Gazeta Prawna Z 15 Grudnia 08 (nr 244)

TYDZIEŃ PODATKOWY W GAZECIE PRAWNEJ

DZIŚ Jak w 2009 roku zmienią się JUTRO Jakie zmiany w uldze na zasady przy wspólnym dzieci będą obowiązywały rozliczaniu w 2009 roku strona 14

Pamiętaj

o zamówieniu prenumeraty na 2009 rok szczegóły str. A8

Największy dziennik gospodarczy PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008

GOSPODARKA ■ Uwzględnienie protestów ekologów może kosztować 2 mld zł strony A2–A3 PRACA I KARIERA ■ Firmy zabezpieczają się przed działaniem byłych pracowników strona A7 FINANSE ■ Bank zgadza się na wpłaty we frankach, ale nie chce gotówki strona A10 TEMAT DNIA W rozliczeniu za 2008 rok można przekazać 1 proc. podatku dla organizacji pożytku w korekcie deklaracji. strony 2–3

NR 244 (2366)

ROK 15

CENA 3,99 ZŁ (W TYM 7 PROC. VAT) GAZETAPR AWNA.PL /24H

PODATKI ZWOLNIENIA W PIT PRZY SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI

Rejestracja wprowadzi chaos w rozliczeniach ulgi meldunkowej ■ W 2009 roku meldunek na pobyt stały zostanie zastąpiony rejestracją podstawowego miejsca zamieszkania ■ Poza podstawowym miejscem zamieszkania będzie można zarejestrować dodatkowe miejsce

S

ejm pracuje już nad projektem ustawy o ewidencji ludności. Wprowadza on istotne zmiany w kontekście ulgi meldunkowej przysługującej przy sprzedaży nieruchomości w podatku od osób fizycznych.

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT podatku od dochodu ze sprzedaży nieruchomości nie trzeba płacić, gdy podatnik był zameldowany w zbywanej nieruchomości na pobyt stały co najmniej 12 miesięcy. Ulga ta nie będzie obowiązywać od 1 stycznia

2009 r. Jednak podatnicy nadal zachowają do niej prawo, jeśli do 31 grudnia 2008 r. zameldują się w nieruchomościach, które w przyszłości będą sprzedawać. Zdaniem ekspertów zmiana zameldowania na rejestrację może wprowadzić chaos.

PODATKI ■ NOWE ZASADY WYSTĘPOWANIA

o ulgę w zapłacie podatków. Przyznana ulga będzie pomocą publiczną na ich rozwój. strona 5 ■ PRACOWNICY, KTÓRZY DOSTALI

zaniżony zasiłek, mogą starać się o wyrównanie, ale odsetki z tego tytułu są opodatkowane. strona 7

PRACA ■ MATKI KONTRA ZUS:

posłowie chcą umorzyć składki ZUS matek, które były na urlopach macierzyńskich oraz prowadziły strony 2 i 10 firmę.

PRAWO ■ BANKOWY FUNDUSZ

Gwarancyjny skontroluje sytuację finansową i system zarządzania banku korzystającego z pomocy strona 12 finansowej.

SAMOZATRUDNIENIE Jak rozliczać dodatkowe strona 15 przychody

www.forsal.pl Nakład: 87 730

Czy rosyjski niedźwiedź przeżyje kryzys

Tygodnik Podatkowy

ISSN 1232–6712

Nr indeksu 348 066

■ Jak dokonać rocznego

rozliczenia ryczałtu i karty ■ Darowizny między

rodziną bez podatku ■ Jakie auto uznaje się

za nowe dla celów VAT

Premie bankowców: wzrost o 20 proc.

B

ardzo dobre wyniki polskich banków sprawiły, że czołowi menedżerowie mogą liczyć w tym roku na wzrost premii nawet o 20 proc. – wynika z szacunków GP. W niektórych przypadkach zarobki polskich prezesów mogą przekroczyć te, które pobierają szefowie ich zagranicznych spółek-matek. Tak będzie prawdopodobnie w przypadku prezesa BRE Banku. Mariusz Grendowicz (z prawej), który objął swoją funkcję w marcu tego roku, może liczyć na dochody zbliżone do tych, które miał jego poprzednik, Sławomir Lachowski (5,2 mln zł w 2007 roku). Natomiast Martin Blessing, szef niemieckiego Commerzbanku, do którego należy BRE, może liczyć na 760 tys. euro. Nie dostanie bowiem w tym roku bonusów, z których rok wcześniej otrzymał dodatkowe 1,23 mln euro.■ strona A10

Ustawa o PIT używa terminu zameldowanie. Może się więc okazać, że organy podatkowe będą próbowały odmówić prawa skorzystania z ulgi podatnikom z rejestracją.■

strony 2 i 4

PRAWO

Od dziś odsetki ustawowe wynoszą 13 proc.

W

ysokość odsetek ustawowych od 15 grudnia wyniesie 13 proc. zamiast 11,5 proc. Podwyższenie ma służyć utrzymaniu terminowego regulowania należności przez dłużników wobec wierzycieli. Dłużnik niespełniający w terminie świadczenia będzie narażony na dotkliwszą sankcję, natomiast wierzyciel otrzyma wyższe odsetki za nieterminową zapłatę.■

strona 12

PRACA

48 czy 65 godzin: Unia zdecyduje o czasie pracy

W

tym tygodniu w Parlamencie Europejskim odbędzie się głosowanie nad projektem nowelizacji dyrektywy o czasie pracy. Eurodeputowani chcą, aby tygodniowy czas pracy nie przekraczał 48 godz. Rada UE chciała umożliwić krajom UE wydłużenie tygodnia pracy do nawet 65 godz.■

strony 8–9 reklama

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

2 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

BLOGI Gazety Prawnej www.gazetaprawna.pl/blogi

komentarze redakcji PODATKI

Meldunkowy chaos

W

EWA MATYSZEWSKA ewa.matyszewska @infor.pl

2009 roku zameldowanie zastąpi podstawowe miejsce zarejestrowania. Wiele wskazuje na to, że skutkiem będzie chaos w rozliczeniach ulgi meldunkowej w PIT. Podatnik, który przy sprzedaży domu będzie chciał skorzystać z tego zwolnienia, będzie musiał na początek przypomnieć sobie, kiedy go kupił. Od tego będzie zależało, czy ulga w ogóle mu przysługuje. Następnie będzie musiał sprawdzić, jak długo w tym domu był zameldowany. Minimum to 12 miesięcy. Gdy w międzyczasie meldunek zmieni się w rejestrację, będzie trzeba policzyć, ile czasu było się zameldowanym, a ile zarejestrowanym, aby po zsumowaniu wyszedł co najmniej rok. Jeśli wszystkich czynności uda się dopełnić, podatnik, sprzedając dom, uniknie PIT. I znów, po zmianie przepisów niby prościej. A mętlik coraz większy…■ strona 4

U NAS PRZECZYTAŁEŚ PO RAZ PIERWSZY: FORSAL.PL | Ceny energii dla gospodarstw domowych:

Prąd jednak nie zdrożeje od stycznia GP 241/2008 – 10 GRUDNIA 2008

PODATKI

| Opodatkowanie sprzedaży mieszkania:

Fiskus chce pobierać podatek od gruntu wykupionego za 1 zł GP 240/2008 – 9 GRUDNIA 2008

PRACA

| Wyższe świadczenia po obniżeniu podatków i waloryzacji:

Emeryci i renciści w 2009 roku otrzymają dwie podwyżki GP 239/2008 – 8 GRUDNIA 2008

PRAWO

| Zasady obrotu nieruchomościami:

Szybsze wywłaszczenia pod inwestycje publiczne GP 241/2008 – 10 GRUDNIA 2008

Czytaj www.gazetaprawna.pl/archiwum

PRACA

GP broni matki przed ZUS

R

BARTOSZ MARCZUK bartosz.marczuk @infor.pl

ozpoczynamy batalię o umorzenie składek ZUS matek, które od 1999 roku przebywały na urlopach macierzyńskich i wychowawczych oraz prowadziły firmy. Uważamy jako Gazeta Prawna, że nie mogą one płacić ceny za niejasność przepisów i praktykę ZUS, który często sam wprowadzał je w błąd. To podważa zaufanie obywateli do państwa, które w Polsce i tak jest bardzo małe. Sprawa dotyczy też osób decydujących się na dzieci, które dodatkowo wykazywały się ponadprzeciętną aktywnością. I jednego, i drugiego jest u nas jak na lekarstwo. Dzieci rodzi się niewiele, a wskaźnik zatrudnienia wciąż pozostaje na jednym z najniższych w UE poziomie. Dlatego namówiliśmy posłów, aby złożyli w Sejmie projekt ustawy dotyczący umorzenia, założyliśmy też na stronach www.gazetaprawna.pl/serwisy/matki_kontra_zus serwis dotyczący tej sprawy. Tam będziemy informować o wszystkim. Udostępstrona 10 niamy też forum.■

Temat dnia ZMIANA PRAWA | ROZLICZENIA | Wpłaty dla organizacji pożytku publicznego przy sprzedaży nieruchomości

Nie wszyscy przekażą ■

Już w zeznaniu za 2008 rok będzie można przekazać 1 proc. podatku w korekcie

■

Warunkiem wpłaty 1 proc. z korekty jest poprawienie zeznania w ciągu dwóch miesięcy

■

Osoby, które będą korygować PIT-39 po upływie dwóch lat, 1 proc. podatku nie wskażą

EWA MATYSZEWSKA

ku należnego wynikającego z zeznania podatkowego złożonego w terminie określonym do jego złożenia albo z korekty zeznania, jeżeli została ona dokonana w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego. – Z tego przepisu wynika, że 1 proc. zobowiązania podatkowego będą mogli przekazać tylko ci podatnicy, którzy nie skorzystali z ulgi mieszkaniowej i u których wystąpił podatek należny do zapłaty już w momencie składania zeznania podatkowego lub złożyli korektę w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego – tłumaczy Grzegorz Grochowina. Dodaje, że w innym przypadku warunek określony w art. 45c ust. 1 pkt 2 nie zostałby spełniony. Krzysztof Nowicki, ekspert z Kancelarii Prawniczej Magnusson, zwraca uwagę, że z art. 45 ust. 1 pkt 3 wynika zaś, że terminem do złożenia deklaracji PIT-39 (rozliczenie sprzedaży nieruchomości) jest zawsze 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

[email protected]

P

odatnicy już w rozliczeniu za 2008 rok będą mogli przekazać 1 proc. swojego podatku dla wybranej organizacji pożytku publicznego w korekcie deklaracji podatkowej. Aby wpłata 1 proc. podatku z korekty ANALIZA była skuteczna, trzeba będzie złożyć poprawioną deklarację w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu na złożenie pierwotnego zeznania. Jeśli zatem podatnicy PIT na złożenie zeznań za 2008 rok mają czas do 30 kwietnia 2009 r., ostatnim dniem na złożenie korekty ze wskazaniem 1 proc. podatku będzie 30 czerwca 2009 r. Od 1 stycznia 2009 r. podatnicy, którzy będą rozliczać sprzedaż nieruchomości kupionych po 1 stycznia 2009 r., będą musieli złożyć osobne zeznanie – PIT-39. W nowym formularzu będzie również rubryka na wskazanie 1 proc. podatku. Co ważne, PIT-39 będą musieli złożyć również podatnicy, którzy będą korzystali z ulgi mieszkaniowej, tj. będą w składanym PIT deklarować, że w ciągu dwóch lat od momentu sprzedaży przeznaczą pieniądze ze sprzedaży na inny cel mieszkaniowy. Pozwoli im to uniknąć PIT od takiej transakcji. Jednak podatnik, który w ciągu dwóch lat nie wyda wszystkich pieniędzy ze sprzedaży nieruchomości, będzie musiał złożyć korektę PIT-39. I tu dochodzimy do sedna sprawy. Bowiem podatnik, który po dwóch latach od złożenia pierwotnego PIT-39 złoży jego korektę, zostanie pozbawiony prawa do wskazania 1 proc. podatku dla organizacji pożytku publicznego. Po co więc było rozszerzać możliwość przekazywania 1 proc. podatku dla potrzebujących na PIT-39 i rozliczenia transakcji sprzedaży nieruchomości? Zdaniem ekspertów takie rozszerzenie to dobry pomysł, ale jego szczegółowe rozwiązania nie zostały właściwie dopracowane.

Zasady z ustawy o PIT Nowy art. 45c ust. 1 ustawy o PIT przewiduje, że 1 proc. podatku należnego, wynikającego z korekty zeznania podatkowego, może zostać przekazany organizacji pożytku publicznego, tylko jeżeli korekta ta została dokonana w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego.

Według Grzegorza Grochowiny, konsultanta w Doradztwie Podatkowym KPMG, wątpliwości w tym zakresie budzi fakt, że zgodnie z art. 45c znowelizowanej ustawy o PIT ustawodawca wskazał, że podatnik będzie mógł przekazać na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego kwotę odpowiadającą 1 proc. podat-

1 proc. w PIT-39 Od 2009 roku podatnicy będą mogli przekazać na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego także 1 proc. swojego zobowiązania podatkowego obliczonego od dochodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości. Grzegorz Grochowina zwraca uwagę, że sytuacja wydaje się skomplikowana w przypadku podatników, którzy pierwotnie nie przekazali 1 proc. w związku z możliwością skorzystania z ulgi mieszkaniowej, a którzy następnie nie spełnili wymogów skorzystania z takiej ulgi i w ciągu dwóch lat od sprzedaży nieruchomości nie wydali środków pochodzących z tej sprzedaży na inny cel mieszkaniowy. – Zgodnie z ustawą o PIT takie osoby są zobowiązane do złożenia korekty zeznania podatkowego i zapłaty podatku – podaje ekspert z Doradztwa Podatkowego KPMG. Natomiast Paweł Sylwestrzak, radca prawny z Kancelarii Prawniczej Salans, podkreśla, że w art. 45c znowelizowanej ustawy o PIT ustawodawca wskazał, że podatnik będzie mógł przekazać na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego kwotę odpowiadającą 1 proc. podatku należnego wynikającego z ze-

Temat dnia

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 3

Jutro w Tygodniku Prawa Gospodarczego

Jak rozstrzygać spory z kontrahentem zagranicznym Ponadto ■ jak uzyskać dotację unijną na założenie przedszkola ■ kiedy i w jaki sposób można wyegzekwować dług od członków zarządu spółki z o.o.

1 proc. podatku z korekty zeznania znania rocznego, w tym zeznania PIT-39 obejmującego dochody uzyskane z odpłatnego zbycia nieruchomości. W zeznaniu PIT-39 została przewidziana stosowna rubryka na przekazanie 1 proc. podatku. – Nie każdy składający zeznanie PIT-39 będzie jednak uprawniony do przekazania podatku – ostrzega Paweł Sylwestrzak. Dodaje, że zgodnie z art. 45c ustawy o PIT możliwe jest przekazanie 1 proc. podatku wynikającego m.in. z korekty zeznania podatkowego, jeżeli korekta została dokonana w ciągu dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego. A zatem podatnik, który sprzeda nieruchomość i zadeklaruje wstępnie, że wykorzysta uzyskane środki na inny cel mieszkaniowy, lecz w ciągu dwóch lat od daty sprzedaży nieruchomości mieszkalnej nie przeznaczy pieniędzy na ten cel i po tym okresie złoży ko-

rektę zeznania PIT-39, nie będzie uprawniony do przekazania 1 proc. podatku ze skorygowanego zeznania na rzecz wybranej organizacji, gdyż korekta będzie dokonana już po terminie dwumiesięcznym, wskazanym w art. 45c ustawy o PIT. – Możliwość przekazania w zeznaniu PIT-39 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego należy ocenić pozytywnie. Szkoda tylko, że uprawnienie to nie będzie przysługiwało wszystkim składającym PIT-39 – stwierdza Paweł Sylwestrzak.

Ograniczony 1 proc. Osoby, które w okresie dwóch lat nie przekażą uzyskanego przychodu na cele mieszkalne i złożą korektę deklaracji, nie będą mogły przekazać 1 proc. podatku należnego organizacji pożytku publicznego. – Możliwość przekazania 1 proc. podatku będą miały

wyłącznie osoby, które złożą ży nieruchomości. W zależnokorektę do 30 czerwca roku, ści od daty nabycia nieruchow którym złożono pierwotną mości mogą być zastosowane deklarację – podkreśla Krzysz- trzy odmienne regulacje. Jedtof Nowicki. na z nich, ulga mieszkaniowa, Jego zdaniem w praktyce dotyczy nieruchomości nabytakie sformułowanie przepi- tych lub wybudowanych po sów oznacza, że wy31 grudnia 2008 r. sokość kwoty, która Dochód ze sprzedazostanie przekazana ży takich nieruchoorganizacjom pożytmości podatnicy bęNowa ulga dą rozliczać raz do ku publicznego z tytumieszkaniowa roku w nowym forłu zbycia nieruchobędzie miała mularzu mości, została znacząPIT-39. zastosowanie Z uwagi na fakt, że co ograniczona, gdyż tylko do formularze te należy najprawdopodobniej sprzedaży złożyć do 30 kwietwiekszość podatninieruchomości nia roku następująków będzie chciała kupionych po cego po roku podatskorzystać z dwuletniego okresu na 1 stycznia 2009 r. kowym, w którym wykorzystanie ulgi nastąpiło zbycie niemieszkaniowej. ruchomości, po raz Podobnie uważa Agnieszka pierwszy zostaną one złożone Szuper, starszy konsultant w urzędach skarbowych w ITA Doradztwo Podatkowe, w 2010 roku. Druki nowych która w rozmowie z nami wy- formularzy zawierają rubryki jaśnia, że w znowelizowanej umożliwiające przekazanie ustawie o PIT wprowadzono 1 proc. z naszego podatku na nowe zasady dotyczące opo- wybraną organizację pożytku datkowania zysku ze sprzeda- publicznego.

– Oznacza to, że część z płaconego przez nas podatku z tytułu sprzedaży nieruchomości zostanie przekazana na organizację pożytku publicznego – mówi Agnieszka Szuper. Dodaje, że warunkiem przekazania 1 proc. podatku zgodnie z przepisami ustawy o PIT będzie zapłata nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego całości podatku z niego wynikającego. Zauważa też, że jednym z założeń konstrukcji ulgi mieszkaniowej jest jednak obowiązek przekazania na cele mieszkaniowe przychodu uzyskanego ze zbycia nieruchomości w terminie dwóch lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zbycie. Jeżeli środki, co do których podatnik zadeklarował przeznaczenie ich na cele mieszkaniowe, nie zostaną na nie przeznaczone, należy dokonać stosownej korekty zeznania PIT-39 i zapłacić podatek wraz

z odsetkami. Korekty zeznania dokonuje się również na formularzu PIT-39, zaznaczając pole korekta. Jako że jest to formularz tożsamy z pierwotnie składanym, możliwe będzie przekazanie po raz kolejny 1 proc. płaconego podatku. Wprowadzenie dwuletniego okresu na przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na cele mieszkaniowe spowoduje jednak, że pierwsze korekty zeznania PIT-39 będą składane dopiero w 2012 roku. – Nie można zatem wykluczyć, że do tego czasu uregulowania dotyczące zarówno ulgi mieszkaniowej, jak i zasad przekazywania 1 proc. podatku mogą ulec poważnym zmianom – podsumowuje Agnieszka Szuper.■

Pisaliśmy o tym ■ Sprzedając dom, możemy przekazać 1 proc. podatku – GP nr 236/2008

reklama

4 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Podatki ■

PAMIĘTAJ

Księgowość

■

Dziś mija termin wpłaty zaliczki na podatek od nieruchomości

CO NOWEGO ■ NOWE PREZYDIUM KRDP. Krajowa Rada Doradców Podatkowych wybrała nowe prezydium. Nowymi wiceprzewodniczącymi rady zostali: Marek Kwietko-Bębnowski, Sławomir Sadocha (warmińsko-mazurskie) oraz Aleksander Stanek (lubelskie). Nowym sekretarzem KRDP został Leszek Sroczyński (wielkopolskie). Zmiany – jak wynika z komunikatu rzecznika prasowego KRDP Doroty Mariańskiej – wynikają z rezygnacji z funkcji dotychczasowych wiceprzewodniczących i sekretarza.

■

Audyt

ROZMOWA

Finanse publiczne

Każdy podatnik będzie mógł uzyskać zwrot VAT w ciągu 60 dni strona 6

■

NOWOŚĆ

■ O ROCZNYM PIT W JĘDRZEJOWIE. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jędrzejowie informuje, że 16 grudnia o godz. 10.00 pracownicy urzędu wezmą udział w spotkaniu na temat rocznych rozliczeń podatkowych, z uwzględnieniem ulg i odliczeń z tytułu posiadanej niepełnosprawności. Spotkanie organizowane przez Terenowy Zarząd Koła Polskiego Związku Niewidomych odbędzie się w Jędrzejowie, ul. Okrzei 49b. Więcej www.izba-skarbowa.kielce.pl ■ ABOLICJA PODATKOWA W IŁAWIE I W OSTRÓDZIE. Osoby zainteresowane abolicją podatkową mogą skorzystać z bezpłatnych szkoleń na ten temat, które odbędą się: 16 grudnia o godz. 12.00 w siedzibie Urzędu Skarbowego w Iławie przy ul. Wojska Polskiego 26, 19 grudnia w godz. 10.00–12.00 w sali szkoleniowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostródzie. Więcej www.olsztyn.is.gov.pl ■ ZMIANA TELEFONU HELP-DESKU. Izba Celna w Szczecinie poinformowała, że 1 stycznia 2009 r. zmianie ulegają dwa numery telefoniczne ogólnopolskiego Help-Desku systemu Intrastat, tj. (033) 85-76-200 oraz (033) 85-76-300 zostaną zastąpione jednym numerem infolinii 0-801-457-900. Pozostałe dane są bez zmian. Więcej www.ic-szczecin.pl ■ NIŻSZY PODATEK NA ZYSKI KAPITAŁOWE W JAPONII PRZEDŁUŻONY. Władze Japonii zaproponowały przedłużenie zastosowania obniżonej stawki podatku od dochodów z akcji i zysków kapitałowych. Propozycja ta ma zachęcić inwestorów do inwestowania na tokijskiej giełdzie. Stawka obniżona w Japonii wynosi 10 proc. Więcej www.taxnews.pl

Od 2009 roku firmy zaliczą do kosztów cenę nabycia produktów przekazanych organizacjom pożytku publicznego strona 7

PIT | Zwolnienia z podatku przy sprzedaży nieruchomości

Rejestracja nie wpłynie na ulgę ■ ZMIANA PRAWA

W 2009 roku dzisiejsze zameldowanie zostanie zastąpione zarejestrowaniem

■

Podatnik poza podstawowym miejscem zamieszkania będzie mógł zarejestrować dodatkowe

■

Dodatkowa rejestracja nie powinna wpłynąć na ulgę meldunkową, ale spowoduje zamieszanie meldunkowej (jeśli zbywany budynek lub lokal był jego miejscem zameldowania lub podstawowym miejscem zamieszkania przez co najmniej 12 miesięcy) – twierdzi Piotr Tatara.

EWA MATYSZEWSKA [email protected]

■ WYDATKI NA EMISJĘ MOŻNA ODLICZYĆ. Emisja akcji jest jednym z podstawowych sposobów pozyskiwania kapitału przez spółkę akcyjną. Jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę są czynności opodatkowane VAT, to wydatki ponoszone przez spółkę w związku z organizowaniem emisji akcji i ich zbycia akcjonariuszom należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej. Z tego względu podatek naliczony związany z tymi wydatkami będzie podlegać odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim podatek ten będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną – uznał WSA w Warszawie. Sygn. akt III SA/Wa 1197/08

Administracja skarbowa

O

d przyszłego roku meldunek zostanie zastąpiony rejestracją. Jedna osoba będzie mogła poza podstawowym miejscem zamieszkania zarejeANALIZA strować dodatkowe miejsce zamieszkania. Takie rozwiązania zawiera projekt ustawy o ewidencji ludności, który czeka na pierwsze czytanie w Sejmie. To istotne zmiany w kontekście ulgi meldunkowej, która przysługuje przy sprzedaży nieruchomości w podatku od osób fizycznych. Zgodnie z ustawą o PIT, podatku od dochodu ze sprzedaży nieruchomości nie trzeba płacić, gdy podatnik w zbywanym mieszkaniu lub domu był zameldowany na pobyt stały przez co najmniej 12 miesięcy. Ulga meldunkowa znika z przepisów ustawy o PIT 1 stycznia 2009 r. Jednak prawo do niej nawet po tej dacie zachowają podatnicy, którzy zameldują się w nieruchomościach – które w przyszłości będą sprzedawać – do 31 grudnia 2008 r. Zdaniem ekspertów zmiany w obowiązkach meldunkowych, a zwłaszcza wprowadzenie dodatkowego zarejestrowanego miejsca zamieszkania, nie wpłyną na możliwość skorzystania z ulgi meldunkowej w PIT, ale mogą wprowadzić pewien chaos.

Nie powinno być kłopotów Nowa regulacja w zakresie obowiązku meldunkowego nie powinna negatywnie wpłynąć na prawo podatników do skorzystania z ulgi meldunkowej. Na ten aspekt zwraca uwagę Piotr Tatara, ekspert z Baker & McKenzie, który wyjaśnia, że uzasadnione wydaje się stanowisko, zgodnie z którym do 12-miesięcznego okresu wymaganego do skorzystania ze zwolnienia w PIT będzie trzeba wliczać zarówno okres zameldowania, jak i okres wprowadzonego nowelizacją zarejestrowania w podstawowym miejscu zamieszkania. – Odmienna interpretacja doprowadziłaby do konkluzji, że przepisy dotyczące ulgi meldun-

kowej są martwe w odniesieniu do niektórych kategorii podatników – interpretuje Piotr Tatara. Podkreśla, że dotyczyłoby to np. podatników, którzy nabyli nieruchomość i zameldowali się w niej w 2008 roku, a tym samym nie zdążyli spełnić warunku zameldowania przez okres co najmniej 12 miesięcy. Wskazuje też, że w odniesieniu do przewidzianego w nowelizacji ustawy o ewidencji ludności tzw. dodatkowego miejsca zamieszkania będzie ono miało charakter fakultatywny i całkowicie zależny od woli osoby zainteresowanej. – Instytucja ta została wprowadzona ze względów praktycznych i, jak się wydaje, zarejestrowanie się podatnika w dodatkowym miejscu zamieszkania nie powinno wpłynąć na jego prawo do skorzystania z ulgi

19 proc. wynosi PIT przy sprzedaży nieruchomości. Płacony jest od dochodu

Fiskus ma swoje zdanie Już w przyszłym roku czekają nas spore zmiany w ustawie o ewidencji ludności i dowodach osobistych, w tym m.in. zastąpienie obowiązku meldunkowego przez zarejestrowane miejsce zamieszkania. Zdaniem Ewy Matuszewskiej, doradcy podatkowego w TPA Horwath Sztuba Kaczmarek, nowe przepisy mogą być niewłaściwie wykorzystane przez organy podatkowe w przypadku skorzystania z ulgi meldunkowej. W przepisach ustawy o PIT uzależnia się bowiem zwolnienie z podatku od złożenia oświadczenia potwierdzającego 12-miesięczny okres zameldowania na pobyt stały. Z uwagi na fakt, że ustawa o PIT używa terminu zameldowanie, może się okazać, że organy podatkowe będą próbowały odmówić prawa skorzystania z ulgi podatnikom posiadającym zarejestrowane miejsce zamieszkania. – Zgodnie z przepisami przejściowymi projektu ustawy o ewidencji, dotychczasowe miejsce zameldowania staje się miejscem zamieszkania – twierdzi Ewa Matuszewska. Argumentuje, że podatnicy nie powinni mieć zatem problemu z zastosowaniem ulgi w sytuacji, gdy zameldują się przed zmianą przepisów, natomiast wspomniany 12-miesięczny okres upłynie już po ich zmianie, oraz w sytuacji gdy podatnik będzie w stanie wykazać, że w mieszkaniu przeznaczonym na sprzedaż miał przez wymagany okres wyłącznie zarejestrowane miejsce zamieszkania. Jej zdaniem, problem może się pojawić, gdy podatnik zarejestruje drugorzędne miejsce zamieszkania, na co zezwalają przepisy projektu ustawy o ewidencji ludności, i będzie chciał skorzystać z ulgi meldunkowej w stosunku do mieszkania, w którym takie drugorzędne miejsce zamieszkania posiada. – Przepisy przejściowe zrównują takie miejsce zamieszkania

z zameldowaniem na pobyt czasowy, co w praktyce uniemożliwi zwolnienie z podatku przychodów ze zbycia takiego mieszkania, gdyż ustawa o PIT wymaga oświadczenia o zameldowaniu na pobyt stały – dodaje nasza rozmówczyni z TPA Horwath Sztuba Kaczmarek.

Niemożliwe warunki Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnienie dla sprzedaży budynku lub lokalu mieszkalnego ma zastosowanie, jeżeli podatnik był zameldowany w budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Według Marka Kolibskiego, doradcy podatkowego w Spółce Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy, istotą ulgi meldunkowej jest tym samym zameldowanie na pobyt stały przez okres co najmniej 12 miesięcy. W kontekście projektowanych zmian w ustawie o ewidencji ludności i dowodach osobistych, których celem jest zniesienie obowiązku meldunkowego, należy mieć na względzie, że przepisy podatkowe dotyczące ulg i zwolnień powinny być ściśle interpretowane. – Jeśli zatem inne niż podatkowe przepisy uniemożliwią zameldowanie na pobyt stały, zastępując tę instytucję zarejestrowaniem miejsca zamieszkania, to tym samym podstawowy i jedyny warunek skorzystania z ulgi meldunkowej będzie niemożliwy do zrealizowania – ostrzega Marek Kolibski. Wyjaśnia też, że należy tu mieć na względzie wypracowany przez Trybunał Konstytucyjny nakaz ogłaszania zmian ustaw podatkowych do końca listopada roku poprzedzającego wejście zmian w życie. – Nie mamy tu co prawda do czynienia ze zmianą ustawy podatkowej, ale skutek jest taki sam, tj. prawo podatnika do ulgi będzie mu odebrane w trakcie roku podatkowego – podsumowuje Marek Kolibski. Nowelizacja ustawy o ewidencji ludności wejdzie w życie w trakcie 2009 roku.■

KOMENTARZ strona 2 Pisaliśmy o tym ■ Ulga mieszkaniowa nie zniknie – GP nr 242/2008 www.gazetaprawna.pl/ pit_2008

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Akademia podatkowa cz. 633

Jaki standard stosować przy rozliczeniach sprzedaży nieruchomości Przy rachunkowych rozliczeniach sprzedaży w sektorze nieruchomości zastosowanie mają zarówno MSR 11, jak i MSR 18. Jak ustalić, który standard stosować? Jednostka powinna zastanowić się, czy umowa o budowę zawiera więcej niż jeden element. Na przykład jedna umowa budowy nieruchomości może obejmować dostarczenie dodatkowych towarów lub usług. Może okazać się konieczne podzielenie takiej umowy na oddzielne elementy składowe i przeanalizowanie każdego z nich w celu ustalenia, które wytyczne są odpowiednie oraz jaka powinna być podstawa ujmowania przychodów. Może się zdarzyć, że firma budowlana podpisuje umowę na sprzedaż standardowego mieszkania

oraz zapewnienie świadczenia usług utrzymania nieruchomości na rzecz kupującego przez okres pięciu lat. Są tu dwa elementy składowe, do których należy stosować MSR 18. MSR 18 par. 14 dotyczący sprzedaży towarów stosuje się do mieszkania, a MSR 18 par. 20 dotyczący sprzedaży usług stosuje się do usług utrzymania nieruchomości. Ta sama firma budowlana zawiera umowę na sprzedaż gruntu firmie produkcyjnej oraz budowę specjalistycznej fabryki na tym gruncie. Sprzedaż gruntu jest nieodwołalna i nie zależy od ukończenia budowy. Są tu dwa elementy składowe: MSR 18 stosuje się do sprzedaży gruntu, a MSR 11 – do budowy fabryki. Ustalenie, czy umowa wchodzi w zakres MSR 11 czy MSR 18, wymaga subiektywnego osą-

du ze strony kierownictwa. Interpretacja KIMSF 15 interpretuje wytyczne zawarte w MSR 11 i MSR 18 w sposób następujący: MSR 11: umowa stanowi umowę o budowę, kiedy kupujący potrafi wyodrębnić główne elementy konstrukcyjne projektu przed lub w trakcie budowy. Na przykład spółka naftowa, która potrzebuje nowej rafinerii, może określić dokładnie swoje wymagania firmie budowlanej oraz monitorować i zmieniać te wymagania przez cały okres budowy. W tym przypadku to kupujący określa główne elementy projektu, zatem do budowy rafinerii zostanie zastosowany MSR 11. Treść ekonomiczna umowy o wytworzenie dużej ilości podobnych aktywów zgodnie ze specyfikacją kupującego powinna zostać rozważo-

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 5

na, aby określić, czy umowa dotyczy sprzedaży towarów, a więc wchodzi w zakres MSR 18. Na przykład producent samochodów, który otrzymał zamówienie na 100 autobusów, które mają być wyprodukowane zgodnie ze standardowym projektem, ale pomalowane na barwy firmowe operatora, zastosowałby MSR 18 do dostawy każdego autobusu. MSR 18: umowa dotyczy sprzedaży towarów, gdy budowa odbywa się niezależnie od umowy, a kupujący ma tylko ograniczoną możliwość wywierania wpływu na projekt.■ Not. EM

dr ANDRÉ HELIN prezes firmy audytorskiej BDO Numerica

www.gazetaprawna.pl/akademia_podatkowa

reklama

PROCEDURY

Przedsiębiorca może uzyskać ulgę ZMIANA PRAWA Przedsiębiorcy będą mogli na nowych zasadach występować o ulgę w zapłacie podatków. Przyznana ulga będzie pomocą publiczną na rozwój tych firm. EWA KONDERAK [email protected]

J

est już gotowy projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie udzielania niektórych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych stanowiących pomoc publiczną na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, które ma zastąpić rozporządzenie w tym samym zakresie z 20 czerwca 2007 r. Zgodnie z projektem mali i średni przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się – poprzez złożenie wniosku do naczelnika urzędu skarbowego – o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych. Ulga taka będzie mogła być udzielona w takich formach, jak: odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie zapłaty podatku na raty, odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek określonych w decyzji fiskusa oraz umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej wraz ze wskazaniem przypadków, w których ulgi udzielane są jako pomoc indywidualna. Przyznana ulga będzie mogła być udzielona jako pomoc na: 1) inwestycje w odniesieniu do: a) kosztów inwestycji, związanych z realizacją tej inwestycji lub b) kosztów płacy miejsc pracy utworzonych bezpośrednio w wyniku realizacji tej inwestycji; 2) usługi doradcze świadczone przez doradców zewnętrznych; 3) udział w targach lub wystawie. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, stanowiące pomoc na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, będą mogły być udzielane po spełnieniu przez małego i średniego przedsiębiorcę warunków określonych w projektowanym rozporządzeniu. Pomoc dla przedsiębiorców na zasadach wskazanego rozporządzenia będzie udzielana do 30 czerwca 2014 r. Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.■

Podatki

6 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

KAPITAŁY PIENIĘŻNE | Instrumenty pochodne

Rozmawiamy z TOMASZEM MICHALIKIEM, doradcą podatkowym

Kontrakty terminowe rozlicza się tak jak akcje

Krótszy termin zwrotu VAT

PRZEMYSŁAW MOLIK [email protected]

P

rzychód ze zbycia kontraktów terminowych wykazywany w informacji PIT-8C powstaje w momencie zamknięcia danej pozycji. – Postępowanie jest analogiczne jak w przypadku rynku kasowego – mówi Hanna Pobudkiewicz, dyrektor biura rozliczeń Domu Inwestycyjnego BRE Banku. Tłumaczy, że nie bierze się pod uwagę pozycji jeszcze nie zamkniętych, mimo że w przypadku inwestycji w instrumenty pochodne od strony przepływów gotówkowych następują codzienne rozliczenia z rynkiem. Podobnie jak w przypadku rozliczenia inwestycji w akcji dla celów podatkowych co do zasady bierze się pod uwagę moment sprzedaży akcji. W informacji PIT-8C pojawi się więc suma codziennych rozliczeń, ale dopiero w momencie, gdy dana pozycja już jest zamknięta. Ze względu na krótkotrwały okres życia instrumentów pochodnych praktycznie dotyczy to pozycji, których termin wygaśnięcia przypadnie w przyszłym roku. – Wynik z tych inwestycji zostanie wykazany w informacji dotyczącej następnego roku podatkowego, chociaż w kończącym się roku już

PRZYKŁAD: ZAMKNIĘCIE POZYCJI

■ Czy

KONTRAKT NA WIG20 Otwarcie pozycji długiej ■ Zakup po kursie 1600 pkt ■ Sprzedaż po kursie 1643 pkt ■ Prowizja maklerska od otwarcia i zamknięcia: 24 zł PIT-8C – Przychód: (43 pkt x 10) – 24 zł = 404 zł (zysk) Otwarcie pozycji krótkiej ■ Sprzedaż po kursie 1600 pkt ■ Zakup po kursie 1643 pkt PIT-8C – Koszty uzyskania przychodu: (43 pkt x 10) + 24 zł = 454 zł (strata)

mogły zostać zanotowane zarówno zyski, jak i straty dotyczące codziennych rozliczeń z rynkiem – dodaje Hanna Pobudkiewicz. Nasz rozmówca przyznaje równocześnie, że taki sposób prezentowania rozliczenia został zastosowany jednak dopiero przy sporządzaniu informacji PIT 8-C za ostatni rok podatkowy po rozpowszechnieniu postanowienia I Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 15 maja 2006 r. (sygn. ZD/406-14/PIT/06). Wcześniej bowiem przy rozliczaniu była uwzględniana wartość instrumentu. – Faktycznie nie burzyło to otrzymanego wyniku pod względem podatkowym (dochód bądź strata prezentowane były prawidłowo), ale obroty (przychody i koszty) miały monstrualne wartości – wyjaśnia Hanna Pobudkiewicz. Dodaje, że budziło to zrozumiałe zainteresowanie ze strony urzędów skarbowych i przerażenie ze strony inwestorów nigdy niedysponujących wykazywanymi kwotami. Kontrakt terminowy jest to zakład o to, jaka będzie

cena instrumentu bazowego w określonym terminie w przyszłości, czyli w terminie wygaśnięcia kontraktu. W przypadku futures notowanych na giełdach instrumentem bazowym mogą być akcje, obligacje, waluty czy indeksy giełdowe. Inwestor zobowiązany do sprzedaży kontraktu (wystawca kontraktu) zajmuje krótką pozycję i liczy na spadek kursu instrumentu bazowego. Natomiast inwestor zobowiązany do kupna kontraktu zajmuje pozycję długą i spodziewa się wzrostu kursu kontraktu. Inwestor, który sprzedaje kontrakt przed terminem wygaśnięcia, zajmuje pozycję przeciwstawną do pierwotnie posiadanej. ■ Dziś Jak dokonać rocznego rozliczenia ryczałtu i karty podatkowej

Tygodnik Podatkowy www.gazetaprawna.pl

zmiana przepisów dotyczących terminu zwrotu VAT istotnie przełoży się na obrót gospodarczy? – Tak. Uważam, że zmiana jest bardzo ważna i korzystna dla podatników. ROZMOWA Najistotniejsze jest to, że co do zasady każdy podatnik będzie mógł uzyskać zwrot VAT w ciągu 60 dni. Od tej reguły są tylko dwa wyjątki, z których szczególnie istotny jest ten odnoszący się do nowo powstałych podatników. Jest to formuła, na którą wszyscy od pewnego czasu czekamy i na brak której narzekamy. Dzisiaj podatnik o 60-dniowy zwrot VAT może wystąpić tylko wtedy, jeśli kupił środki trwałe, wartości niematerialne itd. albo stosuje obniżoną stawkę. W innych okolicznościach podatnik uzyska zwrot podatku w terminie 180 dni. To bardzo długi okres. Nowelizacja w istotny sposób wpłynie więc

„

ustawy o VAT. Obecnie przepis przewiduje, że podatnik, który w danym okresie nie wykonał czynności opodatkowanych, przenosi nadwyżkę podatku naliczonego na kolejne okresy rozliczeniowe. W nowym brzmieniu przepis mówi, że podatnik może dokonać przeniesienia nadwyżki na kolejne okresy rozliczeniowe. W praktyce oznacza to, że podatnicy będą mogli dokonać wyboru, czy nadwyżkę tę zechcą przenieść na następne okresy rozliczeniowe, czy też wolą zwrot na konto. Muszę jednak podkreślić, że akurat w tym przypadku zwrot zostanie dokonany w terminie 180 dni. Jednak i ten termin podatnik może skrócić do 60 dni, jeżeli złoży zabezpieczenie majątkowe równe kwocie żądanego zwrotu. ■ Dzisiaj podatnik, który dopiero zaczął działalność gospodarczą, musi dłużej czekać na zwrot VAT. Czy to się zmieni?

Z punktu widzenia Dyrektywy 112 i Konstytucji RP nie ma żadnego powodu, żeby podatnik, który prowadzi działalność krócej, musiał składać dodatkowe zabezpieczenia czy gwarancje w celu otrzymania szybszego zwrotu VAT

na przepływy finansowe dużej grupy podatników. Pewnie skończą się też próby naciągania przepisów dotyczących szybszych zwrotów podatku. ■ Czy skrócenie terminu to jedyna korzyść dla podatników? – Kolejną znaczącą z punktu widzenia podatników zmianą będzie zmiana art. 86 ust. 19

– Nie. To drugi wyjątek, w którym zwrot nadal – jako reguła – będzie następował w terminie 180 dni, chyba że podatnicy złożą zabezpieczenie majątkowe. Nowo powstali podatnicy będą mogli uzyskać zwrot VAT w ciągu 60 dni w odniesieniu do zakupu środków trwałych i wartości niematerialnych.

Fot. Wojciech Górski

Przy rozliczeniu kontraktów terminowych istotne są pozycje zamknięte, a nie dzienne obroty gotówkowe.

NOWE PRAWO Po nowelizacji ustawy o VAT co do zasady każdy podatnik będzie mógł uzyskać zwrot podatku w terminie 60 dni. Zmiana w istotny sposób wpłynie na przepływy finansowe dużej grupy podatników. Skończą się też próby naciągania przepisów dotyczących szybszych zwrotów podatku.

■W

przypadku nowo powstałych podatników szybszy zwrot podatku po nowelizacji ma zagwarantować złożenie zabezpieczenia. Czy jest to lepsze niż kaucja gwarancyjna? – Nieszczególnie. Zastąpiono bowiem jedno wątpliwe rozwiązanie drugim. Z punktu widzenia Dyrektywy 112 i Konstytucji RP nie ma żadnego powodu, żeby podatnik, który prowadzi działalność krócej, musiał składać dodatkowe zabezpieczenia czy gwarancje. Takie nierówne traktowanie różnych grup podatników nie znajduje żadnego uzasadnienia. Natomiast niewątpliwie lepszym rozwiązaniem jest odniesienie się do kwoty żądanego zwrotu, a nie jakiejś stałej wartości, jak to miało miejsce w przypadku kaucji.■

Rozmawiała ALEKSANDRA TARKA

PROCEDURY | Czynności organów podatkowych

Wadliwy protokół może być podstawą do uchylenia decyzji fiskusa ZMIANA PRAWA W protokołach z kontroli podatkowych często zdarzają się błędy. Podatnicy powinni je kwestionować, bo wady protokołu kontroli mogą stanowić naruszenie przepisów postępowania i w niektórych sytuacjach mogą być podstawą do uchylenia decyzji podatkowej. kontrolowanego o każdej EWA MATYSZEWSKA zmianie swojego adresu [email protected] nanej w ciągu sześciu miesięcy od dnia zakończenia kontroli d 1 stycznia 2009 r. podatkowej, jeżeli w toku konzmieni się zakres infor- troli podatkowej ujawniono macji, jakie powinny znaleźć nieprawidłowości, oraz skutsię w protokole z kontroli fi- kach niedopełnienia tego oboskusa. Jak podaje nam Woj- wiązku. ciech Pietrasiewicz, doradca – Protokół kontroli jest dokupodatkowy współpracujący mentem odzwierciedlającym z Allen & Overy A. Pędzich, od przebieg kontroli podatkowej. przyszłego roku każdy proto- Doręczenie podatnikowi protokół powinien zawierać poucze- kołu określa moment, w któnie o obowiązku zawiadomie- rym dochodzi do jej zakończenia organu podatkowego przez nia, co w wielu sytuacjach jest

O

ZAWARTOŚĆ PROTOKOŁU Z KONTROLI Protokół kontroli powinien zawierać: wskazanie kontrolowanego; wskazanie osób kontrolujących; określenie przedmiotu i zakresu kontroli; określenie miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli; opis dokonanych ustaleń faktycznych; dokumentację dotyczącą przeprowadzonych dowodów; ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli; pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji, a od 1 stycznia 2009 r. pouczenie o obowiązku zawiadomienia organu podatkowego przez kontrolowanego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu sześciu miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej, jeżeli w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, oraz skutkach niedopełnienia tego obowiązku.

momentem otwierającym podatnikowi możliwość dokonania korekty deklaracji podatkowej. Co istotne, niezłożenie ewentualnych zastrzeżeń do protokołu oznacza pojawienie się domniemania, że podatnik zgadza się z ustaleniami faktycznymi dokonanymi w trakcie kontroli podatkowej – wyjaśnia Wojciech Pietrasiewicz. Dodaje, że ewentualne podważenie okoliczności faktycznych przyjętych w protokole w fazie postępowania podatkowego jest oczywiście możliwe, ale w takiej sytuacji ciężar udowodnienia istnienia odmiennych okoliczności spoczywa na podatniku. Z tych przyczyn rzetelna weryfikacja treści protokołu kontroli, a w szczególności jego ustaleń faktycznych jest niezwykle istotna. – Najczęstsze wady protokołów kontroli dotyczą trzech aspektów: ustaleń faktycznych, oceny prawnej sprawy będącej przedmiotem kontroli oraz ustaleń dotyczących badania ksiąg. W zakresie ustaleń błędy, jakie pojawiają się w protokołach kontroli, dotyczą oczywiście nieprawidłowo ustalonego stanu faktycznego wskutek błędnych ustaleń lub niedokonania pew-

nych czynności związanych z precyzyjnym ustaleniem stanu faktycznego – wymienia ekspert Allen & Overy A. Pędzich. Wskazuje też, że wady protokołu związane z oceną prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli najczęściej wiążą się z niedostatecznym przedstawieniem oceny prawnej przez organ podatkowy. Za wadliwy z punktu widzenia przepisów Ordynacji podatkowej należy uznać protokół, który wskazuje jedynie okoliczności faktyczne oraz powołuje przepisy, które mają zastosowanie w sprawie. Ustalenia protokołu muszą zawierać ocenę, czy dana okoliczność wskazana w protokole jest zgodna z przepisami prawa. – Jeśli chodzi o wady związane z ustaleniami w zakresie badania ksiąg, kontrolujący często mylą nierzetelność ksiąg z ich wadliwością. Niejednokrotnie organ uznaje za nierzetelne takie księgi, w których jedynie pewne zapisy zostały dokonane nieprawidłowo, ale odzwierciedlają rzeczywiste zdarzenia gospodarcze – zauważa Wojciech Pietrasiewicz. O nierzetelności można jednak mówić tylko wtedy, gdy

dokonywane w nich zapisy nie odzwierciedlają stanu rzeczywistego, a nie wtedy, gdy występują nieprawidłowości w dokonanych zapisach (ewentualna wadliwość ksiąg). Biorąc pod uwagę konsekwencje związane mocą dowodową ksiąg oraz sankcje karne skarbowe, jakie wiążą się z prowadzeniem ksiąg w sposób nierzetelny, warto tę wadę protokołu wyeliminować już na etapie zastrzeżeń do protokołu kontroli. – W sytuacji gdy zastrzeżenia do protokołu kontroli nie

zostały złożone lub organ podatkowy nie zgadza się z zastrzeżeniami podatnika wniesionymi do protokołu kontroli, podatnik może w toku postępowania podatkowego przedstawić dowody podważające ustalenia przyjęte w protokole kontroli. Ewentualne nieprawidłowości w protokole kontroli, w szczególności dotyczące ustalonego stanu faktycznego, mogą stanowić podstawę zarzutów przeciw decyzji wydanej przez organ podatkowy I instancji – podpowiada Wojciech Pietrasiewicz.■ reklama

Podatki

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 7

PIT | Świadczenia z ubezpieczenia społecznego

CIT | Rozliczanie pomocy na rzecz organizacji pożytku publicznego

Odsetki od wyrównanego zasiłku są opodatkowane

Wydatki na produkty spożywcze będą kosztem

Pracownicy, którzy w okresie czasowej niezdolności do pracy otrzymywali zaniżony zasiłek, mogą starać się o jego wyrównanie, ale odsetki z tego tytułu są opodatkowane. PRZEMYSŁAW MOLIK [email protected]

O

bliczając podstawę wymiaru świadczeń chorobowych przysługujących pracownikowi w okresie czasowej niezdolności do pracy, należy uwzględniać wszystkie składniki wynagrodzenia pracownika. Zasada ta obowiązuje jednak dopiero od wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt 1SK 16/06), który wszedł w życie 7 lipca 2008 r.

Niekorzystna praktyka Wcześniej praktyka ustalania kwoty wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego na podstawie art. 93 kodeksu pracy przez pracodawcę, oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego – chorobowych, opiekuńczych i macierzyńskich oraz świadczeń rehabilitacyjnych, wypłacanych przez ZUS, była niekorzystna dla pracownika. Pracownik mógł opłacać składkę na ubezpieczenie społeczne od całości swojego wynagrodzenia, tj. od pensji oraz od dodatkowych świadczeń, np. premii, natomiast w okresie zwolnienia od pracy mógł otrzymywać wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy naliczony tylko od podstawowej pensji. Odsetki za zwłokę Pracownicy, którzy otrzymywali zaniżone świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy, mogą składać wnioski do płatnika (pracodawcy lub ZUS) o wyrównanie przysługującej im kwoty świadcze-

nia. Jest ono powiększane o ustawowe odsetki za nieterminową wypłatę świadczenia, naliczane od dnia następnego po dniu, kiedy przypadł termin wypłaty takiego wynagrodzenia lub zasiłku. Wypłata zaległych świadczeń nie jest obojętna podatkowo. Monika Ławnicka, konsultant w Accreo Taxand, przypomina, że wypłacona kwota wynagrodzenia chorobowego stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu na podstawie ustawy o PIT. Opodatkowana jest też kwota wypłaconego zasiłku. Ekspert podkreśla, że podatkowe traktowanie odsetek od takich świadczeń zależy od tego, czy zostały one naliczone od zaległego wynagrodzenia chorobowego, czy też od kwoty zasiłku. – Odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń (również tych wypłacanych za czas choroby) są bowiem zwolnione z podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT. Nie ma takiego zwolnienia dla odsetek od zasiłku – wyjaśnia Monika Ławnicka.

Wyższy przychód Skutkiem ponownego przeliczania kwoty świadczeń za czas niezdolności do pracy może być uzyskanie znacznie wyższego przychodu. Dla pracowników, dla których dotychczas nieuwzględniane w podstawie obliczania świadczeń premie stanowiły znaczną część wynagrodzenia, wyrównanie świadczeń może przyczynić się do przekroczenia progu podatkowego. Pracownicy mogą występować z wnioskiem do płatników o korektę świadczeń za okres trzech lat wstecz, licząc od daty złożenia wniosku. Płatnik ma 30 dni na jego rozpatrzenie.■ reklama

ZMIANA PRAWA Firmy zaliczą do kosztów podatkowych koszty wytworzenia lub ceny nabycia produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego. ŁUKASZ ZALEWSKI [email protected]

O

d 1 stycznia 2009 r. firmy chętniej będą przekazywały produkty spożywcze organizacjom pożytku publicznego. Wszystko za sprawą nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.), zgodnie z którą firmy będą mogły zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszty wytworzenia lub ceny nabycia produktów spożywczych przekazanych na rzecz takich organizacji. – Zmiana art. 16 pkt 14 ustawy u.p.d.o.p. jest znaczącym krokiem do poprawy sytuacji organizacji pożytku pu-

blicznego – uważa Jacek Pawlik, doradca podatkowy ze spółki audytorskiej Eccom. Dodaje, że do tej pory wszelkiego rodzaju darowizny i ofiary nie stanowiły kosztu uzyskania przychodu, a darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego mogły być odejmowane od dochodu wyłącznie do 10 proc. jego wysokości. A zatem ustawodawca nie zachęcał firm do przekazywania żywności organizacjom pożytku publicznego. Od nowego roku taka zachęta będzie podwójna. – W stosunku do artykułów spożywczych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług (która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2009 r.) de facto odliczenie będzie w pełnej wysokości – wyjaśnia Jacek Pawlik. Argumentuje, że jeżeli można w kosztach uzyskania przy-

Ważne! Koszty wytworzenia produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego będą także wolne od podatku od towarów i usług

chodów uwzględnić wartość wytworzonych lub zakupionych produktów spożywczych darowanych organizacji pożytku publicznego, to tak jakby się uwzględniło całość tej darowizny w odliczeniu od dochodu. Ekspert tłumaczy, że zmiany w ustawie o CIT idą w parze ze zwolnieniem przekazania takich darowizn od podatku od towarów i usług. Jego zdaniem nowelizacje ustaw w omawianym zakresie zachęcą większą rzeszę darczyńców (podobne rozwiązanie dotyczy także osób fizycznych) do przekazywania takich darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Nie zmienią się natomiast zasady rozliczeń innych darowizn niż produkty spożywcze. – Pozostałe darowizny firmy rozliczą po staremu, czyli nie uwzględnią ich w kosztach uzyskania przychodów, a odliczą od dochodu w wysokości nieprzekraczającej 10 proc. jego wysokości – konkluduje nasz rozmówca.■

Pisaliśmy o tym ■ Darowizny dla fundacji będą kosztem podatkowym – GP nr 231/2008 www.gazetaprawna.pl/cit

reklama

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

8 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

Praca ■

Prawo pracy ■

PAMIĘTAJ

Ubezpieczenia społeczne ■

2 dni dodatkowego wolnego przysługuje pracownikowi wychowującemu dziecko w wieku do 14 lat

CO NOWEGO ■ KONTRAKTY 2009 W SŁUŻBIE ZDROWIA. W liście do premiera Donalda Tuska Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy negatywnie ocenia ostatnie działania Narodowego Funduszu Zdrowia dotyczące wyceny świadczeń medycznych na 2009 rok (za tzw. punkt według systemu jednorodnych grup pacjentów). Zdaniem OZZL dyrektorzy szpitali zmuszani są w ten sposób do podpisywania kontraktów niekorzystnych dla swoich placówek, a NFZ kompromituje rządową reformę służby zdrowia, traktując szpitale z pozycji monopolisty. Więcej www.ozzl.org.pl

■ PRACUJĄ, ALE SĄ BIEDNI. Z najnowszego sondażu CBOS wynika, że 6,6 proc. populacji dorosłych Polaków to osoby pracujące, ale jednocześnie biedne. Badanie pokazuje, że bieda nie zawsze jest wynikiem braku stałego zatrudnienia. Praca i bieda dotyczy około 2 mln 10 tys. Polaków. Średni miesięczny dochód z pracy, jaki uzyskuje pracujący biedny, wynosi 786 zł netto. Więcej www.cbos.pl ■ HOSPICJUM DOMOWE DLA DZIECI. Caritas diecezji kieleckiej uruchomiła hospicjum domowe dla dzieci chorych terminalnie lub cierpiących na chorobę nieuleczalną. Lekarze, pielęgniarki i wolontariusze pomagają dzieciom potrzebującym opieki paliatywnej na wezwanie. Według koordynatorki działań hospicjum Marii Chojnackiej posiadający specjalistyczne przygotowanie członkowie zespołu paliatywnego wspomagają domowych opiekunów ciężko chorych dzieci w podawaniu leków, karmieniu i wykonywaniu niezbędnych zabiegów higienicznych. Prośby o pomoc przyjmowane są o każdej porze telefonicznie. Więcej www.caritas.pl ■ DOFINANSOWANIE UCZELNI Z FUNDUSZY UE. Ponad 143 mln zł dofinansowania z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej otrzymają łącznie cztery lubelskie uczelnie na rozbudowę lub budowę nowych budynków. Umowy o dofinansowaniu realizacji inwestycji podpisali w Lublinie rektorzy uczelni oraz władze Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Obecna na uroczystości minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska powiedziała, że są to pierwsze umowy w województwie lubelskim dotyczące wykorzystania środków unijnych z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Więcej www.mrr.gov.pl

Sejm zajmie się specjalnymi emeryturami dla nauczycieli

strona 9

Edukacja ■ NOWOŚĆ

Kadry

Posłowie chcą umorzyć zaległe składki ZUS strona 10

PRAWO PRACY | Czas pracy w krajach UE

UE ustali, jak długo będziemy ■

Rada Unii Europejskiej chce umożliwić państwom członkowskim wydłużenie tygodniowego czasu pracy nawet do 65 godz.

■

Eurodeputowani opowiedzieli się za utrzymaniem zasady, że tydzień pracy trwa do 48 godz., i likwidacją klauzul opt-out

■

Lekarze protestują przeciwko propozycji dzielenia dyżuru medycznego na część aktywną i nieaktywną

ŁUKASZ GUZA DOMINIKA SIKORA [email protected]

■ NIEKTÓRZY ZWIĘKSZAJĄ ZATRUDNIENIE. Prawie 90 osób znalazło pracę w Zakładach Tworzyw Sztucznych Gamrat w Jaśle (woj. podkarpackie). Przyjęcia związane są z uruchomieniem nowej linii do produkcji wykładzin obiektowych prasowanych. Wartość inwestycji wyniosła 22 mln zł. Według prezesa zarządu spółki, Andrzeja Czajki, nowe miejsca pracy wynikają m.in. z przejścia kilku wydziałów na system pracy trzyzmianowej. To rezultat większych zamówień. Gamrat jest jednym z największych producentów tworzyw sztucznych w kraju. Zatrudnia 840 osób. Jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa.

NOWOŚĆ

Zdrowie ■

J

utro w Parlamencie Europejskim ma się odbyć głosowanie nad projektem nowelizacji Dyrektywy nr 2003/88/WE dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Komisja Zatrudnienia PE zgłosiła do projektu liczne poprawki, zgodnie z którymi państwa członkowskie nie mogłoby wydłużać maksymalnego tygodnia czasu pracy powyżej 48 godz., czyli w praktyce stosować tzw. klauzuli opt-out, dzięki której jest to możliwe. Propozycje te są sprzeczne ze wspólnym stanowiskiem Rady Unii Europejskiej z 9 czerwca 2008 r. Rada chciała, aby kraje UE mogły w przepisach wewnętrznych wydłużać tygodniowy czas pracy nawet o 17 godz. Z propozycjami Rady nie zgadzają się polscy lekarze. Dzisiaj wspólnie z kolegami z innych krajów Wspólnoty będą protestować pod siedzibą Parlamentu Europejskiego w Strasburgu. Dla nich ta zmiana może oznaczać wydłużenie czasu pracy i jednocześnie niższe wynagrodzenie.

Lekarze przeciw Zgodnie z prawem polskim od 1 stycznia 2008 r. maksymalny czas pracy lekarzy wynosi 48 godz. Tylko jeśli podpiszą dobrowolnie tzw. klauzulę opt-out, może on być wydłużony do 72 godz. tygodniowo. Lekarze domagają się likwidacji tej klauzuli i objęcia ich takim samym wymiarem czasu pracy, jak innych pracowników, wynoszącym 48 godz. Taką propozycję zgłosiła Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego. – Stosowanie klauzul opt-out może negatywnie wpłynąć na konkurencyjność rynków pracy poszczególnych państw UE – tłumaczył w PE Alejandro Cercas, hiszpański poseł z grupy Socjalistów PES.

Propozycje Komisji są jednak sprzeczne z czerwcowym stanowiskiem Rady Unii Europejskiej. Proponowała ona, aby poszczególne kraje członkowskie mogły wydłużać tygodniowy wymiar czasu pracy z obecnych 48 godz. do 60 lub nawet 65 godz. (w maksymalnie sześciomiesięcznym okresie rozliczeniowym). Pracownicy byliby chronieni, bo bez ich zgody (klauzula opt-out) czas pracy nie zostałby wydłużony ponad 48 godz. Dodatkowo pracownik miałby prawo wycofać ją ze skutkiem natychmiastowym (w ciągu trzech pierwszych miesięcy od wyrażenia zgody). Rada chciała też wprowadzić przepis, zgodnie z którym odmowa pracy w wydłużonym wymiarze lub cofnięcie zgody miały nie narażać pracownika na żadne negatywne konsekwencje.

Kryzys wpłynie na czas pracy Członkowie Komisji Zatrudnienia PE nie przyjęli poprawek jednomyślnie. Część eurodeputowanych sprzeciwiła się głosom większości i podkreśliła, że dzięki rozwiązaniom zaproponowanym przez Radę pracodawcy łatwiej mogliby dostosować organizację pracy do potrzeb firm. – A w obliczu kryzysu ekonomicznego powinniśmy szczególnie dbać o swobodę i elastyczność, dzięki którym obywatele mogą zwiększać swoje dochody – uważa Liz Lenne, brytyjska eurodeputowana z grupy Liberałów i Demokratów ALDE. Podkreśliła, że całkowita rezygnacja ze stosowania klauzul opt-out w trudnej sytuacji gospodarczej może odbić się negatywnie na kondycji wielu firm. Właśnie ze względu na kryzys finansowy również polscy pracodawcy domagają się zmian w przepisach dotyczących czasu pracy. Proponują np. wprowadzenie do kodeksu pracy tzw. banków czasu pracy, czyli instytucji podobnej do klauzul opt-out. Dzięki takiemu rozwiązaniu pracownik, który był zwolniony

– Taki system sprawnie funkcjonuje w Niemczech – mówi prof. Mieczysław Kabaj z Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Podkreśla jednak, że rozwiązania, które mają złagodzić skutki kryzysu, muszą być korzystne nie tylko dla pracodawcy, ale też dla pracownika. Dlatego, aby zachęcić podwładnych do wprowadzenia elastycznych systemów czasu pracy, firmy mogą np. uzgodnić, że praca w zwiększonym wymiarze (np. w okresie wzmożonej produkcji) będzie dodatkowo wynagradzana. O wprowadzenie bardziej elastycznych systemów czasu pracy apelują nie tylko pracodawcy, ale też Komisja Europejska. W ostatnim tygodniu listopada wystąpiła do wszystkich krajów członkowskich UE o zwiększenie swobody stron (pracowników i pracodawców) w organizowaniu czasu pracy.

z obowiązku świadczenia pracy w okresie przerwy w produkcji, odpracowywałby ten czas w późniejszym terminie (np. w okresie koniunktury gospodarczej).

Niepłatny dyżur Rada Unii Europejskiej i Parlament są podzielone także w kwestii zaliczania dyżuru pracowniczego do czasu pracy. Zgodnie ze stanowiskiem Rady dyżur pracowniczy powinien dzielić się na część aktywną, w czasie której podwładny musi pracować, oraz nieaktywną, gdy pozostawał co prawda w dyspozycji szefa, ale nie wykonywał obowiązków. Tylko pierwsza część byłaby zaliczana do czasu pracy, a więc przysługiwałoby za nią wynagrodzenie. Tymczasem Komisja Zatrudnienia PE uznała, że choć obie formy dyżuru rzeczywiście się różnią, to jednak cały dyżur powinien być traktowany jako czas pracy. Propozycje Rady wzbudziły największe kontrowersje w środowisku lekarskim. Dopiero od początku tego roku dyżur medyczny jest w ogóle wliczany do ogólnego czasu pracy polskich lekarzy (w tym także jego część nieaktywna). – To tylko pretekst do tego, aby ponownie pozbawiać ich tego prawa. De facto oznacza

Akademia prawa pracy cz. 610

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 9

Czy pracodawca może zlecać pracownikowi dyżury bez ograniczeń Pracodawca od tygodnia każe jednemu pracownikowi pełnić dyżur pod telefonem. Wprawdzie nie jest on wzywany do firmy, ale takie zachowanie bardzo ogranicza korzystanie przez niego z czasu wolnego. Czy pracodawca może bez ograniczeń zlecać pracownikom dyżury telefoniczne? Kodeks pracy stanowi w art. 1515 par. 1, iż pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Istotą dyżuru jest zabezpieczenie ewentualnych potrzeb pracodawcy, do których należeć może

np. wykonanie nagłej, pilnej pracy. Dyżur może być pełniony przez pracownika w zakładzie pracy lub też poza nim, w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, np. w domu pracownika. Przyjmuje się, iż dyżur jest instytucją pośrednią pomiędzy czasem pracy a czasem wolnym. Posiada cechy zbliżone do czasu pracy, ponieważ pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, natomiast do czasu wolnego odnosi się z tego powodu, iż w jego trakcie istnieje duże prawdopodobieństwo nieświadczenia pracy. Dyżur nie może naruszać uprawnień pracownika do dobowego i tygodniowego odpoczynku. Oznacza to, że w podstawowym systemie czasu pracy nie może przekraczać 5 godzin po 8-godzinnym dniu pracy – w takim przypadku pracownikowi przysługuje dobowy 11-godzinny odpoczynek.

W dniu wolnym od pracy dyżur nie może przekroczyć 13 godzin. Pełnienie dyżuru jest jednym z obowiązków pracowniczych, który wynika ze stosunku pracy. Artykuł 100 par. 2 pkt 4 k.p. wskazuje, iż obowiązkiem pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy. W doktrynie zakłada się, iż poprzez ten obowiązek można rozumieć zobligowanie pracownika do wykonywania na rzecz pracodawcy, w określonych sytuacjach, czynności przekraczających zakres obowiązku świadczenia pracy, który jest unormowany w zawartej umowie o pracę oraz poza obowiązującymi godzinami pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z 31 stycznia 1978 r. stwierdził, że dyżur w rozumieniu kodeksu pracy nie wynika z odrębnego tytułu prawnego, lecz jest jednym z obowiązków pracowniczych, gdyż

stanowi dodatkowe zadanie robocze po normalnych godzinach pracy, bez względu na to, czy zadanie to mieściło się w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy też wykraczało poza ten rodzaj. Należy stwierdzić, że udział w dyżurze stanowi jeden z elementarnych obowiązków pracownika. Jeżeli jest on zbieżny z interesem pracodawcy, wówczas pracownik musi w nim uczestniczyć. Pracownik jest uprawniony do odmowy pełnienia dyżuru jedynie w razie wyjątkowych, usprawiedliwionych okoliczności.■ WOJCIECH OSTROWSKI radca prawny, Kancelaria Prawna Rachelski i Wspólnicy

www.gazetaprawna.pl/akademia_pracy

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Świadczenia kompensacyjne

pracować OPINIA

KRZYSZTOF RĄCZKA

Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli przez 20 lat ZMIANA PRAWA Sejm zajmie się jutro specjalnymi emeryturami dla nauczycieli. Od 2009 roku mają kończyć pracę w wieku 55 lat.

profesor, dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

BOŻENA WIKTOROWSKA

Przepisy dotyczące czasu pracy powinny być elastyczniejsze. Ustalanie z góry tygodniowych limitów godzin pracy na niskim poziomie chroni pracowników, ale w zderzeniu z rzeczywistością powoduje problemy. Tak stało się np. w przypadku lekarzy, którzy w praktyce często pracują ponad 48 godz. tygodniowo. Dodatkowo, w dobie kryzysu, pracodawcy muszą szybko dostosowywać się do zmieniającej się sytuacji ekonomicznej. Elastyczny czas pracy na pewno to im ułatwi. Natomiast w kwestii dyżuru zgadzam się z orzecznictwem ETS. Jeśli jego nieaktywna część nie będzie wliczana do czasu pracy, trzeba będzie jasno określić, kiedy pracownik wykonuje lub nie wykonuje swoich obowiązków w trakcie dyżurów. A to, jak okazało się na przykładzie lekarzy, jest bardzo trudne.

N

[email protected]

a rozpoczynającym się jutro posiedzeniu Sejmu ma zostać uchwalona ustawa o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Projekt został przygotowany przez trzy kluby parlamentarne: Platformy Obywatelskiej, Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz Lewicy. – To ostatnie posiedzenie Sejmu w tym roku. Zakładamy więc, że do piątku zostaną przeprowadzone trzy czytania

oraz głosowanie nad przyjęciem tej ustawy – mówi poseł Cezary Urban, który będzie prezentować stanowisko PO w sprawie projektu. Natomiast posłanka Lewicy Krystyna Łybacka zwraca uwagę, że jeśli ustawa zostanie przyjęta przez Senat bez poprawek, to jeszcze w tym roku trafi do podpisu prezydenta. – Ustawa nie budzi kontrowersji. Mam więc nadzieję, że zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami wejdzie w życie od nowego roku – mówi Krystyna Łybacka. Także Związek Nauczycielstwa Polskiego oczekuje, że ustawa jeszcze w tym roku zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw.

– Czasu jest mało. Nie można jednak doprowadzić do sytuacji, że przez kilka miesięcy przyszłego roku nie będzie przepisów określających zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury nauczycieli – mówi Sławomir Broniarz, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zgodnie z projektem nauczyciele zachowają prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. W 2009 roku zarówno kobiety, jak i mężczyźni pracujący w szkołach i przedszkolach będą mogli przechodzić na wcześniejsze emerytury po ukończeniu 55 lat. Natomiast w kolejnych latach wiek emerytalny kobiet bę-

dzie wydłużany co rok o kwartał, a mężczyzn co rok o sześć miesięcy. Ostatnie osoby mające prawo do wcześniejsze emerytury zakończą pracę w 2028 roku. Od 2029 roku wszyscy nauczyciele będą przechodzić na świadczenia, mając 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni). Prawo do świadczeń będą mieć nauczyciele legitymujący się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 30 lat, w tym 20 lat pracy w szkole przy tablicy.■

Pisaliśmy o tym ■ Emerytury dla nauczycieli do 2028 roku... – GP nr 240/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum reklama

to kolejne wydłużenie okresu spędzanego przez nich w pracy – mówi Krzysztof Bukiel, przewodniczący Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy (OZZL). Również samorząd lekarski jest przeciwny dzieleniu czasu dyżuru. – Od lekarza odbywającego dyżur w szpitalu wymaga się nie tylko obecności w miejscu pracy, ale przede wszystkim ciągłej gotowości do natychmiastowego udzielenia pomocy pacjentom – mówi Konstanty Radziwiłł, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej (NRL). Dodaje, że podczas dyżuru lekarz, nawet jeżeli w danej chwili nie wykonuje czynności zawodowych, jest w stanie ciągłej gotowości do ich rozpoczęcia.

ETS a dyżur lekarski Warto przypomnieć, że kwestią podziału czasu dyżuru lekarskiego już kilkakrotnie zajmował się Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Stwierdził jednoznacznie, że dyżur lekarski, podczas którego wymagana jest fizyczna obecność medyka na terenie placówki medycznej, musi być traktowany jako integralna część ogólnego czasu pracy. – Nie rozumiem więc działania Rady Europejskiej, które w jawny sposób stoi w sprzeczności z tym, co orzekł ETS – przekonuje Krzysztof Bukiel. Podział dyżuru lekarskiego niesie ze sobą również praktyczne aspekty związane z tym, w jaki sposób ewidencjonować aktywność lekarzy w czasie dyżuru. W projekcie zmiany dyrektywy proponuje się ryczałtowe określenie części aktywnej i nieaktywnej dyżuru.

– To może doprowadzić do patologii. W celu obniżenia kosztów systemu ochrony zdrowia będą sztucznie wydłużane okresy nieaktywnej części dyżuru. To natomiast spowodowałoby obniżenie wynagrodzenia lekarzy – zauważa Krzysztof Bukiel. OZZL domaga się ponadto, aby czas tzw. dyżuru pod telefonem (lekarz jest np. w domu, ale pozostaje w stałej gotowości do przybycia do szpitala) również był wliczany do normalnego czasu pracy. Obecnie jest to możliwe, ale tylko w sytuacji kiedy wezwany lekarz przybędzie do placówki medycznej (od tego momentu czas spędzony w zakładzie wlicza się do ogólnego czasu pracy). Parlament Europejski na posiedzeniu plenarnym może wnieść poprawki do projektu nowelizacji dyrektywy, nieuwzględnione we wspólnym stanowisku Rady Unii Europejskiej. Jeśli Rada je zatwierdzi, automatycznie nowela zostanie uchwalona. Jeśli odrzuci poprawki, zostanie powołany komitet pojednawczy (27 eurodeputowanych i 27 członków Rady), który ma wypracować zbliżenie stanowisk obu instytucji. Jeśli parlament odrzuci wspólne stanowisko bezwzględną większością głosów, akt nie zostaje przyjęty.■

Pisaliśmy o tym ■ Dyżur w firmie nie zawsze będzie... – GP nr 146/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum Więcej: www.gazetaprawna.pl /kodeks_pracy

RYNEK PRACY | Zatrudnianie bezrobotnych

Firmy niechętnie organizują prace interwencyjne Zbyt niska refundacja za zatrudnianie bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych i konieczność zapewnienia im pracy przez rok zniechęca firmy do korzystania z tego instrumentu aktywizacji. PAWEŁ JAKUBCZAK [email protected]

F

irma, która chce zatrudnić bezrobotnych w ramach zorganizowanych przez siebie prac interwencyjnych, musi złożyć wniosek do urzędu pracy. Po jego weryfikacji starosta zawiera umowę z pracodawcą, który je organizuje. Zdaniem przedstawicieli PUP prace interwencyjne nie cieszą się dużym zainteresowaniem wśród firm. – W naszym regionie tylko sześć firm w latach 2006–2008 zorganizowało te prace – mówi Małgorzata Jankowska, starszy inspektor PUP w Aleksandrowie Kujawskim. W Piotrkowie Trybunalskim w 2006 roku było zorganizowanych 97 takich prac. – W tym roku będzie ich 65 – mówi Dorota Cudzich, zastępca dyrektora PUP w Piotrkowie Trybunalskim. Zdaniem przedstawicieli PUP o niewielkim zainteresowaniu firm pracami interwencyjnymi decyduje zbyt mała refundacja, w stosunku do obowiązków na nich ciążących. Małe i średnie przedsiębiorstwa muszą utrzymać przez dwa lata, a duże firmy przez trzy lata

dotychczasowy stan zatrudnienia na poziomie nie niższym niż średnie zatrudnienie z ostatnich 12 miesięcy albo stan zatrudnienia z dnia składania wniosku o pomoc, o ile jest on wyższy od średniego zatrudnienia z ostatnich 12 miesięcy. – Ponadto mają obowiązek zatrudniać bezrobotnego przez co najmniej 12 miesięcy i nie mogą rozwiązać z nim umowy o pracę z innej przyczyny niż naruszenie przez niego obowiązków pracowniczych – mówi Anna Szczęsny-Michalak, kierownik działu instrumentów i programów rynku pracy PUP w Tychach. Dodaje, że w zamian pracodawca może otrzymać od około 3830 zł do 7660 zł w okresie refundacji wynoszącym od 6 do 12 miesięcy Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 późn. zm.) wskazuje, że na sześć miesięcy można zatrudnić w ramach prac interwencyjnych m.in. długotrwale bezrobotnych i do 25 roku życia, kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, a także bezrobotnych, którzy ukończyli 50 lat, nie posiadają kwalifikacji zawodowych czy doświadczenia. Z kolei na rok firmy mogą zatrudnić tylko niektórych z nich, np. bezrobotnych, którzy nie ukończyli 25 lat. Fundusz Pracy przeznaczy na prace interwencyjne w 2009 roku 200 mln zł.■

Praca

10 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

SŁUŻBY MUNDUROWE | Profesjonalizacja armii

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Obowiązki osób prowadzących działalność gospodarczą

270 zł otrzyma firma za dzień szkolenia jej pracownika przez wojsko

Posłowie chcą umorzyć zaległe składki ZUS

ZMIANA PRAWA Pracodawca zatrudniający pracownika należącego do Narodowych Sił Rezerwowych otrzyma rekompensatę za jego nieobecność związaną z ćwiczeniami w wojsku. ARTUR RADWAN [email protected]

Ż

ołnierze rezerwy, którzy zostali zwolnieni ze służby stałej, kontraktowej i kandydackiej oraz ci, którzy ukończyli służbę przygotowawczą, będą mogli wstępować do Narodowych Sił Rezerwowych (NSR). Ich utworzenie jest związane z profesjonalizacją armii. Zasady funkcjonowania NSR określa projekt nowelizacji ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 241, poz. 2416 z późn. zm.), który jest obecnie w konsultacjach. Zakłada udział wojska w realizacji zadań związanych z zarządzaniem kryzysowym polegających m.in. na ochronie mienia społecznego, akcjach poszukiwawczych oraz ratowaniu i ochronie życia. Będą w nich uczestniczyć m.in. żołnierze rezerwy wchodzący w skład NSR, którzy otrzymają tzw. przydział kryzysowy. W 2010 roku,

tj. pierwszym roku funkcjonowania armii zawodowej, rząd przewiduje zawarcie kontraktu z 10 tys. żołnierzy rezerwy. Ma to kosztować 110 mln zł. 80 mln zł zostanie przeznaczone na świadczenia dla firm zatrudniających żołnierzy NSR. Zdaniem gen. Stanisława Kozieja utworzenie NSR jest dobrym rozwiązaniem, bo koszt utrzymania tych żołnierzy są dużo niższe niż żołnierzy zawodowych. Byli żołnierze mogą sami zgłaszać się do NSR, a zawierany z nimi kontrakt będzie trwał od dwóch do sześciu lat. Łącznie nie przekroczy 15 lat. Żołnierze należący do NSR będą musieli stawiać się na ćwiczenia wojskowe lub do pełnienia okresowej służby wojskowej. Tylko za ten okres otrzymają uposażenie od wojska. Resort finansów nie zgodził się, aby otrzymywali pieniądze za sam fakt przynależności do NSR. Ci, którzy otrzymają przydział kryzysowy, będą musieli uczestniczyć w ćwiczeniach wojskowych trwających do 30 dni w roku. Rząd przewiduje więc rekompensaty dla firm zatrudniających żołnierzy NSR, którzy posiadają przydział kryzysowy. Otrzymają świadczenie za okres ich przebywania na ćwiczeniach lub pełnienia okresowej służby

wojskowej. Wyniesie ono maksymalnie 1/30 dwuipółkrotności średniej płacy w sektorze przedsiębiorstw. Obecnie kwota ta wynosi 270 zł. Firma, aby otrzymać pieniądze, będzie musiała zwrócić się z wnioskiem do szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego. Ten w ciągu miesiąca przekaże pieniądze na jej rachunek. – Nie zdecydowałabym się na zatrudnienie osoby, która np. w czasie, gdy moja firma ma najwięcej pracy, będzie powoływana do wojska – mówi Agnieszka Curyło, właścicielka żwirowni z Kowalewa Pomorskiego. Dodaje, że rekompensata od wojska nie pokryłaby strat poniesionych w związku z szukaniem pracownika o określonych kwalifikacjach. Z kolei zdaniem Iwony Michalskiej, wiceprezesa firmy Kabel w Krakowie, podjęcie decyzji o zatrudnieniu żołnierza NSR będzie uzależnione od specyfiki firmy. Na takich pracowników będą się częściej decydować firmy, w których kilkudniowa nieobecność pracownika nie będzie zakłócać ich pracy.■

Pisaliśmy o tym ■ Wojsko ogłasza amnestię – GP nr 239/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum

RYNEK PRACY | Aktywizacja bezrobotnych

W firmach będzie mniej stażystów ZMIANA PRAWA Liczba zatrudnianych w firmach stażystów będzie limitowana. PAWEŁ JAKUBCZAK [email protected]

P

rzedsiębiorca nie będzie mógł zatrudnić w charakterze stażystów więcej bezrobotnych w wieku do 25 lat niż pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Tak wynika z projektu rozporządze-

nia ministra pracy i polityki społecznej, które wejdzie po dwóch tygodniach od dnia ogłoszenia. Obecnie przepisy nie przewidują takiego ograniczenia, dlatego firmy mogą zatrudniać więcej stażystów niż mają pracowników. Projekt określa również normy czasu pracy dla stażystów. Nie będą mogli pracować dłużej niż 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo, a osoby niepełnosprawne – 7 godzin dziennie i 35

godzin tygodniowo. Bezrobotni nie mogą odbywać stażu w niedziele i święta, w porze nocnej, w systemie zmianowym ani w godzinach nadliczbowych. Starosta może wyrazić zgodę na wykonywanie pracy przez stażystę w porze nocnej lub w systemie zmianowym, jeśli charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy. W trakcie stażu bezrobotny otrzymuje 772,5 zł (140 proc. zasiłku dla bezrobotnych).■ reklama

Na rozpoczynającym się jutro posiedzeniu Sejmu posłowie zgłoszą projekt zakładający umorzenie składek ZUS matkom, które w latach 1999–2008 były na urlopach macierzyńskich i wychowawczych oraz prowadziły firmę. BARTOSZ MARCZUK [email protected]

D

obrze, że rząd przygotował projekt ustawy zwalniający osoby otrzymujące zasiłek macierzyński i posiadające inny tzw. tytuł ubezpieczeniowy z obowiązku opłacania składek do ZUS w czasie otrzymywania zasiłku – mówi Joanna Kluzik-Rostkowska, posłanka PiS, wiceprzewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Przekonuje jednak, że trzeba też umorzyć zaległe składki kobiet, które od 1999 roku ZUS często informował, że mają opłacać wyłącznie składkę zdrowotną, a teraz dopomina się od nich zaległych składek z odsetkami. – Skoro sam ZUS nie wiedział jak interpretować przepisy i czy matka przebywająca na urlopie macierzyńskim z tytułu zatrudnienia miała wpłacać do ZUS z tytułu prowadzonej firmy wyłącznie składkę zdrowotną czy wszystkie składki ubezpieczeniowe, to nie można teraz karać ich za to, że często sugerowały się tym, co sam twier-

dził, i wpłacały tylko składkę Obecnie ZUS wzywa do zado NFZ – mówi Joanna Kluzik- płacenia składek z odsetkami -Rostkowska. na ubezpieczenia (emerytalna, Deklaruje, że na rozpoczy- rentowa, wypadkowa) i do Funnającym się jutro posiedzeniu duszu Pracy te osoby, które od Sejmu jej klub złoży poselski 1999 roku przebywały na zasiłprojekt ustawy przewidujący kach macierzyńskich i urlopach umorzenie tych składek. wychowawczych, a mając inny Wskazuje, że oprócz tego tytuł (najczęściej prowadziły firznajdzie się tam przepis mę) nie opłacały tych składek. o zwrocie składek, tym oso- Oburzenie tych osób wzbudza bom, które je opłaciły, bo we- to, że ZUS wysyła takie wezwazwał je do tego ZUS. nia, mimo że często sam wydaRządowa nowelizacja ustawy wał im wcześniej zaświadczenia o niezaleganiu ze z 13 października 1998 składkami. ZUS wswor. o systemie ubezpieim stanowisku wskazuczeń społecznych (t.j. je, że osoby, które od Dz.U. z 2007 r. nr 11, 1999 roku do maja poz. 74 z późn. zm.) 2001 roku nie opłacazwolprzewiduje będą mianienie osób pobierajątys. zł łyły składek, umorzone odsetki. cych zasiłek macierzyński lub zasiłek nawet takich Muszą jednak opłacić w wysokości tego za- kwot domaga się składki. Pozostali musiłku i mających tzw. od matek ZUS szą zapłacić i składki, i odsetki. Wyjątkiem inny tytuł ubezpieczebędą osoby, wobec nia z obowiązku opłaktórych ZUS nie zwecania składek do ZUS z tego innego tytułu. Jak wyja- ryfikował prawidłowości podleśnia Marek Bucior, wicemini- gania ubezpieczeniom społeczster pracy i polityki społecznej, nym i wydał im wczesnej np. zanabędą więc one prawo do świadczenia o niezaleganiu. – Także im, w indywidualopłacanych z budżetu składek na emeryturę i rentę oraz nie nych sprawach, ZUS umorzy będą musiały odprowadzać odsetki – mówi Przemysław składek do ZUS z tytułu np. Przybylski, rzecznik ZUS.■ prowadzonej firmy. MPiPS chce też objąć takim rozwiązaniem osoby przebywające na Specjalny serwis dotyczący urlopach wychowawczych. Jak tej sprawy na: deklaruje Marek Bucior, w re- www.gazetaprawna.pl sorcie trwają już prace nad ta- /matki_kontra_zus kimi zmianami.

30

OBOWIĄZKI PRACODAWCY | Zasady obliczania odpisów do ZFŚS

Fundusz socjalny tylko dla pracowników ZMIANA PRAWA Firma tworząca zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, obliczając liczbę pracujących, nie będzie uwzględniać osób zatrudnionych na podstawie umowy agencyjnej lub nakładczej. ARTUR RADWAN [email protected]

P

racodawca tworząc zakładowy fundusz świadczeń socjalnych nie będzie już musiał odprowadzać składek za osoby, z którymi zawarł umowę o wykonywaniu pracy nakładczej lub zatrudnił na podstawie umowy agencyjnej. Taką zmianę zamierza wprowadzić Ministerstwo Pracy i Polityki Społecz-

nej rozporządzeniem w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Ma ono zastąpić rozporządzenie o takim samym tytule z 14 marca 1994 r. (Dz.U. nr 94, poz. 168 z późn. zm.). Fundusz jest tworzony przez zakłady pracy z corocznego odpisu podstawowego naliczanego w zależności od przeciętnej liczby zatrudnionych. Zgodnie z kodeksem pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Tak więc nie jest nim osoba, z którą zakład pracy zawarł

umowę o wykonywanie pracy nakładczej lub została zatrudniona na podstawie umowy agencyjnej. – Uchylenie przepisu dotyczącego osób, niebędących pracownikami spowoduje, że Państwowa Inspekcja Pracy lub urzędy skarbowe nie będą zarzucały firmom, że źle ustalają przeciętną liczbę zatrudnianych – mówi Witold Polkowski z Konfederacji Pracodawców Polskich. Dodaje, że sama zmiana rozporządzenia jest niewystarczająca. Przekonuje, że konieczne jest wprowadzenie uproszczonego systemu naliczania odpisu na fundusz, aby firmy nie ponosiły sankcji za jego niewłaściwe wyliczenia.■ ogłoszenia drobne

BIZNES Bezzaliczkowy odzysk długów za 6% Kredyty (0 42) 679 00 64 www.azyl.pl WIERZYTELNOŚCI – KUPNO tel.: 0 500 643 178 22 836 02 41 w. 416 www.polfrance.pl

OKAZJA!!! działka budowlana 2200 m2 pod Lasem Kabackim, wszystkie media, tel. 501 444 633

Pożyczki dla firm bez zaświadczeń, uproszczone procedury; 150 tys. zł rata: 931,60 zł infolinia: 608-921-608

Ogłoszenia. Prasa niemiecka (m.in. Frankfurter Allgemeine Zeitung), rosyjska, polonijna. 0 602 647 603, [email protected]

Odstąpię sieć sklepów o powierzchniach od 50 do 150 mkw., z których część zlokalizowana jest w pasażach Tesco w całym kraju: Warszawa (Górczewska i Połczyńska), Wałbrzych, Rzeszów, Stalowa Wola, Chełm, Krawków (Kapelanka), Lublin, Kalisz oraz inne w centrach miast (Lublin, Sochaczew, Płock, Warszawa, Sosnowiec). Dane kontaktowe: 660 43 93 75., [email protected]

reklama

Luksusowa biżuteria idealna na gwiazkę

Unikalna biżuteria FREY WILLE z emalią w 24 karatowym złocie wyrabiana jest w unikalnych kształtach i kolorach. Dostępna w kolekcjach Hommage: Gustav Klimt, Alphonse Mucha, Claude Monet, Hundertwasser oraz Oda do Radości Życia.

FREY WILLE Warszawa; ul. Nowy Świat 37, tel. 022 827 55 03 e-mail: [email protected]; www: http://www.frey-wille.com

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

12 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

Prawo

■ Prawnicy ■ Prawo gospodarcze i cywilne

PAMIĘTAJ

19 GRUDNIA wejdzie w życie nowelizacja rozporządzenia o szkoleniu kierowców i instruktorów

NOWOŚĆ

■ Orzecznictwo

Kwalifikacje polskich architektów będą uznawane w całej Unii strona 13

KRONIKA PRAWA

Dziennik Ustaw nr 219; orzecznictwo Sądu Najwyższego strona 16

NOWE PRAWO | ZOBOWIĄZANIA | Kara za opóźnienie

CO NOWEGO ■ WYWIAD ŚRODOWISKOWY DOTYCZĄCY CUDZOZIEMCA. Minister spraw wewnętrznych i administracji przedstawił projekt rozporządzenia w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców. Zgodnie z nim funkcjonariusz SG przeprowadza wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania lub pobytu cudzoziemca, w miejscu jego pracy, nauki lub prowadzonej działalności gospodarczej. Więcej www.mswia.gov.pl

Dłużnik zapłaci wyższe odsetki ■

Nie jest to dobry czas na zmianę wysokości odsetek ustawowych – twierdzą eksperci

■

Stopy procentowe NBP, od których zależy wysokość odsetek, niemal na pewno zostaną obniżone

■

Obok odsetek ustawowych funkcjonują jeszcze odsetki podatkowe, maksymalne i od odsetek

MARIUSZ MOSIOŁEK [email protected]

■ WYŁĄCZENIE CZŁONKA SAMORZĄDOWEGO KOLEGIUM ODWOŁAWCZEGO. Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne dotyczące zasad wyłączenia członka samorządowego kolegium odwoławczego w postępowaniu o ponowne rozpatrzenie wniosku. Zdaniem pytającego sądu norma wykluczająca stosowanie przepisów o wyłączeniu pracownika lub członka organu z tego rodzaju postępowania narusza konstytucyjne standardy sprawiedliwości. Więcej www.trybunal.gov.pl

UTRACONE KORZYŚCI Z TYTUŁU NAJMU. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że szkoda w postaci utraconych korzyści z tytułu czynszu najmu, będąca następstwem wydania decyzji administracyjnej, której nieważność następnie stwierdzono, powstaje w chwili niemożności uzyskania czynszu w terminie płatności (sygn. akt III CZP 123/08). Więcej www.sn.pl ■

ZASKARŻENIE DEKRETU O STANIE WOJENNYM DO TK. Rzecznik Praw Obywatelskich złożył wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie, iż dekrety z 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym są niezgodne m.in. z art. 8 Konstytucji PRL, który stanowił, że ścisłe przestrzeganie praw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej było podstawowym obowiązkiem każdego organu państwa i każdego obywatela. ■

W

ysokość odsetek ustawowych od 15 grudnia wyniesie 13 proc., zamiast 11,5 proc. Jest to rezultat wejścia w życie rozporządzenia z 4 grudnia Rady Ministrów w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. nr 220, poz. 1434). Ostatnia ich zmiana nastąpiła 15 października 2005 r. Podwyższenie ma służyć utrzymaniu terminowego regulowania należności przez dłużników względem wierzycieli.

Dyscyplina płatnicza Zgodnie z art. 359 kodeksu cywilnego odsetki od sumy pieniężnej należą się, gdy wynika to z czynności prawnej, ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego orOPINIA

SEBASTIAN PONIKOWSKI adwokat z Kancelarii Baker & McKenzie

Za podwyższeniem odsetek ustawowych przemawia narastanie kłopotów z terminowym realizowaniem płatności, co uderza w wierzycieli. Trudno ocenić, czy podwyższenie wysokości odsetek ustawowych jest odpowiednie, zwłaszcza że eksperci zapowiadają obniżki stóp procentowych. Działanie takie, podjęte w momencie gdy na rynku występują symptomy spowolnienia gospodarczego, wpłynie bez wątpienia zarówno na sytuację dłużników, jak i wierzycieli, ponieważ wysokość odsetek ustawowych jest również, co do zasady, minimalnym poziomem odsetek za opóźnienie w zapłacie należności pieniężnych. Tym samym generalnie dłużnik niespełniający w terminie swojego świadczenia będzie narażony na bardziej dotkliwą sankcję, natomiast wierzyciel otrzyma wyższe odsetki za nieterminową zapłatę.

Więcej www.rpo.gov.pl

■ SĘDZIOWSKI WYMIAR KARY. Dziś Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne dotyczące swobody orzekania przez sędziego o wymiarze kary za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu. Pytający sąd kwestionuje przepis, który stanowi, że za zabójstwo kwalifikowane sąd może wymierzyć karę 25 lat pozbawienia wolności albo karę dożywotniego pozbawienia wolności. W opinii sądu wykluczenie możliwości orzeczenia kary zwykłego pozbawienia wolności ogranicza swobodę sędziowską. Więcej www.trybunal.gov.pl

■ EWIDENCJA WYDANYCH I UNIEWAŻNIONYCH DOWODÓW OSOBISTYCH. Minister spraw wewnętrznych i administracji przedstawił projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie trybu przekazywania przez gminy danych z ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych. Nakłada on na organ gminy m.in. obowiązek niezwłocznego przekazywania danych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Więcej www.mswia.gov.pl

ganu. Możliwość ich żądania pojawia się już od następnego dnia po przekroczeniu terminu płatności. Odsetki ustawowe obliczane są w stosunku rocznym. Jeżeli w danym roku stawka odsetek ustawowych ulegnie zmianie, naliczane są one proporcjonalnie do stawki obowiązującej w danej części roku. Rada Ministrów, wyznaczając wysokość odsetek ustawowych, kieruje się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych NBP. W ciągu ostatnich trzech lat NBP podwyższał stopy procentowe sześciokrotnie, łącznie o 1,5 pkt proc. – twierdzi resort sprawiedliwości. Analitycy jednak uważają, że nie jest to do-

bry czas na podwyższenie odsetek ustawowych.

Nie najlepszy moment – To niedobry moment na podwyższanie odsetek. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczy swoją decyzję tym, że od poprzedniego rozporządzenia RPP podniosła bankowe stopy procentowe. Ostatnio jednak je obniżyła i na pewno obniży je nawet o 2 proc. w ciągu 1, 2 lat – uważa Arkadiusz Protas, wiceprezes Business Centre Club. Eksperci podnoszą, że wysokość ustawowych odsetek wpływa na powstawanie zatorów płatniczych. Przy zbyt niskich odsetkach przedsiębiorcy nie biorą kredytów na spłatę długu, a zadłużają się i płacą odsetki. – Problem zatorów płatniczych może się pojawić w związku z mniejszą ilością pieniędzy na rynku oraz ograniczaniem zamówień i sprzedaży – uważa Arkadiusz Protas. Różna wysokość odsetek Za zwłokę we wpłatach należności budżetowych naliczane są odsetki podatkowe. Ich podstawą prawną jest art. 53 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Aktualnie wynoszą 15 proc. Odsetki od zobowiązań podatkowych naliczane są od wpłaconych ze zwłoką podatków, ceł składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, opłat za zezwolenia i za korzystanie ze środowiska. W umowach pożyczek i kredytów nie można ustanawiać

dowolnych odsetek umownych. Przeciwdziała temu instytucja odsetek maksymalnych. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP (7,25 proc.). Od 27 listopada 2008 r. odsetki maksymalne wynoszą 29 proc. W przypadku zalegania przez dłużnika z płatnością, po zasądzeniu już odsetek, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie. Uprawnienie to powstaje od wytoczenia o nie powództwa, zgodnie z art. 482 k.c. Jest tak, gdy od należności głównej zasądzono już odsetki, które nie zostały uiszczone.■

NARODOWY BANK POLSKI | Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Banki korzystające z pomocy finansowej będą pod kontrolą ZMIANA PRAWA Narodowy Bank Polski nie będzie współfinansował Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. KATARZYNA WÓJCIK [email protected]

D

epozyty bankowe objęto wyższymi gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) ponad dwa tygodnie temu. W razie upadku banku kwoty stanowiące równowartość do 50 tys. euro będą wypła-

cane w całości. Natomiast 13 grudnia weszły w życie pozostałe przepisy ustawy z 23 października 2008 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. nr 209, poz. 1315). Nowelizacja likwiduje współfinansowanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przez NBP. Dotychczas wpłaty wynosiły 50 proc. ogółu wpłat do Funduszu. NBP będzie mógł udzielać kredytów o charakterze krótkoterminowym na rzecz BFG, ale po ustanowieniu zabezpieczenia.

Zwiększą się też kompetencje BFG, który będzie mógł kontrolować sytuację finansową i system zarządzania banku korzystającego z pomocy finansowej. Przepisy obligują Fundusz do sprawdzania, czy bank należycie wykorzystuje otrzymaną pomoc. – Z punktu widzenia bezpieczeństwa systemu bankowego wydaje się to korzystnym rozwiązaniem – mówi Bartłomiej Sobieraj, prawnik z Kancelarii Chałas i Wspólnicy. Nowelizacja zmniejsza do siedmiu liczbę członków rady nadzorczej

BFG. Dwóch ma powoływać minister finansów, dwóch – prezes Narodowego Banku Polskiego, jednego – przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego i dwóch – Związek Banków Polskich. Przewodniczącego ma powoływać minister finansów po zasięgnięciu opinii prezesa NBP i przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Prezydent, podpisując nowelizację, zapowiedział, że skieruje do Trybunału Konstytucyjnego przepisy, które ograniczają pozycję NBP.■

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Akademia prawa gospodarczego cz. 303

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 13

Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej Czy podwyższenie kapitału zakładowego w spółce może nastąpić przez emisję nowych akcji? Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej zawsze wymaga zmiany statutu. Może ono nastąpić przez: emisję nowych akcji, podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji oraz emisję nowych akcji o wyższym nominale z podwyższeniem wartości akcji dotychczasowych. Podwyższenie może być dokonane po całkowitym wpłaceniu co najmniej 9/10 dotychczasowego kapitału zakładowego. Wśród wielu trybów podwyższenia kapitału wyróżnia się: zwykłe, z wykorzystaniem środków własnych spółki, podwyższenie w oparciu o kapitał docelowy i warunkowe.

Artykuł 432 kodeksu spółek handlowych wskazuje elementy treści uchwały o podwyższeniu kapitału, stanowiące minimum niezbędne do uznania jej za ważną. Do najważniejszych elementów treści uchwały należy określenie sumy, o jaką kapitał zakładowy powinien być podwyższony, wskazanie, czy akcje są imienne czy na okaziciela, a także ustalenie szczególnych uprawnień akcji, jeżeli takie są przyznawane akcjom nowej emisji. Stosownie do art. 442 k.s.h. walne zgromadzenie może podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na to środki z określonych kapitałów rezerwowych i zapasowych (podwyższenie z środków własnych). Akcje przydzielane są wyłącznie akcjonariuszom w stosunku do ich udziałów w dotychczasowym kapitale zakłado-

wym. Od zasady tej nie można skutecznie odstąpić. Instytucja kapitału docelowego wprowadzona może być statutem spółki i polega na upoważnieniu zarządu na okres nie dłuższy niż trzy lata do podwyższenia kapitału zakładowego przez dokonanie jednego albo kilku kolejnych podwyższeń kapitału. Udzielenie upoważnienia nie obejmuje uprawnienia do podwyższenia kapitału ze środków własnych spółki. Wysokość kapitału docelowego nie może przekraczać trzech czwartych kapitału zakładowego na dzień udzielenia zarządowi upoważnienia. Uchwała zarządu podjęta w granicach statutowego upoważnienia zastępuje uchwałę walnego zgromadzenia o podwyższeniu kapitału zakładowego. Warunkowe podwyższenie kapitału odbywa się

UE | BUDOWNICTWO | Uznawanie kwalifikacji zawodowych

na ściśle określonych warunkach i w konkretnie określonym celu. Realizacja celu jest uzależniona od zdarzenia przyszłego i niepewnego. Przepisy przewidują, iż celem podwyższenia warunkowego może być przyznanie praw do objęcia akcji przez obligatariuszy obligacji zamiennych lub akcji z prawem pierwszeństwa, przyznanie praw do objęcia akcji pracownikom, członkom zarządu lub rady nadzorczej w zamian za wkłady niepieniężne stanowiące określone wierzytelności, przyznanie praw do objęcia akcji posiadaczom warrantów subskrypcyjnych.■ AGATA OKOROWSKA radca prawny, partner w Kancelarii BSO Prawo & Podatki Bramorski Szermach Okorowska

www.gazetaprawna.pl/akademia_prawagospodarczego

UBEZPIECZENIA | Uprawy rolne

Architekci będą pracowali w Unii Maksymalne sumy ubezpieczenia wyższe od nowego roku

NOWE PRAWO Polscy architekci, inżynierowie i urbaniści mogą świadczyć swoje usługi zawodowe w krajach UE bez konieczności uznawania kwalifikacji. Przedstawiciele tych zawodów z krajów Wspólnoty będą mogli pracować w Polsce. ARKADIUSZ JARASZEK [email protected]

W

sobotę 13 grudnia weszły w życie przepisy nowelizacji ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów i ustawy – Prawo budowlane, która dopuściła możliwość świadczenia usług zawodowych przez przedstawicieli tych samorządów w państwach Unii Europejskiej, bez konieczności uznawania kwalifikacji.

Praca za granicą – Coraz więcej osób zainteresowanych jest realizacją projektów infrastrukturalnych i budowlanych poza granicami Polski i teraz to będzie łatwiejsze – wyjaśnia Janusz Rymsza, sekretarz Krajowej Rady Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. W przypadku architektów praca poza granicami kraju będzie możliwa jedynie w przypadku osób, które należą do Izby Architektów, czyli mają pełne uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, i które legitymują się tytułem magistra. Osoby, które

uprawnień budowlanych nie mają i nie legitymują się tytułem magistra, mają obowiązek zrzeszania się w Izbie Inżynierów Budownictwa. – Zadaniem Izby Architektów jest między innymi sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu architekta, dbanie o przestrzeganie zasad etycznych oraz tym samym o jakość i ład otaczającej nas wszystkich przestrzeni. Zmiany, jakie wprowadza ustawa, uniemożliwiają nam tę kontrolę i nie uwzględniają wielkiej odpowiedzialności, jaka spoczywa na architektach jako przedstawicielach zawodu zaufania publicznego – mówi Piotr Rożen, wiceprezes ds. Legislacji Krajowej Rady Izby Architektów.

Potwierdzenie kwalifikacji Każda właściwa izba zawodowa ma obowiązek wydania swojemu członkowi zaświadczeń o członkostwie, potwierdzających posiadanie kwalifikacji zgodnych z wymaganiami przepisów UE, oraz posiadaniu dyplomu ukończenia studiów wyższych, który jest uznawany w krajach Wspólnoty.

Nowelizacja dopuściła także możliwość uznawania kwalifikacji zawodowych inżynierów, architektów i urbanistów pochodzących z krajów UE, którzy chcą pracować w Polsce. Zgodnie z projektem izby będą miały obowiązek wpisania na listę osoby, które nabyły kwalifikacje do wykonywania działalności w budownictwie, równoznaczne wykonywaniu takich funkcji w kraju Wspólnoty, w którym chcą pracować. Osoby wpisane na listę będą mogły wykonywać swoje czynności zawodowe bez żadnych dodatkowych wymagań.

Przekaz danych Nowelizacja umożliwia wdrożenie projektu E-Nadzór, który zapewni bezpośredni przekaz danych on-line pomiędzy wojewodami, wojewódzkimi inspektorami nadzoru, a Głównym Inspektorem Nadzoru Budowlanego. Dzięki temu projektowi możliwe będzie udostępnianie informacji m.in. o osobach posiadających uprawnienia budowlane, rzeczoznawcach oraz osobach ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej.■

Podstawa prawna ■

Ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o samorządach architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. nr 210, poz. 1321).

ZMIANA PRAWA Od 2009 roku będą obowiązywać wyższe niż dotychczas stawki maksymalnego ubezpieczenia upraw rolnych, do którego mogą być stosowane dopłaty do składek. DARIA STOJAK

MAKSYMALNE SUMY UBEZPIECZENIA NA 1 HA UPRAW W 2008 r wynosiły: 6000 zł – dla kukurydzy, 25 000 zł – dla chmielu, 30 000 zł – dla tytoniu, 16 000 zł – dla ziemniaków, 8000 zł – dla buraków cukrowych

W 2009 r. wyniosą: 11 000 zł – dla kukurydzy, 30 000 zł – dla chmielu, 35 000 zł – dla tytoniu, 17 500 zł – dla ziemniaków, 4000 zł – dla buraków cukrowych

które zawarły umowę ubezpieczenia z producentami rolnymi. Przy zawieraniu umów ubezpieczenia sumy ubezpieczenia są ustalane przez producenta rolnego indywidualnie z zakładem ubezpieczeń. Nie mogą one jednak przekroczyć maksymalnych sum ubezpieczenia określonych w rozporządzeniu. Podstawą ustalenia sumy ubezpieczenia określanej przez producenta rolnego dla upraw rolnych stanowi powierzchnia wszystkich działek rolnych (pól), na których uprawa została zgłoszona do ubezpieczenia, wydajność z 1 ha, jednostkowa cena rynkowa plonu głównego oraz cena wynikająca z umowy kontraktacji w przypadku plonu będącego przedmiotem kontraktacji. Należy pamiętać, że możliwość ustalenia wyższych niż określone w rozporządzeniu stawki taryfowe oczywiście ist-

nieje, jednak dopłaty do składek mogą być stosowane, tylko jeśli stawki nie przekroczą 6 proc. sumy ubezpieczenia. Maksymalne sumy ubezpieczenia są wyliczane na podstawie danych przekazywanych przez Główny Urząd Statystyczny za lata 2006–2007 oraz I półrocze 2008 r. W nowym rozporządzeniu sumy te zostały wyliczone poprzez przemnożenie maksymalnych cen rynkowych w danej grupie lub gatunkach upraw albo zwierząt oraz maksymalnego osiąganego w Polsce plonu w danej uprawie albo przeciętnej wartości rynkowej zwierzęcia.■

[email protected]

O

d nowego roku będzie można ubezpieczyć uprawy rolne na wyższe niż dotychczas sumy i nadal otrzymywać od państwa dopłaty do składek. Taryfy dotyczące ubezpieczenia zwierząt gospodarczych pozostaną natomiast na takim samym poziomie jak w 2008 r. Tak zakłada rozporządzenie w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2009 r., które weszło w życie 13 grudnia. Ustawa o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich nakazuje ministrowi rolnictwa określić do 30 listopada maksymalne sumy ubezpieczenia na dany rok. Ma to zapewnić odpowiedni poziom ochrony ubezpieczeniowej producentów rolnych. Nowe rozporządzenie dotyczy zakładów ubezpieczeń,

Podstawa prawna ■ Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 24 listopada 2008 r. w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2009 r. (Dz.U. nr 210, poz. 1326).

reklama

Podatki

14 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

GP radzi prawo na co dzień

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

JUTRO

Jakie zmiany w uldze na dzieci obowiązują w 2009 roku

PODATKI | Preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci

Co nowego przy rozliczeniu z dzieckiem Osoby samotnie wychowujące dzieci tak jak w latach poprzednich będą mogły skorzystać z preferencyjnego obliczenia podatku dochodowego. W rozliczeniu za 2008 r. na korzyść zmienią się niektóre warunki, od których to uprawnienie jest uzależnione. MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

O

soby samotnie wychowujące dzieci na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym mogą określić swój podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów. 1 stycznia 2009 r. wchodzą w życie korzystne zmiany dotyczące szczególnych zasad rozliczenia podatku dochodowego przez osoby samotnie wychowujące dzieci. Przede wszystkim zostanie poszerzony krąg dzieci objętych preferencją. Pod pewnymi warunkami została ona również przyznana rodzicom samotnie wychowującym dzieci, którzy nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania do celów podatkowych. Zmiany wprowadza nowelizacja ustawy o PIT z 6 listopada 2008 r. Co ważne, będą one miały zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2008 r. Oznacza to, że osoby samotnie wychowujące dzieci będą mogły skorzystać z nowych rozwiązań już przy okazji najbliższych rozliczeń podatkowych składanych za 2008 r.

Dzieci studiujące za granicą W odniesieniu do obecnie obowiązujących uregulowań w przypadku osób wychowujących dzieci małoletnie nowelizacja nie wprowadza żadnych zmian, czyli tak jak dotychczas preferencyjne opodatkowanie nie będzie obwarowane dodatkowymi wymogami, które musiałby spełnić takie dzieci. Istotne zmiany dotyczą natomiast dzieci pełnoletnich (do ukończenia 25 lat), uczących się, oraz dorosłych dzieci niepełnosprawnych (bez względu na wiek). Dobrą wiadomością dla wszystkich rodziców, których

dzieci uczą się lub studiują za granicą, jest to, że również oni uzyskali prawo do wspólnego opodatkowania z dzieckiem. Dotychczasowe brzmienie przepisów, w przypadku dzieci do ukończenia 25 lat, ograniczało prawo do stosowania preferencji wyłącznie do dzieci uczących się w szkołach, o których mowa w polskich przepisach o systemie oświaty lub w przepisach – Prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z literalnym brzmieniem ustawy o PIT studia na uczelni zagranicznej pozbawiały zatem rodzica samotnie wychowującego takie dziecko prawa do wspólnego rozliczenia podatkowego. Taką interpretację przepisów prezentowało również Ministerstwo Finansów i urzędy skarbowe. Ograniczenie to nie będzie miało zastosowania, począwszy od zeznań podatkowych składanych za 2008 r. Po zmianach, zgodnie z nowym brzmieniem art. 6 ust. 4 pkt 3, preferencja obejmie dzieci uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w państwie innym niż Polska.

1

Limit zarobków Należy również zwrócić uwagę, że w przypadku dzieci pełnoletnich, do ukończenia 25 lat, wspólne rozliczenie jest uzależnione nie tylko od warunku pobierania nauki, lecz także od wysokości dochodów uzyskiwanych przez takie dzieci. Począwszy od rozliczenia za 2008 r., zmienią się także zasady ustalania tego limitu. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami rodzic zachowa prawo do preferencyjnego rozliczenia podatku, jeżeli dziecko

OSOBA SAMOTNIE WYCHOWUJĄCA DZIECKO Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się: jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli ta osoba jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację. Za osobę samotnie wychowującą dzieci jest również uważana osoba pozostająca w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

w roku podatkowym nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (według skali podatkowej) lub art. 30b (m.in. dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych opodatkowane zryczałtowanym 19-proc. podatkiem) w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej. Dla roku 2008 jest to zatem kwota 3088,68 zł (586,85 zł / 19 proc.), a dla roku 2009 – 3089 zł (556,02 zł / 18 proc.). Do tej kwoty, tak jak dotychczas, nie będzie się wliczać renty rodzinnej. Zgodnie z obecnymi przepisami ustawy o PIT prawo do wspólnego rozliczenia zachowuje rodzic, którego dziecko uzyskało w roku podatkowym dochód w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku. Sformułowanie to budziło liczne spory z organami podatkowymi. Nie było bowiem jasne, czy chodzi tu o kwotę przed czy po odliczeniu składek ZUS.

2

Dzieci niepełnosprawne W odniesieniu do podatników wychowujących dzieci niepełnosprawne wprowadzone zmiany umożliwiają skorzystanie z preferencji także i tym podatnikom, których dzieci otrzymują dodatek pielęgnacyjny oraz rentę socjalną. Dotychczas rodzice wychowujący dorosłe dzieci niepełnosprawne mogli skorzystać z preferencyjnego rozliczenia, pod warunkiem że dzieci takie otrzymywały w roku podatkowym zasiłek pielęgnacyjny (wypłacany przez opiekę społeczną). Rodzice dzieci otrzymujących dodatek pielęgnacyjny (wypłacany przez ZUS) uprawnienie także tracili. Zróżnicowanie to zostało zniesione. Dodatkowo z dzieckiem będzie mógł się także rozliczyć rodzic dziecka, które otrzymuje rentę socjalną.

3

Wniosek w zeznaniu Nie zmienią się pozostałe zasady korzystania z preferen-

Słuchaj w radiowej Trójce o 9.30 Informator ekonomiczny ■ Komentarz do wydarzeń

ekonomicznych

Nierezydenci Nowelizacja wprowadziła do ustawy o PIT nowy ust. 4a w art. 6. Umożliwia on, począwszy od rozliczeń za 2008 r., preferencyjne opodatkowanie dochodów samotnych rodziców będących nierezydentami pod następującymi warunkami: ■ wychowywania dzieci wymienionych w art. 6 ust. 4 ustawy, ■ uzyskania na terytorium Polski co najmniej 75 proc. całkowitych przychodów w roku podatkowym. Uprawnienie to uzyskały osoby, które mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej. Do preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci będących nierezydentami odnoszą się również wyłączenia określone w art. 6 ust. 8–10 ustawy o PIT. Oznacza to, że z preferencji nie skorzystają osoby samotnie wychowujące dzieci, do których mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, podatku zryczałtowanym (ryczałt ewidencjonowany, karta podatkowa) oraz podatku tonażowym. Warto zwrócić uwagę, że analogiczne zmiany przyznające wspólne rozliczenie nierezydentom zostały wprowadzone również w odniesieniu do małżonków. Zgodnie z tymi zmianami, małżonkowie – oboje nierezydenci oraz małżonkowie – z których jeden jest

4

CZWARTEK

ŚRODA

Eksperci GAZETY PRAWNEJ w mediach

cji. Tak jak obecnie, z łącznego opodatkowania dochodów nie będą mogły skorzystać osoby samotnie wychowujące dzieci, jeżeli osoby te uzyskiwały przychody z działalności opodatkowane podatkiem linowym, kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym. To samo dotyczy osób, do których miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku tonażowym. Wspólne opodatkowanie jest uzależnione od złożenia przez podatników wniosku w zeznaniu podatkowym. Trzeba pamiętać, że urząd skarbowy uwzględni wniosek o wspólne rozliczenie podatku, pod warunkiem że zostanie on złożony nie później niż w terminie określonym dla złożenia zeznania podatkowego, czyli do 30 kwietnia 2009 r.

Oglądaj w TV BIZNES Poranek prasowy z Gazetą Prawną o 8.45 i 11.45 ■ Komentarz do wydarzeń gospodarczych tygodnia

Słuchaj audycji Radia Dla Ciebie o 13.00 ■ Portfel dla ciebie

PRZYKŁAD: STUDIA ZA GRANICĄ Córka podatniczki ma 21 lat, w tym roku podjęła studia w Niemczech, nie zarabia. Podatniczka będzie mogła rozliczyć się wspólnie z córką. Rozszerzenie wspólnego rozliczenia na dzieci uczące się za granicą zrównuje w prawie do skorzystania z preferencji rodziców, których dzieci studiują na polskich uczelniach, oraz takich, które zdecydowały się podjąć naukę poza krajem. Rodzice dzieci studiujących za granicą będą mieli prawo do wspólnego rozliczenia niezależnie od tego, czy dziecko w trakcie nauki za granicą pozostaje nadal uczniem lub studentem polskiej placówki.

1

PRZYKŁAD: LIMIT ZAROBKÓW Podatnik wychowuje samotnie 22-letnią córkę. Jest ona studentką uczelni wyższej i pobiera rentę rodzinną. Od kilku dni pracuje, ale dochody, jakie osiągnie w 2008 r., nie przekroczą kwoty około 300 zł. Podatnik będzie mógł zatem skorzystać w zeznaniu podatkowym składanym za 2008 r. z preferencyjnego rozliczenia podatkowego. Córka spełnia warunek pobierania nauki oraz wieku (nie ma ukończonych 25 lat). Renta rodzinna nie wpływa na prawo do preferencji, natomiast pozostałe dochody córki nie przekroczą w roku podatkowym dopuszczalnego limitu.

2

PRZYKŁAD: DODATEK PIELĘGNACYJNY Podatniczka samotnie wychowuje 26-letniego syna. Syn otrzymuje dodatek pielęgnacyjny jako dodatek do renty rodzinnej. Podatniczka w rozliczeniu za 2008 r. będzie mogła rozliczyć się wspólnie z dzieckiem. Nowe przepisy rozszerzają krąg uprawnionych do preferencji rodziców dzieci chorych. Mogą z niej korzystać rodzice, których dzieci ze względu na orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji pobierają dodatek pielęgnacyjny. Począwszy od rozliczenia za 2008 r., z preferencji skorzystają także rodzice, których dzieci ze względu na naruszenia sprawności organizmu, powstałe przed ukończeniem 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole albo w szkole wyższej, a przed ukończeniem 25. roku życia oraz w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, okazały się całkowicie niezdolne do pracy i pobierają rentę socjalną.

3

PRZYKŁAD: PREFERENCJA DLA NIEREZYDENTA Podatniczka samotnie wychowuje córkę. Nie ma miejsca zamieszkania w Polsce dla celów podatkowych. W Polsce uzyskuje jednak większość opodatkowanych przychodów. Jeżeli podatniczka uzyskała w Polsce co najmniej 75 proc. całkowitych przychodów w roku podatkowym, będzie mogła rozliczyć się wspólnie z dzieckiem. Zmiana dotyczy osób mających miejsce zamieszkania w innym państwie Unii Europejskiej lub należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej. Warunkiem koniecznym do skorzystania z preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci będących nierezydentami jest istnienie podstawy prawnej do wymiany informacji przez organy podatkowe Polski z organami podatkowymi państwa miejsca zamieszkania podatnika dla celów podatkowych. Na żądanie organów podatkowych bądź organów kontroli skarbowej podatnik jest też zobowiązany do udokumentowania wysokości swoich łącznych przychodów osiągniętych w roku podatkowym. Osoba samotnie wychowująca dzieci będąca nierezydentem musi także udokumentować certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

4

nierezydentem, a drugi rezydentem Polski, w przypadku gdy w Polsce osiągnęli co najmniej 75 proc. wszystkich uzyskanych w roku podatkowym opodatkowanych przychodów, będą mogli opodatkować swoje dochody na identycznych zasadach, jakie dotyczą rezydentów Polski. Oznacza to, że tacy małżonkowie mogą okre-

ślić podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 1 ustawy z 6 listopada o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 209, poz. 1316).

SOBOTA, NIEDZIELA Biznes Tydzień oglądaj w TV Biznes sobota godz. 7.10, 12.40, 17.10 niedziela godz. 7.40, 12.10, 22.10 ■ Podsumowanie wydarzeń gospodarczych tygodnia

GP radzi samozatrudnienie

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244 | 15

PIT | Działalność gospodarcza

Jak rozliczać dodatkowe przychody Art. 14 ustawy o PIT, traktujący o przychodach z działalności gospodarczej, nakazuje uznać za takie przychody należności z pozoru mniej lub bardziej pośrednio związane z tą działalnością. W przypadku osób fizycznych często są to dochody, które prywatnie byłyby zwolnione z podatku lub objęte podatkiem na innych zasadach. Samozatrudniony musi jednak rozliczać je jak przychód z działalności gospodarczej.

Czy płacić podatek od odsetek Jako samozatrudniony mam rachunek firmowy w banku, z którego reguluję zobowiązania związane z działalnością gospodarczą. Czasami trzymam tam nadwyżki finansowe i bank nalicza odsetki. Czy powinienem od nich płacić podatek? Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej trzeba uznać i w konsekwencji zaksięgować go w kolumnie 8 – Pozostałe przychody księgi przychodów i rozchodów, odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością. Dotyczy to zarówno bieżącego rachunku, jak i innych rachunków – np. lokat, rezerw, funduszy przeznaczonych na określone cele. O ile więc w przypadku oszczędności czy środków płatnych na każde żądanie (tzw. a vista) osób prywatnych pobierany jest podatek od oszczędności (tzw. podatek Belki) – ryczałtowo w wysokości 19 proc. od uzyskanego dochodu (odsetek), a płatnikiem i rozliczającym się z fiskusem jest sam bank, o tyle w przypadku rachunków firmowych bank nie ma prawa do potrącania tego podatku. Natomiast sam podatnik musi odsetki takie ująć w księdze przychodów (pod datą ich zarachowania na rachunku bankowym) i uwzględnić zarówno dla celów miesięcznej zaliczki na podatek, jak i ustalenia rocznego zobowiązania podatkowego od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy wierzytelność jest przychodem Kontrahent nie uregulował należności, w związku z czym przychód został pomniejszony z tytułu nieściągalnych wierzytelności. Obecnie syndyk przesłał część należnej mi kwoty. Czy trzeba ponownie skorygować przychód? A ściślej skorygować należy koszt uzyskania przychodu. Zgodnie bowiem z art. 23 ustawy o PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wartości zwróconych wierzytelności, które zostały odpisane jako nieściągalne albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. Korekta powinna polegać na wpisaniu do kol. 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pozostałe wydatki) kwoty otrzymanej od syndyka – ze znakiem minus albo na

Tak

czerwono, w zależności od tego, którą metodę stosuje podatnik.

Czy opodatkować materiały powierzone

Podstawa prawna ■ Art. 23 ust. 1 pkt 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy wliczyć przychód ze sprzedaży biurka Sprzedałem biurko, które nabyłem wcześniej za 1850 zł, i zakup wliczyłem w koszty. Czy kwota uzyskana ze sprzedaży jest przychodem z działalności? Za przychód z pozarolniczej działalno-

Tak ści gospodarczej trzeba uznać przycho-

dy z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku będących środkami trwałymi lub elementami wyposażenia, jeśli ich wartość początkowa przekraczała 1,5 tys. zł. W prywatnym (poza działalnością gospodarczą) obrocie sprzedaż rzeczy używanych jest zwolniona z podatku. Uznawana za używaną jest rzecz, która była w posiadaniu podatnika co najmniej pół roku. Podobnie rzecz się ma z nieruchomością (np. lokalem użytkowym), z tym że przez używaną rozumie się taką, która była w posiadaniu podatnika przynajmniej przez pięć lat. W przypadku składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej, jak już stwierdziliśmy, rzecz ma się inaczej. Przychód z ich sprzedaży trzeba doliczyć do przychodu z działalności gospodarczej. Na nic zda się tu zresztą uprzednie (przed podjęciem decyzji o zbyciu) wycofanie ich ze składników majątku firmy i przekazanie na potrzeby własne. Zgodnie bowiem z przepisem art. 10 ust. 2 pkt 3 takie składniki traktuje się jak związane z działalnością gospodarczą, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło sześć lat. Jednak za przychód z działalności nie uznaje się składników wyposażenia o wartości do 1,5 tys. zł. Ich sprzedaż lub zbycie w jakiejkolwiek formie, jeśli nawet powoduje powstanie dochodu, nie ma konsekwencji w postaci obowiązku doliczenia go do dochodu z działalności gospodarczej. Oznacza to, że jeśli od nabycia do momentu sprzedaży nastąpiło co najmniej pół roku, dochód taki jest z podatku zwolniony. Tylko gdyby sprzedaż następowała wcześniej, trzeba by dochód opodatkować, ale poza działalnością gospodarczą.

Podstawa prawna ■ Art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Prowadzę zakład krawiecki, jestem opodatkowana na podstawie księgi przychodów. Klienci powierzają mi materiały, z których szyję ubrania. Czy powinnam je wykazać i opodatkować w remanencie sporządzanym na koniec roku? Powinna pani prowadzić zapisy – w do-

Nie wolnej formie – na podstawie których

można ustalić dane zleceniodawcy. W przeciwnym przypadku powinna pani zaksięgować w księdze przychodów i rozchodów materiał otrzymany od zleceniodawcy. Zgodnie bowiem z przepisami rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia księgi materiał powierzony przez zleceniodawcę nie wymaga zaksięgowania. Jeżeli jednak podatnik nie może przedstawić dokumentu określającego zleceniodawcę, uważa się, że materiał został przez podatnika zakupiony bez udokumentowania. W tym drugim przypadku rzecz jasna musi on być ujęty w spisie kontrolnym.

Podstawa prawna ■ Par. 15 rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).

Czy można nie zaliczyć do przychodów Czy zawsze nieodpłatne świadczenie na rzecz przedsiębiorcy stanowi przychód z działalności i trzeba je zaliczyć do przychodów. Czy przepisy przewidują jakieś wyjątki? Zgodnie z odpowiednim przepisem art.

Tak 14 ustawy o podatku dochodowym od

osób fizycznych za inny przychód z działalności gospodarczej (znów klasyfikowany do kol. 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów) należy uznać wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Najpierw rozszyfrujmy te dwie grupy podatkowe. Do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych (a więc potomków i przodków w I linii), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Jeśli od którejś z tych osób agent otrzyma nieodpłatnie jakiekolwiek świadczenie, np. użyczy mu ktoś z takich krewnych (nieodpłatnie) lokal na biuro albo samochód, by mógł go wykorzystywać dla celów prowadzonej dzia-

łalności gospodarczej, nie spowoduje to żadnych konsekwencji finansowych. Zupełnie inaczej będzie jednak w przypadku, gdy osoba użyczająca znajdzie się poza taką kategorią krewnych, użyczy zaś określonej rzeczy nieodpłatnie lub nieodpłatnie wykona określoną usługę. Ponieważ alternatywą dla samozatrudnionego byłaby konieczność poniesienia kosztu (zapłacenia za usługę lub za wynajem określonej rzeczy), a do płacenia nie doszło, podatnik uzyskał ewidentną korzyść (przychód). Co gorsza, jego wysokość ustala się wedle średnich cen rynkowych – często nieadekwatnych do konkretnego przypadku, a na dodatek nie ponosząc faktycznie wydatku na ten cel. Samozatrudniony nie może więc obniżyć o tę samą kwotę przychodu poniesionego wydatku – z tytułu kosztu uzyskania przychodu. Za koszt może bowiem uznać wyłącznie wydatek faktycznie poniesiony. Wniosek z tego jest oczywisty: w przypadku gdy podmiotem użyczającym lub wykonującym jakiekolwiek nieodpłatne świadczenie ma być osoba spoza I lub II grupy pokrewieństwa, lepiej na tę okoliczność zawrzeć umowę najmu czy np. zakupu usługi, niż korzystać z użyczenia.

Podstawa prawna ■ Art. 11 i art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.).

Czy przychodem jest cała należność Czy przy sprzedaży całkowicie zamortyzowanej obrabiarki można zastosować koszt uzyskania przychodu, a w konsekwencji uznać za przychód tylko część otrzymanej kwoty? Formalnie kosztem uzyskania przychodu ze sprzedaży składnika majątku jest jego zaktualizowana wartość. Stanowi ją różnica między wartością początkową a sumą odpisów amortyzacyjnych dokonanych przez podatnika. W przypadku pełnej amortyzacji różnica ta wynosi zero. W tej sytuacji cały przychód (netto, pomniejszony o należny VAT, jeśli sprzedający jest płatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu tej sprzedaży) jest dochodem. Należy go opodatkować w taki sam sposób jak opodatkowane są przychody z działalności (według skali lub stawką podatku liniowego 19 proc.).

Nie

Podstawa prawna ■ Art. 14 oraz art. 23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

EDYTA DOBROWOLSKA

samozatrudnienie JUTRO: Jak otworzyć firmę

budowlaną

strona A6

Wszystkie artykuły o samozatrudnieniu na:

www.gazetaprawna.pl/ samozatrudnienie

reklama

22 grudnia w Gazecie Prawnej

Jedyna ogólnopolska wyszukiwarka firm i instytucji na CD! Nowa aplikacja, największa baza!

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

16 | PONIEDZIAŁEK 15 GRUDNIA 2008 | nr 244

Kronika prawa Dziennik Ustaw nr 219 z 11 grudnia 2008 r. POMNIK Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 28 listopada 2008 r. w sprawie uznania za pomnik historii Poznań – historyczny zespół miasta POZ. 1401 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 11 grudnia 2008 r. ODPADY PROMIENIOTWÓRCZE Rozporządzenie Rady Ministrów z 21 października 2008 r. w sprawie udzielania zezwolenia oraz zgody na przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tranzyt przez to terytorium odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego POZ. 1402 ■ Wejdzie w życie 25 grudnia 2008 r. Omówienie: O przywozie i przemieszczaniu odpadów promieniotwórczych lub wypalonego paliwa jądrowego musi być zawiadamiany prezes Agencji w ciągu 15 dni od zakończenia akcji. Gdy w grę wchodzi tranzyt, do zawiadomienia dołącza się potwierdzenie otrzymania odpadów lub zużytego paliwa przez odbiorcę. Należy też wskazać urząd celny, przez który zostały one wwiezione do państwa przeznaczenia. KONTROLA SKARBOWA Rozporządzenie ministra finansów z 27 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie komórek organizacyjnych kontroli skarbowej, w których zatrudnionym inspektorom i pracownikom przysługuje umundurowanie służbowe i broń służbowa, a także naboru do tych komórek POZ. 1403 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, tj. 26 grudnia 2008 r. Omówienie: W stosunku do byłych funkcjonariuszy Inspekcji Celnej, Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, żołnierzy Żandarmerii Wojskowej oraz funkcjonariuszy celnych, zatrudnionych uprzednio w wyodrębnionych komórkach administracji celnej, a także byłych pracowników wywiadu skarbowego, którzy ubiegają się o pracę w komórkach realizacyjnych, można za zgodą Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej odstąpić od postępowania kwalifikacyjnego pod warunkiem przedstawienia odpowiednich dokumentów potwierdzających dane osobowe oraz posiadanie wymaganych umiejętności i predyspozycji. Rozporządzenie ministra finansów z 28 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji urzędów kontroli skarbowej POZ. 1404 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, tj. 26 grudnia 2008 r. SYNDYCY Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 26 listopada 2008 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do sprawowania funkcji syndyka POZ. 1405 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 11 grudnia 2008 r. Omówienie: Za pozytywną ocenę testu umiejętności uznaje się uzyskanie powyżej 70 proc. sumy punktów możliwej do uzyskania. W razie nieprzystąpienia przez wnioskodawcę do testu umiejętności po uiszczeniu opłaty, należy się zwrot jej połowy. GEODEZJA I KARTOGRAFIA Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 13 listopada 2008 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych w dziedzinie geodezji i kartografii POZ. 1406 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 11 grudnia 2008 r. Omówienie: W przypadku negatywnego wyniku testu, na wniosek wnioskodawcy, organ prowadzący postępowanie

w sprawie uznania kwalifikacji umożliwia powtórne przystąpienie do egzaminu, ale nie wcześniej niż po 30 dniach od ogłoszenia wyników. OCHRONA OSÓB I MIENIA Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 27 listopada 2008 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania w sprawie o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu pracownika ochrony POZ. 1407 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 11 grudnia 2008 r. Omówienie: Za pozytywną ocenę testu umiejętności uznaje się uzyskanie powyżej 70 proc. sumy punktów możliwej do uzyskania. Wnioskodawcy, który nie przystąpił do testu z uzasadnionej przyczyny, należy się zwrot opłaty. W razie negatywnego wyniku testu organ prowadzący postępowanie umożliwia na wniosek złożony przez wnioskodawcę ponowne, jednokrotne przystąpienia do testu w najbliższym terminie. PRAWO PRZEWOZOWE Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 grudnia 2008 r. – POZ. 1408 sygn. akt K 37/07 Obowiązuje od daty publikacji, tj. od 11 grudnia 2008 r. Omówienie: Artykuł 62 ust. 2 prawa przewozowego w części obejmującej zwrot, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 konstytucji, mówiących o tym, że każdy ma prawo do własności innych praw majątkowych, które to prawa podlegają równej ochronie dla wszystkich. Tym samym przewoźnicy będą teraz ponosić odpowiedzialność za szkody pasażerów na podstawie art. 471 kodeksu cywilnego. Będą zmuszeni do naprawiania szkód wynikłych z kontraktu, tzn. z niewykonania lub nienależytego wywiązania się z umów, jakimi jest sprzedaż i kupienie przez pasażera biletu na pociąg, który powinien kursować według określonego rozkładu jazdy. Więcej Prawo • Kolej zapłaci za opóźnienia pociągów – GP nr 236/2008

18 grudnia 2008 r.

Wchodzi w życie nowe prawo Ustawa z 24 października 2008 r. o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 214, poz. 1346)

jących zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz.U. nr 208, poz. 1312)

Sąd Najwyższy OŚWIADCZENIE KANDYDATA NA RADNEGO Deklaracja składana przez kandydata na radnego, w trybie art. 99 ust. 2 ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. z 2003 r. nr 159, poz. 1547 ze zm.), co do wyrażenia zgody na kandydowanie oraz posiadania prawa wybieralności, a więc także co do niekaralności, stanowi oświadczenie składane przez kandydata we własnym imieniu i we własnej sprawie, zatem w wypadku podania w niej fałszywych danych, nie stanowi poświadczenia nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne, przez inną osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu, w rozumieniu art. 271 par. 1 k.k. – postanowienie SN z 30 lipca 2008 r. II KK 68/08 WIADOMOŚCI SPECJALNE Organ procesowy, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego z 1997 r., nie określa metody badania, o czym decyduje biegły, wykorzystując wiadomości specjalne (art. 193 par. 1 k.p.k.). – wyrok SN z 5 sierpnia 2008 r. III KK 228/07 ODRZUCENIE SKARGI Na postanowienie sądu drugiej instancji o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania w sprawie o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego w Polsce lub ugody zawartej przed takim sądem w Polsce nie przysługuje zażalenie – postanowienie SN z 4 lipca 2008 r., I CZ 139/07

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

PRAWO PRACY Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 grudnia 2008 r., sygn. akt P 48/97 POZ. 1409 Omówienie: Artykuł 30 par. 4 kodeksu pracy w zakresie, w jakim pomija obowiązek wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony, nie jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 konstytucji. Natomiast art. 50 par. 3, w zakresie, w jakim pomija prawo pracownika do odszkodowania Więcej Praca • Sądy mogą orzekać pozorność terminowych umów – GP nr 236/2008

Monitor Polski nr 93 z 9 grudnia 2008 r. RACHUNKOWOŚĆ Uchwała Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 28 października 2008 r. w sprawie publikacji listy podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych POZ. 801 ■ Weszła w życie z dniem uchwalenia, tj. 28 października 2008 r.

Wchodzi w życie 15 grudnia 2008 r. OCHRONA ZDROWIA Paragraf 1 pkt 11– 19 rozporządzenie ministra zdrowia z 14 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinie ma-

USŁUGI DORADZTWA Artykuł 9 ust. 2 lit. e) szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej, a także art. 56 ust. 1 lit. c) Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, powinny być interpretowane w ten sposób, iż odbiorca usług doradztwa świadczonych przez podatnika mającego siedzibę w innym państwie członkowskim, który to odbiorca wykonuje jednocześnie działalność gospodarczą oraz działalność nienależącą do zakresu zastosowania tych dyrektyw, powinien być uznawany za posiadającego status podatnika, nawet wówczas, gdy rzeczona usługa jest wykorzystywana na potrzeby ostatniej z wymienionych działalności – wyrok Trybunału z 6 listopada 2008 r. C 291/07 UZNAWANIE DYPLOMÓW Wykładni art. 1 lit. a), art. 3 i 4 Dyrektywy Rady 92/51/EWG z 18 czerwca 1992 r. w sprawie drugiego ogólnego systemu uznawania kształcenia i szkolenia zawodowego, uzupełniającej Dyrektywę 89/48/EWG, zmienionej dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/19/WE z 14 maja 2001 r., należy dokonywać w ten sposób, że właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego są na podstawie art. 3 Dyrektywy 92/51 zobowiązane – z zastrzeżeniem art. 4 tej dyrektywy – do uznania dyplomu wydanego przez właściwy organ w innym państwie członkowskim nawet wówczas, gdy dyplom ten potwierdza wykształcenie uzyskane, w całości lub w części, w instytucji położonej w przyjmującym państwie członkowskim, która zgodnie z prawem tego państwa nie jest uznana za instytucję oświatową – wyrok Trybunału z 4 grudnia 2008 r. C 151/07 Kolumnę przygotowali DOBROMIŁA NIEDZIELSKA-JAKUBCZYK, MAREK KOBYLAŃSKI