Organizacija Preduzeca - Vjezbe Vii I Viii

Organizacija preduzeća Dijana mr Husaković - Vježbe VII i VIIINovembar 2007.

Vrste organizacionih struktura • Podjela modela OS prema principu departmentalizacije: o Funkcionalni model o Divizionalni model o Hibridni model o Procesni model o Projektni model o Matrični model

Funkcionalni model • Organizacijska struktura u kojoj su poslovi grupisani prema srodnosti • Prednosti: povećava se nivo specijalizacije, ostvaruje bolja kontrola, povećava integrisanost zaposleni • Slabosti: veća identifikacija sa odjeljenjem, favorizuju se grupni ciljevi, funkcionalni rukovodioci pokušavaju povećati prestiž svojih odjeljenja

Funkcionalni model • Oblici funkcionalne strukture: početni, standardni i razvijeni oblik Generalni direktor

Nabava

Prodaja

Finansije i računovodstvo

Proizvodnja

Divizionalni model • Organizaciona struktura gdje se poslovi se grupišu prema objektu diverzifikacije, npr. proizvodi, kupci, geografska područja • Oblici divizione OS: o o o o

Proizvodna/Predmetna Teritorijalna Tržišna/Orjentisana prema kupcima Mješoviti oblici (strateška poslovna jedinica, struktura holding kompanije, centri odgovornosti)

Divizionalni model Generalni direktor

Menadžer za gazirane napitke

Menadžer za negazirane napitke

Generalni direktor

Menadžer za energetske napitke

Direktor regije 1 (USA i Kanada)

Direktor regije 2 (Europa)

Direktor regije 3 (Jugoistočna Azija)

Divizionalni model • Prednosti DM:

o Omogućava fleksibilnost o Uspješna koordinacija međuzavisnih poslova o Povećava odgovornost za performanse

• Nedostaci DM:

o Povećava broj potrebnih menadžera o Povećava organizacionu strukturu o Angažuje veći broj resursa

Mješoviti/Hibridni model • Poslovi se grupišu prema različitim kriterijima u istoj organizaciji, tako da na pojedinim organizacionim nivoima dominira jedna vrsta OS dok je na drugim nivoima zastupljena neka druga vrsta OS • Na istom organizacionom nivou se kombinuju različite OS

Procesni model • Usko povezan sa funkcionalnom OS, koja služi kao osnovna OS u preduzeću CEO

Marketing

Proizvodnja

Finansije

Presno odjeljenje

Brušenje i priprema

Linija montaže

Projektni model • Privremena organizacijska forma koja se uspostavlja za realizaciju određenog zadatka/projekta • Oblici projektne OS:

o Individualna projektna organizacija (voditelj projekta bez radne grupe) o Čista projektna organizacija (voditelj projekta sa radnom grupom)

Matrični model • U matričnoj organizaciji na jednoj strani imamo funkcionalnu OS kao primarnu a na drugoj projektnu OS kao dodatnu • Za preduzeća koja istovremeno rade na većem broju projekata • Dualna/dvostruka odgovornost članova tima – projektnom rukovodiocu i rukovodiocu funkcionalne jedinice

Modeli OS po Mintzbergu • • • •

Jednostavni/preduzetnički model Birokratski model Profesionalni model Adhoc-kratija

Jednostavni/preduzetnički model • Početni model koji primjenjuju gotovo sva preduzeća u nastajanju i prvim danima svog rada • Prednosti: fleksibilnost, inovativnost • Nedostaci: neefikasnost, nepouzdanost, zavisnost od lidera, spin off • Ključni faktori za primjenu: veličina i starost preduzeća, sredina, strategija fokusiranja, tehnologija

Jednostavni/preduzetnički model Generalni direktor

Građevinski sektor Direktor

Nadzornik

Magacioner

Građevinski radnik

Komercijalni sektor Direktor

Komercijalista

Finansijski sektor Direktor

Opšta služba Poslovni sekretar

Blagajnik

Čuvar

Knjigovođa

Vozač

Birokratski model • Organizacije ovog tipa funkcionišu kao mašine u kojima se sve odvija po unaprijed utvrđenom planu i proceduri i gdje svaki dio zna svoju ulogu u njenom radu • Prisutan u zrelim, velikim organizacijama koje su vrlo često u državnom vlasništvu ili pod državnom kontrolom

Birokratski model • Karakteristike: o Podjela rada: visoka horizontalna i vertikalna specijalizacija o Mehanizam koordinacije: standardizacija procesa i ponašanja o Delegiranje autoriteta: visok stepen centralizacije o Departmentalizacija: funkcionalna

Birokratski model • Prednosti: efikasnost, pouzdanost, veličina • Nedostaci: nefleksibilnost, zamjena ciljeva i sredstava, problem koordinacije, nizak radni moral i motivacija • Ključni faktori za primjenu: sredina, veličina i zrelost, tehnologija, strategija penetracije tržišta

Profesionalni model • Promjenjuje se u organizacijama u kojima u operativnoj sferi rade visokoobrazovani, veoma stručni ljudi • Bolnice, instituti, fakulteti, konsultantske agencije, itd. • Ključni faktori za primjenu: složena i sofisticirana tehnologija, složena ali stabilna sredina

Profesionalni model • Prednosti: visoka motivacija i posvećenost poslu, profesionalni standardi u radu, razvoj zaposlenih, posvećenost problemima klijenata • Nedostaci: problem koordinacije, problem diskrecije profesionalaca, niska lojalnost organizaciji

Adhoc-kratija • Organizacija se prilagođava potrebama posla, fleksibilna je i mijenja se od slučaja do slučaja • Prednosti: inovativnost i kreativnost, fleksibilnost, sofisticiranost, motivacija, razvoj zaposlenih • Nedostaci: neefikasnost, barijere rasta, neizvjesnost

Savremene organizacione strukture • • • • • • •

Inovativni model Horizontalni/timski model T-oblik model Virtuelni model Mrežni model Izvrnuti model Paukova mreža

Inovativni model • Inovativna struktura je dualna struktura u kojoj su odvojeni operativni i inovativni dio • Predstavlja kombinaciju matričnog modela i najčešće divizionalnog modela • U velikim organizacijama u kojima postoje istraživačko razvojne jedinice

Horizontalni/timski model • Nastaje transformacijom funkcionalne strukture u timsku, tako što se umjesto funkcije kao osnove za grupisanje poslova koristi proces kao osnova za grupisanje • Procesni timovi u kojima se nalaze svi oni poslovi koji su u funkciji određenog poslovnog procesa od početka do kraja • Tim za potrošače: predstavnici marketinga, prodaje, podrške potrošača i planiranje prodaje

T-oblik model • Ne predstavlja poseban oblik OS, već se njime naglašava snažan uticaj tehnologije na oblikovanje organizacije • Karakteristike: o Velika sloboda pri kreiranju strukture o Prilagodljivost o Decentralizacija odlučivanja

Virtuelni model • Umjesto da obuhvata sve aktivnosti koje posao uključuje, od sirovina do finalnog proizvoda, svaka kompanija u mreži virtuelne organizacije eksternalizira sve aktivnosti u kojima nije najbolja, a zadržava samo one u kojima je lider • Moguća između organizacionih jedinica velikog preduzeća ili između nezavisnih preduzeća

Mrežni model • Interorganizacijski dizajn: strateške alijanse, joint ventures, • Oblici: o Interna mreža o Stabilna mreža o Dinamička mreža

Ostali modeli OS • Izvrnuta organizacija: oblik nehijerarhijske organizacije, koja se primjenjuje u onim organizacijama u kojima individualni stručnjaci posjeduju veći dio znanja organizacije • Organizacija paukove mreže: nestalni oblik organizacije, koji se oblikuje ad hoc unutar nekog od novih oblika organizacije, kako bi određeni tim nezavisnih stručnjaka radio na rješavanju problema

Hvala na pažnji!