkowe nie zostało wszczęte w terminie trzech miesięcy od zakończenia kontroli (art. 54 par. 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej). W związku z wprowadzeniem sześciomiesięcznego terminu, w którym postępowanie może być wszczęte, konieczna była zmiana powołanego przepisu o odsetkach. Przyjęte rozwiązanie polegające na wyeliminowaniu art. 54 par. 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej jest jednak niekorzystne dla podatników. W rezultacie okres naliczania odsetek za zwłokę może wydłużyć się nawet o trzy miesiące w porównaniu z sytuacją obecną.■ (EM) reklama

Konkurs Księgowy Roku 2008 rozstrzygnięty! Księgowym Roku 2008 został

Andrzej Stempak – Prezes Zarządu Dekret Centrum Rachunkowe

Laureatką studenckiej edycji konkursu została Justyna Perz – studentka Uniwersytetu Ekonomicznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Organizatorzy

Partnerzy Główny Partner

Patroni medialni

Partner Gali Finałowej

Patron Branżowy

Partner Medialny

T Y G O D N I K

nr 244

P O D A T K O W Y

B

orzecznictwo...

3

N A C Z E L N Y S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y o kosztach uzyskania przychodów

R Z E C Z N I K E T S o zaokrągleniu VAT

Spłata współwłaścicieli nie ma związku z działalnością

Zasady ustala się indywidualnie

TEZA: Zapłata pożytków na

Przepisy unijne nie zawierają metod zaokrąglania VAT. Gdy państwa członkowskie ustanawiają je samodzielnie, muszą przestrzegać zasad rządzących wspólnym systemem VAT.

rzecz pozostałych współwłaścicieli w związku ze zniesieniem współwłasności nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

STAN FAKTYCZNY: Podatnik w 1996 roku kupił wspólnie z żoną na zasadzie wspólności ustawowej udział w zabudowanej nieruchomości. W ramach transakcji wydano mu lokal użytkowy. Był to sklep, w którym podatnik od 1997 roku prowadził działalność gospodarczą. W grudniu 2005 roku współwłasność nieruchomości została zniesiona. Lokal użytkowy został przyznany podatnikowi na własność. W związku z tym sąd rejonowy zasądził od podatnika spłatę na rzecz pozostałych właścicieli nieruchomości tytułem rozliczeń związanych ze zniesieniem współwłasności i ustanowieniem odrębnej własności. Spłata obejmowała różnicę pomiędzy wartością przyznanego lokalu a warto-

ścią wynikającą z posiadanego udziału oraz wartość pożytków, z jakich powinien się rozliczyć z pozostałymi współwłaścicielami za użytkowanie sklepu do dnia ustanowienia odrębnej własności. Spłata w wysokości ponad 200 tys. zł została rozłożona na raty. Podatnik zapytał, czy wydatki na spłatę mogą być kosztem działalności. Organy podatkowe stwierdziły jednak, że zasądzone od wnioskodawcy kwoty pożytków nie są wydatkami poniesionymi w celu osiągania przychodów z działalności gospodarczej. W ich ocenie stanowią element rozliczenia z pozostałymi współwłaścicielami nieruchomości w związku z ustanowieniem na jego rzecz odrębnej własności lokalu użytkowego. Kwoty te są zatem wydatkami związanymi z nabyciem lokalu użytkowego należącego do wspólności ustawowej małżonków.

Z UZASADNIENIA: Sąd administracyjny oddalił skargę podatnika. Przypomniał, że

ustawodawca wiąże koszty uzyskania przychodów z celowym osiągnięciem tych przychodów. Sąd zgodził się ze stanowiskiem organów podatkowych, że zasądzone pożytki nie są wydatkami poniesionymi w celu osiągnięcia przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Racji skarżącemu nie przyznał też Naczelny Sąd Administracyjny. Oddalając skargę kasacyjną podatnika, sąd przypomniał, że aby dany wydatek uznać za koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki. Wydatek musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu. A to oznacza, że pomiędzy poniesieniem danego wydatku a uzyskanym przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Ponadto wydatek nie może być wymieniony w katalogu negatywnym, tj. w ustawowym wykazie kosztów nieuznawanych za koszt podatkowy. Sąd podzielił pogląd, że zapłata pożytków na rzecz pozostałych

współwłaścicieli nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów w prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej. Przyznał co prawda, że tego rodzaju wydatek nie został wyłączony z kosztów wprost. Jednak przy kwalifikacji tych wydatków należy brać pod uwagę związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy jego poniesieniem a osiąganym przychodem. Kosztem podatkowym są bowiem tylko wydatki mające na celu osiągnięcie przychodów oraz zachowanie i zabezpieczenie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Zasądzone pożytki nie spełniają tego kryterium, a konieczność ich poniesienia jest wynikiem przeprowadzonego na wniosek podatnika postępowania o zniesienie współwłasności oraz ustanowienia odrębnej własności lokalu.■ W y r o k N S A z 5 grudnia 2008 r., II FSK 1231/07, niepublikowany

W O J E W Ó D Z K I S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y W S Z C Z E C I N I E o procedurze podatkowej

Spór o interpretację nie powoduje zawieszenia postępowania TEZA: Przy rozstrzyganiu sprawy podatkowej organ podatkowy może nie uwzględnić wydanej interpretacji. Dlatego w razie równoległego prowadzenia postępowania w sprawie interpretacji i postępowania podatkowego nie ma obowiązku zawieszać postępowania podatkowego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie interpretacji. STAN FAKTYCZNY: W kwietniu 2007 r. małżonkowie podpisali ze spółką warunkową umowę sprzedaży 12 niezabudowanych działek gruntu. Kilka dni później do skutku doszła właściwa transakcja. Ponadto w lipcu 2007 r. podatnicy sprzedali kolejną działkę. Po tej transakcji małżonkowie wystąpili o interpretację podatkową. Zapytali, czy sprzedaż 13 działek przeznaczonych w planie zagospodarowania pod zabudowę, wydzielonych po 7 latach z gruntów rolnych nabytych w 1994 roku, podlega opodatkowaniu VAT. Organ wydał interpretację niekorzystną dla podatników i ostatecznie sprawa trafiła do sądu administracyjnego. Jednak ze względu na treść interpretacji oraz to,

że żona nie była zarejestrowana na potrzeby VAT, organ podatkowy wszczął wobec niej postępowanie. W jego trakcie podatniczka wraz z mężem wystąpiła o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez WSA w Warszawie skargi na interpretację indywidualną. Organy podatkowe obu instancji odmówiły zawieszenia postępowania. Nie przekonał ich nawet argument, że WSA uchylił zaskarżoną interpretację.

Z UZASADNIENIA: Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę na postanowienie odmawiające zawieszenia postępowania podatkowego. Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 201 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej organ podatkowy zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Jak podkreślił WSA, przepis nakazuje organowi podatkowemu zawieszenie postępowania podatkowego, w razie zaistnienia przesłanki w nim wskazanej. To oznacza, że w takim wypad-

ku nie może być prowadzone dalej postępowanie w sprawie – do czasu podjęcia postępowania. W ocenie sądu istotne jest ustalenie, czy w postępowaniu dotyczącym wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, prowadzonym z wniosku małżonka skarżącej (obecnie na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym), rozstrzygane jest zagadnienie wstępne dla prowadzonego równolegle przedmiotowego postępowania podatkowego. Sąd zauważył, że organ podatkowy przy rozstrzyganiu sprawy podatkowej może nie uwzględnić wydanej interpretacji. Dlatego nielogiczne byłoby, aby (w razie równoległego prowadzenia postępowania w sprawie interpretacji i postępowania podatkowego) obowiązany był zawieszać postępowanie podatkowe do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie interpretacji. WSA potwierdził, że w postępowaniu dotyczącym wydania interpretacji indywidualnej nie następuje rozstrzyganie sprawy, a jedynie zajęcie stanowiska w kwestii wykładni przepi-

su wywołującego problemy interpretacyjne. Wobec tego dokonanie wnioskowanej interpretacji nie ma charakteru merytorycznego dla postępowania podatkowego, tj. nie przesądza nieodwracalnie o uprawnieniach i obowiązkach podatnika. Zagadnienie wstępne występuje w postępowaniu podatkowym wtedy, gdy organ podatkowy nie jest uprawniony do jego rozstrzygnięcia w takim postępowaniu. Dlatego dalsze postępowanie podatkowe musi wstrzymać (zawiesić) do czasu rozstrzygnięcia takiego zagadnienia w innym postępowaniu. W ocenie sądu taka przesłanka zawieszenia postępowania podatkowego (wystąpienie zagadnienia wstępnego) występuje tylko wówczas, gdy z przepisów prawa wynika wyraźnie, że rozstrzygnięcie sprawy podatkowej uzależnione jest od uprzedniego jego rozstrzygnięcia przez inny organ lub sąd.■ Wyrok WSA w Szczecinie z 27 listopada 2008 r., I SA/Sz 496/08, niepubli kowany Opracowała ALEKSANDRA TARKA [email protected]

Rzecznik generalny Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wydał opinię w sprawie J D Wetherspoon PLC (C-302/07). Sprawa ta dotyczy brytyjskich przepisów określających sposób zaokrąglania VAT. J D Wetherspoon PLC działa w 670 pubach w Wielkiej Brytanii. Większość jej sprzedaży to sprzedaż detaliczna jedzenia i napojów konsumentom. Przedstawia ona swym konsumentom ceny sprzedaży swych produktów detalicznych z uwzględnieniem VAT. Do 2004 roku J D Wetherspoon rozliczała VAT przez wskazanie powstania obowiązku podatkowego dla każdej sprzedaży i obliczenie należnego VAT na poziomie dostawy. Obliczała ona należny VAT dla każdej transakcji o standardowej stawce podatku w wysokości 7/47całkowitej należnej kwoty i zaokrąglała arytmetycznie w dół lub w górę do pensa. Te kwoty VAT były zliczane pod koniec dnia dla każdego pubu i stanowiły należny HMRC podatek wykazywany na okresowych deklaracjach. Potem J D Wetherspoon obliczała i zaokrąglała VAT w dół do dziesiątej pensa na poziomie rodzaju towaru dla każdego odrębnie wyspecyfikowanego towaru. Następnie sumowała te kwoty VAT i zaokrąglała ogólną kwotę do pensa na poziomie dostawy. HMRC odmówiła J D Wetherspoon możliwości zaokrąglania należnego VAT dla każdej transakcji. J D Wetherspoon wniosła skargę . Sprawę rozpatrzył już rzecznik generalny ETS, który w swojej opinii przypomniał, że dyrektywy w sprawie VAT nie zawierają wyraźnych zasad zaokrąglania kwot VAT. Stwierdził, że krajowe systemy prawne państw

członkowskich określają takie zasady lub metody samodzielnie. Gdy państwa członkowskie ustanawiają lub akceptują metodę zaokrąglania, są one zobowiązane do przestrzegania zasad rządzących wspólnym systemem VAT, takich jak neutralność podatkowa i proporcjonalność. Prawo wspólnotowe nie zabrania, by państwa członkowskie wymagały od podatników arytmetycznego zaokrąglania kwot VAT we wszystkich przypadkach ani nie wymaga od nich zaokrąglania tych kwot w dół we wszystkich przypadkach. Gdy sprzedaż jest dokonywana po cenie zawierającej VAT w postaci zaokrąglonej, a kwota podatku zawiera ułamek najmniejszej dostępnej jednostki nominalnej waluty, prawo wspólnotowe nie wymaga, by kwota ta została zaokrąglona do pełnej jednostki przed etapem, na którym musi zostać wyrażona jako kwota niezawierająca takiego ułamka, w szczególności celem umożliwienia dokonania płatności. Rzecznik uznał, że jeżeli przedsiębiorcy dokonujący dostaw na podstawie zaokrąglonych jednostkowych cen netto, które należy powiększyć o VAT, mogą zaokrąglać kwotę podatku w dół na każdej fakturze, zasady równego traktowania i neutralności podatkowej nie wykluczają wymogu, by przedsiębiorcy dokonujący dostaw na podstawie cen jednostkowych zawierających VAT w postaci zaokrąglonej, na podstawie których stanowiący ich część podatek musi zostać obliczony, zaokrąglali arytmetycznie kwotę VAT.■ Opinia rzecznika generalnego ETS z 20 listopada 2008 r. w sprawie J D Wetherspoon PLC (C-302/07) Więcej www.taxnews.pl

OPINIA

MAREK WOJDA

doradca podatkowy współpracujący z Baker & McKenzie

Przedmiotem opinii rzecznika generalnego w sprawie JD Wetherspoon jest kwestia zaokrąglania VAT, gdy kwota podatku zawiera ułamek najmniejszej jednostki nominalnej waluty krajowej (np. w Polsce ułamek grosza). Należy się spodziewać, że ETS potwierdzi wcześniejsze stanowisko w sprawie Ahold (C-484/06), że przepisy wspólnotowe nie regulują tej kwestii (w szczególności nie zobowiązują do zaokrąglania VAT wyłącznie w dół), a państwa członkowskie mogą zobowiązać podatników do stosowania określonej metody (np. arytmetycznego zaokrąglania kwot podatku), o ile odpowiada ona zasadom neutralności i proporcjonalności. Ciekawe z punktu widzenia polskich regulacji będzie natomiast stanowisko ETS odnośnie do etapu, na którym należy dokonać zaokrąglenia. Rzecznik sugeruje Trybunałowi odpowiedź, że jakkolwiek kwestia ta nie jest regulowana w przepisach wspólnotowych i zasadniczo państwa członkowskie mają w tym względzie swobodę, to zasadom neutralności i proporcjonalności najlepiej odpowiada dokonywanie zaokrągleń na jak najpóźniejszym etapie. Opracowała EWA MATYSZEWSKA [email protected]

G O O D D N N II K K TT YY G

B

O D DA A TT K KO O W W YY PP O

nr nr 244 163 220

interpretacje

4

I Z B A S K A R B O W A W W A R S Z A W I E o podatku od spadków i darowizn

Darowizny między najbliższą rodziną bez podatku Każda kwota będąca przedmiotem darowizny powyżej 9637 zł podlega ustawowemu zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn, jeśli dotyczy najbliższej rodziny i jest właściwie udokumentowana. JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Osoby z kręgu wymienionych w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha) noszą się z zamiarem przekazania darowizn pieniężnych na rzecz podatnika. Każda z kwot darowizn będzie przekraczała wysokość kwoty, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy (obecnie 9637 zł), i przypuszczalnie nastąpi kilkukrotne przekazanie darowizn od jednego z darczyńców. Oczywiste jest dla podatnika, że warunkiem korzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn jest: ■ nabycie darowizny przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, ■ udokumentowanie otrzymania darowizny środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Czy w myśl art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od

spadków i darowizn podlega zwolnieniu każda wysokość kwoty będącej przedmiotem darowizny, powyżej kwoty 9637 zł pod warunkiem właściwego jej udokumentowania (przekazu) oraz nabycia od osób wskazanych w ust. 1 art. 4a tej ustawy?

ODPOWIEDŹ IZBY: Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP, tytułem darowizny. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte

rzeczy i prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Artykuł 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: ■ zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2–8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz ■ udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio naby-

tych, przekracza kwotę 9637 zł – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2. W przypadku niespełnienia wskazanych warunków nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy: ■ wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie pięciu lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9637 zł lub ■ gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkow-

OPINIA

GRZEGORZ GROCHOWINA

konsultant, Doradztwo Podatkowe KPMG

Biorąc pod uwagę ostatnie stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w zakresie dotyczącym darowizny środków pieniężnych, niewątpliwie należy uznać, że wskazuje ona odpowiedź na pewne wątpliwości, które mogły powstawać u osób otrzymujących taki rodzaj majątku. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazują, że darowizna środków pieniężnych powyżej kwoty 9637 zł dokonana przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochy jest zwolniona z podatku od darowizny. Niemniej jednak należy pamiętać, że to zwolnienie będzie miało zastosowanie, pod warunkiem że podatnik udokumentuje otrzymanie takich środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Należy uznać, że te przepisy nie zawierają żadnych uwarunkowań, które wprowadzałyby jakiekolwiek ograniczenia w zakresie liczby osób, wysokości oraz częstotliwości przekazania środków pieniężnych w postaci darowizny przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy. Zatem jedynymi warunkami, jakie osoba otrzymująca taki rodzaj darowizny powinna spełnić, aby móc korzystać ze zwolnienia, jest otrzymanie jej od osoby wymienionej w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz odpowiednie udokumentowanie otrzymania tych Not. EM środków.

skich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub miał miejsce zamieszkania w Polsce lub na terytorium takiego państwa. Zatem umowy darowizny środków pieniężnych powyżej kwoty 9637 zł dokonane przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn będą zwolnione z po-

datku od darowizny, po spełnieniu warunków ustawowych. Zwolnienie to ma zastosowanie bez względu na liczbę darczyńców, ilość oraz wysokość kwot darowizn.■ Interpretacja indywidual na dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 listopada 2008 r. (nr IPPB2/436346/08-2/MZ) Opracowała EWA MATYSZEWSKA [email protected]

I Z B A S K A R B O W A W W A R S Z A W I E o zakresie opodatkowania

M F o opodatkowaniu aut w firmie

Przy zawarciu umowy cash-poolingu nie ma PCC

Firma nie odliczy pełnego VAT

Umowa cash-poolingu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

od czynności prawnych?

cywilno-

ODPOWIEDŹ IZBY: Umowa JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA: Spółka zamierza zawrzeć umowę cash-poolingu, na podstawie której powierzy spółce z siedzibą w Belgii (zwanej dalej P) zarządzanie płynnością finansową spółki. P będzie uprawniona do doboru innych podmiotów uczestniczących w strukturze cash-poolingu i zawierania z nimi umów we własnym imieniu i na własny rachunek. W wyniku powyższego utworzona zostanie Grupa Spółek (P), których płynnością finansową zarządzać będzie P. W związku z powyższym dla spółki zostanie otwarty rachunek zagraniczny w banku zagranicznym, który zostanie włączony przez bank do systemu zarządzania płynnością finansową grupy utworzonej przez P. Oznacza to, że w przypadku gdy

na rachunku zagranicznym spółki wystąpi saldo dodatnie, od tego salda bank zagraniczny będzie wypłacał odsetki spółce. W przypadku salda ujemnego na rachunku zagranicznym spółka będzie obciążana odsetkami przez bank zagraniczny. W ramach struktury cash-poolingu do bilansowania sald uczestników cash-poolingu będzie dochodziło wyłącznie wirtualnie (National Cash Pooling), tzn. nie będzie dochodziło do fizycznego transferu środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem bankowym spółki a rachunkiem bankowym P ani pomiędzy rachunkiem bankowym spółki a innymi rachunkami wchodzącymi w skład Grupy (P). Czy umowa cash-poolingu podlega opodatkowaniu podatkiem

cash-poolingu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w myśl których w art. 720 kodeksu cywilnego dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.■ Interpretacja indywidu alna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 listopada 2008 r. (nr IPPB2/ 436-352/08-2/MZ) Opracowała EWA MATYSZEWSKA [email protected]

Samochody osobowe mogą być wykorzystywane do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, dlatego zasadne jest stosowanie ograniczeń w odliczeniu VAT przy ich nabyciu. W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku, maksymalnie 6 tys. zł. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 5556) wypowiedziało się w sprawie możliwości pełnego odliczenia VAT naliczonego od każdego nabytego do celów działalności gospodarczej samochodu osobowego i innych pojazdów samochodowych oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu. Zdaniem MF postulat ten nie może być zrealizowany. Resort podkreślił, że wprawdzie podatnik zgodnie z zasadą neutralności VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w nabywanych towarach i usługach związanych

z działalnością, to jednak istnieją towary i usługi, które ze względu na swój charakter mogą być wykorzystywane do innych celów. Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów, w takich wypadkach zasada neutralności VAT może podlegać ograniczeniom. Konstrukcyjne przeznaczenie samochodów osobowych i im podobnych powoduje, że mogą być wykorzystywane zarówno w działalności gospodarczej, jak i na użytek własny, a zatem niezwiązany z prowadzoną firmą. Ministerstwo Finansów wskazało, że niebezpieczeństwo dopuszczenia nieprawidłowego odliczenia podatku naliczonego zostało również dostrzeżone w prawie wspólnotowym, które zezwala na ograniczenia w prawie do odliczenia wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą.

W ocenie MF wprowadzenie pełnego odliczenia VAT przy nabyciu samochodów osobowych i innych pojazdów oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu spowodowałoby olbrzymie skutki budżetowe. Z szacunków resortu wynika, że wysokość ujemnych skutków budżetowych wyniosłaby łącznie ok. 4 mld zł w skali roku, w warunkach 2008 roku. Wyliczenia te nie zawierają dodatnich skutków budżetowych z tytułu podatku dochodowego, jakie wywołałoby wprowadzenie pełnego odliczenia VAT naliczonego. Zdaniem MF z uwagi na ogromne koszty budżetowe oraz doświadczenia innych państw członkowskich Unii Europejskiej brak jest przesłanek uzasadniających wprowadzenie uprawnienia w zakresie możliwości pełnego odliczenia VAT naliczonego samochodów osobowych oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędów.■ Opracowała MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

T Y G O D N I K

nr 244 220

P O D A T K O W Y

B

rozliczenia VAT... OBOWIĄZEK REJESTR ACJI PODATNIKA

E K S P E R C I

Podatnik ma prawo sprawdzić swojego kontrahenta Naczelnik urzędu skarbowego ma obowiązek potwierdzić, czy kontrahent podatnika jest zarejestrowany jako podatnik VAT. Wniosek może złożyć zarówno sam podatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny. Jest to jednak przywilej podatnika, a nie jego obowiązek. ALEKSANDRA TARKA [email protected]

Rejestracja dla celów VAT to jeden z podstawowych obowiązków podatnika. Nie jest to tylko czynność techniczna. Podatnik, który nie wywiąże się z tego obowiązku w odpowiednim czasie, przysporzy kłopotów zarówno sobie, jak i swoim kontrahentom.

Podstawowe zasady rejestracji Podatnicy VAT składają zgłoszenie rejestracyjne naczelnikowi urzędu skarbowego. Należy je złożyć przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej VAT. Podatnicy zwolnieni od VAT lub wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku, zgłoszenie rejestracyjne złożyć mogą, ale nie muszą. W wyniku zgłoszenia naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako podatnika VAT czynnego lub odpowiednio jako podatnika VAT zwolnionego.

WAŻNE Podatnik ma obowiązek aktualizacji danych zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym. Jeżeli dane te ulegną zmianie, podatnik jest zobowiązany zgłosić zmianę do naczelnika urzędu skarbowego. Ma na to siedem dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana Należy zwrócić uwagę, że z ustawy nie wynika wprost, od jakiego momentu podmiot składający zgłoszenie rejestracyjne staje się zarejestrowanym podatnikiem tego podatku. Organy podatkowe w swoich interpretacjach uznają jednak, że rejestracja następuje już w momencie złożenia zgłoszenia rejestracyjnego. Datę rejestracji podmiotu dla potrzeb VAT wyznacza zatem dzień złożenia zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R, a nie dzień otrzymania potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT czynnego (por. pismo dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 października 2008 r. nr ILPP1/443-729/08-2/BD). Rejestracja dla celów VAT ma bardzo istotne znaczenie dla obrotu gospodarczego.

Brak rejestracji spowoduje bowiem, że kontrahent nie będzie mógł odliczyć VAT. Zgodnie z przepisami podstawą do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego nie mogą być faktury i dokumenty celne wystawione przez podmiot nieistniejący czy nieuprawniony do ich wystawiania. Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. W praktyce organy podatkowe brak rejestracji uznają za automatyczną podstawę do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku. Choć orzecznictwo sądów administracyjnych coraz częściej liberalnie traktuje tę kwestię, podatnik musi mieć świadomość zagrożenia jakie niesie brak rejestracji wystawcy faktury.

Przywilej sprawdzenia kontrahenta Sądy administracyjne, w przypadku skarg na pozbawienie prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez niezarejestrowanych podatników, coraz częściej stosują wykładnię celowościową. Powołując się na orzecznictwo ETS, sądy uznają, że brak rejestracji nie może być jedynym powodem pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku. Istotne są okoliczności sprawy. Przede wszystkim to, czy podatnik mógł przynajmniej przypuszczać, że kontrahent nie był zarejestrowany. W kontekście tej kształtującej się linii orzeczniczej należy zwrócić uwagę na przepis ustawy o VAT, pozwalający podatnikowi na sprawdzenie kontrahenta. Zgodnie z jego treścią naczelnik urzędu skarbowego na wniosek zainteresowanego musi potwierdzić, czy dany podmiot jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Zainteresowanym może być tu zarówno sam podatnik, jak i osoba trzecia mająca interes prawny w złożeniu wniosku. Może nasuwać się pytanie, czy podatnik, który nie sprawdzi w ten sposób każdego swojego kontrahenta, nie zostanie posądzony o brak należytej staranności w prowadzeniu swojej działalności. Inaczej mówiąc, czy organy podatko-

5

Wykreślenie z rejestru Wykreślenia podatnika z rejestru VAT następuje w razie: ■ gdy podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu (podatnik ma obowiązek zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie stanowi podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT), ■ śmierci podatnika (zgłoszenie o zaprzestaniu działalności w wyniku śmierci podatnika dokonuje jego następca prawny). Wykreślenie z urzędu następuje, jeśli: ■ zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostało zgłoszone naczelnikowi urzędu skarbowego (organ sam wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT, ■ w wyniku podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem (wówczas naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania go o tym). we w przypadku sporu nie zarzucą mu, że nie skorzystał z możliwości sprawdzenia kontrahenta. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika jednak, że nie. W jednym z orzeczeń sąd podkreślił, że przepis nie nakłada obowiązku każdorazowej weryfikacji kontrahenta co do stwierdzenia, czy był on uprawnionym do wystawienia faktury VAT. Z powyższego przepisu wynika jedynie uprawnienie podatnika do wystąpienia z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o potwierdzenie, czy dany podmiot jest zarejestrowanym podatnikiem VAT. Jednocześnie sąd wyjaśnił, że w przypadku uzasadnionych wątpliwości co do osoby kontrahenta, wynikających z ustalonego w sprawie stanu faktycznego, powinien to uczynić, a zaniedbanie w tym zakresie może mieć wpływ na ocenę, czy podatnik dochował należytej staranności w jego wyborze (wyrok WSA w Gdańsku z 17 stycznia 2008 r. I SA/Gd 659/07, niepublikowany oraz wyrok WSA w Poznaniu z 22 kwietnia 2008 r., I SA/Po 218/08, niepublikowany).

Okoliczności budzące wątpliwości Analogiczne stanowisko prezentowane jest w innych wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych. W jednym z nich sąd zobowiązał organ odwoławczy do pełnego ustalenia stanu faktycznego z uwzględnieniem argumentacji wynikającej z orzecznictwa ETS dotyczącego tzw. transakcji karuzelowych. W ocenie sądu konieczne jest przede wszystkim zbadanie okoliczności, które mogą świadczyć o tym, że strona przynajmniej mogła przewidywać, że dokonuje transakcji, której celem było uzyskanie korzyści podatkowej. Powyż-

szy wniosek musi wynikać z okoliczności zawarcia transakcji jak np. cena nabytego towaru, sposób zapłaty. Zdaniem sądu okoliczności te mogą dotyczyć też innych faktów, które mogły prowadzić do wniosku, że należało dopełnić aktów należytej staranności i dokonać sprawdzenia kontrahenta. Jednak również ten skład orzekający uznał, że przepis nie nakłada na podatnika obowiązku każdorazowego sprawdzania kontrahenta co do stwierdzenia, czy był on uprawniony do wystawiania faktur. Z przepisu tego wynika jedynie uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o potwierdzenie statusu kontrahenta jako czynnego podatnika VAT. Konieczność podjęcia czynności sprawdzających pojawić się może w sytuacji, gdy okoliczności towarzyszące dokonywanym transakcjom powinny, obiektywnie rzecz biorąc, wzbudzić wątpliwości co do osoby kontrahenta. Sąd wytknął organom podatkowym, że nie zbadał sprawy pod tym kątem. I za błąd uznał założenie, bez głębszej analizy, że konieczne było sprawdzenie kontrahenta. Nie wskazał jednak, jakie konkretne fakty powinny były wzbudzić wątpliwości podatniczki (Wyrok WSA w Olsztynie z 9 stycznia 2008 r., I SA/Ol 180/07, niepublikowany). Powyższe orzeczenie zakazuje nie tylko automatycznego uznania, że brak rejestracji pozbawia prawa do odliczenia. Sąd uznaje też, że organ podatkowy musi wskazać, jakie okoliczności faktyczne powinny skłonić podatnika do skorzystania z procedury sprawdzenia kontrahenta.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 96 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

W Y J A Ś N I A J Ą

Jak korzystać ze zwolnienia w VAT w 2009 roku Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT nie zmieniła wysokości zwolnienia podmiotowego w VAT. Czy zatem można z niego korzystać na dotychczasowych zasadach? Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego w VAT nie oznacza, iż podmiot zwolniony nie ponosi ciężaru ekonomicznego tego podatku. Ponosi ten ciężar, kupując towary i usługi po cenach brutto, bez możliwości odzyskania VAT zawartego w cenach zakupu. Bycie zarejestrowanym podatnikiem TOMASZ GRUNWALD VAT daje natomiast prawo do odzyskania partner, Doradztwo Podatkowe KPMG podatku zawartego w cenach zakupu i zobowiązuje do doliczania do cen stosowanych przez takiego podatnika VAT według właściwej stawki oraz do rozliczania podatku z urzędem skarbowym, a także do dokonywania wielu czynności o charakterze formalnym, np. wystawianie faktur VAT, składanie deklaracji podatkowych itp. Zwolnienie podmiotowe na rok 2009 wynikające z limitu 50 tys. zł dotyczy podmiotów, które już w 2008 roku prowadziły działalność gospodarczą i nie zrezygnowały ze zwolnienia podmiotowego w tym roku lub też rozpoczną działalność 1 stycznia 2009 r. Jeżeli w trakcie roku kalendarzowego wartość sprzedaży u podmiotów zwolnionych podmiotowo z VAT ze względu na limit przekroczy kwotę tego limitu, to zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia limitu. Opodatkować VAT należy nadwyżkę sprzedaży ponad kwotę limitu. Przepisy art. 113 ust. 5 i 6 dają podatnikowi, który traci zwolnienie w trakcie roku, możliwość odzyskania części podatku naliczonego zawartego w nabytych przez niego uprzednio towarach. Artykuł 113 ust. 9 i 10 ustawy o VAT wskazuje, iż podatnik rozpoczynający w trakcie roku wykonywanie czynności objętych VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności w roku, kwoty limitu. W przeciwnym przypadku zwolnienie traci moc po przekroczeniu limitu. Zatem podmiot rozpoczynający działalność objętą VAT powinien wpierw ustalić indywidualnie kwotę limitu zwolnienia, uwzględniając moment rozpoczęcia działalności w roku, a następnie ustalić, czy przewidywana wartość sprzedaży przekroczy ten limit. Jeśli tak, to właściwie zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu powinien od razu dokonać rejestracji jako podatnik VAT czynny i naliczać podatek już od pierwszej transakcji. Podmiot może też zrezygnować ze zwolnienia, zawiadamiając o tym pisemnie naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym nie chce korzystać ze zwolnienia, a jeśli rozpoczyna działalność – przed dniem wykonania pierwszej czynności objętej VAT.■ (EC)

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U nr 54, poz. 535 z późn.zm.). reklama

T Y G O D N I K

B

P O D A T K O W Y

nr 244 163 220

prawo celne

6

PROCEDURY WSPÓLNOTOWE

Będą nowe zasady określania należności celnych Przepisy dotyczące pochodzenia towarów oraz wartości celnej zostaną uporządkowane. Rewolucja w tym zakresie będzie polegać na przeniesieniu istotnej części regulacji z kodeksu celnego do przepisów wykonawczych. W przyszłości pozwoli to Komisji Europejskiej na bardziej elastyczne zmiany regulacji zawartych w przepisach wykonawczych. EWA MATYSZEWSKA [email protected]

Elementy kalkulacyjne niezbędne do określenia wysokości należności celnych obejmują – zarówno obecnie, jak i w Zmodernizowanym Kodeksie Celnym (ZKC) – Wspólną Taryfę Celną wraz z Nomenklaturą Scaloną, pochodzenie towarów oraz wartość celną importowanych towarów. Jeżeli chodzi o nowe przepisy celne, nie zmienią one zakresu Wspólnej Taryfy Celnej.

Klasyfikacja taryfowa Na podstawie Nomenklatury Scalonej dokonywana będzie klasyfikacja taryfowa towarów, czyli ustalenie jednej z podpozycji CN. W rezultacie – jak podają eksperci Ernst & Young – od prawidłowej klasyfikacji CN zależeć będzie wysokość stawki celnej na importowane towary, jak również zastosowanie innych środków taryfowych. Stawki celne określone będą tak jak obecnie we Wspólnotowej Taryfie Celnej, w umowach o wolnym handlu zawartych przez Wspólnotę z innymi krajami lub też będą jednostronnie obniżane przez Wspólnotę. Nie ulegnie więc zmianie możli-

wość stosowania preferencyjnych stawek celnych wynikających z umów o wolnym handlu czy też jednostronnych decyzji Wspólnoty. Z tych preferencji w dalszym ciągu będzie można korzystać z mocą wsteczną, pod warunkiem że dotrzymane zostaną przewidziane terminy i warunki. W przypadku preferencji taryfowych wynikających z kontyngentów możliwość korzystania z nich będzie nadal uzależniona od ilości przywożonych towarów. W sytuacji osiągnięcia ilości towarów określonej w kontyngencie ustanie możliwość korzystania z tych preferencji. Nie zmienią się również zasady korzystania z preferencji taryfowych wynikających z plafonów taryfowych.

Należności celne Eksperci Ernst & Young podkreślają, że w celu prawidłowego określenia należności celnych i innych środków taryfowych niezbędne będzie określenie pochodzenia importowanych towarów. Tak jak obecnie towary będą mogły posiadać pochodzenie niepreferencyjne lub preferencyjne. Pochodzenie niepreferencyjne będzie określa-

Wartość transakcyjna Jest to cena faktycznie zapłacona lub należna za towary, gdy zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Wspólnoty. Z kolei cena to płatność, która została lub ma zostać dokonana przez kupującego sprzedającemu lub przez kupującego stronie trzeciej na korzyść sprzedającego za przywożone towary i obejmująca wszystkie płatności, które zostały lub mają zostać dokonane jako warunek sprzedaży przywożonych towarów

E K S P E R T

ne przede wszystkim do celów stosowania Wspólnej Taryfy Celnej. Natomiast pochodzenie preferencyjne będzie nadal niezbędne do korzystania z preferencyjnych stawek celnych wynikających z umów o wolnym handlu lub jednostronnego systemu preferencji przyznanego przez Wspólnotę. W zakresie niepreferencyjnego pochodzenia towarów przepisy dotyczące towarów całkowicie uzyskanych w danym kraju lub na danym terytorium (towarów posiadających pochodzenie danego obszaru lub terytorium) zostały przeniesione z treści kodeksu do przepisów wykonawczych. Temu zabiegowi technicznemu nie towarzyszyły jednak zmiany merytoryczne. Jednocześnie, jak wskazuje Joanna Pęczek-Czerwińska, starszy konsultant w Grupie Akcyzowo-Celnej Ernst & Young, w dalszym ciągu w przypadku niepreferencyjnego pochodzenia towarów towar, w którego produkcji bierze udział więcej niż jeden kraj lub terytorium, będzie uznawany za pochodzący z tego terytorium lub kraju, w którym został on poddany ostatniemu istotnemu przetworzeniu. Pomimo niepreferencyjnego pochodzenia towarów organy celne będą miały prawo żądać przedstawienia dowodu pochodzenia towarów, jak również przedstawienia dodatkowych dowodów w celu upewnienia się, że wskazane pochodzenie jest zgodne z regułami określonymi w przepisach wspólnotowych. W zakresie preferencji jednostronnych przydzielanych przez Wspólnotę zasady te są określone w odrębnych przepisach. Zmianie będą ulegać również ogólne reguły preferencji (GSP), w tym zasady dotyczące uzyskiwania preferencyjnego pochodzenia.

Z tego też powodu projekt przepisów wykonawczych nie zawiera jeszcze postanowień odnośnie do zasad uzyskiwania i dokumentowania preferencyjnego pochodzenia towarów. Ostatnim elementem kalkulacyjnym niezbędnym do prawidłowego określenia wysokości należności celnych jest wartość celna. Analogicznie jak obecnie podstawową metodą ustalania wartości celnej będzie wartość transakcyjna.

Określenie wartości W zakresie przepisów kodeksu celnego dotyczących zasad określania wartości celnej doszło do istnej rewolucji legislacyjnej. Jak wskazuje Bartosz Bołtromiuk, starszy konsultant w Grupie Akcyzowo-Celnej Ernst & Young, obecnie przepisy dotyczące szczegółowych zasad określania wartości celnej są zawarte wprost we Wspólnotowym Kodeksie Celnym (art. 28–36). W ZKC przepisy dotyczące wartości celnej obejmują dwa artykuły merytoryczne, a cała reszta zasad dotycząca elementów, które należy dodać do wartości celnej, została przesunięta do przepisów wykonawczych. Zmodernizowane przepisy kodeksu poza zdefiniowaniem wartości transakcyjnej, w tym przypadków, kiedy może ona mieć zastosowanie, wskazują również metody zastępcze określania wartości celnej. I tak zgodnie z art. 41 ust. 3 ZKC w dalszym ciągu stosowanie wartości transakcyjnej będzie możliwe jedynie pod warunkiem że: ■ dysponowanie towarami lub użytkowanie towarów przez kupującego nie podlega ograniczeniom (z określonymi wyjątkami wynikającymi z przepisów prawa),

Wspólna Taryfa Celna będzie obejmować: ■ Nomenklaturę Scaloną Towarów (eng. Combined Nomenclature – CN), ■ każdą inną nomenklaturę, która jest całkowicie lub częściowo oparta na Nomenklaturze Scalonej lub która dodaje do niej dalsze podrozdziały i która została ustanowiona w przepisach wspólnotowych regulujących określone dziedziny do celów stosowania środków taryfowych związanych z wymianą na taryfową, ■ stawki celne konwencyjne lub zwykłe autonomiczne, ■ preferencyjne środki taryfowe określone w umowach zawartych z niektórymi krajami lub terytoriami znajdującymi się poza obszarem celnym Wspólnoty lub z grupami takich krajów lub terytoriów, ■ preferencyjne środki taryfowe przyjęte jednostronnie przez Wspólnotę w odniesieniu do niektórych krajów lub terytoriów znajdujących się poza obszarem celnym Wspólnoty lub w odniesieniu do grup takich krajów lub terytoriów, ■ autonomiczne środki przewidujące obniżenie lub zwolnienie z należności celnych za niektóre towary, ■ uprzywilejowane traktowanie taryfowe, z którego mogą korzystać niektóre towary ze względu na ich rodzaj lub końcowe przeznaczenie. ■ sprzedaż lub cena nie są uzależnione od warunków lub świadczeń, których wartość – w odniesieniu do towarów, których wartość celna jest ustalana – jest niemożliwa do ustalenia, ■ żadna część dochodów z ewentualnej późniejszej odsprzedaży towarów, dysponowania nimi lub ich użytkowania przez kupującego nie przypada bezpośrednio lub pośrednio sprzedającemu, chyba że możliwe jest dokonanie stosownej korekty, ■ kupujący i sprzedający nie są ze sobą powiązani lub powiązanie nie miało wpływu na cenę. Natomiast stosownie do art. 42, w sytuacji gdy jedna z powyższych sytuacji wystąpi, zastosowanie znajdą zastępcze metody ustalania wartości celnej. Do zastępczych metod określania wartości celnej należą kolejno: ■ wartość transakcyjna towarów identycznych, ■ wartość transakcyjna towarów podobnych,

■ wartość oparta na cenie jednostkowej, ■ wartość kalkulowana oraz ■ wartość ostatniej szansy oparta na ogólnych regułach i zasadach. Wskazane metody zastępcze należy stosować w przedstawionej powyżej kolejności. Dopiero gdy nie jest możliwe określenie wartości towarów identycznych, stosujemy wartość towarów podobnych. Wyłącznie w przypadku wartości kalkulowanej na wniosek zgłaszającego możliwe jest jej zastosowanie przed wartością opartą na cenie jednostkowej. Biorąc pod uwagę fakt, że prawidłowe określenie wartości celnej wpływa na wysokość należności celnych przywozowych, niezbędne jest monitorowanie postępu prac nad przepisami wykonawczymi, które doprecyzują zasady ustalania wartości celnej. W innym przypadku wejście w życie nowych przepisów może wiązać się z nowymi sporami z organami celnymi.■

W Y J A Ś N I A

Co zmieni się w zakresie obliczania wartości celnej Jakie zmiany zostaną wprowadzone w zasadach określania wartości celnej? Czy przeniesienie większości regulacji w tym zakresie do przepisów wykonawczych należy uznać za działanie korzystne dla importerów? Przede wszystkim należy wskazać, że zmiany prowadzą do większej spójności i przejrzystości przepisów. Jednak w celu prawidłowego określenia wartości celnej importowanych towarów konieczna będzie szczegółowa analiza przepisów ZKC oraz przepisów wykonawczych wraz z załącznikami. Jednocześnie przeniesienie ciężaru regulacji do przepisów wykonawczych spowoduje, że Komisja Europejska łatwiej będzie mogła reagować na zmiany w obrocie gospodarczym oraz w przypadku nowej interpretacji przepisów. W związku z tym, że prawidłowe określenie wartości celnej wywołuje czę-

SZYMON PARULSKI

menedżer z Grupy Akcyzowej Ernst & Young

ste spory z organami celnymi, należy szczególną uwagę zwrócić na projekt przepisów wykonawczych do ZKC. W projekcie tym w sposób szeroki została określona cena należna stanowiąca wartość transakcyjną. Zgodnie z projektowanymi przepisami wartość celną będą stanowiły wszelkie płatności nie tylko dla sprzedawcy, ale również dla osoby powiązanej ze sprzedawcą, a także osoby trzeciej, w sytuacji gdy prowadzi to do zaspokojenia zobowiązań sprzedawcy. Także postanowienia dotyczące opłat licencyjnych zmierzają w kierunku uwzględniania jak najszerszego kręgu płatności w wartości celnej. Co więcej, wskazano, że jeżeli towary nie mogą być sprzedawane lub produkowane bez zapłaty licencji, ich zapłata stanowi warunek sprzedaży importowanych towarów, a w efekcie powinna być wliczana do wartości celnej.

Wątpliwości budzi natomiast brak w projekcie przepisów wykonawczych postanowień odpowiadających obecnemu art. 33 WKC (wskazuje on, jakich kosztów nie wlicza się do wartości celnej np. prowizji od zakupu, opłat za kopiowanie). W sytuacji gdyby w ostatecznej wersji przepisów faktycznie zabrakło odpowiednika art. 33 WKC, mogłoby to prowadzić do sytuacji, że nie będzie możliwe wyłączanie z wartości celnej kosztów obecnie określonych w tym przepisie. Pomimo tych postanowień projektowanych przepisów należy zwrócić uwagę na fakt, że w dalszym ciągu wspólnotowe przepisy celne będą umożliwiały przyjęcie za podstawę określenia wartości celnej ceny sprzedaży w ramach pierwszej transakcji z łańcucha dostaw (tzw. first sale for export). Transakcja taka powinna jednak zostać dokonana w celu eksportu z kraju trzeciego do UE. W rezultacie podmioty

importujące towary spoza UE w złożonym łańcuchu dostaw będą miały w dalszym ciągu możliwość zgodnego z prawem obniżenia poziomu należności celnych związanych z importem towarów do UE. Również te podmioty, które obecnie rozważają zmianę sposobu określania wartości celnej, nie powinny więc obawiać się, iż w przyszłości przepisy ZKC zmieniłyby takie podejście. Ważną zmianą o charakterze technicznym będzie częstotliwość zmian kursów walut niezbędnych do określenia wartości celnej, w sytuacji gdy cena jest wyrażona w innej walucie niż waluta państwa członkowskiego importu. W obecnych przepisach celnych kursy walut określane są w przedostatnią środę na cały następny miesiąc. W nowych przepisach wykonawczych obowiązywał będzie kurs tygodniowy publikowany w środę tygodnia poprzedzającego tydzień, w którym będzie obowiązywał nowy kurs.■ (EM)

nrT220 Y G O D N I K

P O D A T K O W Y

T Y G O D N I K

P O D A T K OnrW244 Y

Przewodnik Jak dokonać rocznego rozliczenia ryczałtu i karty podatkowej Podatnicy, którzy w 2008 roku rozliczali się z fiskusem w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej, najpóźniej 2 lutego 2009 r. będą musieli złożyć zeznania roczne. W pierwszym przypadku rozliczenia będzie trzeba dokonać na PIT-28. W drugim konieczne będzie złożenie formularza PIT-16A.

EWA MATYSZEWSKA [email protected]

P

odatnikom ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej został ponad miesiąc na rozliczenie podatkowe za 2008 rok. Podatnicy ryczałtu muszą do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywane jest rozliczenie, złożyć zeznanie o wysokości przychodów, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Natomiast osoby opłacające kartę podatkową, muszą do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym, za który dokonywane jest rozliczenie, złożyć PIT-16A – deklarację o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego.

Ważne Wpływy z podatku dochodowego opłacanego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych stanowią dochód budżetu państwa. Wpływy z karty podatkowej stanowią dochody gmin W rozliczeniu za 2008 rok ryczałtowcy i kartowicze będą mieli trochę więcej czasu na złożenie deklaracji. Wszystko dlatego, że w 2009 roku 31 stycznia wypada w sobotę. Zatem ostatnim dniem na złożenie PIT-28 i PIT-16A będzie 2 lutego. Takie zasady wynikają z przepisów Ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. Warto też wiedzieć, jaka forma wysłania pisma do urzędu pozwoli na zachowanie ustawowego terminu na złożenie PIT. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało: ■ wysłane za pomocą środków komunikacji elektronicznej, za poświadczeniem przedłożenia, do organu podatkowego lub do jednostki informatycznej obsługi administracji podatkowej; ■ nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożone w polskim urzędzie konsularnym; ■ złożone przez żołnierza lub członka załogi statku morskiego w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku; ■ złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego; ■ złożone przez osobę aresztowaną w administracji aresztu śledczego.

Zasady opodatkowania ryczałtem Obowiązek rozliczenia się na formularzu PIT-28 mają osoby fizyczne objęte ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospo-

darczej, w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. Opodatkowaniu ryczałtem podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Ryczałt jest uproszczoną formą opodatkowania. Podatnicy nie muszą np. w trakcie roku składać do urzędu deklaracji podatkowych. Jednak mają mniej czasu niż podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych na roczne rozliczenie z fiskusem. Ryczałtowcy zeznanie muszą złożyć do końca stycznia po zakończeniu roku, za który się rozliczają. Tymczasem podatnicy rozliczający się z tych samych źródeł na zasadach ogólnych mają na to cztery miesiące, bo do końca kwietnia po zakończeniu roku, którego rozliczenie dotyczy.

Złożenie zeznania Zeznanie PIT-28 należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika w terminie do 31 stycznia roku następnego, w stosunku do roku, za który jest ono składane. Zeznanie za 2008 rok powinno więc trafić do właściwego urzędu skarbowego najpóźniej do północy w poniedziałek 2 lutego 2009 r. Co ważne, podatnik ma do wyboru kilka sposobów złożenia rocznego PIT. Po pierwsze, podatnicy mogą złożyć zeznanie w kancelarii urzędu. To rozwiązanie jest najprostsze, ale wymaga udania się do urzędu skarbowego, co oznacza, że czasami w zależności od terminu wizyty w urzędzie mogą być kolejki, np. gdy podatnik zostawi obowiązek złożenia zeznania na ostatnią chwilę. W urzędzie podatnik otrzyma potwierdzenie złożenia zeznania. Gdy podatnik wybierze ten sposób, najlepiej, aby zabrał ze sobą kopię PIT-28. Na kopii urzędnik podbije podatnikowi datę złożenia druku.

Ważna data

2 lutego 2009 r. to ostatni dzień na złożenie PIT-28 i PIT-16A za 2008 rok Drugim sposobem na złożenie deklaracji jest wysłanie jej do urzędu za pośrednictwem poczty. Trzeba to zrobić listem poleconym. Datą złożenia formularza jest wtedy data stempla pocztowego. Wyjątkiem będzie wysłanie rocznego zeznania za pośrednictwem poczty zagranicznej lub innego operatora niż Poczta Polska. W takim przypadku datą złożenia zeznania rocznego będzie data wpływu pisma do urzędu skarbowego. Wtedy warto zadbać o wcześniejsze nadanie pisma, aby najpóźniej 2 lutego 2009 r. trafiło do urzędu. Podatnicy, którzy przebywają za granicą, mogą rozliczyć się z fiskusem, składając formularz w polskim konsulacie. Jednak, składając pismo w konsulacie, od podatnika zo-

stanie pobrana opłata za przekazanie pisma do Polski. Wysokość tej opłaty jest ustalana indywidualnie w poszczególnych konsulatach, ale z reguły nie przekracza 20 euro. Kolejnym sposobem jest składanie zeznań poprzez urządzenia przyjmujące korespondencję od podatników. W wielu urzędach skarbowych w całej Polsce funkcjonują tzw. urzędomaty. Są to specjalne skrzynki, do których należy złożyć zeznanie roczne. Urządzenie wyda potwierdzenie przyjęcia pisma. Ostatnim sposobem na złożenie zeznania jest wysłanie go za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Jednak podatnicy, którzy zdecydują się na ten sposób rozliczenia z fiskusem, muszą postarać się o kwalifikowany podpis elektroniczny.

Pobranie formularzy Formularz zeznania podatkowego wraz z załącznikami można pobrać w każdym

urzędzie skarbowym. Najlepiej od razu wziąć kilka sztuk, na wypadek gdyby przy wypełnianiu zeznania zdarzyła się pomyłka. Wtedy będzie można wypełnić nowy druk bez kolejnych odwiedzin w urzędzie. Zeznanie można złożyć zarówno na oryginalnym druku pobranym w urzędzie skarbowym, jak i można posłużyć się kserokopią formularza lub wydrukiem z programu komputerowego umożliwiającego elektroniczne wypełnienie takiego zeznania. Wszystkie formularze podatkowe są też dostępne na stronach internetowych wszystkich izb skarbowych oraz Ministerstwa Finansów: www.mf.gov.pl.

Ważny termin Termin na złożenie PIT-28 jest terminem prawa materialnego. Oznacza to, że takiego terminu nie można przywrócić i po jego upływie nie można już skutecznie dokonać czynności, dla której został on przewidziany. Choć

T TY YG GOOD DN NI IK K P POOD DA AT TK KOOWWY Y

B

przewodnik

8

Teraz krok po kroku przejdźmy przez formularz PIT-28. Dokładana analiza pozwoli na prawidłowe wypełnienie tej deklaracji. Druk potrzebny do rozliczenia za 2008 rok składa się z czterech stron. Warto bowiem pamiętać, że Ministerstwo Finansów praktycznie co rok drukuje nowe wersje formularzy podatkowych. Te za 2008 rok są już znane i opublikowane. Wypełnienie zeznania należy zacząć od wpisania numeru NIP w poz. 1 zeznania PIT-28. To ustawowy obowiązek każdego podatnika składającego zeznanie podatkowe. Podatnicy podają NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych oraz niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru obowiązane są organy podatkowe lub celne. Podatnik, który nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Co ważne, NIP nadawany jest podatnikowi raz.

2 wpisuje się przychody objęte ryczałtem z działalności prowadzonej w formie spółki lub spółek osób fizycznych, w których podatnik jest wspólnikiem. Tę część podatnik wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/B. Wiersz 3 przeznaczony jest na wpisanie przychodów objętych ryczałtem z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobny charakterze. Tę część podatnik wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/A. Wiersz 4 to część, która służy sumowaniu przychodów wykazanych w wierszach 1, 2 i 3 (poz. 38 do 44). W wierszu 5 podatnicy powinni wpisać przychody określone przez organ podatkowy na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie. Zgodnie z tym artykułem w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia związków gospodarczych podatnika, o których mowa w art. 25 ustawy o PIT, organ podatkowy określi wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również w formie oszacowania, i określi od tej kwoty ryczałt według stawek, które stanowią pięciokrotność stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania, z tym jednak, że ryczałt ten nie może być wyższy niż 75 proc. przychodu. W kolejnych pozycjach wierszy wykazuje się przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami ryczałtu. W części C zeznania PIT-28 dokonuje się również określenie udziału procentowego przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami ryczałtu w ogólnej sumie przychodów. Wynik należy podać z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Udział ten wylicza się według następującego wzoru: (przychód opodatkowany daną stawką (poz. 38 do 43) podzielony przez sumę kwot z poz. 44 i 51) x 100 proc. = udział procentowy Następnie należy dokonać tej samej operacji dla przychodów opodatkowanych karnymi stawkami ryczałtu. Udział ten wylicza się według następującego wzoru: (przychód opodatkowany daną karną stawką ryczałtu (poz. 45 do 50) podzielony przez sumę kwot z poz. 44 i 51) x 100 proc. = udział procentowy

Część A: miejsce składania

Część D: możliwe odliczenia

Część A zeznania to: miejsce składania zeznania. W części A (poz. 5) zeznania PIT-28 należy podać nazwę urzędu skarbowego, do którego adresowane jest zeznanie (jest to tzw. miejsce składania zeznania). Urzędem tym jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W tym miejscu zeznania wystarczy wpisać nazwę urzędu skarbowego, do którego wysyłany jest lub w którym składany jest PIT28. Nie trzeba natomiast wpisywać adresu tego urzędu. W części A znajduje się jeszcze poz. 6, w której należy określić cel składania formularza. Do wyboru podatnik ma to złożenie zeznania lub korektę zeznania. W tej części wystarczy zaznaczyć odpowiedni kwadrat. Oczywiście w omawianym przypadku mówimy o złożeniu zeznania, a nie jego korekcie.

Odliczenia od przychodu wykazywane są w części D PIT-28. W części D.1. podatnicy wykazują odliczenia od przychodów. Mogą tu wykazać: ■ stratę z lat ubiegłych (poz. 64), ■ zapłacone przez podatnika składki ubezpieczeniowe (poz. 65), ■ darowizny, wydatki rehabilitacyjne, na internet (poz. 67). W poz. 65 części D.1. należy wpisać przychód po odliczeniach. Część D.2. Przeznaczona jest na wpisanie odliczeń od przychodów wydatków mieszkaniowych, w tym ulgi odsetkowej (poz. 69). W poz. 70 podatnik wpisuje przychód po odliczeniu odsetek. W części D.3. trzeba podać odliczenia ogółem w roku podatkowym – poz. 74. Jeśli podatnik będzie chciał z któregoś odliczenia skorzystać z wyjątkiem odliczenia straty i składek na ubezpieczenia, podatnik dodatkowo będzie musiał wypełnić załączniki PIT/O i PIT/D.

Zakres ryczałtu i karty Osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie: 1) ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, 2) karty podatkowej. Osoby fizyczne osiągające przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Osoby duchowne, prawnie uznanych wyznań, opłacają zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.

nie oznacza to, że w sytuacji gdy do końca stycznia podatnik np. zapomni złożyć zeznanie, nie może tego zrobić wcale. Wręcz przeciwnie, zawsze lepiej złożyć zeznanie roczne po terminie, niż nie złożyć go wcale. W takim przypadku podatnik naraża się bowiem na mniejsze sankcje wynikające z kodeksu karnego skarbowego.

Wypełnienie PIT-28

Część B: dane podatnika Część B zeznania to: dane identyfikacyjne i adres zamieszkania podatnika. W części B formularza PIT-28 (poz. 6 do 20) należy wpisać dane podatnika składającego zeznanie roczne (nazwisko, imię lub imiona, datę urodzenia, PESEL), a także adres miejsca zamieszkania podatnika. Warto podkreślić, że adres zamieszkania nie jest tożsamy z adresem zameldowania podatnika. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Część C: uzyskane przychody W części C zeznania PIT-28 należy wpisać przychody podatnika objęte ryczałtem (poz. 21 do 63). Ta część zeznania składa się z czterech głównych wierszy. Wiersz 1 przeznaczony jest do wpisania przychodów objętych ryczałtem z działalności prowadzonej na własne nazwisko. Tę część podatnik wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28/A. W wierszu

nr 244 nr 163 220

Część E: obliczenie kwot odliczeń W części E zeznania należy obliczyć kwoty przysługujących odliczeń od przychodów (poz. 75 do 81).

Karne stawki ryczałtu Podstawowa stawka ryczałtu (proc. przychodu) 3 5,5 8,5 10 17 20

Karna stawka ryczałtu (proc. przychodu) 15 27,5 42,5 50 75 75

220 nr 244

T Y G O D N I K

P O D A T K O W Y

przewodnik

B

9

Wysokość ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych Stawki ryczałtu mogą wynieść: 20 proc. – dla przychodów osiąganych m.in. w zakresie wolnych zawodów, najmu, 17 proc. – dla przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, 10 proc. – dla przychodów m.in. z odpłatnego zbycia praw majątkowych, 8,5 proc. – dla przychodów osiąganych m.in. z działalności usługowej, w tym z działalności gastronomicznej; z najmu, 5,5 proc. – dla przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych, 3,0 proc. – dla przychodów osiąganych m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu. Stosowanie stawek ryczałtu: Jeżeli podatnik zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów prowadzi działalność, z której przychody są opodatkowane różnymi stawkami, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ustala się według stawki właściwej dla przychodów z każdego rodzaju działalności, pod warunkiem że ewidencja przychodów jest prowadzona w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności. W razie gdy nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5 proc. przychodów, z tym że w przypadku osiągania również przychodów w zakresie wolnych zawodów ryczałt wynosi 20 proc. albo 17 proc., w przypadku osiągania również przychodów w zakresie świadczenia usług.

Z konstrukcji zeznania PIT-28 wynika, że: ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 3 proc. (poz. 75 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 52 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 3 proc. w ogólnej kwocie przychodów). Wyliczone w poz. 75 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 38 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 38 należy wpisać w poz. 75 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 38), ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 5,5 proc. (poz. 76 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 53 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 5,5 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 76 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 39 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 39, należy wpisać w poz. 76 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 39), ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 8,5 proc. (poz. 77 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 54 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 77 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 40 (jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa niż wykazana w poz. 40, należy wpisać w poz. 77 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 40), ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 10 proc. (poz. 78 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 55 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 10 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 78 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 41 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 41, należy wpisać w poz. 78 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 41), ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 17 proc. (poz. 79 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 56 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 17 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 79 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przychodu wykazanego w poz. 42 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 42 należy wpisać w poz. 79 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 42), ■ kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 20 proc. (poz. 80 zeznania) to kwota z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożona przez udział ustalony w poz. 57 (tj. udział przychodów opodatkowanych stawką 20 proc. w ogólnej kwocie przychodów); wyliczone w poz. 80 zeznania odliczenie nie może przekroczyć kwoty przy-

chodu wykazanego w poz. 43 (jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota wyższa niż wykazana w poz. 43, należy wpisać w poz. 80 kwotę równą kwocie wykazanej w poz. 43). W poz. 81 zeznania należy wpisać kwotę wydatków podlegających odliczeniu od przychodów określonych przez organ podatkowy na podstawie art. 17 ustawy o ryczałcie.

Część F: podstawa obliczenia PIT Część F zeznania poświęcona jest podstawie opodatkowania (poz. 82 do 89). W części tej należy kolejno wykazać przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami po odjęciu wyliczonych w poprzednim kroku odliczeń z podziałem na stawki. Oczywiście od każdego rodzaju przychodu odejmujemy tylko właściwe mu, czyli wyliczone dla niego, odliczenie. Podstawa opodatkowania to kwota, która przemnożona przez obowiązującą stawkę opodatkowania daje w rezultacie podatek. Podstawą opodatkowania ryczałtem jest przychód. Podatek zryczałtowany pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Przychodem, od którego oblicza się ryczałt według obowiązujących stawek, jest przychód pomniejszony o sumę przysługujących podatnikowi odliczeń dokonywanych od przychodu, wykazanych w części E. zeznania PIT-28. Przychody po dokonaniu tych odliczeń wykazuje się po zaokrągleniu do pełnego złotego. Zaokrąglenia dokonuje się dla poszczególnych stawek. Dla stawek karnych wyliczeń dokonuje się poza zeznaniem, wpisując w pozycji 88 wyniki tych wyliczeń. Zanim to zrobimy, podstawę opodatkowania dla każdej ze stawek karnych zaokrąglamy. Dopiero później wyliczamy sumę tak wyliczonych podstaw cząstkowych i wpisujemy ją w poz. 88. Pozycja 89 przeznaczona jest do wpisania łącznej kwoty przychodów po odliczeniach.

Ważne Zaokrągleń dokonuje się w ten sposób, że kwoty wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych

Część G: ryczałt według stawek W części G (poz. 90 do 102) następuje obliczenie ryczałtu według poszczególnych stawek procentowych, a także obliczenie łącznej kwoty ryczałtu po odliczeniach od przychodu. W tej części trzeba przemnożyć podstawy opodatkowania poszczególnymi stawkami poprzez te właśnie stawki i wpisać tak wyliczone kwoty ryczałtu do odpowiednich rubryk.

Część H: odliczenia od ryczałtu Część H zeznania to odliczenia od ryczałtu. W pierwszej kolejności dokonuje się odliczenia składki zdrowotnej (poz. 103) opłaconej przez podatnika w roku podatkowym, o ile nie została ona odliczona od podatku dochodowego. Kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Oznacza to, że konieczne jest samodziel-

T TY YG GOOD DN NI IK K P POOD DA AT TK KOOWWY Y

B

przewodnik

10

ne wyliczenie tej części składki, która podlega odliczeniu. Pozostałych odliczeń dokonujemy na podstawie tego, co wynika z załączników PIT/O i PIT/D.

Część I: ryczałt należny Część I zeznania to obliczenie należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W tej części obliczymy ryczałt należny za 2008 rok. W tym celu wystarczy od kwoty z poz. 102 (ryczałt po doliczeniach) odjąć odliczenia wykazane w pozycjach 103, 105 i 107. Uzyskany wynik zaokrągla się do pełnych złotych.

Części: J, K, L Część J PIT-28 to informacja o zwolnieniu wynikającym z art. 21 ust. 6-13 ustawy o ryczałcie. Podatnicy w tej części informują urząd, czy korzystają z tego zwolnienia od całości przychodów, czy tylko ich części. W tym celu należy zaznaczyć odpowiedni kwadrat zeznania (poz. 112). W części K. należy obliczyć kwotę ryczałtu do zapłaty, a także ewentualną nadpłatę. W części L należy wykazać kwoty ryczałtu obliczone i wskazane przez podatnika w ewidencji przychodów w poszczególnych miesiącach (kwartałach). Kwoty ryczałtu wpisywane w tej części mają być kwotami po dokonanych wcześniej odliczeniach. W części L.1. wpisać należy kwoty ryczałtu z okresu od stycznia do listopada lub za I, II i III kwartał 2008 r. W części L.2. wpisuje się kwoty za grudzień lub za IV kwartał 2008 r.

Części M i N: przekazanie 1 proc. W PIT-28 w częściach M i N (poz. 129 do 134) przewidziano rubryki na wpisanie organizacji pożytku publicznego, na rzecz której podatnik może przekazać 1 proc. ryczałtu. Naczelnik urzędu skarbowego właściwy miejscowo dla złożenia zeznania podatkowego przekaże 1 proc. podatku na rzecz jednej organizacji pożytku publicznego, którą w PIT-28 wskaże podatnik. Warunkiem przekazania 1 proc. podatku przez fiskusa będzie zapłata w pełnej wysokości podatku należnego stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego. Aby 1 proc. od ryczałtowca mógł być przekazany potrzebującym, podatnik w PIT-28 będzie musiał podać nazwę organizacji, numer wpisu do KRS oraz kwotę do przekazania w wysokości nieprzekraczającej 1 proc. podatku należnego. Następnie naczelnik urzędu skarbowego przekaże część podatku na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego w kwietniu lub w maju roku podatkowego, w którym jest składane zeznanie podatkowe.

Część O: załączniki Kolejna część – O PIT-28 – to informacja o załączonych formularzach (poz. 135 do 145). Podatnik w tej części zakreśla odpowiednie pola, zaznaczając, jaki załącznik dołącza do zeznania.

Część P: podpis i oświadczenie Ostatnia część, jaką wypełnia podatnik, to oświadczenie i podpis podatnika. Wypełniając zeznanie, musimy poświadczyć, że znamy przepisy kodeksu karnego skarbowego o odpowiedzialności za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością. Na koniec koniecznie trzeba własnoręcznie podpisać zeznanie.

Karta podatkowa do rozliczenia Podatnicy, którzy w 2008 roku rozliczali się na zasadach karty podatkowej, nie składają typowego zeznania rocznego. Kartowicze do końca stycznia 2009 r. muszą złożyć w urzędzie skarbowym PIT-16A za 2008 rok. Jest to deklaracja o wysokości składki na ubezpieczenie

DYŻUR EKSPERTA

nr 244 nr 163 220

zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. Oczywiście również w przypadku podatników karty ostatnim dniem na złożenie deklaracji będzie 2 lutego 2009 r., a nie 31 stycznia 2009 r. Warto przypomnieć, że podatnicy opłacający podatek w formie karty podatkowej są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak zobowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury. Ponadto przedsiębiorcy opłacający podatek w formie karty muszą co miesiąc, do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (a za grudzień w terminie do dnia 28 grudnia), wpłacać na rachunek urzędu skarbowego określoną kwotę podatku, którą określi w decyzji naczelnik urzędu skarbowego, pomniejszonej o zapłaconą składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

Ważne Stawki karty podatkowej określone są kwotowo. Ich wysokość uzależniona jest m.in. od: rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników, liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza

Deklaracja PIT-16A W deklaracji PIT-16A podatnik podaje składki zdrowotne zapłacone i odliczone od karty podatkowej. Kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się kartę podatkową, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki w związku z tym, że przepisy dotyczące karty podatkowej przewidują, że podatek dochodowy w formie karty podatkowej, wynikający z decyzji, podatnik obniża o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym. Formularz PIT-16A jest prostą deklaracją. Podatnicy z jej wypełnieniem nie powinni mieć większych trudności. Na początek, jak we wszystkich zeznaniach, należy zacząć od wpisania numeru identyfikacji podatkowej (poz. 1). Konieczne będzie również wskazanie, za który rok deklaracja jest składana, czyli w poz. 4 należy wpisać 2008. W części A PIT-16A należy wskazać właściwy miejscowo urząd skarbowy, do którego jest składana deklaracja, oraz cel składania deklaracji. W części B wpisujemy dane identyfikacyjne: nazwisko, imię, datę urodzenia, PESEL oraz adres zamieszkania. W części C trzeba dokonać pewnych obliczeń. Należy bowiem wykazać kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne, zapłacone i odliczone od karty podatkowej (o ile nie zostały one wcześniej odliczone od podatku dochodowego). Ta część zeznania składa się z tabeli podzielonej na 12 miesięcy. W każdym należy wpisać kwotę zapłaconej składki oraz kwotę składki odliczonej. Na koniec podatnik składa oświadczenie o tym, że wie o sankcjach wynikających z kodeksu karnego skarbowego, jakie mogą zostać na niego nałożone, gdy w deklaracji poda dane niezgodne z rzeczywistością. Deklarację kończy podpis podatnika.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.). ■ Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

wtorek, 16 grudnia

Jak dokonać rocznego rozliczenia ryczałtu i karty podatkowej na państwa pytania odpowiada KRZYSZTOF KOŚLICKI

DZWOŃ od 9.00 do 10.00, tel. (0 22) 531 49 69

T Y G O D N I K

nr 244

P O D A T K O W Y

B

6 pytań do...

11

Jak przedsiębiorcy mogą rozliczać straty z inwestycji w obcych środkach trwałych odpowiada Michał Modrzejewski, specjalista podatkowy ZADAJ PYTANIE EKSPERTOWI [email protected]

1

Kiedy mamy do czynienia z inwestycją w obce środki trwałe i jak ją amortyzować?

Wiele podmiotów prowadzących działalność gospodarczą lokalizuje swoje przedsiębiorstwa na terenie nieruchomości niestanowiących ich własności, wykorzystywanych najczęściej na podstawie umów najmu. Niejednokrotnie podmioty te dokonują znacznych nakładów na wynajmowane nieruchomości. Nie rodzi to kontrowersji na gruncie podatków dochodowych (zarówno CIT, jak i PIT) tak długo, jak długo podatnicy korzystają z będących przedmiotem ulepszenia cudzych nieruchomości. Zgodnie z art. 16a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT, bo na tej ustawie chciałbym omówić tę kwestię, dokonywane przez podatników nakłady na niezbędne ich własnością obiekty stanowią inwestycje w obcych środkach trwałych, które w przypadku przyjęcia ich do używania, tzn. faktycznego wykorzystywania w toku prowadzonej działalności, stają się środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji podatkowej, której minimalny okres wynosi dziesięć lat. Problemy rodzą się, gdy przedsiębiorca przed upływem tego terminu przenosi działalność w inne miejsce. Zaprzestanie użytkowania nieruchomości, na którą dokonał nakładów, wyklucza dalsze odpisy amortyzacyjne. Czy zatem można zaliczyć niezamortyzowaną część inwestycji bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów? Niestety, organy podatkowe właściwie jednomyślnie zajmują w tej kwestii niekorzystne dla podatników stanowisko. Znajduje ono też oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych, przykładem jest wyrok WSA w Gliwicach z 26 lutego 2008 r. (sygn. I SA/Gl 341/07).

Jakie warunki muszą spełnić podatnicy, by uznać niezamortyzowaną część inwestycji w obcym środku trwałym za koszt?

2

Organy podatkowe zgodnie uważają, iż warunkiem koniecznym jest dokonanie likwidacji inwestycji, rozumianej jako fizyczne jej zniszczenie, względnie sprzedaż dokonanych nakładów. Na konieczność dokonania fizycznej likwidacji inwestycji w obcym środku trwałym wskazał minister finansów w piśmie z 4 sierpnia 2005 r. (PB3MD-8213-192/05/SP-1827). Pogląd ten prezentuje też dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 11 maja 2004 r. (PD-005U-334/04/KO) oraz z 22 grudnia 2005 r. (1401/PD/4230Z/92/05ESz), naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w interpretacji z 11 stycznia 2007 r. (1471/DPD1/423/143/06/MK/2), a także naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w interpretacji z 27 października 2006 r. (1472/SOI/423-24/06/DW). Podstawowym argumentem tych interpretacji jest brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, który wykładany a contrario pozwala uznać za koszty straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli tylko nie są one skutkiem zmiany rodzaju działalności. Organy zgodnie uznają, iż skoro przepis ten mówi o stratach w środkach trwałych powstałych w wyniku ich likwidacji, to a contrario przy braku likwidacji takich środków nie może on mieć zastosowania, a tym samym brak jest podstaw do zaliczenia niezamortyzowanej wartości inwestycji do kosztów podatkowych. Dodatkowo organy przyjmują wąską interpretację pojęcia likwidacja, uznając, iż jest nią wyłącznie fizyczne zniszczenie dokonanych na nieruchomość nakładów, ale już nie zwyczajne pozostawienie ich w opuszczanym obiekcie.

3

Czy wszystkie interpretacje są dla podatników niekorzystne?

Chlubnym wyjątkiem jest interpretacja naczelnika Urzędu Skarbowego w Lublinie z 17 czerwca 2005 r. (PD. 423-55/05), w której organ podatkowy dopuścił możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych niezamortyzowanej wartości inwestycji w obcym środku trwałym, mimo że podatnik, opuszczając wynajmowany obiekt, pozostawił w nim dokonane nakłady. Jednak i w tym wypadku kluczem do stwierdzenia dopuszczalności zaliczenia wydatków do kosztów była interpretacja pojęcia likwidacja. Organ podatkowy uznał, iż sformułowanie to obejmuje nie tylko fizyczne unicestwienie danego środka trwałego, ale też jego wycofa-

nie z ewidencji na skutek rozwiązania zawartej umowy najmu.

4

Jak przepisy regulują kwestię zaliczania określonych wydatków do kosztów podatkowych?

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jednakże wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, są kosztami w przypadku odpłatnego zbycia środka trwałego. W omawianym przypadku najistotniejszymi przepisami w katalogu wyłączeń z kosztów są art. 16 ust. 1 pkt 5 oraz pkt 6 ustawy o CIT. Pierwszy stanowi, iż nie zalicza się do kosztów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych. Drugi nie pozwala na zaliczenie do kosztów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą wskutek zmiany rodzaju działalności. Dokonując wykładni tych przepisów w powiązaniu z przytoczonym już art. 16 ust. 1 pkt 1, przewidującym wyłączenie z kosztów generalnie wszystkich wydatków na nabycie lub wytworzenie środków trwałych, można dojść do wniosku, iż ustawodawca, zamieszczając obydwa przytoczone przepisy w katalogu wyłączeń, ograniczył go, a nie rozszerzył. Gdyby przepisy art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 nie znalazły się w ustawie o CIT, zaliczanie strat w środkach trwałych do kosztów podatkowych nie byłoby w ogóle możliwe, bowiem zastosowanie miałby ogólny art. 16 ust. 1 pkt 1, dopuszczający zaliczenie wydatków na nabycie lub wytworzenie środków trwałych do kosztów wyłącznie poprzez odpisy amortyzacyjne lub bezpośrednio w przypadku ich odpłatnego zbycia, ale już nie nieodpłatnego przekazania, zniszczenia czy utraty. Zatem, kierując się jedną z podstawowych zasad wykładni, iż każdemu z przepisów należy nadawać jakąś treść normatywną, a akt prawny nie może zawierać przepisów pustych, należy przyjąć, iż generalnie straty w środkach trwałych mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Podstawą takiej wykładni są przepisy art. 16 ust. 1 pkt 5 oraz pkt 6 interpretowane a contrario.

Jak zatem w praktyce stosować przytoczone przepisy regulujące podatkowe rozliczanie strat w środkach trwałych?

5

Artykuł 16 ust. 1 pkt 5 stanowi, że do kosztów nie można zaliczyć straty w środkach trwałych lub wartościach niematerialnych i prawnych w takiej części, w jakiej została ona pokryta sumą odpisów amortyzacyjnych. Interpretując powyższy przepis a contrario, należy uznać, iż art. 16 ust. 1 pkt 5 pozwala zaliczyć do kosztów wszelkie straty w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w wysokości niepokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, niezależnie od tego, w wyniku jakiego zdarzenia powstała strata. Z kolei, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 6, do kosztów nie można zaliczyć straty w środkach trwałych, w części niepokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, powstałej w wyniku likwidacji tych środków, jeżeli nastąpiła ona na skutek zmiany rodzaju działalności. Przepis ten interpretowany a contrario pozwala więc na zaliczenie do kosztów niepokrytych odpisami amortyzacyjnymi strat w środkach trwałych: a) powstałych na skutek zdarzeń innych niż ich likwidacja, b) będących rezultatem ich likwidacji, o ile nie miała ona związku ze zmianą rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności. Nietrudno więc dostrzec, iż argumentacja organów podatkowych koncentrująca się wokół pojęcia likwidacji środka trwałego i odmawiająca zaliczenia do kosztów strat powstałych na skutek zdarzeń innych niż ich likwidacja, jest oderwana od tego, co w logiczny sposób wynika z przepisów. Uznanie, że w określonym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z likwidacją środka trwałego i tym samym nie ma zastosowania art. 16 ust.

1 pkt 6 ustawy o CIT, powinno rodzić korzystne dla podatnika skutki. Przepis ten zawiera bowiem wyłączenie z kosztów pewnych rodzajów strat w środkach trwałych, a tym samym brak jego zastosowania oznacza, iż strata może zostać uznana za koszt. Ten sam argument znajduje zastosowanie, gdy wprawdzie dochodzi do likwidacji środka trwałego, jednak nie jest to związane ze zmianą rodzaju działalności. Również wtedy art. 16 ust. 1 pkt 6 nie znajduje zastosowania.

Czy oznacza to, że organy podatkowe błędnie interpretują przepisy i podatnicy mogą zaliczyć do kosztów niezamortyzowaną część nakładów na niestanowiącą ich własności nieruchomość?

6

Zaprezentowana argumentacja, chociaż obnaża błędy popełniane przez organy podatkowe w toku procesu wykładni przepisów ustawy o CIT, nie przesądza jeszcze kwestii możliwości zaliczenia do kosztów niezamortyzowanej wartości nakładów na niestanowiącą własności podatnika nieruchomość. Można bowiem przyjąć, że w przypadku pozostawienia nakładów nie mamy w ogóle do czynienia ze stratą, a zatem powyższe uwagi nie mają zastosowania. W tym właśnie kierunku zmierza przytoczony wyrok WSA w Gliwicach z 26 lutego 2008 r. (sygn. I SA/Gl 341/07). Sąd stwierdził w nim, iż w związku z brakiem pojęcia straty w ustawach podatkowych (chodzi tutaj o pojęcie straty poniesionej w związku z konkretnym, jednostkowym zdarzeniem) pojęcie to należy ujmować jako szkodę w rozumieniu prawa cywilnego, a więc ubytek w majątku spowodowany okolicznościami niezależnymi od podatnika. Sąd stwierdził też, iż w rozpatrywanej sprawie podatnik świadomie podjął decyzję o rozwiązaniu umowy najmu, więc nie można uznać, że poniósł stratę w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Zastrzeżenia budzi teza, iż rozwiązanie umowy najmu jest zdarzeniem zależnym wyłącznie od woli podatnika i tym samym nie może prowadzić do powstania po jego stronie szkody. Stawiając powyższą tezę, sąd zdaje się ignorować fakt, iż rozwiązanie umowy najmu zależy na ogół od zewnętrznych czynników o charakterze ekonomicznym, a oświadczenie woli podatnika jest jedynie ich skutkiem. Chybiony wydaje się też argument sądu, iż art. 676 kodeksu cywilnego umożliwia podatnikowi zwrot nakładów, a jeżeli zrezygnował on z tego prawa, to uczynił to na własne ryzyko i skutki tej decyzji nie mogą obciążać Skarbu Państwa. Sąd zdaje się pomijać fakt, iż przepis ten daje właścicielowi tzw. upoważnienie przemienne (facultas alternativa), tzn. może on zatrzymać nakłady za zwrotem ich wartości, ale może też żądać przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego i nie zapłacić wynajmującego ani grosza. Należy stwierdzić, że nie istnieją obecnie żadne racjonalne przesłanki, które przemawiałyby za pozbawieniem podatnika możliwości zaliczania do kosztów niezamortyzowanej wartości nakładów na niestanowiącą własności podatnika nieruchomość, gdy nakłady te są przekazywane nieodpłatnie właścicielowi nieruchomości po opuszczeniu obiektu przez podatnika. Szczególnie chybiona i sprzeczna z wykładnią przepisów ustawy o CIT wydaje się teza, iż warunkiem uznania wartości nakładów za koszt podatkowy jest ich fizyczna likwidacja. Nie można się też zgodzić ze stanowiskiem WSA w Gliwicach, iż w przypadku „dobrowolnego” pozostawienia przez podatnika nakładów na nieruchomości nie występuje po jego stronie strata. Należy mieć nadzieję, że organy podatkowe i sądy administracyjne zmienią niekorzystną dla podatników linię interpretacyjną.■

Rozmawiała EWA CIECHANOWSKA

Michał Modrzejewski

specjalista, Doradztwo Podatkowe KPMG

T Y G O D N I K

P O D A T K O W Y

B

nr 244 163 220

podatki dochodowe

12

ROCZNE ROZLICZENIE PIT

Małżonkowie mogą złożyć wspólne zeznanie PIT Małżonkowie, którzy spełnią ustawowe warunki, mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia podatku dochodowego. W rozliczeniu za 2008 rok wspólne zeznanie będą mogli złożyć również małżonkowie zamieszkujący za granicą, uzyskujący w Polsce większość dochodów. MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

W związku ze zbliżającym się końcem roku zbliża się również czas na podejmowanie decyzji dotyczącej formy rozliczeń dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Regułą jest, że każdy podatnik składa odrębne zeznanie podatkowe. Małżonkowie mają możliwość skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania poprzez złożenie łącznego zeznania podatkowego i uiszczenia podatku od dochodów opodatkowanych na tzw. zasadach ogólnych w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. Uprawnienie do preferencyjnego sposobu rocznego rozliczenia podatku uzależnione jest jednak od spełnienia szeregu warunków. Warto je przypomnieć, tym bardziej że ostatnio uległy one istotnej zmianie. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 6 listopada 2008 r. rozszerzyła zakres uprawnień małżonków do wspólnego rozliczenia. Nowe zasady będą mięć zastosowanie także do zeznań podatkowych za rok 2008.

Wniosek w zeznaniu Mecenes Mariusz Jabczyński, radca prawny w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński Kawecki i Szlęzak, wskazuje, że warunkiem łącznego opodatkowania dochodów małżonków jest złożenie wniosku we wspólnie składanym zeznaniu podatkowym.

E K S P E R T

– Termin na podjęcie decyzji odnośnie do skorzystania z możliwości wspólnego rozliczenia podatkowego dochodów małżonkowie mają do 30 kwietnia 2009 r., przy czym jest to termin prawa materialnego – podkreśla Mariusz Jabczyński. Jak wyjaśnia ekspert, oznacza to, że po jego upływie złożenie wspólnego zeznania lub korekta wcześniej złożonych odrębnych zeznań i złożenie wspólnego zeznania będzie już bezskuteczne i małżonkowie będą podlegać odrębnemu rozliczeniu. – Przepisy ustawy PIT nie przewidują także możliwości wycofania wniosku o wspólne opodatkowanie po upływie

wi Mariusz Jabczyński. Istotne jest jednak to, kiedy uprawomocnił się wyrok orzekający rozwód. – Jeżeli wyrok został ogłoszony w danym roku, ale jego uprawomocnienie się nastąpiło w roku następnym, byli małżonkowie skorzystają z preferencyjnego sposobu rozliczenia za poprzedni rok podatkowy – tłumaczy nasz rozmówca.

Wspólność majątkowa Konieczne jest również istnienie pomiędzy małżonkami przez cały rok podatkowy wspólności majątkowej. Na ten aspekt zwraca uwagę mecenas Piotr Andrzejak, radca prawny i doradca podatkowy w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński Kawecki i Szlęzak. – Zauważyć należy, że pomiędzy małżonkami może istnieć wspólność majątkowa

Ważna liczba

75 proc. co najmniej tyle muszą wynosić łączne przychody małżonków nierezydentów uzyskane w Polsce, aby mogli oni rozliczyć się wspólnie terminu do złożenia zeznania podatkowego – zwraca uwagę ekspert. Dodaje, że jeżeli jeden z małżonków zmarł w trakcie roku podatkowego albo po jego zakończeniu, ale przed dniem, w którym upływa termin do złożenia zeznania, wniosek o wspólne rozliczenie dochodów może złożyć drugi z małżonków. Kolejnym warunkiem łącznego opodatkowania dochodów małżonków jest pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. – Orzeczenie rozwodu pomiędzy małżonkami w trakcie roku podatkowego wyklucza zatem możliwość skorzystania z preferencji – mó-

ustawowa, jak również wspólność określona w umowie majątkowej pomiędzy małżonkami. Ponieważ ustawa o PIT nie stanowi wyraźnie, czy warunkiem wspólnego rozliczenia podatkowego jest istnienie wspólności ustawowej, przyjąć należy, że warunek istnienia wspólności majątkowej spełniony będzie zarówno w przypadku wspólności ustawowej, jak i umownej – twierdzi ekspert.

Miejsce zamieszkania W świetle aktualnego jeszcze stanu prawnego warunkiem skorzystania przez małżonków z preferencyjnego sposobu rozliczenia podatko-

wego jest podleganie przez obu małżonków w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (posiadanie w Polsce miejsca zamieszkania dla celów podatkowych). Mariusz Jabczyński podkreśla, że regulacja ta jest uznawana za niezgodną z zobowiązaniami wynikającymi z art. 39 i 43 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz art. 28 i 31 Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym, bowiem narusza ona zasadę równego traktowania i niedyskryminacji podatników zamieszkałych w obrębie Unii Europejskiej. – Stawia ona w niekorzystnej sytuacji w stosunku do małżonków zamieszkujących w Polsce małżonków mających miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim UE lub EOG, uzyskujących dochody wyłącznie lub prawie wyłącznie z pracy wykonywanej w Polsce – wskazuje Mariusz Jabczyński. To niekorzystne zróżnicowanie usuwa nowelizacja ustawy o PIT, wchodząca w życie 1 stycznia 2009 r., która dostosowuje przepisy ustawy do traktatów międzynarodowych. Jak wyjaśnia Piotr Andrzejak, dodany do art. 6 ustawy o PIT nowy ust. 3a dopuszcza możliwość skorzystania ze wspólnego rozliczenia podatkowego także w odniesieniu do tych małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG albo w Konfederacji Szwajcarskiej. – Preferencja ma zastosowanie również do tych małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi ma miejsce

UPROSZCZONE ZASADY OPODATKOWANIA Nie stanowi przeszkody dla złożenia wspólnego zeznania podatkowego brak uzyskania przez jednego z małżonków przychodów lub osiągnięcie dochodu w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku. Przeszkodą uniemożliwiającą skorzystanie przez małżonków z możliwości wspólnego rozliczenia dochodów jest natomiast osiąganie przez chociażby jednego z małżonków dochodów, do których mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, opodatkowane na podstawie ustawy o podatku zryczałtowanym (ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową) lub ustawy o podatku tonażowym. zamieszkania za granicą – mówi Piotr Andrzejak.

Warunki do spełnienia Skorzystanie przez tych małżonków z możliwości wspólnego rozliczenia podatkowego wymaga jednak spełnienia dodatkowych warunków. Mariusz Jabczyński wyjaśnia, że konieczne jest, aby przychody małżonków, podlegające w Polsce opodatkowaniu stanowiły łącznie co najmniej 75 proc. całkowitego przychodu osiąganego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym. Ponadto małżonkowie będą zobowiązani do udokumentowania miejsca zamieszkania dla celów podatkowych certyfikatem rezydencji. – Konieczne jest także, aby właściwa umowa

w sprawie unikania podwójnego opodatkowania lub inna właściwa umowa międzynarodowa, których stroną jest Polska, zawierała podstawę prawną do uzyskania przez polskie organy podatkowe informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik małżonek ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych – wylicza Mariusz Jabczyński. Ekspert dodaje, że taką podstawę prawną zawiera np. konwencja z 20 lipca 2006 r. między Polską i Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 6 ust. 2 i 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). ■ Art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 209, poz. 1316). Partnerem jest kancelaria

W Y J A Ś N I A

Jak traktowane są odsetki od lokat oddziałów spółek zagranicznych W jaki sposób opodatkowane są odsetki od depozytów złożonych przez oddział zagranicznego przedsiębiorcy w polskim banku? W rozumieniu ustawy o CIT oddział przedsiębiorcy zagranicznego stanowi zakład zagraniczny (art. 4a pkt 11 lit. a). W konsekwencji dochody osiągane za pośrednictwem oddziału zasadniczo podlegają opodatkowaniu w Polsce. Odsetki od depozytów złożonych przez oddział w polskim banku stanowią zatem przychód podatkowy podlegający ogólnym zasadom opodatkowania. W klasycznej sytuacji oznacza to, że przedsiębiorca zagraniczny (w praktyce jego polski oddział) doliczy kwotę otrzymanych odsetek do swoich przychodów, których nadwyżka ponad koszty uzyskania stanowić będzie dochód opodatkowany według stawki 19 proc.

SŁAWOMIR ŁUCZAK

radca prawny, partner w Zespole Podatkowym Sołtysiński Kawecki i Szlęzak

Niestety, polski prawodawca zastawił małą pułapkę na oddziały. W art. 26 ust. 1d ustawy o CIT postanowiono, że wypłacający należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy (np. odsetki) na rzecz nierezydentów posiadających w Polsce zagraniczny zakład pobierają u źródła zryczałtowanego podatek w wysokości 20 proc. przychodu od dokonywanych wypłat. Nie dotyczy to sytuacji, gdy nierezydent (w praktyce jego oddział) dostarczy tym podmiotom certyfikat rezydencji wraz ze specjalnym pisemnym oświadczeniem potwierdzającym, że wypłacane należności są związane z działalnością zakładu. Oczywiście, nierzadko zdarza się, że nierezydenci dokonują depozytów pieniężnych, zapominając lub nie wiedząc o obowiązku dostarczenia bankowi tych dokumentów. Naiwnie zakładają, że skoro prowadzą w Polsce działalność za

pośrednictwem oddziału, nie są w tym zakresie traktowani jako nierezydenci podatkowi. Tymczasem konsekwencją braku dostarczenia dokumentów jest uzyskanie przez oddział odsetek w wysokości o 20 proc. mniejszej od zakładanej. Na tym jednak nie koniec problemów oddziału. Pobrana przez bank kwota podatku nie może zostać w prosty sposób uwzględniona w rocznym zeznaniu podatkowym składanym w imieniu przedsiębiorcy zagranicznego przez jego polski oddział. Roczne zeznania CIT nie przewidują takiej możliwości. Jednocześnie odsetki muszą zostać zadeklarowane w tych zeznaniach jako przychód podatkowy, co prowadzi faktycznie do podwójnego opodatkowania (przynajmniej czasowego). Jedynym sposobem na odzyskanie 20 proc. podatku jest wystąpienie przez oddział z wnioskiem

o stwierdzenie i zwrot nadpłaty. Postępowanie takie nie będzie jednak proste, gdyż organy mogą twierdzić, że podatek pobrany przez bank był należny (bo w dacie poboru podatnik nie dostarczył bankowi dokumentów wymaganych przez art. 26 ust. 1d ustawy o CIT), a zatem nie spełniał definicji nadpłaty w rozumieniu art. 72 Ordynacji podatkowej. Powyższe zagrożenie dotyczy nie tylko odsetek wypłacanych oddziałom przedsiębiorców zagranicznych. Opisane zasady opodatkowania dotyczą bowiem wszystkich podmiotów uznanych za zagraniczny zakład. Ponadto obejmują wszelkie należności wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy o CIT, w szczególności należności licencyjnych oraz wynagrodzeń za tzw. usługi niematerialne (np. doradcze, księgowe, prawne, gwarancje i poręczenia).■ (MGM)

T Y G O D N I K

nr 244

P O D A T K O W Y

poradnia podatkowa Jakie auto uznaje się za nowe dla celów VAT Kupiłem samochód w Austrii. Auto jest powypadkowe i ma więcej niż pół roku, ale nie ma przejechanych 6 tys. km. Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. Urząd celny naliczył mi VAT, uznając, że jest to nowy środek transportu. Jakie są podstawy uznania samochodu za nowy pojazd? W tej sytuacji należy w pierwszej kolejności ustalić, czy nabywany przez podatDOROTA nika samochód należy uznać za nowy śroBACZEWSKAdek transportu w rozumieniu przepisów -GOLIŃSKA partner, o VAT. Definicja nowego środka transpordoradca tu została umieszczona w słowniczku do podatkowy, ustawy o VAT, tj. w art. 2 pkt 10. Zgodnie Independent z tym przepisem nowymi środkami transTax Advisers portu są m.in. pojazdy lądowe wymienioDoradztwo ne w poz. 1-4, 9, 10 i 15-20 załącznika nr Podatkowe 1 do ustawy, napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż 6 tys. kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy; za moment dopuszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zarejestrowany lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza. Jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, za moment dopuszczenia do użytku tego pojazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta. W tej dość skomplikowanej definicji nowego środka transportu w sytuacji podatnika na uwagę zasługują dwa elementy. Po pierwsze, aby samochód był uznany za nowy, nie może być użytkowany dłużej niż 6 miesięcy od dnia jego rejestracji. Po drugie, samochód nie może przejechać więcej niż 6 tys. kilometrów. Użycie spójnika lub w definicji oznacza, że aby uznać samochód za nowy, wystarczy, aby został spełniony tylko jeden z warunków, tj. pierwszy lub drugi. Zważywszy więc, iż samochód nabyty przez podatnika nie przejechał 6 tys. km w rozumieniu przepisów o VAT, jest on traktowany jako nowy środek transportu i podlega opodatkowaniu 22-proc. VAT. W konsekwencji podatnik jest zobowiązany do rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia tego samochodu dla celów VAT.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 2 pkt 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54 poz. 535 z późn. zm.).

Jak rozliczyć umorzenie udziałów Spółka nabywa udziały własne od wspólników w celu ich umorzenia. Czy kwota podana w uchwale wspólników, stanowiąca wynagrodzenie za umorzone udziały, powinna zawierać 19-proc. podatek? Jeżeli zapis w uchwale mówi, że wspólnik za umorzone udziały, ma otrzymać np. 100 tys. zł, to należy przy wypłacie potrącić od tej kwoty 19-proc. podatek czy też wypłacić 100 tys. zł i dodatkowo zapłacić podatek? Zapis uchwały mówiący o tym, że za umorzone udziały wspólnik ma otrzymać 100 tys. zł, należy odczytywać tak, że wynagrodzenie za umorzone udziały wynosi KATARZYNA RYSZARD 100 tys. zł. Z podatkowego punktu widzedoradca nia oznacza to, że w związku z umorzepodatkowy, niem udziałów spółki za wynagrodzeniem Kancelaria wspólnik uzyska przychód 100 tys. zł. Przypomnieć jednak należy, że opodatkowaniu Miller Canfield podatkiem dochodowym podlega zasadniczo dochód. Dochód taki, w przypadku uzyskania przycho-

du w związku ze zbyciem udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia, jest równy różnicy pomiędzy ceną sprzedaży udziałów a wcześniej poniesionymi wydatkami na ich zakup lub objęcie (art. 24 ust. 5d ustawy o PIT i art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT). Dochód ten jest opodatkowany podatkiem dochodowym według stawki 19 proc. (u osób fizycznych na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, u osób prawnych na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o CIT). W opisanej sytuacji zastosowanie znajduje instytucja płatnika podatku dochodowego, którym będzie spółka skupująca swoje udziały i wypłacająca wynagrodzenie. Ma ona zatem obowiązek potrącić podatek dochodowy należny od wspólników, którym należy się wynagrodzenie, i odprowadzić go na rachunek urzędu skarbowego. Tak stanowią przepisy art. 41 ust. 4 ustawy o PIT oraz art. 26 ust. 1 ustawy o CIT. Potrącenie zaś podatku od wynagrodzenia oznacza tyle, że udziałowcy otrzymają wynagrodzenie określone w uchwale pomniejszone o należny od niego podatek. Nie musi to być jednak kwota mniejsza o 19 proc., bo zależy, jakie były wcześniejsze koszty udziałowców związane z uzyskaniem zbywanych teraz udziałów. Zakładając np., że udziałowiec objął udziały za 60 tys. zł, otrzyma on do ręki wynagrodzenie 92 400 zł. 7600 zł należnego podatku odprowadzi spółka jako płatnik na rachunek swojego urzędu skarbowego, jeżeli udziałowiec jest osobą fizyczną albo na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla udziałowca będącego osobą prawną.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 24 ust. 5d, art. 30a ust. 1 pkt 4, art. 41 ust. 4, ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Co jest kosztem przy transakcjach giełdowych Jestem inwestorem giełdowym. Przy dokonywaniu inwestycji korzystam z literatury fachowej, mam też wykupioną prenumeratę czasopism specjalistycznych. Opłacam również abonament za dostęp do serwisu notowań. Czy tego typu wydatki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z różnych inwestycji giełdowych? Przychody z tytułu inwestycji giełdowych stanowią przychody z kapitałów pieniężnych. Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych EDYTA (PIT) uzyskane dochody z tego tytułu są GŁĘBICKA doradca obciążone 19-proc. podatkiem. podatkowy, Dochodem jest różnica między sumą Kancelaria przychodów uzyskanych z tytułu odpłatManugiewicz nego zbycia papierów wartościowych Trzaska i z realizacji praw z nich wynikających, i Wspólnicy a także różnica z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów. Kosztem bezpośrednio związanym z inwestycjami giełdowymi będzie cena nabycia akcji lub innych papierów wartościowych. Natomiast inne wydatki poniesione przez podatnika w roku podatkowym, jak np. koszty usług biura maklerskiego, prowizji i odsetek od kredytów zaciągniętych na zakup akcji, należy zaliczyć do kosztów pośrednich. W praktyce kwalifikacja wydatków nieprzypisanych bezpośrednio do danej transakcji budzi jednak wiele rozbieżności interpretacyjnych. Dodatkowe wydatki ponoszone przez podatników inwestujących na giełdzie niewątpliwie przyczyniają się do osiągania dochodów z tego źródła, zatem powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Na przykład Urząd Skarbowy w Lubartowie uznał, że do kosztów ze zbycia akcji mogą zostać zaliczone koszty dostępu do serwisu notowań (pismo z 31 maja 2005 r., nr DP1-415-4/05). Mając na uwadze powyższe, należy uznać, że także wydatki na zakup prasy i literatury fachowej o tematyce ściśle związanej z inwestowaniem na giełdzie, potrzebnej w procesie podejmowania decyzji o inwestowaniu w papiery wartościowe oraz instrumenty pochodne, stanowią koszty uzyskania przychodu przy ustalaniu do-

B

13

chodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych. Potwierdził to m.in. Urząd Skarbowy w Siedlcach (pismo z 13 czerwca 2005 r., nr 1426/PD/415-26A/05/AA). Pamiętać należy, że wydatek poniesiony np. na nabycie akcji w momencie ich zakupu nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Przedmiotowy wydatek staje się kosztem uzyskania przychodu dopiero w momencie ich zbycia, przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych konkretnych akcji.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 10 ust. 1 pkt 7, art. 17 ust. 1 pkt 6, oraz ust. 2, art. 22 ust. 1, art. 30b ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Jak rozliczyć sprzedaż kolekcjonerską Sprzedaję na aukcji internetowej własne kolekcje różnych rzeczy (filatelistyka, numizmatyka, ikony). Ostatnio do mojego mieszkania zapukali urzędnicy kontroli skarbowej. Czy grożą mi jakieś kary? Czy wyprzedając własne kolekcje, powinienem był zarejestrować działalność gospodarczą? Kolekcjoner sprzedający na aukcji internetowej przedmioty pochodzące z jego majątku osobistego zapłaci podatek dochodowy jedynie wtedy, gdy sprzeda je przed upływem sześciu pełnych miesięcy kalendarzowych od chwili nabycia. Osoba taka nie powinna być traktowana jako podatnik VAT, nie zapłaci też PCC – podaSZYMON CZERWIŃSKI tek ten rozliczy bowiem nabywca, i to jekonsultant, dynie w sytuacji, gdy wartość rynkowa Accreo Taxand przedmiotu przekroczy 1 tys. zł. Inaczej jest w sytuacji, gdy osoba kupuje przedmioty, zakładając, że sprzeda je potem z zyskiem, i postępuje tak w sposób zorganizowany i ciągły. Faktycznie mamy wtedy do czynienia z działalnością gospodarczą, opodatkowaną zarówno PIT, jak i – w przypadku, gdy roczny obrót przekracza 50 tys. zł – VAT. Jeżeli jednak podatnik przy nabyciu przedmiotu nie miał prawa odliczyć podatku naliczonego i używał go przez 6 miesięcy, sprzedaż tego przedmiotu będzie zwolniona z VAT. Jeśli działania kolekcjonera będą spełniać warunki uznania ich za działalność gospodarczą, będzie on musiał dopełnić szeregu obowiązków. Po pierwsze, działalność – pod groźbą odpowiedzialności za wykroczenie – należy zarejestrować. Po drugie, trzeba zaktualizować zgłoszenie na NIP, a gdy obroty przekroczą 50 tys. zł – zarejestrować się na VAT. Po trzecie, kolekcjoner jest również zobligowany do prowadzenia ksiąg na potrzeby PIT i ewidencji na potrzeby VAT, nawet będąc zwolnionym z tego podatku z uwagi na małe obroty. W sytuacji, gdy będzie podatnikiem VAT, musi on również składać deklaracje i wystawiać faktury. Niedopełniając powyższych obowiązków narazi się na grzywnę za wykroczenie skarbowe, a w przypadku gdy uszczuplenie podatku przekracza ok. 5,5 tys. zł – przestępstwo skarbowe. Rzecz jasna, że zarówno kolekcjoner opodatkowany z tytułu sprzedaży przedmiotów używanych krócej niż sześć miesięcy, jak i opodatkowany ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej będzie musiał uiścić zaległy podatek wraz z odsetkami. Grozi mu również grzywna za niepłacenie podatków i nieujawnienie podstawy opodatkowania (w tym wypadku również za przestępstwo skarbowe). Małżonek kolekcjonera odpowiada za jego zobowiązania podatkowe zarówno – co do zasady – z majątku wspólnego, jak i osobistego, zaś członkowie rodziny – jeśli współdziałają oraz uzyskują korzyści z działalności podatnika.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 10 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). ■ Art. 15, art. 42 ust. 2 pkt 2, ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). ■ Art. 9 pkt 6 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. Oprac. PM 450 z późn. zm.).

WIĘCEJ NA TEN TEMAT ■ Jak opodatkować sprzedaż używanych samochodów ■ Zbycie akcji w celu umorzenia nie jest przychodem ■ Jak rozliczyć transakcje internetowe

Gazeta Prawna nr 165/2008 Gazeta Prawna nr 224/2008 Gazeta Prawna nr 31/2008

strona A11 strona C12 strona 17

T Y G O D N I K

B

P O D A T K O W Y

nr 244 163 220

rachunkowość

14

E K S P E R C I

ZAMKNIĘCIE ROKU 2008

Jak zaksięgować zakup ozdób choinkowych

Zaliczki w bilansie ujmuje się w różnych pozycjach Otrzymaną od kontrahenta zaliczkę na poczet dostawy środków trwałych ujmuje się w bilansie jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Jeżeli wpłacone środki dotyczą towarów lub usług, stanowią w sprawozdaniu zaliczkę na dostawy. AGNIESZKA POKOJSKA [email protected]

Ujmowanie w bilansie zaliczek zarówno otrzymanych od kontrahentów, jak i wpłaconych przez spółkę na poczet przyszłych dostaw zależy od celu, na jaki zostały one wpłacone (np. środki trwałe, towary, usługi).

Otrzymane środki Problem z odpowiednim przyporządkowaniem zdarzenia gospodarczego do odpowiedniej pozycji sprawozdania może się pojawić w przypadku środków wpłaconych spółce przez kontrahentów. Należy bowiem pamiętać, że otrzymane zaliczki na poczet dostaw, które zostaną wykonane w następnym okresie sprawozdawczym, ewidencjonuje się na koncie 850 – Rozliczenia międzyokresowe przychodów. Taka ewidencja w księgach rachunkowych wynika z zasad memoriału i współmierności przychodów i kosztów. Natomiast zgodnie z tymi zasadami w księgach ujmuje się wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody, niezależnie od terminu ich zapłaty. Przy czym do pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą przychody dotyczące przyszłych okre-

sów – zwane rozliczeniami międzyokresowymi przychodów. Jednak mimo że w księgach rachunkowych zaliczka widnieje na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów, nie zawsze należy ją umieszczać w tej właśnie pozycji w bilansie. Będzie tak w przypadku zaliczek otrzymanych na inne cele niż dostawy i usługi, czyli np. na środki trwałe. Z kolei zaliczki otrzymane na poczet przyszłych dostaw towarów w bilansie powinny być ujęte jako zobowiązania krótkoterminowe. Należy je umieścić w pasywach bilansu odpowiednio w zależności od tego, czy zostały przekazane przez jednostki powiązane, czy pozostałe, w pasywach w pozycji B.III.1b) lub B.III.2e) Zaliczki na dostawy.

Zapłacone zaliczki Również zapłacone przez spółkę zaliczki będą ujmowane w pasywach bilansu w zależności od tego, co będzie przedmiotem dostawy. Tak więc w przypadku towarów i materiałów, a także usług wykazuje się je w pozycji B.I. Zaliczki na dostawy, natomiast środków trwałych w pozycji A.II.3 Zaliczki na środki trwałe w budowie. Takie wykazanie w sprawozdaniu zapłaconych środ-

Jak ująć w księgach rachunkowych zakup bombek i lampek na choinkę do firmy. Choinka będzie stała w sali konferencyjnej.

Jak ująć zaliczkę na dostawę towaru Spółka otrzymała od kontrahenta zaliczkę na poczet dostawy towarów w wysokości 13 176 zł (w tym 22 proc. VAT). Została wystawiona faktura VAT. Natomiast towary zostaną dostarczone w następnym okresie sprawozdawczym. Rachunek bankowy 1) 13 176

Rozrachunki z odbiorcami 2) 10 800 13 176 (1 3) 2 376

Rozliczenie międzyokresowe przychodów 10 800 (2

Rozliczenie VAT należnego 2 376 (3

1. Otrzymanie zaliczki na konto bankowe 2. Wystawienie faktury VAT na zaliczkę 3. Równoległe do operacji 2 rozliczenie VAT W bilansie zaliczka w wysokości 10 800 zł powinna być ujęta w pasywach w pozycji B.III.2e) Zaliczki na dostawy. ków pieniężnych będzie właściwe, nawet jeżeli do końca roku obrotowego spółka nie otrzymała faktury. Potwierdzeniem dokonania wpłaty jest bowiem wyciąg bankowy, a także faktura, którą spółka otrzyma na początku kolejnego okresu sprawozdawczego. Należy pamiętać, że w przypadku zaliczek otrzymywanych i wypłacanych w walutach obcych konieczne jest ich przeliczenie na walutę polską. Należy to uczynić według kursu średniego ustalone-

go dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski obowiązującego na dzień bilansowy. W przypadku gdy rok kalendarzowy pokrywa się z obrotowym, dniem bilansowym jest 31 grudnia. Skutki tej wyceny należy ująć odpowiednio jako przychody lub koszty finansowe.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

WIĘCEJ NA TEN TEMAT Różnice kursowe trzeba wykazać Gazeta Prawna nr 239/2008

strona B14

ZASADY BIL ANSOWE

Nadwyżka VAT to należność krótkoterminowa Nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym ujmuje się w bilansie jako należności krótkoterminowe z tytułu podatków, dotacji, ceł itp. AGNIESZKA POKOJSKA [email protected]

Zobowiązania spółki z tytułu wszelkich podatków zarówno tych płaconych do budżetu państwa, jak i samorządu terytorialnego ujmuje się w pasywach bilansu jako zobowiązania krótkoterminowe. Właściwa w tym przypadku jest pozycja B.III. 2g) Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń. W tym miejscu wykazuje się należność z tytułu nadwyżki VAT należnego nad VAT naliczonym wynikający z deklaracji VAT-7 (w przypadku rozliczeń co miesiąc). W tej samej pozycji wykazu-

je się również zobowiązania z tytułu: ■ podatku dochodowego od osób prawnych, np. wynikającego z rozliczenia rocznego, ■ podatku dochodowego od osób fizycznych, ■ składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Można tu również ujmować podatek dochodowy i składki ZUS związane z pensjami za grudzień, które będą wypłacone w styczniu, pod warunkiem jednak, że nie zniekształci to wyniku finansowego. Wartości te można też ująć w pasywach w pozycji B.I.3 Pozostałe rezerwy krótkoterminowe. Podobnie będzie w przypadku VAT należnego, któ-

ry wynika z faktury, ale będzie stanowić zobowiązanie dopiero w następnym okresie sprawozdawczym. Takie sytuacje mogą powstać np. w przypadku usług spedycyjnych, przeładunkowych, budowlanych lub budowlano-montażowych. W przypadku należnego podatku od towarów i usług można go wykazać w pasywach bilansu albo w pozycji B.III. 2g) Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu podatków lub też w pozycji B.I.3 Pozostałe rezerwy krótkoterminowe. Trzeba jednak pamiętać, że ujęcie go jako zobowiązania jest możliwe tylko w przypadku, gdy nie zniekształci to obrazu majątkowego i finansowego przedstawionego w sprawozdaniu. Podatki wykazuje się czasami również jako należności.

W Y J A Ś N I A J Ą

Będzie tak np. w przypadku nadwyżki VAT naliczonego nad należnym. W tym przypadku właściwa jest pozycja aktywów B.II.2 b) Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek z tytułu podatków dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń. W tym samym miejscu ujmuje się również należności od budżetu państwa oraz budżetów samorządowych np.: nadpłatę podatku dochodowego, nadpłatę podatku od środków transportowych, a także kwoty do zwrotu wynikające z decyzji organów podatkowych, celnych lub ZUS.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 28 ust. 1 pkt 7, 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

W związku ze zbliżającymi się świętami Bożego Narodzenia firmy często dokonują wydatków związanych z zakupem gadżetów świątecznych typu: choinka, bombki BOŻENA czy też inne dekoracje świąteczne. Są to PASZKOWSKA koszty ponoszone w celu poprawy atmosfekierownik ry i wystroju firmy. Podobnie jak Izba SkarDepartamentu bowa w Poznaniu w wydanej interpretacji Audytu indywidualnej z 13 lutego 2008 r. nr w Europejskim ILPB3/423-235/07-2/MC, uważam, że naCentrum Audytu leży wziąć pod uwagę fakt, że tego typu zakupy mają charakter okazjonalny, wyjątkowy, związany z tradycją świąt Bożego Narodzenia, które nie spełniają podstawowej przesłanki reprezentacji, jaką jest wystawność. Tego rodzaju zakupy nie stanowią bowiem działań o charakterze wyjątkowym, specjalnym, mającym na celu okazałe, ekskluzywne czy wytworne przedsięwzięcia, które odbiegałyby od zwyczajowo przyjętego reprezentowania przedsiębiorstwa. W związku z powyższym zakupów tego typu nie należy zaliczać do kosztów reprezentacji, a co za tym idzie, możliwe jest zakwalifikowanie ich do kosztów podatkowych. Ewidencja rachunkowa związana z zakupami świątecznymi przebiegać powinna w następujący sposób: faktura dokumentująca zakup, (strona Ma) konto – Rozrachunki z dostawcami w korespondencji z zespołem kont 4 lub 5. Koszty tego typu zalicza się w ewidencji księgowej do kosztów działalności operacyjnej jednostki i ujmuje się na koncie zespołu 4 – Pozostałe koszty rodzajowe lub koncie zespołu 5 jako koszty zarządu w cenach zakupu lub nabycia (strona Wn).■ (AP)

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 3 ust. 1 pkt 31 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Jak ująć środki pieniężne w drodze Jak ująć w sprawozdaniu środki pieniężne w drodze – gotówkę pobraną z bankomatu. Czy poprawne będzie wykazanie ich w bilansie w pasywach w pozycji B – zobowiązania krótkoterminowe? Pobranie gotówki z bankomatu należy zaksięgować po stronie Wn na koncie – Kasa oraz po stronie Ma na koncie – Środki pieniężne w drodze, na podstawie dokumentu KP. Wyciąg bankowy potwierdzający wypływ z rachunku bieżącego jednostka otrzyma prawdopodobnie później i dopiero wtedy obHANNA KOBUS ciążony zostanie rachunek bieżący kwotą postarszy konsultant braną z bankomatu (księgowanie strona Wn TPA Horwath konta – Środki pieniężne w drodze, strona Horodko Audit Ma konta – Rachunek bieżący). Pojawia się pytanie, czy saldo Ma na koncie – Środków pieniężnych w drodze, należy prezentować w aktywach, czy pasywach bilansu jako zobowiązanie krótkoterminowe. Prawidłową prezentacją jest zmniejszenie salda środków pieniężnych w aktywach. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o rachunkowości przez zobowiązanie rozumie się wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Środki pieniężne w drodze w opisanej sytuacji nie spełniają tej definicji. Ponadto, gdyby saldo to zostało zaprezentowane po stronie pasywów, powstałaby sytuacja podwójnego ujęcia tej samej kwoty środków pieniężnych po stronie aktywów (raz jako środki pieniężne w kasie, drugi raz jako środki na rachunku bieżącym). Środki pieniężne w drodze prezentowane są zazwyczaj jako inne środki pieniężne. W opisanej sytuacji saldo Ma powinno pomniejszyć kwotę wykazywaną w pozycji środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych. Taki sposób prezentacji odzwierciedla faktyczny stan środków pieniężnych posiadanych przez jednostkę. W ten sposób zachowana zostanie podstawowa zasada polegająca na tym, aby zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmować w księgach rachunkowych i wykazywać w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.■ (AP)

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 3 ust. 1 pkt. 20 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

T Y G O D N I K

nr 244 220

P O D A T K O W Y

B

interwencja...

15

Jak opodatkować zamianę mieszkań Rozliczanie najmu opodatkowanego ryczałtem Podatniczka chce zawrzeć umowę zamiany mieszkań. Planuje też zakup mieszkania i chce je później zamienić na większe i droższe. Różnica między mieszkaniami to ok. 60 tys. zł. – Kiedy najkorzystniej dokonać zakupu? Czy przy umowie zamiany zapłacę podatek dochodowy, jeżeli mieszkanie zostanie kupione po 1 stycznia 2009 r. i zamienione na inny lokal mieszkaniowy – pyta pani Małgorzata w liście do redakcji. O zasady opodatkowania zamiany mieszkań zapytaliśmy Izbę Skarbową w Gdańsku. Natomiast o rozwiązanie problemu naszej czytelniczki – Macieja Kulawika z Allen & Overy, A. Pędzich.

IZBA SKARBOWA W GDAŃSKU WYJAŚNIŁA GP Jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest odpłatne zbycie nieruchomości oraz praw ustanowionych na nieruchomościach, jeżeli nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych u każdej ze stron umowy przenoszącej własność jest wartość nieruchomości lub prawa zbywanego w drodze zamiany. Przychodów tych nie łączy się z pozostałymi przychodami i podlegają one opodatkowaniu 10-proc. zryczałtowanym podatkiem od przychodu (dotyczy to nieruchomości i praw majątkowych nabytych przed 1 stycznia 2007 r.) lub 19-proc. podatkiem od dochodu (dotyczy to nieruchomości i praw majątko-

wych nabytych po 31 grudnia 2006 r.). Jeżeli przedmiotem zbycia jest nieruchomość nabyta przed 1 stycznia 2007 r., wówczas podatek jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia zamiany na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika. Osoba, która dokonała zamiany, składa w tym samym terminie deklarację PIT-23. Jednak w przypadku gdy przedmiotem zamiany są wyłącznie znajdujące się na terytorium Polski: budynki mieszkalne, ich części lub udziały w takich budynkach, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość lub udziały w takim lokalu; spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w tych prawach; grunt, udział w gruncie albo prawo użytkowania wieczystego gruntu lub udział w takim prawie, związanych z budynkiem lub lokalem o charakterze mieszkalnym – to

przychód uzyskany z zamiany tych nieruchomości podlega w całości zwolnieniu z opodatkowania. W odniesieniu do nieruchomości i praw majątkowych nabytych po 31 grudnia 2006 r. podatnik dokonujący zamiany płaci podatek dochodowy w wysokości 19 proc. uzyskanego dochodu. Podstawą obliczenia podatku jest dochód, będący różnicą pomiędzy przychodem z zamiany a kosztami uzyskania przychodu ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d ustawy o PIT, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Podatek dochodowy wykazuje się w zeznaniu rocznym: PIT-36 dla osób prowadzących działalność gospodarczą i uzyskujących dochody za pośrednictwem płatnika, PIT-36L dla osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną według 19-proc. stawki podatku, PIT-38 dla osób uzyskujących przychody z kapitałów pieniężnych.

Podatnik zobowiązany jest sam obliczyć wysokość podatku, zadeklarować go w zeznaniu i wpłacić do urzędu skarbowego w terminie złożenia tego zeznania. Wolne od podatku dochodowego są natomiast przychody uzyskane z zamiany: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku; lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie; prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie – jeżeli podatnik był zameldowany w takim budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Warunkiem zastosowania zwolnienia jest złożenie w urzędzie skarbowym w terminie do 30 kwietnia 2009 r. oświadczenia, że podatnik spełnia warunki do zwolnienia.

EKSPERT WYJAŚNIA Zakładam, że przedmiotem zamiany będą mieszkania położone w Polsce oraz że chodzi o mieszkania stanowiące odrębną nieruchomość lub będące przedmiotem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z odpłatnego zbycia m.in. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, jeżeli podatnik był zameldowany w takim lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia (uwaga, dla celów zwolnienia powinno się również uwzględnić okres zameldowania przed nabyciem mieszkania). Niestety, zwolnienie obowiązywać będzie wyłącznie w stosunku do mieszkań nabytych pomiędzy 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r. Zatem jedynie jeżeli mieszkanie zostałoby nabyte jeszcze w tym roku i podatnik spełniałby wskazany warunek uprawniający do zwolnienia, nie podlegałby opodatkowaniu z tytułu zamiany. Pamiętać przy tym należy, że podatnik powinien dopełnić wymogu zgłoszenia okoliczności, że spełnia warunki do zwolnienia w stosownym urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od dnia zamiany. Od 1 stycznia 2009 r. w miejsce obecnie obowiązującego zwolnienia będzie obowiązywać zwolnienie w pewnej mierze podobne do obowiązującego przed 2007 rokiem. Wolny od podatku dochodowego będzie dochód uzyskany z odpłatnego zbycia m.in. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość i spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w proporcji, w jakiej pozostawać będzie przychód wydatkowany przez podatnika na własne cele mieszkaniowe do całości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości. Przedstawmy to na przykładzie: jeżeli podatnik sprzeda nieruchomość za 1000, przy czym osiągnie dochód w wysokości 200, a następnie połowę tego przychodu, tj. 500, podatnik wydatkuje na własne potrzeby mieszkaniowe, wolne od podatku będzie 100 [200x (500/1000)]. Przy obliczaniu proporcji należy uwzględnić jedynie te udokumentowane wydatki, które podatnik poniesie począwszy od dnia zbycia, nie później niż w okresie

dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym odpłatne zbycie nastąpiło. Należy też zwrócić uwagę, że w odróżnieniu od przepisów obowiązujących przed 2007 rokiem, dochód nie będzie podlegał 10-proc. zryczałtowanemu podatkowi od przychodu, lecz 19-proc. Odnosząc te zasady do pytania podatnika, według obecnego stanu prawnego umowa zamiany nie będzie podlegać podatkowi dochodowemu jedynie wtedy, gdy podatnik spełni opisane warunki do uzyskania zwolnienia (okres 12 miesięcy zameldowania na pobyt stały). Natomiast nabycie mieszkania po 1 stycznia 2009 r., a następnie jego zamiana nie powinna skutkować opodatkowaniem niezależnie od okresu, w którym podatnik będzie w kupionym mieszkaniu zamelMACIEJ KULAWIK dowany. Zgodnie z nowymi przepisami, radca prawny w przypadku zamiany mieszkań za wywspółpracujący datki poniesione na własne cele mieszkaz Allen & Overy, niowe należy uważać wartość mieszkaA. Pędzich nia otrzymywanego w zamian. Ponieważ w przypadku podatnika mieszkanie, które otrzyma w zamian, jest warte więcej niż mieszkanie, które zamienia, zatem jego przychód w całości zostanie przeznaczony na własne cele mieszkaniowe i z jego perspektywy zamiana w ogóle nie będzie opodatkowana PIT. ■

PODSTAWA PRAWNA ■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Opracowała EWA MATYSZEWSKA

[email protected]

Do 2 lutego 2009 r. podatnicy, którzy rozliczają dochody uzyskane z najmu, podnajmu lub dzierżawy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, muszą rozliczyć się z fiskusem. Warto więc przygotować się wcześniej do wypełnienia PIT-28 oraz załączników PIT-28/A lub PIT-D i PIT-O. Podczas ostatniego dyżuru czytelnicy najczęściej pytali: ■ W poz. 5 części A zeznania PIT-28 trzeba wpisać adres właściwego urzędu skarbowego. Co znaczy – właściwego, jeśli jestem zameldowany w innym miejscu niż mieszkam? Przepisy ustawy o ryczałcie jako właściwy określają urząd skarbowy miejsca zamieszkania, a nie zameldowania podatnika. Trzeba o tym pamiętać, gdyż pojęcia te nie są tożsame. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu, pracuje, prowadzi działalność gospodarczą itp. I właśnie adres urzędu skarbowego właściwego dla tego miejsca podatnik podaje w zeznaniu. Nie trzeba więc KRZYSZTOF KOŚLICKI przy wypełnianiu tej rubryki uwzględniać ekspert GP adresu zameldowania stałego czy czasowego. Nie ma tu także znaczenia miejsce położenia wynajmowanej nieruchomości. Również w części B zeznania podatnik podaje adres swojego zamieszkania, a nie zameldowania. ■ Jaki jest limit dla najmu obowiązujący w 2008 roku dla stawki 8,5 proc. i jak rozliczać się po jego przekroczeniu? Wysokość ryczałtu od przychodów z najmu wynosi 8,5 proc. do wysokości przychodów nieprzekraczających równowartości 4 tys. euro. W celu przeliczenia limitu przychodów należy zastosować średni kurs euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z 1 października roku poprzedzającego rok podatkowy. Dla 2008 roku wysokość tego limitu po przeliczeniu na złote wynosi 15 072 zł. Jeśli więc przychody z najmu, podnajmu lub dzierżawy przekroczą 2008 roku kwotę 15 72 zł, to podatnicy zapłacą od nadwyżki ponad ten limit 20-proc. ryczałt. Przykładowo podatnik uzyskuje z najmu mieszkania 1,5 tys. zł miesięcznie. Z tego tytułu płaci co miesiąc ryczałt według stawki 8,5 proc., który wynosi 1500 x 8,5 proc. = 127,5 zł. Po 10 miesiącach (w październiku) jego przychód z tego tytułu wyniesie już 15 tys. zł. Zatem w listopadzie przychód przekroczy wysokość limitu – 15 072 zł i podatnik od nadwyżki zapłaci już ryczałt według stawki 20 proc. Ryczałt za listopad będzie więc sumą dwóch kwot: jedna to opodatkowana stawką 8,5 proc. brakująca do limitu kwota, w tym przypadku wyniesie ona 72 zł, gdyż 15 072 zł – 15 000 zł = 72 zł, a więc ryczałt wyniesie 72 zł x 8,5 proc. = 6,12 zł, a druga kwota to opodatkowana stawką 20 proc. nadwyżka ponad limit, czyli 1500 zł – 72 zł = 1428 zł, a ryczałt to 1428 zł x 20 proc. = 285,60 zł. Całkowita kwota ryczałtu za listopad wyniesie więc 6,12 zł + 285,60 zł = 291,72 zł. Natomiast przychód za grudzień będzie już w całości opodatkowany 20-proc. stawka ryczałtu i wyniesie 1500 zł x 20 proc. = 300 zł. ■ Z jakich ulg mogą korzystać podatnicy rozliczający się za pomocą PIT-28? Podatnicy rozliczający przychody z najmu za pomocą zeznania PIT-28 mogą korzystać z większości ulg podatkowych. I tak od podatku mogą odliczyć składkę ZUS na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru, a także mogą dokonać darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego do wysokości 1 proc. podatku należnego wynikającego z rozliczenia rocznego. Ponadto mogą odliczyć podatek zapłacony za granicą, ale w kwocie nie wyższej niż polski podatek przypadający proporcjonalnie na dochód zagraniczny. Składający PIT-28 nie mogą natomiast korzystać z ulgi prorodzinnej. Od dochodu (przychodu) podatnicy ci mogą odliczyć bez limitu składki ZUS na ubezpieczenie społeczne, mogą dokonać darowizny na cele: pożytku publicznego, kultu religijnego, krwiodawstwa. W tym przypadku limit wynosi 6 proc. dochodu (przychodu). Ponadto mogą korzystać z ulgi rehabilitacyjnej, ulgi na internet – limit 760 zł, a także odliczyć poniesione straty – nie więcej niż 50 proc. rocznie, a całość można rozliczyć w ciągu pięciu lat. Warunkiem korzystania z ulg jest to, by tych samych ulg nie odliczać po raz drugi od dochodów (przychodów) opodatkowanych według zasad ogólnych.■

Oprac. EC

T Y G O D N I K

B

P O D A T K O W Y

nr 244 163 220

PIT 2009

16

WYBÓR FORMY OPODATKOWANIA

Zaletą rozliczenia podatku dochodowego w formie liniowej jest stała stawka Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą wybrać opodatkowanie 19-proc. liniowym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zawiadomienie o wyborze liniowego PIT trzeba złożyć do 20 stycznia. EWA MATYSZEWSKA [email protected]

Przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy od osób fizycznych mogą wybrać opodatkowanie na zasadach liniowego PIT. W takim przypadku będą musieli opłacać podatek według 19-proc. stawki. Decydując się na wybór liniowego PIT, trzeba dobrze rozważyć wszystkie za i przeciw. Otóż podatnicy, którzy będą opodatkowani PIT, nie będą mogli skorzystać z pew-

Ważne Przepisy nie pozwalają i nie dają możliwości, aby podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność w formie spółki cywilnej osób fizycznych czy spółki jawnej osób fizycznych mogli wybrać odmienne dla siebie formy opodatkowania

nych preferencji przy rozliczeniach. Mowa tu o możliwości rozliczenia się wspólnie z małżonkiem lub jako rodzic samotnie wychowujący dziecko. Przepisy ustawy o PIT wskazują bowiem, że te sposoby opodatkowania nie mają zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków lub osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy o liniowym PIT lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym.

Wybór opodatkowania Podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach liniowego PIT. Nie każde działania podatnika będą jednak działalnością

gospodarczą. Jak wyjaśnił WSA we Wrocławiu w wyroku z 19 czerwca 2007 r. (sygn. akt I SA/Wr 200/07; niepublikowany), uprawianie sportu nie jest działalnością gospodarczą, a przychody z tego tytułu nie zaliczają się do źródła, którym jest pozarolnicza działalność gospodarcza, i nie mogą być opodatkowane podatkiem liniowym. Podatnicy, którzy zdecydują się na liniowy PIT, są zobowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20 stycznia roku podatkowego pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania, a jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Wybór sposobu opodatkowania dokonany w oświadczeniu dotyczącym liniowego PIT ma zastosowanie również do lat następnych, chyba że podatnik, w terminie do 20 stycznia roku podatkowego, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania lub złoży w tym terminie pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Trzeba zaznaczyć, że w sytuacji, gdy podatnik: ■ prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, ■ jest wspólnikiem spółek niemających osobowości prawnej

Ważne Dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanych liniowym PIT, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na innych zasadach, np. według skali PIT wybór liniowego PIT dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PIT. Podatnicy, którzy dochody z działów specjalnych produkcji rolnej ustalają na podstawie prowadzonych ksiąg, również mogą wybrać sposób opodatkowania tych dochodów na zasadach podatku liniowego. W tym przypadku są zobowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy pisemnego oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania. Wybór sposobu opodatkowania dokonany przez rolnika dotyczy również lat następnych,

szać o składki na ubezpieczenie społeczne zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących. Trzeba jednak pamiętać, że składki ubezpieczeniowego nie zawsze będą mogły zostać uwzględnione przez podatnika. Składki na ubezpieczenie społeczne podlegają odliczeniu od dochodu, o ile nie zostały: zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach skali PIT, lub odliczone od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Liniowy a poprzednia praca Podatnik, który był zatrudniony np. na umowę o pracę, a następnie otworzył własną firmę, która miała identyczny zakres, jak przy zatrudnieniu u pracodawcy, przedsiębiorca nie będzie miał prawa do liniowego opodatkowania. Zgodnie

Ważna data

30 kwietnia 2009 r. to ostatni dzień na złożenie PIT-36L za 2008 rok

chyba że podatnik, w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy, zawiadomi w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania.

Wysokość podatku Podatek dochodowy od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskanych przez podatników, którzy wybrali opodatkowanie liniowym PIT, wynosi 19 proc. podstawy obliczenia podatku. Podstawą obliczenia podatku jest dochód. Warto wiedzieć, że dochód ten podatnicy mogą pomniej-

z przepisami ustawy o PIT, jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania liniowym PIT, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników: ■ wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy, lub ■ wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym, ■ w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy,

Rozliczenie dochodów zagranicznych Jeżeli podatnik o nieograniczonym obowiązku podatkowym osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a dochody te nie są zwolnione od opodatkowania na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub gdy z państwem, w którym dochody są osiągane, Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium RP. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie. W przypadku podatnika o nieograniczonym obowiązku podatkowym uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku dochodowego na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, lub gdy z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zasadę proporcjonalnego odliczenia. – podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania na zasadach liniowego PIT i jest zobowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek. Jako ilustrację tej zasady można zacytować wyrok WSA w Gliwicach z 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt I SA/Gl 805/07; niepublikowany), w którym sąd podkreślił, że wykonywanie przez radcę prawnego w ramach działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej nie odpowiada czynnościom wykonywanym uprzednio w ramach stosunku pracy w charakterze referenta prawnego, a tym samym nie pozbawia go możliwości opodatkowania przychodów z tej działalności na zasadach liniowego PIT. Również WSA w Poznaniu w wyroku z 1 marca 2007 r. (sygn. akt I SA/Po 1138/06; niepublikowany) wskazał, że sam fakt zatrudnienia na etacie pracownika w kancelarii adwokacko-radcowskiej,

Ważne Od 2009 roku w przypadku dochodów mieszczących się w granicach pierwszego przedziału skali podatkowej, podatek liniowy ze stawką 19 proc. może być nieopłacalny. Dla takich dochodów skala PIT będzie przewidywać 18-proc. podatek. a następnie wykonywanie m.in. na rzecz tej samej kancelarii usług prawniczych, ale już przez radcę prawnego, w żadnym przypadku nie może zostać uznane za odpowiadające czynnościom, które podatnik wykonywał lub wykonuje w ramach stosunku pracy, czego wymaga art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Samodzielność radcy prawnego wyklucza podległość od poleceń, które formułowane są w stosunku do pracowników.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). reklama

18 grudnia 2008 roku w Gazecie Prawnej ukaże się

Raport podatkowy VAT Tematyka:

• Jak poprawić cash-flow i efektywniej rozliczać podatek VAT • Raport Ernst & Young dotyczący zmian w zakresie podatku VAT

Partnerem raportu jest