Llojet e vlerësimit: I. Vlerësimi i Efikasitetit Financiar të projektit Investues II. Vlerësimi i efikasitetit të projektit në kushtet e pasigurisë III. Vlerësimi krahasues i projektit IV. Vlerësimi i Efikasitetit Ekonomik të projektit investues
I. Vlerësimi i Efikasitetit Financiar të P. I Kuptimi “Vlerësimi i Efikasitetit Financiar të Projektit
investues” Me vlerësimin e efikasitetit financiar të projektit vlerësohen efektet e projektit në potencialin financiar dhe ekonomike të investitorit (nuk vlerësohen efektet e projektit në ekonomin kombëtare) Qasjet në vlerësimin e efikasitetit financiar të PI: - Vlerësimi statik i efikasitetit financiar Te vlerësimi statik i efikasitetit financiar llogaritën treguesit e efikasitetit të projektit investues për një vit reprezentativ - Vlerësimi dinamik i efikasitetit financiar Te vlerësimi dinamik i efikasitetit financiar llogaritën treguesit e efikasitetit të projektit investues për tërë jetën e
I. 1. Vlerësimi statik i efikasitetit financiar Disa nga treguesit statik të efikasitetit
financiar: - Treguesit e produktivitetit - Treguesit e rentabilitetit - Treguesit e ekonomizimit - Treguesit tjerë
Treguesit e produktivitetit Kuptimi i produktivitetit
Produktiviteti “si parim ekonomik ” paraqet raportin ndërmjet vëllimit të realizuar të prodhimit përkatësisht efektit financiar të realizuar dhe numrit të punëtorëve të angazhuar (përkatësisht përpjekjen që të arrihen rezultate sa më të mira me sa më pakë punëtor) Treguesit: - Sasia e prodhimit vjetore/ numri i punëtorëve - Të ardhurat bruto/numri i punëtorëve - Fitimi bruto /numri i punëtorëve - Fitimi neto /numri i punëtorëve - Fitimi i mbajtur / numri i punëtorëve
Treguesit e rentabilitetit Kuptimi i Rentabilitetit
Rentabiliteti paraqet synimin që të arrihen rezultate sa më të mira financiare me sa më pak investime Treguesit: - Të ardhurat bruto / investimet e tërësishme - Fitimi bruto / investimet e tërësishme - Fitimi neto / investimet e tërësishme - Fitimi i mbajtur / investimet e tërësishme
Treguesit e ekonomizimit Kuptimi i ekonomizimit
Ekonomizimi paraqet synimin e maksimalizimit të efekteve financiare krahas minimalizimit të shpenzimeve Treguesit: - Të ardhurat bruto / shpenzimet e tërësishme - Fitimi bruto / shpenzimet e tërësishme - Fitimi neto / shpenzimet e tërësishme - Fitimi i mbetur / shpenzimet e tërësishme
Disa tregues tjerë statik të efikasitetit financiar (Fitimi neto +
amortizimi) Aftësia akumuluese = -------------------------------------------Investimet e tërësishme
Investimet Çmimi i vendit të punës = -----------------------------Numri i punëtorëve
I. 2. Qasja Dinamike në vlerësimin e efikasitetit Financiar të projektit
Behet vlerësimi i: a) Rentabilitetit dhe b) Likuiditetit
a) Vlerësimi i Rentabilitetit
Burimi i informatave për vlerësimin e Rentabilitetit të projektit investues Rrjedha ekonomike e projekti (i përmban informatat lidhur me zhvillimet afariste të cilat ndikojnë në potencialin ekonomik të projektit) Treguesit dinamik të efikasitetit të projektit investues: - Afati i kthimit i mjeteve të investuara - Norma mesatare e kthimit - Vlera e tanishme neto - Norma interne e rentabilitetit
Tab. 6 N r
EMERTIMI
I 1. 2.
TE ARDHURAT Te ardhurat nga shitja Vlera e mbetur
II.
RRJEDHA EKONOMIKE VITET 0
1
2
3
4
5
0 -
1.228.000 1.228.000
1.535.000 1.535.000
1.535.000 1.535.000
1.535.000 1.535.000
1.462.835 1.304.750
-
-
-
-
-
158.085
TE DALURAT
794.673
845.719
940.529
930.593
920.334
923.071
1.
INVESTIMET
794.673
-
-
-
-
-
2.
Shpenzimet (pa amortizim)
-
758.751
812.960
801.246
788.644
847.926
3.
TATIMI NE FITIM
-
86.968
127.569
129.347
131.690
75.145
III
TË ARDHRAT NETO
-794.673
382.281
594.471
604.407
614.666
539.764
1. Afati i kthimit i mjeteve të investuara Kuptimi i treguesit “Afati i kthimit i
mjeteve të investuara” A.K.M.I. paraqet kohen brenda të cilës nga të ardhurat neto (të rrjedhës ekonomike) arrihet të kthehen të gjitha mjetet e investuara në projekt Vlerësimi i projektit bazuar në këtë tregues Sa më i shkurtë të jetë afati i kthimit të mjeteve të investuara projekti është më i pranueshëm për realizim dhe anasjelltas
Afati i kthimit i mjeteve të investuara Vitet
Investimet
Të ardhurat neto
Investimet e pambuluara
Shuma vjetore
Kumulativi
Shuma vjetore
Kumulativi
0
794.673
794.673
-
-
- 794.673
1
-
794.673
382.281
382.281
- 412.392
2
-
794.673
594.471
976.752
+ 182.079
412.392 ------------------- X 12 = 8,3 594.471
2. Norma mesatare e kthimit Kuptimi i NMK
NMK shprehë fitimin mesatar vjetor i cili gjenerohet nga mjetet e investuara Mesatarja vjetore e të ardhurave neto NMK =---------------------------------------------------------------x 100 Investimet Totali i të Ardhurave Neto 1.940.916 M.V. A.N = ---------------------------------------- = ------------------ = 388.188 Vitet 5 388.188 NMK = -------------------- x 100 = 48,8 %
3. Vlera e Tanishme Neto Kuptimi “Vlera e Tanishme Neto”
VTN. paraqet shumën e të ardhurave neto të diskontuar në rrjedhën ekonomike të projektit Llogaritja e VTN VTN llogaritet duke i shumëzuar të ardhurat neto në rrjedhën ekonomike, për secilin vit, me faktorin diskontues, e pastaj me mbledhjen e vlerave të diskontuara të secilit vit fitohet VTN
Llogaritja e VTN (formula)
Vitet Të ardh.net. Nor.diskont.
Fak.diskon.
Vl. Tan. Ardhur.
-794.673 0 10% 382.281 1 10% 594.471 2 10% 604.407 3 10% 614.666 4 10% 539.764 5 10% Gjithsej vlerat pozitive Vlera e Tanishme Neto
-794.673 1 0,9090909 347.528 0,8264462 491.298 0,7513141 454.099 0,6830134 419.825 0,6209213 335.150 2.047.900 1.253.227
3.1. Vlera e Tanishme Neto Relative
Vlera e Tanishme Neto Relative (indeksi i fitimit)
VTN 1.253.227 VTR = --------------- = ---------------- = 1.58 Investimet
794.673
D.M.Th: Se çdo 1 € e investuar do të sjellë 1.58 €