Nowe Prawo Z 7 Stycznia 09 (nr 4)

nr 4 (2380)

ŚRODA, 7 stycznia 2009

nowe prawo

przepisy D P R A K T Y K A

P R Z E P I S Y

PODATKI

PRACA

PRAWO

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązują wyższe stawki akcyzy na alkohol, samochody osobowe strona D2 z silnikami powyżej 2 l i papierosy.

Przedsiębiorstwa zatrudniające cudzoziemców spoza Unii Europejskiej będą miały mniej strona D5 obowiązków administracyjnych.

Z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej męża lub żony między małżonkami z mocy prawa powstanie rozdzielność majątkowa. strona D7

SPIS TREŚCI

ADMINISTRACJA | INWESTYCJE | Współpraca z firmami

Wzrósł podatek na niektóre wyroby

strona D2

Dla byłych pracowników tylko rozmowa kwalifikacyjna

strona D2

Nie tylko spółka handlowa sporządzi sprawozdanie skonsolidowane

strona D2

Spółki mają mniej obowiązków przy przekształceniach

strona D3

Trzeba rozliczyć różnice inwentaryzacyjne

strona D3

W razie sprzedaży nieruchomości firma będzie miała prawo pierwokupu Po zakończeniu umowy partnerskiej samorządu terytorialnego z przedsiębiorcą inwestycja będzie z reguły przekazywana podmiotowi publicznemu.

Już w sprawozdaniu za 2008 rok można będzie odejść od wartości godziwej

strona D3

Chałupnicy będą musieli płacić więcej do ZUS

strona D4

Dyrektor generalny z naboru

strona D4

Mniej pieniędzy na realizację szkoleń

strona D4

Więcej uprawnionych do pomocy

strona D4

Nie trzeba będzie ponownie starać się o zezwolenia na pracę

strona D5

Przekazywanie instrukcji

strona D5

(PPP), która umożliwi wspólne inwestycje podmiotów publicznych z prywatnymi przedsiębiorcami. Nowe przepisy zastąpią ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym z 2005 r., której nigdy nie udało się zastosować. Korzystając z PPP, samorząd będzie mógł zawrzeć umowę z prywatną firmą, która sfinansuje budowę np. parku wodnego lub parkingu. Potem przez określony czas przedsiębiorca będzie zarządzał obiektem i czerpał zyski z jego eksploatacji. Po określonym w umowie terminie park lub parking przejdzie na własność gminy.

Przeniesienie pracowników może być obowiązkowe

strona D5

Wkład własny

Strefa zagrożenia

strona D5

Jeden test na aplikację adwokacką i radcowską

strona D6

Nie będzie egzaminów ustnych dla adwokatów i radców

strona D6

Będą trzy stawki awansowe

strona D6

Małżonek może stracić majątek

strona D7

Będzie możliwy zakaz kontaktów przez internet

strona D7

Z miast znikną grunty rolne

strona D7

Nadzór wojewody nad realizacją zadań

strona D8

Przejęcie kompetencji wojewodów

strona D8

Pomoc wojska na misjach bez procedury zamówień publicznych

strona D8

Jeśli masz pytania dotyczące nowych przepisów – wyślij e-mail na adres: [email protected] albo zadzwoń: (0-22) 530 40 34

NA CZYM MOŻE POLEGAĆ PRZEDSIĘWZIĘCIE PPP W ramach partnerstwa publiczno-prywatnego będzie można realizować: ■ budowę lub remont obiektu budowlanego, ■ świadczenie usług, ■ wykonanie dzieła, ■ inne świadczenie – połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia publiczno-prywatnego lub jest z nim związany.

amorządy łatwiej będą mogły podjąć współpracę z prywatnymi przedsiębiorcami. Parlament zakończył już S pracę nad ustawą o partnerstwie publiczno-prywatnym

Zarówno podmiot publiczny, jak i przedsiębiorca (partner prywatny) będą mogli wnieść do przedsięwzięcia PPP wkład własny. Będzie on pełnił w projekcie PPP funkcję zbliżoną do wkładów niepieniężnych w spółce. Wkład własny to świadczenie polegające na poniesieniu części wydatków na realizację przedsięwzięcia lub wniesienie składnika majątkowego, a więc przykładowo: nieruchomości, przedsiębiorstwa, rzeczy ruchomej oraz prawa majątkowego. Jeżeli partnerstwo publiczno-prywatne będzie realizowane w formie spółki, wkład własny będzie mógł być jednocześnie aportem w takiej spółce. Wniesienie wkładu własnego w postaci składnika majątkowego będzie mogło nastąpić w drodze sprzedaży, użyczenia, użytkowania, najmu albo dzierżawy. Przykładowo więc miasto będzie mogło wnieść w ramach wkładu własnego grunt, na którym partner prywatny wybuduje parking. Co do zasady, po zakończeniu umowy przedmiot partnerstwa (np. powstała droga, szpital lub parking) będzie przekazywany podmiotowi publicznemu. Z reguły więc partner prywatny lub spółka będą mieli obowiązek przekazać podmiotowi publicznemu składnik majątkowy, który był wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia, w stanie niepogorszonym. Roszczenie podmiotu publicznego o przekazanie składnika majątkowego będzie przedawniać się z upływem lat dziesięciu od dnia zakończenia czasu trwania umowy o PPP. Strony będą jednak mogły odmiennie uregulować dalsze losy składnika majątkowego w umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym. Przykładowo podmiot partnerstwa będzie mógł pozostać w rękach partnera prywatnego. Dopuszczalne będzie także zastrzeżenie w umowie przekazania składnika majątkowego na rzecz państwowej lub samorzą-

dowej osoby prawnej lub spółki handlowej z większościowym udziałem jednostki samorządu terytorialnego albo Skarbu Państwa.

Prawo pierwokupu Nowe przepisy zastrzegają dla przedsiębiorcy prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży przez podmiot publiczny albo spółkę nieruchomości, stanowiącej wkład własny. Będzie można z niego skorzystać w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawiadomienia o treści umowy zawartej z osobą trzecią, chyba że umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym przewiduje dłuższy termin. Prawo pierwokupu będzie przysługiwało także ostatniemu partnerowi prywatnemu przez rok od zakończenia czasu trwania umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Wygaśnie ono jednak, gdy w prawomocnym orzeczeniu sądu stwierdzono odpowiedzialność przedsiębiorcy za nienależyte wykonanie umowy o PPP lub podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym z nowym partnerem prywatnym. Podobne uprawnienie będzie przysługiwało partnerowi publicznemu w razie zbycia przez prywatnego partnera akcji lub udziałów w spółce realizującej PPP. Z uprawnienia będzie można skorzystać w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawiadomienia przez partnera prywatnego o treści umowy zawartej z osobą trzecią, chyba że umowa o PPP będzie przewidywała dłuższy termin. Zbycie przez partnera prywatnego akcji albo udziałów z naruszeniem prawa pierwokupu spowoduje nieważność tej czynności.■ EWA GRĄCZEWSKA-IVANOVA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 9–13 i 16 ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, uchwalonej ostatecznie 19 grudnia 2008 r. (druk sejmowy 1180). Ustawa wejdzie w życie po upływie 21 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. PRAWO STRONY D6–D8

Tygodniki Nowe Prawo PRAKTYKA i Nowe Prawo PRZEPISY dostępne co tydzień

wyłącznie dla prenumeratorów Jeśli nie masz prenumeraty Gazety Prawnej, tygodniki możesz kupić z e-wydaniem numerów, do których będą dołączone

www.egp.gazetaprawna.pl

n o w e

p r a w o

P R Z E P I S Y

nr 4

D

podatki

2

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA | AKCYZA | Stawki

KONTROLA SKARBOWA | KOMÓRKI REALIZACYJNE | Postępowanie rekrutacyjne

Wzrósł podatek na niektóre wyroby

Dla byłych pracowników tylko rozmowa kwalifikacyjna

Od 1 stycznia 2009 r. mają zastosowanie wyższe stawki akcyzy na alkohol, samochody osobowe z silnikami powyżej 2 l i papierosy.

wyższana od 1 stycznia 2005 r. Stawka akcyzy na wino i napoje fermentowane wzrosła z dotychczasowych 136 do 158 zł/hl, a na produkty pośrednie do 299 zł/hl (z 273 zł/hl).

bowiązuje już nowelizacja rozporządzenia w sprawie obniżeO nia stawek podatku akcyzowego z 16

Samochody osobowe

Byli pracownicy wywiadu skarbowego i komórek realizacyjnych ubiegający się o pracę w tych komórkach mogą być zwolnieni z części rekrutacji.

Znowelizowane rozporządzenie przewiduje zmianę akcyzy na samochody osobowe z najdroższego segmentu, tj. aut o pojemności silnika powyżej 2 l. Stawka podatku wzrosła do poziomu 18,6 proc. podstawy opodatkowania (z 13,6 proc.). Uzasadnieniem dla objęcia podwyżką takich właśnie samochodów był fakt, że ich nabywcami są przede wszystkim ludzie zamożni. Ponadto samochody o większej mocy silnika zużywają więcej paliwa, przez co emisja substancji szkodliwych dla środowiska jest większa niż w przypadku samochodów małolitrażowych. Przypomnijmy, że akcyzie podlegają samochody osobowe niezarejestrowane na terytorium kraju, zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Podatek płacą osoby dokonujące każdej sprzedaży samochodu osobowego przed pierwszą jego rejestracją na terytorium kraju oraz importerzy i podmioty dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego.

grudnia 2008 r., która zakłada podwyżki podatku na niektóre wyroby. Zmiany wprowadzono w związku z koniecznością osiągnięcia założonych dochodów budżetowych z akcyzy na 2009 rok i mają ograniczyć negatywne skutki kryzysu gospodarczego. Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia od 1 stycznia 2009 r. wzrosły stawki akcyzy na samochody osobowe z silnikami powyżej 2 l oraz niektóre wyroby tytoniowe i alkoholowe. Środki uzyskane z podwyższenia stawek podatku zasilą tworzoną Rezerwę Solidarności Społecznej. Z kolei podwyżka akcyzy na wyroby tytoniowe ma dostosować polskie stawki do wymogów unijnych. Konieczność wprowadzenia podwyżek wynikała z przesunięcia na marzec terminu wejścia w życie nowej ustawy o podatku akcyzowym z 6 grudnia 2008 r., która określa rzeczywiste stawki akcyzy. Obecna ustawa o podatku akcyzowym ustala jedynie maksymalne stawki podatku – rzeczywiste stawki ustala dopiero minister finansów w rozporządzeniu w sprawie obniżania stawek akcyzy. Dzięki zmianie rozporządzenia możliwe było wprowadzenie podwyżek już od początku 2009 roku.

Skutki wzrostu stawek Zmiana rozporządzenia oddziałuje przede wszystkim na producentów i przedsiębiorców uczestniczących w obrocie towarami, które zostały objęte podwyżką stawek. Ponadto, z uwagi na cenotwórczy charakter akcyzy, konsumenci muszą liczyć się z podwyżką cen na te wyroby. Na przykład dla alkoholu etylowego wzrost stawki podatku o 410 zł oznacza wzrost ceny detalicznej najbardziej popularnych na rynku wódek o mocy 40 proc. sprzedawanych w butelkach o poj. 0,5 l o 1 zł. Wzrost akcyzy na wino i napoje fermentowane spowoduje natomiast wzrost ceny detalicznej butelki tych napojów o pojemności 0,75 l o 20 gr. Wejście w życie nowelizacji rozporządzenia zgodnie z przewidywaniami Ministerstwa Finansów ma spowodować wzrost cen detalicznych papierosów o ok. 14 proc., a tytoniu do ręcznego sporządzania papierosów o ok. 40 proc., przy założeniu pełnego wzrostu obciążenia podatkowego na ceny. Odczuwalny dla palaczy wzrost cen powinien być jednak przesunięty w czasie ze względu na zgromadzone przez firmy tytoniowe zapasy wyrobów opodatkowanych akcyzą według starych, niższych stawek. Na wyższy wydatek muszą przygotować się także nabywcy samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2 l.■ MAGDALENA MAJKOWSKA

Wyroby tytoniowe Z początkiem 2009 roku wzrosła akcyza na papierosy i cięty tytoń do ręcznego sporządzania papierosów. Podatek na papierosy wzrósł o 18,07 proc. Powoduje to wzrost stawki kwotowej z 91,00 zł/1000 sztuk do poziomu 99,16 zł/1000 sztuk, a stawki procentowej liczonej od ceny detalicznej z 37,92 do 41,32 proc. Zmiana stawki na papierosy wynika z konieczności jej dostosowania do poziomu unijnego minimum. Zgodnie z Dyrektywą Rady 92/79/EWG całkowita minimalna stawka akcyzy na papierosy powinna wynosić 57 proc. detalicznej ceny sprzedaży i nie powinna być niższa niż 64 euro na 1000 sztuk papierosów należących do najpopularniejszej kategorii cenowej. Akcyza na cięty tytoń do ręcznego sporządzania papierosów została podniesiona o 51,59 proc., co wiąże się ze wzrostem stawki kwotowej z 65,62 do 84,87 zł/kg, a procentowej z 27,34 do 35,36 proc.

Napoje alkoholowe W przypadku napojów alkoholowych podwyżka objęła: alkohol etylowy, wino, napoje fermentowane i produkty pośrednie. Dla alkoholu etylowego akcyza z obecnych 4550 wzrosła do 4960 zł za 1 hektolitr alkoholu etylowego 100 proc. vol. zawartego w gotowym wyrobie. Akcyza na alkohol etylowy nie była pod-

Tygodnik Prawa Administracyjnego

PODSTAWA PRAWNA ■ Rozporządzenie ministra finansów z 16 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego (Dz.U. nr 223, poz. 1471).

MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

O

bowiązują już przepisy usprawniające nabór do komórek realizacyjnych kontroli skarbowej. Zmiany będą oddziaływać na byłych pracowników wywiadu skarbowego i komórek realizacyjnych kontroli skarbowej ubiegających się o pracę w komórkach realizacyjnych. Zostaną oni objęci przywilejem zwolnienia z części postępowania kwalifikacyjnego na mocy rozporządzenia ministra finansów z 27 listopada 2008 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie komórek organizacyjnych kontroli skarbowej, w których zatrudnionym inspektorom i pracownikom przysługuje umundurowanie służbowe i broń służbowa, a także naboru do tych komórek (Dz.U. nr 219, poz. 1403).

Zakres zwolnienia Zwolnienie z części postępowania kwalifikacyjnego dotyczyło do tej pory tylko byłych funkcjonariuszy Inspekcji Celnej, Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa

Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, żołnierzy Żandarmerii Wojskowej oraz funkcjonariuszy celnych zatrudnionych uprzednio w wyodrębnionych komórkach administracji celnej. Rozszerzenie tego katalogu o byłych pracowników wywiadu skarbowego lub komórek realizacyjnych wynika z potrzeby uzupełnienia braków kadrowych. Możliwość odstąpienia dotyczy takich etapów postępowania kwalifikacyjnego: ■ egzaminu sprawności fizycznej w celu określenia stopnia sprawności fizycznej, ■ testów psychologicznych określających predyspozycje intelektualne i osobowościowe, a w razie potrzeby – badań psychofizjologicznych określających zdolność do wykonywania zadań służbowych, ■ potwierdzenia danych osobowych osoby ubiegającej się o przyjęcie, jej małżonka lub osoby o takim charakterze pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą ubiegającą się o przyjęcie, a także ich rodziców, rodzeństwa i dzieci, ■ skierowania do właściwej komisji lekarskiej w celu ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w formacjach uprawnionych do stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej.

Osoby te muszą odbyć jedynie rozmowę kwalifikacyjną służącą ustaleniu wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i specjalistycznych, dotychczasowego zatrudnienia oraz motywów podjęcia zatrudnienia w komórce realizacyjnej.

Warunki do spełnienia Zwolnienie z części postępowania kwalifikacyjnego tak jak dotychczas będzie możliwe pod warunkiem przedstawienia odpowiednich dokumentów potwierdzających dane osobowe oraz posiadanie wymaganych umiejętności i predyspozycji. Należy podkreślić, że przepisy tego rozporządzenia nie mają na celu automatycznego zwolnienia z postępowania kwalifikacyjnego, a tylko przewidują taką możliwość. Odstąpienie od części postępowania wciąż wymaga zgody Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.■ MAGDALENA MAJKOWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Rozporządzenie ministra finansów z 27 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie komórek organizacyjnych kontroli skarbowej, w których zatrudnionym inspektorom i pracownikom przysługuje umundurowanie służbowe i broń służbowa, a także naboru do tych komórek (Dz.U. nr 219, poz. 1403).

PRZEDSIĘBIORSTWO | RACHUNKOWOŚĆ | Zakończenie roku obrotowego

Nie tylko spółka handlowa sporządzi sprawozdanie skonsolidowane Przedsiębiorstwa państwowe posiadające udziały lub akcje w podporządkowanych jednostkach sporządzą sprawozdanie skonsolidowane po raz pierwszy za 2009 rok. d początku roku w ustawie o rachunkowości funkcjonuje O nowa definicja jednostki dominującej. Obecnie za taką rozumie się nie tylko jednostkę będącą spółką handlową, lecz także będącą przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą kontrolę. Taką zmianę wprowadziła nowelizacja ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r. Nowa definicja zobowiązuje do sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych także przedsiębiorstwa państwowe, które posiadają udziały lub akcje w jednostkach podporządkowanych. Zmiana obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. i będzie miała zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2009 roku. Warto więc zwrócić uwagę na art. 56 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Przepis ten wskazuje na jeden z przy-

padków, kiedy jednostka dominująca może nie sporządzać skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Na dzień bilansowy roku obrotowego oraz na dzień bilansowy roku poprzedzającego muszą być spełnione określone warunki. Skonsolidowanego sprawozdania nie trzeba tworzyć, jeżeli łączne dane jednostki dominującej oraz wszystkich jednostek zależnych każdego szczebla, bez dokonywania wyłączeń konsolidacyjnych, spełniają co najmniej dwa z następujących warunków: ■ łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 250 osób, ■ łączna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 7,5 mln euro, ■ łączne przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 15 mln euro. Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza również zmiany w art. 58 ustawy o rachunkowości, który zawiera możliwość wyłączenia jednostek z zakresu konsolidacji ze względu na ich nieistotność.

■

Nowe prawa i obowiązki pracowników samorządowych

■

Zasady odrolnienia gruntów w miastach

Przed wejściem w życie przepisu możliwe było nieobejmowanie danych finansowych jednostki zależnej lub współzależnej, jeżeli dane tych jednostek były indywidualnie nieistotne dla skonsolidowanego sprawozdania grupy. Od początku roku grupy kapitałowe sporządzające skonsolidowane sprawozdania finansowe muszą rozpatrywać kryterium istotności łącznie dla wszystkich spółek objętych konsolidacją. Oznacza to, że jeżeli dane finansowe dwóch lub większej liczby jednostek wchodzących w skład grupy będą indywidualnie nieistotne dla skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy, lecz ich łączne dane będą z punktu widzenia grupy istotne, to spółki trzeba objąć konsolidacją. Przepis ten dotyczy zarówno jednostek zależnych, jak i współzależnych.■ AGNIESZKA POKOJSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ust. 3, 26 ustawy z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. nr 63, poz. 393).

Dziś 7 stycznia 2009 r.

n o w e

nr 4

p r a w o

P R Z E P I S Y

D

podatki

3

FIRMA | RACHUNKOWOŚĆ | Zamykanie ksiąg rachunkowych

FIRMA | RACHUNKOWOŚĆ | Weryfikacja składników majątku

Spółki mają mniej obowiązków przy przekształceniach

Trzeba rozliczyć różnice inwentaryzacyjne

Spółka kapitałowa, która przekształca się w inną spółkę kapitałową, nie musi zamykać ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej.

Inwentaryzacja może ujawnić niedobory i nadwyżki składników majątku. Konieczne jest więc ustalenie ich przyczyn oraz rozliczenie różnic za pomocą kont rozliczeń z zespołu 2.

Dzięki odstąpieniu od konieczności zamykania i otwierania ksiąg przekształcane spółki nie muszą również składać zeznania podatkowego CIT za okres do dnia przekształcenia. Składają tylko zeznanie na koniec roku podatkowego. Możliwość rezygnacji z zamykania i otwierania ksiąg rachunkowych została wprowadzona również w przypadku jednostek, co do których została ogłoszona upadłość z możliwością zawarcia układu. Do końca 2008 r. niezależnie od tego, czy sąd ogłaszał upadłość z możliwością zawarcia układu, czy upadłość likwidacyjną, istniała konieczność zamknięcia ksiąg. Obecnie tylko spółka postawiona w stan upadłości likwidacyjnej musi zamknąć księgi na dzień poprzedzający postawienie jednostki w stan upadłości – nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia zaistnienia tego zdarzenia. Ponieważ w takiej sytuacji trudno znaleźć przesłanki do stwierdzenia możliwości kontynuacji działania, konieczna jest zmiana sposobu wyceny majątku spółki dla celów tworzonego spra-

d początku 2009 roku powiększył się katalog przypadków O pozwalających na rezygnację z obowiązku otwierania i zamykania ksiąg rachunkowych. Z tej możliwości mogą skorzystać m.in. spółki kapitałowe, które chcą się przekształcić w inne spółki kapitałowe, czyli np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przekształcające się w spółki akcyjne. Zmianę wprowadziła nowelizacja ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r. Dotychczas w takich sytuacjach możliwość rezygnacji z tego obowiązku dotyczyła tylko spółek osobowych oraz cywilnych, które przekształcały się w inne spółki osobowe. Warto więc pamiętać, że zamykanie ksiąg rachunkowych pociąga za sobą konieczność sporządzenia sprawozdania finansowego. Musi ono być poprzedzone inwentaryzacją oraz wyceną wszystkich składników majątku.

wozdania. Należy wówczas zastosować art. 29 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Przepis ten obliguje do wyceny składników aktywów po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych jednak od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na zmianę w art. 29 ust. 3 ustawy o rachunkowości, która funkcjonuje od początku roku. Zgodnie z tym przepisem wszczęcie postępowania naprawczego albo upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie oznacza automatycznie, że działalność nie będzie kontynuowana. Decydujący w tym przypadku jest więc stan faktyczny (art. 5 ust. 2 ustawy o rachunkowości).■ AGNIESZKA POKOJSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ust. 7 ustawy z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. nr 63, poz. 393).

FIRMA | RACHUNKOWOŚĆ | Wycena majątku

Już w sprawozdaniu za 2008 rok można będzie odejść od wartości godziwej W sprawozdaniu finansowym za 2008 rok będzie można odejść od wyceny w wartości godziwej w przypadku instrumentów finansowych zaliczanych do przeznaczonych do obrotu.

INSTRUMENTY FINANSOWE PRZEZNACZONE DO OBROTU Do aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu zalicza się m.in. aktywa: ■ nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z krótkoterminowych zmian cen oraz wahań innych czynników rynkowych albo krótkiego czasu trwania nabytego instrumentu, ■ inne aktywa finansowe, bez względu na zamiary, jakimi kierowano się przy zawieraniu kontraktu, jeżeli stanowią one składnik portfela podobnych aktywów finansowych, co do którego jest duże prawdopodobieństwo realizacji w krótkim terminie zakładanych korzyści ekonomicznych.

ktywa finansowe, np. akcje, obligacje zaliczane do przeznaczoA nych do obrotu spółka może przekwalifikować do innych kategorii, pod warunkiem że zmieniła zamiar i nie będzie chciała ich sprzedać w krótkim okresie. Możliwość ta nie dotyczy instrumentów pochodnych. Takie rozwiązanie wprowadza opublikowane rozporządzenie, które zmienia dotychczasowe przepisy w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresów ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Weszło ono w życie 24 grudnia i ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2008 roku. Przekwalifikowania można dokonać wstecz – na moment sprzed dnia wejścia w życie rozporządzenia, jednak nie wcześniej niż według stanu na 1 lipca2008 r. Pod warunkiem, że decyzja zostanie podjęta nie później niż 30 dni od wejścia w życie rozporządzenia. Warunkiem jest zaistnienie wyjątkowych okoliczności. Za takie

Tygodnik Prawa Pracy

można natomiast uznać kryzys finansowy. Takie działanie ma na celu zmianę sposobu wyceny instrumentów finansowych, a tym samym częściowe odejście od wartości godziwej. Przypomnijmy, że te instrumenty, które są zaliczane do przeznaczonych do obrotu, wycenia się na dzień bilansowy w wartości godziwej. Z kolei np. aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia. Podstawą ustalenia tej wartości jest obliczenie efektywnej stopy procentowej (wewnętrznej stopy zwrotu). Na przykład spółka zadecydowała o przekwalifikowaniu danego instrumentu finansowego na 1 lipca 2008 r. z kategorii przeznaczonych do obrotu do kategorii utrzymywane do terminu wymagalności. W takim przypadku podmiot powinien ustalić wartość godziwą

tego instrumentu na 1 października. Oszacowana wartość będzie stanowić w księgach rachunkowych na ten dzień skorygowaną cenę nabycia. Z kolei zysk lub strata z przeszacowania tego aktywa ujęte jako przychód lub koszt finansowy pozostają w rachunku zysków i strat. Należy pamiętać, że podjęcie decyzji o przekwalifikowaniu wymaga wyjaśnienia jej przyczyn i podania skutków tego działania w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego.■ AGNIESZKA POKOJSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Par. 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. nr 228, poz. 1508).

półki, których rok kalendarzowy pokrywa się z obrotowym, mają S czas do 15 stycznia 2009 r. na zakończenie inwentaryzacji w firmie. Należy jednak pamiętać, że termin ten nie dotyczy wszystkich składników majątku. W przypadku aktywów pieniężnych (np. krajowych środków płatniczych, waluty obcej), papierów wartościowych czy rzeczowych składników aktywów obrotowych (produkty w toku produkcji), do których stosuje się metodę spisu z natury, weryfikacja musi nastąpić na ostatni dzień roku obrotowego. Inwentaryzacja aktywów i pasywów ma na celu kontrolę rzeczywistego stanu majątku z zapisami w księgach rachunkowych.

Odpowiedzialność zarządu Może się więc zdarzyć, że podczas tego procesu zostaną ujawnione znaczące braki. Zgodnie z art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury odpowiada kierownik jednostki, czyli np. zarząd. Nie ma natomiast możliwości przeniesienia tej odpowiedzialności na inne osoby. Jeżeli więc ujawnione braki wskazują na popełnienie przestępstwa, zarząd powinien złożyć w tej sprawie wniosek do prokuratury. To jedyny sposób, aby członkowie zarządu nie ponieśli odpowiedzialności w tym zakresie. Jednak zakończony proces inwentaryzacji może ujawnić nie tylko niedobory, lecz także nadwyżki. Należy więc ustalić przyczynę powstania różnic. Może się na przykład zdarzyć, że zostaną ujawnione środki trwałe, które nie są ujęte w księgach rachunkowych. W takim przypadku konieczna jest analiza sytuacji. Takie składniki majątku mogą być używane przez spółkę na podstawie np. umów najmu lub leasingu operacyjnego. Oznacza to, że powinny figurować w ewidencji pozabilansowej. Może się też okazać, że dla celów księgowych stanowią część większego środka trwałego (np. w przypadku komputerów). Jeżeli jednak jest inaczej i ujawnione aktywo spełnia definicję środków trwałych (m.in. jest kompletne i zdatne do użytku), należy je wprowadzić do ewidencji księgowej np. za pośrednictwem konta 265 – Rozliczenie nadwyżek. Można w tym celu dokonać następującego zapisu: strona Wn konta 010 – Środki trwałe, strona Ma konta 265 – Rozliczenie nadwyżek. Ujawniony środek trwały podlega amortyzacji. W przypadku środka o niskiej wartości można dokonać amortyzacji jednorazowej.

Rozliczenia niedoborów Z kolei w przypadku ujawniania braków istotne będzie ustalenie,

■

Wyższa płaca minimalna – co to oznacza dla pracodawców

■

Jak korzystać z urlopu na żądanie

KOMPENSACJA NIEDOBORÓW I NADWYŻEK Podczas inwentaryzacji ujawniono niedobór towarów X – 300 sztuk o wartości jednostkowej 2 zł. Z kolei nadwyżka towarów Y to 200 sztuk, o wartości 3 zł. Kompensata ilościowo-wartościowa wyniesie 400 zł (200 sztuk po 2 zł). W przypadku towarów X pozostała różnica ilościowa ([300 szt. – 200 szt.] x 2 zł) – niedobór o wartości 200 zł. Zostanie on ujęty jako pozostałe koszty operacyjne. Natomiast dla towarów Y pozostała różnica wartościowa ([3 zł – 2zł] x 200 szt.) – nadwyżka o wartości 200 zł. Zostanie ona ujęta w pozostałe przychody operacyjne.

czy zostały zawinione czy też wynikają np. z naturalnych ubytków. Normy ubytków naturalnych powinny być określone indywidualnie dla danej jednostki i zapisane w jej polityce rachunkowości. Przy rozliczeniu niedoborów można skorzystać z konta 264 – Rozliczenie niedoborów. Na przykład niedobory materiałów mogą być wprowadzone do ksiąg następującym zapisem: strona Wn konta 264 – Rozliczenie niedoborów, strona Ma konta 310 – Materiały. Natomiast rozliczenie niedoboru niezawinionego można zaewidencjonować: strona Wn 766 – Pozostałe koszty operacyjne, strona Ma konta 264 – Rozliczenie niedoborów. W przypadku winy pracownika materialnie odpowiedzialnego ewidencja będzie uzależniona od tego, czy pracownik uznał swoją winę. Jeżeli tak właśnie się stanie, niedobór rozlicza się w korespondencji z kontem Wn 237 – Należności od pracowników z tytułu niedoborów. W przeciwnym razie należy skorzystać z konta 238 – Roszczenia sporne od pracowników nieobjęte postępowaniem sądowym. Jeżeli w czasie inwentaryzacji zostały ujawnione nadwyżki i niedobory tego samego lub podobnego asortymentu, istnieje możliwość ich kompensaty. Jest to możliwe pod warunkiem, że powstały w wyniku niezawinionej pomyłki i dotyczą tej samej osoby materialnie odpowiedzialnej. W przypadku gdy ewidencja materiałów lub towarów jest prowadzona metodą ilościowo-wartościową, kompensatę przeprowadza się zgodnie z zasadą mniejszej ilości i mniejszej wartości. Operację można zaewidencjonować zapisem: strona Wn konta 265 – Rozliczenie nadwyżek, strona Ma konta 264 – Rozliczenie niedoborów.■ AGNIESZKA POKOJSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 4 ust. 5 i art. 26 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Czwartek 8 stycznia 2009 r.

n o w e

p r a w o

P R Z E P I S Y

nr 4

D

praca

4

OBYWATEL | UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Wysokość składek

OBYWATEL | SŁUŻBA CYWILNA | Zatrudnianie urzędników

Chałupnicy będą musieli Dyrektor generalny z naboru płacić więcej do ZUS Osoby wykonujące pracę nakładczą będą musiały płacić wyższe składki ubezpieczeniowe liczone od podstawy równej co najmniej 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

pieczeniowy. Płacą wtedy składki od niższej podstawy niż osoby prowadzące działalność gospodarczą. W umowie o pracę nakładczą powinna być określona taka minimalna ilość pracy, aby wykonawca mógł zarobić co najmniej połowę najniższego wynagrodzenia. Jeśli byłoby to dla niego wyłączne lub główne źródło utrzymania, to wynagrodzenie nie powinno być mniejsze od najniższego. Oznacza to, że osoba wykonująca pracę nakładczą może płacić składki ubezpieczeniowe od podstawy odpowiadającej co najmniej połowie najniższego wynagrodzenia. Proponowana zmiana ma dotyczyć 18 tys. osób. Do ZUS z tytułu opłacania wyższych składek przez chałupników ma wpływać dodatkowo 82,4 mln zł.■ PAWEŁ JAKUBCZAK

O

soba, która wykonuje pracę nakładczą i jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, zapłaci składki ubezpieczeniowe od podstawy równej co najmniej najniższej podstawie wymiaru składek dla osób prowadzących firmę. W grudniu 2008 r. była to dla większości kwota nie niższa niż 1781,13 zł (60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2008 r.). Wprowadzenie w życie takiej zmiany (przyjętej w grudniowej nowelizacji ustawy ubezpieczeniowej) spowoduje ujednolicenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby prowadzące działalność gospodarczą niezależnie od dodatkowo zawartej umowy. Obecnie osoba prowadząca działalność gospodarczą wykonująca jednocześnie umowę o pracę nakładczą ma prawo wyboru, z którego tytułu chce podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Przedsiębiorcy najczęściej wybierają pracę nakładczą jako tytuł ubez-

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z wyjątkiem art. 1 wejdzie w życie z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po upływie 30 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Osoby, które zdały egzamin do Państwowego Zasobu Kadrowego podczas naboru na wyższe stanowiska urzędnicze, nie będą sprawdzane z posiadanych kompetencji kierowniczych.

a prawie trzy miesiące, kiedy zacznie obowiązywać nowa Z ustawa o Służbie Cywilnej, zostanie zlikwidowany Państwowy Zasób Kadrowy. Osoby z Zasobu nie będą już powoływane na wyższe stanowiska w urzędach centralnych. W PZK jest około 7,5 tys. osób, z tego 264 zdały do niego egzamin. Prawo przynależenia do Zasobu miało 120 tys. osób z tytułem naukowym doktora. Nowa ustawa wprowadza otwarty i konkurencyjny nabór na wyższe stanowiska. W konsekwencji więcej osób, które spełnią wymogi formalne naboru, będzie mogło ubiegać się o kierownicze stanowiska w urzędach centralnych.

Przywilej dla egzaminowanych Tylko osobom, które zdały egzamin do PZK i uzyskały świadectwo potwierdzające kwalifikacje do pracy na wysokich stanowiskach państwowych, będą przysługiwać ułatwienia przy ubieganiu się o wyższe stanowiska. Ustawa wprowadza dla tych osób przepis przejściowy. W odróżnieniu od

innych kandydatów osoby ze zdanym egzaminem do Państwowego Zasobu Kadrowego nie będą sprawdzane z posiadanych kompetencji kierowniczych. Przepis ten będzie obowiązywać przez 10 lat. W trakcie naboru na wyższe stanowiska w Służbie Cywilnej ocenie podlega m.in. doświadczenie zawodowe kandydata, wiedza niezbędna do wykonywania zadań na danym stanowisku i kompetencje kierownicze. Pozostała grupa osób należąca do Państwowego Zasobu Kadrowego będzie musiała przystępować do naboru na takich samych warunkach jak pozostali kandydaci.

Nie będzie powołania Wyższe stanowiska w administracji państwowej będą włączone do Służby Cywilnej, co jest konsekwencją likwidacji PZK. Obecnie na wyższe stanowiska powoływane są osoby z Zasobu, np. premier powołuje dyrektora generalnego. Po zmianach powołanie zostanie zastąpione naborem, który będzie otwarty i konkurencyjny. Od niższych stanowisk w Służbie Cywilnej będzie różnił się tym, że będzie on miał formę konkursu. Oznacza to, że kandydaci na wyższe stanowiska będą musieli rozwiązać test wiedzy i przejść rozmowę kwalifikacyjną.

Na podstawie naboru będą też powoływani prezesi i szefowie urzędów centralnych. Warunki formalne, jakie muszą spełnić, to m.in. co najmniej sześcioletni staż pracy, w tym trzyletni na stanowisku kierowniczym.

Szerszy dostęp Wprowadzenie naboru zamiast powołania spowoduje, że więcej osób będzie mogło ubiegać się o stanowiska kierownicze w administracji. Zdaniem części ekspertów nie wszystkie osoby wpisane do PZK posiadały kierownicze kompetencje. Zasób ten był też przez nich oceniany jako niekonstytucyjny, ponieważ wyższe stanowiska administracji centralnej nie były włączone do Służby Cywilnej. Wprowadzenie przepisów przejściowych ułatwiających dostęp do stanowisk kierowniczych osobom, które zdały egzamin do PZK, pozwoli zrekompensować im zaliczenie trudnego egzaminu zdawanego w Krajowej Szkole Administracji Państwowej.■ ARTUR RADWAN

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 202 pkt 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o Służbie Cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505). Wejdzie w życie 24 marca 2009 r.

OBYWATEL | OPIEKA NAD DZIECKIEM | Świadczenie pielęgnacyjne PRACODAWCA | NIEPEŁNOSPRAWNI |Pomoc na zatrudnienie

Mniej pieniędzy na realizację szkoleń Pracodawcy będą mogli starać się o zwrot 80, a nie jak dotychczas 90 proc. kosztów szkolenia niepełnosprawnego pracownika.

że mieć jednak negatywny wpływ na częstotliwość i jakość szkoleń – mówi Bogna Nowak-Turowiecka, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich. Jak podkreśla, od nowego roku za szkolenie niepełnosprawnego pracownika szef z własnej kieszeni musi zapłacić dwukrotnie więcej niż poprzednio. Na zmianach mogą też stracić sami niepełnosprawni. Skoro pracodawcy będą finansować 20 proc. kosztów szkolenia, mogą kierować pracowników na tańsze kursy. A to oznacza, że jakość rehabilitacji zawodowej niepełnosprawnych może być gorsza od obecnej. Ustawa przewiduje, że pracodawcy zatrudniający niepełnosprawnych otrzymają niższą refundację poniesionych kosztów, ale nie zmienia zasady, że maksymalna kwota takiej pomocy nie może przekroczyć wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia (obecnie jest to 5937,10 zł).■ ŁUKASZ GUZA

d stycznia 2009 r. zmniejszyła się pomoc, jaką firmy otrzyO mują za skierowanie niepełnosprawnych pracowników na szkolenia – wynika z uchwalonej w grudniu 2008 r. ustawy dotyczącej rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będzie zwracał pracodawcom 80 proc. kosztów szkoleń pracowników niepełnosprawnych. Dotychczas mogli oni liczyć na rekompensatę 90 proc. takich wydatków. Rząd tłumaczy tę zmianę koniecznością dostosowania krajowych przepisów do nowego rozporządzenia Komisji Europejskiej w sprawie tzw. wyłączeń blokowych. Polska musiała implementować nowe przepisy do końca 2008 roku, tak aby od 1 stycznia 2009 r. funkcjonował już zmieniony system pomocy na zatrudnienie niepełnosprawnych. W przeciwnym razie PFRON nie mógłby od nowego roku wypłacać wsparcia dla pracodawców. – Obniżenie pułapu refundacji o 10 pkt proc. nie jest znaczne. Mo-

Moja Firma

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 19 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 237, poz. 1650).

Więcej uprawnionych do pomocy Przepisy zmieniające ustawę o świadczeniach rodzinnych rozszerzyły krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. godnie z wcześniejszymi przepisami ustawy o świadczeniach Z rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne – z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem – mogło być przyznane tylko matce lub ojcu niepełnosprawnego dziecka albo opiekunowi faktycznemu (czyli osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, która wystąpiła do sądu rodzinnego z wnioskiem o przysposobienie dziecka). Jednak wyrokami Trybunału Konstytycyjnego regulacja ta – w zakresie, w jakim uniemożliwiała nabycie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego obciążonej obowiązkiem alimentacyjnym osobie zdolnej do pracy, niezatrudnionej ze względu na konieczność sprawowania opieki nad innym niż jej dziecko niepełnosprawnym członkiem rodziny – została uznana za niezgodną z konstytucją.

Dla kogo świadczenie Z tych względów ostatnią nowelizacją ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadzono prze-

pis, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje osobom, na których zgodnie z kodeksem rodzinnym ciąży obowiązek alimentacyjny, a także opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia albo innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad: ■ dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo ■ osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Przepis ten wszedł w życie 2 stycznia 2009 r.

Kolejność zobowiązanych Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (czyli obowiązek alimentacyjny)

■

Jak prawidłowo wypełnić PIT-28

■

Jak przedsiębiorca może bronić się przed bankowym tytułem egzekucyjnym

obciąża nie tylko rodziców, ale także innych krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Kodeks ustala kolejność zobowiązanych, stanowiąc, że obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje ponadto dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy ta osoba nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi bądź gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Świadczenia pielęgnacyjne mogą być jednak obecnie przyznawane także np. obciążonym obowiązkiem alimentacyjnym dziadkom, dzieciom lub rodzeństwu osób niepełnosprawnych.■ ANNA PUSZKARSKA radca prawny

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. nr 223, poz. 1456). ■ Art. 128–144 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czwartek 8 stycznia 2009 r.

n o w e

nr 4

p r a w o

P R Z E P I S Y

D

praca

5

PRACODAWCA | ZATRUDNIENIE | Pracownicy spoza UE

PRACODAWCA | BEZPIECZEŃSTWO| Zagrożenia

Nie trzeba będzie ponownie starać się o zezwolenia na pracę

Przekazywanie instrukcji

Przedsiębiorstwa zatrudniające cudzoziemców spoza Unii Europejskiej będą miały mniej obowiązków administracyjnych.

Procedura zatrudnienia cudzoziemca w Polsce jest skomplikowana i długotrwała. Przedsiębiorca najpierw stara się o uzyskanie od wojewody przyrzeczenia zatrudnienia cudzoziemca, a następnie o zezwolenie. Zanim otrzyma przyrzeczenie, musi przejść uciążliwy, tzw. test rynku pracy i złożyć kilkanaście dokumentów. Po uzyskaniu przyrzeczenia wysyła je kandydatowi do pracy, a ten dołącza je do wniosku o wizę narodową uprawniającą do pracy. Zanim ją jednak podejmie, pracodawca składa do wojewody wniosek o zezwolenie na pracę cudzoziemca. We wniosku określa m.in. miejsce pracy cudzoziemca i siedzibę firmy.

irmy nie będą musiały starać się u wojewody o nowe zezwolenie F na pracę, jeśli zatrudniony przez nich cudzoziemiec podejmie pracę w innej miejscowości, niż wskazana w składanym przez nich wcześniej wniosku o zezwolenie. Grudniowa nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia przewiduje także inne sytuacje, w których firma nie będzie zmuszona starać się o nowe zezwolenie.

Praca o innym charakterze Będzie tak np., gdy przedsiębiorca powierzy cudzoziemcowi pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku, niż określone w zezwoleniu. Nie może to jednak trwać dłużej niż 30 dni w roku. Przedsiębiorca nie będzie musiał ponownie starać się o zezwolenie, jeśli zmieni siedzibę lub miejsce zamieszkania, nazwę lub formę prawną działania. Także wtedy, gdy zostanie przejęty w całości lub części przez inną firmę. O każdej z wymienionych sytuacji przedsiębiorca musi niezwłocznie poinformować pisemnie wojewodę.

Test lokalnego rynku Zdarza się jednak, że cudzoziemiec ze względu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej musi pracować w innej miejscowości, niż wskazana we wniosku, np. w Ostrołęce zamiast w Płocku. Przedsiębiorca może zmienić formę prawną i organizacyjną po uzyskaniu zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. W takich sytuacjach musi przejść ponownie test lokalnego rynku pracy, na którym będzie pracował cudzozie-

miec. W praktyce może to oznaczać, że przedsiębiorca w krótkim czasie musi przebrnąć dwukrotnie przez procedurę testu rynku pracy, najpierw w Ostrołęce, a następnie w Płocku.

Ułatwienia dla firm – Obowiązująca procedura jest uciążliwa. Może też powodować, że o nowe zezwolenie przedsiębiorca musi starać się, nawet jeśli nowe miejsce pracy jest oddalone od pierwotnego o kilkanaście kilometrów – mówi Stanisław Mirecki, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Budowniczych Domów. Zdaniem Józefa Zubelewicza z Erbudu propozycje zawarte w nowelizacji są zgodne z oczekiwaniami przedsiębiorców. Jak mówi, będą one ułatwieniem dla firm, które na przykład otwierają nowe oddziały, realizują kontrakty budowlane w różnych miejscach Polski albo zmieniają formę prawną.■ PAWEŁ JAKUBCZAK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 65 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

OBYWATEL | SŁUŻBA CYWILNA | Zatrudnienie

Przeniesienie pracowników może być obowiązkowe Członkowie korpusu Służby Cywilnej mogą ubiegać się o przeniesienie do innego urzędu. Na ich przeniesienie musi wyrazić zgodę dyrektor generalny.

mi względami osobistymi lub rodzinnymi. Zgodnie z nową ustawą o Służbie Cywilnej od decyzji szefa Służby Cywilnej będzie on mógł odwołać się do premiera w ciągu 14 dni od momentu doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje jednak decyzji przeniesienia. W przypadku niewyrażenia zgody przez urzędnika na przeniesienie zostaje on zwolniony z pracy. Przymusowe przeniesienie może też nastąpić w sytuacji, gdy urząd zostanie zlikwidowany lub nastąpi jego reorganizacja. Szef Służby Cywilnej musi przenoszonemu urzędnikowi do innej miejscowości zapewnić mieszkanie albo miesięczne świadczenie na pokrycie kosztów jego najmu. Urzędnik z tytułu przeniesienia otrzyma też trzymiesięczne wynagrodzenie, zwrot kosztów przejazdu i dodatkowe cztery dni urlopu. Tryb przyznawania i wypłacania tych świadczeń zostanie określony w rozporządzeniu premiera.

rzeniesienie członka korpusu Służby Cywilnej (pracownika P lub urzędnika) do innego urzędu może nastąpić w każdym czasie na jego wniosek lub za jego zgodą. Może ono nastąpić też do innej miejscowości.

Porozumienie dyrektorów Przeniesienie wymaga porozumienia dyrektora generalnego, w którym dana osoba ma być zatrudniona, z dyrektorem generalnym urzędu, w którym aktualnie ona pracuje. Szef Służby Cywilnej może też sam zdecydować o przeniesieniu urzędnika do innego urzędu w innej miejscowości. Przeniesienie to nie może trwać dłużej niż dwa lata i nie może być częstsze niż dwa razy podczas okresu jego zatrudnienia. Zgoda urzędnika na przeniesienie wymagana jest jedynie w przypadku ciąży lub osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat pięciu. Urzędnik może też nie zgodzić się na przeniesienie, jeżeli uzasadni to ważny-

Mój Portfel

Niechciane przeniesienie O przeniesienie do innego urzędu mogą ubiegać się członkowie korpusu Służby Cywilnej. Jest to udogodnienie dla dyrektora generalnego urzędu, który niezwłocz-

nie chce zatrudnić pracownika. Nie musi on organizować naboru na wolne stanowisko, który jest żmudną procedurą i trwa kilka tygodni. Przeniesienie umożliwia od zaraz zatrudnienie pracownika, który już poznał zasady funkcjonowania administracji centralnej. Zmiana pracy w ramach Służby Cywilnej wiąże się z większymi zarobkami i możliwością szybszego awansu przy zachowaniu dotychczasowego statusu pracownika lub urzędnika Służby Cywilnej. Jednak możliwość przymusowego przeniesienie urzędnika Służby Cywilnej do pracy w innej miejscowości, mimo dodatkowych świadczeń, nie jest już tak bardzo akceptowana wśród pracowników. Przepisy ustawy o Służbie Cywilnej dopuszczają też możliwość przeniesienia pracowników do urzędów nie objętych Służbą Cywilną.■ Artur Radwan

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 63–67, art. 70 pkt 7, art. 95 ustawy z 21 listopada 2008 r. o Służbie Cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505). Ustawa, z wyjątkami, wejdzie w życie 24 marca 2009 r.

■

Ubezpieczenia assistance dla singla

■

Ranking lokat bankowych

Nowe przepisy kodeksu pracy nakładają na pracodawców szersze obowiązki informacyjne w zakresie bhp. edług nowych przepisów kodeksu pracy, które wejdą W w życie 18 stycznia 2009 r., na pracodawcy będzie ciążył m.in. obowiązek przekazywania pracownikom informacji o: ■ zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników, ■ działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagrożeń, a także ■ pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników (informacja taka powinna obejmować: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej). Pracodawca, na którego terenie prace wykonują pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, będzie musiał dostarczać tym pracodawcom – w celu przekazania pracownikom – informacje, o których mowa powyżej. W przypadku zaś gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pra-

codawcy ci będą mieli obowiązek informować siebie nawzajem oraz pracowników (lub ich przedstawicieli) o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac. W razie możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca będzie obowiązany: ■ niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach i podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony, ■ niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające – w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia – przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w bezpieczne miejsce. W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca powinien wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w bezpieczne miejsce. Na pracodawcy będzie ciążył także m.in. obowiązek konsultowania z pracownikami (lub ich przedstawicielami) działań dotyczących wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz do wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników.■ ANNA PUSZKARSKA radca prawny

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 6–8 i pkt 14 ustawy z 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz.U. nr 223, poz. 1460).

PRACOWNIK | STRAŻ POŻARNA | BHP

Strefa zagrożenia Nowe przepisy dotyczące warunków bezpieczeństwa służby strażaków określają m.in. wymagania związane z czynnościami w strefie zagrożenia. d 11 stycznia 2009 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje O dotyczące warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków. Wymagania te będą miały odpowiednie zastosowanie także do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych organizowanych i kierowanych przez Państwową Straż Pożarną. Podczas akcji ratowniczej do obowiązków kierującego nią będzie należało m.in. wyznaczenie strefy zagrożenia (czyli obszaru, w którym występuje zagrożenie dla życia lub zdrowia), ustalenie sygnałów alarmowych, sił i środków niezbędnych do udzielenia pomocy poszkodowanym i zagrożonym, a także najbezpieczniejszych dróg odwrotu lub ewakuacji. Rozpoznanie strefy zagrożenia i inne czynności ratownicze we-

wnątrz tej strefy powinny być wykonywane przez co najmniej dwóch strażaków. Strażakom w strefie zagrożenia należy wyznaczyć dwóch strażaków do asekuracji. W razie uzyskania przez kierującego akcją informacji o osobie poszkodowanej znajdującej się w strefie zagrożenia kierujący musi uznać, że nastąpił stan bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego. W takim przypadku strażak, podczas wykonywania czynności ratowniczych, może odstąpić od zasad powszechnie uznanych za bezpieczne, po wcześniejszym powiadomieniu o tym kierującego akcją ratowniczą lub dowódcy nadzorującego strefę zagrożenia.■ ANNA PUSZKARSKA radca prawny

PODSTAWA PRAWNA ■ Par. 53, 54 i 57 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 16 września 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. nr 180, poz. 1115).

Piątek 9 stycznia 2009 r.

n o w e

p r a w o

P R Z E P I S Y

nr 4

D

prawo

6

OBYWATEL | ZAWODY PRAWNICZE | Zdobywanie uprawnień

OBYWATEL | ZAWODY PRAWNICZE | Zdobywanie uprawnień

Jeden test na aplikacje Nie będzie egzaminów ustnych adwokacką i radcowską dla adwokatów i radców Egzamin wstępny na aplikacje będzie polegał na rozwiązaniu testu jednokrotnego wyboru składającego się ze 150 pytań. Wniosek o przystąpienie do egzaminu powinien być złożony najpóźniej na 45 dni przed jego terminem.

ZGŁOSZENIE DO EGZAMINU Zgłoszenie do egzaminu wstępnego na aplikacje powinno zawierać: ■ wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego, ■ kwestionariusz osobowy, ■ życiorys, ■ oryginał albo urzędowy odpis dyplomu ukończenia wyższych studiów prawniczych w Polsce i uzyskania tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Polsce, albo zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego, ■ informację o niekaralności z KRK opatrzoną datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed złożeniem zgłoszenia, ■ dowód uiszczenia opłaty za egzamin wstępny, ■ trzy zdjęcia.

E

gzaminy wstępne na aplikacje adwokacką i radcowską będą polegały wyłącznie na rozwiązaniu testu jednokrotnego wyboru. Przewiduje to nowelizacja ustaw o adwokaturze, radcach prawnych i notariacie, przyjęta przez Sejm w grudniu.

Test wyboru Test jednokrotnego wyboru ma się składać ze 150 pytań i będzie identyczny dla kandydatów na aplikację adwokacką i radcowską. Prawidłowość odpowiedzi oceniana ma być według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu. Za każdą prawidłową odpowiedź można uzyskać maksymalnie 1 punkt. Na aplikację zostanie przyjęty każdy, kto uzyska co najmniej 100 punktów, co stanowi 66 proc. Obecnie zdający na aplikacje muszą zaznaczyć aż 76 proc. pozytywnych odpowiedzi (uzyskać co najmniej 190 punktów na 250 pytań).

wniosku powinien być dołączony oryginał albo urzędowy odpis dyplomu ukończenia wyższych studiów prawniczych, albo zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego. Zamiast oryginału albo urzędowego odpisu dyplomu ukończenia studiów, albo zaświadczenia o zdaniu egzaminu magisterskiego, można również złożyć zaświadczenie, z którego wynika, że kandydat zdał wszystkie egzaminy i odbył praktyki przewidziane w planie wyższych studiów prawniczych oraz ma wyznaczony termin egzaminu magisterskiego. W takim przypadku kandydat musi jednak najpóźniej na 7 dni przed terminem egzaminu złożyć w komisji egzaminacyjnej oryginał albo urzędowy odpis dyplomu lub zaświadczenia o zdaniu egzaminu magisterskiego. Egzaminy wstępne na aplikacje są płatne. Dowód uiszczenia opłaty za egzamin wstępny powinien być dołączony do wniosku o przystąpienie do egzaminu. Wysokość tej opłaty określana jest co roku przez ministra sprawiedliwości.

Zakres tematyczny Pytania egzaminacyjne układane będą przez specjalny zespół powołany przez ministra sprawiedliwości. Najpóźniej na 90 dni przed egzaminem przewodniczący zespołu testowego będzie miał obowiązek podania do publicznej wiadomości – na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości oraz w Biuletynie Informacji Publicznej – wykaz tytułów aktów prawnych, według stanu prawnego obowiązującego w dniu ogłoszenia, stanowiących podstawę opracowania pytań testowych na egzamin wstępny. Podczas egzaminu kandydaci będą musieli odpowiedzieć na pytania z zakresu materialnego i procesowego prawa karnego, materialnego i procesowego prawa wykroczeń, prawa karnego skarbowego, materialnego i procesowego prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa gospodarczego, spółek prawa handlowego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, materialnego i procesowego prawa administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego, prawa konstytucyjnego oraz prawa o ustroju sądów i prokuratur, samorządu adwokackiego, radcowskiego i innych organów ochrony prawnej. Egzamin ma odbywać się raz w roku w terminie pomiędzy trzecią sobotą czerwca a drugą sobotą lipca.

Prawo do odwołania Komisja testowa ustali wynik egzaminu w uchwale i doręczy jej odpis osobie zainteresowanej i ministrowi sprawiedliwości. W terminie 14 dni od dnia doręczenia kandydat na aplikację może odwołać się do ministra sprawiedliwości. Ten rozstrzygnie odwołanie w decyzji. Postępowanie odwoławcze prowadzona ma być zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, że od decyzji ministra sprawiedliwości każdemu kandydatowi przysługuje prawo odwołania się do wojewódzkiego sądu administracyjnego.■ ARKADIUSZ JARASZEK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 12-21 ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie, uchwalonej przez Sejm 19 grudnia 2008 r. Ustawę skierowano do Senatu.

Wnioski kandydatów Każdy, kto będzie chciał przystąpić do egzaminu, będzie musiał złożyć wniosek zgłoszeniowy – najpóźniej na 45 dni przed dniem rozpoczęcia egzaminu wstępnego. Do

Moje nieruchomości

Profesorowie oraz sędziowie i prokuratorzy będą mogli swobodnie wpisywać się na listy adwokatów i radców prawnych. Prawniczy egzamin zawodowy będzie składał się wyłącznie z pisemnych zadań.

D

ostęp do zawodów prawniczych zostanie rozszerzony. Nie każdy, to będzie chciał zostać adwokatem czy radcą prawnym, będzie musiał odbyć aplikację i zdać egzamin zawodowy – wynika z przepisów przyjętych przez Sejm w grudniu.

Wolny dostęp Z wymogu odbycia aplikacji i zdania egzaminu zawodowego zwolnieni będą profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych oraz osoby, które co najmniej trzy lata zajmowały stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, a także osoby, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód radcy prawnego albo notariusza. Swobodny dostęp do zawodu adwokata i radcy prawnego będą miały także osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę adwokatów, zajmowały stanowisko asesora sądowego, asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta

sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Czynności te powinny być wykonywane przez kandydata co najmniej trzy lata. Podobnie z obowiązku zdawania egzaminu zawodowego i obowiązku odbywania aplikacji zwolnieni będą doktorzy nauk prawnych, którzy mają takie doświadczenie. Nie wszystkie osoby będą mogły zostać adwokatem lub radcą prawnym bez konieczności zdawania egzaminu i odbywania aplikacji.

Zwolnienie z aplikacji Niektóre osoby nie będą musiały uczęszczać na zajęcia aplikacyjne, ale będą musiały zdać egzamin zawodowy dla adwokatów i radców prawnych. Dotyczyć to ma przede wszystkim doktorów nauk prawnych, osób, które przez okres co najmniej 5 lat zatrudnione były na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora, a także osób, które po ukończeniu studiów prawniczych przez okres co najmniej 5 lat wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę praw-

nego. Aplikacji nie będą musiały także odbywać osoby, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski lub notarialny, albo zajmują stanowisko radcy lub starszego radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Egzamin zawodowy Egzamin zawodowy dla adwokatów i radców prawnych będzie składał się wyłącznie z pięciu części pisemnych. Oznacza to, że kandydaci nie będą już musieli odpowiadać ustnie przed członkami komisji egzaminacyjnej. Ma to zwiększyć obiektywizm egzaminu i zapewnić każdemu zdającemu prawo do odwołania się od jego wyników. Pierwsza część egzaminu będzie polegała na rozwiązaniu testu jednokrotnego wyboru składającego się ze 100 pytań, a kolejne na zadaniach praktycznych z zakresu prawa karnego, cywilnego, gospodarczego i administracyjnego. Zdający będzie musiał wykazać się umiejętnością napisania aktu oskarżenia, umowy, pozwy, środka odwoławczego lub opinii prawnej.■ ARKADIUSZ JARASZEK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 1–4 i art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie, uchwalonej przez Sejm 19 grudnia 2008 r. Ustawę skierowano do Senatu.

OBYWATEL | SĘDZIOWIE I PROKURATORZY | Likwidacja awansu poziomego

Będą trzy stawki awansowe Awans poziomy w sądownictwie i prokuraturze został zlikwidowany. Wprowadzono natomiast trzy stawki awansowe, które przyznawane będą po pięciu, dziesięciu i piętnastu latach pracy sędziego lub prokuratora.

G

rudniowa nowelizacja prawa o ustroju sądów powszechnych zniosła awanse poziome. W konsekwencji nie będzie dodatkowych stanowisk sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym oraz sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym. Zmiany dotyczą także prokuratorów.

Awans poziomy Awans poziomy polegał na utworzeniu dodatkowych stanowisk sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym oraz sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym. Uzyskanie tego awansu wiązało się z podwyższeniem wynagrodzenia. Tą drogą mogli piąć się wyżej sędziowie i prokuratorzy, którzy mieli za sobą 15 lat nienagannej pracy, a którzy z różnych względów (np. braku wolnych stanowisk w sądach

■

Gdzie można kupić tańsze mieszkania

■

Kto odpowiada za odśnieżanie nieruchomości

czy prokuraturach wyższego rzędu) nie mogli awansować zwykłą drogą. Przepisy, które pozwalały sędziom i prokuratorom ubiegać się o awans poziomy, weszły w życie 1 lipca 2008 roku. Od tego momentu, zainicjowane wnioskami sędziów i prokuratorów, rozpoczęły się postępowania o nadanie im awansów poziomych. W wielu przypadkach procedury nie zakończą się przed wejściem w życie noweli. Dlatego nowe przepisy stanowią, że osoby, które przed tą datą złożą wnioski o awans poziomy, zostaną powołane na stanowiska sędziego sądu okręgowego w sądzie rejonowym lub sędziego sądu apelacyjnego w sądzie okręgowym. Analogiczny przepis odnosi się do prokuratorów – im również zostaną przyznane wyższe stanowiska. Jednak w przyszłości osoby, które nabędą uprawnienia do ubiegania się o awans poziomy, a więc będą miały za sobą 15 lat nienagannej pracy, nie zostaną awansowane tą drogą. Zastępujące awans poziomy trzy stawki awansowe przyznawane bę-

dą co pięć lat. Wynagrodzenie zasadnicze sędziego i prokuratora będzie podwyższane do wysokości pierwszej stawki po pięciu latach pracy. Kolejne podwyżki nastąpią po 10 i 15 latach pracy.

Wyższe wynagrodzenie Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości, sędziowie i prokuratorzy po uzyskaniu trzeciej stawki awansowej otrzymają wyższe wynagrodzenie, niemal takie jak po uzyskaniu awansu poziomego. Tymczasem środowisko sędziowskie i prokuratorskie twierdzi, że nie wyrówna to strat finansowych w związku z likwidacją awansów poziomych. Ich zdaniem oprócz trzeciej stawki awansowej należałoby wprowadzić jeszcze czwartą.■ MAŁGORZATA KRYSZKIEWICZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw, uchwalonej przez Sejm 19 grudnia 2008 r. Wejdzie w życie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Piątek 9 stycznia 2009 r.

n o w e

nr 4

p r a w o

P R Z E P I S Y

D

prawo

7

OBYWATEL | UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA | Wspólnota majątkowa

OBYWATEL | PRAWO RODZINNE | Relacje rodziców z dziećmi

Małżonek może stracić majątek

Będzie możliwy zakaz kontaktów przez internet

Z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej męża lub żony między małżonkami z mocy prawa powstanie rozdzielność majątkowa, bez względu na to, jaki ustrój majątkowy obowiązywał ich wcześniej, a małżonek upadłego może stać się jego wierzycielem.

dłości obejmie majątek wspólny, gdy na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej, zawartej, zanim jeszcze doszło do upadłości, wspólność została rozszerzona lub ograniczona. Gdyby jednak małżonkowie nie dorobili się majątku wspólnego, ponieważ umowę o rozdzielności majątkowej zawarli jeszcze przed ślubem, to tylko majątek osobisty upadłego dłużnika wejdzie do masy upadłości. Skoro cały majątek wspólny wejdzie do masy upadłości, to wówczas małżonek dłużnika będzie miał prawo dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu swojego udziału w majątku wspólnym. Powinien wówczas zgłosić swoją wierzytelność sędziemu komisarzowi i w ten sposób stać się wierzycielem swojego małżonka. Wierzyciele będą mogli domagać się zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków, jeżeli dłużnik zaciągnął zobowiązania za zgodą drugiego małżonka. Małżonek, który wyraził zgodę, będzie ponosił odpowiedzialność ze swojego udziału w majątku wspólnym.

wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie Z mógł wystąpić dłużnik pozostający w związku małżeńskim. Na ogłoszenie jej nie będzie mieć żadnego wpływu ustrój majątkowy między małżonkami. Niezależnie od tego, czy umowny, czy ustawowy obowiązywał ich przed ogłoszeniem upadłości męża lub żony, to z dniem ogłoszenia jej w miejsce dotychczasowego ustroju majątkowego powstanie między nimi rozdzielność majątkowa.

Małżonek wierzycielem Gdyby małżonków łączyła wspólność ustawowa, to ustanie ona z mocy prawa po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Między małżonkami powstanie rozdzielność majątkowa, a cały majątek wspólny, którego razem dorobili się, zanim doszło do upadłości, wejdzie z mocy prawa do masy upadłości. Natomiast do tej masy nie wejdzie majątek osobisty męża lub żony upadłego konsumenta. Na podobnych zasadach masa upa-

Odpowiedzialność za długi Aby małżonek upadłego mógł skutecznie dochodzić z masy upadłości roszczeń dotyczących swojego udziału w majątku wspólnym będzie musiał na przykład wykazać, że jego część była większa niż

połowa. Wtedy zostanie umieszczony na liście wierzycieli i zaliczony do kategorii trzeciej wierzycieli. W razie podziału masy upadłości również jego roszczenie zostanie zaspokojone.

Umowa małżonków W określonych przypadkach postępowanie o ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie mogło zostać umorzone, ukończone lub uchylone. Wtedy dłużnik i jego małżonek nadal będą znajdowali się w stanie rozdzielności majątkowej. Będą jednak mogli zawrzeć umowę majątkową i uregulować w odmienny sposób istniejące między nimi stosunki majątkowe, na przykład przywrócić wspólność majątkową. Wspólność ta nie powstanie jednak między nimi automatycznie z mocy prawa po umorzeniu, uchyleniu lub ukończeniu postępowania upadłościowego.■ MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 53 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.). ■ Art. 1 pkt, 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U nr 234, poz. 1572). Wejdzie w życie 31 marca 2009 r.

OBYWATEL | NIERUCHOMOŚCI | Status działki

Z miast znikną grunty rolne Wszystkie grunty rolne położone w granicach administracyjnych miast zostaną odrolnione z mocy prawa. Wykorzystanie ich na cele budowlane będzie jednak możliwe dopiero po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy.

procedura obejmuje wyłącznie obszary stanowiące użytki rolne klasy od IV do VI. Do ich odrolnienia przez marszałka województwa nie będzie konieczne uzyskanie wniosku wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Właściciele dotychczasowych działek rolnych położonych w miastach nie muszą zamykać swojej produkcji rolnej. Nadal można bowiem wykorzystywać je na cele rolnicze. Jeżeli jednak zaniechają oni takiej produkcji, to będą musieli płacić wyższy podatek od nieruchomości zamiast podatku rolnego. W zamian za to zyskają oni na wartości swoich gruntów. Eksperci szacują, że nawet dwuipółkrotnie wzrośnie wartość działek, które do tej pory miały status działek rolnych, a teraz zostaną przekształcone z mocy prawa. Za wzrost ten nie będą przy tym musieli oni płacić dodatkowych podatków, np. renty planistycznej. Automatyczne odrolnienie gruntów rolnych położonych w miastach nie oznacza także, że ich właściciele mogą od razu wykorzystywać je na cele budowlane. Budowa np. domu na takiej działce będzie możliwa dopiero po uzyskaniu decyzji o warunkach zabu-

O

drolnienie gruntów rolnych położonych w granicach administracyjnych miast będzie dużo łatwiejsze. Sejm odrzucił bowiem weto prezydenta do nowelizacji ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Bez wniosków Zgodnie z nowelizacją, właściciele działek rolnych położonych w granicach administracyjnych miast nie będą musieli składać żadnych wniosków i ponosić dodatkowych opłat za odrolnienie swoich działek i zmianę ich przeznaczenia. Nie będzie przy tym miało znaczenia, jakiej klasy jest ziemia, bowiem odrolnienie z mocy prawa będzie dotyczyło gruntów wszystkich klas. Odrolnienie to będzie obejmowało także grunty położone poza granicami administracyjnymi miast. W tym jednak przypadku nie wszystkie grunty będą mogły być przekształcone bez wniosku. Uproszczona

Tygodnik Podatkowy

dowy i zagospodarowania terenu (jeżeli dla danej działki gmina nie sporządziła miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego). Wykorzystanie odrolnionej działki na cele budowlane będzie ponadto możliwe dopiero po jej uzbrojeniu, czyli doprowadzeniu do niej przyłączy medialnych, jak np. woda, gaz czy światło.

Umorzenie postępowań Wejście nowelizacji w życie ma także znaczenie dla inwestorów, którzy złożyli już wnioski o wyrażenie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów lub wnioski o wydanie decyzji zezwalającej na wyłączenie ich z produkcji użytków rolnych położonych w granicach administracyjnych miast. Wszystkie te postępowania zostają umorzone, a inwestorzy ci mają prawo skorzystać z nowych, uproszczonych procedur.■ ARKADIUSZ JARASZEK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1-3 ustawy z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Sejm odrzucił weto prezydenta. W związku z tym ustawa weszła w życie 1 stycznia 2009 r.

Dzieci i rodzice będą mieli prawo i obowiązek utrzymywać ze sobą kontakty. Sąd opiekuńczy będzie mógł je ograniczyć albo nawet zakazać ich utrzymywania, gdyby wymagało tego dobro dziecka. ż do pełnoletności dziecko pozostaje pod władzą rodzicielA ką. Natomiast niezależnie od niej już od połowy tego roku, po wejściu w życie znowelizowanych przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dzieci i rodzice będą mieli prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Utrzymywanie kontaktów Obecnie sąd opiekuńczy reguluje jedynie sposób wykonywania przez rodziców władzy rodzicielskiej. Gdy wymaga tego dobro dziecka, to może orzec o zawieszeniu wykonywania, a nawet o pozbawieniu jej rodziców. Natomiast po wejściu w życie przepisów listopadowej ustawy z 2008 roku, nowelizującej kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektóre inne ustawy, rodzice i dzieci otrzymają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Gdyby jednak wymagało tego dobro dziecka, to wówczas sąd opiekuńczy będzie mógł je ograniczyć, a nawet zakazać ich utrzymywania. Zakazy kontaktowania się będą obejmowały nie tylko przebywanie z dzieckiem, ale także porozumiewanie się z nim nawet przez internet. Rodzice sami będą mogli określić sposób utrzymywania kontaktów wówczas, gdy dziecko stale przebywa tylko u matki albo u ojca, szczególnie kontaktowania się z dzieckiem tego rodzica, u którego stale nie przebywa. Gdyby rodzice nie mogli dojść do porozumienia, to wówczas spór między nimi zostanie rozstrzygnięty przez sąd opiekuńczy.

Uprawnienia sądu Sąd opiekuńczy będzie miał duży wpływ na sposób utrzymywania kontaktów rodziców z dzieckiem. Gdy będzie tego wymagało dobro dziecka, to będzie mógł je ograniczyć. Będzie mógł na przykład zakazać spotykania się z dzieckiem albo zabierania go poza miejsce stałego pobytu, a także ograniczyć je do określonych sposobów porozumiewania się na odległość bądź zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego rodzica, opiekuna, kuratora sądowego albo innej osoby wskazanej przez sąd. Sąd opiekuńczy będzie mógł zakazać porozumiewania się z dzieckiem na odległość, a nawet zakazać utrzymywania kontaktów z dzieckiem wówczas, gdyby zagrażały one poważnie dobru dziecka albo je naruszały. W dodatku wydane już rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów rodziców z dzieckiem sąd będzie mógł zmienić wówczas, gdyby wymagało tego będzie dobro dziecka.

■

Rozliczamy PIT-36 i PIT-36L

■

Jak korzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn w 2009 roku

OŚWIADCZENIA RODZICÓW Zanim sąd rozstrzygnie o problemach związanych z utrzymywaniem kontaktów z dzieckiem, co do których nie będzie porozumienia między rodzicami, musi umożliwić rodzicom złożenie oświadczeń – pod warunkiem że wysłuchanie ich nie będzie połączone z nadmiernymi trudnościami.

KONTAKTY Z DZIECKIEM Przez kontakty rodziców z dziećmi przepisy rozumieją odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, utrzymywanie korespondencji, a także porozumiewanie się bezpośrednie oraz przy wykorzystaniu innych środków porozumiewania się na odległość, a nawet komunikacji elektronicznej.

Zobowiązania dla rodziców Rozstrzygając o kontaktach, sąd będzie też mógł zobowiązać rodziców do określonego postępowania, na przykład skierować ich do placówek lub specjalistów, którzy zajmują się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczą rodzinie inną stosowną pomoc. Jednocześnie sąd będzie miał prawo wskazać, w jaki sposób zostanie przeprowadzona kontrola wykonania wydanych zarządzeń. Aby zapewnić wykonywanie kontaktów, sąd opiekuńczy będzie mógł: ■ zobowiązać osobę uprawnioną do tych kontaktów albo osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, do sfinansowania kosztów podróży i pobytu dziecka oraz osoby, która mu będzie towarzyszyła, a nawet kosztów powrotu do miejsca stałego pobytu, ■ zobowiązać osobę sprawującą pieczę nad dzieckiem do złożenia na rachunek depozytowy sądu odpowiedniej kwoty na pokrycie wydatków uprawnionego związanych z kontaktowaniem się z dzieckiem – takiego zobowiązania sąd nie będzie mógł jednak nałożyć na rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze, ■ odebrać od osoby uprawnionej do kontaktów z dzieckiem lub od osoby sprawującej pieczę nad dzieckiem przyrzeczenie, że będą zachowywały się w określony sposób. Warto wiedzieć, że regulacje dotyczące kontaktów z dzieckiem będą odpowiednio stosowane do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.■ MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 22 i art. 3 pkt 22 ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 220, poz. 1431). Wejdzie w życie 13 czerwca 2009 r.

Poniedziałek 12 stycznia 2009 r.

n o w e

p r a w o

P R Z E P I S Y

nr 4

D

prawo

8

ADMINISTRACJA | WŁADZE SAMORZĄDOWE | Kompetencje

ADMINISTRACJA | SAMORZĄD | Decentralizacja systemu zarządzania

Nadzór wojewody nad realizacją zadań

Przejęcie kompetencji wojewodów

Wojewoda będzie odpowiedzialny za reprezentowanie rządu w terenie, zarządzanie kryzysowe oraz bezpieczeństwo i porządek publiczny. Wzmocnieniu ulegną funkcje wojewody w stosunku do administracji zespolonej i niezespolonej działającej w województwie.

wia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków. Wojewoda będzie również dokonywać oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowywać plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłaszać i odwoływać pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

N

a ostatnim w minionym roku posiedzeniu Sejm uchwalił ustawę o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, która ma być elementem reformy administracji publicznej. Nowe rozwiązania przewidują wzmocnienie pozycji wojewody jako przedstawiciela władzy centralnej w województwie. Wojewoda będzie mógł wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych także organy samorządu terytorialnego. W ściśle określonych przypadkach będzie mógł także wstrzymać egzekucję administracyjną poprzez wydanie decyzji administracyjnej.

Zespolona administracja Wojewoda będzie zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej, czyli służb, inspekcji i straży. Oprócz kierowania jej działalnością, będzie zatem ją kontrolował i odpowiadał za rezultaty pracy. Ponadto zadania administracji rządowej w województwie będą realizowane przez organy rządowej administracji niezespolonej oraz jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli tak wynika z ustaw lub porozumienia. Dodatkowo organy administracji niezespolonej, czyli np. dowódcy okręgów wojskowych, dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, będą zobowiązani do składania wojewodom rocznych sprawozdań z działalności, a w szczególnych sytuacjach wojewodowie będą mogli je kontrolować. Jednocześnie wzmocnieniu ulegną uprawnienia kontrolne wojewody wobec organów niezespolonej administracji rządowej, co stanowi istotne wzmocnienie pozycji wojewody w stosunku do tych organów. Kolejnym rozszerzeniem kompetencji wojewody jest nałożenie na kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży obowiązku przekazywania wojewodzie wszelkich informacji o wynikach kontroli w ich jednostkach. To sytuuje wojewodę jako najważniejszy organ kontroli w województwie, posiadający pełną informację o wykonywaniu zadań administracji rządowej w województwie i ewentualnych nieprawidłowościach. Uzupełnieniem funkcji kontrolnych wojewody będzie możliwość wydawania poleceń obowiązujących wszystkie organy administracji rządowej w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych także organy samorządu terytorialnego, oraz możliwość wstrzymania przez wojewodę egzekucji administracyjnej w drodze decyzji administracyjnej.■ ŁUKASZ SOBIECH

Kto może zostać wojewodą Powołanie i odwołanie wojewody oraz wicewojewody pozostanie tak jak dzisiaj wyłączną kompetencją prezesa Rady Ministrów. Nowe przepisy wprowadzają natomiast nowe kryteria, jakie muszą spełnić kandydaci na te stanowiska. Zaostrzone będą wymogi kwalifikacji i doświadczenia zawodowego dla kandydatów na wojewodów. Będą musieli posiadać obywatelstwo polskie, tytuł zawodowy magistra lub równorzędny, 3-letni staż pracy w kierowaniu zespołem, cieszyć się nieposzlakowaną opinią. Ponadto muszą korzystać z pełni praw publicznych i nie mogą być karani za umyślne przestępstwa, w tym skarbowe. Nadzór nad wojewodami sprawować będzie premier, który ma okresowo oceniać ich pracę pod kątem zgodności z polityką rządu, a także wydawać w tym celu wytyczne i polecenia oraz żądać przekazania sprawozdań z działalności wojewody. Z kolei kontrola legalności, rzetelności i gospodarności należeć będzie do ministra spraw wewnętrznych i administracji. Wojewoda podobnie jak dzisiaj będzie realizował zadania przy pomocy wicewojewody. Tak jak w przypadku powoływania wojewodów, również kandydat na wicewojewodę musi spełniać ustawowe kryteria.

Wojewoda przedstawicielem rządu Nowym rozwiązaniem jest przypisanie wojewodzie zadań związanych z zarządzaniem kryzysowym. Będzie na nim ciążyć obowiązek zapewnia współdziałania wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie oraz kierowanie ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdro-

Tygodnik Prawa Administracyjnego

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1–27 ustawy 19 grudnia 2008 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, uchwalonej przez Sejm 19 grudnia 2008 r. Ustawa trafiła do Senatu. Ma wejść w życie 1 kwietnia 2009 r.

Przekazanie oraz uporządkowanie kompetencji pomiędzy wojewodą a jednostkami samorządu terytorialnego oraz właściwymi organami w tych jednostkach to główne zmiany wynikające z ustawy kompetencyjnej i kolejny krok w decentralizacji zadań publicznych. chwalona przez Sejm 19 grudnia 2008 r. nowelizacja U ustaw związanych ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej przewiduje również zmiany strukturalne w tej administracji. Mają one m.in. polegać na ponownym zespoleniu na szczeblu województwa i powiatu organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, przekazaniu Ochotniczych Hufców Pracy i ośrodków doradztwa rolniczego w gestię samorządu województwa. Jednocześnie przepisy porządkują kompetencje między organami samorządu terytorialnego.

Przykładowe zmiany Zmiany przykładowo obejmą ustawę o scalaniu i wymianie gruntów. Zgodnie z nią postępowanie scaleniowe przeprowadza starosta. Obecnie odwołania od decyzji sta-

rosty w tych sprawach trafiają do wojewody. Według nowych przepisów odwołanie trafi do samorządowego kolegium odwoławczego. Z kolei zmiany w ustawie o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego dotyczą przekazania kompetencji pomiędzy wojewodą a samorządem województwa. Od wejścia w życie nowych przepisów zadania związane z integracją środowisk kombatanckich i koordynacją ich działań należeć będą do samorządu wojewódzkiego. W konsekwencji upoważniono samorząd województwa do współdziałania z organizacjami społecznymi i stowarzyszeniami kombatantów i osób represjonowanych oraz do powoływania pełnomocnika. Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dotyczy uregulowania zagadnień związanych z wydawaniem aktów prawa miejscowego. Dzisiaj wymagania, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie przedsiębiorstwa w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, ochrony przed bezdomny-

Ośrodki ruchu drogowego W ustawie – Prawo o ruchu drogowym zmiany dotyczą podziału kompetencji w ramach organów województwa samorządowego. Zgodnie z nimi upoważnienie do tworzenia i nadawania statutu wojewódzkim ośrodkom ruchu drogowego zostaje powierzone sejmikowi województwa w miejsce zarządu województwa.■ ŁUKASZ SOBIECH

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 3,7,11,12 ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie, uchwalonej przez Sejm 19 grudnia 2008 r. (skierowana do Senatu). Ustawa ma wejść w życie 1 kwietnia 2009 r.

ADMINISTRACJA | INWESTYCJE | Kontrakty za granicą

Pomoc wojska na misjach bez procedury zamówień publicznych Pomoc polskich misji nie wymaga przeprowadzania sformalizowanych procedur przetargowych. ojsko nie musi stosować rygorów prawa zamówień puW blicznych do pomocy udzielanej poza granicami państwa. Takie zmiany wprowadziła nowelizacja prawa zamówień publicznych z października 2008 r., która obowiązuje już od ponad tygodnia. Dzięki nim wojsko łatwiej może udzielać pomocy na terenach objętych konfliktami, gdyż wyłączony został obowiązek stosowania przepisów prawa zamówień publicznych do zamówień dotyczących realizacji polskiej pomocy zagranicznej udzielanej przez jednostki wojskowe.

Pomoc zagraniczna Przez pojęcie polska pomoc zagraniczna należy rozumieć pomoc udzielaną przez Polskę jako członka NATO i UE w sytuacjach wojny lub zagrożenia oraz w ramach rozwiązywania problemów humanitarnych i odbudowy krajów objętych konfliktami. Ze stosowania przepisów o zamówieniach będzie wyłączona pomoc udzielana przez jednostki wojskowe, takie jak związki

operacyjne i taktyczne oraz oddziały i pododdziały. Są jednak pewne ograniczenia. Z przetargów można zrezygnować pod warunkiem, że wartość kontraktu jest mniejsza niż kwoty tzw. progów unijnych (przewidzianych w dyrektywach), czyli przy robotach budowlanych do wartości 5150 tys. euro, a w przypadku dostaw i usług do wartości 133 tys. euro lub 206 tys. Czyli przy większych zamówieniach, np. przy zleceniu robót o wartości równej lub większej 5150 tys. euro, wojsko musi przestrzegać prawo zamówień publicznych.

Likwidacja przeszkód Wcześniej przepisy utrudniały udzielanie pomocy na misjach. Wojsko, chcąc uczestniczyć w likwidacji zniszczeń wojennych, musiało przeprowadzać przetargi zgodnie z procedurami przewidzianymi w prawie zamówień publicznych. Nie mogło więc zlecić żadnych robót budowlanych czy dostaw bez przeprowadzenia sformalizowanych postępowań. Problem w tym, że w warunkach konfliktów zbrojnych przepisy prawa zamówień publicznych stawały się praktycznie niewykonalne. Pojawiały się przede wszystkim trudności komunikacyjne. Prawo wy-

■ Ekologiczna energia – korzyści dla gminy i szanse rozwoju ■

mi zwierzętami oraz prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części określa wójt (burmistrz, prezydent miasta). Po wejściu w życie nowych przepisów decyzje w tych sprawach będą miały charakter aktów prawa miejscowego. Oznacza to, że wydawane będą przez właściwą radę gminy.

Jak skutecznie promować gminę

magało np. zamieszczania ogłoszeń o przetargach w Biuletynie Zamówień Publicznych, a na misjach często nie było w ogóle dostępu do internetu. Również potencjalni wykonawcy nie mieli dostępu do sieci, wiec zamieszczanie tam ogłoszeń mijało się z celem.

Trudne warunki Na dodatek w rejonach misji najczęściej nie funkcjonowała poczta, a drogi były nieprzejezdne, więc o zachowaniu wszystkich wymagań nie było mowy. Przepisy wymagały, aby przedsiębiorcy zainteresowani wykonywaniem kontraktów przedstawiali dokumenty potwierdzające spełnianie przez nich wymagań przetargowych. Tymczasem w wielu państwach objętych pomocą administracja w pełni nie funkcjonowała, więc lokalne firmy nie mogły przedstawić np. zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami.■ EWA GRĄCZEWSKA-IVANOVA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 4 pkt 5a w brzmieniu nadanym w art. 1 i 2 ustawy z 17 października 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. nr 220, poz. 1420). Weszła w życie 27 grudnia 2008 r.

Środa 14 stycznia 2009 r.