Organizacija Preduzeca - Vjezbe Ii

Organizacija Organizacija preduzeća preduzeća Dijana mr Husaković - Vježbe II Oktobar 2007.

Organizaciona struktura • • • • • • •

Pojam organizacione strukture Značaj, kvalitet i funkcionisanje OS Formalna i neformalna organizaciona struktura Elementi organizacione strukture Izgradnja organizacione strukture Diferencijacija i integracija Dimenzije organizacione strukture

Šta je organizaciona struktura? • Sistem unutrašnjih veza i odnosa • Jedinstven sistem svih organizacijskih dijelova firme • Sveukupnost veza i odnosa između svih činilaca prozvodnje, kao i sveukupnost veza i odnosa unutar svakog pojedinog činioca proizvodnje odnosno poslovanja • Formalno utvrđeni sistem odnosa između pojedinaca i grupa, u kome su njihove međusobne veze određene rasporedom zadataka, količinom autoriteta i odgovornosti

Značaj, kvalitet i funkcionalnost OS • Tri kriterija kvalitete OS o Fleksibilnost o Efektivnost o Efikasnost

• OS kao faktor konkurentnosti firme i njene strategijske pozicije

Formalna i neformalna organizacija (I) • Formalna OS je ona koja je propisana i službeno utvrđena • Formalnom OS se: o Utvrđuju, opisuju i povezuju poslovi o Spajaju faktori rada u uže i šire grupe o Određuje status ljudi u organizaciji o Propisuju pravila i norme ponašanja

Formalna i neformalna organizacija (II) • Neformalna/stvarna OS je skup relativno trajnih odnosa među ljudima u organizaciji, koji su se razvili tokom njihovog zajedničkog rada, a koji utiču na formalne ciljeve organizacije • S obzirom na motive formiranja, neformalne grupe mogu biti: o Interesne grupe o Prijateljske grupe

Elementi OS • Organizacionu strukturu firme čine sljedeći elementi: o Organizacija o Organizacija o Organizacija o Organizacija o Organizacija poslova

sredstava za proizvodnju ljudskog faktora raščlanjivanja zadataka unutrašnjih odnosa vremenskog redosljeda odvijanja

Izgradnja OS • Metode izgradnje OS:

o Top – down metod o Odozdo prema gore o Bipolarna strategija o Strategija klina o Strategija većeg broja nukleusa

• Organizacijska struktura je rezultat organizacijske izgradnje

Diferencijacija i integracija • Ključne aktivnosti menadžmenta u organizacionoj izgradnji • Objašnjavaju procese stvaranja organizacione strukture • Zasnovani na sistemskoj, situacionoj i bihejviorističkoj teoriji • Menadžer odlučuje koliki stepen diferencijacije i integracije je optimalan u datoj situaciji

Diferencijacija (I) • Proces u kome se alociraju ljudi i sredstva na određene zadatke i definišu odnosi između izvršilaca i rukovodilaca • U procesu horizontalne diferencijacije dolazi do podjele rada i specijalizacije podjedinaca i subjedinica – podjela rada i departmentalizacija • Vertikalna diferencijacija predstavlja način na koji se uspostavljaju hijerarhijski odnosi u organizaciji, tj. definišu se razlike između ljudi prema autoritetu i rangu – delegiranje autoriteta

Integracija (II) • Proces u kome se ostvaruje koordinacija različitih a istovremeno međuzavisnih zadataka, funkcija ili subjedinica, koje treba uskladiti kako bi organizacija uspješno funkcionisala kao cjelina • Ključna riječ - koordinacija

Dimenzije OS • Podjela rada (specijalizacija) • Grupisanje poslova u subjedinice (departmentalizacija) • Delegiranje autoriteta (centralizacije/decentralizacija) • Koordinacija (direktna kontrola, standardizacija i neposredno komuniciranje)

Podjela rada • Osnovna aktivnost izgradnje OS, čiji je rezultat specijalizacija pojedinaca i užih organizacionih jedinica • Horizontalna specijalizacija se odnosi na širinu posla i koliko svaki pojedinac obavlja različitih poslova

o Visoka: rutinski poslovi koji ne zahtijevaju šira znanja o Niska: različiti poslovi bez ponavljanja, zahtijevaju šira znanja

• Vertikalna specijalizacija pokazuje stepen uticaja koji svaki pojedinac ima na posao koji obavlja • Faktori koji utiču na PR: priroda posla, stil liderstva, tehnologija, veličina i starost organizacije i okruženje

Departmentalizacija • Grupisanje poslova u uže organizacione jedinice i definisanje njihove veličine, kako bi se obezbijedila njihova koordinacija i kontrola • Vrši se prema:

o Funkciji, poslovi se grupišu prema sličnosti o Tržištu, poslovi se grupišu prema predmetu diverzifikacije o Kombinacija funkcije i tržišta

Delegiranje autoriteta • Autoritet je formalno pravo ili ovlaštenje za donošenje odluka i korištenje moći da se utiče na druge ljude da se ponašaju na način kako se oni inače ne bi ponašali • Delegiranje autoriteta je prenošenje ovlaštenja i odgovornosti na druge za obavljanje određenih zadataka • Dvije moguće opcije: o Centralizacija odlučivanja – moć je koncentrisana u vrhu organizacije o Decentralizacija odlučivanja – moć je delegirana na uže jedinice

Centralizacija odlučivanja • Delegiranje autoriteta nije izvršeno te se sve odluke donose u vrhu organizacije • U stabilnim uslovima i malim organizacijama sa jednostavnom strukturom • Prednosti: brzo reagovanje na izazove i veća integracija organizacije • Mane: sposobnost pojedinca je ograničena, opterećuje top management, demotiviše radnike

Decentralizacija odlučivanja • Delegiranje autoriteta je izvršeno sa vrha organizacije na niže nivoe • Vertikalna decentralizacija je proces distribucije formalne moći duž lanca komandovanja o Selektivna: delegiranje je selektivno, određenim jedinicama u organizaciji o Paralelna: autoritet se delegira za sve odluke istom nivou

• Horizontalna decentralizacija pokazuje u kojoj mjeri je delegiran autoritet izvan formalne hijerarhije

Decentralizacija odlučivanja • Prednosti: razvija timski duh, povećava motivaciju • Nedostaci: produžava vrijeme donošenja odluka, smanjuje mogućnost direktne kontrole

Koordinacija • Povezuje dijelove organizacije i obezbjeđuje njihovu integraciju, kako bi radili usaglašeno i ostvarili ciljeve organizacije kao cjeline • Tri mehanizma koordinacije: o Direktna kontrola – putem lanca komandovanja o Standardizacija – inputa, procesa i outputa o Neposredno komuniciranje

Šta smo danas naučili?

CEO

Organizaciona struktura

Proizvodnja

Prodaja

Nabava

Hvala na pažnji!