Instutucionet E Sigurimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Arkitektura e Re e Sigurimit Evropian  Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE)  Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB)  Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO)  Bashkimi Evropian (BE, BEP)  Këshilli i Evropës (KE)

Institucionet e Sigurimit Evropian

Organizatat e sigurimit evropian Gjatë Luftës së Ftohtë:

 NATO (drejtuar nga SHBA)  Traktati i Varshavës (dominuar nga BS) Pas Luftës së Ftohtë shpërthyen konflikte në:

 Ish-republikat sovjetike dhe  Ballkan Problem: struktura institucionale të afta për të garantuar siguri – “Arkitektura e Re e Sigurimit Evropian”

Lufta e Ftohtë

NATO

Traktati i Varshavës

Institucionet e Sigurimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE)

 KSBE (3 korrik 1973, Helsinki): proces, të qetësojë tensionet dhe të krijojë besim ndërmjet dy blloqeve.

 Karta e Parisit, nëntor 1990, hapi i parë drejt ARSE (demokraci parlamentare - sistem politik i pranueshëm, 35 shtete n[shkrues).

 Budapest, dhjetor 1994, KSBE - OSBE (56 anëtarë).  Qëllimi:  të tërheqë herët vëmendjen,  të parandalojë konfliktet,  të menaxhojë krizat (Lisbonë, dhjetor 1996).

 Karta e Stambollit, nëntor 1999, koncepti i sigurimit në shekullin e 21.

Institucionet e Sigurimit Evropian

O S B E  Vendi i Rusisë: Akti Final i Helsinkit 

Shtetet pjesëmarrës, përfshirë Rusinë, angazhohen të zgjidhin mosmarrëveshjet mbi bazën e të drejtës ndërkombëtare.



Mjetet: negociata, pyetsorë, agjenci të ndryshme, mediatime, pajtim, arbitrim, zgjidhje juridike ose mjete të tjera paqësore.



OSBE respekton sovranitetin, pavarësinë, integritetin territorial dhe të drejtat e vendeve të zgjedhin mjetet për të garantuar siguruinë e tyre.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Organizata e Kombeve të Bashkuara  Qëllimi: të ruaj paqe në botë.  Karta e OKB-së: zgjidhja e mosmarrëveshjeve me mjete paqësore.  Forumet kryesore:  Asambleja e Përgjithshme (vendimet nuk kanë detyrim ligjor).  Këshilli i Sigurimit: autorizon përdorimin e forcës (vendimet kanë detyrim ligjor). KS: 5 anëtarë të përhershëm me të drejt vetoje dhe 10 të përkohshëm (zgjidhen nga AP çdo 2 vjet).

Institucionet e Sigurimit Evropian

Anëtarët e Përhershëm të KS

Shtetet e Bashkuara të Amerikës Mbretëria e Bashkuar Franca Federata Ruse Republika Popullore e Kinës

Institucionet e Sigurimit Evropian

Anëtarët e Përkohshëm të KS Deri më 31 dhjetor 2007

Deri më 31 dhjetor 2008

Ganë Kongo

Belgjikë Itali

Peru

Panama

Katar

Afrika e Jugut

Sllovaki

Indonezi

Institucionet e Sigurimit Evropian

Reforma e KS: Propozime



Grupi i të katërtve: Brazili, Gjermania, India dhe Japonia – KS të

zgjerohet nga 15 në 25 anëtarë: 11 anëtarë të përhershëm (plus 6 - katër propozuesit dhe 2 nga Afrika).



Bashkimi për konsensus: Këshilli të zgjerohet në 25, por 20 të

përkohshëm me të drejtë rizgjedhje. Mbështetësit: Algjeria, Argjentina, Kanadaja, Kolumbia, Kosta Rika, Italia, Kenia, Meksiko, Pakistani, Katari, Korea e Jugut, Spanja dhe Turqia.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Aleanca e Traktatit të Atlantikut të Veriut

Institucionet e Sigurimit Evropian

Origjina e Aleancës  1945 – 1949: alarm - sovjetikët do të ruanin forcat ushtarake me kapacitet të plotë.

 Kërcënohet pavarësia e Norvegjisë, Greqisë, Turqisë, etj., grusht shteti në Çekosllavaki, bllokimi i Berlinit.

 1948: Belgjika, Franca, Luksemburgu, Hollanda dhe Mbretëria e Bashkuar nënshkruan Traktatin e Brukselit.

 Negociata me Shtetet e Bashkuara dhe Kanadanë për një Aleancë të vetme të Atlantikut të Veriut.

 Negociatorët ftojnë edhe Danimarkën, Islandën, Italinë, Norvegjinë dhe Portugalinë.

 4 prill 1949: Nënshkruhet Traktati i Uashingtonit, themelohet NATO.

Institucionet e Sigurimit Evropian

NATO: Anënarët 1949 1955 1982 1999

1952

Institucionet e Sigurimit Evropian

Zgjerimi i NATO-s

Anëtarët e hershëm Raundi i parë Raundi 2 dhe 3 Vende neutrale

Institucionet e Sigurimit Evropian

NATO: Anënarët që u pranuan në vitin 2004

Sllovenia

Estonia

Sllovakia

Bullgaria

Lituania

Rumania

Letonia

Institucionet e Sigurimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Detyrat Themelore të Sigurisë  Të ruajë lirinë dhe sigurinë e anëtarëve në përputhje me Traktatin e Atlantikut të Veriut dhe Kartën e Kombeve të Bashkuara (artikulli 51).

 Aleanca kryen detyrat e mëposhtme:     

Siguri, Konsultim (Neni 4), Parandalim dhe Mbrojtje (Neni 5 dhe 6), Mmenaxhim Krizash (Neni 7), Partneritet.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Bashkimi Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Bashkimi Eevropian Perëndimor, BEP  Traktati i Brukselit,1948: angazhim për asistencë reciproke.  Organizatë sigurie për bashkpunim në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë.  Forum i thjeshtë për konsultime.  BEP- Rusi: konsultime politike dhe bashkëpunim praktik në çështje me interes të ndërsjellë.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Anëtarët e BEP-it

Institucionet e Sigurimit Evropian

Deklarata e Petersbergut, 19 qershor 1992 Tri çështje kryesore: 1. BEP-i, BE dhe Siguria Evropiane    

Situata e sigurisë në Evropë, çarmatimi dhe armkontrolli. Zbatimi i Deklaratës së Mastrihtit, 10 dhjetor 1991. Aktivitetet e Grupeve të Punës. Institutet e BEP-it për Studime Sigurie.

2. Forcimi i rolit operacional të BEP-it (humanitare, paqeruajtje, detyra të forcave luftarake në menaxhimin e krizave, vendosja e paqes). 3. Marrëdhëniet e BEP-it me vendet e tjera anëtarë të BE-së ose të Aleancës së Atlantikut të Veriut.

Institucionet e Sigurimit Evropian

BEP Politika e Përbashkët e Sigurisë dhe e Mbrojtjes

 Këshilli i BEP-it, më 13 nëntor 2000, Marsej, vendosi:  BEP-i transferohet në BE,  BEP-i organizatë pa kapacitete operacionale,  Lidhje me Asamblenë Parlamentare,  Mbështet Grupin Evropiano-Perëndimor të Armatmit,  Kujdeset për të zbatuar Traktatin e Brukselit.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Bashkimi Evropian  Organizatë civile: në procesin e zhvillimit të Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe të Mbrojtjes,  Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë (CFSP): mjet për të shprehur pikëpamje sigurie dhe interesi.  Objektivat themelore: Kreu V (Traktati Amsterdamit).  BE në harmoni me Kartën e OKB-së, Aktin Final të OSBE-së dhe Kartën e Parisit.

Vendet Anëtare të Bashkimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Institucionet e Sigurimit Evropian

Këshilli i Evropës

 Traktati i Londrës, 1949 (10 shtete - Itali, Irlandë, Angli, Francë, Belgjikë, Danimarkë, Luksemburg, Hollandë, Norvegji, Suedi).

 Qëllimi: të ruajë parimet e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut dhe të lehtësojë përparimin ekonomik e shoqëror të anëtarëve.

 Instrumenti: Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut dhe Asambleja Parlamentare.

Institucionet e Sigurimit Evropian

Pikëpamje mbi Sigurinë Pikëpamja evropiane:  Zgjerimi i NATO-s drejt lindjes,  NATO: siguruesi kryesor i mbrojtjes,  Dobësimi i lidhjeve të sigurimit me SHBA-në ka qënë pikëpamja e ndonjë anëtari të BE - Rusia një nga shkaqet. Pikëpamja amerikane:



NATO: organizata qëndrore e Arkitekturës së Re të Sigurimit Evropian Qëndrimi ndaj Rusisë:  NATO dhe SHBA nuk janë kërcënim,  Bashkëpunim praktik,  Sjellje negative – pasoja negative.

Pikëpamja ruse:  OSBE: organizata kryesore,  Një sistem sigurie kolektive nën drejtimin e Rusisë.

Institucionet e Sigurimit Evropian