Quran Kerim Sirliri

‫ﺋﺎﭘﺘﻮﺭﻯ‪:‬‬ ‫ﺋﯚﻣﻪﺭ ﭼﯧﻠﯩﻚ )ﺗﯜﺭﻛﯩﻴﻪ(‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯜﺭﻛﭽﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﻧﯟەﺭ ھﺎﺟﻰ ﻣﯘھﻪﻣﻤﻪﺩ‬

‫ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﯘﻧﺪەﺭﯨﺠﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪6 .......................................................................................‬‬ ‫ﺳﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻰ ‪6 ...............................................................................‬‬ ‫ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ ‪6 ....................................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ‪8 ........................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﯩﺴﻰ ‪9 ..........................................................................‬‬ ‫ﺳﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻯ ۋە ‪10 ................................................................ 49‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ ‪11 ...................................................................‬‬ ‫‪ 365‬ﻛﯜﻥ ‪12 ......................................................................................‬‬ ‫ﻧﯘھ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ ۋە ‪ -44‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻕ ‪12 ............................‬‬ ‫ھﻪﺝ ۋە ‪-22‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ ‪13 ......................................................................‬‬ ‫‪-33‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ‪-35 ،‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻕ‪ :‬ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ‪14 .............................................‬‬ ‫ﺟﯩﻨﺲ ۋە ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﻰ‪15 ...................................................‬‬ ‫ھﻪﺭﯨﻨﯩﯔ ﮔﯧﻦ ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ ‪15 ...................................................................‬‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪17 ........................................................‬‬ ‫ﺑﯩﺰﺍﻧﺲ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ ‪18 ..................................................................‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻮﻳﻤﺎﻥ ﻳﯧﺮﻯ‪19 .......................................................... ...‬‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪21 ..................................................................................‬‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺳﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯩﺮﻻﺭ‪21 ................................................................‬‬ ‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ‪21 ..................................................................‬‬ ‫ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺭﯗﺵ ‪21 ....................................................‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ‪24 .....................................................‬‬ ‫‪ DNA‬ﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﻰ ‪26 ..................................................................‬‬ ‫ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻰ ‪28 ............................................................‬‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪30 ..........................................................‬‬ ‫ﭘﻪﻧﻨﯩﻲ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻼﺭ‪33 .......................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪33 ....................................................‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ ‪34 ..............................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪37 ............................................................‬‬ ‫ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ۋە ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺸﯩﺶ ‪38 ...............................‬‬ ‫ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﻴﯩﺸﻰ ‪40 ...................................................................‬‬ ‫ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪42 .............................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ‪42 .....................................................‬‬ ‫ﺳﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﻰ ‪42 ..............................................................‬‬ ‫ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪45 ...................................................‬‬ ‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ‪46 .....................................................‬‬ ‫ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪50 ....................................................................................‬‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ‪50 ........................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‪50 ...................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺸﻰ ۋە ﺑﯩﮓ ﻛﺮﯗﻧﭻ ‪51 ...........................................‬‬ ‫ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺗﯘﻣﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ‪53 ..........................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﻰ ‪54 ...............................‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ ‪55 ....................................................‬‬ ‫ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻳﯚﻧﯩﻠﯩﺸﻰ ‪56 ........................................................‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻳﯘﻣﯩﻼﻗﻠﯩﻘﻰ ‪58 ...................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ‪59 ...................................................................‬‬ ‫ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭ ﺋﯚﮔﺰە‪60 ................................................................................‬‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ ‪62 ........................................................................‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ‪63 ..............................................................................‬‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ ‪64 .......................................................................‬‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪66 .............................................................‬‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﻧﯩﺴﭙﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ‪68 ................................................................‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﻠﻪﺭ ‪69 ............................................................‬‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻰ ‪70 ..................................................................‬‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪71 .............................................................‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺭﯨﺌﺎﻛﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ‪73 .....................................................‬‬ ‫ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻨﯩﯔ ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯚﭘﯜﺷﻰ ‪74 ........................................................‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ‪76 .........................................‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﺷﻰ ‪76 ....................................................................‬‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ ‪78 ......................................................................‬‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ ‪78 .......................................................................‬‬ ‫ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺟﯩﻨﺴﻰ ‪80 ..........................................................................‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﻏﺎ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ” ﺋﻪﻟﻪﻕ“ ‪82 .........................................‬‬ ‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﻜﯘﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪83 .......................................‬‬ ‫ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ ﺋﯜچ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ ‪84 ..............................‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ‪87 ......................................................‬‬ ‫ﻻﻳﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ‪88 .........................................................................‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ ‪89 ...............................‬‬ ‫ﺳﯜﺗﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪91 ................................................................‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﻤﻠﯩﻚ ‪92 .............................................................‬‬ ‫ﭼﯩﺸﻰ ھﻪﺳﻪﻝ ھﻪﺭﯨﺴﻰ ‪93 ...................................................................‬‬ ‫ﺋﯘﻳﻘﯘﺩﺍ ﻗﯘﻻﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﻪﮔﻪﻙ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ‪94 ..................................................‬‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ‪95 .........................................................‬‬ ‫ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻚ ﺋﺎﺭﺗﻘﺎﻧﭽﻪ ﻛﯚﻛﺮەﻛﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﻴﯩﺸﻰ ‪96 ......................................‬‬ ‫ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪98 ......................................................................................‬‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ۋە ‪-2000‬ﻳﯩﻠﻼﺭ‪98 ...............................................‬‬ ‫ھﻪﺩﺳﯩﻠﻪﺭﺩە ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ‪98 ....................................................‬‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﻰ ‪98 ..........................................................‬‬ ‫ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨﺎﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ‪100 .......................................................‬‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ‪100 ....................................................................‬‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩﺴﺎ ۋە ﺳﺎﺧﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‪101 ..............................................‬‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﺭﻟﯩﺸﯩﺶ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ ‪102 ...........................................................‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ‪106 ............................................‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ‪ -‬ﺋﺎﺭﺯ ‪106 ..............................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﻣﺎﻥ ‪108 .............................................................................‬‬ ‫ﻳﻪﺟﯘﺟﻰ ۋە ﻣﻪﺟﯜﺟﻰ ‪108 ......................................................................‬‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ ۋە ‪-2000‬ﻳﯩﻠﻼﺭ ‪110 ...............................................‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﺪە ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ‪112 ......................................................................‬‬ ‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﮔﯜﻟﺪﯛﺭﻣﺎﻣﺎ ۋە ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﻼﺭ ‪113 ...............................................‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺋﺎﺗﻪﺵ ‪114 ..........................................................................‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ‪115 ...........................................................‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺯەھﻪﺭﻟﯩﻨﯩﺸﻰ ‪117 ........................................................‬‬ ‫ﺑﻪﺷﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ ‪118 ...................................................................................‬‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭ ‪118 ....................................................‬‬

‫‪5‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺍﻟﺮﲪﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻰ‬

‫ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ ﺑﯧﺮﻯ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﻖ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘــﺎﺗﻼﺭ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧــﺪﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﯩــﺴﻠﻪﺭﻣﯘ‬ ‫ﺳﺎﻥ‪-‬ﺳﯩﻔﯩﺮﻻﺭﻧﯩﯔ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻣﯘھﯩﻢ ﺋـﻮﺭﯗﻥ ﺗﯘﺗﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩــﺮﻯ ﺳــﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﻣﺎﺗﯧﻤــﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺳﯩــﺴﺘﯧﻤﯩﻐﺎ ﺋﯩــﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ھﻪﺭ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﯩﻦ ﺋــﯚﺯﯨﲎ ﻧﺎﻣــﺎﻳﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﯘﺭﻣﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻣﺎﺗﯧﻤــﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷــﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻪﺯﻯ ﺷــﯩﻔﯩﺮﻻﺭﱏ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩــﮕﻪﻥ ۋە‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﱏ ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻥ ﺋﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺷـﯩﻔﯩﺮ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ھﺎﻟﺪﺍ ھﻪﺭ ﻛﯩـﻢ ﭼﯜﺷـﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯚﺯﻟﻪﺷـﺘﯜﺭەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎﺗﯧﻤــﺎﺗﯩﻜﯩﻠﻖ ﺳﯩــﺴﺘﯧﻤﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﮔﻪپ ﺋــﺎﭼﺘﯘﻕ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯩﺘــﺎﺑﲎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﺷــﺘﺎ ﺑﺎﺷــﻘﺎ‬ ‫ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﯩــﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻨﻤﯘ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﻠــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺳــﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭽﻪﻛﻜﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺗﻪﲬﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭼﯩﻘﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ ﺑﯘ ﻛﯩﺘـﺎﺑﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺷـــــﻘﺎ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﯩـــــﺴﻠﻪﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﻧﯩـــــﯔ ﺧﺎﺗـــــﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﮕﯩـــــﲎ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﻣﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘﯩﻜﻰ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚپ ﻗﯩـﺴﻤﻰ ﺑـﯘﺭﯗﻥ‬ ‫ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﯩــﺴﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐــﺎﻥ ۋە ﺗــﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ‬ ‫‪6‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﺩﯗﺭ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩﯔ ﻣﺎﺗﯧﻤﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺗﯘﺯﯗﻟﯘﺷـﻜﻪ ﺋﯩـﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﮕﻪ ﺩﺍﺋﯩـﺮ‬ ‫ﺩەﻟﯩﻠﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺳﯚﺯ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻘﯩﺪﯗﺭ‪» .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩﯨﻜـﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﺳـﯚﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﺟﻪﻟﭗ ﻗﯩﻼﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘ ﺳـﯚﺯ‬ ‫ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﺷﯘﻻﺭﺩﯗﺭ‪:‬‬ ‫ﻣﻪﻟﻪﻙ ‪ 88‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺷﻪﻳﺘﺎﻥ ‪ 88‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﻪﻧﻨﻪﺕ ‪ 77‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺟﻪھﻪﻧﻨﻪﻡ ‪ 77‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎ ‪ 115‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ‪ 115‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻙ ‪ 26‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺩەﺭەﺥ ‪ 26‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺯ‪-‬ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ‪ 5‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻗﯩﺶ‪-‬ﺳﻮﻏﯘﻕ ‪5‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﺎﺯﺍ ‪ 117‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻤﺎﻕ ‪ 117 *2‬ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰﺎﻥ ‪ 7‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ‪ 7‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺯﺍﻛﺎﺕ ‪ 32‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ‪ 32‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﺭﺍپ ‪ 6‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﻣﻪﺳﺘﻠﯩﻚ ‪ 6‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺭەﳘﻪﺕ ‪ 79‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ھﯩﺪﺍﻳﻪﺕ ‪ 79‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻖ ‪ 13‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ‪ 13* 2‬ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫”ﺩە“ ﺳﯚﺯﻯ ‪ 332‬ﻗﯧﺘﯩﻢ‪” ،‬ﺩﯦﺪﯨﻠﻪﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ‪ 332‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛـــﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــــﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﺳــــﯚﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋــــﯘﭼﺮﺍﺵ ﺳــــﺎﱏ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪ .‬ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﺳﻮﺋﺎﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋـﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐـﺎ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺳـﻮﺋﺎﻟﲎ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺟـﺎۋﺍﺑﻼپ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺋـﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋــﯚﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣــﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ‪ 14‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ ھــﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻧﻪﺩﯨــﻦ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﭗ ﻧﻪﺩە ﺗﺎﻣﻼﻧﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﻪﻟــﯘﻡ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﺭﯗﻧﺪﯨﻨﻼ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻻﻧﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﺯﯙﺭﯛﺭﯨﻴﻪﺕ ﺗﯘﻳﯘﳌﯩﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻨﻼ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺑﯜﮔﯜﻥ ‪-40‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‬ ‫‪7‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘﺭﯗﻧــﺪﯨﻨﻼ ‪-40‬ﺗﻪﺭﺗﯩﭙــﺘﻪ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙــﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﺋﺎﺳــﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻨــﺴﯘﻥ‬ ‫ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻣﻪﺗــﺒﻪﺋﻪﻟﻪﺭﺩە ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐــﺎ ﻧﻮﻣﯘﺭﻻﺭﻣــﯘ ﻗﻮﺷــﯘﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻧــﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩــﺮەﺭ ﻛﯩــﻢ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻐــﺎ ﺋــﯚﺯﯨﭽﻪ ﻧﻮﻣــﯘﺭ ﻗﻮﺷــﯘپ ﻗﻮﻳﯘﺷــﻘﺎ ﺟــﯜﺭﺋﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻼﳌﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﻮﺯﯦﻴﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻳﯜﺯ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﻛﯚﭼـﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗــﻮﻟﯩﯖﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻧﲎ ﺳﯧﻠﯩــﺸﺘﯘﺭﺳﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫)ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ( ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪.‬‬

‫ﺋﺎﻳﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ«ﺩﯨﻜﻰ”ﻗﻪﻣﻪﺭ“ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﺎﻳﻐﺎ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻨﯩﯔ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪” .‬ﻗﻪﻣﻪﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ”ﺋﺎﻱ“ ﺩﯦﻤﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺳـﯜﺭﯨﺪە ﺋـﺎﻱ‬ ‫ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪ :‬ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷـﱴ‪ ،‬ﺋـﺎﻱ ﻳﯧﺮﯨﻠـﺪﻯ‪‬‬ ‫)»ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-1 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑـﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻦ »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻧﻪﻕ‪1389‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺑﺎﺭ‪ .‬ھﯩﺠﺮﯨﻴﻪ ﻛﺎﻟﯩﻨﺪﺍﺭﻯ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ‪-1389‬ﻳﯩﻠـﻰ‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ‪-1969‬ﻳﯩﻠﯩﻐـﺎ ﺗﻪڭ ﻛﻪﳌﻪﻛـﺘﻪ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﺎﻳﻐـﺎ ﭼﯩﻘﯩـﺶ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩـــﺴﻰ‪ ،‬ﺋـــﺎﻱ )ﻗﻪﻣﻪﺭ( ﺳﯜﺭﯨـــﺴﻰ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﯩـــﯔ ﺋﻪڭ ﻣـــﯘھﯩﻢ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ۋەﻗﻪﱏ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛـﺘﻪ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩــﺮﮔﻪ ﻳــﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ”ﺷــﻪﻗﻘﻪ )ﻳﯧﺮﯨﻠــﺪﻯ(“ ﺳــﯚﺯﻯ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘـــﺎ” ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻨﯩـــﯔ ﻳﯧﺮﯨﻠﯩـــﺸﻰ‪ ،‬ﻗﯧﺰﯨﻠﯩـــﺸﻰ“ ﻣﻪﻧﯩـــﺴﯩﺪﯨﻤﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘـــﺎ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻐﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ”ﺋﺎﭘﻮﻟﻠﻮ‪ “11‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻛﯧﻤﯩﺴﯩﻤﯘ ﺋﺎﻱ ﺗﯘﭘﺮﯨﻘﯩﺪﯨﻦ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ ﻣﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩﺶ )ﭘﺎﺭﺍﻟﯩﻠﻠﯩﻖ( ﺑﺎﺭ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﯩﺴﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺟﯩﺴﻤﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻱ)ﻗﻪﻣﻪﺭ( ﺳـﯚﺯﻯ ﺗﻮﻟـﯘﻕ‬ ‫‪27‬ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﺋﺎﻳﻨﯩــﯔ ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻠﯩــﭙﯩﺲ‬ ‫ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﺸﯩﻤﯘ ‪ 27‬ﻛﯜﻧــﺪﯗﺭ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘــﻰ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷــﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖـــﺪﯨﻦ ﺑﻪﻙ ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﭼـــﯜﻧﻜﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩـﺸﻰ ﺗﻮﻟـﯘﻥ ﺋـﺎﻳﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﺍ ‪ 29‬ﻛﯜﻧﻠـﯜﻙ ﻣـﯘﺩﺩەﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﲎ ‪ 29‬ﻛﯜﻥ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻳﺘﱴ‪ .‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﻱ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷـﺎﺭﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧـﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺷـﺎﺭﯨﻤﯘ ﻗﯘﻳـﺎﺵ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷــﺎﺭﻯ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋــﺎﻱ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﺸﯩﲎ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﻛــﯜﻥ ﻛﯧﭽﯩﻜﯩــﭗ‬ ‫ﺗﺎﻣﺎﻣﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰ‪-‬ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﻧﯩﺴﺒﯩﱴ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯦﯖﯩــﺰ ۋە ﻗﯘﺭﯗﻗﻠــﯘﻕ ﻛﻪﻟﯩﻤﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺳﺎﻥ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﻧﯩـﺴﺒﯩﱴ ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤـﺪﯨﻜﻰ ﻧﯩـﺴﭙﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻗﯩﺘـﺌﻪﻟﻪﺭ ﺗﯧﺨـﻰ ﻧـﺎﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﯩـﺪﻯ ۋە‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ‪-‬ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻧﯩﺴﺒﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﯩﻦ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﺪەﻙ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫‪-15‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـــﺪﺍ ﺟﻪﻣﺌﯩـــﻲ ‪13‬ﻗﯧـــﺘﯩﻢ”ﻗﯘﺭﯗﻗﻠـــﯘﻕ“ )ﺑﻪﺭ‪ ،‬ﻳﺎﺑـــﺎﺱ( ﺋﯩﭙﺎﺩﯨـــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰ )ﺑﻪھﺮ( ﺳـﯚﺯﻯ ‪ 32‬ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋﯘﭼﺮﯨﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺩﯦﯖﯩـﺰ ﻧﯩـﺴﺒﯩﱴ‬ ‫‪ ،32\45‬ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﻧﯩﺴﺒﯩﱴ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ‪ 13\45‬ھﺎﻟـﺪﺍ ﺑﯧـﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳـﯜﺯ ﻧﯩـﺴﺒﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻼﻧــﺪﯗﺭﻏﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺩﯦﯖﯩــﺰ ﻧﯩــﺴﺒﯩﱴ ﻳــﯜﺯﺩە ‪ ،71%‬ﻗﯘﺭﯗﻗﻠــﯘﻕ ﻧﯩــﺴﺒﯩﱴ ﻳــﯜﺯﺩە‬ ‫‪ 29%‬ﺑﻮﳌﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤﻨﯩــﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻨﻤﯘ ﺩﯦﯖﯩــﺰ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩــﯔ ﻳــﯜﺯﺩە‬ ‫‪71%‬ﯨﲎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻳﯜﺯﺩە ‪ 29%‬ﯨﲎ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺧﯘﻻﺳـــﻪ ﺳـــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە »ﻗﯘﺭﺋـــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـــﻢ« ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـــﯔ ﻳـــﯜﺯﺩە ‪71%‬ﯨـــﲎ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩــﯔ‪ ،‬ﻳــﯜﺯﺩە ‪29%‬ﯨــﲎ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ‬ ‫ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛــﺘﻪ‪ .‬ھــﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺋــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﯩــﻨﭽﻜﻪ‬ ‫ھﯧــﺴﺎﺑﻼﺷﻼﺭﱏ ﺳــﯜﻧﺌﯩﻲ ھﻪﻣــﺮﺍھ ﻓﻮﺗــﻮﮔﺮﺍﻓﻠﯩﺮﻯ ۋە ﻛﻮﻣﭙﻴــﯘﺗﯧﺮ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﺑﺎﺭﺍﻟﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻯ ۋە ‪49‬‬ ‫ﻛﯧﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ﺋﻪڭ ﭘﺎﺭﻻﻕ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ‬ ‫ﻧﻪﺟـــﻢ )ﻳﯘﻟﺘـــﯘﺯ( ﺳﯜﺭﯨـــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-49‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩـــﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـــﺪﯗ‪ :‬ﺋـــﺎﻟﻼھ ﺷـــﯩﺌﺮﺍ‬ ‫ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﺪﯗﺭ‪») ‬ﻧﻪﺟـﻢ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-49 ،‬ﺋـﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﺋﻪﺭەﺑـﭽﻪ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ”ﺷﯩﺌﺮﺍ“ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺳﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﯨﻨﯩـﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-49‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﯨـﺸﻰ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﺪﯗﺭ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺳـﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻠﻪﺭﱏ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﺟـﯘپ ﻳﯘﻟﺘـﯘﺯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﺑﺎﻳﻘﯩــﺪﻯ ۋە ﻛــﯚﺯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛــﯚﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﳌﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻏــﺎ‬ ‫ﺳـــﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ‪ B‬ﻧـــﺎﻣﯩﲎ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘـــﺴﯩﺰ ﻛﯚﺭﯛﳕﻪﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳـــﯩﺮﯨﺌﯘﺱ‪B‬‬ ‫ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺳــﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ‪ A‬ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﯩﯖﻤــﯘ ‪ 49‬ﻳﯩــﻞ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﺟﻪﺯﻣﻠﻪﺷــﺘﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺳــﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﯨﻨﯩــﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-49‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷـــﻰ ﺑـــﯘ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩـــﯔ ﺋـــﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ۋﺍﻗﺘﯩﻨﯩـــﯔ ‪ 49‬ﻳﯩـــﻞ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـــﮕﻪ‬ ‫ﺋﯩــﺸﺎﺭەﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺗﯧﺨــﻰ ﺳــﯩﺮﯨﺌﯘﺱ ‪ B‬ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻯ ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘــﺴﯩﺰ ﻛﯚﺭﯛﳕﻪﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗﻗﻠﯘﻕ‪...‬‬

‫‪10‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ”ھﻪﺩﯨــﺪ“ )ﺗﯚﻣــﯜﺭ( ﻧــﺎﻣﻠﯩﻖ ﺳــﯜﺭﯨﺪە ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻗﯩﺰﯨﻘــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﭼﯜﺷـــﻪﻧﭽﻪ ﺑـــﺎﺭ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺳـــﯜﺭﯨﺪە ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩـــﯔ ﺋﻪﺭﺷـــﺘﯩﻦ ﭼﯜﺷـــﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﲎ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠــﻰ‪ ... :‬ﺑﯩــﺰ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩﻤــﯘ‬ ‫ﭼﯜﺷﯜﺭﺩﯗﻗﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﻗﯘۋۋەﺕ ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﻧـﭙﻪﺋﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑــﺎﺭ‪») ...‬ھﻪﺩﯨــﺪ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-25 ،‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ” ﺍَﻧ ـﺰَﻝ‬ ‫)ﺋﻪﻧﺰەﻝ( “ ”ﭼﯜﺷﯜﺭﻣﻪﻙ“ﺳـﯚﺯﻯ ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩـﯔ ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ‬ ‫ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩـﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩـﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯜﮔـﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﻤـﯘ ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﭼﻮڭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻳﻪﻛﯜﻧﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫”ﺳــﯜﭘﻪﺭﻧﻮۋﺍ“ ﺩەپ ﻧــﺎﻡ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑـــﯘ ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻻﺭﺩﺍ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ‬ ‫ﭘﺎﺭﺗﻼﺷـــﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـــﺴﯩﺪە ﺗﯚﻣـــﯜﺭ ﭘـــﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋـــﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩـــﭗ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏـــﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ھﻪﺩﯨﺪ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﯩﻨﯩـﯔ ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﺴﯩﮕﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﺳـﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺩەﻝ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﻟﯩﺸﻰ ﻓﻪ ھﻪﺭﭘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﯩﻤـﯘ‬ ‫ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﺪە ‪ Fe‬ھﻪﺭﭘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ ھﻪﺩﯨﺪ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻤﻤﯩـﱴ‬ ‫‪ ،26‬ﺗﯚﻣﯜﺭﻧﯩــﯔ ﺋــﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨــﺴﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ‪ .26‬ﺋــﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨــﺴﻰ ﺗﯚﻣــﯜﺭﱏ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻣﯘھﯩﻢ ﺋﯘﻗﯘﻣـﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﻼﺭﻣـﯘ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺭەﺗﻜﻪ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﯗﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪ 365‬ﻛﯜﻥ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ”ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻥ )ﻳﻪۋﻡ(“ ﺳـﯚﺯﻯ ‪ 365‬ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺸﯩﻐﺎ ‪365‬‬ ‫ﻛﯜﻥ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺷﻼ ﺋـﯚﺯ ﺋﻮﻗﯩـﺪﯨﻤﯘ‬ ‫ﺩەﻝ ‪ 365‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ”ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﻥ )ﻳﻪۋﻡ(“ ﺳـﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ‪ 365‬ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋﯘﭼﺮﯨـﺸﻰ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ‬ ‫ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﯩﺴﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ‪ 365‬ﻛﯜﻧﻠـﯜﻙ‬ ‫ﺋﺎﺳﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫ﻧﯘھ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ ۋە ‪ -44‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻕ‬ ‫ﺯﺍﻣـــﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺋـــﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ھـــﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﻧـــﯘھ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـــﺴﺎﻻﻡ ﻛﯧﻤﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻪﻳﻪﺭﺩﯨﻠﯩﻜﯩﲎ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺟﻪﺯﻣﻠﻪﺷـﺘﯜﺭەﳌﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﻪﺯﻯ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋـﯘ ﻛﯧﻤﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﻏﺮﻯ ﺗﯧﻐﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳـﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﻮﺧـﺸﺎﺷﻼ ﺗﻪۋﺭﺍﺗﺘـﺎ ﻛﯧﻤﯩﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺗــﯘﺭﯗپ ﻗﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﻨﯩــﯔ ”ﺋــﺎﺭﺍﺭﺍﺕ )ﺋــﺎﻏﺮﻯ ﺗﯧﻐــﻰ( ۋە ﺋﻪﺗﺮﺍﭘــﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪…” .‬ۋە ﻛﯧﻤﻪ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﺠﻰ ﺋﺎﻳـﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻨﯩـﯔ ‪-17‬ﻛﯜﻧﯩـﺪە ﺋـﺎﺭﺍﺭﺍﺕ‬ ‫ﺗﺎﻏﻠﯩﺮﻯ )ﺋﺎﻏﺮﻯ( ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺟﺎﻳﻼﺷﱴ“ )»ﺗﻪۋﺭﺍﺕ«‪ ،‬ﺗﻪﻛﯟﯨﻦ‪.(8\4‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻧــﯘھ ﻛﯧﻤﯩــﺴﻰ ﺟﺎﻳﻼﺷــﻘﺎﻥ ﻳﻪﺭ »ھــﯘﺩ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-44‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯗ‪’ :‬ﺋـﻰ ﺯﯦﻤﯩـﻦ‪ ،‬ﺳـﯜﻳﯩﯖﲎ ﻳـﯘﺗﻘﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﻰ‬ ‫ﺑﯘﻟــﯘﺕ‪ ،‬ﺗــﺎﺭﻗﯩﻐﯩﻦ‘ ﺩﯦﻴﯩﻠــﺪﻯ‪ ،‬ﺳــﯘ ﺳــﻮﻏﯘﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ )ﻛــﺎﭘﯩﺮﻻﺭﱏ ﻏﻪﺭﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﺒﺎﺭەﺕ( ھﯚﻛﻤﻰ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ ،‬ﻛـﯧﻤﻪ ﺟـﯘﺩﻯ )ﺗﯧﻐـﻰ؟( ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﯩﺪﻯ‪’،‬ﺯﺍﻟﯩﻢ ﻗﻪۋﻡ ھﺎﻻﻙ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‘ ﺩﯦﻴﯩﻠـﺪﻯ‪») ‬ھـﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-44 ،‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋــﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻛﯧﻤﯩﻨﯩــﯔ ﺟﺎﻳﻼﺷــﻘﺎﻥ ﻳﯧــﺮﻯ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺟــﯘﺩﻯ ﻗﯩــﺴﻤﻰ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﻪﺯﻯ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﺩە ”ﺟﯘﺩﻯ“ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ”ﺟﯘﺩﻯ ﺗﯧﻐﻰ“‬ ‫ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ”ﺟـﯘﺩﻯ ﺗﯧﻐـﻰ“ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜـﻰ‬ ‫”ﺟﯘﺩﻯ“ ﺋﯩﺴﻤﯩﻼ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻧﯘھ ﻛﯧﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﻨﯩﯔ ‪-44‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ‬ ‫ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻝ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺗﻪۋﺭﺍﺗﺘـﺎ ﻛﯧﻤﯩﻨﯩـﯔ ﺟﺎﻳﻼﺷـﻘﺎﻥ ﻳﯧـﺮﻯ‬ ‫ﺩەپ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﺎﻏﺮﻯ ﺗﯧﻐﻰ ۋە ﺋﻪﺗﺮﺍﭘـﻰ ‪-44‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩەﻙ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻱ ﻛﻪﯕﻠﯩـﻚ ۋە ﺋﯘﺯﯗﻧﻠـﯘﻕ ﺭەﻗﻪﻣﻠﯩـﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪-19 .‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻟﻮﻧﺪﻭﻧﺪﯨﻜﻰ ﮔﺮﯦﻨﯟﯨﭻ ﻧﯘﻗﺘﯩﺴﻰ ﺧﻪﻟﻘﺌـﺎﺭﺍ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﯘچ‬ ‫ﻣﯧﺮﯨﺪﯨﺌﺎﱏ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺧﻪﺭﯨﺘﯩﻠﻪﺭﺩە ﺟﻪﻣﺌﯩـﻲ ‪ 360‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠـﯘﻕ ۋە‬ ‫‪180‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭ‪.‬‬

‫ھﻪﺝ ۋە ‪-22‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯧــﺮﻯ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭ ھﻪﺝ ﺋﯩﺒــﺎﺩەﺗﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﻤــﺎﻕ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﻳﯧﺮﯨﺪﯨﻦ ﻣﻪﻛﻜﯩﮕﻪ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻼ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻏﺎﻧـﺪﺍ ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﺒﻠﯩﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﻣﻪﻛﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﻪﺋﺒﻪﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺳـــﯘﳌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـــﻖ ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـــﯘ ﻣـــﯘھﯩﻢ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻧﯩـــﯔ‬ ‫ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ ﺋــﻮﺭﱏ »ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە ﺋــﯚﺯﯨﲎ ﻳﻮﺷــﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ھﻪﺭ ﻳﯩﻠــﻰ‬ ‫ﻣﯩﻠﻴـــﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﻣﯘﺳـــﯘﳌﺎﻧﻨﯩﯔ ھﻪﺝ ﺋﯩﺒـــﺎﺩﯨﺘﯩﲎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﻤـــﺎﻕ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ ﺑﺎﺭﯨـــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻳﯧﺮﻯ— ﻣﻪﻛﻜﻪ ‪-22‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻜﺘﻪ‪» .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩﯨﻜﻰ »ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﯩﻤﯘ‬ ‫ﺩەﻝ ‪ - 22‬ﺳﯜﺭﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺧﻪﺭﯨـــﺘﯩﻠﻪﺭﺩە ﺟﻪﻣﺌﯩـــﻲ ‪ 360‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠـــﯘﻕ‪180 ،‬ﻛﻪﯕﻠﯩـــﻚ ﺑـــﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ۋە‬ ‫ﺧﻪﻟﻘﺌﺎﺭﺍ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘچ ﻣﯧﺮﯨـﺪﯨﺌﺎﻧﻨﯩﯔ ﮔﺮﯦﻨـﯟﯨﭻ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ ﺑﺎﻳـﺎ ﺳـﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﺎﻧﺎ ﺑـﯘ ﺧﻪﻟﻘﺌـﺎﺭﺍ ﺋـﯚﻟﭽﻪﻣﻠﻪﺭﮔﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ھﻪﺝ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻨﯩـﯔ ﻳﯧـﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪-33‬ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ‪-35 ،‬ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻕ‪ :‬ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﻗﯘﺭﯗﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩـﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜـﻰ ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﯩﺮﯨـﺪە ﺑـﯘ‬ ‫ﺗﯧﻤﯩﲎ ﺗﯘﺗﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯘ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑـﻮﱙ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠـﯘﻗﯩﲎ ﻳﻮﻗﺎﲤـﺎﻱ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻗﻪۋﻣﺪﯗﺭ‪ ،‬ۋﺍھﺎﻟﻪﻧﻜﻰ ﺭەﲰﯩﻲ ﺑﯩﺮ ﺩﯙﻟﯩﱴ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-20‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻗﯘﺭﯗﻻﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ »ﺋــﺎﻝ ﺋﯩﻤــﺮﺍﻥ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﻗﺎﻳــﺴﻰ‬ ‫ﻛﻪﯕﻠﯩﻚ ۋە ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﺘﺎ ﻗﯘﺭﯗﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛـﺘﻪ‪» .‬ﺋـﺎﻝ ﺋﯩﻤـﺮﺍﻥ«‪،‬‬ ‫ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ”ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ“ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ﻧﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ »ﺋـﺎﻝ ﺋﯩﻤـﺮﺍﻥ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪ -33‬ۋە ‪-35‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ”ﺋﯩﻤــﺮﺍﻥ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻘــﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨـــﺴﺎ‪ ،‬ﺑﯜﮔـــﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩـــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻤـــﯘ ‪-33‬ﻛﻪﯕﻠﯩـــﻚ ۋە ‪-35‬‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫»ﺋﺎﻝ ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﲎ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﻗﺘـﺎ ﺑـﺎﺭ‪ ،‬ھﻪﻗﯩﻘـﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻳﻪﺋﻘﯘپ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﺪﯗﺭ ۋە ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫”ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ“ ﺩەپ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪” :‬ﺗﻪۋﺭﺍﺕ ﻧﺎﺯﯨـﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫)ﻳﻪﱏ ﻳﻪﺋﻘــﯘپ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴــﺴﺎﻻﻡ( ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ ھــﺎﺭﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﻳــﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺗﯚﮔﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺷﻰ ۋە ﺳﯜﺗﻰ( ﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﳑﯩـﺴﻰ ﺋﯩـﺴﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫ﺋﻪۋﻻﺩﯨﻐــﺎ ھــﺎﻻﻝ ﺋﯩــﺪﻯ‪») ...‬ﺋــﺎﻝ ﺋﯩﻤــﺮﺍﻥ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-93،‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﺋــﺎﺩەﺗﺘﻪ‬ ‫‪14‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫”ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏــﯘﻟﻠﯩﺮﻯ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﭘــﺎﺕ‪-‬ﭘــﺎﺕ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯗ‪ ،‬ۋﺍھــﺎﻟﻪﻧﻜﻰ‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ”ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪە ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ﺟﯩﻨﺲ ۋە ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔـﯧﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـﻰ ﺧﻮﺭﻭﻣﻮﺳـﻮﻣﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ھﻪﻣﺪە ‪ DNA‬ﻻﺭ ﺑﯘ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻼﺭﺩﺍ ﺋﻮﺭﻧﺎﺷﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﻨﺴﻨﯩﯔ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠـﯜﻛﯩﮕﻪ ﺑـﺎﻏﻠﯩﻖ‪ .‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺋﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳــﺎﻝ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ۋﯗﺟــﯘﺩ ﭘﻪﺭﻗــﻰ ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳــﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻛﯩـﺸﯩﻨﯩﯔ ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠـﯜﻛﻰ ‪ XX‬ﺷـﻪﻛﻠﯩﺪە‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺟﯩﻨﺴﻠﯩﻖ‪ XY ،‬ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻪﺭ ﺟﯩﻨﺴﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭ‪-‬ﺋﺎﻳﺎﻝ ﭘﻪﺭﻗﯩﲎ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ‪-23‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﯩﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻣـﯘ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗـﲎ ﺟﻪﻟـﭗ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ”ﺋﻪﺭ“ ھﻪﻡ ”ﺋﺎﻳـﺎﻝ“‬ ‫ﺳﯚﺯﻯ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ‪-‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ‪ 23‬ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺋﯧﺮﯨﺸﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﻪﺭﱏ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳـﯩﻲ ﭘﻪﺭﻗﻨﯩـﯔ‪ 23‬ﺭەﻗﯩﻤﯩـﺪە‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﯩﺸﻰ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ھﻪﺭﯨﻨﯩﯔ ﮔﯧﻦ ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩـﯔ ﮔـﯧﻦ ﺷـﯧﻔﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ‪DNA‬‬ ‫ﻻﺭ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻼﺭﺩﺍ ﺋﻮﺭﻧﺎﺷﻘﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ھﻪﺭ ﻳﯧﺮﯨـﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺳﺎﱏ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ھﻪﻡ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﺳﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻮﻣﯘﻣﻪﻥ ھﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﭼﯩﺸﻰ ۋە ﺋﻪﺭﻛﯩﻜﯩﺪە ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺳـﺎﻧﺪﺍ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻡ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ھﻪﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪھﯟﺍﱃ ﺑﺎﺷﻘﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ‬ ‫ھﻪﺭە ‪16‬ﺗﺎﻕ ﺧﻮﺭﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻐﺎ‪ ،‬ﭼﯩﺸﻰ ھﻪﺭە ‪16‬ﺟﯘپ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ھﻪﺭە ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯘ ﭘﻪﺭﻗﻘﻪ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻣﯘ ﺋﯩـﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﺵ ﻣﺎۋﺯﯗﺳﻰ »ﻧﻪھﻞ )ھﻪﺭە(« ﺋﯩﺴﻤﯩﺪە ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺳـﯜﺭە‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﯜﺭە ﺩەﻝ ‪-16‬ﺳﯜﺭﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷﯘﻧﯩﯖﺪەﻙ‪ ،‬ھﻪﺭﯨﻤﯘ ‪ 16‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻣﻠﯘﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺟـــﺎﻧﻠﯩﻖ ھﻪﻣـــﺪە ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـــﯔ ھﻪﺭ ﻳﯧﺮﯨـــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـــﻮﻡ ﺳـــﺎﱏ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ”ھﻪﺭە“ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﻧﻪھﻞ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﮔﯧﻦ ﺋﯩﻠﻤـﻰ ﻳـﻮﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ‪...‬‬ ‫ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـــﻮﻡ ﺳـــﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﻳـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـــﯔ ھﻪﺭ ﻳﯧﺮﯨـــﺪە‬ ‫ﺋﻮﺧـــﺸﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـــﲎ ﺑﺎﻳـــﺎ ﺳـــﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣـــﺪﻯ ”ﺋﯧـــﺸﻪﻙ“ ﺳـــﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﱏ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻳﯧﺮﯨـﺪە ”ﺋﯧـﺸﻪﻙ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ« )‪-31‬ﺳﯜﺭە( ۋە »ﺟﯘﻣﯘﺋﻪ« )‪-62‬ﺳﯜﺭە( ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ھﺎﻳﯟﺍﻥ ”ﺋﯧﺸﻪﻙ“ ﺗﯘﺭ‪” .‬ﺋﯧﺸﻪﻙ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ﺷﯩﺮ‪ ،‬ﺋﺎﺗﻘـﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ھـﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻣﯘ ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪ -31‬ۋە‬ ‫‪-62‬ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ”ﺋﯧﺸﻪﻙ“ ﺗﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯧﭽﺒﯩﺮ ھﺎﻳﯟﺍﻧﺪﯨﻦ ﮔﻪپ ﻳﻮﻕ‪ ...‬ﺋﻮﺗﺘـﯘﺭﺍ‬ ‫ھﺎﻝ ﻣﺎﯕﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎۋﺍﺯﯨﯖﲎ ﭘﻪﺳﻠﻪﺗﻜﯩﻦ‪ ،‬ﺋﺎۋﺍﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺯﯦﺮﯨﻜﻪﺭﻟﯩﻜﻰ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ‬ ‫ﺋﯧــﺸﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎۋﺍﺯﯨــﺪﯗﺭ‪») ‬ﻟﻮﻗﻤــﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-19 ،‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ(‪ .‬ﺗﻪۋﺭﺍﺗــﲎ‬ ‫ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﺷــــﻜﻪ )ﻳﻪﱏ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩــــﺸﻘﺎ( ﺗﻪﻛﻠﯩــــﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــــﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻧــــﺪﯨﻦ ﺋــــﯘﱏ‬ ‫ﻛﯚﺗــﯜﺭﻣﯩﮕﻪﻧﻠﻪﺭ )ﻳﻪﱏ ﺗﻪۋﺭﺍﺕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩــﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـــﺎﻥ ﺑﻮﻟـــﺴﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـــﺎ ﺋﻪﻣﻪﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐـــﺎﻥ ۋە ھﯩـــﺪﺍﻳﻪﺗﺘﯩﻦ ﭘﺎﻳـــﺪﯨﻼﳕﯩﻐﺎﻥ‬ ‫‪16‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﻪھﯘﺩﯨﻴﻼﺭ( ﺧﯘﺩﺩﻯ ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻳـﯜﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﯧـﺸﻪﻛﻜﻪ ﺋﻮﺧـﺸﺎﻳﺪﯗ )ﻳﻪﱏ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻖ‬ ‫ﭼﻮڭ‪-‬ﭼـﻮڭ ﻛﯩﺘـﺎﺑﻼﺭﱏ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﺭﺗﯩﯟﺍﻟﻐـﺎﻥ‪ ،‬ﭼﺎﺭﭼﺎﺷـﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ھﯧﭽﻘﺎﻧــﺪﺍﻕ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﺎﳌﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯧــﺸﻪﻛﻜﻪ ﺋﻮﺧــﺸﺎﻳﺪﯗ(‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻣﻨﯩﯔ ﻣﯩﺴﺎﱃ ﻧﯧﻤﯩﺪﯦﮕﻪﻥ ﻳﺎﻣﺎﻥ! ﺋﺎﻟﻼھ ﺯﺍﻟﯩﻢ ﻗﻪۋﻣﲎ ھﯩﺪﺍﻳﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ‪») ‬ﺟﯘﻣﯘﺋﻪ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-5 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ »ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-31‬ﺳﯜﺭە‪» ،‬ﺟـﯜﻣﻪ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫‪-62‬ﺳﯜﺭە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧــﺎ ﺑــﯘ ﻧﯘﻗﺘﯩــﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﯩﺰﯨﻘــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻐــﺎ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩــﺰ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺋﯧﺸﻪﻛﻨﯩﯔ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺳﺎﱏ ﺳﯜﺭە ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻣﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ‪.‬‬ ‫”ﺋﯧــﺸﻪﻙ“ ﺗﯜﺭﯨــﺪە ﺗــﻮﭘﻼﻡ ‪31‬ﺟــﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺗﻮﻟــﯘﻕ ھﺎﻟــﺪﺍ ‪ 62‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳــﻮﻡ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪ .‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﺳـﯜﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻤـﯘ ‪ 31‬ۋە ‪ . 62‬ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺑـﯘ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩە »ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺧﺮﻭﻣﻮﺳــﻮﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟــﯘپ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﯧﺸﻪﻛﺘﻪ ‪ 31‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﻰ ﺑﺎﺭ ھﻪﻡ ﺗﻮﻟـﯘﻗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫‪» .62‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻣﯘ ‪ 31‬ھﻪﻡ ‪ 62‬ﺳﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩﯔ ﻓﻪﺗﻬﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻛﻪﻟﮕﯜﺳﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﻪﺯﻯ ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﱏ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ‬ ‫ﺋﻮﭼــﯘﻕ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳــﻰ‪ ،‬ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩــﯔ ﻓﻪﺗﯩــﻬ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺗﯚۋەﻧــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘــﺎ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﻣﻪﻛﻜﯩــﺪﯨﻦ ﺳــﯩﻘﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ۋە ﻣــﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ھﯩﺠــﺮەﺕ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩــﺮﯨﮕﻪ ھﻪﻕ ﺭەۋﯨــﺸﺘﻪ‪ ،‬ھﻪﻗﯩﻘﯩــﻲ ﺭﺍﺳــﺖ ﭼــﯜﺵ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﱴ‪) .‬ﺋﻰ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ! ﺳﻪﻥ ۋە ﺳﺎھﺎﺑﯩﻠﯩﺮﯨﯔ( ﺧﯘﺩﺍ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ )ﺩﯛﴰﻪﻧـﺪﯨﻦ(‬ ‫ﺋﻪﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‪) ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﯩـﺮﯨﯖﻼﺭ( ﺑﺎﺷـﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﱏ ﭼﯜﺷـﯜﺭﮔﻪﻥ ۋە )ﺑﻪﺯﯨﻠﯩـﺮﯨﯖﻼﺭ(‬ ‫‪17‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯩﺮﻗﯩﻐــﺎﻥ ھﺎﻟــﺪﺍ‪ ،‬ﻗﻮﺭﻗﻤــﺎﻱ ﭼﻮﻗــﯘﻡ ﻣﻪﺳــﺠﯩﺪﻯ ھﻪﺭﺍﻣﻐــﺎ ﻛﯩﺮﯨــﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﻼھ‬ ‫)ﺳﯜﻟﻬﺘﯩﻜﻰ( ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ )ﭘﺎﻳـﺪﯨﲎ( ﺑﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﺑـﯘﺭﯗﻥ‬ ‫)ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ( ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﻏﻪﻟﺒﯩﲎ)ﻳﻪﱏ ﺧﻪﻳﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺗﻬﯩﺴﯩﲎ ﻣﯘﻳﻪﺳﺴﻪﺭ( ﻗﯩﻠـﺪﻯ‪‬‬ ‫)»ﻓﻪﺗﯩﻬ«ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-27 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﯔ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻣﻪﺳـﺠﯩﺪﻯ‬ ‫ھﻪﺭەﻣــﮕﻪ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ھﻪﺝ ﺋﯩﺒــﺎﺩﯨﱴ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﮔﻪ—ﻣﻪﻛﻜﯩــﮕﻪ ﻛﯩﺮﯨــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺧﯘﺷﺨﻪۋەﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﺑـﯘ ﺧﯘﺷـﺨﻪۋەﺭ ﻣﯘﺳـﯘﳌﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪﺳﻜﯩﺮﯨﻲ ﻛﯜچ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋـــﺎﻳﻪﺕ ﺋﺎﻟـــﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑـــﯘ ھﺎﺩﯨـــﺴﻪ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻣﻪﻛﻜﯩﻨﯩـــﯔ ﻓﻪﺗﻬـــﻰ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺑﯩﺰﺍﻧﺲ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‬ ‫‪‬ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩـﺮ ﺟﺎﻳـﺪﺍ ﻳﯧﯖﯩﻠـﺪﻯ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﻳﯧﯖﯩﻠﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻗــﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩــﻞ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﻳﯧﯖﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯩﻠﮕﯩــﺮﻯ ۋە ﻛﯧــﻴﯩﻦ ھﻪﳑﻪ ﺋﯩــﺶ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷــﯩﺪﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯜﻧــﺪە ﻣــﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻳــﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪») ‬ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-4—2 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﺘــﺎ ﺭﯗﻣﻠــﯘﻗﻼﺭ )ﺑﯩﺰﺍﻧﯩــﺴﻼﺭ( ﭘﺎﺭﺳــﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻳﯧﯖﯩﻠﮕﻪﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﻣﻠـﯘﻗﻼﺭ ﺧﺮﯨـﺴﺘﯩﺌﺎﻥ ﺋﯩـﺪﻯ ۋە ﻣﯘﺳـﯘﳌﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺋﯧﺘﯩﻘـﺎﺩ ﻗﯩﻼﺗـﱴ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﺎﺭﺳـﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ﺷـﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺟﺎﻣــﺎﺋﻪﺕ ﺋﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺳــﻪۋەﺑﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳﯧﯖﯩﻠﯩــﺸﻰ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭﱏ‬ ‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ۋﺍھﺎﻟﻪﻧﻜﻰ ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﯖﻼﺭﺩەﻙ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ‬ ‫‪18‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﻏﺎﻟﯩﺐ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩــﯔ ﭘــﺎﺕ ﺋﺎﺭﯨــﺪﺍ ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛــﺘﻪ ﺋﯩــﺪﻯ‪ ،‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺋــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻳﺎﺷــﯩﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ‬ ‫ﺋﯩــﺸﻪﳕﯩﮕﻪﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺑﯩــﺰﺍﻧﺲ ﺋﺎﻏﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷــﻘﺎ ﺋــﺎﺯ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩــﺪﻯ ھﻪﻣــﺪە ﻗﺎﻳﺘــﺎ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺗﻪﺱ ﻛﯚﺭﯛﻧﻪﺗﱴ‪ .‬ﭘﺎﺭﺳﻼﺭ‪ ،‬ﺳـﻼۋﻻﺭ‪ ،‬ﺋـﺎۋﺍﺭﻻﺭ ۋە ﻟﻮﻣﺒـﺎﺭﺩﻻﺭ‬ ‫ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺗﻪھﺪﯨﺖ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛۋﺍﺗﺎﺗﱴ‪ .‬ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻏـﺎ ﺗﻪۋە ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻣﯧﺴﺴﻮﭘﺎﺗﺎﻣﻴﻪ‪ ،‬ﻣﯩﺴﯩﺮ‪ ،‬ﺳﯜﺭﯨﻴﻪ‪ ،‬ﻛﯩﻠﯩﻜﻴﺎ‪ ،‬ﭘﻪﻟﻪﺳـﺘﯩﻦ ۋە ﺋﻪﺭﻣﻪﻧﯩـﺴﺘﺎﻥ ﺗـﯘﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﭘﺎﺭﺳــﻼﺭ ﺋﯩــﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺭﯗﻣﻠــﯘﻗﻼﺭ ﺋﻪﺳــﻜﯩﺮﯨﻲ ﭼﯩﻘﯩﻤﻠﯩــﺮﯨﲎ ﺗﻪﺳــﻠﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﺋﯚﺗﻪﻳﺘﱴ ھﻪﻡ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ۋﺍﻟﯩـﻲ ﭘﺎﺩﯨـﺸﺎھ ھﯧﺮﺍﻛﻠﯩﺌﯘﺳـﻘﺎ ﺋﯩـﺴﻴﺎﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﮔﻪﻧﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯧﻤﭙﺮﺍﺗﻮﺭﻟﯘﻕ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻨﺎﻱ ﺩەپ ﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﻣـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ۋەﺯﯨﻴﻪﺗـﺘﻪ »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ«‪ ،‬ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻘﺎ ﺋـﺎﺯ‬ ‫ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩـﻞ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﻏﺎﻟﯩـﺐ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩـﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﳕﯘ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻳﯩﻠـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-627‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﺭﺳﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻧﯩﻨﻮۋﺍ ﺧﺎﺭﺍﺑﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﭼﻮڭ ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺭﯗﻣﻠـﯘﻗﻼﺭ ﺋﯘﺭﯗﺷـﺘﺎ ﻏﻪﻟـﺒﻪ ﻗﺎﺯﺍﻧـﺪﻯ‬ ‫ھﻪﻣــﺪە ﻗﻮﻟــﺪﯨﻦ ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ ﺗــﯘﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﯨﲎ ﭘﺎﺭﺳــﻼﺭﺩﯨﻦ ﻗــﺎﻳﺘﯘﺭﯗۋﯦﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺋﯩﻤﺰﺍﻟﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻮﻳﻤﺎﻥ ﻳﯧﺮﻯ‪...‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺎ ﺑﯩﺰ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻳﻪﻧﻪ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺑﯩـﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣـﺎﺕ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﺴﯩﯖﯩﺰ‪» ،‬ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-3‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩـﺪە ﺭﯗﻣﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﻳﯧﯖﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪-3 .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥَ”‪‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫א‪)‬ﺋﻪﺩﻧﺎ ﺋﻪﻝ ﺋـﺎﺭﺩ(“ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩـﺰﺩﺍ ”ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝـﺎﻥ ﻳﯧـﺮﻯ“ ﺩﯦﻤﻪﻛﺘـﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻟـــﯧﻜﯩﻦ ﺑﻪﺯﻯ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤـــﺎﻧﻼﺭ ﺑـــﯘﱏ ﻣﻪﺟـــﺎﺯﻯ ﻣﻪﻧﯩـــﺪە ”ﺋﻪڭ ﻳـــﯧﻘﯩﻦ ﻳﻪﺭ“ ﺩەپ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫”ﺋﻪﺩﻧﺎ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺪە ”ﭘﻪﺱ‪ ،‬ﺋﻮﳝـﺎﻥ“ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺩﯨـﲎ“‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ۋە ”ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝﺎﻥ“ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪” .‬ﺋﺎﺭﺩ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫”ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﻯ“ ﺩﯦﻤﻪﻛﺘﯘﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ”ﺋﻪﺩﻧﺎ ﺋﻪﻝ ﺋﺎﺭﺩ“ ﺋﯩﺒﺎﺭﯨﺴﻰ”ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝﺎﻥ ﻳﯧﺮﻯ“ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻼﺭﻏﺎ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺭﯗﻣﻠـﯘﻗﻼﺭ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ ﭘﺎﺭﺳـﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﻳـﯧﯖﯩﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﺳـﯜﺭﯨﻴﻪ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻟﻪﺳﺘﯩﻦ ۋە ھﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺋﯩﺌﻮﺭﺩﺍﻧﯩﻴﻪ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻛﯧﺴﯩﺸﻜﻪﻥ ﻗﯩـﺴﻤﯩﺪﯨﻜﻰ ﻟـﯘﺕ‬ ‫ﻛــﯚﱃ ھﺎۋﺯﯨــﺴﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺋﺎﻟﻪﻣــﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺳــﯜﻧﺌﯩﻲ ھﻪﻣــﺮﺍھ‬ ‫ﻓﻮﺗﻮﮔﺮﺍﻗﻠﯩﺮﯨـــﺪﺍ ﻟـــﯘﺕ ﻛﯚﻟﯩﻨﯩـــﯔ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـــﯔ ﺋﻪڭ ﺋﻮﳝـــﺎﻥ ﻳﯧـــﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـــﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ‪ 395‬ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺗﯚۋەﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻟﯘﺕ ﻛﯚﻟﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﻰ”ﺋﯚﻟﯜﻙ ﺩﯦﯖﯩﺰ“ ﺩﯗﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﯧﻠﯩﻖ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﻮﺳـﯘﻧﻐﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﳌﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬ ‫ﺳﯚﺯ ﺳﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯩﺮﻻﺭ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ‬ ‫ﺑﯘ ﻗﯩﺴﯩﻤﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘھﯩﻢ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ھﺎﺩﯨـﺴﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳـﯚﺯﻟﻪﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ‪ -19‬ۋە ‪-20‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﻪھـﯟﺍﻟﻼﺭ »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ«‬ ‫ﺩە ‪14‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﯨــﺴﻰ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﻳﯩﻠــﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﯩــﺰﮔﻪ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨـــﺪﯗ‪ .‬ﻣﯩـــﺴﺎﻟﻼﺭﱏ ﺗﻪھﻠﯩـــﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩـــﺰﺩﺍ‪ ،‬ﺑـــﯘ ﺋﯘﺳـــﯘﻟﻨﯩﯔ ھـــﯧﭻ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﻠﻤﻪﺳــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺳــﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ﺋﯩــﺸﻘﺎ ﻳﺎﺭﯨﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﺳﯩﺰﻣﯘ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪.‬‬

‫ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﺭﯗﺵ‬ ‫»ﻣﺎﺋﯩﺪە« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﺳـﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ‪-14‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺟﻪﻟﭙﻜـﺎﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩﭙـﺎﺩە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﻤﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ‬ ‫ﺋﺎﺩﺍۋەﺕ ۋە ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ۋﺍﻗﯩـﺘﻼﺭﺩﺍ ﺋﻮﺭﺗـﺎﻕ ﻧﯩـﻴﻪﺕ ۋە ھﻪﻣﻜﺎﺭﻟﯩﻘﺘـﺎ‬ ‫ﻳﺎﺷــﯩﻐﺎﻥ ﺧﺮﯨــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩــﯔ ﺋﯚﺗﯜﺷــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻘــﺘﯩﻦ ﺋﯘﺯﺍﻗﻼﺷــﱴ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪە ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﻗـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯘﺭﯗﺷـﻼﺭ ﻳـﯜﺯ‬ ‫‪21‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫”‪ - 2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﻰ“ ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪڭ ﻛﯚپ‬ ‫ﻗﺎﻥ ﺗﯚﻛﯜﻟﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﻳﻪﻧﻪ ﺧﺮﯨـﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟﺌﻪﺳـﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻳﺎۋﺭﯗﭘـﺎﺩﺍ‬ ‫ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯧﯖﻪﻳﺪﻯ‪ .‬ﮔﯧﺮﻣﺎﻧﯩﻴﻪ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪ ۋە ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪ ﺑﺎﺷﻼﺗﻘﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩـﺴﻘﺎ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻼ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻥ ﻳﺎۋﺭﯗﭘﺎﺳﯩﲎ ﻗﺎﭘﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﯩﺮﯨﻨﭽـﻰ ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷـﯩﻐﺎ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﯘﳌﺎﻥ ﺋﻮﲰﺎﻧﻠﻰ ﺋﯧﻤﭙﺮﺍﺗﻮﺭﻟﯘﻗﻰ ﺑﯘ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﻗﯧﺘﯩﻠﻤﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪڭ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ‪-2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﻰ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﺪﯨﻨﻤﯘ‬ ‫ﺑﻪﻙ ۋەﻳﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﻰ ﺑﯩﺮ ﺋـﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩـﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋﯘﺭﯗﺷـﺘﺎ‬ ‫‪50‬ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻐﺎ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪‬ﺑﯩﺰ ﻧﺎﺳﺎﺭﺍ )ﺧﺮﯨـﺴﺘﯩﺌﺎﻥ( ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻨﻤـﯘ )ﺋـﺎﻟﻼھﲎ ﺑﯩـﺮ ﺩەپ ﺗﻮﻧﯘﺷـﻘﺎ ۋە‬ ‫ﻣــﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴــﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺋﯩﻤــﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩــﺸﻘﺎ( ﻣﻪھــﻜﻪﻡ ﺋﻪھــﺪە ﺋﺎﻟــﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﯩﻨﺠﯩﻠــﺪﺍ( ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﻧﻪﺳــﯩﻬﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺴﻤﯩﲎ ﺋﯘﻧــﯘﺗﱴ‪) ،‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺟﺎﺯﺍﺳﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﻐﺎ ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺋـﺎﺩﺍۋەﺕ ۋە ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺳﺎﻟﺪﯗﻕ‪) ،‬ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ( ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯗ)ﻳﻪﱏ ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻪﺑﯩـﻬ ﺋﻪﻣﻪﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳـﯩﲎ ﺗﺎﺭﺗﯩـﺪﯗ(‪») ‬ﻣﺎﺋﯩـﺪە« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-14‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯩﭽﺒﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨـﺪە ﺋﯘﭼﺮﯨﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ”ﺋﯘﺭﯗﺵ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﻠﯩﺮﯨﲎ ﺳـﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳـﯚﺯ‬ ‫ﺳﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩـﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﯩـﺰﺩﺍ ‪-2‬ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷـﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﺎﻥ ﺗـﺎﺭﯨﺨﻰ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ‪...1939‬‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺪە” ﺋﯘﺭﯗﺵ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺷﯘﻻﺭ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘﻻﺭ‪ :‬ﺋﻰ ﻣﯘﺳﺎ! ﻣﺎﺩﺍﻣﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯩﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ھﻪﺭﮔﯩـﺰ‬ ‫ﺋــﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯩﺮﻣﻪﳝﯩــﺰ‪ ،‬ﺳــﻪﻥ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺋﯩﻜﻜﯩﯖــﻼﺭ‬ ‫‪22‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯘﺭﯗﺷﯘﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗپ ﺗﯘﺭﺍﻳﻠﻰ ﺩﯦـﺪﻯ‪») ‬ﻣﺎﺋﯩـﺪە« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-24‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ۋە ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺭەﺳــﯘﱃ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳــﻰ‬ ‫ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـﺪە ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩـﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﺎﺯﺍﺳـﻰ ﺷـﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﯜﺷﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺩﺍﺭﻏـﺎ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩـﺸﻰ ﻳـﺎﻛﻰ ﺋـﻮڭ ﻗـﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﺳـﻮﻝ ﭘـﯘﺗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﺸﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺳﯜﺭﮔﯜﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘ )ﻳﻪﱏ ﺟﺎﺯﺍ( ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑـﯘ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﺭەﺳﯟﺍﻟﯩﻖ )ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﯜﭼﯩﺪﯗﺭ(‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺋﯘﻻﺭ ﭼـﻮڭ ﺋﺎﺯﺍﺑﻘـﺎ ﺩﯗﭼـﺎﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪») ‬ﻣﺎﺋﯩﺪە« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪ -33‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪ ...‬ﺋﯘﻻﺭ ھﻪﺭ ﻗﺎﭼﺎﻥ )ﺭەﺳﯘﻟﯘﻟﻼھﻘﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ( ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺋﻮﺗﯩﲎ ﻳﺎﻗﻤـﺎﻗﭽﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯘﱏ ﺋﯚﭼﯜﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە )ﺋﯩﺴﻼﻣﻐﺎ ﺳﯘﻳﯩﻘﻪﺳﺖ ﻗﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ۋە ﻣﯘﺳﯘﳌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﭘﯩﺘﻨﻪ ﻗﻮﺯﻏـﺎﺵ( ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩـﻖ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳﯜﺭﯨـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﱏ ﻳﺎﻗﺘﯘﺭﻣﺎﻳﺪﯗ‪») ‬ﻣﺎﺋﯩـﺪە« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-64 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫‪ 1804‬ﺳﯚﺯ‬ ‫»ﻣﺎﺋﯩﺪە« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﺗﯧﻜﯩﺴﺘﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪1804‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫”ﺋﯘﺭﯗﺵ“ ﺳﯚﺯﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-64 ،-33 ،-24‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑـﺎﺭ ھﻪﻣـﺪە ‪-14‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺩﺍۋەﺕ ۋە ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﻚ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫)‪-2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﻰ( ‪1804+14+24+33+64=1939‬‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﯖﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﻤﯩﺰﺩﺍ‬ ‫ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ۋە ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺋﯘﺭﯗﺵ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫‪-2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﲎ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫»ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﱏ ﺗﻪھﻠﯩـﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﯖﯩـﺰﺩﺍ‪ ،‬ﺋﺎﺳﺎﺳـﻪﻥ ﻳﻮﻗﯘﻟـﯘپ ﻛﻪﺗـﻜﻪﻥ‬ ‫ﺧﻪﻟﻖ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭﱏ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪ ،‬ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﻜﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻳﯩﻠـﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ۋە ﺑﯜﮔﯜﳕﯘ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑﻪﻙ ﺋـﺎﺯ‪ .‬ﺑـﯘ ﺧﻪﻟﻘـﺘﯩﻦ ﺑﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫»ﺷــﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﲎ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩﺍ ﺑﺎﺷــﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩــﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻐــﺎ ﺩﯗچ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯜﺭﯨﻠﯩﺮﯨﺪە ”ﺭﻭھﯘﻟﻘﯘﺩﺩﯗﺱ“ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﻮﺷﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪە ”ﺭﻭھﯘﻟﺌﻪﻣﯩﻦ“ ﺩەپ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ”ﻗـﯘﺩﺩﯗﺱ“‬ ‫ﺳﯚﺯﻯ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ھﺎﻟﺪﺍ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﯩﺪﯗ‪” .‬ﺭﻭھﯘﻟﻘﯘﺩﯗﺱ“ ﺟﯩﱪﯨﺌﯩﻠﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﯩﺪﯗﺭ‪” ،‬ﻗﯘﺩﯗﺱ“ ﺳﯚﺯﻯ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﺪە‪.‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ”ﻗــﯘﺩﺩﯗﺱ“ ﺳ ـﯚﺯﻯ ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﺑﺎﺷــﺘﺎ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪﱏ ﺋﻪﺳــﻠﯩﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪ ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻗﯘﺩﯗﺱ ﻣﯘﺳﯘﳌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻣﺪە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﺩﯨﻨﻼﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﻐﺎﻥ ”ﻗﯘﺩﺩﯗﺱ“ﺳـﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ”ﺋﻪﻣﯩﻦ“ ﺳﯚﺯﻯ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﮔﺎھﻼﻧﺪﯗﺭﻏﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘﺷﯘڭ ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺭﻭھـﯘﻟﺌﻪﻣﯩﻦ )ﺋﯩـﺸﻪﻧﭽﻠﯩﻚ‬ ‫ﺟﯩﱪﯨﺌﯩﻞ( ﺋﯘﱏ ﺳـﯧﻨﯩﯔ ﻗﻪﻟـﺒﯩﯖﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭼﯜﺷـﱴ‪») ‬ﺷـﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-193‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳـــﺎ ”ﻗـــﯘﺩﺩﯗﺱ“ ﺳـــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩـــﺰﮔﻪ ﺋﯩـــﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪﱏ ﺋﻪﺳـــﻠﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩـــﺪﯗﻕ‪» .‬ﺷـــﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨـــﺴﯩﺪە ھﻪﻗﯩـــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩـــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯜﺭﯨﺸﻰ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺳـــﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﯧـــﺸﯩﺪﯨﻦ ‪-69‬ﺋـــﺎﻳﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ھﻪﺯﺭﯨـــﱴ ﻣﯘﺳـــﺎ ۋە ﺋﯩـــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻓﯩﺮﺋﻪۋﻧﮕﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯜﺭﯨـﺸﻰ ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ ۋە ﺩەﻝ‬ ‫‪-69‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯧﻤﺎ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﺑﺎﻳﺎ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣـﯘﺭﯨﲎ‬ ‫ﺟﻪﻣﻠﻪﳝﯩــﺰ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑــﻮﱙ ﻗﯘﺭﯗﻻﳌﯩﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺵ ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ‪-69 ،‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ھﺎﺩﯨﺴﯩﲎ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ ھﻪﻡ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﺑﯩﺮ ھﺎﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺷﯘﻏﯩﻨﯩﺴﻰ ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ھﺎﻟﺪﺍ ھﯩﺠـﺮﯨﻴﻪ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﲎ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ھﺎﺯﯨﺮ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻣﯘﺳـﯘﳌﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﯩـﺮﻯ ھﯩﺠـﺮﯨﻴﻪ‬ ‫ﻳﯩﻠﻨﺎﻣﯩﺴﯩﲎ ﻗﻮﻟﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪ 1299‬ﺳﯚﺯ‬ ‫”ﻗــﯘﺩﺩﯗﺱ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗﻧﻐﺎﻥ »ﺷــﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑــﭽﻪ‬ ‫ﺗﯧﻜﯩﺴﺘﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪ 1299‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫‪-69‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﻜﯩﭽﻪ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯜﺭﯨــﺸﻰ ﺑﺎﻳــﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫=‪)1299 +69‬ھﯩﺠﺮﯨﻴﻪ( )‪ 1368‬ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ ‪(1948‬‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺪە ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻥ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ‪-1948‬ﻳﯩــﻞ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﱴ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ھﻪﻣﺪە ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﺳﯩﻴﺎﺳـﯩﻲ‬ ‫ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩـــﯔ ﻛـــﯚپ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـــﺸﯩﮕﻪ ﺳـــﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩـــﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺗـﺎﻻﻱ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋﻪﺭەﺏ—ﺋﯩـﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪ ﺋﯘﺭﯗﺷـﻰ ﺑﻮﻟـﺪﻯ ۋە‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎﺩﺍ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺗﯩﻨﭽﻠﯩﻖ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﺎﳌﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯘ ﻗﯩﺴﯩﻤﺪﺍ ﺳﯩﻴﺎﺳﯩﻲ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴـﺎﺗﻼﺭﱏ ﺗﻪھﻠﯩـﻞ ﻗﯩﻼﺗﺘـﯘﻕ‪ ،‬ﺷﯘﻏﯩﻨﯩـﺴﻰ ﺑـﯘ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺪە ﺳﺎﻗﻼﻗﻠﯩﻖ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫‪ DNA‬ﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ﺟﯩﻤـﻰ ﺟـﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋـﯚﺯ ﺗﯜﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺧﺎﺳـﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﺋﻪۋﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻐﺎ ‪ DNA‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﺎ‪-‬ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﯩﻤﯘ ‪ DNA‬ﺩﯨـﻦ‪ .‬ﺋﺎﺗـﺎ‪-‬‬ ‫ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔﯧﻦ ﺧﺎﺳﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ‪ DNA‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛﯩﻤـﮕﻪ‬ ‫ﻣﻪﻧﺴﯘﭘﻠﯘﻗﻰ ﻧﺎﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﲎ ﺗﺎﭘﻤﺎﻕ ﺋﯜﭼﯜﳕﯘ ھﺎﺯﯨﺮ ‪DNA‬‬ ‫ﺳﯩﻨﯩﻘﯩﻐﺎ ﻣﯘﺭﺍﺟﯩﺌﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳــﺎ ﺑﯩــﺰ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ »ﺷــﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﺪە ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺵ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﲎ ﺋﯩﮕﯩﻠﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ‪ DNA‬ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ۋە ﺑﯘ ﻣﯘھﯩﻢ ھﺎﺩﯨـﺴﻪ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫»ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺳﺎﻗﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟـﯘﺵ ﻳﯩﻠﯩـﲎ ﺗﺎﭘﻘﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻼ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪ ﺟﯜﻣﻠﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ‪-74‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩﭙـﺎﺩﯨﮕﻪ‬ ‫ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪:‬‬ ‫”ﺋـــﯘﻻﺭ ﺋﯧﻴـــﺘﱴ‪’ :‬ﺋﯘﻧـــﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﺎﺗـــﺎ ‪ -‬ﺑﻮۋﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩـــﯔ ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﺎﻳﻘﯩﺪﯗﻕ‘“ )»ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-74 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻟﻼھﻘـﺎ ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﻳﺎﻣـﺎﻥ ﺋﺎﺩەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﲎ ﺑﺎھﺎﻧﻪ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﳌﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺎ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩـﯔ ﺧﺎﺳـﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏـﺎ‬ ‫‪ DNA‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ‪-74‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺴﯩﲎ ﻳــﺎﺯﻏﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ‪ DNA‬ﻏــﺎ‬ ‫ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯩﻨﯩﲎ ﻛﯚﺭەﻟﻪﻳـﺴﯩﺰ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺳـﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ‪ 227‬ﺋـﺎﻳﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩـﺪە‬ ‫‪26‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪ -74‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ‪ D-N-A‬ھﻪﺭﭘﻠﯩـﺮﻯ ﻳـﺎﳕﯘ ﻳـﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ -74 .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﻟﯘﺷﻰ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪:‬‬ ‫‪‬א‪ ‬א‪)  ‬ﻗﺎﻟﯘ ﺑﻪﻝ ۋەﺟﻪﺩﻧﺎ ﺋﺎﺑﺎﺋﻪﻧﺎ ﻛﻪﺯﺍﻟﯩـﻜﻪ‬ ‫ﻳﻪﻓﺌﻪﻟﯘﻥ(‪») ‬ﺷﯘﺋﻪﺭﺍ«ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-74 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭﺩە ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻤـﯘ ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﳝﯩﺰ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ‪ DNA‬ﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ‪-1953‬ﻳﯩـﻞ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ 1299‬ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺋﺎﺗﯩــﺪﯨﻦ ﺑﺎﻟﯩﻐــﺎ ﻗﯧﻠﯩــﺸﻰ ﺳــﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ‪ DNA‬ھﻪﺭﭘﻠﯩــﺮﻯ ﻳﺎﳕﯘﻳــﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ‪-74‬ﺋﺎﻳﻪﺗﲎ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫=‪)1299+74‬ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ( ‪ 1373‬ھﯩﺠﺮﯨﻴﻪ ‪1953‬‬ ‫ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻧﻪﺗﯩﺠﻪ ھﯩﺠـﺮﯨﻴﻪ ﺗـﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﱴ‪.‬‬ ‫”ھﺎﻳـــﺎﺗﻠﯩﻖ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩـــﺴﻰ“ ﺩەپ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐـــﺎﻥ ‪ DNA‬ﻧﯩـــﯔ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـــﯩﲎ‬ ‫‪-1953‬ﻳﯩﻠــﻰ ۋﺍﺗــﺴﻮﻥ ۋە ﻛﺮﯨــﻚ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺋــﺎﻟﯩﻢ ﺗﺎﭘﻘــﺎﻥ‪ .‬ﺑــﯘ ﺗﯧــﭙﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﻣﯧﺪﯨﺘــﺴﯩﻨﺎ‪ ،‬ﮔــﯧﻦ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺳــﺎھﻪﻟﻪﺭﺩە ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪﺷــﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ DNA .‬ﻧﯩﯔ ﺗﯧﭙﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﮔـﯧﻦ ﺷـﯧﻔﯩﺮﯨﲎ ﻳﻪﺷـﱴ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﺳﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻧﻪﺳﯩﻠﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯜﺷـﯩﲎ ﺳـﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ‪ DNA‬ھﻪﺭ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﺴﯩﺪە ﻣﻪۋﺟﯘﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫‪ DNA‬ﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺩﯗﻧﻴـﺎﺩﯨﻜﻰ ھﺎﻳـﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﻼ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺳــﺎﺩﯨﭙﻪﻥ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﭼﯩﻘﻤﯩﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺑﯩـﺮ ‪ DNA‬ﺯەﳒﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯘﻳﻐـﯘﻥ ﭘـﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ )ﺟـﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﲎ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩـﺪە ﺋﺎﺳﺎﺳـﻪﻥ‬ ‫‪27‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﮔﯘﯕﮕــﯜﺭﺕ‪ ،‬ﺋﻮﻛــﺴﯧﮕﯩﻦ ۋە ﻛــﺎﺭﺑﯘﻥ ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﻠﯩــﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻣﯩﻨﯘ ﻛﯩــﺴﻼﺗﺎﺳﻰ‬ ‫ﺑﯩﺮﯨﻜﻤﯩـــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩـــﭗ ﺗﺎﭘﻘـــﺎﻥ ﻣـــﯘﺭەﻛﻜﻪپ ﺗﯜﺯﯛﳌﯩﻠﯩـــﻚ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩـــﻲ ﻣـــﺎﺩﺩﺍ(‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻛﯧــﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﺗﻮﻡ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷــﯩﻨﯩﯔ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﱃ ‪400‬ﮔﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩﺮ ﺭەﻗﻪﻣـﮕﻪ ﺗـﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩـﺮ ﭘـﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ‬ ‫ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﱃ ﺗﺮﯨﻠﻴﻮﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﻤـﯘ ﻧﻪﭼـﭽﻪ ھﻪﺳـﺴﻪ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﻤﯘ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻛﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻣﻪﻧﺴﯘپ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬

‫ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ ﺧﻪﻟﻘـﻠﻪﺭ ﺋﯩـﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺑﻪﻙ ﺋـﺎﺯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﯩﻨﯩﲎ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﯩــﺪﯗﻕ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺴﻤﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﻮﭼــﯘﻕ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﻣﯩﺴﯩﺮ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ”ﻣﯩﺴﯩﺮ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ ﺋـﺎﺯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯗ‪” .‬ﻣﯩـﺴﯩﺮ“‬ ‫ﺳــﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗــﲎ ﺋﻪڭ ﺟﻪﻟــﭗ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﯩﲎ‬ ‫»ﻳﯘﻧﯘﺱ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫»ﻳﯘﻧــﯘﺱ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-87‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﺟﻪﻟــﭗ ﻗﯩﻼﺭﻟﯩــﻖ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە‪،‬‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﻣﯩﯔ ﻳﯩـﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ھﻪﺯﺭﯨـﱴ ﻣﯘﺳـﺎﻏﺎ ﻣﯩـﺴﯩﺮﺩﺍ‬ ‫ﻧﺎﻣــﺎﺯ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻰ ۋەھﻴــﻰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻨﻼ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭﻏﯩﻤﯘ ﺧﯘﺷــﺨﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪە ”ﻣﯩﺴﯩﺮ“ ﺳﯚﺯﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-87‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩەﺭۋەﻗﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘپ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻣﯩـﺴﯩﺮ ﻣﯘﺳـﯘﳌﺎﻧﻠﯩﻘﲎ‬ ‫ﻗﻮﺑــﯘﻝ ﻗﯩﻠــﺪﻯ ۋە ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭ ھﯩﻤﺎﻳﯩــﺴﯩﺪە ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠــﯘﻗﯩﲎ‬ ‫ﻳﻮﻗﺎﲤﺎﻱ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪﳑﺎ ﺋﺎﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﯚﺗـﯜپ‪ ،‬ﻣﯩـﺴﯩﺮ ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩـﺰﻻﺭ ھﺎﻣﯩﻴﻠﯩﻘﯩﻐـﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺸﻜﻪ‬ ‫ﻣﻪﺟﺒـــﯘﺭ ﺑﻮﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩـــﺰﻻﺭ ﻗـــﺎھﯩﺮە ۋە ﺋﯩـــﺴﻜﻪﻧﺪﯨﺮﯨﻴﻪ ﻗﺎﺗـــﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣـــﯘھﯩﻢ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻟﻪﻧﯩﻤﯘ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﯩﺴﯩﺮ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋە ﺧﯘﺷﺨﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪:‬‬ ‫‪‬ﺑﯩﺰ ﻣﯘﺳﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻐﺎ‪’ :‬ﻗﻪۋﻣﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯩﺴﯩﺮﺩﺍ ﺋـﯚﻳﻠﻪﺭ‬ ‫ﻳﺎﺳــﺎﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋــﯚﻳﻠﯩﺮﯨﯖﻼﱏ ﻧﺎﻣــﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺟــﺎﻱ ﻗﯩﻠﯩﯖــﻼﺭ‪ ،‬ﻧﺎﻣــﺎﺯ ﺋﻮﻗــﯘﯕﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ )ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ ﻏﻪﻟﯩـﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ( ﺧﯘﺷـﺨﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﯖﻼﺭ‘ ﺩەپ ۋەھﻴﻰ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪») ‬ﻳﯘﻧﯘﺱ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-87 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻧﯘﺱ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ”ﻣﯩـﺴﯩﺮ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﻳـﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩە ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳـﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ‪-1919‬ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪1832‬ﺳﯚﺯ‬ ‫»ﻳﯘﻧﯘﺱ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﺗﯧﻜﯩـﺴﺘﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩـﻲ ‪ 1832‬ﺳـﯚﺯ ﺑـﺎﺭ‪.‬‬ ‫”ﻣﯩﺴﯩﺮ“ ﺳﯚﺯﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪ - 87‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ 1919) =1832+87‬ﻣﯩﺴﯩﺮﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﻰ(‬ ‫ﺯﺍﻏـــﺰﯗﻝ ﭘﺎﺷـــﺎ ﺭەھﺒﻪﺭﻟﯩﻜﯩـــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﻳـــﺌﻪﺕ ‪-1919‬ﻳﯩﻠـــﺪﺍ ﻣﯩـــﺴﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﺳﺘﻪﻗﯩﻠﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ۋە ‪-1922‬ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩـﻴﻪ ﺑـﯘﱏ ﺭەﲰﯩـﻲ ﻗﻮﺑـﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩــﺸﻘﺎ ﻣﻪﺟﺒــﯘﺭ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‪ .‬ﻣﯩــﺴﯩﺮ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤــﯘ ﺋﻪﻧﮕﯩﻠﯩﻴﻪﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺋﯘﺯﺍﻗﻘﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ھﻪﳑﻪ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻜﯩﺪەﻙ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﺳـﯘﻟﲎ ﻗﻮﻟﻼﻧـﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺋــﺎﺩﺩﯨﻲ ﺋﯘﺳــﯘﻟﻨﯩﯔ ھﻪﳑﻪ ﺋــﯚﺭﻧﻪﻛﻠﻪﺭﺩە ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﻧﻪﺗﯩــﺠﻪ ﺑﯧﺮﯨــﺸﻰ ﻣﺎﺗﯧﻤــﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﺵ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ھﻪﺭﮔﯩﺰ ﺗﻪﺳﺎﺩﯨﭙﯩﻲ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺩﯗﻧﻴـــﺎ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـــﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪڭ ﭼـــﻮڭ ﺋﯩـــﺴﻼھﺎﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـــﺮﻯ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻟﻐـــﺎﻥ‬ ‫”ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺑﯩﻜـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ“ ﻳﯩﻠـﻼﺭﭼﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷـﻘﺎﻥ ﻛﯜﺭەﺷـﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﻟﻠــﯘﻕ‪ ،‬ﺗــﺎﺭﯨﺦ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ ﮔــﯜﻟﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺗــﯜﺯﯛﻡ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷــﱴ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﲎ ﻗﯘﻟﻼﺭﻏﺎ ﻗـﺎﻧﯘﻧﯩﻲ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﯩﻦ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ .‬ﺋﯩﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﻛﯚﺭە‪ ،‬ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻟﻼﺭ ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﺍﺵ ﺋﯩﺪﻯ ۋە‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯘﻟﲎ ھﯚﺭﻟﯜﻛﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﺘﯜﺭﻣﻪﻙ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺗﻜﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺧــﯧﻠﯩﻼ ﺋﻪۋﺝ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﻗــﯘﻝ ﺳﻮﺩﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋــﯘ ﺩەۋﺭﺩە‬ ‫ﻳﺎﺷــﯩﻐﯘﭼﻰ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﻪﻟﻜﯩــﻢ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻼﳌــﺎﻳﺘﱴ‪ .‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ »ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ«‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯧـﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫»ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-28‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﻗﯘﻟﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪڭ‪-‬ﺑــﺎﺭﺍۋەﺭﻟﯩﻜﻰ ﺗﯘﺗﻘــﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪» .‬ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺳــﯜﺭﯨﻠﯩﺮﯨﺪە‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﺘﯩﻦ ﮔﻪپ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫‪-28‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯚﺯەﯕﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺳـﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺭﯨﺰﯨـﻖ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻣـﺎﻝ‪-‬ﻣﯜﻟـﯜﻛﻜﻪ ﻗﯘﻟﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺷـﯧﺮﯨﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺑﺎﺭﯨـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳـﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑـﺎﺭﺍۋەﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋـﯚﺯﻟﯩﺮﯨﯖﻼﺭ )ﻳﻪﱏ ﺋـﺎﺯﺍﺩ‬ ‫ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ( ﺩﯨــﻦ ﻗﻮﺭﻗﻘﺎﻧــﺪەﻙ ﻗﻮﺭﻗﯘﺷــﻘﺎ ﺭﺍﺯﯨﻤﯘﺳــﯩﻠﻪﺭ؟ )ﺑﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﳌﯩﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺭﺍﺯﻯ ﺑﻮﻟﺪﯗﯕﻼﺭ؟(‬ ‫ﭼﯜﺷــﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﱏ ﻣﯘﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﭘــﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩــﺰ‪‬‬ ‫)»ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-28 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺩەﻝ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩە‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷﯩﺪﺍ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺗـﺎﺭﯨﺦ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ‪-1847‬‬ ‫ﻳﯩﻞ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻳﻪﺭﺩە ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ ﺑﯩﺮ ﻧﯘﻗﺘـﺎ ﺑـﺎﺭ‪» ،‬ﺭﯗﻡ«ﺳﯜﺭﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-1‬‬ ‫ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗﻥ ﲰﯟﻭﻟﻼﺭﻏــﺎ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩــﺰ‪ .‬ﺋﻪﻟﯩــﻒ‪ ،‬ﻻﻡ‪ ،‬ﻣﯩــﻢ‪ ...‬ۋە ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺳـﯩﻤﯟﻭﻟﻼﺭ ﺑـﺎﺭ ﺳـﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧـﺸﯩﻐﺎ ‪1‬‬ ‫ﺭەﻗﯩﻤﯩﲎ ﻗﻮﺷﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑـﯘ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻥ ﲰـﯟﻭﻟﻼﺭ ‪-1‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺳﯩﻤﯟﻭﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﻣﻪﻧﯩﺪە ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ھﯧﭽﺒﯩﺮ ﻣﯘﻓﻪﺳﺴﯩﺮ ۋە ﺩﯨـﻦ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭەﳌﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﺳﯘﻟﲎ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﺎﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫‪ (1) 819‬ﺳﯚﺯ‬ ‫)‪ (1‬ﻗــﯘﻟﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ھــﯚﺭ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪڭ‪-‬ﺑــﺎﺭﺍۋەﺭﻟﯩﻜﯩﲎ ﺗﯩﻠﻐــﺎ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺕ ‪-28‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪819+28=1847‬‬ ‫ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ‪-1847‬ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﺗﺎﻻﻱ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﻼﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻣﯩﻘﻴﺎﺳﯩﺪﺍ ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩـﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ‪-1847‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﻗﻪﺩەﻡ ﺗﺎﺷــﻼﻧﺪﻯ‪-1847 .‬ﻳﯩﻠــﺪﺍ ﺋﻮﲰــﺎﻧﻠﻰ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩــﺪە ﻗــﯘﻝ ﺳﻮﺩﯨــﺴﻰ‬ ‫ﺭەﲰﯩﻲ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻨﻼ ﻓﺮﺍﻧﺴﯩﻴﻪﺩە‪ ،‬ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ھﯩﻨﺪﻯ ﺋﺎﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ‬ ‫ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪ .‬ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﯨﻦ ﭘﻮﺭﺗﯩﮕـﺎﻟﯩﻴﻪ‪ ،‬ﮔﻮﻟﻼﻧـﺪﯨﻴﻪ ۋە ﺋﯩـﺴﭙﺎﻧﯩﻴﻪﮔﻪ ﺗﻪۋە ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە‬ ‫ﻗﯘﻟﻠـــــﯘﻕ ﭼﻪﻛﻠﻪﻧـــــﺪﻯ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ‪-1847‬ﻳﯩﻠـــــﺪﺍ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﻨﯩـــــﯔ ﺋﻪﺭﻛﯩﻨﻠﯩـــــﻚ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺪﺍﺭﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺷــﯩﺘﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھــﯧﭻ ﺑﯩﺮﺳــﯩﺪە ﻗﯘﻟﻠــﯘﻕ ﻗﺎﳌﯩــﺪﻯ‪ .‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‬ ‫‪31‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﻗﯘﻟﻠﯘﻗﻨﯩﯔ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺋﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺳﻪۋەﺏ‬ ‫ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺟﻪﻧــﯘﭘﺘﯩﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺷــﯩﻤﺎﻟﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﻳﯩﻠــﻼﺭﭼﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷــﻘﺎﻥ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺷﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﯩﺪﺍ ﻗﯘﻟﻠﯘﻕ ﺭەﲰﯩﻲ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﻧﻨﯩﻲ ﻛﻪﺷﭙﯩﻴﺎﺗﻼﺭ‬

‫ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ”ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ‪‬ﺎﻕ“ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﺴﯩﺰ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ھﺎۋﺍ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﻰ ۋە ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﺑﺎﻳﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ »ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-31‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯧﭻ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﺪە‬ ‫ﻳــﻮﻕ ﺳــﯚﺯﻟﻪﺭ ﻣﻪۋﺟــﯘﺕ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ھــﺎۋﺍ ﺑﻮﺷــﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺋﯘﭼﯘﺷــﻘﺎ ﺋﻮﭼــﯘﻕ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪-31‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ھـﺎۋﺍ ﺑﻮﺷـﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷـﻜﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﻛﯩﻤـﻠﻪﺭ ﺋﯩـﱪەﺕ ﺳـﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑـﯘ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧـﺴﯩﺰ ﺋﯩـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺳــﯩﺰﻟﻪﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﯩﯖﯩــﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﻛﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﲰﺎﻧــﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯜﺷــﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼــﯜﻥ ھــﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﯘﭼﯘﺷــﻰ ﻛﯧــﺮەﻙ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯜﭼﯜﳕــﯘ ﺋــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﻳــﺎﻛﻰ ﺗﯩــﻚ‬ ‫ﺋﯘﭼﺎﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯘﭼﯘﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﻻﺯﯨﻢ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺑﻮﺭﺍﻥ ﺋﯘﱏ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻳﯩـﺮﺍﻕ ﺟﺎﻳﻐـﺎ ﺗﺎﺷـﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ“‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨــﺴﻰ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻤــﯘ ﺑـﻮﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ھــﺎۋﺍ ﺋﯧﻘﯩﻤــﻰ‪ ،‬ﺋــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻼﺭ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﮔﯜچ ﻛﯜﭼﺘﯘﺭ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻼﺭ‬ ‫ھﺎۋﺍﱏ ﻳﯧﺮﯨﭗ ﻳﻮﻝ ﺋﺎﭼﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﺎ ھﺎۋﺍ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ‪-31‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺟﯜﻣﻠﻪ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪:‬‬ ‫‪ ...‬ﺋﯘ ﮔﻮﻳﺎ ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺷﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﻗﯘﺷﻼﺭ ﺋﯘﱏ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻗﺎﭼﻘﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﻳـﺎﻛﻰ‬ ‫ﺑــﻮﺭﺍﻥ ﺋــﯘﱏ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﻳﯩــﺮﺍﻕ ﺟﺎﻳﻐــﺎ ﺗﺎﺷــﻠﯩﯟەﺗﻜﻪﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﯩــﺪﯗ‪‬‬ ‫)»ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-31 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫»ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﲎ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠــﺴﯩﯖﯩﺰ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩــﻨﻼ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ)ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﮕﻪ( ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻘﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺩەﻝ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻮﻣـﯘﺭﻯ ‪ ،31‬ﺑـﯘﱏ ﺳـﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩــﺰﺩە ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯘﭼــﯘﺵ ﺗــﺎﺭﯨﺨﻰ ﺑﺎﺷــﻼﻧﻐﺎﻥ ‪-1905‬ﻳﯩــﻞ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪1291‬ﺳﯚﺯ‬ ‫‪www.munber.org‬‬

‫»ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪ 1291‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺎ ﺑﯩﺰ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋﯘﭼﯘﺵ ﺋﯘﻗﯘﻣﯩﺪﯨﻦ ﮔﻪپ ﺋﺎﭼﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩـﺮ ﺋـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ‪-31‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫=‪) 1291+31‬ﻣﯩﻼﺩﯨﻴﻪ ‪ (1905‬ھﯩﺠﺮﯨﻴﻪ ‪1322‬‬ ‫ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎۋﯨﺌﺎﺗــﺴﯩﻴﻪ ﺗــﺎﺭﯨﺨﯩﲎ ﺑﺎﺷــﻼﺗﻘﺎﻥ ﻛﯩــﺸﯩﻠﻪﺭ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﺎﺭﯨﺨﺘــﺎ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ”ﺋﺎﻛﺎ‪-‬ﺋﯘﻛﺎ ﺭﺍﻳﯩﺘﻼﺭ“ ﺗﯘﳒﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻣﺎﺗﯘﺭﻟﯘﻕ ھـﺎۋﺍ ﻗﺎﺗﻨـﺎﺵ ﻗـﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﻳﺎﺳﺎﺷﺘﺎ ﻣـﯘۋﺍﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧـﺪﻯ‪-1903 .‬ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋﯘﭼـﯘﺵ ﺳـﯩﻨﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھـﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﯘﭼﯘﺷـﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳـﯧﻜﻮﻧﺘﻼﺭﭼﻪ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻼﺷــﱴ‪-1905 .‬ﻳﯩﻠــﺪﺍ ﻳﺎﺳــﯩﻐﺎﻥ ﺋــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﱏ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ھــﺎۋﺍﺩﺍ ﻳﯧــﺮﯨﻢ ﺳــﺎﺋﻪﺕ‬ ‫ﻣﯘۋﺍﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﭼﱴ‪ ،‬ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ ﺋـﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﻣـﺎﻧﯧﯟﯨﺮ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ﺋﯩﻘﺘﯩـﺪﺍﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﺎ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯘﳒﻰ ﺗﯩﻚ ﺋﯘﭼﺎﺭ ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ﻳﺎﺳﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﺘﻰ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﯜﺭﮔﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻴﺎﻻﳝﯩﺰ‪ :‬ﻛﯧﻤﻪ‪-‬ﭘﺎﺭﺍﺧﻮﺕ ۋە ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ‪.‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺩﯨﲎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻛﯧﻤﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﳑـﺎ ﺳـﯘ ﺋﺎﺳـﱴ‬ ‫ﻛﯧﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﺩﯦﮕﻪﻧﲎ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﻢ ﺋﺎﯕﻼپ ﺑﺎﻗﻤﯩﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺋﺎﺭﯨﻼپ ”ﻛﯧﻤﯩﻠﻪﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﺷﯘﺭﺍ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-32‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻐـﺎ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩـﺰ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫”ﻛــﯧﻤﻪ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻛﻪﳌﻪﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ”ﺩﯦﯖﯩــﺰﺩﺍ ﺗﺎﻏــﺪەﻙ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ“‬ ‫ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﻰ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﻛﯧﻤﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺩﯦﯖﯩـﺰ ﻗﺎﺗﻨـﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩـﺴﻰ‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋـﺎﺩەﺗﺘﯩﻜﻰ ﻛـﯧﻤﻪ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﯩﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﯩﻜﻜﯩـﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺪﯗ ﺩﯦﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻗﺎﺗﻨـﺎﺵ ﻗـﻮﺭﺍﱃ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺳـﯘ ﺋﺎﺳـﱴ‬ ‫ﻛﯧﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪‬ﺩﯦﯖﯩــﺰﺩﺍ ﺗﺎﻏــﺪەﻙ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺩەﻟﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪») ‬ﺷﯘﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-32 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩــﻠﻪﺭﺩە ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ”ﻛــﯧﻤﻪ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﺋــﺎﺭﺗﯘﻗﭽﻪ ﻗﻮﺷــﯘﻟﻐﺎﻥ‬ ‫)ﺋﯘﻳﻐــﯘﺭﭼﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩــﺴﯩﻤﯘ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ— ﺕ(‪ .‬ﺗﻪﺭﺟﯩــﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐــﯘﭼﯩﻼﺭ‬ ‫ﺋــﺎﻳﻪﺕ ﻣﻪﻧﯩــﺴﯩﲎ ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﭼﯜﺷﯩﻨﯩــﺸﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫”ﻛﯧﻤﻪ“ﺳﯚﺯﯨﲎ ﻗﻮﺷﻘﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺴﻰ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺑﻮﻟﯘپ‪” ،‬ﻛﯧﻤﻪ“ﺳﯚﺯﻯ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫‪‬א‪‬א‪‬א‪)  ‬ۋە ﻣﯩﻦ ﺋﺎﻳﺎﺗﯩﻬﯩﻠﺠﻪۋﺍﺭﻯ ﻓﯩﻴﻠﺒـﺎھﺮﻯ‬ ‫ﻛﻪﻟﺌﺎﻻﻡ(‪‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩە ﺗﯘﳒﻰ‬ ‫ﻣــﯘۋﺍﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐــﺎﻥ ﺳــﯘ ﺋﺎﺳــﱴ ﻛﯧﻤﯩــﺴﻰ—”ھﻮﻟﻼﻧــﺪ“ ﻧﯩــﯔ ﻳﺎﺳــﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ )‪ (1898‬ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻧﻮﻣـﯘﺭﻯ ‪32‬‬ ‫‪35‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﻧﯩﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫‪ (1) 866‬ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺑﯩــﺰ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻨﻘﻰ ﻗﯧــﺘﯩﻢ ﺳ ـﯜﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ‪-1‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗﻥ ﲰﯟﻭﻟﻼﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑـﯘﻻﺭﱏ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭەﳌﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩـﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ »ﺷﯘﺭﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-1‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﲰﯟﻭﻟﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-32‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻼ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪www.munber.org‬‬

‫‪ 866+32=1898‬ﺗﯘﳒﻰ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﭼﯩﻠﯩــﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩــﺪﺍ ﺗــﯘﳒﻰ ﺳــﯘ ﺋﺎﺳــﱴ ﻛﯧﻤﯩــﺴﻰ ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻟﻐــﺎﻥ ۋە‬ ‫‪-1898‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ”ھﻮﻟﻼﻧﺪ“ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺳــﯘ ﺋﺎﺳــﱴ ﻛﯧﻤﯩﻠﯩــﺮﻯ ﻳﺎﺳــﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩﻘﺘﯩــﺪﺍﺭﻯ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩــﻚ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭼــﯜﻧﻜﻰ ”ھﻮﻟﻼﻧــﺪ“ ﻧﯩــﯔ ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮﻟﯩــﻖ ۋە ﺑﯧﻨــﺰﯨﻦ ﻣﻮﺗــﻮﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑــﺎﺭ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻤــﯘ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜــﺎ ﺋــﯘ ﺳــﯘ ﺋﺎﺳــﱴ ﻛﯧﻤﯩــﺴﯩﲎ ﻳﺎﺧــﺸﯩﻼپ ﭼﻮﯕﺎﻳﺘﯩــﭗ‬ ‫ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺳـــﯘ ﺋﺎﺳـــﱴ ﻛﯧﻤﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷـــﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـــﺸﻰ ھﻪﺭﺑﯩـــﻲ ۋە ﺋﯩﻠﯩـــﻢ‪-‬ﭘﻪﻥ‬ ‫ﺳﺎھﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺋﻪﳑﺎ ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺳـﻮﺩﺍ‬ ‫ۋە ﺋﯘﺭﯗﺵ ﭘﺎﺭﺍﺧﻮﺗﻰ ﺳﯘ ﺋﺎﺳﱴ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯚﻛﺘﯜﺭﯛۋﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪ -1 .‬ﺩﯗﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﺷــﯩﺪﯨﻤﯘ ﺳــﯘ ﺋﺎﺳــﱴ ﻛﯧﻤﯩﻠﯩــﺮﻯ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗــﺪﺍﺵ ﭘﺎﺭﺍﺧﻮﺗﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﳑﯩــﺴﯩﲎ‬ ‫ﺩﯦﮕـﯜﺩەﻙ ﭼﯚﻛﺘـﯜﺭﯛۋەﺗﻜﻪﻥ‪ .‬ﺋـﯘ ۋﺍﻗﯩــﺘﻼﺭﺩﺍ ﺳـﯘ ﺋﺎﺳـﱴ ﻛﯧﻤﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋــﻮﺭﻧﯩﲎ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ھﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮﯨـﻚ ﺋﯜﺳـﻜﯜﻧﻪ ﻳـﻮﻕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺋـﯘ ﺗﻮﻟﯩﻤـﯘ‬ ‫ﺧﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻚ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻗﻪﺩﯨﻤــﺪﯨﻦ ﺑﯜﮔــﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋــﺎﻟﯩﻢ ۋە ﭘﻪﻳﻼﺳــﻮﭘﻼﺭ ﺋﺎﻟﻪﻣــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺗـﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ﺳـﯜﺭﺩﻯ‪ .‬ﺩﺍﯕﻠﯩـﻖ‬ ‫ﭘﻪﻳﻼﺳــﻮﭘﻼﺭ ﺑــﯘ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩــﻠﻪﺭﱏ ”ﺑﯚﻟــﯜﳕﻪﺱ“ ﻣﻪﻧﯩــﺴﯩﺪە‬ ‫ﻛﯧﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺋـــﺎﺗﻮﻣﻮﺱ“ ﺳـــﯚﺯﻯ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺋﺎﺗﯩﻐـــﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑـــﯘﺭﯗﻧﻘﻰ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﺎﺗﻮﻣﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻼﺗـﱴ‪ ،‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺋـﺎﺗﻮﻣﲎ ﺗﻪﺗﻘﯩـﻖ ﻗﯩﻠﯩـﺶ‬ ‫ﺋﯩﻤﻜﺎﱏ ﻳﻮﻕ ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﺩﯨﻜـﻰ”ﺯەﺭﺭە“ ﺳـﯚﺯﯨﻤﯘ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩـﺪە ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ ﻛﯩﭽﯩـﻚ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﻪ‪ ،‬ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫»ﻓﯘﺭﻗــﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-23‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﻗﯩﺰﯨﻘــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯜﺳــﺘﻪ ﺯەﺭﺭەﻟﻪﺭ ﺗﯩﻠﻐــﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ۋە ﺑـﯘ ﺯەﺭﺭەﻟﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯚﻟﯜﻧـﯜپ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘـﺎ ﭼﯧﭽﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺪە ”ﺯەﺭﺭە“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯘﭼﺮﯨﻤﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ ...‬ۋە ﺋــﯘﱏ ﺋﯘﭼــﯘپ ﻳــﯜﺭﮔﻪﻥ ﺗﻮﺯﺍﻧــﺪەﻙ )ﺯەﺭﺭەﺩەﻙ( ﻗﯩﻠﯩـــﯟﯦﺘﯩﻤﯩﺰ‪‬‬ ‫)»ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-23 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺩەﻝ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻯ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ‪ 23‬ﱏ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻗﻮﺷﻘﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪1872‬ﺳﯚﺯ‬ ‫»ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪1872‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﭘــﺎﺭﭼﻪ— ﺋــﺎﺗﻮﻡ ﻣﻪﻧﯩــﺴﯩﺪە ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ”ﺯەﺭﺭە“ ﺳــﯚﺯﻯ‬ ‫»ﻓﯘﺭﻗﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-23‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪ 1872+23=1895‬ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺩەۋﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫‪-1895‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﻻﺯﯨﺮ ﻧﯘﺭﻯ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ ۋە ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻨﻼ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﻳﺎﺩﺭﻭﺳـﻰ ﺭەﲰﯩـﻲ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩــﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺭﺍﺩﯨﺌﻮﺋــﺎﻛﺘﯩﭙﻠﯩﻖ ﺋﯘﻗــﯘﻣﻰ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟــﺪﻯ ۋە‬ ‫ﺋـــﯧﻠﯩﻜﱰﻭﻥ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﳑـــﺎ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘـــﺎﺕ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭﻻﺷـــﻘﺎﻧﭽﻪ ﺋـــﺎﺗﻮﻡ ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﯩـــﺴﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺯﻭﺭ ﺧﻪۋپ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﻟﺪﻯ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯧﺴﯩﯖﯩﺰﺩە ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﻪﺭﺩە ﺗﯚﻣﯜﺭ ﺋﯧﻠﯩﻤﯧﻨﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋـﺎﺗﻮﻡ ﻧﻮﻣـﯘﺭﯨﲎ‬ ‫ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪.‬‬

‫ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ۋە ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺸﯩﺶ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜــﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘــﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﺍ »ﺳــﺎﺩ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧﻨﯩــﯔ ﻛﻪﺷــﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﯩﻐﺎ ﺑﯧــﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﭼﯜﺷــﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ”ﺳــﺎﺩﺍ“‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ”ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎۋﺍﺯ“ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ ۋە‬ ‫”ﺳــﺎﺩ“ ﺗﯩــﻦ ﺗــﯜﺭﻟﻪﻧﮕﯩﻨﯩﲎ ﺳــﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪) .‬ﻣــﯘھﻪﳑﻪﺩ ھ‪.‬ﻱ‪ .‬ﺗﻪﻓــﺴﯩﺮﻯ(‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﺳــﯜﺭﯨﺪە ”ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﱰەﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﺗﯧــﺰ ﺋــﺎۋﺍﺯ“ ﺗﯩﻠﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻠﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘ ﺳﯚﺯ ﺷﺎۋﻗﯘﻥ‪-‬ﺳﯜﺭەﻧﻠﯩﻚ‪ ،‬ﭘﻪﺭﻳﺎﺩﻟﯩﻖ‪ ،‬ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺋـﺎۋﺍﺯ‬ ‫ۋە ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫”ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﺗﻜﯩﻨﯩﻤﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﱰەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎۋﺍﺯﺩﯗﺭ‪“...‬‬ ‫ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺪﯨﻜﯩﺴﻰ‪:‬‬ ‫‪‬ﺑــﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﻣﻪﻛــﻜﻪ ﻣﯜﺷــﺮﯨﻜﻠﯩﺮﻯ( ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎۋﺍﺯ )ﻳﻪﱏ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽــﻰ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩـﻖ ﺳــﯘﺭ( ﻧﯩــﻼ ﻛﯜﺗﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺋــﯘ ﻗﺎﻳﺘﯩﻼﳕﺎﻳـﺪﯗ‪») ‬ﺳــﺎﺩ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-15 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺗﯧﺰ ۋە ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﱰەﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ )ﻳـﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠـﯘﻕ(‬ ‫ﺋــﺎۋﺍﺯ ﺑــﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﻗﻪۋﻣﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯧــﺸﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﲎ ﭼﯜﺷــﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪،‬‬ ‫ھــــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽــــﻰ ﻣﻪﻧﯩــــﺪە‪ ،‬ﺑﯜﮔــــﯜﻧﻜﻰ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻨﯩــــﯔ ﺋﻪڭ ﭼــــﻮڭ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯧـﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯗ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺗﯧﻠﯧﻔـﻮﻥ‬ ‫ﻧﻮﺭﻣــﺎﻝ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎۋﺍﺯ ﺩﻭﻟﻘــﯘﻧﯩﲎ ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯧــﺮ ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳــﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ‬ ‫ﺗﯩﱰەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯧﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯﻏﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﯨﺪﯗ ھﻪﻣﺪە ﺑﯘ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋـﺎۋﺍﺯﱏ‬ ‫ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺭﻏﺎ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ”ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ۋە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯧﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ“ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨـﺴﻰ »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺗﯘﳒﻰ ﺑﻮﻟﯘپ »ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪» .‬ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺑﯘ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﱰەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺗﯘﻳﯘﻗـﺴﯩﺰ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪە ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪») ‬ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-67 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺪﯨﻜﯩﺴﻰ‪:‬‬ ‫‪‬ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎۋﺍﺯ ﻳﯜﺯﻟﻪﻧـﺪﻯ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨـﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏـﺎﻥ ﭘـﯧﱴ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪ ...‬ۋە ﺋﯘ ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺗﯩﱰەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺗﯘﻳﯘﻗـﺴﯩﺰ ﻛﻪﻟـﺪﻯ‪-‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﺪە ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪») ‬ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-94 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺪﯨﻜﯩﺴﻰ‪:‬‬ ‫‪)...‬ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ( ﺯﯗﻟــﯘﻡ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﻏــﺎ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋــﺎۋﺍﺯ )ﺩﯨــﻦ ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺯﯨﻠﺰﯨﻠﻪ(ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﺪﻯ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﭘﯧﱴ ﻗﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ‪ 67‬ۋە ‪ 94‬ﱏ ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺳﯚﺯ ﺳﺎﱏ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩە‪ ،‬ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺶ ﻳﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ‪-1876‬ﻳﯩـﻞ ﻛﯧﻠﯩـﭗ‬ ‫‪39‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ 1715‬ﺳﯚﺯ‬ ‫‪‬ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠﯘﻕ ۋە ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺗﯧﺰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎۋﺍﺯ‪ ‬ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺗـﯘﳒﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ »ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ ﺩﯦﮕﻪﻧﯩﺪﯗﻕ‪ -67) .‬ۋە ‪-94‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە(‬ ‫»ھﯘﺩ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪ 1715‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫)‪ (1715+67+94=1876‬ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻧﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻥ ﺋﺎﻟﯧﻜﺴﺎﻧﺪﯨﺮ ﮔﺮﺍھﺎﻡ ﺑﯧﻞ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﯧﻴﯩﺸﻰ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە”ﻗﯩﺘــﺌﻪ“ ﺳــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯘﭼﺮﯨــﺸﻰ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟـﺪﯗﺭ‪” .‬ﻗﯩﺘـﺌﻪ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﺭەﺋـﺪ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-4‬‬ ‫ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯗ ۋە ﺑــﯘ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩــﺮﯨﮕﻪ ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺕ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫‪‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺑﯩـﺮ‪-‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﯩـﺸﺎﯕﻐﯘ ﻗﯩﺘـﺌﻪﻟﻪﺭ ﺑـﺎﺭ ۋە ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﺯﯨـﺮﺍﺋﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭ‪») ...‬ﺭەﺋﺪ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-4 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋﻪﺳــﻠﯩﺪە ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩــﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗــﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩــﯔ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷــﻰ‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭼﯩﺪﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺘـﺌﻪ‬ ‫ﺗﻮﭘﻠﯩﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺯﺍﻣـﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـﺴﯧﺮﻯ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯚﻟﯜﻧـﯜپ ﺑـﺎﺭﺍ‪-‬ﺑـﺎﺭﺍ‬ ‫ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﺍ ﺟﻪﺯﻣﻠﻪﺷﺘﯜﺭﺩﻯ‪.‬‬ ‫‪ 1858‬ۋە ‪-1859‬ﻳﯩﻠــﻼﺭﺩﺍ ﭘﯧﻠﻠﯩﮕــﺮﯨﲎ‪-‬ﺋــﺎﻧﺘﻮﻧﯩﺌﻮ ﺳــﻨﯩﺪﯦﺮ ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺑـــﯘﺭﯗﻥ ﺗﯘﺗـــﺎﺵ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـــﲎ ۋە ﺯﺍﻣـــﺎﻧﻼﺭ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧـــﺴﯧﺮﻯ ﺑﯩـــﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨـــﺪﯨﻦ‬ ‫‪40‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﯩﺮﺍﻗﻼﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ﻧﻪﺯەﺭﯨـﻴﻪ ﺋﻪﻟﻠﯩـﻚ ﻳﯩﻠﻐـﺎ ﻳـﯧﻘﯩﻦ‬ ‫ھﯧﭻ ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﻜﻪ ﺋﯧﺮﯨﺸﻪﳌﯩﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺧﯩﺮﺩﺍ ۋﯦﮕﯧﻨﯧﺮ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺋـﺎﻟﯩﻢ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺗـﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ﺩەپ ﻗﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﭼﻮڭ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﻪﺵ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭﻧﯩـﯔ ﻗﯧﻴﯩـﺸﻰ‬ ‫ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺑـﯘﱏ ﺑﺎﻳﻘﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻳﯩﻠـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪ (1) 855‬ﺳﯚﺯ‬ ‫”ﻗﯩﺘــﺌﻪ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩــﺮ ﺋــﺎﻳﻪﺕ ‪-4‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫)»ﺭەﺋﺪ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە(‬ ‫‪ (1)855+4=1859‬ﻗﯩﺘﺌﻪ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩﺴﻰ ﻳﯩﻠﻰ‬

‫‪41‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﺮﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫»ﻳﯘﺳﯘﻑ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻼ ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻳﯘﺳﯘﻓﻨﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﭼﯧﻐﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻛـــﯚﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩـــﺮ ﭼﯜﺷـــﻰ ۋە ﺑـــﯘ ﭼﯜﺷـــﺘﻪ ھﻪﺯﺭﯨـــﱴ ﻳﯘﺳـــﯘﻓﻨﯩﯔ ‪11‬ﻳﯘﻟﺘـــﯘﺯ‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋـــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـــﻢ« ﻧﯩـــﯔ ﺑﯧـــﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋـــﺎﺧﯩﺮﯨﻐﭽﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﻳﯘﺳـــﯘﻑ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-4‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ‪11‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩـﻨﻼ‬ ‫‪ 101‬ۋە ‪-105‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻤﯩــﺰ ﺋــﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺑــﯘ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪپ ﻳﺎﺯﺍﻳﻠﻰ‪105 ،101 ،4 :‬‬ ‫‪‬ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﻳﯘﺳﯘﻑ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﻐﺎ‪’:‬ﺋﻰ ﺋﺎﺗﺎ! ﻣﻪﻥ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ ﭼﯜﺷـﯜﻣﺪە‬ ‫‪11‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻧﯩــﯔ ۋە ﺋــﺎﻱ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯜﻧﻨﯩــﯔ ﻣﺎﯕــﺎ ﺳــﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛــﯚﺭﺩﯛﻡ‘‬ ‫ﺩﯦﺪﻯ‪») ‬ﻳﯘﺳﯘﻑ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-4 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪ ...‬ﺋـــﻰ ﺋﺎﲰـــﺎﻧﻼﺭﱏ ۋە ﺯﯦﻤﯩـــﻨﲎ ﺋﯚﺭﻧﻪﻛـــﺴﯩﺰ ﻳـــﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺯﺍﺕ!‪...‬‬ ‫)»ﻳﯘﺳﯘﻑ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-101 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨـﺪﺍ )ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩـﯔ( ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋـﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﺎﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻦ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﺋﯚﺗـﯜپ ﻛﯧﺘﯩـﺪﯗ‪») ‬ﻳﯘﺳـﯘﻑ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-105 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑـــﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـــﻰ ‪ -101‬ۋە ‪-105‬ﺋـــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺋﺎﲰـــﺎﻧﻼﺭ“‬ ‫‪42‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﯚﺯﻯ ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷـﻠﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ ۋە ﺳـﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ھﯧﭽﺒﯩـﺮ‬ ‫ﻳﯧﺮﯨـــﺪە ﺋﯘﭼﺮﯨﻤﺎﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩـــﺪﯨﻜﻰ”ﺳـــﻪﻣﺎ“ ﺳـــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜـــﻰ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ”ﺋﺎﲰﺎﻥ“ ﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﳑﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ”ﺋﺎﲰﺎﻥ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠـﻠﻪ ”ﺋﺎﲰـﺎﻧﻼﺭ“‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺸﻰ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﯩﺮﻻ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐـﺎ ﺋﯩـﮕﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ”ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳﯚﺯﯨﲎ ﺩﯨﻨﯩﻲ ۋە ﭘﻪﻧﻨﯩـﻲ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‬ ‫”ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻡ“ ﺩەپ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ۋﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍ ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮپ ﻛﻪﺷـﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻧﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﻛـﯚﺯ‬ ‫ﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﻧﻪﻟﻪﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﻪﺵ ﺳـــﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻼ ﺑـــﺎﺭ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ھـــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺑﯜﮔـــﯜﻥ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻰ ‪ 11‬ﺳـﻪﻳﻴﺎﺭﯨﲎ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩـﺪﻯ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﻣﻮﺷـﯘ ﻧﯘﻗﺘﯩـﺪﺍ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﻐﺎ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺳﻪﻳﻴﺎﺭە ﭘﻠﻮﺗﻮﻥ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ‬ ‫ۋﺍﻗﯩــﺖ ﻣﻮﺷــﯘ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺑﯩــﺰﮔﻪ ﻧﺎﻣــﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺳــﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻗﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ‪11‬ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ‬ ‫ﻳﻪﻛﯜﻧﻠﻪﻧﺪﻯ‪) .‬ﺋﺎﻱ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ‪ 9‬ﺳﻪﻳﻴﺎﺭە(‬ ‫ﺋﻪﻣــﺪﻯ »ﻳﯘﺳــﯘﻑ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳــﯚﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﻣــﯘﻣﯩﻲ ﺳــﺎﱏ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﭼﻘﯘچ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪ 1706‬ﺳﯚﺯ‬ ‫»ﻳﯘﺳﯘﻑ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﺗﯧﻜﯩﺴﺘﯩﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩـﻲ ‪ 1706‬ﺳـﯚﺯ ﺑـﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﺎﻳﺎ ﺑﯩﺰ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﭼﻘﯘچ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﻳﺎﺯﺍﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫‪-4‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪11 :‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪-101‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪” :‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫‪-105‬ﺋﺎﻳﻪﺕ‪” :‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻡ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳـﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ﻗﺎﺋﯩـﺪﯨﲎ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨـﺎﻳﻠﻰ‪ ،‬ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﱏ‬ ‫‪43‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫‪+4+101+105=19161706‬‬ ‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻣﯩﻼﺩﻯ ‪-1916‬ﻳﯩﻠﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘـﺎ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ‬ ‫‪-11‬ﺳﻪﻳﻴﺎﺭە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﲎ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪-1916-1915‬ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﺪە ﭘﯧﺮﺳﯩﯟﺍﻝ ﻟﻮۋﯦـﻞ‬ ‫ۋە ۋﯨﻠﻠﯩﺌﺎﻡ ﭘﯩﻜﯧﺮﯨﯔ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﺎﻟﯩﻢ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻦ ‪-1930‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﭘﻠﻮﺗﻮﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﻓﻮﺗﻮﮔﺮﺍﻑ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘ ﺳــﻪﻳﻴﺎﺭﯨﮕﻪ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐــﺎ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ ﭘﯧﺮﺳــﯩﯟﺍﻝ ﻟﻮۋﯦﻠﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺵ ھﻪﺭﭘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ”ﭘﻠﻮﺗﻮﻥ“ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﺷــﯘﻣﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩــﻢ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە‪ ،‬ﻛــﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻠﯩﺮﯨــﺪە‬ ‫‪11‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺗـﻮﺧﺘﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪-4 .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﺋﻮﻗﯘﻟﯘﺷﻰ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە‪:‬‬ ‫”ﺋﯩــﺰ ﻗــﺎﻟﻪ ﻳﯘﺳــﯘﻓﯘ ﻟﯩﺌﻪﺑﯩﻴﻬــﻰ ﻳــﺎﺋﻪﺑﻪﺗﯩﻲ ﺋﯩﻨﻨﯩﲑەﺋﻪﻳﺘــﯘ ﺋﻪھﻪﺩە ﺋﻪﺳــﻪﺭە‬ ‫ﻛﻪۋﻛﻪﺑﻪﻥ ۋەﺷﻪﻣﺴﻪ ۋەﻟﻘﻪﻣﻪﺭە ﺭەﺋﻪﻳﺘﯘھﯘﻡ ﻟﯩﻲ ﺳﺎﺟﯩﺪﯨﲔ“‬ ‫ﺑـــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯧﻨﯩـــﻖ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐـــﺎﻥ ”ﻛﻪۋﻛﻪﺑﻪﻥ“ ﺳـــﯚﺯﻯ ﺗﯩﻠﯩﻤﯩـــﺰﺩﺍ ﺋﺎﺳﺎﺳـــﻪﻥ‬ ‫”ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻣـﯘھﯩﻢ ﺑﯩـﺮ ﻣﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋــﺎﺗﻼپ ﻛﯧــﺘﯩﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ”ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻪﻥ ”ﻧﻪﺟــﻢ ‪-‬‬ ‫ﻧﯘﺟﯘﻡ“ ﺩەپ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ”ﻛﻪۋﻛﻪﺑﻪﻥ“ ﺳـﯚﺯﻯ ”ﺳـﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﻳـﺎﻛﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺷﺎﺭﻟﯩﺮﻯ“ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻤﯘ ﻛﻪﳌﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰ ﺑﺎﻳــﺎ ﺑﯩــﺰ ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ »ﻳﯘﺳــﯘﻑ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻼ ﻧﺎﺯﯨـﻞ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺳـﯜﺭە‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺳـﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯘﺋﺎﺭﻗـﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩــﺸﻰ ﻗﯩﺰﯨﻘــﺎﺭﻟﯩﻖ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺋــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺳــﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﱏ ﺗﯧﻠﯧــﺴﻜﻮﭘﻼﺭ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫»ھﯩﺠــﺮ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-14‬ﺋــﺎﻳﯩﺘﯩﮕﯩﭽﻪ ﺋﯩﻼھﯩــﻲ ﺋﻪﻣﯩــﺮﻟﻪﺭ ﺳــﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺩەﻝ ‪ -14‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﯧﻤــﺎ ﺑﯩــﺮﺩﯨﻨﻼ ﺋﺎﳌﯩــﺸﯩﭗ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐــﺎ ﭼﯩﻘﯩــﺶ ھﻪﻗﻘﯩــﺪە‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻏﯩﭽﻪ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯧﭽﺒﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﺪە ﻳـﻮﻕ‬ ‫”ﺗﯜﺭﻛﯜﻡ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻻﺭﱏ ﻛﯜﺯەﲤﻪﻙ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪‬ﺑﯩــﺰ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﺎﲰﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺸﯩﻚ ﺋﯧﭽﯩــﭗ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪپ )ﺋﺎﻟﻪﻣﻰ ﺋﻪﺭۋﺍھﻰ‪ ،‬ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﱏ ﻛﯚﺭﮔﻪﻥ ﺗﻪﻗـﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ(‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﭼﻮﻗﯘﻡ‪ :‬ﻛﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜﻰ ﺳﯧﻬﯩﺮﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﻟـﺴﺎﻕ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻙ ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺰ ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘﺭﯗﺟﻼﺭﱏ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ ۋە ﻛﯜﺯەﺗﻜﯜﭼﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﺎﲰــﺎﻧﲎ )ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻻﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ( ﺑﯧﺰﯨــﺪﯗﻕ‪») ‬ھﯩﺠــﺮ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-16—14 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬ ‫ﻛــﯚﺭﮔﯩﻨﯩﯖﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯘﺋﺎﺭﻗــﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﲰﺎﻧﻐــﺎ ﺋــﯚﺭﻟﻪﺵ ۋە‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩﯔ ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ ﺳــﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﻣﯩــﺴﺎﻟﯩﺪﺍ ﺑﯩــﺰ ﻧﻮﻣــﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﻧﻪﻗﯩــﻞ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺳــﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧــﺸﯩﻤﯩﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨــﺪە ﺋﯩـﺪﻯ ۋە ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳــﺘﻪﻗﯩﻞ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩـﻖ ﻧﻮﻣـﯘﺭﯨﲎ ﻧﻪﻗﯩـﻞ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻧﯩـﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻤﯘﺋﺎﺭﻗﺎ ﻛﻪﳌﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﺳﻪۋەﺏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺗﯧﻤﯩﲎ ﺑﺎﺷﻼﺗﻘﺎﻥ ‪-14‬ﺋﺎﻳﻪﺗﲎ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩە ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳـﯜﺭﯨﺪﯨﻤﯘ ﺟﻪﻣﺌﯩـﻲ ﺳـﯚﺯ ﺳـﺎﻧﯩﲎ ﺋـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫‪45‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻧﻮﻣــﯘﺭﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩــﺰﺩە ﺗــﯘﳒﻰ ﺗﯧﻠﯧــﺴﻜﻮپ ﻛﻪﺷــﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ۋﺍﻗﯩــﺖ‬ ‫‪-1668‬ﻳﯩﻞ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ (1) 654‬ﺳﯚﺯ‬ ‫‪-14‬ﺋـــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐـــﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪﺷـــﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩـــﻨﻼ ﺋﺎﻟﻪﻣـــﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩـــﯔ‬ ‫ﻛﯜﺯﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻪﻣــﺪﻯ ھﻪﺭ ۋﺍﻗﯩــﺖ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩــﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺟﻪﻣﺌﯩــﻲ ﺳــﯚﺯ ﺳــﺎﱏ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺕ‬ ‫‪(1)654+14=1668‬‬ ‫ﻧﻮﻣﯘﺭﯨﲎ ﺟﻪﻣﻠﻪﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﺳﯩﺮ ﺋﯩﺴﺎﻙ ﻧﯧﯟﺗﻮﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ‪-1668‬ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﺗـﯘﳒﻰ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩﻚ ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮﭘﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﯩﺸﻰ ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻨﯩـﯔ ﺩەۋﺭ‬ ‫ﺑﯚﻟﮕﯜچ ﻧﯘﻗﺘﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ۋە ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺑﯘ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴــﺎﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩــﺴﯩﺪە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩــﻚ ﺗﯧﻠﯧــﺴﻜﻮپ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﻟﻮﭘــﺎ‬ ‫ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻤﯘ ﺑﺎﺭ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﯩﲎ ‪-1668‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩﻚ ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮپ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗـﺘﻪ ﺑﯩـﺰ ﻳﺎﺷـﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑـﯘ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩـﻖ ﺩەۋﺭﺩﯨﻤـﯘ‬ ‫ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﻪ ﺋﻪﻳﻨﻪﻛﻠﯩﻚ ﺗﯧﻠﯧﺴﻜﻮپ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫»ﺋﯩﺴﺮﺍ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ ﺑﺎﻳـﺎ ﺑﯩـﺰ ﺗﻪھﻠﯩـﻞ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ۋە ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻﻗﯩـﺪﺍﺭ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ ﺳﯜﺭﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺳــﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩــﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ »ﺋﯩــﺴﺮﺍ« ﺳــﯚﺯﻯ”ﻛــﯧﭽﻪ ﺳــﻪﭘﯩﺮﻯ“ ﺩﯦــﮕﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺪە‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻣﯩﺌﺮﺍﺝ )ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺶ( ھﺎﺩﯨﺴﯩﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ھﻪﻗـﺘﻪ ﺑﻪﺯﯨـﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐـﺎ ﺟﯩـﺴﻤﺎﻧﻪﻥ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﯩﻜـﺮﯨﲎ‬ ‫ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﯜﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭ ﺭﻭھﻪﻥ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﭘﯩﻜﺮﯨﺪە ﭼﯩﯔ ﺗﯘﺭﯗﺷﱴ‪.‬‬ ‫‪46‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ”ﺳــﻪﻣﺎ“ ﺳــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰﺩﯨﻜــﻰ ﻣﻪﻧﯩــﺴﻰ ”ﺋﺎﲰــﺎﻥ“‪ .‬ﺋﺎﲰــﺎﻥ‬ ‫ﺳﯚﺯﻯ ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯚپ ﻳﻪﺭﺩە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﳑﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ”ﺋﺎﲰﺎﻥ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠـﻠﻪ‬ ‫”ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭ“ ﺳ ـﯚﺯﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﻗﯩﺰﯨﻘــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﺑﺎﻳــﺎ ﺩﯦﮕﻪﻧﯩــﺪﯗﻕ‪ .‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﯨﻤﯩﺰ ﺑﯩــﺮﻻ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐــﺎ ﺋﯩــﮕﻪ‪،‬‬ ‫ۋﺍھﺎﻟﻪﻧﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﻛﯚپ ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯘﻗﯩﲎ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻣﮕﻪ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻤﯩﺰﱏ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﻟﻪﺷﺘﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫”ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳـﯚﺯﯨﲎ ﺩﯨـﻦ ۋە ﭘﻪﻥ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷـﻠﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﺩەپ‬ ‫ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﯩﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻣﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ ﻧﯧﺮﯨـﺴﯩﲎ ۋە‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷﻠﯘﻗﯩﲎ ”ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫»ﺋﯩﺴﺮﺍ« ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﲎ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ”ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ“ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛــﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺟﻪﻣﺌﯩــﻲ ‪ 4‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭ“ )ﺋــﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷــﻠﯘﻗﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻡ( ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪‬ﻳﻪﺗــﺘﻪ ﺋﺎﲰــﺎﻥ‪-‬ﺯﯦﻤﯩــﻦ ۋە ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗــﺎﺗﻼﺭ ﺋــﺎﻟﻼھﲎ ﭘــﺎﻙ ﺩەپ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺪﯗ‪-4) ...‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫‪‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨـــــﯔ ﺋﺎﲰـــــﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨـــــﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﻧـــــﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‬ ‫)ﺋﻪھﯟﺍﻟﯩﲎ( ھﻪﳑﯩﺪﯨﻦ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺑﯩﻠﯩﺪﯗ‪-55) ...‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﱏ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨﲎ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯘﻻﺭﻏـﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﱏ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪﯗ؟‪-99) ...‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﻣﯘﺳـــﺎ‪) :‬ﺋـــﻰ ﭘﯩـــﺮﺋﻪۋﯨﻦ( ﺑـــﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﺗﻮﻗﻘـــﯘﺯ ﻣـــﯚﺟﯩﺰە( ﱏ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻧﯩـــــﯔ ۋە ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩـــــﯔ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕـــــﺎﺭﻯ )ﻣﯧﻨﯩـــــﯔ ﺭﺍﺳـــــﺘﻠﯩﻘﯩﻤﲎ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺩەﻟﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻧﺎﺯﯨـﻞ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺳـﻪﻥ )ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺗﯩﻠﯩﯖـﺪﺍ ﺋﯩﻘـﺮﺍﺭ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎﯕﻤﯘ ﺩﯨﻠﯩﯖﺪﺍ ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ( ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺑﯩﻠﯩﺴﻪﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﺳﯧﲎ ﺋﻰ ﭘﯩﺮﺋﻪۋﯨﻦ‪ ،‬ھـﺎﻻﻙ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﳝﻪﻥ‪-102) ‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪47‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-93‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ‪‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﻕ‪ ‬ﺳـﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ‪-93‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﻪﺯﻯ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩـﺰﮔﻪ ﺋﯩﺸﯩﻨﻪﻟﯩـﺸﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﱏ ﻗﺎﻳﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻜﯩﲎ ﺩەپ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪‬ﻳــﺎﻛﻰ ﺳــﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺘﯘﻧــﺪﯨﻦ ﺋﯚﻳــﯜڭ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻳــﺎﻛﻰ ﺳــﻪﻥ )ﺷــﻮﺗﺎ ﺑﯩــﻠﻪﻥ(‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻐــﺎ ﭼﯩﻘﻘﯩــﻦ‪ ،‬ﺗــﺎﻛﻰ )ﺋــﺎﻟﻼھ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺳــﯧﻨﯩﯔ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺑﻪﻧﯩﺪﯨــﺴﻰ ۋە‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩــﺮﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﯔ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ( ﺑﯩــﺰ ﺋﻮﻗﯘﻳﺎﻻﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﺘــﺎﺑﲎ ﺋﯧﻠﯩــﭗ‬ ‫ﭼﯜﴰﯩﮕﯩﭽﻪ ﺳﯧﻨﯩﯔ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﯖﯩﻐﺎ ھﻪﺭﮔﯩﺰ ﺋﯩﺸﻪﳕﻪﳝﯩﺰ‪ .‬ﺋﻰ ﻣـﯘھﻪﳑﻪﺩ!‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﭘﺎﻛﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣـﺒﻪﺭ ﺋﯩﻨـﺴﺎﳕﻪﻥ )ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺰﱏ‬ ‫ﺑﻮﳌﯩﺴﺎ ھﯧﭻ ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﺮەﺭ ﻣﯚﺟﯩﺰە ﻛﻪﻟﺘﯜﺭەﳌﻪﻳﺪﯗ‪-93) ‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻗﻮﻟﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﭼﻘﯘچ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﱏ ﺧﯘﻻﺳﻪ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﻳﺎﺯﺍﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫”ﺋﺎﲰـــﺎﻧﻼﺭ“ )ﺋـــﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷـــﻠﯘﻗﻰ‪ ،‬ﺋـــﺎﻟﻪﻡ(= ‪-102 ،-99 ،-55 ،-44‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە‬ ‫”ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﻤﺎﻕ“= ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-93‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺳﯚﺯ ﺳـﺎﱏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩە ﺗـﯘﳒﻰ ﺋـﺎﻟﻪﻡ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ﻗﻮﺭﺍﱃ ﻳﺎﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ‪-1956‬ﻳﯩﻞ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ 1563‬ﺳﯚﺯ‬ ‫ﺑﯘ ﺳﯜﺭﯨﺪە ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ‪ 1563‬ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫‪ 1563‬ﱏ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻧﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺟﻪﻣﻠﯩﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩە ‪-1956‬‬ ‫ﻳﯩﻠﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪1563+44+55+99+102+93=1956‬‬ ‫‪-1956‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭﺳﯩﺰ ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ﺋـﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﻳﯩﻠـﻰ‪.‬‬ ‫‪48‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻼ ﺑﯜﮔﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ﻗﻮﺭﺍﻟﻠﯩﺮﻯ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﯧﺮﯨﻠﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺟﻪھﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ۋە ﺳﻮۋﯦﺖ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﻰ ھﯚﻛﯜﻣﯩﱴ ﺗﯘﳒﻰ ﻗﻪﺩەﻣﲎ ﺑﺎﺳﱴ‪.‬‬

‫‪49‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ‬ ‫ھــﺎﺯﯨﺮﻏﯩﭽﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻣﯩــﺴﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ھﻪﳑﯩــﺴﯩﺪە ﺳــﺎﻥ ۋە ﺗــﺎﺭﯨﺨﲎ ﺗﯘﺗﻘــﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﻤﯩﲎ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﲎ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﺵ ﺩﺍۋﺍﻣﯩﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻣـﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﺗﯧﻤﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﺋﺎﻟﺪﯗﻕ‪.‬‬

‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﭼﻪﻛﺴﯩﺰﻟﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪﺯەﻟﺪﯨﻦ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﯨـﻲ ﻣﻪۋﺟـﯘﺕ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩــﺪەﻙ ﻛﯚﺯﻗــﺎﺭﺍﺵ ‪-20‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ھﯚﻛــﯜﻣﺮﺍﻥ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫”ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻣﻮﺩﯦﻠﻰ“ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﭼﯜﺷـﻪﻧﭽﯩﮕﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ھﻪﺭ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺋﯩﭙﺘﯩــﺪﺍ )ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﺶ(‪ ،‬ﺋﯩﻨﺘﯩﻬــﺎ )ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩــﺸﯩﺶ( ﻣﻪۋﺟــﯘﺕ ﺋﻪﻣﻪﺱ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﯩﺴﺘﯩﻚ ﭘﻪﻟﯩﺴﻪﭘﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﺎﺳﺎﺳـﯩﲎ ﺗﻪﺷـﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺑـﯘ ﻛﯚﺯﻗـﺎﺭﺍﺵ‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﲎ ﻣﯘﻗﯩﻢ ۋە ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﺱ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔﻪۋﺩﯨـﺴﻰ ﺩەپ ﻗـﺎﺭﺍﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯩـﺮ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩـﯔ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﯩﻨﻜـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ‪-20‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﺩە‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﻪﻥ‪-‬ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﯩﺴﺘﻼﺭﻏﺎ ﺋـﻮﺭﯗﻥ ﺳـﺎﻗﻼۋﺍﺗﻘﺎﻥ ”ﺗﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻣﻮﺩﯦﻠﻰ“ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺳﺎﺩﺩﺍ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﺎﻏﺪﯗﺭﯗۋەﺗﱴ‪.‬‬ ‫‪-21‬ﺋﻪﺳﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮ ﺑﺎﺷـﻼﻧﻐﯘﭼﻰ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻳﻮﻗﻠـﯘﻗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩـﺮ ﭘـﺎﺭﺗﻼﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘـﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﯟﻯ ﻓﯩﺰﯨﻜـﺎ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫‪50‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ‪ ،‬ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﺶ ۋە ھﯧﺴﺎﺑﻼﺵ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﯩﺪﯗ‪.‬ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﯩﺴﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩـﺪەﻙ ﻣـﯘﻗﯩﻢ‪ ،‬ﺗﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﺩەﻝ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ‪ ،‬ﺋﯜﺯﻟﯜﻛﺴﯩﺰ ﺑﯩـﺮ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ ۋە ﺋـﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺶ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﯧﯖﻪﻳﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯘ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺑـﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩـﻴﻪﺕ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﯩﻠﯩـﻢ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳـﻰ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﱏ ۋە ﻳﻪﺭﱏ ﻳﻮﻗﺘﯩﻦ ﺑﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯘﺩﯗﺭ‪») ...‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-101‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯘﭼﯘﺭ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩـﻢ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷـﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺩەﻝ ﻣـﺎﺱ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﺎﺷﺘﺎ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﱰﻭﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﺋﯧﺮﯨـﺸﻜﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩـﻖ ﻧﻪﺗﯩـﺠﻪ ﺷـﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﻣﺎﻛﺎﻥ ۋە ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﯚﻝ )ﻳﻮﻗﻠﯘﻕ( ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ‬ ‫ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ‪” .‬ﺑﯜﻳﯜﻙ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ“ ﺋﻪﺳﻠﻰ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ”ﺑﯩـﮓ‬ ‫ﺑﺎڭ“ ﺗﯩﺌﻮﺭﻣﯩﺴﻰ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ﺗﯩﺌﻮﺭﻣﺎ ﭘﯜﺗﻜـﯜﻝ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩـﯔ ﺗﻪﲬﯩـﻨﻪﻥ ‪ 15‬ﻣﯩﻠﻴـﺎﺭﺩ‬ ‫ﻳﯩــﻞ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯩــﺮ ﻧﯘﻗﺘﯩﻨﯩــﯔ ﭘﺎﺭﺗﯩﻠﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﻮﻗﻠــﯘﻗﺘﯩﻦ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘــﺎ ﻛﻪﻟﮕﯩــﻨﯩﲎ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫”ﺑﯩﮓ ﺑﺎڭ“ ﺩﯨﻦ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺩەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﻳـﻮﻕ‪ .‬ﻣـﺎﺩﺩﺍ‪ ،‬ﺋﯧﻨﯩـﺮﮔﯩﻴﻪ‪،‬‬ ‫ھﻪﺗﺘﺎ ﺯﺍﻣﺎﳕﯘ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻥ ‪ ،‬ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﻣﯧﺘﺎﻓﯩﺰﯨﻚ ﺩەپ ﺗﻮﻧﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﺘـﺎ ﻣـﺎﺩﺩﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪ ۋە ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻧﺪﺍ )ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ( ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﯟﻯ ﻓﯩﺰﯨﻜـﺎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺑﯜﻳﯜﻙ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺕ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰﮔﻪ ‪1400‬ﻳﯩﻞ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺸﻰ ۋە ﺑﯩﮓ ﻛﺮﯗﻧﭻ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩـﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ”ﺑﯩـﮓ ﺑـﺎڭ“ ﺩﯦـﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫‪51‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ۋە ﺷﯘ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺑﯧـﺮﻯ ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﻛﯧﯖﻪﳝﻪﻛـﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺟﯩﺴﻤﻰ ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯩﻘﺘﺎﺭﻏـﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺗـﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛـﯜﭼﻰ ﺳـﻪۋەﰉ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑــﯘ ﻛﯧﯖﯩﻴﯩــﺸﻨﯩﯔ ﺗﻮﺧﺘﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩــﯔ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ‬ ‫ﭼﯚﻛﯜﺷـــﻰ ھﻪﻡ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩـــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩـــﺸﯩﻐﺎ ﺳـــﻪۋەﺏ ﺑﻮﻟﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‪،‬‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩــﮕﻪﻥ ﺋــﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨــﺪﺍ ”ﺑﯩــﮓ ﻛــﺮﯗﻧﭻ“ ﺩﯦــﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﯩﺮ ھﺎﺭﺍﺭەﺕ ۋە ﺳﯩﻘﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯜﮔﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛﴰﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑـﯘ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻳﻮﻗﯘﻟﯘﺷﯩﻨﯩﻤﯘ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫”ﺑﯩــﮓ ﻛــﺮﯗﻧﭻ“ ﺩەپ ﺋﯩﭙــﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴــﯟﻯ ﭼﯜﺷــﻪﻧﭽﻪ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﲰﺎﻧﲎ )ﭘﯜﺗـﯜﻛﭽﻰ( ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﻳﯧﺰﯨﻠﻐـﺎﻥ ﻗﻪﻏﻪﺯﱏ ﻳﯚﮔﯩﮕﻪﻧـﺪەﻙ‬ ‫ﻳــﯚﮔﻪﳝﯩﺰ‪ .‬ﻣﻪﺧﻠﯘﻗــﺎﺗﻼﺭﱏ ﺩەﺳــﻠﻪﭘﺘﻪ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺷــﯘ ھﺎﻟﯩﺘﯩــﺪە‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪) .‬ﺑـﯘ( ﺑﯩـﺰ ﺋﯜﺳـﺘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ۋەﺩﯨـﺪﯗﺭ‪) ،‬ﺋـﯘﱏ( ﭼﻮﻗـﯘﻡ‬ ‫ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷﯘﺭﯨﻤﯩﺰ‪») ‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-104 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ھﺎﻟﯩﱴ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋــﯘﻻﺭ ﺋــﺎﻟﻼھﲎ ھﻪﻗﯩﻘﯩــﻲ ﺭەۋﯨــﺸﺘﻪ ﺗﻮﻧﯘﻣﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻛــﯜﱏ ﺯﯦﻤﯩــﻦ‬ ‫ﭘﯜﺗــﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﭼﺎﯕﮕﯩﻠﯩــﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺋــﻮڭ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ‬ ‫ﻗﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋـﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﻣﯘﺷـﺮﯨﻜﻼﺭ( ﻧﯩـﯔ ﺷـﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘـﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﺎﻛﺘﯘﺭ ۋە ﺋﯜﺳﺘﯜﻧﺪﯗﺭ‪») ‬ﺯﯗﻣﻪﺭ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-67 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫”ﺑﯩﮓ ﻛﺮﯗﻧﭻ“ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩـﺴﯩﮕﻪ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻡ ﺑﺎﺷـﺘﺎ ﻛﯧﯖﻪﻳﮕﯩﻨﯩـﺪەﻙ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﺎ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺴﯧﺮﻯ ﺗﯧﺰ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﻪﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﭼﻪﻛـﺴﯩﺰ‬ ‫ﻗﺎﻳﻨﺎﻕ‪ ،‬ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ھﺎﺭﺍﺭەﺗﻠﯩـﻚ ۋە ﭼﻪﻛـﺴﯩﺰ ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺑﯩـﺮ ﻧﯘﻗﺘـﺎ ھﺎﻟﯩﻐـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻧﻪﺯەﺭﯨـﻴﻪ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣـﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪) .‬ﺋﻪڭ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﲎ ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯩﻠﯩﺪﯗ(‪.‬‬ ‫‪52‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺗﯘﻣﺎﻧﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺋــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺗﯘﻣﺎﻧــﺪﯨﻦ ـــ ﻗﯩﺰﺯﯨــﻖ ﮔــﺎﺯ ﺑﯘﻟﯘﺗﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻛــﯚﺯﯨﺘﻪﻟﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﯩﺰﺯﯨــﻖ ﮔــﺎﺯ ﺗﻮﭘﻠﯩﻤﯩــﺪﯨﻦ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻼ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﳕـﯘ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩـﻚ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﯨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﱏ ﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﺯﺩە ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺗـﺎﻏﻼﺭﱏ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩـﻨﲎ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩـﻚ‬ ‫ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪھﻠــﻰ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩــﯔ ﺭﯨــﺰﻗﯩﲎ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩــﺪﻯ‪) ،‬ﺯﯦﻤﯩــﻨﲎ ﻳــﺎﺭﯨﺘﯩﺶ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎھﺎﻟﯩــــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺭﯨــــﺰﻗﯩﲎ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﺷــــﲎ ﻛﻪﻡ‪-‬ﺯﯨﻴﺎﺩﯨــــﺴﯩﺰ( ﺑــــﺎﺭﺍۋەﺭ ﺗــــﯚﺕ‬ ‫ﻛﯜﻧــﺪە)ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩــﺪﻯ(‪) ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩــﯔ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻜﻰ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳــﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﻣــﯘﺩﺩﯨﺘﯩﲎ(ﺳــﻮﺭﯨﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ )ﺑــﯘ ﺟــﺎۋﺍﺑﺘﯘﺭ(‪ .‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺋــﯘ ﺋﺎﲰـــﺎﻧﲎ‬ ‫)ﻳﺎﺭﯨﺘﯩــﺸﻘﺎ(ﻳﯜﺯﻟﻪﻧــﺪﻯ‪ ،‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋــﯘ ﺗﯘﻣــﺎﻥ ھﺎﻟﯩﺘﯩــﺪە ﺋﯩــﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﲰــﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺯﯦﻤﯩﻨﻐﺎ‪’:‬ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ھﺎﻟـﺪﺍ ﻛـﯧﻠﯩﯖﻼﺭ )ﻳﻪﱏ ﺋﻪﻣـﺮﯨﻤﲎ ﻗﻮﺑـﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ( ‘ ﺩﯦﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﻰ’ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﯨﻲ ﻛﻪﻟﺪﯗﻕ‘ ﺩﯦﺪﻯ‪») ‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-11 ،-10 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺗﯘﻣﺎﻥ“ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺪە ”ﺩﯗﺧﺎﻧﯘﻥ“‬ ‫ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯚﺯ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻣﺎﻧﲎ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﺋﯘﭼﯘﭼﺎﻥ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﺭﱏ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻗﯩﺰﺯﯨﻖ ﮔﺎﺯ ھﺎﻟﯩﺘﯩـﺪە ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨــﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ ﺗﯘﻣــﺎﻥ ﺷــﻪﻛﻠﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳــﯚﺯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗﻮﻟــﯘﻕ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﳕﻪﻛــﺘﻪ‪ .‬ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﺘﯩﻜﻰ ھــﺎﻟﯩﺘﯩﲎ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨــﭙﻠﯩﮕﻪﻥ ﺋﻪڭ ﺋﯘﻳﻐــﯘﻥ ﺳــﯚﺯ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩــﯔ ﺗﯘﻣــﺎﻥ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯩﺰﺯﯨـﻖ ﺑﯩـﺮ ﮔـﺎﺯ ﻳﯩﻐﯩﻨﯩﺪﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ‪-20‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﺩە‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪53‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩــﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﺋﯘﭼﯘﺭﻧﯩــﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺭﯛﻟﯜﺷــﻰ ﺷــﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩــﺴﯩﺰﻛﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﺳــﺎھﻪﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﭼـﯘﺭ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗـﺎﺵ ﺋﯩـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﺋــﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ھﻪﳑﻪ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟــﯘﺩﺍﺗﲎ ﺳــﯘﺩﯨﻦ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ( ﺋﯩﺸﻪﳕﻪﻣﺪﯗ؟‪») ‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-30 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔ ”ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗﺎﺵ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ”ﺭﺍﺗـﻚ“ ﺳـﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ﻟﯘﻏﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ”ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﺱ‪ ،‬ﻗﻮﺷﯘﻟﯘپ‬ ‫ﻛﻪﺗــﻜﻪﻥ“ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩــﺪە‪ .‬ﻳﻪﱏ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺑﯩــﺮ ﻣــﺎﺩﺩﯨﲎ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜــﻰ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﲎ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻤﻪﻙ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫”ﺋــﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﺘﯘﻕ“ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺳــﯚﺯ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺪە ”ﻓﺎﺗــﻚ“ ﭘﯧﺌﯩﻠــﻰ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺑــﯘ ﭘﯧﺌﯩــﻞ‬ ‫ﺗﯘﺗﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﲎ ﻳﯧﺮﯨﭗ‪ ،‬ﭘﺎﺭﭼﯩﻼپ ﭼﯩﻘﯩﺶ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻗﻨﯩــﯔ ﺗــﯘﭘﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﺑﯩﺨﻠﯩﻨﯩــﭗ ﭼﯩﻘﯩــﺸﻰ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺪە ﻣﯘﺷــﯘ ﭘﯧﺌﯩــﻞ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﺭﺍﻳﻠﻰ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ‪-‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﺗﯘﺗــﺎﺵ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ”ﺭﺍﺗــﻚ“ ﺑﯩــﺮ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ﺳــﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩــﺪﯨﻦ ﺑــﯘ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩــﺴﻰ”ﻓﺎﺗــﻚ“ ﭘﯧﺌﯩﻠــﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺑﯩــﺮﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮﯨﲎ ﻳﯧﺮﯨــﭗ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﳕﯘ ”ﺑﯩﮓ ﺑﺎڭ“ ﻧﯩﯔ ﺗﯘﳒﻰ ھﺎﻟﯩﺘﯩﲎ ﺋﻮﻳﻠﯩﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩﯔ‬ ‫ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻻ ﻧﯘﻗﺘﯩﺪﺍ ﻳﯩﻐﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛـﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﺎﺷـﻘﯩﭽﻪ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧـﺪﺍ‪،‬‬ ‫‪54‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳﻪ‪ ،‬ھﻪﺗﺘﺎ ﺗﯧﺨﻰ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﻤﯩﻐـﺎﻥ ”ﺋﺎﲰـﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩـﻦ“ ﻣـﯘ ﻣﯘﺷـﯘ‬ ‫ﻧﯘﻗﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﺎﺱ ھﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﻧﯘﻗﺘﺎ ﺷﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﺗﻼﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺮﯨﻠﯩﭗ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻕ‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰﺎﻧﲎ ﺑﯩﺮﯨﲎ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﻣﯧﻬﺮﯨﺒـﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺸﯩﺪﺍ ھﯧﭻ ﻧﯘﻗـﺴﺎﻧﲎ ﻛﯚﺭﻣﻪﻳـﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺳـﻪﻥ )ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ( ﺗﻪﻛـﺮﺍﺭ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍپ ﺑﺎﻗﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﻮﭼﯘﻗﲎ ﻛﯚﺭەﻣـﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺳـﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗﯧـﺘﯩﻢ‬ ‫ﻗــﺎﺭﯨﻐﯩﻦ‪ .‬ﻛــﯚﺯﯛڭ )ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺑﯩــﺮەﺭ ﻧﯘﻗــﺴﺎﻧﲎ ﺗﯧﭙﯩــﺸﺘﯩﻦ( ﺋﯜﻣﯩــﺪ ﺋــﯜﺯﮔﻪﻥ ۋە‬ ‫ﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﻗﺎﻳﺘﯩﺪﯗ‪») ‬ﻣﯜﻟﻚ ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ«‪-4 ،-3 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩﻻﺭﭼﻪ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ۋە ﺳﺎﻣﺎﻥ ﻳﻮﱃ ﻣـﯘﻛﻪﳑﻪﻝ ﺑﯩـﺮ ﺋﯘﻳﻐﯘﻧﻠـﯘﻕ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﺎﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ‪ ،‬ﭘﯩﻼﻧﯧﺘـﺎﻻﺭ‬ ‫ۋە ﺳﯜﻧﺌﯩﻲ ھﻪﻣﺮﺍھﻼﺭﻣﯘ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ھﻪﻡ ﺑﺎﻏﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻠﯩﻖ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺗﺘﺎ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﯩﭽﯩﺪە ‪ 300-200‬ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻳﯘﻟﺘـﯘﺯﻻﺭ‬ ‫ﺗﻮﭘﻰ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗـﯜپ ﻛﯧﺘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﯚﺗﯜﺷـﺘﻪ ﺋﺎﻟﻪﻣـﺪﯨﻜﻰ ﺑﯜﻳـﯜﻙ‬ ‫ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﲎ ﺑﯘﺯﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺳﻮﻗﯘﻟﯘﺵ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﻪﻣـــﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺰﻟﯩـــﻚ ﺋﯘﻗـــﯘﻣﻰ ﺩﯗﻧﻴـــﺎﺩﯨﻜﻰ ﺗﯧﺰﻟﯩـــﻚ ﺋـــﯚﻟﭽﯩﻤﻰ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩــﺸﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻰ ﺗﻪﺱ ﻣﯩﻘﺘﺎﺭﺩﯨــﺪﯗﺭ‪ .‬ﻣﯩﻠﻴــﺎﺭﺩﻻﺭﭼﻪ‪ ،‬ﺗﺮﯨﻠﻴــﻮﻧﻼﺭﭼﻪ‬ ‫ﺗﻮﻧﻨــﺎ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻻﺭ‪ ،‬ﭘﯩﻼﻧﯧﺘــﺎﻻﺭ ۋە ﺳــﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩــﺮﯨﲎ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﻣﺎﺗﯧﻤﺎﺗﯩﻜﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﻮﯕﻠﯘﻗﺘﯩﻜﻰ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺗﻮﭘﻰ ۋە ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭ ﺗﻮﭘﯩﻨﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﯨﺴﻰ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭘﻪۋﻗﯘﻟﺌﺎﺩﺩە ﺑﯩﺮ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ ﺳــﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ‪ 1670‬ﻛﯩﻠــﻮﻣﯧﺘﯧﺮ ﺗﯧــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋــﯚﺯ ﺋــﻮﻗﻰ‬ ‫ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺋﻪڭ ﺗﯧــﺰ ﺋﻮﻗﻨﯩــﯔ ﺳــﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ‪ 1800‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯧﺮﻟﯩــﻖ‬ ‫‪55‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﭽﻪ ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﻮﻳﻠﯩﺴﺎﻕ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩـﯔ ﻏـﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭﻟﯘﻗﯩﻐـﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻱ ﺳﯜﺭﺋﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻧﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﺗﯧﺰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﻗﯘﻳـﺎﺵ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋـﻮﻕ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜﯩﻨﯩـﯔ ‪60‬‬ ‫ھﻪﺳﺴﯩﺴﯩﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯗﺭ‪ :‬ﺳـﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ‪108‬ﻣﯩـﯔ ﻛﯩﻠـﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‪) .‬ﻣﯘﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳـﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ﻳﻮﻝ ﻗﺎﺗﻼﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻗﺎﺗﻨـﺎﺵ ﻗـﯘﺭﺍﱃ ﻳﺎﺳﯩﻼﻟﯩـﺴﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷـﺎﺭﻯ‬ ‫ﺋﻪﺗــﺮﺍﭘﯩﲎ ‪ 22‬ﺩەﻗﯩﻘﯩــﺪە ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺑــﻮﻻﺗﱴ(‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑــﯘ ﺳــﺎﻧﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷــﺎﺭﻯ ﺋﯜﭼﯜﻧــﺪﯗﺭ‪ .‬ﻗﯘﻳــﺎﺵ ﺳﯩــﺴﺘﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩــﭗ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﺳﯩـــﺴﺘﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﺳـــﯜﺭﺋﯩﱴ ﺋﻪﻗﯩـــﻞ ﻳﻪﲤﯩﮕـــﯜﺩەﻙ ﺩەﺭﯨﺠﯩـــﺪە ﺗﯧـــﺰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻪﻣـــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺳﯩـــﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭ ﻗـــﺎﻧﭽﻪ ﭼـــﻮڭ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻧﭽﻪ ﺳـــﯜﺭﺋﯩﱴ ﺷـــﯘﻧﭽﻪ ﺋﺎﺷـــﯩﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﻳـــﺎﺵ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﻣﺎﻥ ﻳﻮﱃ ﻣﻪﺭﻛﯩـﺰﻯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺋـﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺳـﯜﺭﺋﯩﱴ ﺳـﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﺩەﻝ ‪ 720‬ﻣﯩــﯔ ﻛﯩﻠــﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‪ 200 .‬ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩﻗــﺎ ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻻﺭﱏ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ”ﺳﺎﻣﺎﻥ ﻳﻮﱃ ﺗﻮﭘﻰ“ﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺳـﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ‪950‬‬ ‫ﻣﯩﯔ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‪.‬‬ ‫ﺷــﻪﻙ‪-‬ﺷﯜﺑﻬﯩــﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﻣــﯘﺭەﻛﻜﻪپ ۋە ﺗﯧــﺰ ھــﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺳﯩــﺴﺘﯧﻤﺎ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺑﯜﻳﯜﻙ ﺑـﺎﻻ‪-‬ﻗﺎﺯﺍﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤـﺎﱃ ﺋﯩﻨﺘـﺎﻳﯩﻦ ﭼـﻮڭ‪ .‬ﺋﻪﳑـﺎ‬ ‫ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ ﻳــﯜﺯ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﻣــﯘ ھﺎﻳــﺎﺗﯩﻤﯩﺰﱏ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﻠﯩــﻚ ﺋﯩﭽﯩــﺪە‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻜﻰ ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﳑﻪﻝ‬ ‫ﺗﻪﯕﭙﯘﯕﻠﯘﻗﻘﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺭﻭﻟﯩﲎ ﺟﺎﺭﻯ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﻧـﺎ ﻣﯘﺷـﯘ ﺳـﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻧﺪەﻙ‪ ،‬ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺑﯘ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﺎ ﺋﯩﭽﯩﺪە ”ھﯧﭽﺒﯩﺮ ﻧﯘﻗﺴﺎﻥ“ ﻳﻮﻕ‪.‬‬

‫ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻳﯚﻧﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻗﯘﻳﺎﺵ ۋە ﺋﺎﻱ ﺗﻮﻏﺮﯗﻟﯘﻕ ﺳـﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪە ھﻪﺭ ﺑﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﻣـﯘﻗﯩﻢ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪56‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻛﯧﭽﯩﲎ ۋە ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﱏ‪ ،‬ﻛـﯜﻧﲎ ھﻪﻡ ﺋـﺎﻳﲎ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﺮﻯ )ﺋـﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧـﺎﺱ( ﭘﻪﻟﻪﻛـﺘﻪ ﺳـﻪﻳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪») ‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴـﺎ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-33 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺳــﻪﻳﯩﺮ ﻗﯩﻠﻤــﺎﻕ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺪە‬ ‫”ﺳــﺎﺑﺎھﺎ“ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩــﺪﯗ ۋە ﻗﯘﻳﺎﺷــﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻪﻣــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭﯨﻜﯩــﺘﯩﲎ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﺘﻪ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯚﺯ ﻗﯘﻳﺎﺵ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪە ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﻮﻧﱰﻭﻟﺴﯩﺰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺯ ﺋـﻮﻗﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧـﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ﻳـﻮﻟﲎ ﺑﻮﻳﻠﯩـﺸﻰ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﻣﯘﺳـﺘﻪھﻜﻪﻡ ﺑﻮﳌﯩﻐـﺎﻥ ﺋﯧﻨﯩـﻖ ﺑﯩـﺮ ﺋﻮﺭﺑﯩﯧﺘﯩـﺪﺍ ﻳﯜﺭﯛۋﺍﺗﻘـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﻛــﯜﻥ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻧــﮕﻪﻥ ﺟﺎﻳﻐــﺎ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺳــﻪﻳﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺑــﯘ‪ ،‬ﻏﺎﻟﯩــﺐ‪ ،‬ھﻪﳑﯩــﻦ‬ ‫ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﺌﺎﻻ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩـﮕﻪﻥ ﺋﯩـﺸﯩﺪﯗﺭ‪») ‬ﻳﺎﺳـﯩﻦ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-38‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗـﻠﻪﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﻠﯩﻚ‬ ‫ﻛــﯚﺯﯨﺘﯩﺶ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭼﯜﺷــﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﺎﺳــﱰﻭﻧﻮﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﯨــﺸﯩﭽﻪ‪ ،‬ﻗﯘﻳــﺎﺵ‪،‬‬ ‫”ﺳــﻮﻻﺭ ﺋــﺎﭘﯧﻜﺲ“ ﻧــﺎﻣﻰ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘــﺎﱏ ﺑــﻮﻳﻼپ ۋﯦﮕــﺎ ﻳﯘﻟﺘــﯘﺯﻯ‬ ‫ﻳﯚﻧﯜﻟﯜﺷــــﯩﺪە ﺳــــﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ‪ 720‬ﻣﯩــــﯔ ﻛﯩﻠﻮﻣﺘﯧﺮﻟﯩــــﻖ ﻳــــﯘﻗﯩﺮﻯ ﺗﯧــــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﺩﺩﯨﻲ ھﯧﺴﺎﺏ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﻳﺎﺷـﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧـﺪە ‪17‬ﻣﯩﻠﻴـﻮﻥ ‪280‬‬ ‫ﻣﯩﯔ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﻳﯜﺭﮔﯩﻨﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﻳـﺎﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩـﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺗـﺎﺭﺗﯩﺶ‬ ‫ﻛﯜﭼﻰ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﻰ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘـﺎﻻﺭ ۋە ﺳـﯜﻧﺌﯩﻲ ھﻪﻣﺮﺍھﻼﺭﻣـﯘ ﺷـﯘ‬ ‫ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﲎ ﺑﺎﺳﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻳﯘﻣﯩﻼﻗﻠﯩﻘﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭﱏ ۋە ﺯﯦﻤﯩــﻨﲎ ھﻪﻕ ﺋﺎﺳﺎﺳــﯩﺪﺍ ﻳــﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﻛــﯧﭽﯩﲎ‬ ‫ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﮔﻪ ﺋﻮﺭﺍﻳﺪﯗ ۋە ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﱏ ﻛـﯧﭽﯩﮕﻪ ﺋﻮﺭﺍﻳـﺪﯗ‪») ...‬ﺯﯗﻣﻪﺭ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-5‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋـــﺎﻟﻪﻣﲎ ﺗﻮﻧﯘﺷــﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨـــﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋﯩﭙـــﺎﺩﯨﻠﻪﺭ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺗﲎ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﺟﻪﻟﭗ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺋﻮﺭﯨﻤـﺎﻕ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩـﻤﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺋﻪﺭەﺑــﭽﻪ ﺳــﯚﺯ ”ﺗﻪﻛــﯟﯨﺮ“ ﺩﯗﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ﺳــﯚﺯﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐــﯘﺭﭼﻪ ﻣﻪﻧﯩــﺴﻰ‬ ‫”ﻳﯘﻣﯩﻼﻕ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺋﻮﺭﯨﻤﺎﻕ“ ﺗﯘﺭ‪) .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ‬ ‫ﻟﯘﻏﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ”ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺳـﻪﻟﻠﻪ ﺋـﻮﺭﺍﺵ“ ﺩﯦﮕﻪﻧـﺪەﻙ ﻳـﯘﻣﯩﻼﻕ ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﲎ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﭘﯧــﺌﯩﻠﻼﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺑــﯘ ﺳــﯚﺯ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩــﺪﯗ(‪ .‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻛــﯧﭽﻪ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﲎ ﺋﻮﺭﯨﺸﻰ )ﺗﻪﻛﯟﯨﺮ ﺋﯧﺘﯩﺸﻰ( ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﭼــﯘﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩــﯔ ﺷــﻪﻛﻠﻰ ھﻪﻗﻘﯩــﺪە ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋﯘﭼﯘﺭﻧﯩﻤــﯘ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ۋە ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﻳﯘﻣﯩﻼﻕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺑﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﭙـﺎﺩﯨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﭘﯧﺌﯩـﻞ‬ ‫ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ‪-7‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩە ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﻳـﯘﻣﯩﻼﻕ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﺎﺳـﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﭼﯜﺷـﻪﻧﭽﯩﺪە ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷﺎﺭﻯ ﺑﺎﺷﻘﯩﭽﻪ ﭘﻪﺭەﺯ ﻗﯩﻠﯩﻨﺎﺗﱴ‪ .‬ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺗﯜﺯ ﺑﯩـﺮ ﺗﻪﻛـﺸﯩﻠﯩﻚ ﺩەپ‬ ‫ﭼﯜﺷــﯩﻨﯩﻠﻪﺗﱴ ۋە ﺑــﺎﺭﻟﯩﻖ ھﯧــﺴﺎﺏ ۋە ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﻠﻪﺭﻣﯘ ﺷــﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘــﺎ‬ ‫ﺑﻮﻻﺗﱴ‪ .‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻪﻣﲎ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻧـﺪە‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻘﻪﺩەﺭ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭﮔﯜﭼﻰ ﺳـﯚﺯﻟﻪﺭ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐـﺎﻥ‪ .‬ﺑﯩـﺰ ﺗﯧﺨـﻰ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺋﻪﺳـﯩﺮﺩە ﺑﯩﻠـﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨـﺪە ‪1400‬ﻳﯩـﻞ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﺗﻤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﻪۋەﺗﻠﯩﻚ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﺎﻟﻪﻡ ھﻪﻗﻘﯩﺪە‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋﯘﭼﯘﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻜﻰ ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﱏ ﺳـﯩﻠﻪﺭ )ﻧﯩـﯔ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩـﺸﯩﯖﻼﺭ(‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺋﺎﲰـﺎﻧﲎ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺸﻘﺎ ﻳﯜﺯﻟﯩﻨﯩـﭗ‪ ،‬ﺋـﯘﱏ ﻗﯘﺳﯘﺭﺳـﯩﺰ ﻳﻪﺗـﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﲰــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ھﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳــﯩﲎ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩــﺪﯗﺭ‪») ‬ﺑﻪﻗﻪﺭە«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-29 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘ ﺋﺎﲰﺎﻧﲎ )ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺸﻘﺎ( ﻳﯜﺯﻟﻪﻧﺪﻯ‪ ،‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺗﯘﻣـﺎﻥ ھﺎﻟﯩﺘﯩـﺪە‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ ...‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰـﺎﻧﲎ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻛﯜﻧـﺪە ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ھﻪﺭ ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺸﯩﲎ‬ ‫ﺋـــــﯚﺯﯨﮕﻪ ﺑﯩﻠـــــﺪﯛﺭﺩﻯ )ﻳﻪﱏ ھﻪﺭ ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩـــــﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـــــﺎﺟﻠﯩﻖ ﺋﯩـــــﺸﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﺩﻯ(‪») ...‬ﻓﯘﺳﺴﯩﻠﻪﺕ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-12 ،-11 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﻪﺗــﺘﻪ ﺋﺎﲰــﺎﻥ ﺳــﯚﺯﻯ ﺋــﺎﻟﻪﻣﲎ ﺋﯩﭙــﺎﺩﯨﻠﻪﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴــﺎ‬ ‫ﺋﺎﲰﯩﻨﯩﲎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺵ ﺋﯜﭼﯜﳕﯘ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﺳﯚﺯﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻼﻣﺪﯨﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻚ ﻳﻪﻛﯜﱏ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﯘﳌﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴــﺎ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﺳــﯩﻨﯩﯔ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯜﺳــﱴ‪-‬ﺋﯜﺳــﺘﯩﮕﻪ ﺗﯩﺰﯨﻠﻐــﺎﻥ‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﻗـﺎﺗﻼﻣﻼﺭﺩﯨﻦ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻨﻤﻪﻛـﺘﻪ‪ .‬ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﻠﯩـﻚ ﺗﻪﺭﻛﯩـﭗ ۋە‬ ‫ﻳﺎﻛﻰ ھﺎۋﺍ ﺋﯩﺴﺴﯩﻘﻠﯩﻘﻰ ﺋﯚﻟﭽﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭗ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐـﺎﻥ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﺷـﻼﺭﺩﺍ ﺩﯗﻧﻴـﺎ‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﺳﻰ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻼﻡ ﺩەپ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻧﻠﻪﺷـﺘﯜﺭﯛﻟﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ‪ 48‬ﺳـﺎﺋﻪﺗﻠﯩﻚ‬ ‫ھــﺎۋﺍ ﺭﺍﱙ ﺗﻪﲬﯩﻨﻠﯩﺮﯨــﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ۋە” ‪Limited Fine Mesh‬‬ ‫‪ “Model‬ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ ﻣﻮﺩﯦﻠﯩﻐــﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻤﯘ ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ‬ ‫ﻳﻪﺗــﺘﻪ ﻗﺎﺗﻼﻣــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﻣﯧﱰﻭﻟــﻮﮔﯩﻴﻪ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺭەﺗﻜﻪ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﯗﳌﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺗﺮﻭﻣﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ‪ -2 ،‬ﺳﱰﺍﻣﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ‪ -3 ،‬ﻣﯧﺰﻭﺳــﻔﯩﺮﺍ‪ -4 ،‬ﺗﯧﺮﻣﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ‪-5 ،‬‬ ‫‪59‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯧﻜﺰﻭﺳﻔﯩﺮﺍ‪ -6 ،‬ﺋﯩﻴﻮﳕﻮﺳﻔﯩﺮﺍ‪ -7 ،‬ﻣﺎﮔﻨﯧﺘﻤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ‪.‬‬

‫ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭ ﺋﯚﮔﺰە‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﲰﺎﻧﲎ ﺑﯩﺰ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﺋﯚﮔﺰە ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪ ،‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﻣﯘﺷـﺮﯨﻜﻼﺭ(‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﯨﻜﻰ )ﻛﯜﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻱ‪ ،‬ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺋـﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﯩـﺪﯗﺭ‪») ‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴـﺎ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-32‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋﺎﻻھﯩــﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ‪ - 20‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﺩﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﱏ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﭼﯚﺭﯨﺪﯨﮕﻪﻥ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩـﺸﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺘﺎﻳﯩﻦ ﺯﻭﺭ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﻳـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﺷـﺎﺭﯨﻐﺎ ﺋـﯘﺩﯗﻝ ﻳﯧﻘﯩﻨﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﭼﻮڭ‪-‬ﻛﯩﭽﯩﻚ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯧﺘﻮﺭﯨﺘﲎ ﺋﯧﺮﯨﺘﯩﭗ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﭼﯜﺷﯜپ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺯﻭﺭ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﺷﯩﲎ ﺗﻮﺳﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ۋە ﺟـﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺯﯨﻴـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻧـﯘﺭﻻﺭﱏ‬ ‫ﺳــﯜﺯﯨﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﺑــﯘ ﺋﺎﻻھﯩــﺪﯨﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩــﭗ ﻳﯧــﺮﻯ ﺷــﯘﻛﻰ‪،‬‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺯﯨﻴﺎﻧﺴﯩﺰ ﻣﯩﻘﺘﺎﺭﺩﯨﻜﻰ ﻧﯘﺭﻻﺭﱏ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻛﯚﺭﯛﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭ‪ ،‬ﺋﯩﻨﻔﯩـﺮﺍ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻞ ﻧـﯘﺭ ۋە ﺭﺍﺩﯨﺌـﻮ ﺩﻭﻟﻘـﯘﻧﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﳑﯩـﺴﻰ ھﺎﻳـﺎﺗﻠﯩﻖ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺯﯙﺭﯛﺭ ﻧﯘﺭﻻﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﲤﻮﺳـﻔﯩﺮﺍ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩـﻚ ﻣﯩﻘﺘـﺎﺭﺩﺍ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜﺷــﯩﮕﻪ ﺭﯗﺧــﺴﻪﺕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋــﯘﻟﱰﺍ ﺑﯩﻨﻪﭘــﺸﻪ ﻧــﯘﺭﻻﺭ ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﻓﻮﺗﻮﺳــﯧﻨﺘﯧﺰ ﺭﻭﱃ ۋە ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﺎﻳــﺎﺕ ﻗﯧﻠﯩــﺸﻰ‬ ‫ﻧﯘﻗﺘﯩـــﺴﯩﺪﯨﻦ ﻏـــﺎﻳﻪﺕ ﭼـــﻮڭ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﺎﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﻳـــﺎﺵ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـــﺪﯨﻦ ﭼﯧﭽﯩﻠﻐـــﺎﻥ‬ ‫‪60‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺷــﯩﺪﺩەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﻟﱰﺍﺑﯩﻨﻪﭘــﺸﻪ ﻧﯘﺭﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻛــﯚپ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﺋــﻮﺯﻭﻥ‬ ‫ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﯩــﺪﺍ ﺳــﯜﺯﯛﻟﯩﺪﯗ ۋە ﺩﯗﻧﻴــﺎ ﻳــﯜﺯﯨﮕﻪ ھﺎﻳــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩــﻚ ﺋــﺎﺯ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩﻠﻪﻧـﻼ ﻗﺎﳌﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻟﻪﻣﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺗﻪﲬﯩﻨﻪﻥ ﻧﯚﻟﺪﯨﻦ ﺗـﯚۋەﻥ ‪ 270‬ﺩەﺭﯨﺠﯩﻠﯩـﻚ ﺋﯜﺷـﺸﯜﺗﻜﯜﭼﻰ ﺳـﻮﻏﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷﺎﺭﻯ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯗﻧﻴــﺎﱏ ﺯﯨﻴــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﺳــﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳــﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍﻻ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ”ۋﺍﻥ ﺋــﺎﻟﻠﻪﻥ ﺑﻪﻟﺒــﺎﻏﻠﯩﺮﻯ“ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﺎﮔﻨﯧــﺖ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﯩــﺪﯨﻦ ﻣﻪﻧــﺒﻪﻟﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﺗﻼﳑﯘ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﺎﻣﯩﺰﻏــﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺯﯨﻴــﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﻧﯘﺭﻻﺭﻏـــﺎ ﻗﺎﺭﺷـــﻰ ﺑﯩـــﺮ ﻗﺎﻟﻘـــﺎﻥ ۋەﺯﯨﭙﯩـــﺴﯩﲎ ﺋﯚﺗﻪﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﻳﺎﺷـــﺘﯩﻦ ۋە ﺑﺎﺷـــﻘﺎ‬ ‫ﻳﯘﻟﺘﯘﺯﻻﺭﺩﯨﻦ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﻧـﯘﺭﻻﺭ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ھـﺎﻻﻛﻪﺕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ‪ .‬ﺑﻮﻟﯘﭘﻤﯘ ﻗﯘﻳﺎﺷﺘﺎ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ۋە ”ﭼﺎﻗﻨـــﺎﺵ“ ﻧـــﺎﻣﻰ ﺑﯧـــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩـــﺮﮔﯩﻴﻪ ﭘﺎﺭﺗﻼﺷـــﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﮔﻪﺭ ۋﺍﻥ ﺋـــﺎﻟﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﻪﻟﺒﺎﻏﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﳌﯩﺴﺎ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﲎ ﻳﻮﻕ ﻗﯩﻼﻻﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ۋﺍﻥ ﺋﺎﻟﻠﻪﻥ ﺑﻪﻟﺒﺎﻏﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ھﺎﻳﺎﺗﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﻣﯘھﯩﻤﻠﯩﻘﯩﲎ ﺩﻭﻛﺘـﻮﺭ ھـﯘگ ﺭﻭﺱ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ ﻗﯘﻳــﺎﺵ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘــﺎﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪڭ ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﺯﯨﭽﻠﯩﻘﻘــﺎ ﺋﯩــﮕﻪ‪ .‬ﻳﻪﺭﺷــﺎﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑــﯘ ﭼــﻮڭ ﻧﯧﻜﯩــﻞ‪-‬ﺗﯚﻣــﯜﺭ ﻳﺎﺩﺭﻭﺳــﻰ ﭼــﻮڭ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻣﺎﮔﻨﯧﺘﻠﯩﻖ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﺎﮔﻨﯧﺖ ﻣﻪﻳـﺪﺍﱏ ۋﺍﻥ ﺋـﺎﻟﻠﻪﻥ ﺭﺍﺩﯨﻴﺎﺗﺴﯩﻴﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﯘﭼﻰ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﯩﲎ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﻗـﺎﺗﻼﻡ ﻳﻪﺭ ﻳـﯜﺯﯨﲎ ﺭﺍﺩﯨﺌﺎﺗـﺴﯩﻴﻪ‬ ‫ﺑﻮﻣﺒﺎﺭﺩﯨﻤﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﯘ ﻗﻮﻏﺪﯨﻐﯘﭼﻰ ﻗﺎﺗﻼﻡ ﺑﻮﳌﯩﺴﺎ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴـﺎﺩﺍ‬ ‫ھﺎﻳــﺎﺗﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟــﯘﺕ ﺑﻮﳌــﺎﻳﺘﱴ‪ .‬ﻣﺎﮔﻨﯧــﺖ ﻣﻪﻳــﺪﺍﱏ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ۋە ﻗﯩﻴــﺎﻟﯩﻖ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﯨــﻦ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﺎ ﻣﯧﺮﻛﯘﺭﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻣﯧﺮﻛﯘﺭﯨﻨﯩﯔ ﻣﺎﮔﻨﯧﺖ ﻣﻪﻳـﺪﺍﱏ‬ ‫ﻛـــﯜﭼﻰ ﻳﻪﺭ ﺷـــﺎﺭﯨﻨﯩﯖﻜﯩﺪﯨﻦ ‪ 100‬ھﻪﺳـــﺴﻪ ﺋـــﺎﺯ‪ .‬ۋﺍﻥ‪-‬ﺋـــﺎﻟﻠﻪﻥ ﺭﺍﺩﯨﺌﺎﺗـــﺴﯩﻴﻪ‬ ‫‪61‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﻮﺭﯗﻏﯘﭼﻰ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻐﯩﻼ ﺧﺎﺱ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋـــﯚﺗﻜﻪﻥ ﻳﯩﻠـــﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻨﯩﻘﻼﻧﻐـــﺎﻥ )ﻗﯘﻳﺎﺷـــﺘﯩﻜﻰ( ﺑﯩـــﺮ ﭘﺎﺭﺗﻼﺷـــﺘﺎ ﭼﯩﻘﻘـــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﻪﻧﯩﯔ )ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪﺩﯨﻜﻰ( ﺧﯩﺮﯗﲰﺎ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻐﺎ ﺋﯧﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺑﻮﻣﺒﯩـﺴﯩﺪەﻙ ‪100‬‬ ‫ﻣﯩﻠﻴﺎﺭﺩ ﺋﺎﺗﻮﻡ ﺑﻮﻣﺒﯩﺴﯩﻐﺎ ﺗﻪڭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ھﯧـﺴﺎﺑﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﭘﺎﺭﺗﻼﺷـﺘﯩﻦ ‪ 58‬ﺳـﺎﺋﻪﺕ‬ ‫ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻛﻮﻣﭙﺎﺳــﻨﯩﯔ ﺳــﯩﱰﯦﻠﻜﯩﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺯﯨﻴــﺎﺩە ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗــﻠﻪﺭ ﻛــﯚﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﺩﯗﻧﻴــﺎ‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﺳﯩﻨﯩﯔ ‪ 250‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋﯩﺴـﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﺑﯩـﺮﺍﻗﻼ ﺋـﯚﺭﻟﻪپ ‪2500‬‬ ‫ﺳﯧﻠﺴﯩﻴﻪ ﮔﺮﺩﯗﺳﻘﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﺋـﯘﱏ ﺋـﻮﺭﺍپ ﺗﯘﺭﻏـﺎﻥ ۋە ﺗﺎﺷـﻘﻰ ﺧﻪۋپ‪-‬‬ ‫ﺧﻪﺗﻪﺭﺩﯨﻦ ﻗﻮﻏﺪﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﻛﻪﳑﻪﻝ ﺑﯩﺮ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﺎ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩﯗﻧﻴﺎﱏ ﺋﻮﺭﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ﻗﻮﻏـﺪﯨﻐﯘﭼﻰ ﻗﺎﻟﻘـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻥ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە »ﺗــﺎﺭﯨﻖ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-11‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﺷــﭽﺎﻥ ﺋﺎﲰــﺎﻥ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳــﻪﻣﻜﻰ‪») ‬ﺗــﺎﺭﯨﻖ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-11 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ”ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﺷﭽﺎﻥ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ”ﺭەﺟـﻰ“‬ ‫ﺳــﯚﺯﻯ ”ﻛﻪﻳــﻨﯩﮕﻪ ﭼــﯚﺭﯨﮕﻪﻥ ﻳــﺎﻛﻰ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏــﺎﻥ“ ﻣﻪﻧﯩــﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﻟــﯘﻡ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺩﯗﻧﻴﺎﱏ ﺋﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﲤﻮﺳـﻔﯩﺮﺍ ﺑﻪﻙ ﭼـﻮڭ ﻗﺎﺗﻼﻣـﺪﯨﻦ ﺗﻪﺷـﻜﯩﻞ ﺗﺎﭘﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻨﯩــﯔ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏــﺎ ﭘﺎﻳــﺪﯨﻠﯩﻖ ﻣــﯘھﯩﻢ ﺑﯩــﺮ ۋەﺯﯨﭙﯩــﺴﻰ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ﺗﻪھﻠﯩــﻞ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯩﻨﯩﺪﺍ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﻳﺎﻛﻰ ﻧﯘﺭﻻﺭﱏ ﺋـﺎﻟﻪﻣﮕﻪ‬ ‫‪62‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﺎﻛﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩە ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﯩﲎ ﺑﯩـﺮ ﻗـﺎﻧﭽﻪ ﻣﯩـﺴﺎﻝ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳـــﯩﻠﻪﻥ‪ 15-13 ،‬ﻛﯩﻠـــﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﯩﻜـــﻰ ﺋﺎﲤﻮﺳـــﻔﯩﺮﺍ ﻗـــﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﺋﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻥ ﺳﯘ ھﻮﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺯﯨﭽﻠﯩﺸﯩﭗ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩـﺸﯩﲎ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯗ‪ 25 .‬ﻛﯩﻠـﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﯩﻜـﻰ ﺳﯩﱰﺍﺗﻮﺳـﻔﯩﺮﺍﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳـﺘﯩﻨﻘﻰ ﻗـﺎﺗﻠﯩﻤﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﻮﺯﻭﻧﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ ﺋﺎﻟﻪﻣــﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﺭﺍﺩﯨﺌﺎﺳــﻴﻮﻥ ۋە ﺋﯘﻟﺘﯩﺮﺍﺑﯩﻨﻪﭘــﺸﻪ ﻧــﯘﺭﻻﺭﱏ‬ ‫ﭼﯧﭽﯩــﭗ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻳﻪﺭ ﻳــﯜﺯﯨﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩــﭗ ﻛﻪﳌﻪﺳــﺘﯩﻨﻼ ﺋــﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﯩﲎ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﺌﻮﻧﻮﺳﻔﯩﺮﺍ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺭﺍﺩﯨﺌـﻮ ﺩﻭﻟﻘـﯘﻧﻠﯩﺮﯨﲎ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺳﯜﻧﺌﯩﻲ ھﻪﻣﺮﺍھﻘﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩـﯔ ھﻪﺭ ﻗﺎﻳـﺴﻰ ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﻗـﺎﻳﺘﯘﺭﯗپ‪،‬‬ ‫ﺳﯩﻤﺴﯩﺰ ﺗﯧﻠﯧﻔﻮﻥ‪ ،‬ﺭﺍﺩﯨﺌﻮ ۋە ﺗﯧﻠﯩـﯟﯨﺰﯨﻴﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩـﺸﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋـﯘﺯﺍﻕ ﻣﯘﺳـﺎﭘﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ‬ ‫ﻗﻮﺑﯘﻟﻠﯩﻨﺎﻟﯩــﺸﯩﲎ ﺳــﺎﻗﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﮔﻨﯧﺘﻮﺳــﻔﯩﺮﺍ ﻗــﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﻗﯘﻳﺎﺷــﺘﯩﻦ ۋە ﺑﺎﺷــﻘﺎ‬ ‫ﻳﯘﻟﺘـــﯘﺯﻻﺭﺩﯨﻦ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐـــﺎﻥ ﺯﯨﻴـــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺭﺍﺩﯨﺌﻮﺋﺎﻛﺘﯩـــﭗ ﭘـــﺎﺭﭼﯩﻼﺭﱏ ﻳﻪﺭ ﻳـــﯜﺯﯨﮕﻪ‬ ‫ﺑﺎﺭﻏﯘﺯﻣﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﺎﻟﻪﻣﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻥ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯧﺨﻰ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷــﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺳــﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﻳﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻣﻪﻟﯘﻣــﺎﺗﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩــﺮﻯ ﻳﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐــﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﲰﺎﻧﲎ ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﻤﯘ ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ )ﻳﻪﱏ ﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ( ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺟـﺎﺭﻯ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯗ‪،‬‬ ‫‪63‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫)ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑــﯘﱏ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺷــﯜﻡ( ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ھﻪﳑﯩــﮕﻪ ﻗــﺎﺩﯨﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ۋە‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳــﯩﲎ ﺗﻮﻟــﯘﻕ ﺑﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﯩﻠﯩــﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻧــﺪﯗﺭ‪‬‬ ‫)»ﺗﻪﻻﻕ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-12 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻘﺎ ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ ﻣﻪﻧـﺒﻪﻟﻪﺭﺩە ﺋـﻮﺭﯗﻥ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ ۋە ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻼﻣـﺪﯨﻦ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺭەﺗﻜﻪ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﻏﺎﻥ ﺑﯘ ﻗﺎﺗﻼﻣﻼﺭ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫‪-1‬ﻗـــﺎﺕ‪ :‬ﻟﯩﺘﻮﺳـــﻔﯧﺮﺍ )ﺳـــﯘ(؛ ‪-2‬ﻗـــﺎﺕ‪ :‬ﻟﯩﺘﻮﺳـــﻔﯧﺮﺍ )ﻗﯘﺭﯗﻗﻠـــﯘﻕ(؛ ‪:3‬‬ ‫ﺋﺎﺳﺘﯧﻨﻮﺳﻔﯧﺮﺍ؛ ‪ :4‬ﺋﯜﺳﺖ ﭘﻮﺳﺘﻼﻕ؛ ‪ :5‬ﺋﺎﺳﺖ ﭘﻮﺳﺘﻼﻕ؛ ‪ :6‬ﺗﺎﺷـﻘﻰ ﻳـﺎﺩﺭﻭ‪:7 :‬‬ ‫ﺋﯩﭽﻜﻰ ﻳﺎﺩﺭﻭ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-20‬ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐـﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﻗـﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻼﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﻜﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷﻰ‪ ،‬ﺷـﻪﻙ‪-‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻛﯚپ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ۋەﺯﯨﭙﯩﺴﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﮔﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺭﻭﱃ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫‪‬ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەپ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣـﺴﯩﺰ ﺑﻮﳌﺎﺳـﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺯﯦﻤﯩﻨـﺪﺍ‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﱏ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭﱏ )ﺳـﻪﭘﻪﺭﺩە( ﻛـﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ﻣﻪﻗـﺴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﯟﺍﻟـﺴﯘﻥ‬ ‫ﺩەپ‪ ،‬ﺗﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻛﻪڭ ﻳﻮﻟﻼﺭﱏ ﻳﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪») ‬ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-31 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺴﺎ‪ ،‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺷـﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﲎ ﺋـﺎﻟﻐﯘﭼﻰ‬ ‫ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻰ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨـﻞ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩە ھﯧﭽﺒﯩـﺮ‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﯩــﻨﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑــﯘ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺕ ھــﺎﺯﯨﺮ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﮔﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﯨﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫‪64‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘﺭﯗﻧــﺪﯨﻨﻼ ﺗــﺎﻏﻼﺭ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋﯧﮕﯩــﺰﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ﺩەپ ﻗــﺎﺭﯨﻼﺗﱴ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩـﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﻪﻛـﺸﯩﻠﯩﻜﺘﯩﻜﻰ ﺋﯧﮕﯩـﺰﻟﯩﻜﻠﻪﺭ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﯩﲎ‪،‬‬ ‫”ﺗــﺎﻍ ﻳﯩﻠﺘﯩــﺰﻯ“ ﻧــﺎﻣﻰ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻗﯩــﺴﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﺯﺍﻣــﺎﻧﻼﺭﺩﯗﺭ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﯩـــﺪﯨﻦ ‪ 15-10‬ھﻪﺳـــﺴﯩﮕﯩﭽﻪ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳـــﺘﯩﻐﺎ ﺋـــﯘﺩﯗﻝ ﺳـــﻮﺯﯗﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﯩــﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﺋﺎﻻھﯩــﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺗــﺎﻏﻼﺭ ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩــﺮ ﻣﯩﻘﻨﯩــﯔ ﻳــﺎﻛﻰ‬ ‫ﻗﯘﺯﯗﻗﻨﯩﯔ ﭼﯧﺪﯨﺮﱏ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﯔ ﺑﺎﻏﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺭﻭﻟﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﭼﻮﻗﻘﯩـــﺴﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـــﺪﯨﻦ ‪ 9‬ﻛﯩﻠـــﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﯧﮕﯩـــﺰ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ھﯩﻤﺎﻻﻳـــﺎ ﺗﯧﻐﯩﻨﯩـــﯔ‬ ‫‪125‬ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮﺩﯨﻦ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ھــﺎﺯﯨﺮﻣﯘ ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜــﺎ ﭘﻪﻧــﻠﻪﺭ ﺋﺎﻛﺎﺩﯦﻤﯩﻴﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻘﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﯩــﻚ‬ ‫ﭘﺮﯦــﺴﻨﯩﯔ ﺩﯗﻧﻴــﺎ ﻣﯩﻘﻴﺎﺳــﯩﺪﺍ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻛــﯚپ ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳــﺘﯧﺘﺘﻪ ﺩەﺭﺳــﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ‬ ‫ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ »ﺩﯗﻧﻴﺎ« ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯘﺯﯗﻕ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ‬ ‫ۋە ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗﯧﻘﯩﻠﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ﺑﻮﻟــﺴﺎ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺷــﯘ ﺭﻭﱃ ”ﻗــﻮﺯﯗﻕ“ ﻗــﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﻠﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪)‬ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪە ﻣﯘﻗﯩﻤﻠﯩﺸﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ۋە ﻛﻪڭ ﺗﯜﻟﻪﯕﻠﯩﻜﻠﻪﺭﺩە ﺯﯨـﺮﺍﺋﻪﺕ‬ ‫ﺗﯧﺮﯨﭗ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩـﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ( ﺯﯦﻤﯩـﻨﲎ ﺑﯩـﺴﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩـﺪﯗﻗﻤﯘ؟ )ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺗﻪۋﺭەپ ﻛﻪﲤﻪﺳــﻠﯩﻜﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ( ﺗــﺎﻏﻼﺭﱏ ﻗــﻮﺯﯗﻕ ﻗﯩﻠﻤﯩــﺪﯗﻗﻤﯘ؟‪») ‬ﻧﻪﺑﻪ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-7 ،-6 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋــﺎﻟﻼھ ‪‬ﺗــﺎﻏﻼﺭﱏ )ﺯﯦﻤﯩﻨــﺪﺍ( ﻣــﯘﻗﯩﻢ ﻗﯩﻠــﺪﻯ‪‬‬ ‫)»ﻧﺎﺯﯨﺌـــﺎﺕ« ﺳﯜﺭﯨـــﺴﻰ‪-32 ،‬ﺋـــﺎﻳﻪﺕ( ﺩەپ ﺑﯩﻠـــﺪﯛﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺋـــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﺋﻪﺭﺳـــﺎﻳﻬﺎ“ ﺳـــﯚﺯﻯ ”ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻟﯩـــﻖ ﻗﯩﻠـــﺪﻯ‪ ،‬ﻣـــﯘﻗﯩﻢ ﻗﯩﻠـــﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺗﯚﻣﯜﺭﻟﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻗـﺎﻗﱴ“ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪە ﻛﻪﳌﻪﻛـﺘﻪ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗــﺎﻏﻼﺭ ﻳﻪﺭ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺗﯘﺗﯩــﺸﯩﺶ ﻧﯘﻗﺘﯩﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﻳــﯜﺯﻯ ۋە ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳــﺘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯘﺩﯗﻝ ﺳﻮﺯﯗﻟﯘپ ﺑﯘ ﻗﺎﺗﻼﻣﻼﺭﱏ ﺑﯩﺮ ‪ -‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﻣﯩﻘﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﻣﻮﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳﻪﺭ‬ ‫‪65‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﭘﻮﺳــﺘﯩﲎ ﻣﯘﺳــﺘﻪھﻜﻪﻣﻠﻪپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻣﺎﮔﻤــﺎ ﻗــﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺋﯜﺳــﺘﯩﺪە ﻳــﺎﻛﻰ ﺋــﯚﺯ‬ ‫ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻗﯧﻴﯩـﭗ ﻛﯧﺘﯩـﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟـﺪﯨﲎ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩـﺴﻰ‪ ،‬ﺗـﺎﻏﻼﺭﱏ‬ ‫ﺗﺎﺧﺘﺎﻳﻼﺭﱏ ﻣﯘﻗﯩﻢ ﺗﯘﺗﺎﺷﺘﯘﺭﯗپ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ﻣﯩﻘﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﺎﻻﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺗـﺎﺵ ﺟﯩﻨـﺴﻠﯩﻖ ﺳـﯩﺮﺗﻘﻰ ﻗـﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﭼﯚﻛـﯜپ‬ ‫)ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﯧﻴﯩﭗ( ﻳﯧﺮﯨﻠﻐـﺎﻥ ھﻪﻣـﺪە ﺋﯧـﺮﯨﮕﻪﻥ ﻣﺎﮔﻤـﺎ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﻧﻐـﺎﻥ‪ .‬ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺷـــﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋـــﯚﺯ ﺋـــﻮﻗﻰ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـــﺪﯨﻜﻰ ﺋـــﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺗﯧﺰﻟﯩﻜـــﻰ ﻧﺎھـــﺎﻳﯩﱴ ﻳـــﯘﻗﯩﺮﻯ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻣﯘﻗﯩﻤﻼﺷــﺘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ ﺗﻪﺳــﯩﺮﻯ ﺑﻮﳌﯩــﺴﺎ ﺋـــﯘ‬ ‫ﭘــﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ھﺎﻟﯩﺘﯩــﺪە ﺑــﻮﻻﺗﱴ‪ .‬ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﻪھﯟﺍﻟــﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨــﺪە ﺗــﯘﭘﺮﺍﻕ‬ ‫ﺑﯩــﺮﯨﻜﻪﳌﻪﻳﺘﱴ‪ ،‬ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﺘــﺎ ھــﯧﭻ ﺳــﯘ ﺯﺍﭘﯩــﺴﻰ ﺑﻮﳌــﺎﻳﺘﱴ‪ ،‬ھﯧﭽﺒﯩــﺮ ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻙ ﺑﯩــﺦ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﳌﺎﻳﺘﱴ‪ ،‬ھﯧﭽﺒﯩﺮ ﻳﻮﻝ‪ ،‬ﺋﯚﻱ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﻗﯩﻠﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﳌﺎﻳﺘﱴ؛ ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ‬ ‫ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟـﯘﺕ ﺑﻮﻻﳌـﺎﻳﺘﱴ‪ .‬ﻣﯘﺷـﯘ ﺳـﻪۋەﺏ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﺎﻏﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺭەﳘﯩﱴ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻣﯩﺨﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ۋەﺯﯨﭙﻪ ﺋﯚﺗﻪپ‪ ،‬ﻗﯩﺘﺌﻪﺳﯩﻤﺎﻥ ﻳﯩﻐﯩﻨـﺪﯨﻼﺭﱏ‬ ‫ﺋﻮﻛﻴﺎﻥ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯘﺩﯗﻝ ﺗﯘﺗﺎﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯗ ۋە ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﲎ ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪ ،‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﮔﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ ۋە ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺵ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻠﯩﺮﻯ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ ﭼـﻮڭ ﺑﯩـﺮ ھﺎﻳـﺎﺗﯩﻲ ﺭﻭﱃ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ‬ ‫ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﺩە ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﯜﻛـﺴﻪﻙ‬ ‫ھﯧﻜﻤﻪﺗﻜﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯚﺭﻧﻪﻙ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪ ...‬ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەپ ﺳﯩﻠﻪﺭﱏ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻣﺴﯩﺰ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﯘﻥ ﺩەپ‪ ،‬ﻳﻪﺭﺩە ﺗـﺎﻏﻼﺭﱏ‬ ‫ﺋﻮﺭﻧﺎﺗﱴ‪») ...‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-10 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﺘﯩﻜﯩﺪەﻙ ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳـﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـﻖ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﺮﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪66‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪‬ﺗﺎﻏﻼﺭﱏ ﺗﯘﺭﻏﯘﻥ ھﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﮔﯘﻣـﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﺴﻪﻥ‪ ،‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯘﻟـﯘﺗﺘﻪﻙ‬ ‫ﭼﯚﮔﯩﻠﻪپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪...‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ھﻪﺭﯨﻜﯩـﱴ ﺋـﯘﻻﺭ ﺟﺎﻳﻼﺷـﻘﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳـﺘﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳﱴ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ ﺯﯨـﭻ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﭘﻮﺳـﺘﻼﻕ ﻗـﺎﺗﻠﯩﻤﻰ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە‬ ‫ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺳﯘ ﺋﯜﺯﯛۋﺍﺗﻘﺎﻧﺪەﻙ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪-20‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﮔﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘــﺎﺗﻼﺭ‬ ‫ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳـﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑـﯘ ھﻪﺭﯨﻜﯩـﱴ ﺋﯩﻠﻤﯩـﻲ ﻣﻪﻧـﺒﻪﻟﻪﺭﺩە ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﭘﻮﺳـــﱴ ۋە ﺋﯜﺳـــﺖ ﭘﻮﺳـــﺘﻼﻗﺘﯩﻦ ﺗﻪﺷـــﻜﯩﻞ ﺗﺎﭘﻘـــﺎﻥ ‪ 100‬ﻛﯩﻠـــﻮﻣﯧﺘﯩﺮ‬ ‫ﻗﯧﻠﯩﻨﻠﯩﻘﺘﯩﻜـــــﻰ ﻳﻪﺭ ﻳـــــﯜﺯﻯ ”ﻗـــــﺎﺗﻼﻡ“ ﻧـــــﺎﻣﻰ ﺑﯧـــــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﭘـــــﺎﺭﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪”.‬ﻗــﺎﺗﻼﻡ ﺑﯩﻠﯩﻤــﻰ“ ﻧــﺎﻣﻰ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺗﯩﺌﻮﺭﻣﯩﻐــﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑــﯘ‬ ‫ﻗـــﺎﺗﻼﻣﻼﺭ ﻗﯩﺘـــﺌﻪﻟﻪﺭﱏ ۋە ﺋﻮﻛﻴـــﺎﻥ ﺗﯧﮕﯩﻨﯩﻤـــﯘ ﺑﯩﻠـــﻠﻪ ﻳـــﯚﺗﻜﻪپ ﻳﻪﺭ ﺷـــﺎﺭﯨﺪﺍ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ ...‬ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭ ھﻪﺭﯨﻜﯩﺘﯩﻨﯩـﯔ ﻳﯩﻠـﺪﺍ ‪ 1‬ﺑﯩـﻠﻪﻥ ‪ 5‬ﺳـﺎﻧﺘﯧﻤﯧﺘﯧﺮ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ھﯧــﺴﺎﺑﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﻗــﺎﺗﻼﻣﻼﺭ ﺑــﯘ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﮕﻪﻧــﭽﻪ ﺩﯗﻧﻴــﺎ‬ ‫ﺟﯘﻏﺮﺍﭘﯩﻴﯩﺴﯩﺪە ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨﺸﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﺗﻼﻧﺘﯩﻚ ﺋﻮﻛﻴـﺎﻥ ھﻪﺭ‬ ‫ﻳﯩﻠﻰ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻛﯧﯖﻪﳝﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺩﯦﻤﻪﻛﭽــﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﻣــﯘھﯩﻢ ﻧﯘﻗﺘــﺎ ﺷــﯘ‪ :‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﺭﯨﻜﯩــﺘﯩﲎ ”ﻳــﯚﺗﻜﻪﳌﻪﻙ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﺠﯩﻤﺎﻕ“ ﺩەپ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﮔﻪﻥ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺑــﯘ ھﻪﺭﯨــﻜﻪﺕ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩــﺰﭼﻪ ﺋﺎﺗــﺎﻟﻐﯘﻣﯘ‬ ‫”‪ “Continetal Drift‬ﻳﻪﱏ ”ﻗﯩﺘﺌﻪﻟﻪﺭ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩﺸﻰ“ ﺩﯗﺭ‪.‬‬

‫‪67‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﻧﯩﺴﭙﯩﻴﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩﯔ ﻧﯩﺴﺒﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺑﯩﺮ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻟــﺪﯨﻨﻘﻰ ﺋﻪﺳــﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷــﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯧﻴﻨﯩــﺸﺘﯩﻴﯩﻨﻨﯩﯔ ﻧﯩــﺴﭙﯩﻴﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩــﺴﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐــﺎ ﭼﯩﻘــﱴ‪ .‬ﺋــﯘ ﭼﺎﻏﻘــﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩــﯔ ﻧﯩــﺴﺒﯩﻲ ﺑﯩــﺮ ﺋﯘﻗــﯘﻡ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ‪ ،‬ﻣﺎﻛﺎﻧﻐﺎ ﺑﯧﻘﯩﭗ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳـﺘﱴ‪ .‬ﺋﻪﳑـﺎ ﻣﻪﺷـﻬﯘﺭ ﺋـﺎﻟﯩﻢ‬ ‫ﺋﯧﻴﻨﯩــﺸﺘﯩﻴﯩﻦ ﻧﯩــﺴﺒﯩﻴﻠﯩﻚ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩــﺴﻰ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩــﯔ ھﻪﺟﯩــﻢ ۋە ﺗﯧــﺰﻟﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻗﯘﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩـﺪﺍ ھـﯧﭽﻜﯩﻢ‬ ‫ﺑﯘ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﲎ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺩﯦﻴﻪﳌﯩﮕﻪﻧﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮﻻ ﺋﯩﺴﺘﯩﺴﻨﺎ ﺑﺎﺭ‪ :‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺯﺍﻣﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﯩـﺴﭙﯩﻲ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ ﻛﯚﺭﺳـﯩﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘ ھﻪﻗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﱏ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺭەﺗﻜﻪ ﺗﯘﺭﻏﯘﺯﺍﻻﳝﯩﺰ‪:‬‬ ‫‪ ...‬ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩــﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩــﺮ ﻛــﯜﻥ ﺳــﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺳﺎﻧﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﭽﯩﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪») ‬ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-47 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﺎﲰﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺯﯦﻤﯩــﻨﻐﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ)ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻨﯩــﯔ(ﺋﯩــﺸﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯩــﺪﺍﺭە‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﻰ ﺳـﯩﻠﻪﺭ ﺳـﺎﻧﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯩـﯔ ﻳﯩﻠـﺪەﻙ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩﻐﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪﻳﺪﯗ‪») ‬ﺳـﻪﺟﺪە« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-5‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﭘﻪﺭﯨـــﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺭﻭھ)ﻳﻪﱏ ﺟﯩﱪﯨﺌﯩـــﻞ( ﺋﺎﻟﻼھﻘـــﺎ ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩـــﺮ ﻛﯜﻧـــﺪە‬ ‫ﺋﯚﺭﻟﻪﻳـــﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـــﯔ ﺋﯘﺯﯗﻧﻠـــﯘﻗﻰ ‪50‬ﻣﯩـــﯔ ﻳﯩـــﻞ ﻛﯧﻠﯩـــﺪﯗ‪») ‬ﻣﺎﺋـــﺎﺭﯨﺞ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-4 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪-610‬ﻳﯩﻠﺪﺍ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻐﺎﻥ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ۋﺍﻗﯩﺘﻨﯩـﯔ ﻧﯩـﺴﭙﯩﻴﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻣﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺋﻮﭼــﯘﻕ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯩﻼھــﻰ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﺘــﺎﺏ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺩەﻟﯩﻠﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫‪68‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﺟﯜﭘﻠﯜﻛﻠﻪﺭ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ )ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﻪﻳـﺐ‪-‬ﻧﯘﻗـﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ( ﭘـﺎﻛﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺋـﯘ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺷـﻪﻳﺌﯩﻠﻪﺭﱏ‬ ‫ﺟـــﯘپ ﻳـــﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺯﯦﻤﯩﻨـــﺪﯨﻦ ﺋﯜﻧـــﯜپ ﭼﯩﻘﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳـــﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـــﯔ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ )ﻳﻪﱏ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗـﺎﺗﻼﺭ( ﻧﯩـﯔ‬ ‫ھﻪﳑﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺟﯘﭘﱴ ﺑﺎﺭ‪») ‬ﻳﺎﺳﯩﻦ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-36 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ‪ -‬ﭼﯩﺸﯩﻠﯩﻖ ”ﺟﯜﭘﻠﯜﻙ“ ﺋﯘﻗﯘﻣﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﯕﺪﯨﺸﻰ ﺑﻮﻟـﯘﺵ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮﮔﻪ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ”ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳـﯩﻠﻪﺭ“ ﺳـﯚﺯﻯ ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ ﻛﻪڭ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩﺰ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧـﺪە ﺑـﯘ ﺋـﺎﻳﻪﺕ‬ ‫ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺩﯗچ ﻛﻪﳌﻪﻛﺘﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩـﯔ ﺟـﯜﭘﻠﻪﺭ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩﺰ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﭘﺎﺋﯘﻝ ﺩﯨـﺮﺍچ ‪-1933‬‬ ‫ﻳﯩﻠﻰ ﻧﻮﺑﯧﻞ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ‪” .‬ﭘـﺎﺭﯨﺘﻪ“ ﻧـﺎﻣﻰ ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ﺑﺎﻳﻘـﺎﺵ‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﱴ )ﻗﺎﺭﺷﻰ(‪ -‬ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺟﯜﭘﱴ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ‬ ‫ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋﺎﻧﺘﯩﻤــﺎﺩﺩﺍ ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩــﯔ ﺋﻪﻛــﺴﻰ ﺧﯘﺳﯘﺳــﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩــﮕﻪ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﺩﺩﯨﻨﯩـــﯔ ﺋﻪﻛـــﺴﯩﭽﻪ ﺋﺎﻧﺘﯩﻤﺎﺩﺩﯨﻨﯩـــﯔ ﺋﯧﻠﯩﻜﱰﻭﻧﻠﯩـــﺮﻯ ﻣﯘﺳـــﺒﻪﺕ‪ ،‬ﭘﺮﻭﺗـــﻮﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻣﻪﻧﻔﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﺪﺍ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫”ھﻪﺭ ﺑﯩــﺮ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﭘﺎﺭﭼﯩﻨﯩــﯔ ﺯﯨــﺖ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎﻧﱴ ﭘﺎﺭﭼﯩــﺴﻰ ﺑــﺎﺭ‪.‬‬ ‫)ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ( ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﺴﯩﺰﻟﯩﻚ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﱴ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺑـﯘ ﺟﯜﭘﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺑـﺎﺭ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻰ ۋە‬ ‫ﻳﻮﻕ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە‪ ،‬ھﻪﺭ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ۋﺍﻗﯩﺘﺘـﺎ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ“‪.‬‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﺘﯩﻜﻰ ﺟﯜﭘﻠــﯜﻛﻠﻪﺭﮔﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ ﺋــﯚﺭﻧﻪﻙ— ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﻮﺗﺎﻧﯩﻜﯩﭽﯩﻼﺭ ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﺩە ﺟﯩﻨﺲ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪ 100‬ﻳﯩﻞ‬ ‫ﺋـــﺎۋۋﺍﻝ ﺑﺎﻳﻘﯩﻴﺎﻟﯩـــﺪﻯ‪ .‬ھـــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺋﯚﺳـــﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺟﯜﭘﻠـــﯜﻛﻠﻪﺭ ھﺎﻟﯩﺘﯩـــﺪە‬ ‫‪69‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ‪1400‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە‬ ‫ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪:‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﺎﲰــﺎﻧﻼﺭﱏ ﺗﯜۋﺭﯛﻛــﺴﯩﺰ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺋــﯘﱏ ﻛــﯚﺭﯛپ‬ ‫ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﯩـــﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەپ ﺳـــﯩﻠﻪﺭﱏ ﺧـــﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﻤﯩـــﺴﯘﻥ ﺩەپ‪ ،‬ﻳﻪﺭﺩە‬ ‫ﺗــﺎﻏﻼﺭﱏ ﺋﻮﺭﻧــﺎﺗﱴ‪ ،‬ﺯﯦﻤﯩﻨــﺪﺍ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺟﺎﻧــﺪﺍﺭﻻﺭﱏ ﺗــﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺑﯘﻟــﯘﺗﺘﯩﻦ ﻳــﺎﻣﻐﯘﺭ‬ ‫ﺳﯜﻳﯩﲎ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ ﭘﺎﻳـﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯚﺳـﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﱏ‬ ‫ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﺩﯗﻕ‪») ‬ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-10 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋــﯘ ﺯﯦﻤﯩــﻨﲎ ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﯩــﺴﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ‬ ‫ﻳﻮﻟﻼﺭﱏ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺑﯘﻟﯘﺗﺘﯩﻦ ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏـﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯜﺭﻟـﯜﻙ‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﯛپ ﺑﻪﺭﺩﻯ‪») ‬ﺗﺎھﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-53 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩــﻖ ﻣﯩﻘﺘــﺎﺭﻯ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ھﻪﻳــﺮﺍﻥ ﻗــﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﺭەﻗﻪﻣــﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺷــﯩﯟﯨﺮﻏﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗــﻮپ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘــﺎ ‪ 300‬ﻣﯩــﯔ ﺗﻮﻧﻨــﺎ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻘــﺎ‬ ‫ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﯘ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ‪ 300‬ﻣﯩﯔ ﺗﻮﻧﻨﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩـﺮ ﺩﯙۋە ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﺗﯘﺭﺍﻻﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺟﺎﺯﯨﻨﯩـﯔ‬ ‫”ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷــﻰ“ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ھﻪﻳــﺮﺍﻥ ﻗــﺎﻻﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟــﺪﯗﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺭەﳘﯩــﱴ )ﻳﻪﱏ ﻳــﺎﻣﻐﯘﺭ( ﻣﻪﻳ ـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛــﯧﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﺪﯨــﺪﺍ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﻼھ‬ ‫ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﭽﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﱏ ﺋﻪۋەﺗﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﱏ ﻛﯚﺗـﯜﺭﮔﻪﻥ‬ ‫ﭼﺎﻏﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﱏ ﺋﯚﻟﯜﻙ )ﻳﻪﱏ ﻗﺎﻏﺠﯩﺮﺍپ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﮔﯩﻴﺎﺳـﯩﺰ( ﺟﺎﻳﻼﺭﻏـﺎ ﺳـﯜﺭﯨﻤﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﯗپ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ‪-‬ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻣﯧـﯟﯨﻠﻪﺭﱏ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻤﯩـﺰ‪ ،‬ﺋﯩـﱪەﺕ‬ ‫‪70‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯧﻠﯩﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ)ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﯨﻦ ﻣﯧﯟﯨﻠﻪﺭﱏ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻧـﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺗﺘﻪ( ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭﱏ‬ ‫ﻗﻪﺑﺮﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪») ‬ﺋﻪﺋﺮﺍﻑ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-57 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ )ﭼﺎﻗﻤــﺎﻗﺘﯩﻦ( ﻗﻮﺭﻗﯘﺗــﯘﺵ‪) ،‬ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻏــﺎ( ﺋﯜﻣﯩــﺪ ﺗﯘﻏــﺪﯗﺭﯗﺵ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﲎ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ‪) ،‬ﻗـﯘﺩﺭﯨﱴ ﺑﯩـﻠﻪﻥ( ﻗﻮﻳـﯘﻕ ﺑﯘﻟـﯘﺗﻼﺭﱏ‬ ‫ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪») ‬ﺭەﺋﺪ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-12 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻟــﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩە ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﻧﯩــﯔ‬ ‫ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﯩﻐــﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﯩﻤــﮕﻪ ﺋﯩــﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ﺋﺎﻻھﯩــﺪە ﺗﯩﻠﻐــﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ۋە ﻳﯧﻘﯩﻨﻘــﻰ ﺯﺍﻣــﺎﻧﻼﺭﺩﺍ‬ ‫ﺗﯧﭙﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ ﺑﯩﻠﯩــﻢ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻛــﺎﻻﻣﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩــﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﯘﺯﯗﻥ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﯩـﺮ ﺳـﯩﺮ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ھﺎۋﺍ ﺭﺍﺩﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﻪﺷـﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩـﯔ ﻗﺎﻳـﺴﻰ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﺪﻯ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺋﯜچ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ :‬ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺷﺎﻣﺎﻝ ۋﺍﺳﯩﺘﯩـﺴﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ”ﺧﯘﺭﯗﭼﻰ“ ھﺎۋﺍﻏﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‬ ‫ۋە ﺋﻪڭ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﺪﺍ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﻳـﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷـﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﻣﻪﻟﯘﻣـﺎﺗﻼﺭﺩﺍ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‪،‬‬ ‫ﺩەﻝ ﺋﺎﺷﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﻼﺭ ﺳﯚﺯﻟﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ھﻪﻗﻘﯩـﺪە ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺷــﺎﻣﺎﻟﻼﺭﱏ ﺋﻪۋەﺗﯩــﭗ ﺑﯘﻟــﯘﺗﲎ ﻗﻮﺯﻏﺎﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺋــﯘﱏ ﺋﺎﲰﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫‪71‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺧﺎﻟﯩﻐﯩﲎ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺪﯗ‪) ،‬ﮔﺎھﻰ( ﺋﯘﱏ ﺗﺎﺭﻗﺎﻕ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻏـﺎ ﺑﯚﻟﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘﻟﯘﺗﻨﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷـﯜۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﯨـﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﱏ ﺧﺎﻟﯩﻐـﺎﻥ ﺑﻪﻧـﺪﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﮕﻪ ﻳﺎﻏـﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﭼﺎﻏـﺪﺍ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺩەﺭھـﺎﻝ‬ ‫ﺧﯘﺷﺎﻝ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪») ‬ﺭﯗﻡ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-48 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪ .1‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯜچ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﲎ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪:‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﺎﺳﻘﯘچ‪ :‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﱏ ﺋﻪۋەﺗﯩﺪﯗ‪...‬‬ ‫ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺑﯘژﻏﯘﻧﻼﺷﺘﯩﻦ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺑﯩﻬﯧـﺴﺎﺏ ھـﺎۋﺍ ﻛﯚﭘـﯜﻛﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺋﯜﺯﻟﯜﻛﺴﯩﺰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ۋە ﺳﯘ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﻖ ھﺎۋﺍﻏﺎ ﺋﯚﺭﻟﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺗﯘﺯﻏـﺎ‬ ‫ﺑﺎﻱ ﺑﯘ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﺎﻣﺎﻟﺪﺍ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩـﺪﯗ ۋە ﺋﺎﲤﻮﺳـﻔﯩﺮﺍﺩﺍ ﺋـﯘﺩﯗﻝ‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﻼپ ﻣﺎﯕﯩﺪﯗ‪” .‬ﺋﺎﺋﯧﺮﻭﺳﻮﻝ“ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑـﯘ ﺋﯘﺷـﺸﺎﻕ ﭘـﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ”ﺳـﯘ‬ ‫ﺗﻮﺯﯨﻘﻰ“ ﻧﺎﻣﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺨﺎﻧﯩﺰﯨﻢ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳﻪﻧﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋـﯚﺭﻟﯩﮕﻪﻥ ﺳـﯘ‬ ‫ھﻮﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐﺎ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺗﺎﻣﭽﯩﻼﺭ ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺗﻮﭘﻼپ ﺑﯘﻟـﯘﺕ ﺗـﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﯨﲎ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﱏ )ﺑﯘﻟﯘﺗﲎ( ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ﺧـﺎﻟﯩﻐﯩﲎ ﺑـﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩـﺪﯗ‪) ،‬ﮔـﺎھﻰ(‬ ‫ﺋﯘﱏ ﺗﺎﺭﻗﺎﻕ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻏﺎ ﺑﯚﻟﯩﺪﯗ‪...‬‬ ‫‪ .2‬ﺗﯘﺯ ﻛﯩﺮﯨﺴﺘﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﻛﻰ ھﺎۋﺍﺩﯨﻜﻰ ﺗﻮﺯﺍﻥ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ‬ ‫ﺯﯨﭽﻼﺷﻘﺎﻥ ھﻮﺭﻻﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺳـﯘ‬ ‫ﺗــﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻛﯩﭽﯩــﻚ )‪ 0.01‬ﺑﯩــﻠﻪﻥ ‪ 0.02‬ﻣﯩﻠﻠﯩﻤﯧﺘﯩــﺮ ﭼﺎﻣﯩــﺴﯩﺪﺍ(‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ھﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﯧﺴﯩﻘﻠﯩﻖ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ ھﻪﻡ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﻳﯧﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﺎﲰـﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩـﯔ ﺑﯘﻟﯘﺗﻨﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷـﯜۋﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﺴﻪﻥ‪...‬‬ ‫ﺗــﯘﺯ ﻛﺮﯨــﺴﺘﺎﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ۋە ﺗــﻮﺯﺍﻥ ﺯەﺭﺭﯨﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐــﺎ ﺗﻮﭘﻼﺷــﻘﺎﻥ‬ ‫‪72‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﺷﺸﺎﻕ ﺳﯘﻻﺭ ﺧﯧﻠﯩﻼ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﭗ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﺎۋﺍﺩﯨﻦ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﻐﯩـﺮ ﺑﯩـﺮ ھﺎﻟﻐـﺎ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ ﺗـﺎﻣﭽﯩﻼﺭ ﺑﯘﻟـﯘﺗﺘﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘپ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﯜﺷﻜﻪ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩـﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩـﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺑﺎﺳـﻘﯘچ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙـﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪ .‬ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩـﻲ ھﺎﺩﯨـﺴﯩﻠﻪﺭﱏ ﺷـﻪﺭھﻠﯩﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﻤـﯘ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺗﺎﺋــﺎﻻ ﺋﻪڭ ﺗــﻮﻏﺮﺍ ﺷـﻪﺭھﻠﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺑــﯘ ﭼﯜﺷــﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﺭﯨﺌﺎﻛﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺑﯩــﺮ ﺋﺎﻳﯩﺘﯩــﺪە ﺷــﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﺎﺗــﺎﻟﯩﺰﺍﺗﻮﺭﻟﯘﻕ ﺧﯘﺳﯘﺳــﯩﻴﯩﱴ ۋە‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪‬ﺑﯩﺰ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﱏ ھﻪﻳﺪەﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷـﺎﻣﺎﻟﻼﺭﱏ ﺋﻪۋەﺗﺘـﯘﻕ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺑﯘﻟـﯘﺗﺘﯩﻦ ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭ‬ ‫ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﯗپ ﺳﯩﻠﻪﺭﱏ ﺳﯘﻏﺎﺭﺩﯗﻕ‪») ...‬ھﯩﺠﺮ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-22 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩــﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩــﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗــﯘﳒﻰ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﻨﯩﯔ ﺷــﺎﻣﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﺎﻻھﯩـﺪە ﺗﯩﻠﻐـﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‪-20 ،‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻐﯩﺸﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩﺮ ﻣﯘﻧﺎﺳـﯩﯟەﺕ ﺷـﺎﻣﺎﻟﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻼﺭﱏ ﻳﯚﺗﻜﯩﺸﻰ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﻨﻪﺗﱴ‪ .‬ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﻣﯧﱰﻭﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ‬ ‫ﺷـــﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩـــﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩـــﺸﯩﺪە ”ﺭﯨﺌﺎﻛـــﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ“ ﺭﻭﻝ‬ ‫ﺋﻮﻳﻨﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﱴ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺭﯨﺌﺎﻛﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﮔﯜﭼﻰ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﱴ ﺑﺎﻳﺎ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩەﻙ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪ :‬ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺑﯘژﻏـﯘﻧﻼﺵ‬ ‫‪73‬‬

‫‪‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ھﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﯩﻬﯧﺴﺎپ ھﺎۋﺍ ﻛﯚﭘﯜﻛﻠﯩﺮﻯ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﻛﯚﭘـﯜﻛﻠﻪﺭ‬ ‫ﭼﺎﭼﺮﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻣﯩﻠﻠﯩﻤﯧﺘﯩﺮﻧﯩﯔ ‪100‬ﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﭼﺎﻣﯩـﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯩﯖـﻼﺭﭼﻪ ﺋﯘﺷـﺸﺎﻕ‬ ‫ﭘــﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ھﺎۋﺍﻏــﺎ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯩــﺪﯗ‪” .‬ﺋﺎﺋﯧﺮﻭﺳــﻮﻝ“ ﻧــﺎﻣﻰ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑــﯘ ﺋﯘﺷــﺸﺎﻕ‬ ‫ﭘــﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺷــﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﯗﻗﻠــﯘﻗﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﭼــﺎڭ‪-‬ﺗــﻮﺯﺍﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺖ ﻗﺎﺗﻼﻣﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﯚﺗﻜﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷـﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ﺋﯧﮕﯩـﺰﻟﯩﻜﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﯚﺗﻜﯩﮕﻪﻥ ﺋﯘﺷﺸﺎﻕ ﭘـﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺋـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ھـﻮﺭﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﯨـﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻮﺭﻻﺭﻣﯘ ﺋﯘ ﺋﯘﺷﺸﺎﻕ ﭘﺎﺭﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻐـﺎ ﺗﻮﭘﻠﯩـﺸﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻗﻠﯩـﺸﯩﺪﯗ ۋە ﺳـﯘ‬ ‫ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺳﯘ ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺑﯘﻟـﯘﺗﻼﺭﱏ‬ ‫ﺷـــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩـــﺮ ﺋـــﺎﺯﺩﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﻳـــﺎﻣﻐﯘﺭ ﺑﻮﻟـــﯘپ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷـــﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭ ھﺎۋﺍﺩﺍ ﺋﻪﺭﻛﯩﻦ ﻳﯜﺭﮔﻪﻥ ھﻮﺭﻻﺭﱏ ﺩﯦﯖﯩﺰﺩﯨﻦ ﻳـﯚﺗﻜﯩﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﺷــﺸﺎﻕ ﭘــﺎﺭﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺭﯨﺌﺎﻛـــﺴﯩﻴﻪﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯨﺪﯗ ۋە ﺷــﯘ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻳـــﺎﻣﻐﯘﺭ‬ ‫ﺑﯘﻟﯘﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﯩﲎ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﱴ ﺑﻮﳌﯩﺴﺎ ﻳﯜﻛﺴﻪﻙ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﺩﯨﻜﻰ ﺳﯘ‬ ‫ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ھﯧﭻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﳕﻪﻳﺘﱴ ۋە ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﺭﺳﯩﻤﯘ ﺑﻮﳌﺎﻳﺘﱴ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯘﻗﺘﺎ ﺷﺎﻣﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻣﻐﯘﺭﻧﯩـﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩـﺸﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺑﯘ ﺟﺎﭘـﺎﻟﯩﻖ ۋەﺯﯨﭙﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﺳـﯩﺮﻟﻪﺭ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ‪ ،‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺗﻪﺑﯩـﺌﻪﺕ ھﺎﺩﯨـﺴﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ھﻪﻗﻘﯩﺪە ھﯧﭽﻨﯧﻤﻪ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩەۋﺭﺩە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻨﯩﯔ ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﯚﭘﯜﺷﻰ‬ ‫‪...‬ﺳﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﲎ ﻗﺎﻗﺎﺱ ﻛﯚﺭﯨﺴﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﯩـﺰ ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻏﺪﯗﺭﺳـﺎﻕ‪ ،‬ﺋـﯘ‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ ۋە ﻛﯚﭘﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩــﻖ ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺋﯜﻧــﺪﯛﺭﯛپ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪») ‬ھﻪﺝ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-5 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩــﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺳــﯚﺯﻧﯩﯔ‬ ‫‪74‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺴﻰ ”ﺋﯩﻬﺘﻪﺯﺯەﺕ“ ﺗﯘﺭ ۋە ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯ ”ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗـﻜﻪ ﺋﯚﺗﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺗﯩﱰەﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺗﯩﭙﯩﺮﻻﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﻗﯩﻤﯩﺮﻻﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗــﻜﻪ ﺋﯚﺗﯜﺷــﻰ ۋە‬ ‫ﺋﯘﺯﯨﺮﯨﺸﻰ“ ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪” .‬ﻛﯚﭘﯜﺷﯩﺪﯗ“ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ”ﺭەﺑﻪﺕ“‬ ‫ﺳﯚﺯﻯ ﺑﻮﻟﺴﺎ ”ﻛﯚﭘﯩﻴﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺟﯩﻘﻼﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﻛﯚﭘﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻮﻏﯩﻨﺎﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩـﻲ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻨﯩﯔ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﺸﻰ‪ ،‬ﺋﻮﺯﯗﻗﻠـﯘﻕ ﺳﺎﻗﻠﯩـﺸﻰ‪ ،‬ﭼﻮﯕﻠﯩﻤـﺎﻕ‪ ،‬ﺋﯩﭽـﻰ ھﺎۋﺍﻏـﺎ‬ ‫ﺗﻮﳌﺎﻕ“ ﻣﻪﻧﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﯘ ﺳـﯚﺯﻟﻪﺭ ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭ ﺋﻪﺳﻨﺎﺳـﯩﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻨﯩﯔ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـﺸﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﻪڭ ﺋﯘﻳﻐـﯘﻥ ﺳـﯚﺯﻟﻪﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪-1827‬ﻳﯩﻠﯩــﺪﺍ ﺑــﺮﻭۋﻥ ﺋﯩــﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩــﺰ ﺋــﺎﻟﯩﻢ ﻳــﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗــﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻘﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻧﺪە ﺗﯘﭘﺮﺍﻕ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ﺧﯩـﻞ ﺳـﯩﻠﻜﯩﻨﯩﺶ ۋە ﺟـﺎﻧﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﺎﻳﻘﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺗـﯘﭘﺮﺍﻕ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩـﻖ ﻣﯧﺘـﺎﻝ ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨـﺖ ﺗـﯜﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﺋـﯚﺯ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ھﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭﱏ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺳﯩﻐﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﻳـﺎﻣﻐﯘﺭ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻣﯧﺘــﺎﻝ ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﯩﺌﻮﻧﻠﯩﺸﯩــﺸﯩﻐﺎ ﺳــﻪۋەﺑﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪) .‬ﺋﯩﺌــﻮﻥ‬ ‫ﻣﯘﺳــﺒﻪﺕ ﻳــﺎﻛﻰ ﻣﻪﻧﻔــﻰ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﯩﺮﻟﯩــﻚ ﺋﺎﺗﻮﻣﻼﺭﻏــﺎ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺋﻮﺭﺗــﺎﻕ ﻧﺎﻣــﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﺌﻮﻧﻠﯩــــﺸﯩﺶ ﺑﯩــــﺘﻪﺭەپ ﺋﺎﺗﻮﻣﻼﺭﻏــــﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭﻏــــﺎ ۋە ﺑﺎﺷــــﻘﺎ ﺋﯩﺌﻮﻧﻼﺭﻏــــﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯧﻜﱰﻭﻧﻨﯩﯔ ﻗﻮﺷﯘﻟﯘﺷﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯧﻤﻪﻳﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﻳﻮﱃ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪(.‬‬ ‫ﻳﺎﻣﻐﯘﺭ ﻳﺎﻗﻘﺎﻧـﺪﺍ ﻣﺎﻧـﺎ ﺑـﯘ ﺋﯩﺌﻮﻧﯩـﻚ ﻣـﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭ ﺗﻪۋﺭﯨﻨﯩـﭗ ﺟﺎﻧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﯘ ﺗﺎﻣﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻣﺎﻟﯩﻜﯘﻟﯩﻼﺭﻏـﺎ ﺳـﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻣـﯘ ﺳـﯘﱏ‬ ‫ﺳﯜﻣﯜﺭﯨﯟﺍﻟﯩﺪﯗ ۋە ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﯩﻘﺘـﺎﺭﻯ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺗـﺎﻣﭽﯩﻼﺭ ﺳـﯘﻏﺎ‬ ‫ﺗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﭘﺮﺍﻕ ﻗﯧﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳـﯘﻧﯩﯔ ﻣﯩﻨﯧـﺮﺍﻝ ﺋﺎﻣﺒﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﯚﺳـﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭ‬ ‫ﺳﯘ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯩﻜﻜﻰ‪-‬ﺋﯜچ ﺋـﺎﻱ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺑـﯘ ﺋﺎﻣﺒـﺎﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﺎﻣﺒﺎﺭﻻﺭ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﳕﯩﺴﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺳـﯘ ﺗـﯘﭘﺮﺍﻕ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻟﯘﻗﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺳـﯩﯖﯩﭗ ﻛﯧﺘﯩـﭗ‪،‬‬ ‫ﺋﯚﺳﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ ھﻪﭘﺘﻪ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﺋﯚﻟﻪﺗﱴ‪.‬‬

‫‪75‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻼﺷﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﻘﯩﻨـﺪﺍ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ»ﺭەﳘﺎﻥ«ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯩﺪﯗ‪:‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺩﯦﯖﯩـﺰﱏ )ﺑﯩـﺮﻯ ﺗـﺎﺗﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩـﺮﻯ ﺋـﺎﭼﭽﯩﻖ( ﺋـﺎﻗﻘﯘﺯﺩﻯ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨــﺸﯩﺪﯗ؛ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺗﻮﲰــﺎ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩــﺮﯨﮕﻪ ﻗﻮﺷــﯘﻟﯘپ‬ ‫ﻛﻪﲤﻪﻳﺪﯗ‪») ‬ﺭەﳘﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-20 ،-19 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺳـﯘﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩـﺮ‪-‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﻗﻪﺗﺌﯩـﻲ ﻗﻮﺷـﯘﳌﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺋﻮﻛﻴﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﻘــﻰ ﻣﻪﺯﮔﯩﻠــﺪﯨﻼ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟــﺪﻯ‪”.‬ﺗﻪﻛــﺸﻰ ﻳﯜﺯﻟــﯜﻙ ﻗﺎﺭﺷــﯩﻠﯩﻖ ﻛــﯜﭼﻰ“ ﻧــﺎﻣﻰ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﻛﯜچ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﺷﻨﺎ ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭ ﺳﯘﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩـﺸﯩﭗ‬ ‫ﻛﻪﲤﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩـﻖ ﺯﯨﭽﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﻛﺸﻰ ﻳﯜﺯﻟﯜﻙ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯜﭼﻰ ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﺸﯩﲎ ﺧﯘﺩﺩﻯ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﺪەﻙ ﺗﻮﺳﯘپ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﺪﯨﻦ‪ ،‬ﺗﻪﻛﺸﻰ ﻳﯜﺯﻟﯜﻙ ﻗﺎﺭﺷﯩﻠﯩﻖ ﻛﯜﭼﯩـﺪﯨﻦ‪،‬‬ ‫ﺋﻮﻛﻴــﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺧﻪۋﯨــﺮﻯ ﺑﻮﳌﯩﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺩەۋﺭﺩە ﺑــﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷﻰ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﻪھﯟﺍﻟﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﯘﻟﯘﺷﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻤــﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩــﺸﻘﺎ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻧــﺪﺍ ھﻪﺭ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺗــﯧﻤﯩﻼﺭ‬ ‫ﺳﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﻪﺯﯨﺪە ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭﱏ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺪە ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﲎ‪ ،‬ﺑﻪﺯەﻥ ھـﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﱏ ۋە‬ ‫ﺋﯚﺳــﯜﻣﻠﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻐﺎ ﺩەﻟﯩــﻞ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺑﯩﯟﺍﺳــﯩﺘﻪ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﯩﻐﺎ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﺭﺍپ ﺑﯧﻘﯩــﺸﻰ ﻧﻪﺳــﯩﻬﻪﺕ‬ ‫‪76‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏــﺎ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ‪ ،‬ﻗﺎﻳــﺴﻰ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ۋە ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﻣﺎﺩﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﭘﺎﺕ‪-‬ﭘﺎﺕ ﺋﻪﺳـﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪)‬ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭ!( ﺳـــﯩﻠﻪﺭﱏ ﺑﯩـــﺰ ﻳـــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺳـــﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﻳﺘـــﺎ ﺗﯩﺮﯨﻠﯩـــﺸﻜﻪ‬ ‫ﺋﯩﺸﻪﳕﻪﻣــﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﺳــﯩﻠﻪﺭ )ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺑﻪﭼﭽﯩــﺪﺍﻧﯩﻐﺎ( ﺗﯚﻛــﯜﻟﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩــﲎ ﺩەپ‬ ‫ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﺭﭼﯘ؟ ﺋﯘﱏ ﺳﯩﻠﻪﺭ )ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ( ﻳﺎﺭﯨﺘﺎﻣـﺴﯩﻠﻪﺭ؟ ﻳـﺎﻛﻰ ﺑﯩـﺰ )ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ( ﻳﺎﺭﯨﺘﺎﻣﺪﯗﻕ؟‪») ‬ۋﺍﻗﯩﺌﻪ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-59—57 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩــﻚ ﺗﻪﺭەﭘــﻠﻪﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﺋﺎﻻھﯩــﺪە ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ‪ .‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺑــﯘ ﺋﺎﻻھﯩــﺪە ﺑﺎﻳــﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﺪﺍ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑـﺎﺭﻛﻰ‪ ،‬ﺑـﯘﻻﺭ ‪-7‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﺩە ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﻪﺳـﻼ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﭽﻜﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ‪:‬‬ ‫‪ (1‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﻲ ﺳﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻗﯩﻨﯩﯔ ھﻪﳑﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﻪﻛـﺴﯩﭽﻪ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ‬ ‫ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﺪﯨﻦ )ﺋﯘﺭﯗﻗﺘﯩﻦ( ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ (2‬ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺟﯩﻨﺴﯩﲎ ﺋﻪﺭ ﻛﯩﺸﻰ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ (3‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ ھﺎﻣﯩﻠﯩــﺴﻰ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩــﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳــﯩﻐﺎ ﺧــﯘﺩﺩﻯ ﺑﯩــﺮ ﺳــﯜﻟﯜﻛﺘﻪﻙ‬ ‫ﭼﺎﭘﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪ (4‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﺎﻧﺎ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳﯩﺪﺍ ﺋﯜچ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘ ﺑﯚﻟﻪﻛﺘﻪ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﺍ ﺭەﺗــﻜﻪ ﺗﯘﺭﯗﻏﯘﺯﯗﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤــﻠﻪﺭ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺩەۋﺭﺩە‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻥ ۋە ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﻠﻪﳌﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﭽﻜﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩــﺸﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-20‬ﺋﻪﺳــﯩﺮ ﺗﯩﺨﻨﯩﻜﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﱏ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫‪77‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻣﭽﻪ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻗﻼﺭ ﺗﯘﺧﯘﻣﻐﺎ ﺋﯘﻻﺷﻘﯩﭽﻪ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ۋﯗﺟﯘﺩﯨـﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ﺟﻪﺭﻳـﺎﻧﲎ ﺑﺎﺷـﺘﯩﻦ‬ ‫ﻛﻪﭼﯜﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧــﺪﺍ ‪ 250‬ﻣﯩﻠﻴــﻮﻥ ﺋــﯘﺭﯗﻗﺘﯩﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﯩﯖــﺪەﻙ ﺋــﯘﺭﯗﻕ‬ ‫ﺗﯘﺧﯘﻣﻐﺎ ﻣﯘۋەﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯘﻟﯩﺸﺎﻻﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﻪﺵ ﻣﯩﻨﯘﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩـﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯘ ﺭﯨﻘﺎﺑﻪﺕ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﻳﯧﺮﯨﻢ ﺗـﯘﺯ ﺩﺍﻧﯩـﺴﻰ ﭼﻮﯕﻠﯘﻗﯩـﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﺧـﯘﻡ ﺋـﯘﺭﯗﻗﺘﯩﻦ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩﺮﻧﯩﻼ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﻣﻪﻧﯩﻨﯩﯔ ھﻪﳑﯩﺴﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖـــﺪﯨﻦ ﻛﯩﭽﯩـــﻚ ﺑﯩـــﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩـــﺪﯗﺭ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـــﺪﺍ ﺑـــﯘ ھﻪﻗﯩـــﻘﻪﺕ »ﻗﯩﻴـــﺎﻣﻪﺕ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯚﺯﯨﲎ ﺑﯩﻜﺎﺭ ﻗﻮﻳﯘپ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ )ﻳﻪﱏ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺗﻪﻛﻠﯩـﭗ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻤــﺎﻱ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠﯩــﮕﻪ ﻗﻮﻳﯩــﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ھﺎﻳﯟﺍﻧﻐــﺎ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ( ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻣــﺪﯗ؟ ﺋــﯘ‬ ‫)ﺑﻪﭼﭽﯩﺪﺍﻧﻼﺭﻏﺎ( ﺗﯚﻛﯜﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ )ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻣﻪﻧﯩﻲ( ﺋﻪﻣﻪﲰﯩـﺪﻯ؟‪») ‬ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-37 ،-36 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻘــﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨــﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﻨﯩــﯔ ھﻪﳑﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯩﭽﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﺑﯩــﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩــﺪﯨﻦ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺧﻪۋەﺭ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺑﺎﻳﺎﻧﻨﯩﯔ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗــﲎ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩــﯔ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﺳــﯚﺯﻯ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﯔ ﺩەﻟﯩﻠﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﻣﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭﻛﯩﭗ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩــﻲ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺋــﯘﺭﯗﻗﻼﺭﱏ ﭘﻪﺭۋﯨــﺶ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﻡ ﺗﻮﺷــﯘﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺳـــﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻕ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋـــﯘﺭﯗﻗﺘﯩﻨﻼ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜـــﻰ ﺑﯩـــﺮﻯ‪-‬ﺑﯩﺮﯨـــﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩـــﻖ‬ ‫‪78‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳـــﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰﯩـــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺷـــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺳـــﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻗﻼﺭﻏﺎ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﯩﲎ ﺗﻪﻣﯩﻨﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺷﯧﻜﻪﺭﱏ ھﺎﺯﯨﺮﻻﺵ‪ ،‬ﺑﻪﺯ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺑﻪﺩەﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺳـﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻕ( ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻴـﺎﺗﻘﯘ ﺋﯧﻐﯩﺰﯨـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻛﯩﺴﻼﺗﺎﻟﯩﻖ ﺗﻪﺭﻛﯩـﺒﻠﻪﺭﱏ ﺑﯩـﺘﻪﺭەپ ﻗﯩﻠﯩـﺶ )ﻳﻪﱏ ﻛﯩـﺴﻼﺗﺎﻟﯩﻖ ﻳـﺎﻛﻰ ﺋﯩـﺸﻘﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻥ ھﺎﻟﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺵ—ﺕ(‪ ،‬ﺋﯘﺭﯗﻕ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳـﯩﻠﯩﻖ‬ ‫)ﺋﯧﻘﯩﺸﭽﺎﻥ( ﻣﯘھﯩﺖ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺶ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﻣﻪﱏ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﻪﻧﮕﻪﻧﺪە ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩـﻢ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـﺎ ﻗﻮﻳﻐـﺎﻥ ﺑـﯘ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﲤــﯘ ﺑﯧــﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ ،‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻣﻪﱏ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰــﺎ ﺑﯩــﺮ ﺳــﯘﻳﯘﻗﻠﯘﻕ‬ ‫ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﺑﯩـﺰ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﲎ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰـﺎ ﻣﻪﻧﯩـﻲ )ﻳﻪﱏ ﺋﻪﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻴـﺴﻰ( ﺩﯨــﻦ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋــﯘﱏ ﺑﯩــﺰ )ﺷــﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﻠﯩــﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ( ﺳــﯩﻨﺎﳝﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﯘﱏ ﺑﯩــﺰ )ﺋــﯘﱏ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﱏ ﺋﺎﯕﻠﯩــﺴﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺋﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺩﺍﻻﻟﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﻟﯩﻠـﻠﻪﺭﱏ ﻛﯚﺭﺳـﯜﻥ‬ ‫ﺩەپ( ﺋﺎﯕﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯚﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳـﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪») ‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-2 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﻳﻪﻧﻪ ﻣﻪﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘ ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﲎ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ )ﻳﻪﱏ ھﯧﻜﻤﯩﺘﯩﮕﻪ ﻣﯘۋﺍﭘﯩﻖ‪ ،‬ﺟﺎﻳﯩﺪﺍ( ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪.‬‬ ‫ﺩەﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﺋﯩﺴﺎﻧﲎ )ﻳﻪﱏ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـﺴﺎﻻﻣﲎ( ﻻﻳـﺪﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﻪﺳـﻠﯩﲎ ﺋﻪﺭﺯﯨـﻤﻪﺱ ﺳـﯘﻧﯩﯔ ﺟﻪۋھﯩـﺮﻯ )ﻳﻪﱏ ﻣﻪﻧﯩـﻲ(‬ ‫ﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪») ‬ﺳﻪﺟﺪە« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-8 ،-7 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ”ﺟﻪۋھﻪﺭ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭەﺑـﭽﻪ ”ﺳـﯘﻻﻟﻪ“ ﺳـﯚﺯﻯ‬ ‫ﺟﻪۋھﻪﺭ ﻳــﺎﻛﻰ ﺑﯩــﺮ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪڭ ﻳﺎﺧــﺸﻰ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘــﯘﺭ‪ .‬ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯧﻠﯩﻨﺴﺎ ﺋﯧﻠﻨﺴﯘﻥ‪” ،‬ﺑﯩﺮ ﭘﯜﺗﯜﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩـﺴﻤﻰ“ ﻣﻪﻧﯩـﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫‪79‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪھﯟﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﲎ ﺋﻪڭ ﺋﯩﻨﭽﻜﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺟﯩﻨﺴﻰ‬ ‫ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﺑﯩــﺮ ﺯﺍﻣــﺎﻧﻼﺭﻏﯩﭽﻪ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩــﯔ ﺟﯩﻨــﺴﻰ ﺋﺎﻧــﺎ ھــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯗ ﺩەپ ﻗــﺎﺭﺍﻳﺘﱴ؛ ﻳــﺎﻛﻰ ھــﯧﭻ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻧــﺪﺍ ﺋﺎﻧــﺎ ۋە ﺋﺎﺗﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺟﯩـﻨﺲ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﯩـﺴﯩﲎ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻳـﺪﯗ ﺩەپ ﺋـﻮﻳﻼﻳﺘﱴ‪.‬‬ ‫ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺑــﯘ ھﻪﻗــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩــﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣــﺎﺕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ۋە‬ ‫ﭼﯩﺸﯩﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ”ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﻏﺎ ﺗﯚﻛﯜﻟﮕﻪﻥ ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻦ“ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺑﯩﺮ ﺟﯜﭘﲎ— ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﭼﯩـﺸﯩﲎ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋﯧﺘﯩﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻦ )ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ(‪») ‬ﻧﻪﺟﻢ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-46 ،-45 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﯘ )ﺑﻪﭼﭽﯩﺪﺍﻧﻼﺭﻏﺎ( ﺗﯚﻛﯜﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ )ﺋﺎﺟﯩﺰ ﻣﻪﱏ( ﺋﻪﻣﻪﲰﯩﺪﻯ؟ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋـﯘ‬ ‫ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻥ )ھﺎﻣﯩﻠﻪ( ﺑﻮﻟﺪﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯘﱏ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋـﯘ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺭ‪-‬ﺋﺎﻳﺎﻝ )ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﯩﭙﲎ( ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪») ‬ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪—37 ،‬‬ ‫‪-39‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻨﯩﯔ ﺗـﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻘﻰ ﮔـﯧﻦ ۋە ﻣﯩﻜﺮﻭﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩـﻚ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩــﻲ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ھﺎﻟــﺪﺍ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﻨــﺴﻨﯩﯔ ﭘﯜﺗـــﯜﻧﻠﻪﻱ ﺋﻪﺭﺩﯨــﻦ ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ ﺋــﯘﺭﯗﻕ ھـــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑـﯘ ﺋﯩـﺸﺘﺎ ھﯩﭽﺒﯩـﺮ ﺭﻭﻟﯩﻨﯩـﯔ ﺑﻮﳌﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﺎﻥ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺟﯩﻨﺴﲎ ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻣﯩـﻞ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻣﻼﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـﯩﲎ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ‪ 46‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﺪﯨﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﺍﻧﯩﺴﻰ ”ﺟﯩﻨﺲ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻰ“ ﺩەپ‬ ‫‪80‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﺗﯩﻠﯩـــﺪﯗ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺋﯩﻜﻜـــﻰ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـــﻮﻡ ﺋﻪﺭﺩە ‪ ،XY‬ﺋﺎﻳﺎﻟـــﺪﺍ ﺑﻮﻟـــﺴﺎ ‪ XX‬ﺩەپ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﻨﯩـــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـــﯔ ﺳـــﻪۋەﰉ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـــﻮﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑـــﯘ ﺋﯩﻜﻜـــﻰ ھﻪﺭﭘـــﻜﻪ‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﺪﯗﺭ‪Y .‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺋﻪﺭﻟﯩﻚ‪ X ،‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﺎﻳﺎﻟﻠﯩﻖ ﮔﯧﻨﻠﯩـﺮﯨﲎ‬ ‫ﺗﻮﺷﯘﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﻪﺭ ۋە ﺋﺎﻳﺎﻟﺪﺍ ﺟـﯜپ ھﺎﻟـﺪﺍ ﺋـﻮﺭﻭﻥ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺑـﯘ‬ ‫ﺧﺮﻭﻣﻮﺳــﻮﻣﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩــﺮەﺭ ﺩﺍﻧﯩــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﻪﴰﯩــﺴﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟــﺪﺍ‬ ‫ﺗﯘﺧﯘﻣﻼﺵ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﻜﻜﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺟﯩﻨﺲ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﻰ ‪ X‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻰ ﺗﻮﺷﯘﻳﺪﯗ‪ .‬ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺋﻪﺭﺩە ﺋﯩﻜﻜﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺟﯩﻨﺲ‬ ‫ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﺴﻰ ‪ X‬ۋە ‪ Y‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐـﺎﻥ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩـﻖ‬ ‫ﺋﯘﺭﯗﻗﲎ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨـﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻳﺎﻟـﺪﯨﻜﻰ ‪ X‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳـﻮﻣﻰ ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ‪X‬‬ ‫ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﯩﲎ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﺴﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻏﯘﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑـﺎﻻ ﻗﯩـﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ‪ Y‬ﺧﺮﻭﻣﻮﺳﻮﻣﯩﲎ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷـﺴﻪ‪ ،‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺗﻮﻏﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻻ ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﱏ ﺗﻮﻏﯘﻟﯩــــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩــــﯔ ﺟﯩﻨــــﺴﻰ ﺋﻪﺭﺩﯨﻜــــﻰ ﺧﺮﻭﻣﻮﺳــــﻮﻣﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﻳﺴﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺗﯘﺧﯘﻣﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ‪.‬‬ ‫ﺷﯜﺑﻬﯩـــﺴﯩﺰﻛﻰ‪ ،‬ﮔـــﯧﻦ ﺋﯩﻠﻤـــﻰ ﻣﻪﻳـــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـــﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ‪-20‬‬ ‫ﺋﻪﺳﯩﺮﮔﯩﭽﻪ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﯧﭽﺒﯩﺮﻯ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﻪﻟﻜـﻰ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋـﯚﺭپ‪-‬‬ ‫ﺋـــﺎﺩەﺗﻠﻪﺭﺩە ﺗﻮﻏﯘﻟﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩـــﯔ ﺟﯩﻨـــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩـــﯔ ﺑﻪﺩﯨـــﲎ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﻪﻟﮕﯩﻨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﺎﺭﯨﺸﻰ ﻛﻪڭ ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ ھﻪﺗﺘـﺎ ﻗﯩـﺰ ﺗﯘﻏﻘـﺎﻥ ﺋﺎﻳـﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﯩﻨﻪﺗﱴ‪.‬‬ ‫ھﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﮔﯧﻨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻳﻘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ‪ 14‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺑﯘ ﺑﺎﺗﯩﻞ ﻗﺎﺭﺍﺷﻼﺭﱏ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺟﯩﻨﯩﺲ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻯ ﺋﺎﻳﺎﻟﺪﺍ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺋﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﻧﯩﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫‪81‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﻏﺎ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ” ﺋﻪﻟﻪﻕ“‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩﺮﯨﲎ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـﻖ‬ ‫ﺗﻪھﻠﯩــﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩــﺰﺩﺍ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻣــﯘھﯩﻢ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﻣــﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﻕ ۋە ﺋﺎﻳﺎﻟـﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﺧـﯘﻡ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷـﻜﻪﻧﺪە ﺗﯘﻏﯘﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩــﯔ ﺗــﯘﳒﻰ ۋﯗﺟﯘﺩﯨﻤــﯘ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩــﺪە”ﺯﯨﮕــﻮﺕ“‬ ‫)ھﺎﻣﯩﻠﻪ( ﺩەپ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻳﻪﻛﻜﻪ ھﯜﺟﻪﻳﺮە ھﯧﭽﺒﯩـﺮ ﺯﺍﻣـﺎﻥ ﺋـﯚﳌﻪﻱ‪،‬‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻧﯜپ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩـﺪﯗ ۋە ﺑـﺎﺭﺍ‪-‬ﺑـﺎﺭﺍ ﻛﯩﭽﯩـﻚ ﺑﯩـﺮ ”ﮔـﯚﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩـﺴﻰ“ ھـﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺯﯨﮕﻮﺗﻨﯩــﯔ ﺑــﯘ ﭼﻮﯕﯩﻴﯩــﺸﻰ ﺑﻮﺷــﻠﯘﻗﺘﺎ ﺋﻪﻣﻪﻟــﮕﻪ ﺋﺎﴰﺎﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘ‬ ‫ﺩﯨﯟﺍﺭﯨﻐﺎ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯚﺳـﯜﺵ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﯘﭘﺮﺍﻗﻘـﺎ ﺋﻮﺭﻧﺎﺷـﻘﺎﻥ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻻﺭﻏـﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﻳﯧﭙﯩــﺸﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯗ‪ .‬ﺑــﯘ ﺑــﺎﻍ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ھــﺎﻣﯩﻠﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﭼﻮﯕﯩﻴﯩــﺸﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ۋﯗﺟﯘﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﻠﯩﻖ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﱏ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳﯩﻐﺎ ﺗﯘﺗﯩﺸﯩﭗ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩـﻲ ﻗﯩﻠﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﻐﺎﻥ ﺯﯨﮕـﻮﺕ‬ ‫ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﺪە” ﺋﻪﻟﻪﻕ“ ﺳﯚﺯﯨﲎ ﻗﻮﻟﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪‬ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﻮﻗـﯘﻏﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﯘ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﲎ ﺋﻪﻟﻪﻕ‬ ‫)ﻟﻪﺧــﺘﻪ ﻗــﺎﻥ( ﺩﯨــﻦ ﻳــﺎﺭﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋﻮﻗــﯘﻏﯩﻦ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨــﯔ ﺋﻪڭ ﻛﻪﺭەﻣﻠﯩﻜﺘــﯘﺭ‪‬‬ ‫)»ﺋﻪﻟﻪﻕ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﻰ‪-3—1 ،‬ﺋــﺎﻳﻪﺕ(‪” .‬ﺋﻪﻟﻪﻕ“ ﺳــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ”ﺑﯩﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﺴﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ“ ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯘﺭ‪.‬‬

‫‪82‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﺳﻜﯘﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﺎﭘﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧــﺎ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳــﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﻠﯩﺮﻯ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻣـﯘھﯩﻢ ﻣﻪﻟﯘﻣـﺎﺗﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺑﺎﻟﯩﻴـﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺳــﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳــﻜﯘﻟﻼﺭ ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﺑﻮﻟــﯘپ ﺑــﯘ‬ ‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﱏ ﻗﺎﭘﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﯩﲎ ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻧﻐﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻟﻪﺧـﺘﻪ ﻗـﺎﻧﲎ ﭘـﺎﺭﭼﻪ‬ ‫ﮔﯚﺷﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﮔﯚﺷﲎ ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻜﻪ ﮔﯚﺵ ﻗﻮﻧﺪﯗﺭﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯘﱏ )ﺟﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛپ( ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﻘـﺎ‬ ‫ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﺩﯗﻕ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻣﺎھﯩﺮ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﻰ ﺋﺎﻟﻼھ )ھﯧﻜﻤﻪﺕ ۋە ﻗﯘﺩﺭەﺕ ﺟﻪھﻪﺗـﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯘﻟﯘﻏﺪﯗﺭ(‪») ‬ﻣﯚﺋﻤﯩﻨﯘﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-14 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻨﯩــــﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴــــﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴــــﺎﺗﯩﲎ ﺗﻪﺗﻘﯩــــﻖ ﻗﯩﻠﯩــــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﻠﯩــــﻢ‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ھﺎﻣﯩﻠﯩـﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺳﺎھﻪﺳـﯩﺪە ﻳﯧﻘﯩﻨﻘـﻰ ﺯﺍﻣـﺎﻧﻼﺭﻏﯩﭽﻪ‬ ‫ﺳــﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣﯘﺳــﻜﯘﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠــﻠﻪ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩــﻲ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ ﺩەپ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺭﺍۋﺍﺟﻼﻧﻐﺎﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ ﺋﯩﻠﻐـﺎﺭ‬ ‫ﻣﯩﻜﺮﻭﺳﻜﻮپ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻧﺎﻟﯩﺰﻻﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻟـﯘﻕ ﺗـﻮﻏﺮﺍ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺋﯩــﻨﭽﻜﻪ ﺋﺎﻧــﺎﻟﯩﺰﻻﺭ ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺩەﻝ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﻪﻧﮕﯩﻨﯩــﺪەﻙ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻨﯩـــﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﯩـــﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳـــﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋـــﺎۋۋﺍﻝ ھﺎﻣﯩﻠﯩـــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻛﯚﻣــﯜﺭﭼﻪﻙ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩــﺴﻰ ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻧــﺪﯨﻦ ﻣﯘﺳــﻜﯘﻝ ھــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳــﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩــﺪﯨﻦ ﺗﺎﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ ۋە ﺑــﯘ‬ ‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﱏ ﻗﺎﭘﻼﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺋﻪھــﯟﺍﻝ ‪) Developing Human‬ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩــﻲ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘــﺎﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ(‬ ‫ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺩﻭﻛﻼﺗﺘﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪83‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫”‪-6‬ھﻪﭘﺘﯩــــﺪە ﻛﯚﻣﯜﺭﭼﻪﻛﻠﯩﺸﯩــــﺸﻨﯩﯔ ﺩﺍۋﺍﻣــــﻰ ﺳــــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﺗــــﯘﳒﻰ‬ ‫ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩــﺸﯩﺶ ﻛﯩﭽﯩــﻚ ﻛﯚۋﺭﯛﻛــﺴﯩﻤﺎﻥ ﺳــﯚﯕﻪﻛﺘﻪ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ؛ ‪-7‬‬ ‫ھﻪﭘﺘﯩﻨﯩـــﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨـــﺪﺍ ﺋـــﯘﺯﯗﻥ ﺳـــﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩـــﺸﯩﺶ ﺑﺎﺷـــﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺳــﯚﯕﻪﻛﻠﻪﺭ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﻖ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻧﺪﺍ ﻣﯘﺳــﻜﯘﻝ ھــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﯩﺮﻯ ﺳــﯚﯕﻪﻛﲎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯨﻐــﺎﻥ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩــﺪﯨﻦ ﺗﺎﻟﻠﯩﻨﯩــﭗ ﻣﯘﺳــﻜﯘﻝ ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﯨــﺴﯩﲎ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺳﻜﯘﻝ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩﺴﻰ ﺑﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺳﯚﯕﻪﻙ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﺍ ﺋﺎﻟـﺪﻯ ۋە ﺋﺎﺭﻗـﺎ ﻣﯘﺳـﻜﯘﻝ‬ ‫ﮔﯘﺭﯗﭘﭙﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩﺪﯗ“‪.‬‬ ‫ﻗﯩﺴﻘﯩـﺴﻰ‪ ،‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺗﻪﺭﯨـﭙﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ھﺎﻣﯩﻠﯩﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩەﻝ ﻣﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ ﺋﯜچ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﺎ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳﯩﺪﺍ ﺋﯜچ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪ ...‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺳـﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻧﯩـﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩـﺪﺍ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﻟﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗپ )ﻳﻪﱏ ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﯩﻲ‪ ،‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻟﻪﺧﺘﻪ ﻗﺎﻥ‪ ،‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ ﭘـﺎﺭﭼﻪ ﮔـﯚﺵ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﯚﻟﯜپ(‪ ،‬ﺋـﯜچ ﻗـﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ )ﻳﻪﱏ ﺑـﺎﻻ ھﻪﻣﺮﺍھﯩﻨﯩـﯔ ﭘﻪﺭﺩﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﭼﭽﯩﺪﺍﻥ ۋە ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﻰ( ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻪﻧﻪ ﺷـﯘ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻼﺭﺩﯗﺭ‪ ،‬ﭘﺎﺩﯨﺸﺎﻟﯩﻖ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺧﺎﺳﺘﯘﺭ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯧﭻ ﺋﯩـﻼھ‬ ‫ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪ .‬ﻗﺎﻧﺪﺍﻗﻤﯘ )ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩەﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻏﻪﻳﺮﯨﻴﮕﻪ ﭼﻮﻗﯘﻧﯘﺷـﻘﺎ(‬ ‫ﺑﯘﺭﯗﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺴﯩﻠﻪﺭ؟‪») ‬ﺯﯗﻣﻪﺭ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-6 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺋﯜچ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺋﯩﭽﯩـﺪە“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩـﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﻪ ”ﰱ ﺯﯗﻟﯘﻣﺎﺗﯩﻦ ﺳﻪﻻﺳﯩﻦ“ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ھﺎﻣﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ‬ ‫ھــﺎﻣﯩﻠﻪ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋــﯜچ ﻗــﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺑﯚﻟــﯜﻣﲎ ﻛﯚﺭﺳــﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑــﯘ ﺑﯚﻟــﯜﻡ ﺭەﺕ‬ ‫‪84‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻪﺭﺗﯩﭙــﻰ ﺑــﻮﻳﯩﭽﻪ‪ (1 :‬ﻗﻮﺭﺳــﺎﻕ ﻗــﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻰ؛ ‪ (2‬ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘ ﻗــﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻗﻰ؛ ‪(3‬‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﻪ ﻗﯧﭙﻰ ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯩﻘﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻛﯚﺭﯛﻟﮕﯩﻨﯩــــﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﯜﮔــــﯜﻥ ﺯﺍﻣــــﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﺌﻮﻟــــﻮﮔﯩﻴﻪ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩــــﯔ ھــــﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩــﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﯩﻠــﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە‪ ،‬ﺋــﯜچ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩــﻖ‬ ‫ﻗﺎﺭﺍﯕﻐﯘﻟﯘﻕ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺳﺎھﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻼﺭ ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺋـﯜچ ﻗﺎﺗﻼﻣـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻗﻮﺭﺳﺎﻕ ﺗﯧﻤﻰ ﺋـﯜچ ﻗﻪۋەﺗـﺘﯩﻦ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫ﺳﯩﺮﺗﻘﻰ ﻣﯘﺳﻜﯘﻝ ﻗﻪۋﯨﱴ‪ ،‬ﺋﯩﭻ ﻣﯘﺳﻜﯘﻝ ﻗﻪۋﯨﱴ‪ ،‬ﭼﺎﭘﺮﺍﺱ ﻣﯘﺳﻜﯘﻟﻼﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘ ﺗﯧﻤﯩﻤــﯘ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﺋــﯜچ ﻗﻪۋەﺗــﺘﯩﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﯩــﺪﯗ‪ :‬ﺋﯧﭙﯩﻤﯧﱰﯨﺌــﯘﻡ‪،‬‬ ‫ﻣﯩﻴﻮﻣﯧﱰﯨﺌﯘﻡ ۋە ﺋﯧﻨﺪﻭﻣﯧﱰﯨﺌﯘﻡ‪.‬‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩﲎ ﺋﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻴـﺎﺗﻘﯘ ﻗﯧﭙﯩﻤـﯘ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺷﻼ ﺋـﯜچ ﻗﻪۋەﺗـﺘﯩﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﯩـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋــﺎﻣﻨﯩﻴﻮﻥ )ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺋــﯜچ ﺋــﺎﻳﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜــﻰ ھــﺎﻣﯩﻠﯩﲎ ﺋﻮﺭﯨﻐــﺎﻥ ﺋﻪڭ ﺋﯩﭽﻜــﻰ‬ ‫ﻳــﯘﻣﺮﺍﻥ ﻗﻪۋەﺕ(‪ ،‬ﻛﻮﺭﻳــﻮﻥ )ھــﺎﻣﯩﻠﯩﲎ ﺋﻮﺭﯨﻐــﺎﻥ ﺋﻮﺗﺘــﯘﺭﺍ ﻗﻪۋەﺕ( ۋە ﺩﯦــﺴﯩﺪﯗﺋﺎ‬ ‫)ھﺎﻣﯩﻠﯩﲎ ﺋﻮﺭﯨﻐﺎﻥ ﺳﯩﺮﺗﻘﻰ ﻗﻪۋەﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋـــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻴـــﺎﺗﻘﯘﺩﺍ ﺑﯩـــﺮ ھـــﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـــﺮ ھـــﺎﻟﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋـــﯜچ ﺋـــﺎﻳﺮﯨﻢ ﺑﺎﺳـــﻘﯘﭼﺘﺎ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘـــﺎ ﻛﯧﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺑﯧـــﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﺎ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ھـﺎﻣﯩﻠﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺋﯜچ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﻗﻮﻳﺪﻯ‪ .‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ‬ ‫ﻣﯧﺪﯨﺘــــﺴﯩﻨﺎ ﻓﺎﻛﯘﻟﺘﯧﺘﻠﯩﺮﯨــــﺪە ﺩەﺭﺱ ﻛﯩﺘــــﺎﰉ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــــﭗ ﺋﯚﺗﯜﻟﯩــــﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗــــﯜﻥ‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﯘ ﺗﯧﻤـﺎ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺳﺎﺳـﯩﻲ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋـﻮﺭﯗﻥ‬ ‫ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ھﺎﻣﯩﻠﯘﺷﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﺭﺍﺟﯩﺌﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻠﯩﻖ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ » ‪) «Basic Human Embryology‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩـــﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺳـــﺎﺱ( ﻧـــﺎﻣﻠﯩﻖ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘـــﺎ ﺑـــﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩـــﻴﻪﺕ ﻣﯘﻧـــﺪﺍﻕ‬ ‫‪85‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘﺩﯨﻜﻰ ھﺎﻳــﺎﺕ ﺋــﯜچ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﺘﯩﻦ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ؛ ﭘﺮﯦﻤﱪﯨﻴﻮﻧﯩــﻚ‬ ‫)ﺗﯘﳒﻰ ‪ 5 ،2‬ھﻪﭘﺘﻪ(‪ ،‬ﺋﯧﻤﱪﯨﻴﻮﻧﯩﻚ )‪-8‬ھﻪﭘﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ( ۋە ﻓﻪﺗـﺎﻝ )‪-8‬‬ ‫ھﻪﭘﺘﯩﺪﯨﻦ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﺷﻘﯩﭽﻪ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭ ﺑﻮۋﺍﻗﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋـﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩـﮕﻪ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺋـﯜچ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴـﺎﺕ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋـﺎﻳﺮﯨﻢ ﺋﺎﻻھﯩـﺪﯨﻠﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﻗﯩـﺴﻘﯩﭽﻪ‬ ‫ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫ﭘﺮﯦﻤﱪﯨﻴﻮﻧﯩــﻚ ﺑﺎﺳــﻘﯘچ‪ :‬ﺑــﯘ ﺗــﯘﳒﻰ ﺑﺎﺳــﻘﯘﭼﺘﺎ ھــﺎﻣﯩﻠﻪ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨــﺴﻰ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻧﯜپ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ھﯜﺟﻪﻳﺮە ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﯨﺴﻰ ھﺎﻟﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﯚﺯﯨﲎ‬ ‫ﺑﺎﻟﯩﻴــﺎﺗﻘﯘ ﺗﯧﻤﯩﻐــﺎ ﻛﯚﻣﯩــﺪﯗ‪ .‬ھــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﻖ ﻛﯚﭘﻪﻳﮕﻪﻧــﺪە ﺋــﯜچ ﻗﻪۋەﺕ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺘﯩﺪە ﺗﻪﺷﻜﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻤﱪﯨﻴﻮﻧﯩﻚ ﺑﺎﺳﻘﯘچ‪ :‬ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘچ ‪ 5‬ھﻪﭘﺘﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـﺸﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻣﯘﺷـﯘ‬ ‫ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ”ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ھﺎﻣﯩﻠﻪ“ ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﺘﺎ ھـﯜﺟﻪﻳﺮە ﻗﻪۋەﺗﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﻪﺩەﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭﮔﺎﻥ ۋە ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻓﻪﺗﺎﻝ ﺑﺎﺳﻘﯘچ‪ :‬ﺑﯘ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪە ھﺎﻣﯩﻠﻪ ”ﺗﯚﺭەﳌﻪ“ ﺩەپ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺑﺎﺳــﻘﯘچ ھﺎﻣﯩﻠــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ‪-8‬ھﻪﭘﺘﯩــﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﯧﺘﯩﺒــﺎﺭەﻥ ﺑﺎﺷــﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ۋە ﺗﯘﻏــﯘﺗﻘﯩﭽﻪ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩـــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑـــﯘ ﺑﺎﺳـــﻘﯘﭼﻨﯩﯔ ﺋـــﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ ﺑﺎﺳـــﻘﯘﭼﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻨﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﺷﯘﻛﻰ‪ ،‬ﺗﯚﺭەﳌﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ‪ ،‬ﻗﻮﻟﻠﯩﺮﻯ ۋە ﭘﯘﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩەﺳﻠﻪﭘﻜﻰ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ھﺎﻣﯩﻠﯩﻨﯩـﯔ ﺑـﻮﱙ ‪ 3‬ﺳـﺎﻧﯧﺘﻤﯩﺘﯩﺮ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻱ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﻮﺭﮔـﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﻘـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﭗ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ ﺑﺎﺳـﻘﯘچ ‪30‬‬ ‫ھﻪﭘﺘﯩﮕﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ ۋە ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺗﯘﻏﯘﺕ ھﻪﭘﺘﯩﺴﯩﮕﯩﭽﻪ ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎ ﺑﺎﻟﯩﻴﺎﺗﻘﯘﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻘﺎ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑـﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺯﺍﻣــﺎﻧﯩﯟﻯ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩــﻖ ﺳــﺎﳝﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩــﺸﻠﻪﺭ‬ ‫‪86‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟـﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﳑـﺎ ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩـﺪەﻙ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﻪﺭﻣـﯘ ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻜﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ھﺎﻟﺪﺍ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳﯘﺩﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﻰ‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ھﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﺪﺍﺭﱏ ﺳـﯘﺩﯨﻦ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺑﻪﺯﯨـﺴﻰ ﻗﻮﺭﺳـﯩﻘﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨﺴﻰ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﭘـﯘﺗﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺑﻪﺯﯨـﺴﻰ ﺗـﯚﺕ ﺋـﺎﻳﯩﻐﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﯕﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺧﺎﻟﯩﻐﺎﻥ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗـﺎﺗﻼﺭﱏ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ ھﻪﺭ‬ ‫ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﻗﺎﺩﯨﺮﺩﯗﺭ‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﻧﯘﺭ«‪-45 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻣﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺋﺎﲰﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩـﺮﯨﮕﻪ ﺗﯘﺗـﺎﺵ ﺋﯩـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﺋــﺎﻳﺮﯨﯟەﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ھﻪﳑﻪ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪۋﺟــﯘﺩﺍﺗﲎ ﺳــﯘﺩﯨﻦ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋــﯘﻻﺭ‬ ‫)ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﮕﻪ( ﺋﯩﺸﻪﳕﻪﻣﺪﯗ؟‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ«‪-30 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﲎ ﺑﯩﺮ ﺳﯘﺩﯨﻦ )ﺋﺎﺑﯩﻤﻪﻧﯩﻴﺪﯨﻦ( ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﯘﱏ ﺑـﺎﻟﯩﻼﺭ ﻧﯩـﺴﺒﻪﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻪﺭ ۋە ﻗﯘﺩﺍ‪-‬ﺑﺎﺟﯩﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﺎﻝ )ﺩﯨﻦ ﺋﯩﺒـﺎﺭەﺕ( ﺋﯩﻜﻜـﻰ‬ ‫ﺧﯩـــﻞ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻳـــﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨـــﯔ ھﻪﳑﯩـــﮕﻪ ﻗـــﺎﺩﯨﺮﺩﯗﺭ‪») ‬ﻓﯘﺭﻗـــﺎﻥ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-54 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩــﯔ ۋە ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗــﺎﺭﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑــﯘ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩــﻚ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﺭﻭﺷــﻪﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯘ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺳـﯘﺩﯨﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺧﯧﻠﻰ ﻛﯚپ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ ﺑﯘ ﺑﯩﻠﯩﻤـﮕﻪ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨﺸﯩــﺸﻰ ﺋﻪﺳــﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻣﯩﻜﺮﻭﺳــﻜﻮﭘﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷــﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻰ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺋﻪڭ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻠﯩﻖ ﺋﯧﻨـﺴﯩﻜﻠﻮﭘﯧﺪﯨﻴﻪﻟﻪﺭﺩە ”ﺳـﯘ ﺟـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻼﺭﺩﯨﻜﻰ‬ ‫‪87‬‬

‫‪‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﻪڭ ﭼﻮڭ ﺋﯧﻠﯧﻤﻨﯧﺖ )ﺋﯘﻧﺴﯘﺭ(‪ .‬ﺟﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﯩﺰﯨﻤﻼﺭﻧﯩـﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﯩﻨﯩـﯔ ﻳـﯜﺯﺩە‬ ‫‪ 90-50‬ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﱴ ﺳـﯘﺩﯗﺭ“ ﺋﯩﭙـﺎﺩﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋـﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﳌﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺑﯩﺌﻮﻟـﻮﮔﯩﻴﻪ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨــــﺪﺍ ﺳــــﯚﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯚﻟﭽﻪﻣﻠﯩــــﻚ ﺑﯩــــﺮ ھــــﺎﻳﯟﺍﻥ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨــــﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺳﯩﺘﻮﭘﻼﺯﻣﯩﺴﻰ )ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳـﻠﯩﻖ ﻣﺎﺩﺩﯨـﺴﻰ( ﻣـﯘ ﻳـﯜﺯﺩە ‪ 80‬ﭘﯩﺮﺳـﻪﻧﺖ‬ ‫ﺳــﯘﺩﯨﻦ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺳــﯩﺘﻮﭘﻼﺯﻣﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧــﺎﻟﯩﺰ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﺧــﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﺸﻰ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﻟـﮕﻪ ﺋﺎﺷـﱴ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ‬ ‫ﺑﯜﮔﯜﻥ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺩﯗﻧﻴﺎﺳﻰ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﻨﯩـﯔ ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨـﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ‬ ‫ﺩەۋﺭﺩە ﻣﻪﻟـــﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷـــﻰ ھﻪﺭﮔﯩـــﺰ ﻣـــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺋﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﱏ ﺑﺎﻳﻘﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ‪ 14‬ﺋﻪﺳﯩﺮ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺑـﯘ ﺑﯩﻠﯩـﻢ ﺋﺎﻻھﯩـﺪە‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫ﻻﻳﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ‬ ‫ﺋــﺎﻟﻼھ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨــﯟﻯ ﺑﯩــﺮ ﺷــﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪ .‬ﺗﯘﳒﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻻﻳﲎ ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛپ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺑﻪﺩﯨﲎ ھﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﻰ ۋە ﺋﺎﺭﻗﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﺑﻪﺩەﻧـﮕﻪ ﺭﻭھ ﻛﯩﺮﮔﯜﺯﯛﺷـﻰ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻴﺘﱴ‪ :‬ﻣﻪﻥ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﻻﻳﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻡ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻤﻪﻥ ﺋﯘﱏ ﻣﻪﻥ ﺭﺍۋﺭﯗﺱ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ )ﻳﻪﱏ ﺋـﯘﱏ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﭗ ﺳـﯜﺭەﺗﻜﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﮔــﯜﺯﯛپ‪ ،‬ﺋﻪﺯﺍﻟﯩــﺮﯨﲎ ﺗﻮﻟــﯘﻕ‪ ،‬ﻣــﯘﻛﻪﳑﻪﻝ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ ھــﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﮔﻪﻥ( ۋە‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺟــﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔــﯜﺯﮔﻪﻥ ۋﺍﻗﺘﯩﻤــﺪﺍ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐــﺎ ﺳــﻪﺟﺪە ﻗﯩﻠﯩﯖــﻼﺭ‪ ) ‬ﺳــﯜﺭە‬ ‫»ﺳﺎﺩ«‪-72،-71 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋــﯘﻻﺭﺩﯨﻦ )ﻳﻪﱏ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺗﯩﺮﯨﻠﯩــﺸﲎ ﺋﯩﻨﻜــﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐــﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯨﻦ(‬ ‫ﺳــﻮﺭﺍپ ﺑــﺎﻗﻘﯩﻦ! ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﻳــﺎﺭﯨﺘﯩﺶ ﻗﯩﻴﯩﻨﻤــﯘ؟ ﺑﯩــﺰ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋــﯘﻻﺭﱏ )ﻳﻪﱏ‬ ‫‪88‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــــﯔ ﺋﻪﺳــــﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐــــﺎﻥ ﺋــــﺎﺩەﻣﲎ( ﻳﯧﭙﯩــــﺸﻘﺎﻕ ﻻﻳــــﺪﯨﻦ ﻳــــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪‬‬ ‫)ﺳﯜﺭە»ﺳﺎﻓﻔﺎﺕ«‪-11 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯜﮔـــﯜﻥ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻥ ﺗﻮﻗـــﯘﳌﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺗﻘﯩـــﻖ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﯩﻨﯩـــﺪﺍ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـــﻰ ﻧﯘﺭﻏـــﯘﻥ‬ ‫ﺋﯧﻠﯧﻤﯧﻨﺘﻨﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺑـﺎﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺟـﺎﻧﻠﯩﻖ‬ ‫ﺗﻮﻗﯘﳌﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯜﺯﺩە ‪ 95‬ﭘﯩﺮﺳﻪﻧﱴ ﻛﺎﺭﺑﻮﻥ‪ ،‬ھﯩـﺪﺭﻭﮔﯧﻦ‪ ،‬ﺋﻮﻛـﺴﯧﮕﯩﻦ‪ ،‬ﻧﯩﱰﻭﮔـﯧﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﻮﺳــﭙﻮﺭ ۋە ﮔﯜﯕﮕــﯜﺭﺗﺘﯩﻦ ﺗﯜﺯﯛﻟﯩــﺪﯗ ۋە ﺟــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺗﻮﻗــﯘﳌﯩﻼﺭﺩﺍ ﺟﻪﻣﺌﯩــﻲ ‪26‬‬ ‫ﺋﯧﻠﯧﻤﻨﯧﺖ ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺑﯩــــﺰ ھﻪﻗﯩــــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﻨــــﺴﺎﻧﲎ ﻻﻳﻨﯩــــﯔ ﺟﻪۋھﯩﺮﯨــــﺪﯨﻦ ﻳــــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪‬‬ ‫)ﺳﯜﺭە»ﻣﯚﺋﻤﯩﻨﯘﻥ«‪-12 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋـﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ”ﺟﻪۋھﻪﺭ“ ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩــﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐـﺎﻥ ”ﺳــﯘﻻﻟﻪ“ ﺳـﯚﺯﻯ ”ﺋــﯜﻟﮕﻪ‪،‬‬ ‫ﻳــﺎﺩﺭﻭ‪ ،‬ﺧﯘﻻﺳــﻪ‪ ،‬ﺋﺎﺳــﺎﺱ“ ﺩﯦﮕﻪﻧــﺪەﻙ ﻣﻪﻧﯩــﻠﻪﺭﺩە ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩــﺪەﻙ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ‪ 14‬ﺋﻪﺳـﯩﺮ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻠﻪﺭ ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﯟﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺰﮔﻪ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﲎ — ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﺩﺩﺍ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗـﯘﭘﺮﺍﻕ ﺗﻪﺭﻛﯩﺒﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻖ ﺋﯧﻠﯧﻤﻨﯧﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪەﻙ ﭘﺎﻛﯩﺘﲎ ﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴﺎﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﯘﻻﻗﻼﺭﱏ‪ ،‬ﻛﯚﺯﻟﻪﺭﱏ ۋە ﺩﯨﻠﻼﺭﱏ ﻳـﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺳـﯩﻠﻪﺭ‬ ‫ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺋﺎﺯ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﻣﯚﺋﻤﯩﻨﯘﻥ«‪-78 ،‬ﺳﯜﺭە(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺳــﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩــﺪﯨﻦ ھــﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳــﯩﲎ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ھﺎﻟﯩﺘﯩﯖﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﯩﻘﺎﺭﺩﻯ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻠﺴﯘﻥ ﺩەپ ﻗﯘﻻﻕ‪ ،‬ﻛـﯚﺯ‬ ‫ۋە ﻳﯜﺭەﻛﻠﻪﺭﱏ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﺪﻯ‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﻧﻪھﻞ«‪-78 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪)‬ﺋﻰ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ!( ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜﻰ‪ ،‬ﺋﯧﻴﺘﯩﭗ ﺑﯧﻘﯩﯖﻼﭼﯘ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼھ ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫‪89‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗـــﯘﻟﯩﻘﯩﯖﻼﺭﱏ ﮔـــﺎﺱ‪ ،‬ﻛـــﯚﺯﯛﯕﻼﺭﱏ ﻛـــﻮﺭ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻗﻮﻳـــﺴﺎ‪ ،‬ﺩﯨﻠﻠﯩـــﺮﯨﯖﻼﺭﱏ‬ ‫ﭘﯧﭽﻪﺗﻠﯩﯟەﺗﺴﻪ )ﻳﻪﱏ ﺳـﯩﻠﻪﺭﱏ ھـﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳـﯩﲎ ﭼﯜﺷـﻪﳕﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻗﻮﻳـﺴﺎ(‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﱏ ﺋﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﻧﻪ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﺋﯩﻼھ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭەﻟﻪﻳﺪﯗ؟‪) ...‬ﺳـﯜﺭە‬ ‫»ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ«‪-46 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺷﯜﺑﻬﯩــﺴﯩﺰﻛﻰ ﺑﯩــﺰ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﲎ ﺋﺎﺭﯨﻼﴰــﺎ ﻣﻪﻧﯩـﻲ )ﻳﻪﱏ ﺋﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻣﻪﻧﯩﻴـﺴﻰ( ﺩﯨــﻦ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪ ،‬ﺋــﯘﱏ ﺑﯩــﺰ )ﺷــﻪﺭﯨﺌﻪﺕ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﻠﯩــﺮﻯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ( ﺳــﯩﻨﺎﳝﯩﺰ‪،‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﯘﱏ ﺑﯩــﺰ )ﺋــﯘﱏ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﱏ ﺋﺎﯕﻠﯩــﺴﯘﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﺎﺋﯩﻨﺎﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺩﺍﻻﻟﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩەﻟﯩﻠـﻠﻪﺭﱏ ﻛﯚﺭﺳـﯜﻥ‬ ‫ﺩەپ( ﺋﺎﯕﻼﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﻛﯚﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻳــﺎﺭﺍﺗﺘﯘﻕ‪) ‬ﺳــﯜﺭە»ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ«‪-2 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﺎﻟﻼھ ﺗﺎﺋﺎﻻ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻐﺎ ﺑﻪﺧـﺶ ﺋﻪﺗـﻜﻪﻥ ﺑﯩـﺮ ﺗﯜﺭﻛـﯜﻡ‬ ‫ﺳﻪﺯﮔﯜ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺩﯨﻘـﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨـﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﺑـﯘ ﺳـﻪﺯﮔﯜ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﺗﯩﭗ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ :‬ﺋﺎﯕﻼﺵ‪ ،‬ﻛـﯚﺭﯛﺵ‪ ،‬ھـﯧﺲ ﻗﯩﻠﯩـﺶ ۋە‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ‪.‬‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠﯩـــﺸﯘﻧﺎﺱ ﺩﻭﻛﺘـــﻮﺭ ﻛﯧﺌﯩـــﺖ ﻣـــﻮﺭې ‪Journal of Islamic‬‬ ‫‪Medical Association‬ﺩﺍ ﻧﻪﺷــﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩــﺴﯩﺪە ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴــﺎﺕ‬ ‫ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﯩﺪﺍ ھﺎﻣﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﭻ ﻗﯘﻻﻗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺗﯘﳒﻰ ھﺎﻟﯩﱴ ﻧﺎﻣـﺎﻳﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﻛﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻜﻪ ﺑﺎﺷــﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﺎﻳــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ؛ ھــﯧﺲ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ۋە‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻣﯧﯖﯩﻨﯩـﯔ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻗـﯘﻻﻕ ۋە ﻛﯚﺯﻧﯩـﯔ ﺋﺎﺭﻗﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧﺎ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻻ ﺗـﯚﺭەﳌﻪ ھـﺎﻟﯩﺘﯩﻜﻰ ﭼﺎﻏـﺪﺍ ھﺎﻣﯩﻠـﺪﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﻳﯩﮕﯩـﺮﻣﻪ‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﯩﺪﯨﻜﯩﺪەﻙ ﺑﺎﻟﺪﯗﺭ ﺑﯩﺮ ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﺘﺎ ﻗـﯘﻻﻗﻠﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩـﻲ ﻗﯩﻠﯩـﺪﯗ ۋە‬ ‫ھﺎﻣﯩﻠـــﺪﺍﺭﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺗـــﯚﺗﯩﻨﺠﻰ ﺋﯧﻴﯩـــﺪﺍ ﻗـــﯘﻻﻕ ﭘﯜﺗـــﯜﻧﻠﻪﻱ ﻓﻮﻧﻜﯩـــﺴﻴﻮﻧﻠﯘﻕ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪ ،‬ﺭﻭﱃ ﺑـﺎﺭ( ھﺎﻟﻐـﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺗـﯚﺭەﳌﻪ ﺋﺎﻧﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ‬ ‫‪90‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋـﺎۋﺍﺯﻻﺭﱏ ﺋﺎﯕﻠﯩﻴﺎﻻﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﻳﯧﯖـﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑــﻮۋﺍﻕ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋــﺎﯕﻼﺵ ﺳﻪﺯﮔﯜﺳــﻰ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ھﺎﻳــﺎﺗﯩﻲ ﺋﯩﻘﺘﯩــﺪﺍﺭﻻﺭﺩﯨﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ‬ ‫ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺑــﺎﺵ ﺭەﺕ – ﺗﻪﺭﺗﯩــﭗ ﺑــﯘ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﯩﻦ‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻤﯩﺰﱏ ﺗﺎﺭﺗﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺳﯜﺗﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫‪‬ﭼﺎھﺎﺭﭘــﺎﻳﻼﺭﺩﺍ ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﱪەﺕ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ﺳــﯩﻠﻪﺭﱏ‬ ‫ﭼﺎھﺎﺭﭘﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺭﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻳﺎﻕ ﺗﯧﺰەﻛﺘﯩﻦ ۋە ﻗﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻥ ﭘـﺎﻛﯩﺰ‬ ‫ۋە ﺗﻪﻣﻠﯩﻚ ﺳﯜﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯘﻏﯩﺮﯨﻤﯩﺰ‪) ‬ﺳﯜﺭە»ﻧﻪھﻞ«‪-66 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ۋﯗﺟﯘﺩﻧﯩــﯔ ﺑﯧﻘﯩﻠﯩــﺸﯩﲎ ﺳــﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳــﯩﻲ ﻣــﺎﺩﺩﯨﻼﺭ ھﻪﺯﯨــﻢ ﻗﯩﻠﯩــﺶ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﻜﻰ ﺧﯧﻤﯩﻴﯩﻠﯩـﻚ ﺋﯚﺯﮔﯜﺭﯛﺷـﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺴﯩﺪە ﺷـﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺯﯨـﻢ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠـﯘﻕ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻠﯩﺮﻯ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋـﯜﭼﻪﻱ ﺩﯨﯟﺍﺭﯨـﺪﯨﻜﻰ ﻗـﺎﻥ ﺋـﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯘ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠـﯘﻗﻼﺭ ﻗـﺎﻥ ﺋـﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺳﯜﺕ ﺳﻮﻳﯘﻗﻠﯘﻗﯩﻤﯘ ﺑﺎﺷﻘﺎ ۋﯗﺟﯘﺩ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻗﺎﻥ ﻳـﻮﱃ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﻨﮕﻪﻥ ھﻪﺯﯨﻢ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠﯘﻗﻼﺭ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯧﻘﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋﻮﺯﯗﻗﻠﯘﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩﭗ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯜﺷﯩﺪە ﻗﺎﻥ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻣﯘھﯩﻢ ﺭﻭﻝ ﺋﻮﻳﻨﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ‬ ‫ﺑﺎﺳﻘﯘﭼﻼﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺳـﯜﺕ ﺳـﯜﺕ ﺑﻪﺯﻟﯩـﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﺟﺮﯨﺘﯩﻠﯩـﺪﯗ‪ ،‬ھﻪﺯﯨـﻢ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠﯘﻗﻨﯩـــﯔ ﻗـــﺎﻥ ﺋـــﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋـــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺗﻮﺷﯘﻟﯘﺷـــﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـــﺴﯩﺪە‬ ‫ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﺘﯩﻦ ﺳــﯜﺗﻨﯩﯔ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠــﯘﻕ ﻗﯩﻤﻤﯩــﱴ ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﯟﺍﺳﯩﺘﻪ ﺋﯩﺴﺘﯧﻤﺎﻝ ﻗﯩﻼﳌﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﻧﺪﯨﻦ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻐـﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﻤـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ھﻪﺯﯨـــﻢ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﺋﻮﺯﯗﻗﻠـــﯘﻗﺘﯩﻦ ﺗﻪﺭﻛﯩـــﭗ ﺗﺎﭘﻘـــﺎﻥ ھﺎﻟـــﺪﺍ ﺋﻮﺯﻭﻗﻠـــﯘﻕ ﺳـــﯜﺕ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﻪﭘﭽﯩﻘﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪91‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﻪﻟـــﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩـــﺪەﻙ‪» ،‬ﻧﻪھـــﻞ« ﺳﯜﺭﯨـــﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-66‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩـــﺪە ﺳـــﯜﺗﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩـــﻚ ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـــﯩﮕﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳـــﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳـــﺎﻧﻼﺭ ﺯﺍﻣـــﺎﻧﯩﻤﯩﺰ ﺑﯩﻠﯩﻤﻠﯩـــﺮﻯ‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐــﺎ ﻗﻮﻳﻐــﺎﻥ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﻏــﺎ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻣــﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺳــﯜﺕ ﺋﻪﻣﮕــﯜﭼﻰ‬ ‫ھﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺯﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﺴﯩﲎ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺨﺘﯩـﺴﺎﺳﻠﯩﻘﻼﺭﱏ‬ ‫ﻛﯧــﺮەﻙ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﺑﯩﻠﯩﻤﻨﯩــﯔ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻧﺎﺯﯨــﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺭﻭﺷﻪﻧﺪﯗﺭ‪.‬‬

‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﺪﯨﻜﻰ ﻛﯩﻤﻠﯩﻚ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﱏ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﯛﺭﯛﺷﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ ﺋﺎﺳـﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣﺎﻗﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ )ﻳﻪﱏ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺳﯚﯕﻪﻛﻠﯩﺮﯨﲎ ﺟﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ(‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩـﯔ )ﺋﻪڭ‬ ‫ﺋﯩــــﻨﭽﻜﻪ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﻧــــﺎﺯﯗﻙ ﺑﻮﻟﻐــــﺎﻥ(ﺑﺎﺭﻣــــﺎﻗﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﻪﺳــــﻠﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘــــﯜﺭەﻟﻪﳝﯩﺰ‪‬‬ ‫)ﺳﯜﺭە»ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ«‪-4 ،‬ﺳﯜﺭە(‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯘﭼﯩﻨﯩـﯔ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ ھﯧﻜﻤﻪﺗﻠﯩﻜﺘـﯘﺭ‪ .‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﯩﺰﯨﺪﯨﻜﻰ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﺭ ۋە ﺋﯩﻨﭽﻜﻪ ﺗﻪﺭەﭘﻠﻪﺭ ﺗﺎﻣﺎﻣﻪﻥ ﺷﯘ ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺧﺎﺳـﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﺷﯘ ﺋﺎﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﻳﺎﺷـﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ۋە ﺗﺎﺭﯨﺨﺘـﺎ ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻣـﺎﻕ‬ ‫ﺋﯩﺰﻯ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪ .‬ﺗﯧﺨﻰ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩـﺮ ‪ DNA‬ﺗﯜﺯﯛﻟﯜﺷـﯩﮕﻪ ﺋﯩـﮕﻪ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺧﯘﻣﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﻮﺷﻜﯧﺰەﻛﻠﻪﺭﻣﯘ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﯨﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﻯ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ھﺎﻣﯩﻠﯩـﺪە ﺋـﺎﺧﯩﺮﻗﻰ ﺷـﻪﻛﻠﯩﲎ ﺋﺎﻟﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺑﯩﺮەﺭ ﻳﻮﻗﺎﳌﺎﺱ ﻳـﺎﺭﺍ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻗﺎﳌﯩـﺴﯩﻼ ﺋـﯘ ﺷـﻪﻛﯩﻞ ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﺍ ﺋﯚﻣـﯜﺭ ﺑـﻮﱙ ﻣـﯘﻗﯩﻢ‬ ‫ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯘﺷﯘ ﺳﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩﺰﻯ ھﻪﺭ ﻛﯩﻤﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﮕﻪ ﺧـﺎﺱ ﻧﺎھـﺎﻳﯩﱴ‬ ‫ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ”ﻛﯩﻤﻠﯩﻚ“ ھﯧـﺴﺎﺑﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻣـﺎﻕ ﺋﯩـﺰﻯ ﺑﯩﻠﯩﻤـﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩــﺮ ﺋــﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﺱ ۋە ﻳﯧﯖﯩﻠﯩــﺸﻤﺎﺱ ﻛﯩﻤﻠﯩــﻚ ﺋﯧــﻨﯩﻘﻼﺵ‬ ‫‪92‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯘﺳﯘﱃ ﺑﻮﻟﯘپ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺷﯘﻧﯩﺴﻰ ﻣﯘھﯩﻤﻜﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩـﺰﻯ ﺧﯘﺳﯘﺳـﯩﻴﯩﱴ ﭘﻪﻗﻪﺕ ‪-19‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ ﺋﯩـﺰﯨﲎ ھﯧﭽﺒﯩـﺮ‬ ‫ﺧﯘﺳﯘﺳﯩﻴﯩﱴ ۋە ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻳﻮﻕ ﺳﯩﺰﯨﻘﻼﺭ ﺩەپ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ‪ .‬ﺋﻪﳑﺎ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋـﯘ ﺩەۋﺭﺩە‬ ‫ﺑﯩﺮﺳــﯩﻨﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﯩﻤــﯘ ﺗﺎﺭﲤﯩﻐــﺎﻥ ﺑﺎﺭﻣــﺎﻕ ﺋﯩﺰﻟﯩــﺮﻯ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﳕﻪﻛــﺘﻪ ھﻪﻣــﺪە ﺑــﯘ‬ ‫ﺋﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘھﯩﻤﻠﯩﻘﻰ ﻛﯩﺸﯩﲎ ﻗﯩﺰﯨﻘﺘﯘﺭﻣﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﭼﯩﺸﻰ ھﻪﺳﻪﻝ ھﻪﺭﯨﺴﻰ‬ ‫‪‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯔ ھﻪﺳﻪﻝ ھﻪﺭﯨـﺴﯩﮕﻪ ﺑﯩﻠـﺪﯛﺭﺩﻯ‪ :‬ﺗﺎﻏﻼﺭﻏـﺎ‪ ،‬ﺩەﺭەﺧـﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ۋە )ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﺳﻪﻝ ھﻪﺭﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻳﺎﺳﯩﻐﺎﻥ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘۋﺍ ﺗـﯜﺯﮔﯩﻦ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻧـــﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﺗﯜﺭﻟـــﯜﻙ ﻣﯧـــﯟﯨﻠﻪﺭ)ﻳﻪﱏ ﮔـــﯜﻝ‪-‬ﭼـــﯧﭽﻪﻛﻠﻪﺭ( ﺩﯨـــﻦ ﻳـــﯧﮕﯩﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﻳﻮﻟﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﲤﻪﻧﻠﯩﻚ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯩﺮﮔﯩﻦ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯔ )ﻳﻪﱏ ھﻪﺳـﻪﻝ‬ ‫ھﻪﺭﯨــﺴﯩﻨﯩﯔ( ﻗﺎﺭﻧﯩــﺪﯨﻦ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺷــﯩﭙﺎ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺧﯩﻠﻤــﯘ ﺧﯩــﻞ ﺭەﯕﻠﯩــﻚ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﻤﻠﯩـــﻚ )ﻳﻪﱏ ھﻪﺳـــﻪﻝ( ﭼﯩﻘﯩـــﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖـــﺪﺍ )ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـــﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﯩـــﯔ‬ ‫ﭼﻮﯕﻠــﯘﻗﯩﲎ( ﭘﯩﻜﯩــﺮ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﻪۋﻡ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋﯩــﱪەﺕ ﺑــﺎﺭ‪) ‬ﺳــﯜﺭە »ﻧﻪھــﻞ«‪،‬‬ ‫‪-69 ،-68‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ھﻪﺭ ﺑﯩــﺮ ھﻪﺭە ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ۋەﺯﯨــﭙﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﯚﺗﻪﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭە ﺗﻮﭘﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﯩــــــﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ھﻪﺭە ﻣﯘﺳﺘﻪﺳــــــﻨﺎﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ھﻪﺭە ھﻪﺭە ﺋﯘۋﯨــــــﺴﯩﲎ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﯨﻤﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻮﺯﯗﻗﻠﯘﻕ ﻳﯩﻐﻤﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﻛﯚﻧﻪﮔﻪ ﻳﺎﺳﺎﺷـﻘﺎ ﻳـﺎﻛﻰ ھﻪﺳـﻪﻝ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨـﺸﻘﺎ‬ ‫ﻗﺎﺗﻨﺎﴰﺎﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ھﻪﺭﯨﻨﯩـــﯔ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩـــﺮ ﻗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩـــﺸﻰ ﭼﯩـــﺸﻰ ھﻪﺭە‬ ‫ﺗﯚﻟﻠﻪﺷــــﺘﯘﺭ‪ .‬ﺟﯜﭘﻠﯩــــﺸﯩﺶ ﺋﻪﺯﺍﻳﯩــــﲎ ﺩﯦﻤﯩﮕﻪﻧــــﺪە ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ھﻪﺭﯨــــﺪە ﺑﺎﺷــــﻘﺎ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻠﻪﺭﺩﯨﻜــﻰ ﺧﯘﺳﯘﺳــﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﯧﭽﻘﺎﻳﺴﯩــﺴﻰ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﭼﻘــﺎ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﭼﯩــﺸﻰ‬ ‫ھﻪﺭە ﺗﯚﻟﻠﯩﻤﻪﻛﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺋﯩﺸﻼﺭﱏ ﻗﯩﻼﻟﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬ ‫‪93‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ھﻪﺭە ﺗﻮﭘﯩﻨﯩــﯔ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﻳــﯜﻛﯩﲎ ﺯﯦﻤﻤﯩــﺴﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯩــﺸﭽﻰ ھﻪﺭﯨــﻠﻪﺭ‬ ‫”ﺧــﺎﻧﻘﯩﺰ“ ھﻪﺭﯨــﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ ﭼﯩــﺸﻰ ﺟﯩﻨــﺴﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟــﺴﯩﻤﯘ ﺗﯘﺧﯘﻣــﺪﺍﻧﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩــﻲ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐــﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺗﯘﻏﻤــﺎﺱ ﭼﯩﻘﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﳑــﺎ ﺋــﯘﻻﺭ ﺋﯘۋﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﭘـﺎﻛﯩﺰﻟﯩﻘﯩﲎ ﺳـﺎﻗﻼﺵ‪ ،‬ﻗـﯘﺭﺕ ھﻪﺭﯨـﻠﻪﺭ ۋە ﺑـﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ﺑـﯧﻘﯩﺶ‪ ،‬ﭼﯩــﺸﻰ ھﻪﺭە ۋە‬ ‫ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ھﻪﺭﯨﲎ ﺑﯧﻘﯩﺶ‪ ،‬ھﻪﺳﻪﻝ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺶ‪ ،‬ﻛـﯚﻧﻪﮔﻪ ﻳﺎﺳـﺎﺵ ۋە ﺋـﯘﱏ ﺭﯦﻤﻮﻧـﺖ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺶ‪ ،‬ﺋﯘۋﯨﲎ ھﺎۋﺍﻻﻧـﺪﯗﺭﯗﺵ‪ ،‬ﺋﯘۋﯨﻨﯩـﯔ ﺑﯩﺨﻪﺗﻪﺭﻟﯩﻜﯩـﲎ ﻗﻮﻏـﺪﺍﺵ‪ ،‬ھﻪﺳـﻪﻝ‬ ‫ﺟﻪۋھﯩﺮﻯ‪ ،‬ﮔﯜﻝ ﭼﯧﯖﻰ‪ ،‬ﺳﯘ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻡ ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﻣـﺎﺩﺩﯨﻼﺭﱏ ﺗـﻮﭘﻼﺵ ۋە ﺯﺍﭘـﺎﺱ‬ ‫ﺳﺎﻗﻼﺵ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ۋەﺯﯨﭙﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﯚﺗﻪﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺪە ﭘﯧﺌﯩﻠﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺧﯩـﻞ ﻗـﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺶ ﺷـﻪﻛﻠﻰ ﺑـﺎﺭ‪ ،‬ﺑﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯩﮕﯩﻨﯩــﯔ ﺋﻪﺭﻛﻪﻙ ﻳــﺎﻛﻰ ﭼﯩــﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ﻣﻪﻟــﯘﻡ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ھﻪﺭە ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ﭘﯧﺌﯩﻠﻼﺭ ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﭘﯧﺌﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻝ ﺳﯩﻐﯩـﺴﻰ‬ ‫ﺷــﻪﻛﻠﯩﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩــﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ھﻪﺳــﻪﻝ ﭼﯩﻘﯩــﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭﯨﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﯩﺸﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﺘﯘﻣﺎﺳﻠﯩﻖ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ھﻪﺭﯨﻠﻪﺭﮔﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ﺑﯘ ﭘﺎﻛﯩﺘﻨﯩﯔ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ‬ ‫‪1400‬ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ ﻣﻪﻟـﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷـﻰ ﻣـﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﳑـﺎ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺗﺎﺋـﺎﻻ ﺑـﯘ‬ ‫ﭘـــﺎﻛﯩﺘﲎ ﺋﺎﻻھﯩـــﺪە ﺗﯩﻠﻐـــﺎ ﺋﯧﻠﯩـــﭗ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﯩـــﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـــﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨـــﺴﯩﲎ ﺑﯩـــﺰﮔﻪ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬

‫ﺋﯘﻳﻘﯘﺩﺍ ﻗﯘﻻﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺳﻪﮔﻪﻙ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ‬ ‫‪‬ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻏـــﺎﺭﺩﺍ ﺋـــﯘﺯﯗﻥ ﻳﯩﻠـــﻼﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـــﯔ ﻗﯘﻻﻗﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ‬ ‫ﺋﯘﺭﺩﯗﻕ)ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺋﯘﻳﻘﯘ ﺑﻪﺭﺩﯗﻕ(‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﻛﻪھﻒ«‪-11 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫)ﺋﯘﻳﻐــﯘﺭﭼﻪ »ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨ ـﻢ« ﺩە‪ :‬ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﺑﯩــﺰ ﻏــﺎﺭﺩﺍ ﺋــﯘﺯﯗﻥ ﻳﯩﻠــﻼﺭ‬ ‫ﺋﯘﺧﻠﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﺪﯗﻕ‪ ‬ﺩەپ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ(‬ ‫‪94‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ ”ﻗﯘﻻﻗﻠﯩﺮﯨﻐــﺎ ﺋــﯘﺭﺩﯗﻕ“ ﺳــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩﺴﻰ ”ﺩﺍﺭﺍﺑﻪ“ ﭘﯧﺌﯩﻠﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﺭەﺑﭽﯩـﺪە ﺑـﯘ ﭘﯧﺌﯩـﻞ ”ﺋـﯘﻻﺭﱏ ﺋﯘﺧﻼﺗﺘـﯘﻕ“‬ ‫ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﻣﻪﺟــﺎﺯﯨﻲ ﻣﻪﻧﯩــﺪە ﻛﻪﳌﻪﻛــﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ”ﺩﺍﺭﺍﺑﻪ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻗــﯘﻻﻕ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠــﻠﻪ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻧــﺪﺍ ”ﻗــﯘﻻﻕ ﺋﺎﯕﻠﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺗﻮﺳﯘﻟﯘﺷــﻰ“ ﻣﻪﻧﯩــﺴﯩﺪە ﻛﻪﳌﻪﻛــﺘﻪ‪ .‬ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋــﺎﯕﻼﺵ ﺳﻪﺯﮔﯜﺳــﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻳﻘــﯘ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻣﯘﻧﺎﺳــﯩﯟﯨﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻻھﯩــﺪە‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻥ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺸﯩﺪە ﺋﻪﺳﻠﯩﺪە ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﱏ ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﻗـﯘﻻﻕ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﺋﯘﺧﻼۋﺍﺗﻘﺎﻧـﺪﺍ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩـﺮ‬ ‫ﺳــﻪﮔﻪﻙ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳــﻪﺯﮔﯜ ﺋﻪﺯﺍﺩﯗﺭ‪ .‬ﺋــﻮﻳﻐﯩﻨﯩﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺳــﺎﺋﻪﺕ ﺳــﯩﮕﻨﺎﻟﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯧﻬﺘﯩﻴـــﺎﺟﯩﻤﯩﺰ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩﻨﯩـــﯔ ﺳـــﻪۋەﰉ ﻣﯘﺷـــﯘ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـــﯔ ﻛﻪھـــﻒ ﺋﻪھﻠﯩـــﮕﻪ‬ ‫ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟەﺗﻠﯩﻚ ھﺎﻟﺪﺍ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐﺎﻥ ”ﻗﯘﻻﻗﻠﯩﺮﯨﻐـﺎ ﺋـﯘﺭﺩﯗﻕ“ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨـﺴﯩﻨﯩﯔ ھـﯧﻜﻤﯩﱴ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ ﺋـﺎﯕﻼﺵ ﺳـﻪﺯﮔﯜﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯧـﺘﯩﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ‪ ،‬ﺷـﯘﯕﺎ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯘﺯﯗﻥ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺋﻮﻳﻐﺎﳕﺎﻱ ﺋﯘﺧﻼپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻝ‪.‬‬

‫ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﯟﻯ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋــﺎﺗﲎ‪ ،‬ﺧﯧﭽﯩــﺮﱏ ۋە ﺋﯧــﺸﻪﻛﲎ ﻣﯩﻨﯩــﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ۋە ﺯﯨﻨــﻨﻪﺕ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﻧﻪ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺪﯗ‪) ‬ﺳـﯜﺭە‬ ‫»ﻧﻪھﻞ«‪-8 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺩەپ ھﯧـﺴﺎﺑﻼﻧﻐﺎﻥ ھـﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﻘﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤﯘ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫‪95‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻚ ﺋﺎﺭﺗﻘﺎﻧﭽﻪ ﻛﯚﻛﺮەﻛﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﻴﯩﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ ﻳﺎﺷــﺎﺵ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺋﻮﻛــﺴﯩﮕﯧﻦ ۋە ھــﺎۋﺍ ﺑﯧــﺴﯩﻤﯩﻐﺎ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴــﺎﺟﻠﯩﻘﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻧﻪﭘﻪﺳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ھﺎۋﺍﺩﯨﻜﻰ ﺋﻮﻛﺴﯧﮕﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯚﭘﻜﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ھـﺎۋﺍ ﭘـﯜۋەﻛﭽﯩﻠﯩﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻛﯩﺮﯨــﺸﻰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﳑــﺎ ﺋﯧﮕﯩــﺰﻟﯩﻜﻠﻪﺭﮔﻪ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻧﭽﻪ ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ‬ ‫ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﺳﻰ ﺷﺎﻻﯕﻼﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍ ﺑﯧﺴﯩﻤﻰ ھﻪﻣﺪە ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺳـﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﺎﻥ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﻮﻛـﺴﯧﮕﯩﻦ ﻣﯩﻘﺘـﺎﺭﻯ ﺗﯚۋەﻧﻠﻪﻳـﺪﯗ‪ .‬ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﺪە ﻧﻪﭘﻪﺱ‬ ‫ﺋﺎﳌــﺎﻕ ﻗﯩﻴﯩﻨﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯚﭘﻜﯩﻨﯩــﯔ ھــﺎۋﺍ ﭘــﯜۋەﻛﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺗﺎﺭﯨﻴﯩــﭗ ﭘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻧــﺪە‬ ‫ﻛﯚﻛﺮەﻙ ﺑﻮﻏﯘﻟﯩﺪﯗ ۋە ﺋﺎﺩەﻡ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋﺎﻻﳌﯩﻐﺎﻧﺪەﻙ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻛﺴﯧﮕﯩﻦ ﺑﻪﺩەﻧﻨﯩﯔ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺯ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﺑﻪﺩەﻧـﺪە ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛﺵ ﺑﯩﺌﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻖ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺯﯨﻴﺎﺩە ھﺎﺭﻏﯩﻨﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﺎﺵ ﺋﺎﻏﺮﯨﺶ‪ ،‬ﺑـﺎﺵ ﻗﯧـﻴﯩﺶ‪،‬‬ ‫ﻗﯘﺳﻘﯘﺳﻰ ﻛﯧﻠﯩﺶ‪ ،‬ﺋﻮﻱ‪-‬ﭘﯩﻜﯩﺮﻯ ﭼـﯧﭽﯩﻠﯩﺶ ﻗﺎﺗـﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋـﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭ ﻳـﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻜﻪ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﭽﻪ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋﺎﳌـﺎﻕ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧـﺴﯩﺰ ھﺎﻟﻐـﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﺎﺷﯩﻴﺎﻟﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﺋﻮﻛـﺴﯧﮕﯩﻦ‬ ‫ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﮕﻪ ۋە ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﻛﯩﻴﯩﻤﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯧﻬﺘﯩﻴﺎﺟﯩﻤﯩﺰ ﺗﯘﻏﯘﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺩﯦﯖﯩﺰ ﻳﯜﺯﯨﺪﯨﻦ ‪ 7500-5000‬ﻣﯧﺘﯧﺮ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯩـﺸﻰ ﻧﻪﭘﻪﺱ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩــﺸﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳــﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ھﯘﺷــﺴﯩﺰﻟﯩﻨﯩﭗ ﭼــﺎﻻ ﺋﯚﻟــﯜﻙ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺷــﯘﯕﺎ‬ ‫ﺋـــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻼﺭﺩﺍ ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋـــﯧﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ ﺋﻮﻛـــﺴﯧﮕﯩﻦ ﺋﻪﺳـــﻠﯩﻬﻪﻟﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯩـــﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋــﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻧﻼﺭ ﺩﯦﯖﯩــﺰ ﻳﯜﺯﯨــﺪﯨﻦ ‪ 10000-9000‬ﻣﯧﺘﯧــﺮ ﺋﯧﮕﯩــﺰﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﯘﭼﻘﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﭽﯩﺪە ھﺎۋﺍ ﺑﯧﺴﯩﻤﯩﲎ ﺗﻪﯕﺸﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫”ﺋﺎﻧﻮﻛـــﺴﯩﻴﺎ“ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺌـــﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻖ ﺑﻪﺩەﻥ ﺗﻮﻗﯘﳌﯩﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ ﺋﻮﻛـــﺴﯧﮕﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﻮﻛﺴﯧﮕﯩﻦ ﻛﻪﻣﻠﯩﻜـﻰ‪ 4500-3000‬ﻣﯧﺘﯩـﺮ ﺋﯧﮕﯩـﺰﻟﯩﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺷﺎﺭﺍﺋﯩﺘﺘﺎ ھـﯘﺵ‪-‬ﻛﺎﻟﻠﯩـﺴﯩﲎ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺩەﺭھﺎﻝ ﺋﻮﻛﺴﯧﮕﯩﻦ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﺪە ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻰ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﯨﯟﯦﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪96‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﺋﻮﺧﺸﯩﺘﯩﺸﺘﺎ ﺑﯘ ﻓﯩﺰﯨﻜﯩﻠﯩﻖ ﭘﺎﻛﯩﺘﻘﺎ— ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﺗﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﻛﺮەﻛﺘﻪ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨـﺸﻜﻪ ﻣﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯧـﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﻛﯩﻤــﲎ ھﯩــﺪﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤــﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻛﯚﻛــﺴﯩﲎ ﺋﯩــﺴﻼﻡ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﭼﯩﺪﯗ )ﻳﻪﱏ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﻟﺒﯩﲎ ﺋﯩﻤﺎﻧﻐﺎ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ(‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﻛﯩﻤـﲎ‬ ‫ﺋﺎﺯﺩﯗﺭﻣــﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟــﺴﺎ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﻛﯚﻛــﺴﯩﲎ ﺷــﯘﻧﭽﻪ ﺗﺎﺭﺍﻳﺘﯩﯟﯦﺘﯩــﺪﯗﻛﻰ‪) ،‬ﺋﯩﻤــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﯩﺶ( ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﮔﻮﻳﺎ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺸﺘﻪﻙ ﻗﯩﻴﯩﻦ ﺗﯘﻳﯘﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐﺎﻧﻼﺭﱏ‬ ‫ﺋﺎﻟﻼھ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﺎﺯﺍﺑﻼﻳﺪﯗ‪) ‬ﺳﯜﺭە »ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ«‪-125 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪97‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯚﺗﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬

‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ ۋە ‪-2000‬ﻳﯩﻠﻼﺭ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ھﻪﺩﺳﯩﻠﻪﺭﺩە ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﻰ‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ھﻪﺩﯨـﺴﻠﯩﺮﯨﲎ ﺗﻪھﻠﯩـﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩـﺰﺩﺍ‪،‬‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻﻣﯩﱴ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫”ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺪﯗ“‬ ‫)ﺋﯚﻟﯜﻡ‪ -‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ‪ -‬ﺋﺎﺧﯩﺮەﺕ ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪-455 ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫”ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﺑﯧﺨﯩﻠﻠﯩﻖ ۋە ﺋﺎﭼﻜﯚﺯﻟﯜﻙ ﻛﯜﭼﯩﻴﯩﺪﯗ“‬ ‫)ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪ ،‬ﺋﯩﻤﺎﺭە‪-176 ،‬ﺑﻪﺕ؛ ﺋﯩﺒﲎ ﻣﺎﺟﻪ‪ ،‬ﻓﯩﺘﻪﻥ‪-24 ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﻛﻪﻣــﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ۋە ﻣــﺎﺩﺩﯨﻲ ﺷــﺎﺭﺍﺋﯩﱴ ﻧﺎﭼــﺎﺭ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﻳــﺎﺭﺩەﻡ ﻗــﻮﻟﯩﲎ‬ ‫ﺳﯘﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﺧﯧﻠﯩﻼ ﺋﺎﺯﻻپ ﻗﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﯩـﺴﻼﻣﻨﯩﯔ ﺑﻪﺵ‬ ‫ﭘﻪﺭﺯﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺯﺍﻛﺎﺕ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﯩﺘﯩﲎ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﻳـﻮﻕ ﺩﯦﮕـﯜﺩەﻙ‬ ‫ﺋﺎﺯﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮﻟﻪﺷـــﻜﻪﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗـــﻠﻪﺭ ﺗﻪﺷـــﻜﯩﻼﺗﻰ ﺧﻪﻟﻘﺌـــﺎﺭﺍ ﻧﻮﭘـــﯘﺱ‪-‬ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴـــﺎﺕ‬ ‫‪98‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻣﻪھﻜﯩﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﻧﻮﭘﯘﺳـﯩﻨﯩﯔ ﺗـﯚﺗﺘﻪ ﺑﯩـﺮﻯ‬ ‫ﻳﻮﻗﺴﯘﻟﻠﯘﻗﺘﺎ ﻳﺎﺷـﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﻮﺧـﺸﺎﺷﻼ ﺑﻪﺯﻯ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﻛﻪﻣـﺒﻪﻏﻪﻟﻠﻪﺭ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﻐـﺎ‬ ‫ﺧﻪﻟﻖ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻳﯟﺍﺗﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﻣــﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴــﺴﺎﻻﻡ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﺎچ ﻗﯧﻠﯩــﺸﻰ ﺑﯩــﺮ ﻳﺎﻗﺘــﺎ‬ ‫ﺗﯘﺭﺳﯘﻥ‪ ،‬ھﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎچ ﻗﯧﻠﯩﺸﯩﻐﯩﻤﯘ ﭼﯩﺪﯨﻤﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺗﯚﮔﯩﺴﯩﲎ ﺋـﺎچ‬ ‫ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﲎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺧﺎﺗﺎﻟﯩﻘﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻳﯩﺒﻠﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻣﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ھﺎﻳﺎﺗﯩﻐﺎ ھﯚﺭﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﭙﻼ ﻗﺎﳌـﺎﻱ‬ ‫ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏــﺎ ﻣﻪﺭھﻪﻣﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺸﻰ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻘﯩــﲎ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳــﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﯘﺳﯘﳌﺎﻧﻼﺭ‪ ،‬ﺧﺮﯨﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ ۋە ﻳﻪھﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ۋە ﭘﺎﺩﯨﺸﺎھ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﺳــﯘﻟﻪﳝﺎﻧﻨﯩﯔ ﭼﯜﻣــﯜﻟﯩﻠﻪﺭﱏ ﻳﻪﻧﭽﯩﯟەﲤﻪﺳــﻠﯩﻚ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﺷــﯘﻧﯩﲎ‬ ‫ﺗﻮﺧﺘﯩﺘﯩـــﭗ ﺗﯘﺭﯗﺷـــﻰ ﭘﯜﺗـــﯜﻥ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻏـــﺎ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯜﺷـــﻰ ﻛﯧـــﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ‬ ‫ﻣﻪﺭھﻪﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﺎﻳﻪﻧﺪﯨﺴﯩﺪﯗﺭ‪») .‬ﻧﻪﻣﻞ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-19 ،18 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬ ‫‪‬ﻣﻪﻳﻠﻰ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـﺪە ﻣﺎﯕﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ھـﺎﻳﯟﺍﻥ ﺑﻮﻟـﺴﯘﻥ‪ ،‬ﻣﻪﻳﻠـﻰ ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﻗـﺎﻧﯩﱴ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﭼــﺎﺭ ﻗــﯘﺵ ﺑﻮﻟــﺴﯘﻥ‪ ،‬ھﻪﳑﯩــﺴﻰ ﺳــﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧــﺸﺎﺵ‬ ‫ﺋــــﯜﳑﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯗﺭ)ﻳﻪﱏ ﺋــــﺎﻟﻼھ ﺭﺗﻪﺭﯨﭙﯩــــﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻐــــﺎﻥ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗــــﺎﺗﻼﺭﺩﯗﺭ(‪.‬‬ ‫ﻟﻪۋھﯘﳌﻪھﭙــﯘﺯﺩﺍ ھــﯧﭻ ﻧﻪﺭﺳــﯩﲎ ﭼﯜﺷ ـﯜﺭﯛپ ﻗﻮﳝﯩــﺪﯗﻕ)ﻳﻪﱏ ھﻪﳑﯩــﲎ ﺗﻮﻟــﯘﻕ‬ ‫ﭘﯜﺗﺘﯜﻕ(‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯘﻻﺭ ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻨﯩﯔ ﺩەﺭﮔﺎھﯩﻐﺎ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﺪﯗ)ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ھﯚﻛﯜﻡ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺪﯗ(‪») ‬ﺋﻪﻧﺌﺎﻡ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-38 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺩﯨﻨﲎ ﺋﯩﻨﻜﺎﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣﲎ ﻛﯚﺭﺩﯛﯕﻤـﯘ؟ ﺋـﯘ ﻳﯧـﺘﯩﻤﲎ ﺩﯙﺷـﻜﻪﻟﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﯩـــﺴﻜﯩﻨﮕﻪ ﺗﺎﻣـــﺎﻕ ﺑﯧﺮﯨــﺸﲎ ﺗﻪﺭﻏﯩـــﭗ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩەﻣـــﺪﯗﺭ‪») ‬ﻣـــﺎﺋﯘﻥ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-3—1 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬

‫‪99‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨﺎﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩﺸﻰ‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺧﻪۋەﺭ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨﺎﻻﺭﻧﯩﯔ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩﺸﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫”ﺋﯧﮕﯩﺰ‪-‬ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨﺎﻻﺭ ﺳﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﯘﭼﻪ‪ ...‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ“‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫)»ﺋﯚﻟﯜﻡ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ۋە ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺶ«‪-468 ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫”ﺷﯘ ھﺎﺩﯨﺴﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﳌﯩﮕﯩﭽﻪ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨـﺎﻻﺭﱏ‬ ‫ﺳﯧﻠﯩﺸﺘﺎ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻪﺳﻠﯩﺸﯩﺪﯗ“‪.‬‬ ‫)ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻓﯩﺘﻪﻥ‪25 ،‬؛ ﺋﻪﳘﻪﺩ ﺑﯩﻦ ھﻪﻧﺒﻪﻝ‪ ،‬ﻣﯘﺳﻨﻪﺩ‪(313\2 ،‬‬ ‫‪-19‬ﺋﻪﺳﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ﻗﻪۋەﺗﻠﯩﻚ ﺋﯧﮕﯩـﺰ ﺑﯩﻨـﺎﻻﺭ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﭘﻮﻻﺗﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﺸﻠﯩﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ۋە ﻟﯧﻔﯩﺘﻨﯩﯔ ﻛﻪﺷﭗ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪڭ‬ ‫ﺋﯧﮕﯩﺰ ﺑﯩﻨﺎﻻﺭ ﻗﯘﺭﯗﻟﯘﺷﻰ ﺋﻪۋﺝ ﺋﺎﻟﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﻪ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋـﯚﺯﯨﲎ ﻛـﯚﺯ‪-‬‬ ‫ﻛﯚﺯ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺭﯨﻘـﺎﺑﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩـﺸﻰ ﻗﯩـﻴﯩﻦ ﺋﻪھﯟﺍﻟـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﺯﯦﻤﯩﻦ ھﺎﺯﯨﺮﻟﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ ۋﺍﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﻰ ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﯩﺮﯨﺪە »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ«ﻧﯩـﯔ ﺯﺍﻣـﺎﻧﯩﯟﻯ ﻗﺎﺗﻨـﺎﺵ‬ ‫ۋﺍﺳـــﯩﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻳﯩﻠﻠﯩـــﺮﻯ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺑﯩﻠـــﻠﻪ ﺑﯧـــﺸﺎﺭەﺕ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩـــﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩـــﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ھﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﯨﲎ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ﺑـﯘ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﻠﻐـﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫”ﺷــﯘ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﳌﯩﮕﯩــﭽﻪ ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻗــﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳــﺪﯗ‪ ...‬ﺯﺍﻣــﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩـﺴﻘﯩﺮﺍﻳﺪﯗ ۋە ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻣﯘﺳـﺎﭘﯩﻠﻪﺭ ﻗﯩـﺴﻘﯩﺮﺍﻳﺪﯗ“‪) .‬ﺑﯘﺧـﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻓﯩــﺘﻪﻥ‪،‬‬ ‫‪100‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪25‬؛ ﺋﻪﳘﻪﺩ ﺑﯩﻦ ھﻪﻧﺒﻪﻝ‪ ،‬ﻣﯘﺳﻨﻪﺩ‪(313\2 ،‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﻳﻼﺭﭼﻪ ﻣﺎﯕﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﺳﺎﭘﯩﻠﻪﺭﱏ ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧﺪە ﺋﺎﻳﺮﻭﭘﯩﻼﻥ ۋە ﺋﺎﭘﺘﻮﻣﺒﯩـﻞ‬ ‫ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩــﻖ ۋﺍﺳــﯩﺘﯩﻼﺭ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺳــﺎﺋﻪﺗﺘﻪ ﺑﯧــﺴﯩﭗ ﺑــﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩﯨﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯘ ﺩەۋﺭﺩە ﺧﻪۋەﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﳌﯩﻐﺎﻥ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻼﺭ ﺗﯩﻠﻐـﺎ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋــﺎﺗﲎ‪ ،‬ﺧﯧﭽﯩــﺮﱏ ۋە ﺋﯧــﺸﻪﻛﲎ ﻣﯩﻨﯩــﺸﯩﯖﻼﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ۋە ﺯﯨﻨــﻨﻪﺕ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﺍﺗﱴ‪ ،‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻳﻪﻧﻪ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﻤﯘ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺪﯗ‪) ‬ﺳـﯜﺭە‬ ‫»ﻧﻪھﻞ«‪-8 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫ھﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﺋﯩﺴﺎ ۋە ﺳﺎﺧﺘﺎ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭ‬ ‫ﺧﺮﯨــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﻡ ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨﻐــﺎ ﻛــﯚﺭە ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﺋﯩــﺴﺎ‬ ‫ﻣﻪﺳﯩﻬ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻗﺎﻳﺘﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ھﺎﺩﯨﺴﻪ ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﯨـﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﺋﯩــﺴﺎ ﺋﯩــﺴﻼﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩــﯔ ھﯚﻛــﯜﻣﻠﯩﺮﯨﲎ ﻗﻮﺑــﯘﻝ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﻧﭽﻪ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﻠﯩﻚ ھﻪﺩﯨﺲ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫”ھﺎﻳــﺎﺗﯩﻢ ﻗﻮﻟﯩــﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳــﻪﻡ ﻗﯩﻠﯩﻤﻪﻧﻜــﻰ‪ ،‬ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ ﺋــﻮﻏﻠﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﯩـﺮ ھـﺎﻛﯩﻢ ﺑﻮﻟـﯘپ ﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﻏـﺎ ﭼﯜﺷﯜﺷـﻰ ﭼﻮﻗـﯘﻡ‬ ‫ﻳﯧﻘﯩﻨﺪﯗﺭ“ )»ﺳﻪھﯩﻬﻰ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ«‪(532\6 ،‬‬ ‫”ﺋﯩﺴﺎ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩﻤـﺎﻡ )ﺭەھـﺒﻪﺭ( ۋە ھـﺎﻛﯩﻢ )ﺑﺎﺷـﻘﯘﺭﻏﯘﭼﻰ( ﺑﻮﻟـﯘپ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻗﯩﺮﯨـﻖ ﻳﯩـﻞ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯗ“ )»ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ۋە ﺳـﯜﻧﻨﻪﺗﺘﻪ ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ ۋە ﺋـﺎﺧﯩﺮەﺕ«‪،‬‬ ‫‪-134‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫‪101‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺷﯜﺑﻬﯩﺴﯩﺰﻛﻰ ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ )ﻣﻪﺳـﯩﻬﻨﯩﯔ( ﻳﻪﺭ ﻳـﯜﺯﯨﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩـﺸﻰ ﺑﺎﺷـﻘﯩﭽﻪ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ھﺎﻟﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩﻚ ھﺎﻟﺪﺍ ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺗﯧﺨﻰ ﺯﺍﻣﺎﱏ ﻛﻪﳌﯩﺪﻯ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻣﻪﺳــﯩﻬ ﻛﯧﻠﯩــﺸﺘﯩﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣــﺒﻪﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــﲎ ﺋﻮﻳﻼﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺸﯩﻤﯘ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫”ﺋﻮﺗﺘﯘﺯﻏﺎ ﻗﻪﺩەﺭ ﻳﺎﻟﻐﺎﻧﭽﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﭼﯩﻘﻤﯩﻐﯘﭼﻪ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗـﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩـــﯔ ھﻪﺭ ﺑﯩـــﺮﻯ ﺋـــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﲎ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩـــﯔ ﺋﻪﻟﭽﯩـــﺴﻰ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩـــﺸﯩﺪﯗ“‪.‬‬ ‫)ﺗﯩﺮﻣﯩﺰﻯ‪ ،‬ﻓﯩﺘﻪﻥ ‪(2219) ،43‬؛ ﺋﻪﺑﯘ ﺩﺍۋﯗﺩ‪ ،‬ﻣﻪﻻھﯩﻢ ‪(16‬‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻏــﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﺳــﺎﺧﺘﺎ ﻣﻪﺳــﯩﻬ ﺋﯧﻘﯩﻤﻠﯩــﺮﻯ ‪-20‬ﺋﻪﺳــﯩﺮﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﻛﯚﭘﻪﻳﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﺋﯘﭼﯘﺭﻟﯩﺸﯩﺶ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﺴﻰ‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨـــﱴ ﻣـــﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـــﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ھﻪﺩﯨـــﺴﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﻗـــﺎﺭﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﺭﻟﯩـــﺸﯩﺶ ۋە ﺋـــﺎۋﺍﺯ ﺋـــﯧﻠﯩﺶ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩـــﺴﯩﻐﺎ ﺑﯧـــﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧـــﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭەﻟﻪﳝﯩﺰ‪:‬‬ ‫”ﻛﯩﺸﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎۋﺍﺯﻯ ﺋﺎﯕﻼﳕﯩﻐﯘﭼﻪ‪ ...‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ“‬ ‫)»ﺋﯚﻟﯜﻡ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ۋە ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺶ«‪-471 ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫ﺑــﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺩەۋﺭﻟﻪﺭﺩە ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋــﯚﺯ ﺋــﺎۋﺍﺯﯨﲎ ﺧــﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪپ ﺋﺎﯕﻠﯩــﺸﻰ‬ ‫ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﺴﯩﺰ ﺋﯩﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﳑﺎ ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﺎۋﺍﺯ ﺋﯧﻠﯩﺶ ۋﺍﺳـﯩﺘﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋـﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋـﺎۋﺍﺯﻻﺭ‬ ‫ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺋﺎﯕﻠﯩﻨﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟــﺪﻯ‪ .‬ﺗﯧﻠﯧــﯟﯨﺰﯨﻴﻪ‪ ،‬ﺭﺍﺩﯨﺌــﻮ ۋە ﻛﻮﻣﭙﻴــﯘﺗﯧﺮ ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻖ‬ ‫ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺋﻪﺳﻠﯩﻬﻪﻟﻪﺭﻣﯘ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯ ﺋﺎۋﺍﺯﯨﲎ ﺋﺎﯕﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﻤﻜﺎﻥ ﺳﺎﻗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪102‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺧﻪۋەﺭﭼﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺷﯘﻻﺭﺩﯗﺭ‪:‬‬ ‫”ﺷــﯘ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﳌﯩﮕﯩــﭽﻪ ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻗــﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳــﺪﯗ‪ ...‬ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪۋﺭەﺵ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩﺪﯗ“ )ﺭﺍﻣﯘﺯ‪-‬ﺋﻪﻝ ﺋﻪھﺎﺩﯨﺲ‪(476\11 ،‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫”ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯩﻜﻜــﻰ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ھﺎﺩﯨــﺴﻪ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ ...‬ۋە ﺋﺎﺧﯩﺮﯨــﺪﺍ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪۋﺭەﺷﻠﯩﻚ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ“ )ﺭﺍﻣﯘﺯ‪-‬ﺋﻪﻝ ﺋﻪھﺎﺩﯨﺲ‪(187\2 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜـــﺎ ﺧﻪﻟﻘﺌـــﺎﺭﺍ ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺵ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘـــﺎﺗﻰ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻨﯩـــﯔ ﺧﻪۋەﺭﻟﯩـــﺮﯨﮕﻪ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧــﺪﺍ‪-1999 ،‬ﻳﯩﻠــﺪﺍ ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﺍ ﻣﯩﯖــﻼﺭﭼﻪ ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺵ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟــﺪﻯ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋـــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـــﻢ« ﺩﯨﻜـــﻰ ‪-99‬ﺳـــﯜﺭە ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ »ﺯەﻟـــﺰەﻟﻪ« )ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺵ(‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻤﯘ ﭼﻮڭ ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺷﻠﻪﺭﱏ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﳌﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫”ﭘﺎھﯩﺸﯩﯟﺍﺯﻟﯩﻖ ﺋﺎﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﻮﳌﯩﻐﯘﭼﻪ‪ ...‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗﺎﻳﯩﻢ ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ“‬ ‫)ﺭﺍﻣﯘﺯ‪-‬ﺋﻪﻝ ﺋﻪھﺎﺩﯨﺲ‪(7\91 ،‬‬ ‫ﺯﺍﻣـــﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺑﻪﺯﻯ ﺗـــﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺶ ۋﺍﺳـــﯩﺘﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏـــﯘﻥ ﭼﯩﺮﻛﯩﻨﻠﯩـــﻚ‪-‬‬ ‫ﺭەﺳﯟﺍﻟﯩﻘﲎ ﺋﻮﭼﯘﻗﭽﻪ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺸﻰ ﺑﯘ ھﻪﺩﯨﺴﻨﯩﯔ ﺗﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯩﺴﺎﭘﺎﺗﻠﯩﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫”ﭼﻮڭ ﺷﻪھﻪﺭﻟﻪﺭ ﺧﯘﺩﺩﻯ ﺗﯚﻧﯜﮔﯜﻥ ﻳﻮﻗﺘﻪﻛﻼ ھﺎﻻﻙ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ“‬ ‫)»ﻛﯩﺘﺎﺑﯘﻝ ﺑﯘﺭﺧﺎﻥ ﰱ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﯩﻞ ﻣﻪھﺪﯨﻴﻴﯩﻞ ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ«‪-38 ،‬ﺑﻪﺕ(‬ ‫‪-2‬ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷـﯩﺪﺍ ﺋـﺎﺗﻮﻡ ﺑﻮﻣﺒﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩـﺸﻰ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺧﯩﺮﯗﺳـﯩﻤﺎ ۋە‬ ‫ﻧﺎﮔﺎﺳــﺎﻛﻰ ﺋــﺎﺭﯨﻠﻰ ۋەﻳــﺮﺍﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﻳﺎۋﺭﯗﭘــﺎﺩﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﭼــﻮڭ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﻣﯘ ﺑﻮﻣﺒﯩﻼﻧﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺧﺎﺭﺍﺑﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻥ‪.‬‬ ‫”ﻛﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋــﯚﺯ ﺋﺎﻧﯩــﺴﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﺷــﻰ ﻗﻮﭘﯘﺷــﻰ‪ ،‬ﺩﺍﺩﯨــﺴﯩﲎ ﺧﺎﭘــﺎ ﻗﯩﻠﯩــﺸﻰ‪...‬‬ ‫ﺋﺎﺟﺮﯨــﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚﭘﯩﻴﯩــﺸﻰ‪ ...‬ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻨــﺪﯗﺭ“ )ﺗﯩﺮﻣﯩــﺰﻯ‪،‬‬ ‫ﻓﯩﺘﻪﻥ‪(38 ،‬‬ ‫ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﱴ ﻛﯜﻧﺴﯧﺮﻯ ﺗﯧﺰ ﺯەﺋﯩﭙﻠﻪﴰﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪103‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫”)ﺋــﺎﺧﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻧــﺪﺍ ﺳــﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﯨﻜــﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗــﻠﻪﺭﱏ ﻏﯧﺮﯨﭽﻤــﯘ ﻏﯧــﺮﯨﭻ‪،‬‬ ‫ﻗﻪﺩەﳑــﯘ ﻗﻪﺩەﻡ ﻳﻪﺭﺩە ﺋﯩﺰﻟﻪﻳــﺴﯩﻠﻪﺭ‪ ،‬ھﻪﺗﺘــﺎ ﺋــﯘﻻﺭ )ﻳﻪھــﯘﺩﯨﻲ ۋە ﺧﺮﯨــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭ(‬ ‫ﻛﻪﺳﻠﻪﻧﭽﯜﻛﻨﯩﯔ ﺗﯚﺷﯜﻛﯩﮕﻪ ﻛﯩﺮﺳﻪ‪ ،‬ﺳﯩﻠﻪﺭﻣﯘ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯩﺮﯨﺴﯩﻠﻪﺭ“‬ ‫)»ﺋﯚﻟﯜﻡ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ۋە ﺗﯩﺮﯨﻠﯩﺶ«‪-470 ،‬ﺑﻪﺕ(‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ھﺎﺯﯨﺮ ﺑﯩﺰ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻣﯘﺷـﯘ ﺑﺎﺳـﻘﯘﭼﺘﺎ ﺑﻪﺯﻯ ﻣﯘﺳـﯘﳌﺎﻧﻼﺭ ﺧﺮﯨـﺴﺘﯩﺌﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻳﻪھﯘﺩﯨﻴﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺋﺎﺩەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺗﻪﻗﻠﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﺸﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫”ۋﺍﻗﯩﺖ ﻗﯩﺴﻘﯩﺮﺍپ‪ ،‬ﻳﯩﻞ ﺋﺎﻱ‪ ،‬ﺋـﺎﻱ ھﻪﭘـﺘﻪ ﺑﻮﳌﯩﻐـﯘﭼﻪ‪ ،‬ھﻪﭘـﺘﻪ ﻛـﯜﻥ‪ ،‬ﻛـﯜﻥ‬ ‫ﺳﺎﺋﻪﺕ‪ ،‬ﺳﺎﺋﻪﺕ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻮﺕ ﺗﯘﺗﺎﺷﻘﯩﭽﯩﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﻮﳌﯩﻐﯘﭼﻪ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻗـﺎﻳﯩﻢ‬ ‫ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ“‪.‬‬ ‫” ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺟﺎﻣﯩﻠﯩﺮﯨﺪە ﺗﻮﭘﻠﯩﻨﯩـﭗ ﻧﺎﻣـﺎﺯ ﻗﯩﻠﯩـﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻣﯚﻣﯩﻦ)ھﻪﻗﯩﻘﯩﻲ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﻣﯘﺳﯘﳌﺎﻥ( ﭼﯩﻘﻤﺎﻳﺪﯗ“‪.‬‬ ‫”ﺋﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ‪ ،‬ﺋﺎﻳﺎﻟﻼﺭ ﺋﻪﺭﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯗ‪“...‬‬ ‫” ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﯩﻠﯩﻤﲎ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﭘﯘﻝ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻧﺪە‪ ...‬ﺩﯨﻨﲎ ﺑـﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﻟﯩﻘﻘـﺎ‬ ‫ﺳــﺎﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‪) ...‬ﺩﯨﻨﻨﯩــﯔ( ھــﯚﻛﻤﯩﲎ ﺳــﺎﺗﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‪ ...‬ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷــﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ“‬ ‫”ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺯﺍﻣﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺟﺎﺯﺍﻧﻪ ﻳﯧﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺩەﻡ ﻗﺎﳌﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋــﯘﱏ ﻳﯧﻤﯩــﺴﯩﻤﯘ ﺋــﯚﺯﯨﮕﻪ ﺟﺎﺯﺍﻧﯩﻨﯩــﯔ ﺗﻮﭘــﺎ‪-‬ﺗــﻮﺯﺍﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳﯘﻗﯩــﺪﯗ“‪) .‬ﺭﺍﻣــﯘﺯ‪-‬ﺋﻪﻝ‬ ‫ﺋﻪھﺎﺩﯨﺲ‪(7\503 ،8\360 ،‬‬ ‫”ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﺧﺸﺎﻡ‪-‬ﻛﯧﭽﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﺪەﻙ ﻣﯘﺭەﻛﻜﻪﭘﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻣﯘﺭەﻛﻜﻪﭘﻠﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻪﺗﯩﮕﯩﲎ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﺋﺎﺧـﺸﯩﻤﻰ ﻛـﺎﭘﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ؛‬ ‫ﺋﺎﺧﺸﯩﻤﻰ ﻣﯚﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﻪﺗﯩﮕﯩﲎ ﻛﺎﭘﯩﺮ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ“‪.‬‬ ‫”ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﺯﺍﻣــﺎﻥ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗﻛﻰ‪ ،‬ﺩﯨﻨﯩــﺪﺍ ﺳــﻪﺑﺮﻯ ﻗﯩﻠﯩــﺶ ۋە‬ ‫‪104‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﺋﺎﻟﻘﺎﻥ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﭼﻮﻍ‪ -‬ﺋﻮﺕ ﺗﯘﺗﯘﺷﺘﯩﻨﻤﯘ ﺗﻪﺱ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ“‪.‬‬

‫‪105‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‬

‫ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ‪ -‬ﺋﺎﺭﺯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩﯔ »ﻧﻪﻣﻞ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-82 ،‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪە ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺕ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﻛﯘﻓﻔﺎﺭﻻﺭ( ﻏﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﺌﺎﻻ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐﺎﻥ ﺳﯚﺯ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷـﻘﺎﻧﺪﺍ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺋــﺎﺯﺍﺏ ۋە ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻳﯧﻘﯩﻨﻼﺷــﻘﺎﻧﺪﺍ(‪ ،‬ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺯﯦﻤﯩﻨــﺪﯨﻦ ﺩﺍﺑــﺒﻪ )ﺑﯩــﺮ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ‬ ‫ھــﺎﻳﯟﺍﻥ( ﱏ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻛــﻰ‪ ،‬ﺋــﯘ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺋــﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺋﯩﺸﻪﳕﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺳﯚﺯﻟﻪﻳﺪﯗ‪») ‬ﻧﻪﻣﻞ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-82 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ‪-‬ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ھﻪﺭ ﺧﯩـﻞ ﭘﯩﻜﯩـﺮﻟﻪﺭ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐـﺎ‬ ‫ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﺎﻳﺪﯨﯖﻼﴰﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺷـــﻬﯘﺭ ﻣﯘﭘﻪﺳـــﺴﯩﺮ ﻡ‪ .‬ﺋﻪﳌـــﺎﻟﯩﻠﻰ ھﻪﻣـــﺪﻯ ﻳـــﺎﺯﯨﺮ ﺋـــﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻜﻰ”ﺩﺍﺑـــﺒﻪ“‬ ‫ﺳــﯚﺯﯨﻨﯩﯔ’ﻧﻪﻛﯩــﺮە‘‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺋﯧﻨﯩﻘــﺴﯩﺰ ﺋﯩــﺴﯩﻢ ﺳــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺑــﯘ‬ ‫ﻳﯜﺯﺩﯨﻦ ﻛﯚپ ھﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﯩﻠﻪﺭﺩە ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘـﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗـﯘﻝ‬ ‫ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ ﲰﯟﻭﻟﻠﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺋﻮﻳﻼپ ﻳﯧﺘﻪﻟﻪﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫”ﺩﺍﺑﺒﻪ“ ﺳﯚﺯﻯ ”ﺩەﺑﻪﻟﻪﻧﻪﻥ )ھﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ(“ ﺳﯚﺯﯨﺪﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟﻪﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫”ﺩﺍﺑــﺒﻪ“ ﺳــﯚﺯﻯ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ھﺎﻳﯟﺍﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪڭ ﻛﯚپ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﺋـﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩە ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﳕـﯘ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩەﺭۋەﻗﻪ‪ ،‬ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﻪﻟﯩﻤﯘ ﻳـﯘﻗﯩﺮﯨﻘﻰ ﺋـﺎﻳﻪﺗﲎ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭﮔﻪﻧﺪە ﺷـﯘ‬ ‫ﺋﯩﭙــﺎﺩﯨﲎ ﻗﻮﻟﻼﻧﻐــﺎﻥ‪ ”:‬ﺋــﯘ ﻗــﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺑــﺎﺭ ﺑﯩــﺮ ﺩﺍﺑــﺒﻪ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺳــﺎﻗﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺩﺍﺑـــﺒﻪﺩﯗﺭ“‪ .‬ﺑﯘﻧﯩﯖـــﺪﯨﻦ ﺩﺍﺑﺒﻪﻧﯩـــﯔ ﺑﯩـــﺮ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷـــﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻜﯩﻨﯩﻤـــﯘ‬ ‫‪106‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﳝﯩﺰ‪ .‬ﺑﻪﺯﻯ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﻰ ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﺗﺎﻗﺎﺷـﻘﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩـــﺮ ﺟـــﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـــﻰ ﭼﯜﺷـــﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑـــﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﲰﯟﻭﻟﻠـــﯘﻕ ﺑﯩـــﺮ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ »ﺳــﻪﺑﻪ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﺪە‪ ،‬ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﺳــﯘﻟﻪﳝﺎﻧﻨﯩﯔ ھﺎﺳﺴﯩــﺴﯩﲎ‬ ‫ﻳﯧﮕﻪﻥ ﻳﺎﻏﺎچ ﻗﯘﺭﯗﺗﯩﻐﯩﻤﯘ ﺩﺍﺑﺒﻪ ﺳﯚﺯﻯ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ‪ .‬ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻪﺯﯨﻠﻪﺭ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗـﯘﻝ‬ ‫ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩـﺮ ﺟـﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ ۋە ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﱏ ﺋﯩﭽﯩـﺪﯨﻦ ﻳﻪﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺋﻪﻳﺪﯨﺰ ۋﯨﺮﯗﺳﯩﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺑﯩﺮ ﺑـﺎﻛﺘﯧﺮﯨﻴﻪ )ﻛﯧـﺴﻪﻟﻠﯩﻚ( ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﯩﻤـﯘ ﺋﯩﻠﮕﯩـﺮﻯ‬ ‫ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻳﺎﻏﺎچ ﻗﯘﺭﯗﺗﯩﻤﯘ ھﺎﺳﯩﲎ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻦ ﻳﯧﮕﻪﻥ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺗﻪﲬﯩﻨﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ‪-‬ﺋﺎﺭﺯ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪:‬‬ ‫)ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ(‪” :‬ﺩﺍﺑﺒﻪﻧﯩﯔ ﺋﯜچ ﭼﯩﻘﯩﺸﻰ ﺑـﺎﺭ ‪ :‬ﺑﯩﺮﺳـﻰ ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﭼﯚﻟﻠﻪﺭﺩە ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻧﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩﺮﺳـﻰ ﺋﻪﻣﯩـﺮﻟﻪﺭ ﻗـﺎﻥ ﺗﯚﻛﻜﻪﻧـﺪە ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺷﻪھﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﯩﺪﯗ‪ .‬ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﻣﻪﺳـﭽﯩﺘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪڭ‬ ‫ﺷﻪﺭەﭘﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﺋﻪڭ ﭼـﻮﯕﻰ ۋە ﺋﻪڭ ﺧﺎﺳـﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻜﻰ ﺋﯩﭽﯩـﺪە ﺗﯘﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﻳـﯜﺯﻯ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﱏ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻼﻳﺪﯗ‪ .‬ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺧﻪﻟﻖ ﻗﯧﭽﯩﺸﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻣﯚﻣﯩﻨﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﮔﯘﺭﯗپ ﻗﺎﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯩﺰﱏ ﺋﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ھﯧﭻ ﻛﯩﻢ ﻗﯘﺗﻘﯘﺯﺍﳌﺎﻳﺪﯗ ﺩﯦﻴﯩـﺸﯩﺪﯗ‪ .‬ﺩﺍﺑـﺒﻪ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﭼﯩﻘﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻳـﯜﺯﻟﯩﺮﯨﲎ ﻧﯘﺭﻟـﯘﻕ ﻳﯘﻟﺘـﯘﺯﺩەﻙ ﭘﺎﺭﻟﯩﺘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫)ﺩﺍﺑﺒﻪ( ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖﻐـﺎ ﺋﻪﮔﻪﺷـﻜﻪﻥ ﻳﯧﺘﯩـﺸﻪﳌﻪﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺋﯘﻧﯩﯖـﺪﯨﻦ ﻗﺎﭼﻘـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯘﺗﯘﻻﳌﺎﻳﺪﯗ‪) .‬ﺩﺍﺑﺒﻪ( ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺩەﻣﮕﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﺑﺎﺭﯨﺪﯗ‪) ،‬ﺋـﯘ( ﻧﺎﻣـﺎﺯ ﻗﯩﻠﯩﯟﺍﺗﻘـﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫)ﺩﺍﺑــﺒﻪ(‪ :‬ﺧــﯘﺩﺍ ھﻪﻗﻘﻰ‪،‬ﺳــﻪﻥ ﻧﺎﻣــﺎﺯ ﺋﻪھﻠــﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ ﺩەﻳــﺪﯗ‪) .‬ﺩﺍﺑــﺒﻪ ﺋﯘﻧﯩــﯔ(‬ ‫ﻳﺎﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ‪) ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘ( ھﻪﻗﯩﻘـﻰ ﻣـﯚﻣﯩﻦ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻳـﯜﺯﯨﲎ ﺋﺎﻗﺎﺭﺗﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﻛـﺎﭘﯩﺮ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺑﯘﺭﻧﯩﲎ ﻳﺎﺭﯨﺪﯗ“ ﺩﯦﺪﻯ‪” .‬ﺋﯘ ۋﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟـﯘپ ﻛﯧﺘﯩـﺪﯗ؟“‬ ‫ﺩﯦﺪﯗﻕ‪” .‬ﺯﯦﻤﯩﻨﺪﺍ ﻗﻮﺷﻨﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻟﺪﺍ ﺋﻮﺭﺗﺎﻕ‪ ،‬ﺳﻪﭘﻪﺭﺩە ﺩﻭﺳـﺖ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯗ“ ﺩﯦـﺪﻯ‪) .‬ﺋﯩﺒﻨـﯘ‬ ‫ﺟﻪﺭﯨﺮﻧﯩﯔ ھﯘﺯەﻳﻔﻪ ﺑﯩﻦ ﺋﻪﺳﯩﺪﺗﯩﻦ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺭﯨﯟﺍﻳﯩﱴ(‬ ‫‪107‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻛﯚﺭﮔﯩﻨﯩﯖﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺩﺍﺑﺒﻪﺗﯘﻝ ‪ -‬ﺋﺎﺭﺯﻧﯩﯔ ﻧـﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ھﻪﻗﻘﯩـﺪە ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﻪ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺩﯨﻘـﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺗﯧﺨﯩﻤـﯘ‬ ‫ﻣﯘھﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺩﯨﻘـﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﻧﯘﻗﺘـﺎ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩﺴﻼﻡ ﺋﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗـﯘﻝ ﺋﺎﺭﺯﻧﯩـﯔ ﭼﯩﻘﻘـﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺳـﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺑﯜﻳﯜﻙ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩﺍﺑﺒﻪﺗـﯘﻝ ﺋﺎﺭﺯﻧﯩـﯔ ﭼﯩﻘﯩـﺸﻰ ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺩﯨﻨﯩﻲ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻏﺎ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯚﺭﯛﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﺍ ﺗﯘﻣﺎﻥ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﻧﯩــﯔ »ﺩﯗﺧــﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﺪە ﺑﯩــﺮ ﺗــﯜﺗﻪﻙ ﻗﺎﺗﻠﯩﻤﯩﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﺭﯛﻧﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺷﯘﻏﯩﻨﯩـﺴﻰ ﺑـﯘ ﺗﯜﺗﻪﻛﻨﯩـﯔ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯩﺰﺗﯩﺮﺍپ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﻦ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪)‬ﺋــﻰ ﻣــﯘھﻪﳑﻪﺩ!( ﺳــﻪﻥ ﺋﺎﲰــﺎﻥ )ھﻪﳑﻪ ﺋــﺎﺩەﻡ( ﺋﻮﭼــﯘﻕ )ﻛﯚﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺗﯜﺗﯜﻧﲎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻧﺪە )ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺯﺍﺑﲎ( ﻛﯜﺗﻜﯩﻦ‪) .‬ﺋﯘ ﺗﯜﺗﯜﻥ(‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﱏ ﺋﻮﺭﯨﯟﺍﻟﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﺘﯘﺭ‪») ‬ﺩﯗﺧﺎﻥ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-11 ،-10 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑـــﯘ ﺋـــﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﺗﯜﺗﻪﻛﻨﯩـــﯔ ﻳﻮﻗﯩﺘﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻟـــﯧﻜﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﻣﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬

‫ﻳﻪﺟﯘﺟﻰ ۋە ﻣﻪﺟﯜﺟﻰ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﻧﯩﯔ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﺮﯨـﺪە ﻳﻪﺟـﯜﺟﻰ ۋە ﻣﻪﺟـﯜﺟﻰ ھﻪﻗﻘﯩـﺪە‬ ‫ﺳــﯚﺯﻟﻪﳕﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﻟــﺪﯨﻐﺎ ﺑﯩــﺮ ﺳــﻪﺩ )ﺗﻮﲰــﺎ( ﻗﯘﺭﯗﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺯﺍﻣــﺎﱏ‬ ‫‪108‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـــﺪە ﺑـــﯘ ﺳـــﻪﺩﻧﯩﯔ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘـــﺎ‪ .‬ﺋـــﺎۋۋﺍﻝ »ﻛﻪھـــﻒ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﱏ ﻧﻪﻗﯩﻞ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯨﻤﯩﺰ‪:‬‬ ‫‪‬ﺯﯗﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳﻦ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻍ ﺋﺎﺭﯨـﺴﯩﻐﺎ ﻳﯧﺘﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯩﻜﻜـﻰ ﺗـﺎﻍ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ‬ ‫ھﯧﭽﻘﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺳــﯚﺯﱏ ﭼﯜﺷــﻪﳕﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ )ﻳﻪﱏ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩــﯔ ﺗﯩﻠﯩــﺪﯨﻦ ﻏﻪﻳﺮﯨــﻲ ﺗﯩﻠــﲎ‬ ‫ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ( ﺑﯩـﺮ ﻗﻪۋﻣـﲎ ﺋـﯘﭼﺮﺍﺗﱴ‪ .‬ﺋـﯘﻻﺭ‪’ :‬ﺋـﻰ ﺯﯗﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳـﻦ ﻳﻪﺟـﯜﺝ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﺟــﯜﺝ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨــﺪە ھﻪﻗﯩــﻘﻪﺗﻪﻥ ﺑﯘﺯﻏﯘﻧﭽﯩﻠﯩــﻖ ﻗﯩﻠﻐــﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯗﺭ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺭﯨــﺴﯩﻐﺎ ﺑﯩــﺮ ﺗﻮﲰ ـﺎ ﺳــﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨــﺸﯩﯔ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‪ ،‬ﺳــﺎﯕﺎ ﺑﯩــﺮ ﻗﯩــﺴﯩﻢ‬ ‫ﻣﯧﻠﯩﻤﯩﺰﱏ )ﺑﺎﺟﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ( ﺗﯚﻟﯩـﺴﻪﻙ ﺑﻮﻻﻣـﺪﯗ؟‘ ﺩﯦـﺪﻯ‪ .‬ﺯﯗﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳـﻦ ﺋﯧﻴـﺘﱴ‪:‬‬ ‫’ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩــﯔ ﻣﺎﯕــﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳــﯩﻠﯩﺮﻯ )ﻳﻪﱏ ﻛــﯜچ‪-‬ﻗــﯘۋۋەﺕ ۋە ﭘﺎﺩﯨــﺸﺎھﻠﯩﻖ‬ ‫ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﯕﺎ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯧﻠﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ( ﺋﺎﺭﺗﯘﻗﺘﯘﺭ‪ ،‬ﻣﺎﯕـﺎ ﺋـﺎﺩەﻡ ﻛـﯜﭼﻰ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺳـﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﻏـﺎ ﻣﯘﺳـﺘﻪھﻜﻪﻡ ﺑﯩـﺮ ﺗﻮﲰـﺎ ﺳـﯧﻠﯩﭗ‬ ‫ﺑﯧﺮەﻱ‪ .‬ﻣﺎﯕﺎ ﺗﯚﻣﯜﺭ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﯖﻼﺭ‪) ،‬ﺗﯚﻣﯜﺭ ﭘـﺎﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺩﯙۋﻟﯩﻨﯩـﭗ(‬ ‫ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﻨﯩـﯔ ﺋﺎﺭﯨـﺴﻰ ﺗﻪﻛـﺸﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧـﺪﺍ‪ ،‬ﻛﯚﻳـﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺑﯧـﺴﯩﯖﻼﺭ‘‪ .‬ﺗﯚﻣـﯜﺭ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﻯ )ﻗﯩﺰﯨﭗ( ﺋﻮﺗﺘﻪﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺋﯘ‪’ :‬ﻣﺎﯕﺎ )ﺋﯧـﺮﯨﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﻣﯩـﺴﲎ( ﺑﯧـﺮﯨﯖﻼﺭ‪،‬‬ ‫ﺋﯜﺳــﺘﯩﮕﻪ ﺗــﯚﻛﻪﻱ‘ ﺩﯦــﺪﻯ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭ )ﻳﻪﱏ ﻳﻪﺟــﯜﺝ‪-‬ﻣﻪﺟــﯜﺝ( ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺋﯜﺳــﺘﯩﮕﻪ‬ ‫ﭼﯩﻘﯩﺸﻘﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯘﱏ ﺗﯧﺸﯩﺸﻜﯩﻤﯘ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﺑﻮﻻﳌﯩﺪﻯ‪ .‬ﺯﯗﻟﻘﻪﺭﻧﻪﻳـﻦ ﺋﯧﻴـﺘﱴ‪’ :‬ﺑـﯘ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺗﻮﲰﯩﻨﯩﯔ ﺑﻪﺭﭘﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ( ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﻨﯩـﯔ ﻧﯧﻤﯩﺘﯩـﺪﯗﺭ‪ .‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﻨﯩـﯔ‬ ‫ۋەﺩﯨـﺴﻰ ﺋﯩـﺸﻘﺎ ﺋﺎﺷــﻘﺎﻧﺪﺍ‪ ،‬ﺑـﯘ ﺋـﯘﱏ ﺗﯜﭘﺘــﯜﺭ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﺘﯩـﺪﯗ‘‪ .‬ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﻤﻨﯩــﯔ‬ ‫ۋەﺩﯨـــﺴﻰ ھﻪﻗﺘـــﯘﺭ‪ .‬ﺋـــﯘ ﻛﯜﻧـــﺪە )ﻳﻪﱏ ﻗﯩﻴـــﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩـــﺪە ﻗﯩـــﺴﺘﺎﯕﭽﯩﻠﯩﻘﺘﯩﻦ(‬ ‫ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭﱏ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﮔﯩﺮەﻟﻪﺷﺘﯜﺭﯨﯟﯦﺘﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺳـﯜﺭ ﭼﯧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭﱏ )ھﯧـﺴﺎﺏ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﻳﯩﻐﯩﻤﯩﺰ‪») ‬ﻛﻪھﻒ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-99—93 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﯩﭽﻪ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻳﻪﺟـﯜﺟﻰ ﻣﻪﺟﯜﺟﯩﻨﯩـﯔ ﻳـﻮﱃ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺯﺍﻣـﺎﻥ ھﻪﺭ‬ ‫ﺗﻪﺭەﭘﺘﯩﻦ ھﯘﺟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ »ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ«ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﺪە ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫”ﻳﻪﺟﯜﺝ – ﻣﻪﺟﯜﺝ )ﺗﻮﲰﯩﺴﻰ( ﺋﯧﭽﯩﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻧـﺪە‪ ،‬ﺋـﯘﻻﺭ ﺯﯦﻤﯩﻨﻨﯩـﯔ ھﻪﺭ‬ ‫‪109‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯚﭘﯩﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨــﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟــﺪﯨﺮﺍپ ﭼﯩﻘﯩــﭗ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯗ‪ ،‬ﺭﺍﺳــﺖ ۋەﺩە )ﻳﻪﱏ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ‬ ‫ۋﺍﻗــﱴ( ﻳﯧﻘﯩﻨﻠــﺸﱴ‪ ،‬ﺋــﯘ ﻛﯜﻧــﺪە ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭﻧﯩــﯔ ﻛــﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﭼﻪﻛﭽﯩﻴﯩــﭗ ﻗﺎﻟﯩــﺪﯗ‪،‬‬ ‫)ﺋﯘﻻﺭ(‪ :‬ۋﺍﻱ ﺋﯩﺴﺖ! ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯩﺰ ﻏﻪﭘﻠﻪﺗﺘﻪ ﻗﯧﻠﯩﭙﺘـﯘﻕ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜـﻰ ﺑﯩـﺰ ﺋـﯚﺯﯨﻤﯩﺰﮔﻪ‬ ‫ﺯﯗﻟﯘﻡ ﻗﯩﻠﯩﭙﺘﯘﻕ )ﺩﯦﻴﯩﺸﯩﺪﯗ(“ )»ﺋﻪﻧﺒﯩﻴﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-97 ،-96 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻳﻪﺟــﯜﺝ ۋە ﻣﻪﺟﯜﺟﻨﯩــﯔ ﻧــﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ھﻪﻗﻘﯩــﺪە ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﮔﻪﭘــﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﳕﺎﻗﺘﺎ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺯﺍﺩﻯ ﻧﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺗﯧﺨﯩﭽﻪ ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪.‬‬

‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘﺎﺑﻼﺭ ۋە ‪-2000‬ﻳﯩﻠﻼﺭ‬ ‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﻗﺎﭼﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﻜﯩﺪﯨـﺪﯗﺭ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ‪ ،‬ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﲎ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﯕﻘﯩﺮﯨﻐﯩﻠﻰ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻏــﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺋﻪﻣــﺪﻯ ﺗﯘﺗﻘــﺎ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ‬ ‫ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰ ﺗﯘﺭﯗۋﺍﺗﻘﺎﻥ ‪-21‬ﺋﻪﺳـﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺮﯨﺪﺍ‬ ‫ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘــﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋــﻮﻳﻼپ ﻳﻪﲤﻪﻛﺘﯩﻤﯩــﺰ‪ .‬ﻛﯩﺘــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳــﺘﯩﻜﻰ ﺑــﯘ‬ ‫ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ«ﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯨﭻ ﺑﺎﻏﻼﳕﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﱏ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋـﻮﻳﯩﻤﯩﺰﭼﻪ ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺋﻮﺗﺘـﯘﺭﺍ ﻳﺎﺷـﻼﺭﺩﺍ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻛﯩﺸﻰ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯩﺰ ﮔﯧﭙﯩﲎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ھﻪﳑﯩـﺴﯩﮕﻪ ﮔـﯘۋﺍھ ﺑﻮﻻﻻﻳـﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﻪﻧﻪ ﺩﯨﻘـﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ ﻛﯧـﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻧﯘﻗﺘـﺎ ﺑـﺎﺭ‪ ،‬ﻛﯩﺘــﺎﰉ‬ ‫ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﯩﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏـﯘﱏ ﲰﯟﻭﻟﻠﯘﻗﺘـﯘﺭ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻥ‬ ‫ۋە ﭼﯜﺷﯩﻨﯩﺶ ﺗﻪﺱ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﲰﻮۋﯗﻟﻼﺭ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ ﺩﯨﻦ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻤﯘ‬ ‫ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳــﻪﻥ ﲰﯟﻭﻟﻠــﯘﻕ ۋە ﻳﻮﺷــﯘﺭﯗﻥ ﭼﯜﺷــﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺗﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﯩﺸﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻤﯘ »ﻗﯘﺭﺋـﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ«ﺩە ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻣـﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ‬ ‫ﻛﯩﺘــﺎﺑﻼﺭﺩﺍ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻛﯜﺗــﯜﳌﯩﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﻛﯧﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﯩﯔ ﺑﯘﱏ ﭘﻪﺭﻕ ﺋﯧﺘﻪﳌﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪.‬‬ ‫‪110‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﲰﻮۋﯗﻟﻠﯘﻕ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺑﯩﺮ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﺑﯧﺮﯨﻠﯩــﺸﯩﻨﯩﯔ ﺳــﻪۋەﰉ ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺩﯨﻨﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳــﯩﺪﺍ ﻣﻪۋﺟــﯘﺕ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺋﯧﺘﯩﻘــﺎﺩ‬ ‫ﺳﯩﻨﯩﻘﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﺴﯩﺪﯨﻨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﺍ ﺳـﯩﻨﯩﻘﻰ— ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻐـﺎ‪،‬‬ ‫ﻳﻪﱏ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﯩـﭗ ﻳـﺎﻛﻰ ﺋﯧﻴﺘﻤﯩﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ھﻪﻗﻘﯩـﺪە ھﺎﻳـﺎﺗﻰ‬ ‫ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺳﯩﻨﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯗﺭ‪» .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ«ﺩە ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘـﯘﻕ‬ ‫ﺩﯦــﺴﯩﻤﯘ ھﺎﻳـــﺎﺗﻰ ﺑـــﻮﻳﯩﭽﻪ ﻣﯜﺷــﻜﯜﻟﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺳـــﯩﻨﺎﻗﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻤﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘﺘﯘﻕ ﺩەپ ﻗﻮﻳـﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻧـﻼ ﺳـﯩﻨﺎﳌﺎﻱ ﺗﻪﺭﻙ ﺋﯧﺘﯩﻠﯩﻤﯩـﺰ‪،‬‬ ‫ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﻣﺪﯗ؟ ﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯘﺭﯗﻥ ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﱏ ﺑﯩﺰ ھﻪﻗﯩـﻘﻪﺗﻪﻥ ﺳـﯩﻨﯩﺪﯗﻕ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ‬ ‫)ﺋﯩﻤﺎﻧﯩــﺪﺍ( ﺭﺍﺳــﺘﭽﯩﻠﻼﺭﱏ ﭼﻮﻗــﯘﻡ ﺑﯩﻠﯩــﺪﯗ‪) ،‬ﺋﯩﻤﺎﻧﯩــﺪﺍ( ﻳﺎﻟﻐــﺎﻧﭽﯩﻼﺭﻧﯩﻤﯘ ﭼﻮﻗــﯘﻡ‬ ‫ﺑﯩﻠﯩﺪﯗ‪») ‬ﺋﻪﻧﻜﻪ ﺑﯘﺕ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-3—1 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(‪.‬‬ ‫‪ ...‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼھ ﺧﺎﻟﯩﺴﺎ‪ ،‬ﺋﻪﻟـﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺳـﯩﻠﻪﺭﱏ ﺑﯩـﺮ ﺋـﯜﳑﻪﺕ ﻗﯩﻼﺗـﱴ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﱏ ﺑﯩﺮ ﺩﯨﻨﺪﺍ ﻗﯩﻼﺗﱴ(‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﻟﻼھ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺷﻪﺭﯨﺌﻪﺗﻠﻪﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺳﯩﻠﻪﺭﱏ ﺳﯩﻨﺎﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ )ﻛﯚپ ﺋـﯜﳑﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩـﭗ ﺋﺎﻳﺮﯨـﺪﻯ(‪ .‬ﻳﺎﺧـﺸﻰ‬ ‫ﺋﯩﺸﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﺍﯕﻼﺭ‪») ...‬ﻣﺎﺋﯩﺪە« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-48 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ ﻧــﯧﻤﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜــﻰ ۋە ﻗﺎﻳــﺴﻰ‬ ‫ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﭼـﯘﻕ ﺑﯩـﺮ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯧﻴﺘﯩﻠـﺴﺎ‬ ‫ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻛﯩﻢ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﺋﯧﻴﺘـﺎﺗﱴ ۋە ﺋﯩﻤﺘﯩﻬـﺎﻥ ﺋﻪﻣﻪﻟـﺪﯨﻦ ﻗـﺎﻻﺗﱴ‪ .‬ﺷـﯘﯕﺎ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨـﻢ« ﺩﯨﻜـﻰ ۋە ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﻛﯩﺘـﺎﺑﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ ﺋـﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﻯ‪ ،‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﯩﺮﻯ ﺳﯩﻤﯟﻭﻟﻠﯘﻕ ۋە ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻛﯩﺘـﺎﰉ ﻣـﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ )ﻣـﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘـﺎﺑﻼﺭ‪ ،‬ﺳـﺎﻣﺎۋﻯ ﻛﯩﺘـﺎﺑﻼﺭ( ﺩﺍ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﯩﺮﯨﲎ ﺭەﺕ ﺗﻪﺭﺗﯩﭙﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪:‬‬

‫‪111‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﺪە ﭘﺎﻻﻛﻪﺕ‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨــﻢ« ﺩە‪ ،‬ھﻪﺩﯨــﺴﻠﻪﺭﺩە ۋە ﻛﯩﺘــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳــﺘﻪ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ‬ ‫ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩـﯔ ﺑﯩــﺮ ﻗﺎﺗـﺎﺭ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩــﺮ ﺑﯧـﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺑــﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﻤﯩﺰﺩە ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻠﺪە ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ھﺎﺩﯨﺴﻪ ﻣﻪﻳـﺪﻧﻐﺎ ﻛﻪﳌﻪﻛـﺘﻪ‪ ،‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‬ ‫ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺗﯧﺨﯩﻤــﯘ ﭼــﻮڭ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﮔﻪپ ﺋــﺎﭼﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﯩــﺰ ﺋﯩــﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﻳﻘﺎﺷﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻨﯩﭗ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪﻟﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ”ﻗﯩﺰﺯﯨـﻖ ﺋـﺎﺗﻪﺵ“ ﺩﯦﻴﯩﻠﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﻜﻪ ﺩﯗچ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺋﯩﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺩﯙﻟﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻣﯜﺷﻜﯜﻻﺗﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘــﺎﻻﳝﯩﺰ‪ .‬ﻛﯩﺘــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳــﺘﻪ ﺑﻪﺯﻯ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻠﯩﻴﻪﻟﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻟﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﻣﯚھﯜﺭ ﺋﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯘ ﭘﺎﻻﻛﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﯘﺗﯘﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫”‪ ...‬ﺑــﯘ ﭘﻪﺭﯨــﺸﺘﻪ ﻗﯘﺭﯗﻗﻠــﯘﻕ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰﻏــﺎ ﺯﯨﻴــﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜــﯜﺯﻣﻪﻙ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﮕﻪ ھﻮﻗــﯘﻕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﺗــﯚﺕ ﭘﻪﺭﯨــﺸﺘﯩﮕﻪ ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋــﺎۋﺍﺩﺍ‪ ،‬ﺑﯩــﺰ ﺗﻪﯕﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﻗـــﯘﻟﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﺎﻟﻘﺎﻧﻠﯩﺮﯨـــﺪﯨﻦ ﻣﯚھـــﯜﺭﻟﯩﮕﻪﻧﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻗﯘﺭﯗﻗﯘﻟﯘﻗﻘـــﺎ‪ ،‬ﺩﯦﯖﯩﺰﻏـــﺎ ۋە‬ ‫ﺩەﺭەﺧﻠﻪﺭﮔﻪ ﺯﯨﻴﺎﻥ ﻳﻪﺗﻜﯜﺯﻣﻪﯕﻼﺭ! ﺩەپ ﺗﻮۋﻟﯩﺪﻯ‪ .‬ﻣﯚھﯜﺭﻟﻪﻧﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩـﯔ ﺳـﺎﻧﯩﲎ‬ ‫ﺋﺎﯕﻠﯩـــــﺪﯨﻢ‪ .‬ﭘﯜﺗـــــﯜﻥ ﺋﯩـــــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺋﻮﻏﯘﻟﻠﯩﺮﯨـــــﺪﯨﻦ ‪ 144‬ﻣﯩـــــﯔ ﻛﯩـــــﺸﻰ‬ ‫ﻣﯚھﯜﺭﻟﻪﻧﮕﻪﻧﯩﺪﻯ‪) “...‬ﻳﯘھﺎﻧﻨﺎ‪ ،‬ۋەھﯩﻲ ‪-7‬ﺑﺎپ ‪(2،3،4‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﯚھﯜﺭﻟﯩﻨﯩﺶ ھﺎﺩﯨﺴﯩﺴﻰ‪144” ،‬ﻣﯩﯔ ﻛﯩﺸﻰ‪ “...‬ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭ ﲰﯟﻭﻟﻠﯘﻕ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻣﻪﺟـﺎﺯﻯ ﺋﯩﭙـﺎﺩﯨﻠﻪﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺩﯨﻘـﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩـﺸﻰ‬ ‫ﻛﯧـــﺮەﻙ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﻧﯘﻗﺘـــﺎ— ‪ 144‬ﻣﯩـــﯔ ﻛﯩـــﺸﯩﻨﯩﯔ ﭘﻪﺭﯨـــﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـــﺪﯨﻦ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﺍﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺑﯩﺨﻪﺭﺗﻪﺭﻟﯩﻜﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﺪﯗﺭ‪.‬‬ ‫ھﻪﺩﯨــﺴﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗــﺎﺭﯨﻐﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﯩــﺴﺮﺍﺋﯩﻞ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩــﯔ ﺋﯧﻐﯩــﺮ ﻣﯘﺷــﻜﯘﻻﺗﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ھﻪﺩﯨــﺴﯩﺪە ﻣﯘﺳــﯘﳌﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻳﻪھــﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ﺋﯘﺭﯗﴰﯩﻐــﯘﭼﻪ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺗﻨﯩــﯔ ﻗــﺎﻳﯩﻢ‬ ‫ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪) .‬ﺑﯘﺧﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺟﯩﻬﺎﺩ ‪ ،94‬ﻣﻪﻧﺎﻛﯩﭗ ‪25‬؛ ﻣﯘﺳﻠﯩﻢ‪ ،‬ﻓﯩﺘﻪﻥ‪،‬‬ ‫‪112‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪(79‬‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺷﯘﱏ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻕ ﻛﯧﺮەﻛﻜـﻰ‪” ،‬ﻳﻪھـﯘﺩﯨﻴﻼﺭ ﻗـﺎﺭﻏﯩﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ“‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ھﻪﳑﯩﺴﻰ ﺧﺎﺗﺎ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻥ‪ ،‬ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺩﯨـﲎ ﺋﯩﺮﻗﭽﯩﻠﯩﻘﻨﯩـﯔ‬ ‫ۋە ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﺎﻳﺮﯨﻤﯩﭽﯩﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧﺪﯨﻘﯩﲎ ﭼﻪﻛﻠﻪﻳﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ﮔﯜﻟﺪﯛﺭﻣﺎﻣﺎ ۋە ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﻼﺭ‬ ‫”ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﺴﺮﯨﻘﺪﺍﻧﲎ ﺋﺎﻟﺪﻯ ۋە ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺗﺎﺵ ﺳﻪﻧﺪەﻟﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﺗﺘﯩﻦ ﺋﻮﺕ‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺗﻮﻟﺪﯗﺭﯗپ ﺋﻮﺗﲎ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﱴ‪ .‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﲰﺎﻥ ﮔﯜﻟﺪﯛﺭﻟﯩـﺪﻯ‪،‬‬ ‫ﺋﺎۋﺍﺯﻻﺭ ﺋﺎﯕﻼﻧﺪﻯ‪ ،‬ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﭼﯧﻘﯩﻠﺪﻯ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭﯨـﺪﻯ“‪) .‬ﻳﯘھﺎﻧﻨـﺎ‪ ،‬ۋەھﯩـﻲ ‪-8‬‬ ‫ﺑﺎپ ‪(5‬‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﺋﻮﺗﻨﯩـﯔ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏـﺎ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯘﻟﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە‬ ‫ﺋﺎﲰﺎﻧﻐﺎ ﺳﻮﻗﯘﻟﯘپ ﮔﯜﻟـﺪﯛﺭﻣﺎﻣﺎ ۋە ﭼﺎﻗﻤـﺎﻕ ﭘﻪﻳـﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺋﻮﺕ ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯩﺮﺍﻏﺎ ﺳﻮﻗﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺋﻮﭼﯘﻕ ﺑﯩـﺮ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﺧﻪۋەﺭ ﺑﯧـــﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﳕـــﯘ ﺋﺎﲤﻮﺳـــﻔﯩﺮﺍﻏﺎ ﺋـــﻮﺕ ۋە ﻳـــﺎﻛﻰ ﺋﯧﻠﯧﻜﺘﯩـــﺮ‬ ‫ﺋﯘﭼﻘﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺳﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﻪھﯟﺍﻟـﺪﺍ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨـﺪﺍ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐـﺎﻥ ﺭﯨﺌﺎﻛـﺴﯩﻴﯩﻠﻪﺭ ﺋﻪﻳـﻨﻪﻥ ﻳـﯜﺯ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨــﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨــﺪﯨﻜﻰ ﺑﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ ﻗــﺎﻧﭽﻪ ﺟــﯜﻣﻠﻪ ﺋــﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫”ﻗﯘﻳــﺎﺵ ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﺳــﻮﻗﻤﺎﻳﺪﯗ‪ ،‬ﺋــﻮﺕ ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﻗﻮﺭﯗﻣﺎﻳــﺪﯗ )ﻛﯚﻳﺪﯛﺭﻣﻪﻳــﺪﯗ(“‬ ‫ﺟﯜﻣﻠﯩﺴﯩﻤﯘ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﺳﻰ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩﯨﻤﯘ ﻣﯘﺷﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯧﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫”)ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﱏ( ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﻗﯩﺰﯨﻖ ﺋﻮﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﻟﻘﯘﱏ ۋە ﺗﯜﺗﯜﱏ ﺋﻪۋەﺗﯩﻠﯩـﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺳــــﯩﻠﻪﺭ ﺋــــﯚﺯەﯕﻼﺭﱏ ﻗﻮﻏﺪﯨﻴﻠﻤﺎﻳــــﺴﯩﻠﻪﺭ‪) .‬ﺋــــﻰ ﺋﯩﻨــــﺴﺎﻧﻼﺭ! ﺟﯩــــﻨﻼﺭ!(‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻧﯧﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯩﻨﻜـﺎﺭ ﻗﯩﻠﯩـﺴﯩﻠﻪﺭ؟ )ﻗﯩﻴـﺎﻣﻪﺕ ﻛـﯜﱏ‬ ‫‪113‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﭼﯜﺷﯜﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ( ﺋﺎﲰﺎﻥ ﻳﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﲰﺎﻥ )ﺩﻭﺯﺍﺧﻨﯩـﯔ‬ ‫ﻗﯩﺰﯨﻘﻠﯩﻘﯩــﺪﯨﻦ( ﻗﯩﺰﯨﻠﮕﯜﻟــﺪەﻙ‪ ،‬ﻗﯩﺰﯨــﻞ ﭼﻪﻣــﺪەﻙ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻗﺎﻟﯩــﺪﯗ“ )»ﺭەﳘــﺎﻥ«‬ ‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-37—35 ،‬ﺳﯜﺭە(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷﺘﺎ ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺋـﺎﺩەﻡ ﺑـﯘ ﺋـﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩـﻴﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﺋﺎﻳﻼﻧﻐﺎﻧﺪﺍ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯘﻗﺎﳌﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘﻧﯩـﯔ ﺳـﻪۋەﺑﯩﻨﯩﯔ ”ﺋﯩﻤـﺎﻥ ﺳـﯩﻨﯩﻘﻰ“‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺑﺎﻳﺎ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﯗﻕ‪.‬‬

‫ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺋﺎﺗﻪﺵ‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻﻣﻪﺕ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ‪:‬‬ ‫”ﺑﯩﺮﯨﻨﺠﻰ ﭘﻪﺭﯨﺸﺘﻪ ﻧﻪﻳﭽﯩﲎ ﭘﯜۋﻟﯩﺪﻯ‪ :‬ﻗﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻼﺵ ﻣﯚﻟﺪﯛﺭ ۋە ﺋﻮﺕ ﭘﻪﻳﺪﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘپ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﺋﯧﺘﯩﻠﺪﻯ‪) “...‬ﻳﯘھﺎﻧﻨﺎ‪ ،‬ۋەھﯩﻲ ‪-8‬ﺑﻬﭗ ‪(7‬‬ ‫ﺑﯘ ھﺎﺩﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﻨﯩـﯔ ﺑﯩـﺮ ﻗﯩـﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﻧﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺩەﺭەﺥ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺸﯩﻠﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺯﯨﻴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻥ ﲰﯟﻭﻟﻼﺭ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺋﺎﲰﺎﻧﺪﯨﻦ ﻣﯚﻟﺪﯛﺭ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﻗﺎﻥ ﻳﯧﻐﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ھﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻤﻜﺎﱏ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ ۋە ﺑـﯘ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻥ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺑﺎﻳﺎﻧﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑﯩـﺰﮔﻪ ﻛـﯚﺭە ﺑـﯘ ﻳﻪﺭﺩﯨﻜـﻰ ﻗـﺎﻥ ۋە ﺋـﻮﺕ ﺋﯘﺭﯗﺷـﲎ ﲰـﯟﻭﻝ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪.‬‬ ‫ﺑــﺎﻳﯩﻘﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺷــﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﯨﻤﯘ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩــﯔ ﮔـﯘﺭﯗھ ﺑﻮﻟــﯘپ‪ ،‬ﺯﯨــﺪﺩﯨﻴﻪﺗﻜﻪ‬ ‫ﭼﯜﺷﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩﺪﯗﻕ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﯧﺨﻰ ۋﺍﻗﯩﺖ ﺑﺎﺭ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻼﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺘـــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳـــﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷـــﻘﺎ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨـــﺪﯨﻤﯘ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﺋـــﯚﺯ ﺋـــﺎﺭﺍ‬ ‫ﺳﻮﻗﯘﺷﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫”ﺋـــﯘﺭﯗﺵ ﺋـــﺎۋﺍﺯﻟﯩﺮﯨﲎ‪ ،‬ﺋـــﯘﺭﯗﺵ ﭘـــﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﺎﯕﻼﻳـــﺴﯩﻠﻪﺭ‪ .‬ھﻪﺭﮔﯩـــﺰ‬ ‫ﺩەھــﺸﻪﺗﻜﻪ ﭼــﯚﳑﻪﯕﻼﺭ‪ .‬ﺑــﯘ ھﺎﺩﯨــﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﻻﺯﯨــﻢ‪ ،‬ﺋﻪﳑــﺎ ﺗﯧﺨــﻰ‬ ‫‪114‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻛﻪﳌﯩﺪﻯ‪.‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ‪ ،‬ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺩﯙﻟﻪﺗﻜﻪ ﻗﺎﺭﺷﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻗﻪھﻪﺗﭽﯩﻠﯩــﻚ ۋە ﻳﻪﺭ ﺗﻪۋﺭەﺷــﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪.‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ھﻪﳑﯩــﺴﻰ‬ ‫ﺳــﺎﳒﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ )ﻗــﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﺎﺯﺍﺑﻼﺭﻧﯩــﯔ( ﺑﺎﺷــﻼﻧﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ“‪) .‬ﻣﺎﺗﺘــﺎ‪-24 ،‬ﺑــﺎپ‬ ‫‪(6،7،8‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﺋﺎﻻﻣﯩﱴ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﻰ ﺷﯘ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪﯨﺪﯗﺭ‪:‬‬ ‫”ﺋﯩﻜﻜﯩــﻨﭽﻪ ﭘﻪﺭﯨــﺸﺘﻪ ﻧﻪﻳﭽﯩــﲎ ﭘﯜۋﻟﯩــﺪﻯ‪ :‬ﻳﺎﻟﻘﯘﳒــﺎپ ﻛــﯚﻳﮕﻪﻥ‪ ،‬ﺗﺎﻏــﺪەﻙ‬ ‫ﻳﻮﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﯙۋە ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺩﯦﯖﯩﺰﻏﺎ ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯘﻟﺪﻯ‪) “...‬ﻳﯘھﺎﻧﻨﺎ‪ ،‬ۋەھﯩﻲ ‪-8‬ﺑﺎپ ‪(8‬‬ ‫ﻛـــــﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺗﺎﻏـــــﺪەﻙ ﺑﯩـــــﺮ ﺗـــــﺎﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩـــــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺩﯦﯖﯩﺰﻏـــــﺎ‬ ‫ﺋﯘﭼﯘﺭﺗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳـــﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘـــﺎ‪ .‬ﺋﯘﻧﯩﯖـــﺪﯨﻦ ﻛﯧـــﻴﯩﻦ ﻛﯧﻤﯩﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ۋە‬ ‫ﺑﯧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺯﯨﻴﺎﻧﻐﺎ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺷﯘﱏ ﺗﻪﻛﺮﺍﺭﻻﳝﯩـﺰ‪،‬‬ ‫ﺑﯘ ھﺎﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﻣﻪﻟﮕﻪ ﺋﯧﺸﯩـﺸﯩﻐﺎ ﺗﯧﺨـﻰ‬ ‫ﻳﯩﻠــﻼﺭ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﺑــﯘ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦــﺖ ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩــﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩﺸﯩــﺸﯩﲎ ﻛﻪﻟﺘــﯜﺭﯛپ‬ ‫ﭼﯩﻘﺎﺭﻣﺎﻳــﺪﯗ‪ ،‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺑــﯘ ﭘــﺎﻻﻛﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺋــﺎﻻﻣﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ھﺎﻣﺎﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﯩﺮ ﺭﺍﻳﻮﻥ ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺋﻪﺳــﻠﯩﺪە ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻳﻪﻧﻪ ﻧﺎھــﺎﻳﯩﱴ ﻣــﯘھﯩﻢ ﺑﯩــﺮ ﻣﻪﻟﯘﻣــﺎﺕ ﺑﯧــﺮﯨﻠﻤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺑــﯘ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺋﺎﺳﱰﻭﻧﻮﻣﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻛﯚﺯﯨﺘﯩﺸﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﳕﯘ ﻣﺎﺱ ﻛﻪﳌﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ﻣﯧﺘﻮﺭﯨﺘﻼﺭﻧﯩﯔ ھﻪﳑﯩﺴﻰ ﺩﯦﮕﯜﺩەﻙ ﺳﯜﺭﻛﯩﻠﯩﺶ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﺩﺍ ﻛﯚﻳﯜپ‬ ‫ﻳــﻮﻕ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ ۋە ﺩﯗﻧﻴﺎﻏــﺎ ﺯﯨﻴــﺎﻥ ﺑﻪﺭﻣﻪﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﺩﯦــﻴﯩﻠﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﺘﯩﻤﯘ‪ ،‬ﺗﺎﺵ ﭘﺎﺭﭼﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﻟﻘﯘﳒﺎپ ﻛـﯚﻳﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ ،‬ﺋﺎﳑـﺎ ﻳـﻮﻕ‬ ‫ﺑﻮﳌﺎﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺩﯦﯖﯩﺰﻏــﺎ ﭼﯜﺷــﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﻮﺷــﯘﻣﭽﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺩﯦﯖﯩﺰﻏــﺎ‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﻳﻮﻏﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭﱏ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷـﻰ ۋە‬ ‫‪115‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻪﺯﻯ ﻗﯩﺮﻏﺎﻗﻼﺭﱏ ﺳﯘﻏﺎ ﺑﺎﺳﺘﯘﺭﯗپ ‪ ،‬ﺟﺎﻥ ﺧﻪﺗﯩﺮﻯ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻦ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺘﲎ ﺗﯧﺨﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩﻴﺎﳌﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ھـﺎﻟﺒﯘﻛﻰ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﻪھﯟﺍﻟﺪﯨﻤﯘ ﺋـﯘﱏ ﭼﯜﺷـﻪﻧﺪﯛﺭﮔﯩﻠﻰ ﺑﻮﳌﺎﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ﺯﻭﺭ ﭘﺎﺭﺍﻛﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﯘﻏﺪﯗﺭﯨﺪﯗ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﯨﻤﯘ ﺑﯘ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺘﻘﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﺭەﺗﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋـﻮﻳﯩﻤﯩﺰﭼﻪ ‪،‬‬ ‫ھﻪﺗﺘﺎ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ﭼﯜﺷـﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﻮﺭﺩﯨﻨـﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـﺪﺍ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻧﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟـﯘپ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪە ﺋﺎﻣﯧﺮﯨﻜﺎ ﻗﯩﺘﺌﻪﺳﻰ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺋﺎﺗﻼﻧﺘﯩـﻚ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻐـﺎ ﭼﯜﺷـﯜﺵ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤـﺎﻟﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﭼﻮﯕــﺪﯗﺭ‪ .‬ھﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﳕــﯘ ﻛﯩﺘــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳــﺘﻪ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦــﺖ ھﻪﻗﻘﯩــﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻧــﺪﺍ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐﺎﻥ ”ﺩﯦﯖﯩﺰﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﺘﻪ ﺑﯩﺮﻯ“ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﺴﯩﻤﯘ ﻳﯜﺯ ﺋﯚﻟﭽﯩﻤﻰ ﻧﯘﻗﺘﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ‬ ‫ﻛﯚﭘﺮەﻙ ﺋﺎﺗﻼﻧﺘﯩﻚ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﻐﺎ ﻣﺎﺱ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ »ﺗــﯘﺭ« ﺳﯜﺭﯨــﺴﯩﺪە ﺩﯦﯖﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺗﯧﺸﯩــﺸﻰ ۋە ﺋﺎﲰﺎﻧــﺪﯨﻦ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﭘﺎﺭﭼﯩﻨﯩﯔ ﭼﯜﺷﯜﺷﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪:‬‬ ‫‪)‬ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﻛــﯜﱏ( ﺋــﻮﺕ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻳﺎﻧــﺪﯗﺭﯗﻟﻐﺎﻥ ﺩﯦﯖﯩــﺰ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻗﻪﺳــﻪﻣﻜﻰ‪،‬‬ ‫ﭘﻪﺭۋەﺭﺩﯨﮕﺎﺭﯨﯖﻨﯩﯔ ﺋﺎﺯﺍﰉ ﭼﻮﻗﯘﻡ ﻳﯜﺯ ﺑﻪﺭﮔﯜﺳﯩﺪﯗﺭ‪») ‬ﺗﯘﺭ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،-6 ،‬‬ ‫‪ -7‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﺎﲰﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﭘﺎﺭﭼﯩـﺴﻰ ﭼﯜﺷـﯜپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩـﲎ ﻛﯚﺭﺳـﻪ‪:‬‬ ‫ﺑــﯘ ﺗﻮﭘﻼﺷــﻘﺎﻥ ﺑﯘﻟﯘﺗﺘــﯘﺭ ﺩەﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘﻻﺭﱏ ھــﺎﻻﻙ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛــﯜﻧﮕﯩﭽﻪ ﺗﻪﺭﻙ‬ ‫ﺋﻪﺗﻜﯩﻦ‪») ‬ﺗﯘﺭ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-45 ،-44 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ( ‪.‬‬ ‫ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﻨﺴﺎ‪ ،‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﯨﻜﻰ ھﻪﻣﺪە ﻛﯩﺘـﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳـﺘﯩﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﭘﺎﺭﺍﻟﻠﯧﻠﺪﯗﺭ‪ .‬ﻛﯩﺘﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﻪ‪ ،‬ﭼﯜﺷﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺖ ﺗﺎﻏﻘﺎ‬ ‫ﺋﻮﺧــﺸﯩﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺋﻮﺧــﺸﺎﺷﻼ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧــﺪﯨﻜﻰ ﺳــﯜﺭﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩــﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ”ﺗــﯘﺭ“‬ ‫ﺳﯚﺯﯨﻤﯘ ﺗﺎﻍ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﺪە ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫‪116‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻪﺯﻯ ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺯەھﻪﺭﻟﯩﻨﯩﺸﻰ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫”ﺳﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﺘﻪ ﺑﯩﺮﻯ ﭘﯧﻠﯩﻨﮕﻪ ﺋﺎﻳﻼﻧـﺪﻯ‪ ،‬ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﺳـﯘﻻﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﯘﻻﺭ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﯩﺪﻯ“‪) .‬ﻳﯘھﺎﻧﻨﺎ‪،‬‬ ‫ۋەھﯩﻲ ‪-8‬ﺑﺎپ ‪(11‬‬ ‫ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻲ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳﺘﯩﻜﻰ ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﲰﯟﻭﻟﻠﯘﻕ ﺋﯩﭙﺎﺩە ﻗﯩﻠﻠﯩﻨﯩﻠﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﺑـﯘ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩﯨﻜــﻰ ”ﭘــﯧﻠﯩﻦ“ ﺑﯩــﺮ ﻳﯩﻠﺘﯩﺰﻧﯩــﯔ ﺋﯩــﺴﻤﯩﺪﯗﺭ ھﻪﻡ ﺋــﺎﭼﭽﯩﻖ ﺑﯩــﺮ ﺋــﻮﺕ‪-‬ﭼــﯚپ‬ ‫ﺗﯜﺭﯨــﺪﯗﺭ‪ .‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺳــﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋــﺎﭼﭽﯩﻖ ﺑﻮﻟــﯘپ ﻛﯧﺘﯩــﺸﻰ ھﺎﻻﻛﻪﺗﻠﯩــﻚ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻗﻮﺯﻏــﺎﺗﻘﯘچ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﺋﻪﳑــﺎ ﺧﯩﻤﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ ۋە ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩــﻚ ﻣﺎﺩﺩﯨﻼﺭﻧﯩــﯔ ﺳــﯘﻏﺎ‬ ‫ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﺸﯩﺸﻰ ﺟـﺎﻥ ﺧﻪﺗﯩـﺮﻯ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺑﯜﮔـﯜﻥ ﺑﻪﺯﻯ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ ﺳـﯘ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩـﺮﯨﲎ‬ ‫ﻗﻮﻏﺪﺍﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ھﺎﺯﯨﺮﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼپ ﺟﯩـﺪﺩﯨﻲ ﺗﻪﺩﺑﯩـﺮ ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩـﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷـﻠﯩﺪﻯ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺎ‬ ‫ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑﯘ ﺋﺎﻻﻣﻪﺗﻨﯩﯖﻤﯘ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﺸﯩﻐﺎ ﺗﯧﺨﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭ ﺑﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻛﯩﺘــﺎﰉ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩەﺳــﺘﯩﻜﻰ ﻗﯩﻴــﺎﻣﻪﺕ ﺑﺎﻳــﺎﻧﻠﯩﺮﻯ ﺑــﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻨﻤــﯘ ﺩﺍۋﺍﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺷﯘﻏﯩﻨﯩﺴﻰ ﲰﯟﻭﻟﻠﯘﻕ‪ ،‬ﻳﻪﱏ ﻳﻮﺷـﯘﺭﯗﻥ ﭼﯜﺷـﻪﻧﭽﯩﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻧﭽﻪ ﻛـﯚپ‬ ‫ﺑﻮﻟﻐﯩﲎ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﯩﻠﻪﺭﱏ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ھﺎﺟﻪﺕ ﻳﻮﻗﻠﯘﻗﯩﲎ ھﯧﺲ ﻗﯩﻠﺪﯗﻕ‪.‬‬

‫‪117‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻪﺷﯩﻨﭽﻰ ﺑﯚﻟﯜﻡ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭ‬ ‫ﺑﯘ ﺑﯚﻟﯜﻣﺪە ﺗﯧﻤﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﭗ‪ ،‬ﺋﻮﻗﯘﺭﻣﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ۋە ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﻛﻪﻟـﮕﻪﻥ‬ ‫ھﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﯧﺮﯨـﺸﻜﻪ ﺗﯩﺮﯨـﺸﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺎﻥ ﺗﯧﻤﯩﻤﯩﺰﻧﯩـﯔ ﺳـﯩﺮﺗﯩﺪﺍ‬ ‫ﺑﻮﻟﯘﺷﯩﻐﺎ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻱ‪ ،‬ﺑﯘ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺟـﺎۋﺍﺏ ﺑﯧـﺮﯨﺶ ﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻘﯩـﲎ ھـﯧﺲ ﻗﯩﻠـﺪﯗﻕ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺗﯚۋەﻧﺪﯨﻜﻰ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭ ھﻪﻗﻘﯩﺪە ﺑﯩﻠﯩﻤﯩﻨﯩـﯔ ﻳﯧﺘﻪﺭﺳـﯩﺰ‬ ‫ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﻛﯚﺯﻟﯩﺪﯗﻕ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﯘ ﻗﯩﺰﯨﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺳﻮﺋﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﻳﯜﺯەﻛﻰ ﺑﯩـﺮ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە‬ ‫ﺟﺎۋﺍﺏ ﺑﯧﺮﯨﺸﻜﻪ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﻤﯩﺰ‪.‬‬ ‫‪-1‬ﺳــﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺗﯩــﺮﯨﻠﯩﺶ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ۋە‬ ‫ﺭﻭھﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩﺮ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﺭ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟‬

‫ﺟـــﺎۋﺍﺏ‪:‬ﺑﯩﻠﮕﯩﻨﯩﻤﯩـــﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺋﯩـــﺴﻼﻣﯩﻴﻪﺕ‪ ،‬ﺧﺮﯨـــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻠﯩﻖ ۋە ﻳﻪھـــﯘﺩﯨﻲ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﻟﯩﺮﯨﻐــﺎ ﻛــﯚﺭە ﺭﻭھ ﺋﯚﻟﯜﻣــﺴﯩﺰﺩﯗﺭ ۋە ﺑﯩــﺮ ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﺋﯚﺯﮔﯩﺮﯨــــﺸﺘﻪ ھﺎﻳــــﺎﺗﯩﲎ ﺩﺍۋﺍﻡ ﺋﯧﺘﯩــــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯚﻟﯜﻣــــﺪﯨﻦ ﻛﯧــــﻴﯩﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩــــﯔ‬ ‫ﺩﺍۋﺍﻣﻠﯩــﺸﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﺘﯩﻘــﺎﺩﻯ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜــﻰ ﻣﯩــﺴﯩﺮﻟﯩﻘﻼﺭﺩﺍ‪ ،‬ﺷــﺎﻣﺎﻧﻼﺭﺩﺍ‪ ،‬ھﯩﻨــﺪﻯ‬ ‫ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﻟﯩﺮﯨﺪﺍ ۋە ﺋﺎﻧﺘﯩﻚ ﻳﯘﻧﺎﻥ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪﺳﯩﺪە ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺑﯜﮔــﯜﻧﻜﻰ ﻛﯜﻧــﺪﯨﻤﯘ‪ ،‬ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ﺭﻭھﻨﯩــﯔ ﻳﺎﺷــﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺩﺍﺋﯩــﺮ‬ ‫ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋﯩﻠﻤﯩــﻲ ﺋﯩــﺴﭙﺎﺗﻼﺭ ﺑﺎﻳﻘﺎﳌﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ .‬ﺋﯩﻨﮕﯩﻠﯩــﺰ ﺋــﺎﻟﯩﻤﻠﯩﺮﻯ ﻣــﯧﯖﻪ‬ ‫ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﻳﻮﻗﺎﺗﻘﺎﻥ ۋە ﺗﯩﺒﺒﯩـﻲ ﭼﯜﺷـﻪﻧﭽﯩﺪە ﺋـﯚﻟﮕﻪﻥ ﻛﯧـﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳـﻪﺯﮔﯜ‬ ‫ھﺎﻟﯩﻨﯩــﯔ ﺩﺍۋﺍﻡ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ۋە ﺑﯩــﺮ ﺗــﺎﻻﻱ ﺗﯘﻳﻐــﯘﺩﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﲎ ﺋﯧﻨﯩﻘﻠﯩــﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺳــﻮﺋﯘﲣﺎﻣﭙﺘﻮﻥ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﺎﺭﻏــﺎﻥ ﺑــﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘــﺎﺕ‬ ‫ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩــﯔ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻧﯩﺪﻯ ۋە ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ‬ ‫‪118‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻧﻮﭘﯘﺯﻟــﯘﻕ ﻣﯧﺪﯨﺘــﺴﯩﻨﺎ ژﯗﺭﻧﺎﻟﻠﯩﺮﯨــﺪﺍ ﭼــﻮڭ ﺗﻪﺳــﯩﺮ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻧﯩــﺪﻯ‪ .‬ﻛــﺎﺭﺩﯨﻴﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ‬ ‫ﺑﯚﻟﯜﻣﯩﺪە ﺋﯩﺸﻠﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﺳﺎﻡ ﻛﺎﺭﻧﯩﺌﻪ ۋە ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﭘﯧﺘﯧـﺮ ﻓﯧﻨﯟﯨـﻚ ﺋﯩـﺴﯩﻤﻠﯩﻚ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨـﺪﯨﻦ ﻳﺎﻧﻐـﺎﻥ ‪ 63‬ﻛﯧـﺴﻪﻝ ﺋﯜﺳـﺘﯩﺪە ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﺑﺎﺭﻏـﺎﻥ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘــﺎﺗﻰ ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩــﯔ ﺑــﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳــﻪﺗﻜﻪﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ھﺎﻳﺎﺗﻘــﺎ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯧﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﺮﯨﲎ ۋە ﭘﺎﺭﻻﻕ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻧﯘﺭ ھﺎۋﺯﯨﺴﻰ ﻛﯚﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻠﯩﺮﯨﲎ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻼ ﮔﻮﻟﻼﻧﺪﯨﻴﻪﺩﯨﻜﻰ ‪ 10‬ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩﺪﺍ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﯩﺴﻠﻪﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ‬ ‫‪ 344‬ﻧﻪﭘﻪﺭ ﻳﯜﺭەﻙ ﺗﯩﻘﯩﻠﻤﯩﺴﻰ ﻛﯧﺴﯩﻠﻰ ﺋﺎﻧﺎﻟﯩﺰ ﻗﯩﻠﯩﻨﺪﻯ ۋە ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـﮕﻪ‬ ‫ﺋﯧﺮﯨــﺸﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﺑــﯘ ﻛﯧــﺴﻪﻟﻠﻪﺭ ﻛﯩﻠﯩﻨﻜﯩﻠﯩــﻖ ﺟﻪھﻪﺗــﺘﻪ ﺋﯚﻟﮕﻪﻧﯩــﺪﻯ‪ ،‬ﺗﻮﻣــﯘﺭﻟﯩﺮﻯ‬ ‫ﺳـــﻮﻗﻤﺎﻳﺘﱴ‪ ،‬ﻧﻪﭘﻪﺱ ﺋﺎﻻﳌـــﺎﻳﺘﱴ ۋە ﻣـــﯧﯖﻪ ﺋﯩﻘﺘﯩـــﺪﺍﺭﻟﯩﺮﯨﲎ ﻳﻮﻗﺎﺗﻘﺎﻧﯩـــﺪﻯ‪ .‬ﺋﻪﳑـــﺎ‬ ‫ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐـــﺎﻥ ﭼـــﺎﺭﯨﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩـــﺴﯩﺪە ھﻪﳑﯩـــﺴﻰ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻘـــﺎ ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﻟﻐـــﺎﻥ‪ .‬ﺑـــﯘ‬ ‫ﻛﯧــﺴﻪﻟﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛــﯚپ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺋﯚﻟــﯜﻡ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏــﺪﺍ ﺩﻭﺧﺘﯘﺭﺧﺎﻧﯩــﺪﺍ ﺑﻮﻟــﯘپ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﱏ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﺎﯕﻼﺗﻘﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑـﯘ ﻛﯧـﺴﻪﻟﻠﻪﺭﺩﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺳﯧـﺴﺘﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﻐـﺎﻥ ھﻪﺭ ﺑﯩـﺮ ﺋﯩـﺸﲎ ﺋﯘﺷـﺸﺎﻕ ﺗﻪﺭەﭘﻠﯩـﺮﯨﮕﯩﭽﻪ‬ ‫ﺗﻪﺭﯨﭙﻠﯩﮕﻪﻥ ۋە ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺷﯘﻧﯩﻤﯘ ﺩەپ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﻛﯧﺮەﻛﻜﻰ‪ ،‬ﺑﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﻪﳑﻪ ﻧﻪﺭﺳﯩﲎ ﻛـﯚﺯﯨﻤﯩﺰ‬ ‫ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﺷــﯩﻤﯩﺰ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺭﺍﺩﯨﺌــﻮ ﺩﻭﻟﻘــﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳــﺎﻛﻰ‬ ‫ﺗﯧﻠﯩـــﯟﯨﺰﻭﺭﺩﯨﻜﻰ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷـــﻠﻪﺭ‪ ،‬ﺭەﯕـــﻠﻪﺭ ۋە ﺋـــﺎۋﺍﺯﻻﺭﱏ ﺷـــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎﮔﯧﻨﺘﻠﯩﻖ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻼﺭ ﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﮔﯩﭽﻪ ﻛﻪﳌﻪﻛﺘﻪ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻻﺭﱏ ﻛـﯚﺭەﳌﻪﳝﯩﺰ ۋە‬ ‫ھﯧﺲ ﻗﯩﻼﳌﺎﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺭﻭھﻨﯩـــﯔ ۋە ﺑﯩﺌﻮﺋﯧﻨﯩﺮﮔﯩﻴﯩﻨﯩـــﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻘﯩﻐـــﺎ ﺩەﻟﯩـــﻞ ﺳـــﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﻛﯩﺮﻟﯩﺌـــﺎﻥ‬ ‫ﻓﻮﺗﻮﮔﺮﺍﻓﭽﯩﻠﯩﻘﯩﺪەﻙ ﭘﺎﺭﺍﭘﯩﺴﺨﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻣﯘ ﺋﯘﱏ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳـﯜﺭﮔﻪﻥ‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﻛـﯚﭘﺮەﻙ ﺑـﯘﺭﯗﻧﻘﻰ ﺳـﻮۋﯦﺖ ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﯩـﺪﺍ ۋە ﺋﯘﻧﯩـﯔ ﺷـﻪﺭﻗﯩﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗــﺪﺍﺵ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﯩﺮﯨــﺪە ﺋﯧﻠﯩــﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐــﺎﻥ‪ .‬ﻳــﯘﻗﯩﺮﻯ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠــﯘﻕ ﺑﯩــﺮ ﻓﻮﺗــﻮﮔﺮﺍﻑ‬ ‫‪119‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩــﺴﻰ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻛﯩﺮﻟﯩﺌــﺎﻥ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﯩــﺴﻰ ﺋــﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺟﯩــﺴﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩــﺪﺍ‬ ‫ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯚﺭﯛﳕﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺭەﯕﻠﯩـﻚ ﭼﺎﻗﻨﺎﺷـﻼﺭ )ﺋـﺎﺋﯘﺭﺍ( ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﻳﻘﺎﻟـﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭﺩە‪ ،‬ﺷـﯧﺨﯩﺪﯨﻦ ﻳﯘﻟﯘﻧﻐـﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﺎﭘﺮﺍﻗﻨﯩـﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﺋﺎﺋﯘﺭﺍﻧﯩــﯔ ﻳــﺎﭘﺮﺍﻕ ﻗﯘﺭﯗﻏــﺎﻧﭽﻪ ﺋﺎﺯﺍﻳﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐــﺎﻥ‪) .‬ﭘﺎھــﺎﻧﺘﻮﻡ ﻟﯧﺌــﺎﻑ‬ ‫ﺋﯧﻔﻔﯧﻜﺖ(‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪-2‬ﺳـــﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣـــﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﯚﻟﯜﻣﻨﯩـــﯔ ﺑﯩـــﺮ ﺋﺎﺧﯩﺮﻟﯩـــﺸﯩﺶ‬ ‫ﺋﻪﻣﻪﺳــــــﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ۋە ﺋﯩﻨــــــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﯛﺭﯛﻟﯩــــــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ‬ ‫ﺋﯩﺴﭙﺎﺗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯘﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻧﻤﯩﺪﻯ؟‬

‫ﺟــﺎۋﺍﺏ‪ :‬ﭘﻪﻳﻐﻪﻣــﺒﻪﺭﻟﻪﺭ ﺋﯚﻟﯜﻣــﺪﯨﻦ ﻛﯧــﻴﯩﻦ ھﺎﻳــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛــﯚپ‬ ‫ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺳـﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ۋە ھﻪﺗﺘـﺎ ﺋﯩـﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﺋﯩـﺴﻼﻡ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩﯨـﺪﺍ ھﻪﻡ ﺧﺮﯨـﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻠﯩﻘﺘﺎ‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﯟﻯ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺗﯩﺮﯨﻠـﺪﯛﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻣﻪﻟـﯘﻡ‪.‬‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﺴﺎ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛـﯚپ ﻗﯧـﺘﯩﻢ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﻧﯩﯔ ﻛـﯚﺯ ﺋﺎﻟﯩـﺪﺍ‬ ‫ﺋﯚﻟــﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺗﯩﺮﯨﻠــﺪﯛﺭﮔﻪﻥ ۋە ﺭﻭھﻨﯩــﯔ ﺑﻪﺩەﻧــﮕﻪ ھﺎﻳــﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﯧﺮەﻟﻪﻳــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻜﻪﻥ‪» .‬ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺑﯘ ھﺎﺩﯨﺴﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﯚﺯ ۋﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋﯧﻴـﺘﱴ‪ :‬ﺋـﻰ ﻣﻪﺭﻳﻪﻡ ﺋـﻮﻏﻠﻰ ﺋﯩـﺴﺎ! ﺳـﺎﯕﺎ ۋە ﺳـﯧﻨﯩﯔ‬ ‫ﺋﺎﻧﺎﯕﻐﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻧﯧﻤﯩﺘﯩﻤﲎ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﯩﻦ‪ ،‬ﺋﻪﻳـﲎ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﺳـﺎﯕﺎ ﺭﻭھﯘﻟﻘـﯘﺩﯗﺱ )ﻳﻪﱏ‬ ‫ﺟﯩﱪﯨﺌﯩﻞ( ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺩەﺕ ﺑﻪﺭﺩﯨﻢ‪) ،‬ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﯖﺪە( ﺑﯚﺷﯜﻛﺘﻪ ۋە )ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ(‬ ‫ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻳﺎﺵ ۋﺍﻗﺘﯩﯖﺪﺍ ﻛﯩـﺸﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳـﯚﺯﻟﻪﻳﺘﺘﯩﯔ‪ ،‬ﺋﻪﻳـﲎ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﺳـﺎﯕﺎ ﻛﯩﺘـﺎﺑﲎ‪،‬‬ ‫ھﯧﻜﻤﻪﺗﲎ‪ ،‬ﺗﻪۋﺭﺍﺗﲎ ۋە ﺋﯩﻨﺠﯩﻠﲎ ﺋﯚﮔﻪﺗﺘﯩﻢ‪ ،‬ﺋﻪﻳـﲎ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺰﻧﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻻﻳﺪﯨﻦ ﻗﯘﺷﻨﯩﯔ ﺷﻪﻛﻠﯩﺪە ﺑﯩـﺮ ﻧﻪﺭﺳـﻪ ﻳﺎﺳـﺎﻳﺘﺘﯩﯔ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﺋـﯘﱏ ﭘﯜۋﻟﯩـﺴﻪڭ ﺋﯩـﺰﻧﯩﻢ‬ ‫ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗـﯘﺵ ﺑـﻮﻻﺗﱴ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩـﯔ ﺋﯩـﺰﻧﯩﻢ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﻏﻤـﺎ ﻛـﻮﺭﱏ‪ ،‬ﺑﻪﺭەﺱ‬ ‫ﻛﯧــﺴﯩﻠﯩﲎ ﺳــﺎﻗﺎﻳﺘﺎﺗﺘﯩﯔ‪ ،‬ﺋﻪﻳــﲎ ﺯﺍﻣﺎﻧــﺪﺍ‪ ،‬ﻣﯧﻨﯩــﯔ ﺋﯩــﺰﻧﯩﻢ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟــﯜﻛﻠﻪﺭﱏ‬ ‫)ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﯛﺭﯛپ ﻗﻪﺑﺮﯨﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ( ﭼﯩﻘﯩﺮﺍﺗﺘﯩـﯔ‪ ،‬ﺋﻪﻳـﲎ ﺯﺍﻣﺎﻧـﺪﺍ ﺑﻪﱏ ﺋﯩـﺴﺮﺍﺋﯩﻠﲎ ﺳـﺎﯕﺎ‬ ‫ﭼﯧﻘﯩﻠﯩــﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳــﺘﯘﻡ‪ ،‬ﺳــﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏــﺎ ﻣــﯚﺟﯩﺰﯨﻠﻪﺭ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﯖــﺪﺍ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﻛﺎﭘﯩﺮﻻﺭ‪ :‬ﺑﯘ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺭﻭﺷﻪﻥ ﺳﯧﻬﯩﺮﺩﯗﺭ ﺩﯦﺪﻯ‪») ‬ﻣﺎﺋﯩـﺪە«‬ ‫‪120‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-110 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ھﻪﺯﺭﯨـﱴ ﺋﯩـﺴﺎﻧﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐـﺎﻥ ھﺎﻣـﺎﻥ ﺳـﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‪ ،‬ﻛـﻮﺭﻻﱏ‬ ‫ﺳــﺎﻗﺎﻳﺘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﻻﻳــﺪﯨﻦ ﻗــﯘﺵ ﻳﺎﺳــﺎپ ﺟــﺎﻥ ﻛﯩﺮﮔــﯜﺯﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ۋە ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭﱏ‬ ‫ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﯛﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﻰ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ھﻪﺯﺭﯨـﱴ‬ ‫ﺋﯩﺴﺎﻧﯩﯔ ﺧﻪﻟﻘﻨﯩﯔ ﻛـﯚﺯ ﺋﺎﻟﺪﯨـﺪﺍ ﺋﯚﻟـﯜﻛﻠﻪﺭﱏ ﺗﯩﺮﯨﻠﺪﯛﺭﯛﺷـﻰ ﺑﻪﺩەﻧـﮕﻪ ھﺎﻳـﺎﺗﻠﯩﻖ‬ ‫ﺑﯧﺮﯨــــﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺳﺎﺳــــﯩﻲ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧــــﺪﯛﺭﮔﯜچ ﻛﯜﭼﻨﯩــــﯔ ﺭﻭھ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩــــﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﱪﺍھﯩﻤﻨﯩﯔ ﺷـﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﺧـﺸﺎﺵ ﺑﯩـﺮ ﻣـﯚﺟﯩﺰە ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ‬ ‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﺪﺍ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ‪ .‬ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﱪﺍھﯩﻢ ﺋﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ ﺋﯚﻟﯜﻣـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩـﯔ‬ ‫ﺑﻮﻟـــﯘﺵ‪-‬ﺑﻮﳌﺎﺳـــﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋـــﯚﺯﯨﮕﻪ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩـــﺸﯩﲎ ﺗﯩﻠﻪﻳـــﺪﯗ‪ .‬ﺋـــﺎﻟﻼھ ﺋﯩـــﱪﺍھﯩﻢ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﺗﯚﺕ ﺩﺍﻧﻪ ﻗﯘﺷـﲎ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﺷـﯩﲎ ۋە ﭘـﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﯨﲎ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‪-‬ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﻳﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﯚﭘﯩﺴﯩﮕﻪ ﻗﻮﻳﯘﺷﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﯚﻟﮕﻪﻥ ﺋﯘ ﻗﯘﺷﻼﺭﱏ‬ ‫ﻗﯩﭽﯩﺮﯨﺸﲎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻳﺪﯗ‪ .‬ﭘﺎﺭﭼﯩﻠﯩﺮﻯ ﺑﺎﺷﻘﺎ‪-‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﯘﺷﻼﺭ ﺋﯘﭼﯘپ‬ ‫ﺋﯩﱪﺍھﯩﻤﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ‪ ،‬ﺑﯘ ﻗﯘﺷﻼﺭ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﯘﺷﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﯘ‬ ‫ﻗﯘﺷﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﻟﮕﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﺋﯩﺪﻯ‪») .‬ﺑﻪﻗﻪﺭە« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-260 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻼ ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪﺭﺷﯩﺌﺎﻻﻏﺎ ﺋﯧﻠﯩـﭗ ﭼﯩﻘﯩﻠﻐـﺎﻥ‬ ‫ﻣﯩﺌﺮﺍﺝ ﻛﯧﭽﯩﺴﯩﺪە ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﺭﻭھﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﭼﺮﺍﺷـﻘﺎﻥ ۋە ﺋـﯘﻻﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﺷﻜﻪﻥ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ھﻪﳑﯩﺴﻰ ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩـﯔ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‬ ‫ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫‪-3‬ﺳﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﺋﺎﻟﻼھ ھﻪﺭ ۋﺍﻗﯩﺖ‪ ،‬ھﻪﺭ ﻳﻪﺭﺩە ﻣﻪۋﺟـﯘﺕ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺋــﺎﻟﻪﻣﻨﻰ ﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻟﻠﯘﻗﯩــﺪﺍ ﺗﯘﺗــﯘپ ﺗﯘﺭﯨــﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ‬ ‫ﻣﻪۋﺟﯘﺗﻠﯘﻕ؟‬

‫ﺟـــﺎۋﺍﺏ‪ :‬ﺋﺎﻟـــﺪﯨﻨﻘﻰ ﺑﯚﻟـــﯜﻣﻠﻪﺭﺩە ﻛﯧﻠﯩﭽﻪﻛﻨﯩـــﯔ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧـــﺪﺍ ﺑﯧـــﺸﺎﺭەﺕ‬ ‫ﺑﯧـﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ﺳـﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗـﺴﯩﺰ ﻣﯩــﺴﺎﻟﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﺳـﻪﺗﺘﯘﻕ‪ .‬ﺳـﺎﻥ‪-‬ﺳﺎﻧﺎﻗــﺴﯩﺰ‬ ‫‪121‬‬

‫‪‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺩەﳝﯩــﺰ‪ ،‬ﭼــﯜﻧﻜﻰ ﺑﯩــﺰ ﻛﯩﺘﺎﺑﺘــﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﻣﯩــﺴﺎﻟﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛــﯚپ ﻗﯩــﺴﻤﻰ ﺑﺎﺷــﻘﺎ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩـــﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻠﯩﺮﯨـــﺪﯨﻦ ﺗـــﺎﻟﻼپ ﺋﯧﻠﯩﻨـــﺪﻯ‪ ،‬ﺑـــﯘ ﻧﺎھـــﺎﻳﯩﱴ ﺭﻭﺷـــﻪﻥ‬ ‫ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭﺩﯗﺭ‪ .‬ﻣﻪﺳﯩﻠﻪﻥ ‪ 1400‬ﻳﯩﻞ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ‪-2‬ﺩﯗﻧﻴـﺎ ﺋﯘﺭﯗﺷـﯩﻨﯩﯔ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ‪ ،‬ﺋﺎﻳﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺑﯩﻠﻤﻪﻳﺘﱴ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋﺎﻟﻼھ ﺗﺎﺋﺎﻻ ﺑﯩﻠﻪﺗﱴ ۋە‬ ‫ﺑﯘﻻﺭ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ«ﺩە ﻳﻮﺷﯘﺭﯗﻧﻐﺎﻧﯩﺪﻯ‪ .‬ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻛـﯧﻠﻪﭼﻪﻙ‬ ‫ۋە ﺋﯚﲤﯜﺵ ﺩﯦـﮕﻪﻥ ﺋﯘﻗـﯘﻣﻼﺭ ﻳـﻮﻕ‪ ،‬ﺋـﯘ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧـﺪﺍﻕ ﺑﯩـﺮ ﻳﯩﻠـﺪﺍ ﺗﯘﻏﯘﳌﯩﻐـﺎﻥ ۋە‬ ‫ﺋﯚﳌﻪﻳــﺪﯗ‪ .‬ﺋــﯘ ھﻪﻡ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮﺳــﻰ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩــﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﻤﯩﻐــﺎﻥ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺗﺎﺋــﺎﻻ‬ ‫ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ۋە ﺋﻪﺑﻪﺩﯨﻲ ﺑﯩﺮ ﻛـﯜﭼﻜﻪ ﺋﯩـﮕﻪ‪ ،‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﻮﺧـﺸﯩﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺑﯩـﺰ‬ ‫ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ ﻣﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﺪﺍ ﺗﯘﻏﯘﻟﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﭼﻮڭ ﺑﻮﻟﯩﻤﯩﺰ ۋە ﺋﻪﺟﯩﻠﯩﻤﯩـﺰ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪە ﺑـﯘ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻦ ﻛﯚﭼﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ۋە ﺯﺍﻣـﺎﻥ‪-‬ﻣﺎﻛـﺎﻥ‬ ‫ﺩﯦﮕﻪﻧﺪەﻙ ﺋﯘﻗﯘﻣﻼﺭﻏﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺋﻪﻣﻪﺳﻠﯩﻜﯩﲎ ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺴﯩﺰ‪ .‬ﺯﺍﻣـﺎﻥ ۋە‬ ‫ﻣﺎﻛﺎﻥ ﺋﯘﻗﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﯩﻤﯘ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﯨﻼ ﺋﺎﻟﻼھ ﺋﯚﺯﻯ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪)‬ﺋــﻰ ﻣــﯘھﻪﳑﻪﺩ!( ﺋﯧﻴﺘﻘﯩﻨﻜــﻰ‪ ،‬ﺋــﯘ— ﺋــﺎﻟﻼھ ﺑﯩــﺮﺩﯗﺭ‪ .‬ھﻪﳑﻪ ﺋﺎﻟﻼھﻘــﺎ‬ ‫ﻣﯘھﺘﺎﺟــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺑــﺎﻻ ﺗﺎﭘﻘــﺎﳕﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺗﯘﻏﯘﻟﻐــﺎﳕﯘ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ھــﯧﭻ ﻛﯩــﺸﻰ‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺗﻪﯕﺪﺍﺵ ﺑﻮﻻﳌﺎﻳﺪﯗ )»ﺋﯩﺨﻼﺱ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-4—1 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ(“‪.‬‬ ‫‪-4‬ﺳﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﺎﺳﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﻰ ﻣﯘﻣﻜﯩﻨﻤﯘ؟‬

‫ﺟﺎۋﺍﺏ‪ :‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﭼﯩﯟﯨﻨﻨﯩﯔ ﺗﺎﺳـﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﺸﻰ ﺋـﯘ ﻳﺎﻗﺘـﺎ ﺗﯘﺭﺳـﯘﻥ‪ ،‬ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﻛـﻜﻪ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻨﯩﯖﻤـﯘ ﺗﺎﺳـﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻣﻪﻳـﺪﺍﻧﻐﺎ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩــﺸﻰ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻦ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ھﻪﺗﺘــﺎ ﺑﯩــﺮ ﻳﻪﻛــﻜﻪ ھــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﲎ ﺗﻪﺷــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻣﯩﯖـــﻼﺭﭼﻪ ﭘـــﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ ﻣﻮﻟﯧﻜﯘﻟﯩـــﺴﯩﺪﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩـــﺮ ﺩﺍﻧﯩـــﺴﯩﻨﯩﯖﻤﯘ ﺗﺎﺳـــﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﱃ ﻳﻮﻗﺘﯘﺭ‪.‬‬ ‫ھـــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﱏ ﺗﻪﺷـــﻜﯩﻞ ﻗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ﭘـــﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ ﻣﻮﻟﯧﻜـــﯘﻟﻠﯩﺮﻯ ﺋـــﺎﻣﯩﻨﻮ‬ ‫ﺋﺎﺳــــﯩﺘﻠﯧﺮﻧﯩﯔ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩــــﺸﻰ ﺑﯩــــﻠﻪﻥ ﺷــــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑــــﯘ ﺋــــﺎﻣﯩﻨﻮ ﺋﺎﺳــــﯩﺘﻠﯧﺮ‬ ‫‪122‬‬

‫‪‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺗﻪﲬﯩـــﻨﻪﻥ‪ 400) 1.000.000.000.000.000...........‬ﺧـــﺎﻧﯩﻠﯩﻖ ﺭەﻗﻪﻡ(‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺷـﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﯩﺰﯨﻼﻻﻳـﺪﯗ‪ .‬ﻟـﯧﻜﯩﻦ ﺑـﯘ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩـﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩـﺮ ﺩﺍﻧﯩـﺴﻰ‬ ‫ﺗﻮﻏﺮﺍ ﭘﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻨﲎ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯩﺰﯨﻠﯩﺸﻼﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺸﻘﺎ ﻳﺎﺭﯨﻤﺎﻳـﺪﯗ‪ .‬ﻳﻪﱏ‬ ‫ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﯩـــــﺮ ﺩﺍﻧﻪ ﭘـــــﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ ﻣﻮﻟﯧﻜﯘﻟﯩـــــﺴﯩﻨﯩﯔ ﺷـــــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤـــــﺎﱃ‬ ‫‪ 400)1000.000.000.000.000..‬ﺧﺎﻧﯩﻠﯩﻖ ﺭەﻗﻪﻡ( ﺩﯨﻦ ﺑﯩـﺮ‪ .‬ﺗﯩﺮﯨﻠﻴﻮﻧـﺪﯨﻦ‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﻟــﺪﯨﻦ ھﻪﺳــﺴﯩﻠﻪپ ﺗــﯚۋەﻥ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑــﯘ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤــﺎﻝ ﻣﺎﺗﯧﻤــﺎﺗﯩﻜﯩﻠﯩﻖ‬ ‫ھﯧﺴﺎﺑﻼﺵ ﺟﻪھﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﻤﻜﺎﻧﺴﯩﺰ ﺩەپ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻳﻪﻛﻜﻪ‬ ‫ھـــﯜﺟﻪﻳﺮﯨﲎ ﺷـــﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﯩﯖـــﻼﺭﭼﻪ ﭘﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻨـــﺪﯨﻦ ﺑﯩـــﺮ ﺩﺍﻧﯩـــﺴﯩﯖﻤﯘ‬ ‫ﺗﺎﺳــﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ ﻣﻪﻳــﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛــﯧﻠﯩﺶ ﻣــﯘﻣﻜﯩﻨﻠﯩﻜﻰ ﻳﻮﻗﺘــﯘﺭ‪ .‬ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﭘــﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ‬ ‫ﻣﻮﻟﯧﻜﯘﻟﯩـــﺴﯩﻨﯩﯔ ﻧﯘﺭﻏـــﯘﻥ ﺗـــﯜﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑـــﺎﺭ‪ .‬ﺑـــﯘ ﭘـــﺮﻭﺗﯧﺌﯩﻦ ﻣﻮﻟﯧﻜﯘﻟﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــﯔ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩـــﺸﯩﲎ ﻛـــﻮﻧﱰﻭﻝ ﻗﯩﻠﯩـــﺪﯨﻐﺎﻥ ‪ DNA‬ﺯەﳒﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯖﻤـــﯘ ﺗﺎﺳـــﺎﺩﺩﯨﭙﯩﻲ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺶ ﺋﯧﻬﺘﯩﻤﺎﱃ ﻳﻮﻕ‪.‬‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ ۋﯗﺟﯘﺩﯨــﺪﯨﻜﻰ ھﻪﳑﻪ ﺋﻪﺯﺍﻻﺭ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﻠﯩــﻚ ﺋﯩﻘﺘﯩــﺪﺍﺭﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩــﮕﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻛــﯚﺯ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﻛﯚﺭﯛﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻥ ھﻪﺭ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷــﻨﯩﯔ ﻣﯧﯖﯩــﺪە‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻣﯩﻠﻴـﺎﺭﺗﻼﺭﭼﻪ ۋەﺯﯨـﭙﻪ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﻨﯩـﺪﯗ‪ .‬ﻛـﯚﺯﺩﯨﻜﻰ ﻛﯘﻧـﯘﺱ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻚ ۋە ﺗﺎﻳﺎﻗﭽﯩﺴﯩﻤﺎﻥ ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭ ﻛﯚﺯﮔﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﻧﯘﺭﻻﺭﱏ ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮﯨـﻚ‬ ‫ﺳـــﯩﮕﻨﺎﻟﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧـــﺪﯗﺭﯗپ‪ ،‬ﻣﯧﯖﯩﻨﯩـــﯔ ﺋﺎﻻھﯩـــﺪە ﺭﺍﻳﻮﻧﻠﯩﺮﯨﻐـــﺎ ﺋﻪۋەﺗﯩـــﺪﯗ ۋە‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷﻠﻪﺭ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻐﺎ ﻛﯧﻠﯩـﺪﯗ‪ .‬ﺷـﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻛـﯚﺯﺩە ھـﯜﺟﻪﻳﺮﯨﻠﻪﺭﱏ ﺑﺎﻗﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ۋە‬ ‫ھﯜﺟﻪﻳﺮە ﺋﯧﺘﯩﻠﯩﺸﯩﲎ ﺳﺎﻗﻼﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﭗ ﺗﻮﻣﯘﺭ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻳﻪﻛﻜﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪﺩﯨﻨﯩــﺪﯨﻜﻰ ﻗــﺎﻥ ﺗﻮﻣﯘﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ )ﻗﯩﻠــﺪﺍﻡ ﺗﻮﻣﯘﺭﻻﺭﻧﯩﻤــﯘ ﺋــﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩــﮕﻪ ﺋﺎﻟﯩــﺪﯗ(‬ ‫ﺟﻪﻣﺌﯩــﻲ ﺋﯘﺯﯗﻧﻠــﯘﻗﻰ ‪ 95‬ﻣﯩــﯔ ﻛﯩﻠــﻮﻣﯧﺘﯩﺮﺩﯗﺭ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﺪﺍ ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ‬ ‫ﺩﯨﺌﺎﻣﯧﺘﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﯩﺪﯨﻦ ﻧﻪﭼـﭽﻪ ھﻪﺳـﺴﻪ ﺋـﯘﺯﯗﻥ ﺑﯩـﺮ ﺗﻮﻣـﯘﺭ ﻳﯩﭙـﻰ ﺑـﺎﺭﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻳﻪﻧﻪ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﯧﺮەﻟﻪﳝﯩﺰ‪ ،‬ﭼـﯜﻧﻜﻰ ﺋـﺎﻟﻼھ ﭼﻪﻛـﺴﯩﺰ‬ ‫ﺑﯩﺮ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ‪.‬‬ ‫ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﯘﺭﺳـﯩﻤﯘ ﺗﻪﺩﺭﯨﺠـﻰ ﺗﻪﺭەﻗﻘﯩﻴـﺎﺕ ﻧﻪﺯەﺭﯨﻴﯩﭽﯩـﺴﻰ ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭﺩﯨﻦ‬ ‫‪123‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻟﻼھ ﻛﯚﺯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﻛـﯚﺭﯛﳌﯩﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﻳـﺎﻛﻰ ﻗـﻮﻝ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺗﯘﺗﯘﳌﯩﻐـﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﻠﯩﺶ ﻣﯚﺟﯩﺰﯨﺴﯩﲎ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﯟﺍﺗﯩﺪﯗ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﯜﮔـــــــﯜﻥ ﺋـــــــﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺟﺎﻧـــــــﺴﯩﺰ ﻣـــــــﺎﺩﺩﯨﻼﺭﺩﯨﻦ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩـــــــﯔ‬ ‫ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﻪﳌﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﺘﯩﺮﺍپ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﯘﺭﯗﻥ ﻟﻮﻳﯩﺲ ﭘﺎﺳﺘﯧﺮ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺷﻬﯘﺭ‬ ‫ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻣﯘ ﺑـﯘﱏ ﺋﯩـﺴﭙﺎﺗﻠﯩﻐﺎﻥ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑـﯘﺭﯗﻥ ﻳﺎﺷـﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺳﯧـﺴﯩﻐﺎﻥ‬ ‫ﮔﯚﺷــﻠﻪﺭﺩە ﭘﻪﻳــﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐــﺎﻥ ﻗــﯘﺭﺗﻼﺭﱏ ﺋﯚﺯﻟﯩﻜﯩــﺪﯨﻦ ﺷــﻪﻛﯩﻠﻠﯩﻨﯩﺪﯗ ﺩەپ ﻗــﺎﺭﺍﻳﺘﱴ‪.‬‬ ‫ﻟﯧﻜﯩﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﯩﻠﻪﺭ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺑﯘ ﻗﯘﺭﺗﻼﺭﻧﯩـﯔ ﭼﯩـﯟﯨﻨﻼﺭ‬ ‫ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗپ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﺗﯘﺧﯘﻣﻼﺭﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﺎﻳﺪﯨﯖﻼﺷﱴ‪.‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖــﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷــﻘﺎ‪ ،‬ﻗﯘﻳــﺎﺵ ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩــﺴﯩﺪﺍ ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺳــﻪﻳﻴﺎﺭە ۋە ﺳــﯜﻧﺌﯩﻲ‬ ‫ھﻪﻣﺮﺍھ ﺑﻮﻟـﺴﯩﻤﯘ ﻳﺎﺷﺎﺷـﻘﺎ ﺋﯘﻳﻐـﯘﻥ ﺑﯩﺮﺩﯨﻨﺒﯩـﺮ ﻳﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷـﺎﺭﯨﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋـﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﺑﺎﺷـﻘﺎ‬ ‫ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭﺩﺍ ﺳـﯘ ۋە ﻳـﺎﻛﻰ ﺋﻮﺭﮔﺎﻧﯩـﻚ ﻣﻮﻟﯧﻜـﯘﻟﯩﻠﻪﺭﱏ ﺗﺎﭘﻤـﺎﻕ ﺋﯜﭼـﯜﻥ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ‬ ‫ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﱏ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﺩﻯ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﺮﯨﲎ ﺗﺎﭘﺎﳌﯩﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﻳﻪﻧﻪ ﻛﯧﻠﯩﭗ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﻳﺎﺷﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﺎﻟﻪﻡ ﺑﻮﺷـﻠﯘﻗﯩﺪﺍ ﺳـﻪﻳﻴﺎﺭﯨﻠﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﺳﻮﻗﯘﳌﺎﻱ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺳـﯜﺭﺋﻪﺗﺘﻪ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﳕﻪﻛـﺘﻪ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷـﺎﺭﻯ ﺑﯩـﺮ ﺋـﺎﺯ ﺋﺎﺳـﺘﺎ‬ ‫ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺴﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﻗﯘﻳﺎﺷﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛـﯜﭼﯩﮕﻪ ﺑﻪﻙ ﺋـﯘﭼﺮﺍپ ﻛﯧـﺘﻪﺗﱴ‪-‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺳﻮﻗﯘﻻﺗﱴ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﻯ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﺗﯧﺰ ھﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺴﻪ ﺋﯩﺪﻯ‪ ،‬ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ‬ ‫ﻣﻪﺭﻛﻪﺯﺩﯨﻦ ﻗﺎ‪‬ﺎ ﻛﯜﭼﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳـﯩﺮﻯ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ﺋﻮﺭﺑﯧﺘﯩـﺴﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩـﭗ ﻛﯧـﺘﻪﺗﱴ‪-‬ﺩە‪،‬‬ ‫ﻳﻪﺭ ﻳﻪﺯﯨﺪە ھﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻖ ﺑﻮﳌﺎﻳﺘﱴ‪ .‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﻱ ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﺯ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻳﻪﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺗﺎﺭﺗﯩﺶ ﻛﯜﭼﯩﮕﻪ ﺑﻪﻙ ﺋﯘﭼﺮﺍپ ﻛﯧﺘﻪﺗﱴ‪-‬ﺩە‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷﺎﺭﯨﻐﺎ ﺳﻮﻗﯘﻻﺗﱴ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﺷــﺎﺭﻯ ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﭘﯩﻼﻧﯧــﺘﻼﺭﺩﯨﻦ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩــﻖ ھﺎﻟــﺪﺍ‬ ‫ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﺋﺎﻻھﯩﺪە ﺑﯩﺮ ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻏﺎ ﺋﯩﮕﻪ‪ .‬ﺋﺎﲤﻮﺳﻔﯧﺮﺍﻣﯩﺰ ﭘﯜﺗـﯜﻥ ﺟـﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭ ﺋﯜﭼـﯜﻥ‬ ‫ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻧﯘﺭﻻﺭﱏ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯨﺪﯗ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﻟﻪﻣـﺪﯨﻜﻰ ﺯﯨﻴـﺎﻧﻠﯩﻖ ﻧﯘﺭﻻﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺋﯚﺗﯜﺷــﯩﲎ ﺗﻮﺳــﯩﺪﯗ؛ ﺷــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺘﻼﺭﻧﯩــﯔ ﻳﻪﺭ ﻳــﯜﺯﯨﮕﻪ ﺳﻮﻗﯘﻟﯘﺷــﯩﻨﯩﻤﯘ‬ ‫ﺗﻮﺳﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﺎﺷـﻘﺎ ﭘﯩﻼﻧﯧﺘﻼﺭﻏـﺎ ﺑﻮﻟـﺴﺎ ﻧﯘﺭﻏـﯘﻥ ﻣﯧﺘـﻮﺭﯦﺘﻼﺭ ﺳـﯘﻗﯘﳌﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪،‬‬ ‫‪124‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﻧﺎھﺎﻳﯩﱴ ﭼـﻮڭ ﻳﺎﻧـﺎﺭ ﺗـﺎﻍ ﺋﯧﻐﯩﺰﻟﯩـﺮﻯ ﻳﻮﻏـﺎﻥ ﻣﯧﺘﻮﺭﯦﺘﻼﺭﻧﯩـﯔ‬ ‫ﺳﻮﻗﯘﻟﯘﺷﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪە ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﻪﻧﮕﻪﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺗﯜﺭﯨﺪە ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﺪەﻙ‪ ،‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﻣـﯘﺭەﻛﻜﻪپ ﺳﯩـﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭ‬ ‫ﻣﻪۋﺟــﯘﺕ‪ .‬ﻣﻪﺳــﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩــﺮ ﭼﯜﻣﯜﻟﯩﻨﯩــﯔ ﻣﯧﯖﯩــﺴﯩﺪە ‪500‬ﻣﯩﯖﻐــﺎ ﻳــﯧﻘﯩﻦ ﻧﯧــﺮۋﺍ‬ ‫ھﯜﺟﻪﻳﺮﯨﺴﻰ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﺑﯘﻻﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﭼﯜﻣﯜﻟﻪ ﻣﯩﻠﻴﻮﻧﻼﺭﭼﻪ ﺳﯩﮕﻨﺎﻝ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻼﻻﻳـﺪﯗ‬ ‫ۋە ﺋـــــﺎﻻﻗﻪ ﻗﯘﺭﺍﻻﻳـــــﺪﯗ‪ .‬ﭘﺎﺷـــــﯩﺪﯨﻤﯘ ﺋـــــﺎۋﺍﺯ ﺩﻭﻟﻘﯘﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩـــــﯔ ﻣﻪﻳـــــﺪﺍﻧﯩﲎ‬ ‫ﭘﻪﺭﻗﻠﻪﻧﺪﯛﺭەﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﻪﺯﺍ ﺑﺎﺭ‪ .‬ﻳﻪﱏ ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ﻣـﯘﺭەﻛﻜﻪپ‬ ‫ﺳﯩﺴﺘﯧﻤﯩﻼﺭ ﻣﻪۋﺟﯘﺕ‪.‬‬ ‫ﺷــﯘﯕﺎ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋــﺎﻟﻼھ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘــﺎﻥ ھﻪﺭ ﺟﺎﻧﻠﯩﻘﻘــﺎ ﺭەﳘﻪﺕ ۋە ھــﯚﺭﻣﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮەﻙ‪...‬‬ ‫‪-5‬ﺳﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ‪ ،‬ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﻮﻟـﺴﺎ‬ ‫ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪە ﻳﺎﺷﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﺎﻟﻼھ ﻧﯧﻤﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻧﻰ ﺗﻮﺳﻤﺎﻳﺪﯗ؟‬

‫ﺟﺎۋﺍﺏ‪ :‬ﻛﻪﻣﺒﻪﻏﻪﻟﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻳﺎﺧﺸﯩﺮﺍﻕ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﲎ ھﻪﺯﺭﯨـﱴ ﺋﯩـﺴﺎ‬ ‫ﺷﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﯩﮕﻪﻥ‪:‬‬ ‫”ﺗﯚﮔﯩﻨﯩـــﯔ ﻳﯩﯖـــﻨﻪ ﺗﯚﺷـــﯜﻛﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜﺷـــﻰ ﺑـــﺎﻱ ﺋﺎﺩەﻣﻨﯩـــﯔ ﺗﻪﯕـــﺮﻯ‬ ‫ھﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﯚﺗﯜﺷﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺳﺎﻧﺮﺍﻗﺘﯘﺭ“ )ﻣﺎﺭﻛﻮﺱ‪-10 ،‬ﺑﺎپ ‪(25‬‬ ‫ﺋــﺎﻟﻼھ ﺑﺎﻳﻼﺭﻏــﺎ ﻛــﯚﭘﺮەﻙ ﻣــﺎﺩﺩﯨﻲ ﭘﺎﻳــﺪﺍ ﺑﯧﺮﯨــﭗ ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﺳــﯩﻨﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﻛﯚپ ﻗﯩـﺴﻤﻰ ﺑـﯘ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻧـﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻪﳌﻪﻳـﺪﯗ‪ ،‬ﺑﺎﺷـﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻛﯧﺮەﻛﻠﯩـﻚ‬ ‫ﻳــﺎﺭﺩﯨﻤﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳــﯩﺘﻪﳌﻪﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋﻪﻛــﺴﯩﭽﻪ ﻳﻮﻗــﺴﯘﻝ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑــﺎﻱ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ‬ ‫ﻗﺎﺭﯨﻐﺎﻧﺪﺍ ﻛﯚﯕﻠﻰ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﺗﯩﻨﭽﺘـﯘﺭ‪ .‬ﺑـﺎﻱ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺩﯨﻘﻘﯩـﺘﯩﲎ ﺗﺎﺭﲤﺎﻳـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ھﻪﺭ ﻗﺎﻧــﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩــﺶ ﻳﻮﻗــﺴﯘﻝ ﺑﯩــﺮ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺑﻪﺧﺘﻠﯩــﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ‬ ‫ﻳﯧﺘﻪﺭﻟﯩﻜﺘﯘﺭ‪ .‬ﺋﯩﺴﺘﺎﺗﯩـﺴﺘﯩﻜﯩﻠﯩﻖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭﻏـﺎ ﻛـﯚﺭە‪ ،‬ﻳﯧـﺰﯨﻼﺭﺩﺍ ۋە ﻛﯩﺮﯨﻤـﻰ ﺋـﺎﺯ‬ ‫ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩە ﻳﺎﺷــﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩــﺮ ﻗﻪﺩەﺭ ﺧــﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﺗﯘﺭﻣــﯘﺵ ﻛﻪﭼــﯜﺭﻣﻪﻛﺘﻪ‪.‬‬ ‫ﭼﯜﺷﻜﯜﻧﻠﯜﻙ ۋە ﺋﯚﺯﯨﲎ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯨﯟﯦﻠﯩﺶ ﻧﯩﺴﺒﯩﱴ ﺋﻪڭ ﻳـﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗـﻠﻪﺭ‬ ‫‪125‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﻮﻟﺴﺎ ﻛﯩﺮﯨﻤﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺷــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻠﯩﻨﯩــﭗ ﺟﺎﭘــﺎ‪-‬‬ ‫ﻣﯘﺷــﻘﻘﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﻮﻟﻐــﺎﻥ ﺑﯩــﺮ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏــﺎ ﻳﻮﻟﻐــﺎ ﺳــﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻗﯘﺭﺋــﺎﻥ ﻗﺎﺗــﺎﺭﻟﯩﻖ ھﻪﳑﻪ‬ ‫ﻣــــﯘﻗﻪﺩﺩەﺱ ﻛﯩﺘــــﺎﺑﻼﺭﺩﺍ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻐــــﺎﻥ‪ .‬ﺟﻪﻧﻨﻪﺗــــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﻐــــﺎﻥ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺋــــﺎﺩەﻡ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھـﺎۋۋﺍ ﺋﺎﻧـﺎ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﻪﻟﻜـﻰ ﺟﯩﻤـﻰ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ ﻧﻪﺳـﻠﯩﺪﯗﺭ ۋە‬ ‫ھﯧﺴﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ ﻳﻪﻧﻪ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯗﺭ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏـﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧـﺪﯨﻦ ﻛﯧـﻴﯩﻦ‬ ‫ﺑــﯘﻻﺭﱏ ﺋﯧــﺴﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨ ـﭗ ﻗــﻮﻳﯩﻤﯩﺰ‪ .‬ﺧﺮﯨــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﯖــﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺑــﻮۋﺍﻗﻼﺭﱏ ﻳﯘﻳﯘﻧﺪﯗﺭﯗﺷــﯩﻨﯩﯔ ﺳــﻪۋەﺑﯩﻤﯘ ﺭﻭھ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩــﺪﯨﻦ ﺑــﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏــﺎ ﻛﻪﻟــﮕﻪﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﻖ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪە ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﯩﻨﯩﻐﺎ ﺋﯩﺸﻪﻧﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯗﺭ‪ .‬ﺑـﯘ ﺗـﯧﻤﯩﲎ‬ ‫ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﻣﻪﺳﯩﻠﯩﺪە ﻳﻪﻧﻪ ﺳﯚﺯﻟﻪﳝﯩﺰ‪ .‬ﺋﻪﻣﺪﻯ ﭘﻪﻗﻪﺕ »ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ«ﺩﯨﻜﻰ ﺑﻪﺯﻯ‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﱏ ﺗﻪھﻠﯩﻞ ﻗﯩﻼﻳﻠﻰ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ )ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪۋﺍﻏﺎ ﺋﯧﻴﺘﱴ‪ :‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ھﻪﳑﯩﯖﻼﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻪﺯﯨﯖـﻼﺭ‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﺩﯛﴰﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﭼﯜﺷﯜﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺳﯩﻠﻪﺭە ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﻤـﺪﯨﻦ‬ ‫ھﯩــﺪﺍﻳﻪﺕ ﻛﻪﻟــﺴﻪ‪ ،‬ﻛﯩﻤﻜــﻰ ﻣﯧﻨﯩــﯔ ھﯩــﺪﺍﻳﯩﺘﯩﻤﯩﮕﻪ ﺋﻪﮔﻪﺷــﺴﻪ‪ ،‬ﺋــﯘ ﺋﺎﺯﻣﺎﻳــﺪﯗ ۋە‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮەﺗﺘﻪ ﺷﻪﻗﻰ ﺑﻮﳌﺎﻳﺪﯗ‪») ‬ﺗﺎھﺎ« ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-123 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﻛــﯚﺭﮔﯩﻨﯩﻤﯩﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑــﯘ ﻳﻪﺭﺩە ﻗﻮﻟﻠﯩﻨﯩﻠﻐــﺎﻥ ”ھﻪﳑﯩﯖــﻼﺭ“ﺳــﯚﺯﻯ ﻛﯚﭘﻠــﯜﻙ‬ ‫ﺷـــﻪﻛﯩﻠﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩـــﺮ ﺳـــﯚﺯﺩﯗﺭ ۋە ﺟﯩﻤـــﻰ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻥ ﻧﻪﺳـــﻠﯩﻨﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗـــﺘﯩﻦ‬ ‫ﻗﻮﻏﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﻛﯚﺭﺳﻪﲤﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﻳﻪﱏ ”ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪۋۋﺍ“ ﺋﯘﻗﯘﻣﻰ ﺑﯩـﺮﻻ ۋﺍﻗﯩﺘﺘـﺎ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻧﻪﺳﻠﯩﲎ ﺗﻪﻣﺴﯩﻞ ﻗﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪ .‬ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﯧﻴــﺘﱴ‪ :‬ﺳــﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻏــﺎ )ﻳﻪﱏ ﺷــﻪﻳﺘﺎﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻐﺎ‪ ،‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻥ‬ ‫ﺷﻪﻳﺘﺎﻧﻐﺎ( ﺩﯛﴰﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﺎﻟـﺪﺍ ﭼﯜﺷـﯜﯕﻼﺭ‪ ،‬ﺋﻪﺟﯩﻠﯩﯖـﻼﺭ ﭘـﯜﺗﻜﻪﻧﮕﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻳﻪﺭ‬ ‫ﻳﯜﺯﯨﺪە ﺗﯘﺭﯨﺴﯩﻠﻪﺭ ۋە ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻨﯩﺴﯩﻠﻪﺭ‪») ‬ﺋﻪﺋـﺮﺍﻑ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-24 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻠﯩﻨﯩﭗ ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﻚ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩـﺮ ﻳﻪﺭ‬ ‫‪126‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﻪﺯﯨــﮕﻪ ﭘﺎﻻﻧﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘــﺎ‪ .‬ﺑﺎﻳــﺎ ﺩﯦﮕﯩﻨﯩﻤﯩــﺰﺩەﻙ‪ ،‬ﺑــﯘ ﺟﺎﺯﺍﻧﯩــﯔ ﻣﻪﺳــﺌﯘﱃ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯗﺭ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺑﯩﺰﻟﻪﺭ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦ ﺋﺎۋۋﺍﻝ ﺑﯩـﺰ ﺑـﺎﺭ ﺑﻮﻟﻐـﺎﻥ ﺭﻭھـﻼﺭ ﺋـﺎﻟﯩﻤﯩﲎ‬ ‫ﺋﻪﺳﻠﯩﻴﻪﳌﻪﳝﯩﺰ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪-6‬ﺳﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﻳﻪﻧﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﺷﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻦ ﺋـﺎۋۋﺍﻝ ﺭﻭھـﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩـﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰ ﺳﻪۋەﺑﯩﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﺑﯘﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﻪﺭﮔﻪ ﺩﯗچ‬ ‫ﻛﯧﻠﯩﻤﯩﺰﻣﯘ؟ ﺋﯘﺭﯗﺷﻼﺭ‪ ،‬ﻣﯧﻴﯩﭗ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﺷﻼﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ‬ ‫ھﺎﺩﯨﺴﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﻪۋەﺑﯩﻤﯘ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻨﻤﯘ؟‬

‫ﺟﺎۋﺍﺏ؛ ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﻣﯘھﻪﳑﻪﺩ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ھﻪﺩﯨﺴﻠﯩﺮﯨﺪە ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺑﯘ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﯨﻦ ﺋــﺎۋۋﺍﻟﻘﻰ ﺭﻭھــﻼﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﯩــﺪە ﭘﯜﺗــﯜﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ”ﻣﻪﻥ ﺳــﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺭەﺑــﺒﯩﯖﻼﺭ ﺋﻪﻣﻪﲰﯩــﺪﯨﻢ؟“ ﺩﯦــﮕﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺳــﻮﺋﺎﻝ ﺳــﻮﺭﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ‬ ‫”ﺋﻪﻟﯟەﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺭەﺑﺒﯩﻤﯩﺰﺳﻪﻥ‪ ،‬ﺑﯩﺰ ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺷـﺎھﯩﺪ“ ﺩەپ ﺟـﺎۋﺍﺏ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ ﺑﺎﻳـﺎﻥ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ‪ .‬ﺑﯘ ھﺎﺩﯨﺴﻪ »ﺋﻪﺋﺮﺍﻑ«ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ‪-172‬ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪﯨﻤﯘ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﻟﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺑﯩﺰﻟﻪﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻘﺎ ۋەﺩە ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯩﺰﱏ ﺋﻪﺳﻠﯩﻴﻪﳌﻪﳝﯩﺰ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﻳــﺎ ﺑﯩــﺰ ﺋــﯚﺭﻧﻪﻙ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﻐــﺎﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﻚ ﺗﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﺟﺎﺯﺍ ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﺪە ﭘﺎﻻﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪‬ﺋﺎﻟﻼھ )ﺋﺎﺩەﻡ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪۋﺍﻏﺎ ﺋﯧﻴﺘﱴ‪ :‬ﺳﯩﻠﻪﺭ ھﻪﳑﯩﯖﻼﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﺑﻪﺯﯨﯖـﻼﺭ‬ ‫ﺑﻪﺯﯨﯖﻼﺭﻏﺎ ﺩﯛﴰﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ھﺎﻟﺪﺍ ﭼﯜﺷﯜﯕﻼﺭ‪») ...‬ﺗﺎھـﺎ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪-123 ،‬‬ ‫ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫ﺋــﺎﻳﻪﺗﺘﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﱏ ﺑﯩــﺮ‪-‬ﺑﯩــﺮﯨﮕﻪ ﺩﯛﴰﻪﻥ ﻗﯩﻠﻐــﺎﻥ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﺍ ﺩﯛﴰﻪﻧﻠﯩﻚ ۋە ﺭەﺯﯨﻠﻠﯩﻜﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋـﺎﻟﻼھ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩـﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟـﺪﯨﻨﺌﺎﻻ‬ ‫ﺑﯩﻠـــﺪﯛﺭﯛﳌﻪﻛﺘﻪ‪ .‬ﺷـــﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗـــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﻐـــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯜﭼـــﯜﻥ‬ ‫ﻣﯘﺷــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩــﺮ ﺟﺎﺯﺍﻏــﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺘﯩﻠﻐــﺎﻥ‪” .‬ﭼﻪﻛﻠﻪﻧــﮕﻪﻥ ﺩەﺭەﺧﻨﯩــﯔ ﻣﯧﯟﯨــﺴﻰ“‬ ‫ﺋﯩﭙﺎﺩﯨـــﺴﻰ ﺑﻮﻟـــﺴﺎ ﺑﯩـــﺮ ﲰﯟﻭﻟـــﺪﯗﺭ‪ .‬ﺋﻪﺳـــﻠﯩﺪﯨﻤﯘ ﺑـــﯘ ﺩەﺭەﺧﻨﯩـــﯔ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩـــﺮ‬ ‫ﺋﯩﺴﻤﻰ”ﻳﺎﺧﺸﻰ‪-‬ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﲎ ﺑﯩﻠﻤﻪﻙ ﺩەﺭﯨﺨﻰ“ ﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫‪127‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺩﯨﻨﻼﺭﺩﯨﻤﯘ ”ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗـﻮﻏﻠﯩﻨﯩﺶ“ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩـﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑـﺎﺭﻟﯩﻘﯩﲎ ۋە‬ ‫ﺧﺮﯨــﺴﺘﯩﺌﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺷــﯘ ﺳــﻪۋەﺑﺘﯩﻦ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﮔﯘﻧــﺎھﻠﯩﻖ ﺗﯘﻏﯘﻟﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻐﺎ‬ ‫ﺋﯩـــﺸﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﯩـــﺪﯗﻕ‪ .‬ھﻪﺯﺭﯨـــﱴ ﻣﯘﺳـــﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـــﺴﺎﻻﻣﻐﺎ ﻛﻪﻟـــﮕﻪﻥ‬ ‫ﺗﻪۋﺭﺍﺗﻨﯩــﯔ ﺑﯧــﺸﯩﺪﯨﻼ ﺟﻪﻧــﻨﻪﺗﯩﻦ ﻗــﻮﻏﻠﯩﻨﯩﺶ ﮔﯧﭙــﻰ ﺑــﺎﺭ‪ .‬ھﻪﺗﺘــﺎ ﺗﻪۋﺭﺍﺗﺘــﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻻ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ ،‬ﺑﺎﺷــﻘﺎ ﺑﻪﺯﻯ ﺟــﺎﻧﻠﯩﻘﻼﺭﻧﯩﯖﻤﯘ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗــﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‬ ‫ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﺎﻗﺘـﺎ‪ .‬ﻣﻪﺳـﯩﻠﻪﻥ‪ ،‬ﻳﯩﻼﻧﻼﺭﻧﯩـﯔ ﭼـﻮڭ‬ ‫ﺑﯩــﺮ ﺟﺎﺯﺍﻏــﺎ ﺋﯘﭼﺮﯨﺘﯩﻠﻐــﺎﻧﻠﯩﻘﻰ‪ ،‬ﺷــﯘﯕﺎ ﺋﯘﻧﯩــﯔ ﺩﯗﻧﻴــﺎﺩﺍ ﺋــﯚﻣﯩﻠﻪپ ﺳــﯚﺭﯛﻟﯜپ‬ ‫ﻳﯜﺭﯛﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ۋە ﺗﻮﭘﺎ ﻳﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﻤﺎﻗﺘﺎ‪») .‬ﺗﻪۋﺭﺍﺕ ﺗﻪﻛﯟﯨﻦ« ‪(3‬‬ ‫ﻟـــﯧﻜﯩﻦ ﺩﯗﻧﻴـــﺎﺩﺍ ﺑﻮﻟﯘۋﺍﺗﻘـــﺎﻥ ﭘﯜﺗـــﯜﻥ ﺯﯨﻴـــﺎﻥ‪-‬ﺯەﲬﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩـــﯔ ﺳـــﻪۋەﺑﯩﲎ‬ ‫”ﺟﻪﻧﻨﻪﺗــﺘﯩﻦ ﻗــﻮﻏﻠﯩﻨﯩﺶ“ ﺗﯩــﻦ ﻛﯧﻠﯩــﭗ ﭼﯩﻘﻘــﺎﻥ ﺩەپ ﺋﻮﻳﻠﯩﻤﺎﺳــﻠﯩﻘﯩﻤﯩﺰ ﻻﺯﯨــﻢ‪.‬‬ ‫ﺑــﯘﺭﯗﻥ ﺋﯘﺭﯗﺷــﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﯘﺷــﯩﻐﺎ ۋە ﻧﯘﺭﻏــﯘﻥ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯚﻟﯜﺷــﯩﮕﻪ ﺋﯩﻨﻜــﺎﺱ‬ ‫ﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻣﯩﻐــﺎﻥ ﺩﯙﻟﻪﺗــﻠﻪﺭ ﺑﯜﮔــﯜﻥ ﺋــﯚﺯﻟﯩﺮﯨﲎ ﺋــﯘﺭﯗﺵ ﺋﯩﭽﯩــﺪە ﺗــﺎﭘﱴ‪ .‬ﺋﺎﻓﺮﯨﻘﯩــﺪﺍ‬ ‫ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋـــﺎﭼﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺋﯚﻟﯜﺷـــﯩﲎ ﺗﺎﻣﺎﺷـــﺎ ﻗﯩﻠﻐـــﺎﻥ ﭘﯜﺗـــﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴـــﺎ ﭘﻪﻗﻪﺕ‬ ‫ﻛﯚﺭﯛﻧﯜﺷـــﻜﯩﻼ ﻳـــﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﯩـــﭗ ﻗﻮﻳﯘﺷـــﱴ‪ .‬ﻛﻮﺳـــﻮۋﺍﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ‬ ‫ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﯜﺷﯩﲎ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﻳﯩﻠﻼﺭﭼﻪ ﺗﺎﻣﺎﺵ ﻗﯩﻠـﺪﻯ ۋە ”ﻣﺎﯕـﺎ‬ ‫ﭼﯧﻘﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﻳﯩﻼﻥ ﺗﯜﻣﻪﻥ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻞ ﻳﺎﺷﯩﺴﯘﻥ“ ﭼﯜﺷﻪﻧﭽﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ھﻪﺭﯨـﻜﻪﺕ‬ ‫ﻗﯩﻠﺪﻯ‪ .‬ﻛﯚﭘﯩﻨﭽﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎچ‪-‬ﻳﺎﻟﯩﯖﺎچ ۋە ﺋﯩﮕﻪ‪-‬ﭼﺎﻗﯩﺴﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺑﯩـﻠﻪﻥ ھﻪﺭ ﻛـﯜﱏ‬ ‫ﺋﯘﭼﺮﯨﺸﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﺋﻪﳑﺎ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻗﺎﺭﺍﭘﻤﯘ ﻗﻮﳝﺎﺳﺘﯩﻦ ﺋﯚﺗﯜپ ﻛﯧﺘﯩﻤﯩـﺰ‪ .‬ﻗﯩﺴﻘﯩـﺴﻰ‪ ،‬ھﻪﺭ‬ ‫ﻛﯩــﻢ ” ﻣﻪﻥ ﺑﯩــﺮ ﺋــﺎﺩەﻡ ﻧــﯧﻤﻪ ﻗﯩــﻼﻻﳝﻪﻥ؟!“ ﺩەپ‪ ،‬ﺯﯦﻤﻤﯩــﺴﯩﮕﻪ ﭼﯜﺷــﻜﻪﻧﲎ‬ ‫ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷــﺘﯩﻦ ﻗﺎﭼﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯧﻨﯩــﻖ ﺋﯧﻴــﺘﯩﺶ ﻛﯧﺮەﻛﻜــﻰ‪ ،‬ﻣــﯘﺗﻠﻪﻕ ﻛــﯚپ ﺳــﺎﻧﺪﯨﻜﻰ‬ ‫ﻣﯘﺷــــﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﯩﻨــــﺴﺎﻧﻼﺭﺩﯨﻦ ﺗﻪﺷــــﻜﯩﻞ ﺗﺎﭘﻘــــﺎﻥ ﺩﯗﻧﻴــــﺎﺩﺍ ﺋﯘﺭﯗﺷــــﻼﺭﻧﯩﯔ‪،‬‬ ‫ﺟﯩﻨﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﯩﯔ‪ ،‬ﺋﻮﻏﺮﯨﻠﯩﻖ ۋە ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﺭەﺯﯨﻠﻠﯩﻜﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ‬ ‫ﮔﯘﻧﺎھﻰ ﺋﻪﻣﻪﺱ‪ .‬ۋﺍھـﺎﻟﻪﻧﻜﻰ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨـﺪە ﻳﺎﺷـﺎۋﺍﺗﻘﺎﻥ ﭘـﺎﻙ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﯩﻨﺘـﺎﻳﯩﻦ‬ ‫ﺋﺎﺯﺩﯗﺭ‪.‬‬ ‫ﺑﯘﻧﯩــﯔ ﺑﯩــﻠﻪﻥ ﺑﯩــﺮﻟﯩﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﭽﯩﻠﯩــﻚ ﻳﻪﺧــﺸﯩﻠﯩﻖ ۋە‬ ‫‪128‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫ﻳﺎﻣــﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐــﺎ ﭼﯩﻘﯩــﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺑﯜﻳــﯜﻙ ﺟــﺎﺯﺍ ﻛــﯜﻧﯩﲎ‬ ‫ﺋﺎﺧﯩﺮﻏﺎ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ‪.‬‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫‪‬ﺯﺍﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼھﲎ ﺑﯩﺨﻪۋەﺭ ﺩەپ ﺋـﻮﻳﻠﯩﻤﯩﻐﯩﻦ‪ ،‬ﺋـﺎﻟﻼھ‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﱏ ﺟﺎﺯﺍﻻﺷﲎ )ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻨﯩﯔ ﺩەھﺸﯩﺘﯩﺪﯨﻦ(ﻛـﯚﺯﻟﻪﺭ ﭼﻪﻛﭽﯩﻴﯩـﭗ ﻗﺎﻟﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ‬ ‫ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ)ﻳﻪﱏ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﯩﮕﯩﭽﻪ( ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﯜﺭﯨﺪﯗ‪») ‬ﺋﯩﱪﺍھﯩﻢ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-42‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋﯩــﺴﺎﻧﻼﺭﱏ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩــﯔ ﺯﯗﳌــﻰ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩــﺪﯨﻦ )ﭼﺎﭘــﺴﺎﻥ(‬ ‫ﺟﺎﺯﺍﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ‪ ،‬ﻳﻪﺭ ﻳﯜﺯﯨﺪە ﻗﯩﻤﯩـﺮﻻپ ﺗﯘﺭﯨـﺪﯨﻐﺎﻥ ھﯧﭽﺒﯩـﺮ ﺟـﺎﻥ ﺋﯩﮕﯩـﺴﯩﲎ‬ ‫ﻗﻮﳝﯩﻐــﺎﻥ ﺑــﻮﻻﺗﱴ‪ ،‬ﻟــﯧﻜﯩﻦ ﺋــﺎﻟﻼھ ﺋــﯘﻻﺭﱏ ﻣــﯘﺋﻪﻳﻴﻪﻥ ۋﺍﻗﯩــﺘﻘﯩﭽﻪ ﺗﻪﺧﯩــﺮ ﻗﯩﻠﯩــﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ )ھﺎﻻﻙ ﺑﻮﻟﯘﺵ( ۋﺍﻗﱴ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪە ﻗﯩﻠﭽﻪ ۋﺍﻗﯩﺘﻤـﯘ ﻛﯧﭽﯩﻜﺘﯜﺭﯛﳌﻪﻳـﺪﯗ‪،‬‬ ‫)ۋﺍﻗﱴ ﻛﻪﳌﯩﺴﻪ( ﻗﯩﻠﭽﻪ ۋﺍﻗﯩﺘﻤﯘ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺳﯜﺭﯛﳌﻪﻳﺪﯗ‪») ‬ﻧﻪھـﻞ« ﺳﯜﺭﯨـﺴﻰ‪،‬‬ ‫‪-61‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬ ‫‪-7‬ﺳـــﻮﺋﺎﻝ‪ :‬ﺋﺎﻟﻼھﻘـــﺎ ﺩﯗﺋـــﺎ‪-‬ﺗﻪﻟﻪﭘـــﻠﻪﺭﺩە ﺑـــﻮﻟﯩﻤﯩﺰ‪ ،‬ﻟـــﯧﻜﯩﻦ‬ ‫ﺋﯩﺴﺘﻪﻛﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﻣﻪﻟـﮕﻪ ﺋﺎﺷـﻤﺎﻳﺪﯗ‪ .‬ﺋـﺎﻟﻼھ ﺑﯩـﺰﻟﻪﺭﮔﻪ‬ ‫ﻗﯘﻻﻕ ﺳﺎﻟﻤﺎﻣﺪﯗ؟‬

‫ﺟــﺎۋﺍﺏ‪ :‬ﻳــﺎﻕ‪ ،‬ﺋــﺎﻟﻼھ ھﻪﺭ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﺳــﯚﺯﯨﲎ ﺋﺎﯕﻼﻳــﺪﯗ ۋە ﺋﻪﻗﻠﯩــﺪﯨﻦ‬ ‫ﺋﯚﺗﻜﻪﻧﻠﯩﺮﯨﲎ ﺑﯩﻠﯩﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﻮﻣـﯘﻣﻪﻥ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨـﺪﯨﻦ ﺋـﺎﺟﯩﺰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻼﺭﻏـﺎ ﻳـﺎﺭﺩەﻡ‬ ‫ﻗﯩﻠﯩـــﺸﻘﺎ ﺋﺎﻟﺪﯨﺮﯨﻤﺎﻳـــﺪﯗ‪ ،‬ﻟـــﯧﻜﯩﻦ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨـــﺪﯨﻦ ﻗﯘﺩﺭەﺗﻠﯩـــﻚ ﺑﻮﻟﻐـــﺎﻥ ﺋـــﺎﻟﻼھﺘﯩﻦ‬ ‫ﺋﯜﺯﻟﯜﻛــﺴﯩﺰ ﺑﯩــﺮ ﻧﻪﺭﺳــﻪ ﺗﯩﻠﻪﻳــﺪﯗ‪ .‬ھــﺎﻟﺒﯘﻛﻰ ﺑﺎﺷــﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻳــﺎﺭﺩەﻣﭽﻰ ﺑﻮﳌﯩﻐــﺎﻥ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﺋﺎﻟﻼﳘﯘ ﻳﺎﺭﺩەﻡ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ﺑﯩﺰ ﺋﯩﺴﺘﯩﮕﻪﻥ ھﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﺭﯨﺌﺎﻟﻠﯩﻘﻘﺎ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩـﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻪﺭ ﺟﻪﻧـﻨﻪﺕ ﺋﯩـﺪﻯ‪ ،‬ﺋﻪﳑـﺎ‬ ‫ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﻗﻮﻏﻼﻧﺪﻯ‪.‬‬ ‫ﺷـــﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩـــﻠﻪﻥ ﺑﯩـــﺮ ۋﺍﻗﯩﺘﺘـــﺎ ﺋﯩﻨـــﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻮﻟﯩـــﺴﻰ ﺋﻪڭ ﻛﯩﭽﯩـــﻚ‬ ‫ﻣﯘﺷــﻜﯜﻻﺗﻼﺭﻏﺎ ﭼﯩــﺪﯨﻤﺎﻱ ﺑﻮﻳﯘﻧﺘــﺎۋﻟﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩــﺸﯩﺪﯗ‪ ،‬ﻣﯘﺷــﻜﯜﻻﺗﻼﺭﻏﺎ ﺳــﻪۋﺭ‬ ‫‪129‬‬

‫‪‬‬

‫ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺳﯩﺮﻟﯩﺮﻯ‬

‫‪www.munber.org‬‬

‫ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭ ﺋﺎﻟﻼھﻨﯩﯔ ﺋﯩﻤﺘﯩﻬﺎﻧﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﻪﳌﻪﻳﺪﯗ‪.‬‬ ‫ھﻪﺯﺭﯨــﱴ ﺋﯩــﺴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴــﺴﺎﻻﻣﺪەﻙ ﺑﯩــﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻣــﯘ ﭼﯚﻟــﺪە ‪ 40‬ﻛــﯜﻥ‬ ‫ﺋﺎﭼﻠﯩﻘﺘﺎ ﺳﯩﻨﺎﻟﻐﺎﻥ‪ .‬ﭼﯚﻟﺪﯨﻜﻰ ﺷﺎﻳﺘﺎﻥ ھﻪﺯﺭﯨﱴ ﺋﯩﺴﺎ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﺗﺎﺷـﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧـﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﲎ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻥ‪ ،‬ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﯩـﺴﺎ ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴـﺴﺎﻻﻡ ﺑـﯘﱏ ﻗﻮﺑـﯘﻝ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐـﺎﻥ ۋە”‬ ‫ﺗﻪﯕـــــﺮﯨﲎ ﺳﯩﻨﯩﻴﺎﳌﺎﻳـــــﺴﻪﻥ“ ﺩﯦـــــﮕﻪﻥ )ﺋﯩﻨﺠﯩـــــﻞ‪-‬ﻟﯘﻛـــــﺎ ‪ .(4‬ﻳﻪﱏ ﺋﯩـــــﺴﺎ‬ ‫ﺋﻪﻟﻪﻳﻬﯩﺴــﺴﺎﻻﻣﺪەﻙ ﺑﯩــﺮ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻣــﯘ ﺗﺎﺷــﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧــﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﺷــﻰ ﺋﯜﭼــﯜﻥ ﺩﯗﺋــﺎ‬ ‫ﻗﯩﻠﻤﯩﻐــﺎﻥ‪ ،‬ﺋﻪﳑــﺎ ﺑﯜﮔــﯜﻧﻜﻰ ﺋﯩﻨــﺴﺎﻧﻼﺭ ﺩﯗﺋــﺎ ﻗﯩﻠــﺴﺎ ھﻪﺭ ﺗﯜﺭﻟــﯜﻙ ﺩﯗﻧﻴــﺎۋﻯ‬ ‫ﺋﯩــﺴﺘﻪﻛﻠﻪﺭﺩە ﺑﻮﻟﯩــﺪﯗ‪ .‬ﺋﯩــﺴﺘﻪﻛﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﻣﻪﻟــﮕﻪ ﺋﺎﴰﯩــﺴﺎ ﺋــﺎﻟﻼھﲎ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩــﯔ‬ ‫ﺩﯗﺋﺎﺳﯩﻐﺎ ﻗﯘﻻﻕ ﺳﺎﳌﯩﺪﻯ ﺩەپ ﺑﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯗ‪.‬‬ ‫»ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻢ« ﺩە ﺑﯘ ھﻪﻗـﺘﻪ ﺋﯩﻨـﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔ ﻧﻪ ﻗﻪﺩەﺭ ﻧـﺎﻧﻜﻮﺭ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜـﻰ‬ ‫ﺋﯧﻨﯩﻖ ﺋﯧﻴﺘﯩﻠﯩﺪﯗ‪:‬‬ ‫‪ ...‬ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻐﺎ ﺑﯩﺰﻧﯩﯔ ﺭەﳘﯩﺘﯩﻤﯩﺰﱏ ﺗﯧﺘﯩﺴﺴﺎﻕ ﺧﻮﺵ ﺑﻮﻟﯘپ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ‪،‬‬ ‫ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮔﯘﻧﺎھﻠﯩﺮﻯ ﺗﯜﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ )ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ( ﺑﯩﺮەﺭ ھﺎﺩﯨﺴﻪ ﻛﻪﻟﺴﻪ‪ ،‬ﺋﯩﻨـﺴﺎﻥ‬ ‫ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﻛﯘﻓﺮﺍﱏ ﻧﯧﻤﻪﺕ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ‪») ‬ﺷﯘﺭﺍ«ﺳﯜﺭﯨﺴﻰ‪-48 ،‬ﺋﺎﻳﻪﺕ(‪.‬‬

‫‪130‬‬