Paraja Dhe Sistemi Bankar

Paraja dhe sistemi bankar

LIGJERATA

Aktivitetet ekonomike 

Aktivitetet ekonomike ndahen në: 



Ekonominë reale ose qarkullimin e mallrave Ekonominë monetareose qarkullimin e parasë

Ekonomia monetare 

Çka është paraja? 





Me para kuptojmë çdo objekt standard përgjithësisht të pranuar, që shërben si mjet këmbimi ose pagese. Rolin e parasë e kanë luajtur mallra të ndryshëm. Që një mall i caktuar të përdoret si para ai duhet të gëzojë disa veti…..

Çka është paraja?  

Paraja letër ose kartëmonedha Paraja e dekretuar, me çë rast shteti e detyron përdorimin e kartëmonedhës si para dhe të njejtën e bën atë të pranueshme nga e gjithë shoqëria dhe individët.

Çka është paraja?  



Paraja bankare ose çeqet bankare Çeqet bankare shërbejnë si para, sepse nëpërmjet tyre mund të tërhiqen para nga depozitat e çekueshme në bankë ose mund të bëhen pagesa. Zhvillimi i formave të parasë është një proces i vazhdueshëm.

Funksionet e parasë  2. 3. 4. 5. 6.

Paraja shërben si: Masë e vlerës, njësi llogaritëse Mjet këmbimi Mjet pagese Mjet thesari (ruajtëse e vlerës) Para botërore, si pagesë ndërkombëtare nëse valuta është konvertibile.

Oferta monetare 



Oferta monetare llogaritet si shumë e instrumenteve të ndryshëmqë shërbejnë si para dhe mund të shprehet nëpërmjet disa komponenteve që quhen agregatë monetarë. Oferta monetare mund të matet përmes këtyre agregatëve:

Agregatët monetar 



M1, përfshinë vetëm paranë e transaksioneve, paranë që realizonë këmbimin e mallrave (paraja në dorë) M2, ndryshe quhet edhe paraja e gjërë,përfshinë M1 dhe forma të tjera aktivesh që nuk janë para në dorë por mund të kthehen me shpejtësi në para. Këto aktive nuk janë plotësisht likuide por kanë likuiditet të lartë dhe kthehen me një kosto të ulët në para në dorë.

Agregatët monetar 



M3, është një agregat monetar më i gjërë, që përfshinë M2 dhe aktive që janë likuide por më pak se ato që futen të M2, si depozitat e kursimit afatgjatë, etj. L, është një agregat tjetër monetar ku futen M3 dhe aktivat që kanë tipare likuiditeti si bonat e thesarit etj.

Kërkesa për para 





Pse individët kanë dëshirë që të mbajnë paranë dhe cilat janë motivete kërkesës për para? Individët e mbajnë paranë me qëllim që të realizojnë transaksionet që dëshirojnë ose për të ruajtur kursimet e tyre. Zotërimi apo mbajtja e parasë shoqërohet me koston e saj.

Kërkesa për para Mbajtja e parasë d të thotë të heqësh dorë nga investimi i saj në formën e aktiveve, të cilat sjellin interes.  Në jetën e përditshme ekzistojnë dy motive parësore për mbajtjen e parasë: 1) Nevoja për të blerë mallra dhe shërbime, ndërkaq kërkesa e transaksioneve varet nga këta faktorë: a) nga niveli i GDP reale, b) nga niveli i çmimeve dhe c) nga niveli i normës së interesit. 

Kërkesa për para 2. Motivi tjetër buron nga funksioni i parasë si ruajtëse e vlerës. Individët një pjesë të pasurisë së tyre e ruajnë në formën e parasë sepse paraja për ta shërben si mjet kursimi.

Teoria e Portofolit 



Sipas kësaj teorie individët nga njera anë dëshirojnë që pasurinë e tyre ta ruajnë në formën që u sjell të ardhura sa më të mëdha, por nga ana tjetër, ata nuk dëshirojnë që të bëjnë investime me shkallë të lartë risku. Risku më i vogël është paraja që zakonisht është më e qendrueshme për dallim nga aksionet ……

Kërkesa transaksionale dhe shpekulative për para 



Kërkesa transaksionale paraqet nevojën për para të subjekteve të ndryshëm në shoqërinë e caktuar pasi që kanë nevojë për të kryer ndonjë transaksion. Kërkesa shpekulative paraqitet me nevojën e individit për para me qëllim të kursimit

Institucionet finansiare 

Institucionet finansiare bëjnë transferin e parasë nga huadhënësi tek huamarrësi. 

Institucionet finansiare janë ndërmjetësues që grumbullojnë paranë nga ata që e kanë dhe të njejtat i transferojnë tek ato subjekte që kanë nevojë për para, por të njejtën nuk e disponojnë.

Krijimi i depozitave 





Multiplikatori i ofertës së parasë paraqet raportin në mes depozitave të reja dhe rritjes së rezervave Km=(1/norma e rezervave të obligueshme) Paraja tërsisht e krijuar është e barabartë me Km e shumëzuar me depozitin fillestar

Krijimi i depozitave 



Çka ndodhë nëse e tërë paraja nuk plasohet nëpër banka? Multiplikatori i ofertës së parasë ( multiplikatori i parasë) llogaritet si:

1/(r +c)

r= % e depozitave që banka i mban në rezerva (mund të jenë rezerva të rregullta + teprica e rezervave) c = raporti në mes pjesëve të parasë që individët e kanë të gatshëm dhe atij që e kanë nëpër banka

Rëndësia e politikës monetare 



Politikqa monetare është puna më e rëndësishme e Bankës Qendrore të çdo shteti dhe paraqet një nga politikat më të shpeshta makroekonomike që përdoret Banka Qendrore krojonë dhe zbatonë politikën monetare

Politika monetare Instrumentet Operacionet në tregun e hapur Rezervat e obligueshme Norma diskonte

Qëllimet indirekte Çmimet e letrave me vlerë Norma e kamatës Depozitat në banka Besimi i popullsisë

Qëllimet operative Përbërja e rezervave

Qëllimet përfundimtare Çmimet stabile Zhvillimi stabil Papunësia e ulët Normat e ulëta të kamatave

Niveli i çmimeve

Politika restriktive monetare

SAS

P0 P1

AD0 AD1 Y1

Y0

GDP reale

Niveli i çmimeve

Politika ekspanzive monetare

SAS

P1 P0

AD1 AD0 Y1

Y0

GDP reale

Politika monetare Paga, renta, kama, profiti

Tatimet Amvisërit

Consumptio

Politika fiskale

Konsumi shtetëror Firmat

Huat e qeverisë

Kons

Investimet

Kursimi

umi

Sektori finansiar Politika monetare Konsumi personal

Eksporti Importi

Problemet në udhëheqjen e politikës monetare 

Pesë problemet e politikës monetare:  



  

Të dihet që të zbatohet kjo politikë. Të kuptohet veprimi i këtij instrumenti. Lëvizjet në veprimin e politikës monetare. Problemi i likuiditetit Presionet politike