Nowe Prawo - Praktyka Z 18 Listopada 08 (nr 225)

nr 225 (2347)

WTOREK, 18 listopada 2008

nowe prawo

praktyka D P R A K T Y K A

P R Z E P I S Y

PODATKI

PRACA

PRAWO

Sprzedaż działek rolnych z majątku osobistego podatnika nie podlega opodatkowaniu VAT. strona D4

Pracodawca nie może zmusić pracownika, aby ten poddał się badaniom alkomatem. strona D6

Przedsiębiorcy będą mogli swobodnie regulować zobowiązania pieniężne na terenie Polski w walucie obcej. strona D7

SPIS TREŚCI Temat tygodnia: opodatkowanie sprzedaży nieruchomości

OBYWATEL | MIESZKANIA | Kredyt preferencyjny

strony D2–D3

Czy można dwa razy ubiegać się o wsparcie

Czy sprzedaż działek jest opodatkowana

strona D4

Czy jest możliwa ulga bez wiedzy dłużnika

strona D4

Czy trzeba mieć potwierdzenie korekty

strona D4

Czy urząd może żądać kaucji

strona D4

Czy można dostać zwrot VAT w 60 dni

strona D4

Na jakim stanowisku trzeba zatrudnić pracownika po powrocie

ok temu przyznano mi kredyt preferencyjny na zakup mieszkania. Ze względu na problemy osobiste i obawę, że R nie będę mógł spłacać zadłużenia, byłem zmuszony rozwiązać

strona D5

Czy odprawa przepadnie

strona D5

Kiedy praca odpowiada kwalifikacjom zawodowym

strona D5

Czy drobne błędy pracownika uzasadniają zwolnienie

strona D5

Czy można zmusić do badań alkomatem

strona D6

Czy pracownik pomagający koledze może liczyć na ochronę

strona D6

umowę z bankiem. Sytuacja zmieniła się. Czy teraz mogę ponownie ubiegać się o taki kredyt – pyta pan Jan z Piaseczna. Tak. Przepisy ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania nie wykluczają możli wości ponownego skorzystania z dopłat do oprocentowa nia kredytu preferencyjnego, jeśli osoba ubiegająca się o kredyt zawarła wcześniej umowę z bankiem, a następnie ją rozwiązała. Z tego prawa nie można jednak skorzystać, jeśli przy pierwszej umowie dopłaty zostały zastosowane. Jeżeli natomiast z jakichś względów do dopłat nie doszło, udzielo-

Czy możliwe dwie odprawy

strona D6

Kto musi wypłacić zasiłek macierzyński

strona D6

Czy umowę może zawrzeć siostra

strona D7

Czy bankowi wystarczy oświadczenie o prawach

strona D7

Czy obcokrajowiec może złożyć wniosek

strona D7

Czy trzeba mieć zgodę na rozliczenia w dolarach

strona D7

Czy można wnieść o zwiększenie kwoty

strona D7

Czy wystarczą studia podyplomowe

strona D8

Czy można sprzedać mieszkanie nieposiadające certyfikatu

strona D8

Czy dokument określi klasę budynku

strona D8

Czy magister historii będzie mógł sporządzić certyfikat

strona D8

Chcesz uzyskać odpowiedź na łamach tygodnika – wyślij e-mail na adres: [email protected] albo zadzwoń: (0-22) 530 40 34

Ustawa o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania nie wyklucza możliwości ponownego skorzystania z pomocy państwa do oprocentowania kredytu na mieszkanie lub dom.

ny uprzednio kredyt nie stał się kredytem preferencyjnym. Zatem w przypadku rozwiązania umowy przed zastosowaniem dopłat, nie ma przeszkód do ponownego wystąpienia o kredyt preferencyjny. Zgodnie z definicją kredytu preferencyjnego, wynikającą z ustawy, kredytem takim jest kredyt, do oprocentowania którego stosowane są dopłaty. Nie wystarczy, że spełnia wszystkie kryteria uprawniające do wsparcia z budżetu państwa, aby uznać go za kredyt preferencyjny. Będzie nim dopiero od chwili dokonywania dopłat do jego oprocentowania.■ DARIA STOJAK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, uchwalonej przez Sejm 17 października 2008 r. (Senat wprowadził jedną poprawkę do ustawy, Sejm zajmie się nią ponownie).

WIĘCEJ STRONA D7

FIRMA | EKSPORT | Transakcje w obcej walucie

Kiedy należy dokonać przeliczenia Rozliczenie zobowiązań pieniężnych w walutach obcych będzie się odbywać według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wymagalności roszczenia. umowie podpisanej z kontrahentem postanowiliśmy, że wszystkie należności między nami będą wyrażane W w euro. Nie wykluczyliśmy jednak możliwości ich spłaty w złotówkach. Po jakim kursie będę musiał przeliczyć kwotę należną do zapłaty – z dnia powstania należności czy z dnia, w którym będę chciał dokonać zapłaty – pyta przedsiębiorca z Kalisza. Po wejściu w życie zmienionych przepisów przelicza nie zobowiązań pieniężnych w walutach obcych na złote odbywać się będzie według średniego kursu Narodowe go Banku Polskiego z dnia wymagalności roszczenia. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel będzie mógł żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia, w którym zapłata jest dokonana. Zgodnie z nowymi regulacjami,

w przypadkach gdy zobowiązanie pieniężne będzie wyrażone w obcym pieniądzu, dłużnik będzie mógł spełnić świadczenie w walucie polskiej tylko gdy ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna nie zastrzegają zapłaty w walucie obcej. Zastrzeżenie to ma się odnosić jedynie do zapłaty. Oznacza to, że określenie wysokości świadczenia może nastąpić przy użyciu dowolnej waluty, a przedsiębiorca może spłacić w złotówkach dług, którego wysokość określono w walucie obcej, chyba że klauzula umowna (lub inne źródło zobowiązania) nakazuje spełnienie świadczenia przy użyciu waluty obcej.■ ADAM MAKOSZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 i 2 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo dewizowe, uchwalonej 23 października 2008 r. (ustawa czeka na podpis prezydenta).

WIĘCEJ STRONA D8

Tygodniki Nowe Prawo PRAKTYKA i Nowe Prawo PRZEPISY dostępne co tydzień

wyłącznie dla prenumeratorów Jeśli nie masz prenumeraty Gazety Prawnej, tygodniki możesz kupić z e-wydaniem numerów, do których będą dołączone

www.egp.gazetaprawna.pl

n o w e

D

p r a w o

P R A K T Y K A

TEMAT TYGODNIA

2

SPECJALISTA GP WYJAŚNIA Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości Od 1 stycznia 2009 r. zmienią się zasady opodatkowania PIT transakcji związanych ze sprzedażą nieruchomości. To już druga zmiana przepisów w tym zakresie w ciągu dwóch lat. W konsekwencji przy sprzedaży nieruchomości od początku przyszłego roku będą obowiązywały trzy sposoby opodatkowania PIT. Decydujące znaczenie dla sposobu rozliczeń podatkowych będzie miała data nabycia zbywanego mieszkania bądź domu. Podatnicy, którzy kupili nieruchomość do końca 2006 roku, jej sprzedaż rozliczają na zasadach obowiązujących w ustawie o PIT do końca 2006 roku. Zapłacą więc 10-proc. PIT od przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości. Podatnicy, którzy nabyli lub nabędą nieruchomość w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., rozliczą jej sprzedaż na zasadach obowiązujących obecnie. Urząd skarbowy w tym przypadku pobierze 19-proc. PIT płacony od dochodu. I został nam trzeci przypadek, gdy podatnik sprzeda nieruchomość nabytą od 1 stycznia 2009 r. Wtedy też trzeba będzie zapłacić 19-proc. podatek od dochodu. EWA MATYSZEWSKA

Gazeta Prawna

JEŚLI MASZ PYTANIE DO EKSPERTA NAPISZ:

[email protected]

PODATNIK | PIT | Opodatkowanie sprzedaży mieszkań i domów

Czy nowe zasady obejmą domy kupione od 2009 r. Nowe przepisy ustawy o PIT w zakresie opodatkowania sprzedaży nieruchomości będą mieć zastosowanie do nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r.

dają nieruchomości nabyte do końca 2006 roku, stosują przepisy ustawy o PIT obowiązujące do 31 grudnia 2006 r. Zatem sposób rozliczenia, wysokość podatku i możliwość skorzystania z ulg podatkowych przy sprzedaży nieruchomości zależy od daty jej zakupu. Podatniczka w opisanym przypadku będzie musiała zastosować przepisy obowiązujące obecnie (ustawa o PIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.). Podatek od sprzedaży nieruchomości wynosi 19 proc. od dochodu, jeśli sprzedaż następuje przed upływem pięciu lat od momentu nabycia. Podatniczka miałaby możliwość skorzystania z ulgi meldunkowej, ale musiałaby być w sprzedawanej nieruchomości zameldowana na pobyt stały na co najmniej 12 miesięcy. Jeśli zamelduje się w tym lokalu przed końcem 2008 roku na pobyt stały, to nabędzie prawo do ulgi meldunkowej i będzie mogła z niej skorzystać (po upływie 12 miesięcy od momentu zameldowania) nawet w sytuacji, gdy sprzedaż nastąpi już 1 stycznia 2009 roku.■ EWA MATYSZEWSKA

odatniczka prosi o sprecyzowanie nowych przepisów ustawy P o PIT w zakresie zapłaty podatku od sprzedaży mieszkania. – Wiem, że od 1 stycznia 2009 r. podatnik będzie zwolniony z zapłaty podatku ze sprzedaży lokalu, gdy przeznaczy całą kwotę na budowę innej nieruchomości. Czy przepisy znowelizowanej ustawy o PIT dotyczą tylko mieszkań nabytych od 1 stycznia 2009 r. oraz takich, w których jest się zameldowanym na minimum 12 miesięcy, czy też wszystkich nabytych do 31 grudnia 2008 r. oraz takich, w których nie jest się zameldowanym – pyta pani Monika z Wrocławia w liście do redakcji GP. Dodaje, że w jej przypadku mieszkanie zostało nabyte w 2008 roku i nie jest w nim zameldowana. Na początek jedna bardzo ważna uwaga. Nowe przepisy ustawy o PIT, które wejdą w życie od 1 stycznia 2009 r. w zakresie opodatkowania zbycia nieruchomości, będą miały zastosowanie do rozliczenia sprzedaży nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r. Do nieruchomości nabytych między 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r., a sprzedawanych już od 1 stycznia 2009 r., trzeba będzie stosować przepisy ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym od początku 2007 roku do końca 2008 roku. Natomiast podatnicy, którzy będą sprzedawać lub sprze-

Tygodnik Prawa Gospodarczego

nr 225

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 8 ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. ■ Art. 21 ust. 1 pkt 126, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

PODATNIK | PIT | Ulgi przy sprzedaży nieruchomości

Czy pieniądze ze sprzedaży można przeznaczyć na kredyt Podatnik, który od 1 stycznia 2009 r. przeznaczy pieniądze ze sprzedaży nieruchomości w ciągu dwóch lat na spłatę kredytu, skorzysta z ulgi w PIT. dniu 3 stycznia 2009 r. podatW nik kupi mieszkanie i będzie chciał je od razu sprzedać. – Jeżeli uzyskane pieniądze przeznaczę na spłatę kredytu zaciągniętego w 2007 roku na budowę domu, to czy uda mi się uniknąć podatku – pyta pan Marek z Katowic w liście do redakcji GP. Tak. W takim przypadku podatnik nie będzie musiał zapłacić po -

datku, jeśli środki ze sprzedaży mieszkania kupionego w 2009 ro ku przeznaczy w ciągu dwóch lat na inne cele mieszkaniowe. W omawianym przypadku podatnika interesuje spłata kredytu. Przepisy znowelizowanej ustawy o PIT przewidują, że za wydatki poniesione na cele mieszkaniowe (uprawniające do skorzystania z ulgi w PIT) uważa się m.in. wydatki poniesione na spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego na cele mieszkaniowe przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia – w ban-

ku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Szwajcarii.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 11 ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

PODATNIK | PIT | Ulgi przy sprzedaży nieruchomości

Czy reinwestycja środków ze sprzedaży zwolni z podatku Podatnik, który w przyszłym roku sprzeda mieszkanie i kupi za te pieniądze kolejną nieruchomość, nie zapłaci podatku od uzyskanego dochodu. odatnik planuje w 2009 roku kupić mieszkanie, a po jego P sprzedaży wykupić inne. – Czy zwolniona z podatku będzie ta część dochodów, która zostanie przeznaczona na wykup mieszkania od spółdzielni na własność, np. sprzedaję mieszkanie kupione 3 stycznia 2009 r. i wykupuję od spółdzielni inne mieszkanie na własność – pyta pan Przemysław z Władysławowa w liście do redakcji GP. Tak. Podatnik w takim przy padku będzie mógł skorzystać

z nowej ulgi podatkowej, która za cznie obowiązywać 1 stycznia 2009 r. i będzie mieć zastosowa nie do nieruchomości nabytych od tej daty. Przepisy znowelizowanej ustawy o PIT przewidują, że dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany z tej

transakcji został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe. Za wydatki na własne cele mieszkaniowe będą uważane m.in. wydatki poniesione na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 11 ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

PODATNIK | PIT | Nowa ulga mieszkaniowa

Czy sprzedaż nieruchomości ze spadku z 2008 roku podlega PIT Sprzedając nieruchomość otrzymaną w spadku w 2008 roku przed upływem pięciu lat, trzeba zapłacić 19-proc. PIT. odatnik otrzymał w spadku w 2008 roku nieruchomość i teP raz chce ją sprzedać. – Czy w sytuacji, kiedy otrzymane ze sprzedaży nieruchomości środki w całości zainwestuję w nową nieruchomość, mogę skorzystać z ulgi w PIT – pyta pan Maciej z Sopotu. N i e s t e t y , p o d a t n i k w tym przy padku nie skorzysta z nowej ulgi mieszkaniowej.

■

Prawa i obowiązki małżonka przedsiębiorcy

■

Obowiązki zarządu niewypłacalnej spółki kapitałowej

Będzie ona bowiem przysługiwała tylko przy sprzedaży nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r. Nieruchomości nabyte w drodze spadku w 2007 i 2008 roku i sprzedane przed upływem pięciu lat będą podlegać opodatkowaniu PIT. Podatek w tym przypadku wyniesie 19 proc. od dochodu. Podatnik mógłby przy sprzedaży skorzystać z ulgi meldunkowej. Jednak, aby z tego zwolnienia skorzystać, trzeba być zameldowanym w sprzedawanej nieruchomości przez co najmniej 12 miesięcy. Jeśli podatnik przed końcem 2008 roku

zamelduje się w odziedziczonej nieruchomości na pobyt stały, to nabędzie prawo do ulgi meldunkowej i będzie mógł z niej skorzystać (po upływie 12 miesięcy od momentu zameldowania) nawet w sytuacji, gdy sprzedaż nastąpi już w styczniu 2009 r.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 10, art. 21 ust. 1 pkt 126, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Dziś 18 listopada 2008 r.

n o w e

nr 225

p r a w o

P R A K T Y K A

..

3

opodatkowanie sprzedaży nieruchomości.

D

PODATNIK | PIT | Zwolnienia przy sprzedaży nieruchomości

PODATNIK | PIT | Warunki uprawniające do ulg

Czy z ulgi meldunkowej będzie można korzystać po 2009 roku

Czy przy uldze konieczne zameldowanie na stałe

Podatnik, który do końca 2008 roku nabędzie prawo do ulgi meldunkowej, będzie mógł z niej skorzystać również wtedy, gdy nieruchomość sprzeda od 1 stycznia 2009 r.

Podatnik, który chce przy sprzedaży nieruchomości skorzystać z ulgi meldunkowej w PIT, musi być zameldowany w zbywanej nieruchomości przez co najmniej 12 miesięcy na pobyt stały.

zapłacić podatku – pyta pan Piotr z Kielc w liście do redakcji GP. Podatnik będzie mógł skorzystać z ulgi, ale nie tej związanej z reinwestycją środków na inne cele mieszkaniowe, lecz tej związanej z zameldowaniem w zbywanej nieruchomości. Z ulgi tej skorzysta tylko wówczas, gdy mieszkanie sprzeda we wrześniu 2009 r. Z ulgi mieszkaniowej, o której wspomina podatnik w pytaniu, nie będzie mógł skorzystać. To zwolnienie będzie przysługiwać tylko przy zbyciu nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r. Do rozliczenia nieruchomości nabytych w 2008 roku podatnik musi zastosować przepisy ustawy o PIT obowiązujące od 1 stycznia 2007 r. do 31

odatnik chciałby sprzedać mieszkanie, które deweloper P oddał do użytkowania w sierpniu 2007. Akt notarialny był podpisany w czerwcu 2008 r. Podatnik zameldował się w mieszkaniu w sierpniu 2008 r. – Chciałbym sprzedać mieszkanie w styczniu 2009 r. Czy wówczas mogę skorzystać z ulgi i przeznaczyć pieniądze ze sprzedaży na inne mieszkanie w ciągu dwóch lat i nie

grudnia 2008 r. Skoro podatnik zameldował się w mieszkaniu w sierpniu 2008 r., to jeśli sprzeda je po upływie 12 miesięcy od momentu zameldowania, nie wystąpi konieczność zapłaty 19-proc. PIT od dochodu. Jeśli zatem podatnik chce uniknąć podatku od tej transakcji, powinien poczekać do września. Sprzedając mieszkanie w styczniu 2009 r., podatnik będzie musiał zapłacić podatek.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 21 ust. 1 pkt 126 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

PODATNIK | PIT | Rozliczenie sprzedaży nieruchomości

Czy jest sposób na uniknięcie podatku od sprzedaży działki Podatnik, który chce uniknąć podatku od sprzedaży nieruchomości, powinien z jej sprzedażą odczekać pięć lat od momentu jej nabycia.

zakup nowego mieszkania na własne cele mieszkaniowe. – Czy będzie przysługiwała mi jakakolwiek ulga podatkowa przy tej transakcji – pyta pan Remigiusz z Lublina w liście do redakcji GP. Podatnikowi nie będzie przysługiwała żadna ulga podatkowa. Od sprzedaży działki przed upływem pięciu lat od jej nabycia będzie musiał zapłacić 19-proc. PIT. Bez

odatnik kupił działkę w lutym 2007 r. Sprzedaż działki nastąpi w styczniu 2009 r. Cały dochód uzyskany ze sprzedaży tej nieruchomości zostanie przeznaczony na

P

znaczenia pozostaje tu fakt, że podatnik środki ze sprzedaży przeznaczy na zakup mieszkania.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

d czerwca 2005 roku podatniczka jest właścicielem mieszO kania. Mąż podatniczki został zameldowany w mieszkaniu w czerwcu 2008 r. – Czy jeśli dokonam darowizny mieszkania w roku 2008 na rzecz męża i mąż sprzeda mieszkanie w czerwcu 2009 r. (po 12 miesiącach zameldowania i 6 miesiącach bycia właścicielem), będzie mógł skorzystać z ulgi meldunkowej – pyta pani Grażyna z Włocławka w liście do redakcji. Tak, mąż będzie mógł skorzystać z ulgi meldunkowej przy sprzedaży mieszkania. Trzeba pamiętać, że aby z tej ulgi skorzystać w 2009 roku, trzeba do niej nabyć prawo do końca 2008 roku. Co oznacza nabycie prawa? Oznacza to konieczność zameldowania się na pobyt stały w zbywanej nieruchomości do 31 grudnia 2008 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi do nowelizacji ustawy o PIT, która wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r., do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie o PIT w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Przepisy ustawy o PIT – które znajdą zastosowanie w omawianym przypadku – przewidują, że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane m.in. z odpłatnego zbycia lokalu lub domu, jeżeli podatnik był zameldowany w budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Podatnik, który chce skorzystać z ulgi meldunkowej, musi: zameldować się na co najmniej 12 miesięcy na pobyt stały w mieszkaniu lub domu przed datą zbycia; być właścicielem mieszkania lub budynku (nie posiadając tytułu własności, podatnik nie mógłby w ogóle dokonać takiej transakcji); w terminie 14 dni od dnia zbycia złożyć oświadczenie w urzędzie skarbowym, że spełnia warunki do zwolnienia. W analizowanym przypadku podatnicy muszą również pamiętać o rozliczeniu podatku od spadków i darowizn w związku z darowizną mieszkania. Małżonkowie będą mogli skorzystać ze zwolnienia od podatku od darowizn.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 8 ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (czeka na podpis prezydenta). ■ Art. 21 ust. 1 pkt 126, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

PODATNIK | PIT | Źródła przychodów przy obrocie nieruchomościami PODATNIK | PIT | Nowe zasady opodatkowania

Czy można poczekać na ulgę mieszkaniową do 2009 roku Podatnik, który chce sprzedać mieszkanie nabyte w 2008 roku, nie ma co czekać na nową ulgę mieszkaniową. To zwolnienie będzie miało zastosowanie tylko do nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r.

kaniowy – pyta pani Jagoda z Wrocławia w liście do redakcji. Podatniczka w pytaniu myli dwie ulgi: meldunkową – obowią zującą w przepisach ustawy o PIT od 1 s t y c z n i a 2 0 0 7 r . d o 3 1 g r u d nia 2008 r. oraz ulgę mieszkanio wą, która będzie obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. W opisanym przypadku podatnicy będą mogli co najwyżej skorzystać z ulgi meldunkowej. Ulga mieszkaniowa nie będzie im przysługiwać w żadnym przypadku, bo mąż podatniczki otrzymał mieszkanie w spadku w 2008 roku. Nowa ulga mieszkaniowa będzie mieć zastosowanie tylko do nieruchomości nabytych lub otrzymanych od 1 stycznia 2009 r. Co ważne, jeśli podatniczka wraz z mężem będzie chciała skorzystać z ulgi meldunkowej, to ze

ąż podatniczki jest właścicielem mieszkania, w którym M obecnie mieszkają. Obecnie mąż otrzymał w spadku mieszkanie (kawalerkę) po ojcu. – Chcemy kupić większe mieszkanie i na ten cel przeznaczyć pieniądze ze sprzedaży kawalerki. Czy jeśli teraz mąż zamelduje się w odziedziczonej kawalerce i ze sprzedażą poczekamy do stycznia 2009 r., kiedy ma wejść ulga mieszkaniowa, to będzie można wykorzystać te pieniądze ze sprzedaży kawalerki na inny cel miesz-

Tygodnik Prawa Administracyjnego

sprzedażą kawalerki będą musieli poczekać 12 miesięcy od momentu zameldowania się w niej. Aby przy sprzedaży nieruchomości nie zapłacić podatku w zbywanej nieruchomości, podatnik musi być bowiem zameldowany na co najmniej 12 miesięcy. Jeśli podatnicy zdecydują się na sprzedaż przed upływem 12 miesięcy, będą musieli zapłacić podatek dochodowy. Będzie tak nawet wtedy, gdy pieniądze ze sprzedaży podatnicy przeznaczą na kupno większego mieszkania.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 21 ust. 1 pkt 126, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy ważny jest moment sprzedaży działki Jeśli podatnik sprzedaje nieruchomość przed upływem pięciu lat od momentu jej nabycia, będzie musiał zapłacić podatek. kwietniu 2008 r. podatniczka dostała od mamy w darowiźW nie działkę budowlaną. – Chcę ją sprzedać w 2009 roku. Czy będę zwolniona z podatku w wysokości 19 proc. przy sprzedaży tej działki – pyta pani Julia z Poznania. Podatniczka będzie musiała zapłacić podatek od takiej sprzedaży. Zgodnie z ustawą o PIT, źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

■

Zasady przeprowadzania kontroli przez wójta i radę gminy

■

Reprezentacja jednostek samorządu terytorialnego w spółkach

d) innych rzeczy, – jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. W konsekwencji sprzedaż działki otrzymanej w darowiźnie w 2008 roku przed upływem pięciu lat podlega PIT.■ EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 30e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Środa 19 listopada 2008 r.

n o w e

D

p r a w o

P R A K T Y K A

nr 225

podatki

4

PODATNIK | VAT | Nieruchomości

FIRMA | VAT | Obniżenie podatku należnego

Czy sprzedaż działek jest opodatkowana

Czy urząd może żądać kaucji

Sprzedaż działek rolnych z majątku osobistego podatnika nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

licznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Jak wynika jednak z orzeczeń sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, aby rozstrzygnąć, czy osoba jest podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, trzeba wziąć pod uwagę, czy czynności przez nią wykonywane są czynnościami w charakterze podatnika VAT. A zatem, jeśli osoba dokonuje dostawy towarów lub świadczy usługi poza prowadzoną działalnością gospodarczą, nie jest podatnikiem VAT w tym zakresie. Co więcej, aby uznać czynność za działalność gospodarczą, trzeba wykazać również, że podatnik w momencie nabycia działał z zamiarem dalszej odsprzedaży. W przypadku pana Mariusza nie może być zatem mowy o działalności gospodarczej, więc sprzedawane przez niego działki nie podlegają VAT. Potwierdzenie takiego stanowiska znajdujemy w najnowszym orzecznictwie WSA w Łodzi (sygn. akt I SA/Łd 622/08, nieprawomocny).■ ŁUKASZ ZALEWSKI

1991 roku nabyłem działkę rolną do majątku osobistego. W związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego gminy w 2005 r. działka ta stała się działką budowlaną. Nabywając działkę, nie miałem zamiaru jej sprzedawać. Dopiero po zmianie planu zdecydowałem, że podzielę ją na pięć mniejszych, i w 2006 r. sprzedałem cztery. Czy sprzedaż tych działek podlega VAT? – pyta pan Mariusz z Łomży w liście do redakcji. Nie. Sprzedaż działek rolnych z majątku osobistego podatnika, których nie nabył z zamiarem dalszej odsprzedaży, nie podlega opodatkowaniu VAT. Organy podatkowe twierdzą, że sprzedaż działek, nawet przez osoby fizyczne, należy zaliczyć do działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców, usługodawców, w tym m.in. rolników również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w oko-

W

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późń. zm.).

Czy jest możliwa ulga bez wiedzy dłużnika mógł skorygować swój podatek należny, jeśli uprawdopodobni, że wierzytelność jest nieściągalna. Nieściągalność będzie uprawdopodobniona, jeśli nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego na fakturze lub w umowie. Nie jest to jednak jedyny warunek, który musi spełnić podatnik, aby skorzystać z ulgi na złe długi. Jednym z warunków określonych w nowym art. 89a ust. 2 i 3 ustawy o VAT jest konieczność zawiadomienia dłużnika o zamiarze skorygowania podatku. Artykuł 89a ust. 3 określa, że warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia. Jeśli więc pan Wojciech nie będzie w stanie zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku, to nie będzie on mógł skorzystać z ulgi na złe długi.■ ŁUKASZ ZALEWSKI

łużnik nie zapłacił faktury wystawionej cztery miesiące temu. Chciałbym jednak skorzystać z ulgi na złe długi, jeśli dłużnik w dalszym ciągu nie będzie płacił. Mimo kilku prób nie udało mi się skontaktować z dłużnikiem. Czy jeśli dłużnik nie będzie płacił przez kolejne miesiące, to będę mógł skorygować swój podatek należny? – pyta pan Wojciech z Jeleniej Góry. To zależy. Jeśli minie sześć miesięcy od dnia wystawienia faktury, a dłużnik nie zapłaci kwoty wynikającej z faktury VAT, to podatnik będzie mógł skorygo wać swój podatek należny, pod warunkiem że zawiadomi dłużni ka o z a m i a r z e s k o r y g o w a n i a p o datku. Jeśli podatnik nie otrzyma potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, to nie będzie mógł skorzystać z ulgi na złe długi w kształcie po noweliza c j i u s t a w y o VAT. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o VAT, która zacznie obowiązywać 1 grudnia, podatnik będzie

D

Tygodnik Prawa Pracy

półka w złożonej korekcie VAT7 wykazała nadwyżkę podatku S naliczonego nad należnym i kwotę do zwrotu na rachunek bankowy w terminie 60 dni. Do korekty deklaracji dołączyła wniosek o dokonanie zwrotu podatku w terminie 60 dni. Urząd zażądał jednak od podatnika kaucji gwarancyjnej w wysokości 250 tys. zł. Czy urząd miał prawo żądać kaucji? – pyta pani Grażyna z Konina w liście do redakcji. Nie. Żądanie kaucji gwarancyj nej od nowych podatników VAT UE jest niezgodne z prawem wspólnotowym. Europejski Trybunał Sprawiedliwości potwierdził to w sprawie Alicji

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 44 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (część przepisów ma wejść w życie 1 grudnia).

Sosnowskiej. W związku z tym urząd musi zwrócić podatek w ciągu 60 dni bez konieczności wpłacenia kaucji. Kaucja gwarancyjna dotyczy wyłącznie podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w VAT. Kaucja ta zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT zostanie zlikwidowana. Do końca listopada organy podatkowe mogą jednak żądać od nowych podatników VAT, którzy wystąpią o zwrot VAT w ciągu 60 dni, zabezpieczenia w postaci kaucji gwarancyjnej. Brak kaucji, zgodnie z ustawą o VAT, oznacza, że urząd zwróci podatek dopiero po 180 dniach. Wynika to wprost z art. 97 ust. 5 ustawy o VAT. Nałożenie kaucji na podatników rozpoczynających działalność jest jednak niezgodne z prawem wspólnotowym, a zatem podatnicy mogą powoływać się na przepisy dyrektywy oraz wyrok ETS w sprawie Alicji Sosnowskiej, który jest dla nich korzystny.

Trybunał uznał bowiem, że wydłużenie do 180 dni terminu zwrotu różnicy podatku naliczonego nad należnym nowym podatnikom zarejestrowanym jako podatnicy VAT UE jest niezgodne z prawem wspólnotowym. A zatem urząd skarbowy powinien zwrócić pani Grażynie VAT w terminie 60 dni bez wpłacania kaucji gwarancyjnej. Niezgodność art. 97 ust. 5 z przepisami Dyrektywy 2006/112/We potwierdzają także polskie sądy administracyjne, np. WSA w Gdańsku (sygn. akt I SA/Gd 271/08, nieprawomocny).■ ŁUKASZ ZALEWSKI

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 97 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późń. zm.). ■ Art. 18 ust. 4 Dyrektywy Rady 77/388/EWG. ■ Art. 183 Dyrektywy 2006/112/WE.

PODATNIK | VAT | Obniżenie podatku należnego

Czy trzeba mieć potwierdzenie korekty W przypadku udzielenia rabatu podatnik może odliczyć VAT, gdy wystawił fakturę korygującą kontrahentowi, nawet jeśli nie posiada potwierdzenia odbioru. półka udzieliła rabatu swojemu kontrahentowi na zakup towaS rów, w związku z czym wystawiła

PODATNIK | VAT | Wierzytelności

Jeśli podatnik nie zawiadomi dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego, nie będzie mógł skorzystać z ulgi na złe długi.

Urząd musi zwrócić nowemu podatnikowi VAT UE kwotę różnicy podatku naliczonego nad należnym na ogólnych zasadach, czyli bez złożenia kaucji gwarancyjnej.

fakturę korygującą i przesłała ją pocztą kontrahentowi. Czy jeśli kontrahent nie potwierdził odbioru korekty faktury, to spółce w takiej sytuacji przysługuje prawo do odliczenia VAT – pyta pan Jarosław ze Szczecina. Tak. Podatnikowi będzie przy sługiwało prawo do obniżenia po datku należnego. Obecnie wymóg potwierdzenia odbioru faktury korygującej znajduje się w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie m.in. wystawiania

faktur (Dz.U. z 2005 r. nr 95, poz. 798). Umieszczenie warunku mającego wpływ na odliczenie podatku od towarów i usług jest jednak niekonstytucyjne, co stwierdził Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt U 6/06). Wyrok Trybunału dotyczył jednak nie samego wymogu, ale jego umieszczenia w rozporządzeniu. Trybunał zalecił więc ustawodawcy, aby przenieść przepis do ustawy. Ma to duże znaczenie dla podatników, ponieważ przeniesienie wymogu potwierdzenia odbioru faktury korygującej do ustawy o VAT będzie oznaczać, że organy podatkowe prawdopodobnie będą odmawiały podatnikom prawa do odliczenia VAT, jeśli podatnik nie okaże potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez kontrahenta. Podatnikom będzie jednak przysługiwało prawo do odliczenia

VAT, ponieważ wymóg ten jest niezgodny m.in. z art. 73 Dyrektywy 112, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych (sygn. akt I SA/Bd 249/08 oraz sygn. akt III SA/Wa 172/08, III SA/Wa 655/08, III SA/Wa 1587/08, nieprawomocne). W wyrokach tych sądy przyznają, że wymóg ten narusza zasadę neutralności VAT (podatnik musi ponieść ciężar podatku) oraz zasadę proporcjonalności (środek w postaci potwierdzenia odbioru jest nieproporcjonalny do celu, jakim jest zabezpieczenie przez oszustwem podatnika).■ ŁUKASZ ZALEWSKI

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 73 Dyrektywy 2006/112/We.

PODATNIK | VAT | Zabezpieczenia majątkowe

Czy można dostać zwrot VAT w 60 dni Podatnik, który będzie chciał dostać zwrot VAT w ciągu 60 dni, będzie musiał złożyć zabezpieczenie majątkowe, jeśli urząd uzna, że zasadność żądanego zwrotu VAT wymaga sprawdzenia. niosek o zwrot VAT złożyłam 13 listopada. Urząd W skarbowy uznał jednak, że zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania. W związku z tym urząd podjął czynności sprawdzające. Czy po wejściu w życie nowelizacji ustawy o VAT będę mogła dostać zwrot w ciągu 60 dni, mimo że urząd chce spraw-

■

Jak obliczyć wysokość zasiłku dla pracownika

■

Tryb awansu zawodowego nauczycieli

dzić zasadność zwrotu? – pyta pani Janina z Legnicy. Tak. Podatnik będzie mógł do stać zwrot VAT w terminie 60 dni, mimo podjęcia czynności spraw dzających przez urząd, pod warunkiem że złoży zabezpieczenie ma jątkowe w wysokości wnioskowa nego zwrotu podatku. Urząd będzie mógł żądać zabezpieczenia od wszystkich podatników, którzy będą chcieli zwrotu VAT w przypadku, gdy urząd uzna, że zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania. Oznacza to dla podatników, że mogą otrzymać zwrot w ciągu 60 dni, jeśli złożą zabezpieczenie w wysoko-

ści żądanego zwrotu. Gdy urząd zweryfikuje rozliczenia podatnika i okaże się, że podatnik miał prawo żądać zwrotu VAT, urząd wypłaci podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia podatku lub rozłożenia go na raty.■ ŁUKASZ ZALEWSKI

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 42 ustawy z 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (część przepisów ma wejść w życie 1 grudnia).

Czwartek 20 listopada 2008 r.

n o w e

nr 225

p r a w o

P R A K T Y K A

D

praca...

5

PRACOWNIK | RODZICIELSTWO | Urlop macierzyński

PRACOWNIK | STOSUNEK PRACY | Zawieszenie emerytury

Na jakim stanowisku trzeba zatrudnić pracownika po powrocie Pracownik powracający po urlopie macierzyńskim powinien być dopuszczony do pracy na dotychczasowym stanowisku lub równorzędnym ze stanowiskiem zajmowanym przed urlopem.

ku urlopu wychowawczego, po którym pracodawca miał obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem. Zmienione przepisy kodeksu pracy gwarancję tę wyraźnie odnoszą także do osób powracających z urlopów macierzyńskich oraz urlopów na warunkach urlopu macierzyńskiego. Zasadą więc będzie, że pracodawca powinien dopuścić pracownika powracającego z takiego urlopu do pracy na stanowisku dotychczasowym. Pracownik zachowa także prawo do wynagrodzenia, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

racownica naszego banku powróci w styczniu do pracy po P urlopie macierzyńskim. Przed urlopem była zatrudniona na stanowisku opiekuna klienta, a po powrocie zamierzamy powierzyć jej obowiązki kasjera. Czy to prawda, że w zmienionym stanie prawnym trzeba będzie dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku – pyta p. Marta z Garwolina. Tak. Nowelizacja kodeksu pracy, którą zajmował się ostatnio Senat, gwarantuje pracownikowi po za kończeniu urlopu macierzyńskiego prawo powrotu na dotychczasowe stanowisko. Do tej pory kodeks pracy wyrażał taką gwarancję wprost w przypad-

W czasie nieobecności pracownika mogą jednak zaistnieć różne okoliczności, które uniemożliwiają wykonywanie przez niego dotychczasowej pracy. W takim przypadku pracodawca powinien dopuścić pracownika do pracy na stanowisku równorzędnym z poprzednio zajmowanym lub na innym odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. W opisanej sytuacji pracownica powinna powrócić na stanowisko opiekuna klienta, a gdyby było to niemożliwe, pracodawca powinien ją dopuścić do pracy na stanowisku równorzędnym lub innym odpowiadającym jej kwalifikacjom zawodowym.■ DANUTA KLUCZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, uchwalonej 17 października 2008 r. (senackimi poprawkami do innych przepisów zajmie się jeszcze Sejm).

Czy odprawa przepadnie Pracownik, który rozwiązał stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę, ma prawo do odprawy emerytalnej, nawet jeśli zostanie ona później zawieszona. ozwiązałam z pracodawcą umowę o pracę na mocy poR rozumienia stron w związku z przejściem na emeryturę. Kilka dni później zawarliśmy nową umowę o pracę. Ze względu na wysokie wynagrodzenie prawo do emerytury zostało zawieszone. Czy mam prawo do odprawy emerytalnej – pyta pani Genowefa z Wałbrzycha. Tak, doszło bowiem do rozwią zania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Natomiast gdyby pracownik nie rozwiązał umowy o pracę po ustaleniu prawa do emerytury i nie pobierał emerytury, przysługiwałoby mu prawo do odprawy z chwilą rozwiązania umowy o pracę i rozpoczęcia od tego czasu pobierania emerytury. Warto przypomnieć, że informacja

o ustaniu zatrudnienia (w przypadku pracownika) ma istotne znaczenie przy podejmowaniu przez ZUS decyzji dotyczącej wypłaty przyznanej emerytury. Prawo do niej ulega zawieszeniu, niezależnie od wysokości osiąganego przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu kontynuowanego zatrudnienia, bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał ją bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. Jeśli więc przyszły emeryt wciąż pracuje w tej samej firmie, w której był zatrudniony w momencie składania wniosku, ZUS wprawdzie przyzna mu emeryturę, ale nie będzie jej wypłacał. Rozpocznie jej wypłacanie od miesiąca, w którym udokumentowane zostanie rozwiązanie stosunku EWA DRZEWIECKA pracy.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 92 1 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn.zm.).

PRACOWNIK | RODZICIELSTWO | Urlop macierzyński

Kiedy praca odpowiada kwalifikacjom zawodowym Jeżeli pracodawca nie może po urlopie macierzyńskim dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, to inna praca musi odpowiadać jego kwalifikacjom zawodowym.

rym nie mogę wykorzystać swoich dotychczasowych kwalifikacji. Czy to prawda, że po zmianie przepisów prawnych pracodawca będzie musiał uwzględnić kwalifikacje zawodowe pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego – pyta p. Jolanta z Głuchołaz Tak. Po wejściu w życie znowe lizowanych przepisów kodeksu pracy pracodawca, wywiązując się ze swojej powinności wobec pra cownika powracającego z urlopu macierzyńskiego, będzie musiał pamiętać, że dopuszczenie go do pracy na innym stanowisku niż dotychczasowe lub równorzędne

rzed urlopem macierzyńskim byłam zatrudniona na samoP dzielnym stanowisku specjalisty analityka. Wskutek zmiany organizacji w naszym zakładzie powrót na to stanowisko będzie raczej niemożliwy i pracodawca zamierza zatrudnić mnie w dziale dystrybucji. Jest to stanowisko mniej opłacane i niewymagające żadnych specjalnych umiejętności, na któ-

oceniane jest według dodatkowe go kryterium. Poza tym bowiem, że pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu, inna praca będzie musiała odpowiadać jego kwalifikacjom zawodowym. Jeżeli chodzi o ocenę tego kryterium, to może ono rodzić pewne wątpliwości, gdyż kodeks pracy nie wyjaśnia bliżej, jaka praca jest odpowiednia ze względu na kwalifikacje pracownika. Z uwagi jednak na to, że wymóg ten dotyczy także innych sytuacji, na tle których utrwaliła się określona wykładnia

w orzecznictwie SN, wydaje się zasadne, aby korzystać z tego dorobku także w sytuacji, gdy pracownik powracać będzie do pracy z urlopu macierzyńskiego. Według dotychczasowego orzecznictwa wymóg odpowiedniej pracy nie jest spełniony, gdy do jej wykonywania pracownik nie posiada niezbędnych kwalifikacji. Dotyczyć to będzie zarówno pracy rażąco odbiegającej od posiadanych kwalifikacji zawodowych, jak i powierzenia stanowiska pracy o większym zakresie odpowiedzialności, która przekracza możliwości pracownika. Z drugiej strony nie może być to również praca,

przy której kwalifikacje posiadane przez pracownika nie są potrzebne. Innymi słowy, nie można powierzać pracownikowi wykwalifikowanemu pracy niewymagającej jakichkolwiek kwalifikacji zawodowych lub takiej, która godzi w jego autorytet i obniża prestiż wykonywanego przez niego zawodu.■ DANUTA KLUCZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy uchwalonej 17 października 2008 r. (senackimi poprawkami do innych przepisów zajmie się jeszcze Sejm).

PRACOWNIK | STOSUNEK PRACY | Wypowiedzenie

Czy drobne błędy pracownika uzasadniają zwolnienie Nawet drobne błędy pracownika pojawiające się w trakcie długiego okresu upoważniają pracodawcę do wypowiedzenia umowy o pracę.

Tak. Nie budzi wątpliwości, że pracodawca ma prawo oczekiwać, iż pracownik będzie wykonywał swoje obowiązki z należytą sumiennością i starannością oraz wykaże wymaganą dbałość o dobro zakładu pracy. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 4 listopada 2008 r. Uznaną od dawna w orzecznictwie sądowym przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest nienależyte wykonywanie obowiązków pracowniczych. Problem jednak w tym, że wypowiedzenie umowy o pracę nie jest pozostawione wyłącznie uznaniu pracodawcy i podlega istotnej reglamentacji z uwagi na wymóg jego

racownik zatrudniony w dziale księgowości naszej firny od P dłuższego czasu popełnia błędy rachunkowe. Nie są to poważne uchybienia, ale sumując je istotnie wpływają na jakość pracy w tym dziale. Ustne upomnienia nie dały efektu, a więc postanowiłem wypowiedzieć mu umowę o pracę. Czy przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę mogą powstawać przez długi okres – pyta p. Kazimierz z Warszawy.

Moja firma

zasadności. Jest bezsporne, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi być konkretna i rzeczywista. Praktyka zakładowa tworzy jednak różne sytuacje. Toteż na gruncie wykładni klauzuli zasadności wypowiedzenia umowy o pracę może powstać wątpliwość, czy przyczyną taką mogą być także małe uchybienia pracownika notorycznie powtarzające się w dłuższym okresie. Twierdzącej odpowiedzi udzielił Sąd Najwyższy w wyroku z 4 listopada 2008 r., II PK 82/2008. Kodeks pracy nie określa bowiem, a tym bardziej nie limituje czasu, jaki musi upłynąć od naruszenia obo-

■

Kiedy fiskus zawiesi postępowanie podatkowe

■

Jak sprawdzić kontrahenta

wiązków przez pracownika do dnia wypowiedzenia mu umowy o pracę, jak ma to miejsce w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W tym drugim przypadku uczynienie użytku przez pracodawcę z przysługującego mu uprawnienia jest ograniczone czasowo i po upływie jednego miesiąca od uzyskania wiadomości o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy pracodawca traci to uprawnienie. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę będącego zwykłym sposobem ustania zatrudnienia nie ma potrzeby motywowania praco-

dawcy do szybkiej reakcji. W jego gestii pozostaje bowiem ocena, jak długo chce zatrudniać pracownika, który nie wywiązuje się ze swoich obowiązków należycie. Pracodawca może jednak powołać się tylko na przyczynę aktualną, dlatego istotne jest w takim przypadku, aby upływ czasu nie zdezaktualizował przyczyny zawartej w wypowiedzeniu umoDANUTA KLUCZ wy o pracę.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 30 par. 1 pkt 2 i par. 4 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czwartek 20 listopada 2008 r.

n o w e

D

p r a w o

P R A K T Y K A

nr 225

praca

6

PRACOWNIK | KONTROLA | Sprawdzanie trzeźwości

PRACOWNIK | DYSKRYMINACJA | Prawa pracowników

Czy można zmusić do badań alkomatem

Czy pracownik pomagający koledze może liczyć na ochronę

Pracodawca nie może zmusić pracownika, aby ten poddał się badaniom alkomatem, pozwolił sobie pobrać krew lub dał próbkę moczu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami tylko pracownik ma prawo domagać się przeprowadzenia badań na zawartość alkoholu.

Pracownik, który udzielił wsparcia innej osobie, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania, nie może ponosić jakichkolwiek ujemnych konsekwencji z tego tytułu.

dawca może sporządzić protokół zdarzenia, wskazując w nim dowody mające świadczyć o nietrzeźwości pracownika. Należy w takim wypadku wskazać jak największą liczbę świadków zdarzenia, których podpisy powinny znaleźć się pod wzmiankowanym protokołem. Trzeba udostępnić go także pracownikowi podejrzanemu o spożywanie alkoholu. Powinien mieć on prawo do ustosunkowania się do stawianego mu zarzutu. Zdaniem Sądu Najwyższego brak wyników badań alkomatem nie umniejsza wartości i mocy dowodowej pozostałych dowodów, czyli np. protokołu potwierdzonego przez świadków zdarzenia. W pewnych sytuacjach pracownik może być jednak poddany badaniu swojego stanu trzeźwości, nawet wbrew swojej woli. Chodzi o przypadki, gdy pracownik podejrzewany o pracę w stanie nietrzeźwości może narazić na utratę życia lub zdrowia inne osoby, np. jest kierowcą, operatorem maszyn itp. W takich sytuacjach pracodawca ma obowiązek powiadomić policję, która ma możliwości i środki prawne pozwalające na stwierdzenie stopnia trzeźwości pracownika. Ustalenie, że pracownik był pijany (na przykład na podstawie badań, opinii świadków lub zachowania się podwładnego, po uprzednim sporządzeniu protokołu), stanowi dowód ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych. W takiej sytuacji pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym (art. 52 kodeksu pracy).■

zef zmiany w zakładzie pracy, w którym pracuję, wyczuł od S jednego z pracowników zapach alkoholu i zgłosił ten fakt kierownikowi. Kolega zgodził się na badanie przy użyciu zakładowego alkomatu. Wynik badania wykazał, że miał on ponad pół promila alkoholu we krwi. Kierownik zażądał, aby wszyscy pozostali pracownicy zmiany poddali się takim badaniom. Czy musieliśmy się na to zgodzić – pyta pan Andrzej z Konina. Nie. Przepisy prawa pracy prak tycznie uniemożliwiają pracodaw cy przeprowadzenie jakichkol wiek badań trzeźwości pracowni ka bez jego zgody. Tylko pracow nik ma prawo domagać się przeprowadzania badań na za wartość alkoholu i to na koszt pra codawcy, np. w sytuacji gdy został odsunięty lub niedopuszczony do pracy z powodu podejrzenia o nie trzeźwość. Pracodawca może jednak przedstawić wielu świadków i dowody, które potwierdzą, że pracownik był jednak pijany, np. czuć było od niego zapach alkoholu, mówił nieskładnie i bełkotliwie, wykonywał nieskoordynowane ruchy itp. Sąd Najwyższy w wyroku z 24 maja 1985 r. stwierdził, że wprawdzie pracownik nie ma obowiązku poddania się na żądanie portiera badaniu przy użyciu probierza trzeźwości, jednak odmowa poddania się takiemu badaniu nie polepsza sytuacji pracownika (I PRN 39/85, OSNC z 1986 r. nr 1-2, poz. 23). Jeśli pracownik nie zgodzi się na przeprowadzenie badań, praco-

PODSTAWA PRAWNA ■ Par. 1–4 i 9 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz.U. nr 25, poz. 117).

asza spółka preferuje dyspozyN cyjnych pracowników. Obowiązuje więc niepisana zasada, że pracownice jako aktualne lub potencjalne matki są pomijane przy awansach zawodowych i w mniejszym stopniu korzystają z funduszu nagród. Jako kierownik działu personalnego nie popieram tej polityki i zamierzam pomóc jednej z pracownic, która chce się przeciwstawić tej praktyce. Czy to prawda, że po zmianie przepisów prawa także osoba pomagająca nie będzie mogła ponosić żadnych konsekwencji z tego tytułu – pyta pan Mieczysław z Opola. Tak. Różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika ze

względu na płeć, którego skutkiem jest niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń zwią zanych z pracą, stanowi naruszenie zasady równego traktowania. W takim przypadku pracownik ma prawo domagać się od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę na podstawie odrębnych przepisów. Dotychczas kodeks pracy w razie skorzystania przez pracownika z przysługujących mu uprawnień statuował ochronę w postaci niedopuszczalności wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia z powołaniem się na taką przyczynę. Nowelizacja kodeksu pracy przewiduje szerszą ochronę i zakazuje stosowania jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika, który korzysta z uprawnień przysługują-

cych mu z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Poza tym po wejściu w życie zmian w kodeksie pracy z analogicznej ochrony korzystać będzie nie tylko pracownik, wobec którego pracodawca naruszył zasadę równego traktowania, ale także pracownik, który w jakiejkolwiek formie udzielił temu pierwszemu pomocy w zakresie korzystania z przysługujących mu z tego tytułu uprawnień. Innymi słowy, także taki pracownik chroniony będzie przed jakimikolwiek niekorzystnymi dla niego konsekwencjami ze strony pracodawcy.■ DANUTA KLUCZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 3 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Pracy, uchwalonej 17 października 2008 r. (senackimi poprawkami do innych przepisów zajmie się jeszcze Sejm).

PRACOWNIK | STOSUNEK PRACY | Przejście na emeryturę

Czy możliwe dwie odprawy Odprawa emerytalno-rentowa jest jednorazowa. Pracownik po otrzymaniu odprawy nie może ponownie nabyć do niej prawa w związku z ponownym nawiązaniem, a następnie rozwiązaniem stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę. ilka lat temu przeszedłem na emeryturę i otrzymałem odpraK wę. Następnie podjąłem pracę. Obecnie ponownie przechodzę na emeryturę. Pracodawca poinformował mnie, że ze względu na pobranie odprawy w przeszłości, nie mogę się jej domagać obecnie. Czy jest to zgodne z prawem – pyta pan Michał z Konina.

Tak Artykuł 92 1 kodeksu pracy wyklucza możliwość wielokrotne go nabycia prawa do odprawy z tytułu ustania kolejnego stosun ku pracy zawartego po skorzysta niu z o d p r a w y e m e r y t a l n e j l u b rentowej. Jednakże pracownikowi przysługuje prawo do tzw. odprawy uzupełniającej, ze względu na spełnienie warunku wymaganego do otrzymania odprawy w wyższej wysokości. Biorąc pod uwagę, że zgodnie z art. 921 k.p. odprawa wynosi obecnie jednomiesięczne wynagrodzenie, pracownik nabędzie prawo do odprawy uzupełniającej, gdy podejmie pracę u pracodawcy, którego przepisy płacowe

przewidują wyższą odprawę emerytalno-rentową. Zdaniem SN takie rozwiązanie nie jest sprzeczne z jednorazowym charakterem świadczenia oraz uwzględnia zasadę nabywania wyższych pracowniczych świadczeń pieniężnych z tytułu dłuższego stażu pracy (por. wyroki SN z 5 marca 2006 r., II PK 215/06, OSNP Nr 5-6/2007, poz. 65; z 5 czerwca 2007 r., I PK 58/07 Monitor Prawa Pracy 2007/9/479).■ EWA DRZEWIECKA

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 921 par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

PRACODAWCA | PŁATNIK | Świadczenia

Kto musi wypłacić zasiłek macierzyński Obowiązek ustalania prawa i wypłaty zasiłków mają płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.

winna wystąpić do oddziału ZUS właściwego według adresu siedziby pracodawcy. Zgodnie z art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jeżeli płatnik składek zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają oddziały ZUS. Obowiązek wypłaty zasiłków przez płatnika składek na dany rok kalendarzowy ustala się poprzez sprawdzenie, ile osób zgłasza on do ubezpieczenia chorobowego w dniu

łatnik składek zatrudnia siedmiu pracowników. Pracownica P będąca w ciąży w lutym 2009 r. urodzi dziecko. Kto będzie w tym przypadku wypłacał zasiłek macierzyński – pracodawca czy ZUS – pyta pani Zofia z Katowic. Jeżeli stan zatrudnienia u pracodawcy będzie nadal taki sam, wówczas z roszczeniem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego pracownica po-

Mój Portfel

30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego. Jeżeli płatnik składek np. na dzień 30 listopada 2007 r. zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego 5 ubezpieczonych, to począwszy od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. nie miał obowiązku wypłaty zasiłków swoim pracownikom. Prawo do tych świadczeń ustalał i dokonywał ich wypłaty oddział ZUS właściwy według adresu siedziby płatnika składek. Jeżeli na dzień 30 listopada 2008 r. liczba osób zgłaszanych do ubezpieczenia chorobowego przez tego płatnika składek nie ulegnie zmianie, wówczas także w 2009 roku nie będzie on upraw-

■

Kredyty hipoteczne dla nieetatowych pracowników

■

Ranking kredytów gotówkowych przed świętami

niony do wypłacania zasiłków swoim ubezpieczonym. Jeżeli natomiast pracodawca zwiększył zatrudnienie i na dzień 30 listopada 2008 r. liczba ubezpieczonych zgłaszanych przez niego do ubezpieczenia chorobowego będzie wynosiła więcej niż 20, wówczas począwszy od 1 stycznia 2009 r. będzie miał obowiązek ustalania prawa i wypłaty zasiłków swoim pracownikom w trakcie ich zatrudnienia przez cały ten rok kalendarzowy, nawet gdyby w trakcie roku liczba osób zgłaszanych do ubezpieczenia chorobowego zmniejszyła się i wynosiła mniej niż 20.

Obecnie nie można zatem jednoznacznie udzielić odpowiedzi, kto będzie wypłacał zasiłek macierzyński pracownicy, która urodzi dziecko w lutym 2009 r. Będzie to zależało od tego, ile osób zgłosi do ubezpieczenia chorobowego jej pracodawca na dzień 30 listopada 2008 r.■ ANETA MAJ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Piątek 21 listopada 2008 r.

n o w e

nr 225

p r a w o

prawo...

P R A K T Y K A

D

7

OBYWATEL | MIESZKANIA | Kredyt preferencyjny

OBYWATEL | MIESZKANIA | Kredyt preferencyjny

Czy umowę może zawrzeć siostra

Czy bankowi wystarczy oświadczenie o prawach

W przypadku braku zdolności kredytowej umowa o kredyt preferencyjny będzie mogła być zawarta przez inną osobę niż docelowy kredytobiorca, na przykład przez rodziców czy rodzeństwo.

płatą do oprocentowania także w przypadku, gdy w ocenie banku upoważnionego do udzielenia kredytu preferencyjnego kredytobiorca nie posiada odpowiedniej zdolności kredytowej. Umowę o kredyt będzie mogła zawrzeć inna osoba niż docelowy kredytobiorca. Może nią być zstępny (dziecko, wnuk, wnuczka), wstępny (rodzic, dziadek, babcia), rodzeństwo, ojczym, macocha lub teściowie właściwego kredytobiorcy. W pani więc przypadku nie będzie przeciwwskazań, aby siostra podpisała umowę kredytu przeznaczonego na inwestycję mieszkaniową. Do czasu wejścia w życie wspomnianej nowelizacji warto więc zaczekać z ubieganiem się o kredyt preferencyjny. Nowe przepisy przewidują bowiem także inne udogodnienia dla osób starających się o dopłatę do oprocentowania. Jednym z nich będzie podniesienie wysokości wskaźników, dotyczących maksymalnej ceny za 1 mkw. kredytowanego mieszkania. Średni wskaźnik przeliczeniowy

taramy się z mężem o uzyskanie kredytu mieszkaniowego z doS płatą z budżetu państwa do wymaganych odsetek od pożyczonego kapitału. Niestety, ja nie pracuję, a zarobki męża nie są zbyt wysokie. Obawiamy się, że nie mamy odpowiedniej zdolności kredytowej. Czy możemy wziąć kredyt na moją siostrę – pyta pani Joanna z Opola. Nie. Obecne przepisy nie przewidują takiej możliwości, ale pojawi się ona po wejściu w życie ustawy nowelizującej ustawę o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania. Możliwe będzie wówczas przydzielenie kredytu mieszkaniowego z do-

stanowić ma iloczyn współczynnika 1,4 oraz średniej arytmetycznej dwóch ostatnio ogłoszonych wartości wskaźnika, obowiązujących dla gminy, na terenie której położony jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, na który ma być udzielony kredyt preferencyjny. Dziś wynosi on 1,3, co znacznie ogranicza maksymalną wysokość ceny 1 mkw. lokalu, o którego nabycie się staramy. Efektem jest prawie niemożliwy dziś do spełnienia warunek, aby 1 mkw. kredytowanego mieszkania lub domu w Warszawie kosztował maksymalnie 6632,60 zł., we Wrocławiu 5274,10 zł a w Krakowie 4624,10 zł.■ DARIA STOJAK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, uchwalonej przez Sejm 17 października 2008 r. (Senat wprowadził jedną poprawkę, ustawą ponownie zajmie się Sejm).

OBYWATEL | MIESZKANIA | Kredyt preferencyjny

Czy obcokrajowiec może złożyć wniosek Brak obywatelstwa polskiego jednego z małżonków nie jest przeszkodą w nabyciu kredytu preferencyjnego. Narodowość nie ogranicza do niego dostępu.

– małoletnie dziecko, – dziecko, bez względu na jego wiek, na które, zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, jest pobierany zasiłek pielęgnacyjny, – dziecko do ukończenia przez nie 25 roku życia, uczące się w szkołach, w zakładach kształcenia nauczycieli oraz kolegiach pracowników służb społecznych, o których mowa w ustawie o systemie oświaty, a także w szkołach wyższych w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz szkołach wyższych i wyższych seminariach duchownych, prowadzonych przez Kościół katolicki, inne kościoły i związki wyznaniowe na podstawie przepisów o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisów o stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych.

ok temu zawarłem związek małżeński z Ukrainką. Moja małżonR ka posiada kartę czasowego pobytu w Polsce. Czy możemy starać się o przyznanie kredytu preferencyjnego na remont mieszkania – pyta pan Krzysztof z Białegostoku. Tak. Przepisy o wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania nie zawierają ograniczeń w dostępie do tej pomocy ze względu na obywatelstwo czy narodowość wnioskodawców. Do kredytu preferencyjnego mają prawo: ■ oboje małżonkowie lub ■ osoba samotnie wychowująca przynajmniej jedno:

Prawo stawia ponadto warunek, aby żadna z wymienionych osób nie była stroną innej umowy kredytu preferencyjnego i aby nie była podmiotem tytułu prawnego do innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego. Dotyczy to także lokali położonych poza granicami Polski. W omawianym przypadku zastosowanie dopłat jest więc możliwe po podpisaniu umowy kredytowej przez oboje małżonków. Brak obywatelstwa polskiego nie ma znaczenia. Istotne jest natomiast, aby spełniono wszystkie warunki określone w ustawie.■ DARIA STOJAK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 3 ust. 1 ustawy z 8 września 2006 roku o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz.U. nr 183, poz. 1354 z późn. zm.).

OBYWATEL | MIESZKANIA | Kredyt preferencyjny

Czy można wnieść o zwiększenie kwoty Bank zwiększy kwotę przyznanego kredytu preferencyjnego na nabycie własnego mieszkania, jeśli koszty inwestycji ulegną obiektywnemu zwiększeniu.

szeniu, istnieje możliwość zwiększenia jego kwoty. Oczywiste jest, że zmiana ta może dotyczyć jedynie inwestycji, dla której w momencie udzielenia kredytu jedyną podstawą oceny był wspomniany w pytaniu kosztorys inwestorski. Po złożeniu wniosku o zmianę kwoty przyznanego kredytu bank oceni, czy zwiększenie kwoty nie spowoduje złamania warunku dotyczącego ceny. Chodzi o to, aby nawet po podniesieniu kwoty kredytu cena 1 mkw. finansowanej nieruchomości nie przekroczyła wysokości średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1mkw. po-

trzymałem kredyt preferencyjny, jednak w trakcie budowy doO mu okazało się, że koszty będą znacznie wyższe niż przewidziane w kosztorysie inwestycyjnym. Czy w trakcie spłaty kredytu możliwe jest zwiększenie kwoty udzielonego kredytu – pyta pan Jerzy z Wrocławia. Tak. Jeśli koszty budowy domu finansowanej kredytem preferencyjnym ulegną obiektywnemu zwięk-

Tygodnik Podatkowy

wierzchni użytkowej budynków mieszkalnych obowiązującego dla gminy, na terenie której znajduje się nieruchomość. W przypadku braku przeciwwskazań do podniesienia wysokości kredytu bank może zawrzeć odpowiedni aneks do umowy.■ DARIA STOJAK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, uchwalonej przez Sejm 17 października 2008 r. (Sejm zajmie się nią ponownie, Senat wprowadził bowiem jedną poprawkę).

Osoba ubiegająca się o kredyt preferencyjny powinna równocześnie z zawarciem umowy złożyć pisemne oświadczenie o spełnieniu ustawowych warunków. d dwóch lat samotnie wychowuję dziecko i w związku z tym O chciałabym ubiegać się o przyznanie kredytu preferencyjnego na zakup mieszkania. Czy bank sprawdzi, czy spełniam wszystkie wymagane do tego warunki, czy tylko wystarczy mu złożone przeze mnie oświadczenie w tej sprawie – pyta pani Anna z Zamościa. Wystarczy oświadczenie. Przepisy regulujące zasady udzielania kredytu preferencyjnego nie precyzują trybu weryfikacji uprawnień osoby samotnie wychowującej dziecko. Nie nakazują sprawdzić, czy jest nią faktycznie, czy też pozostaje w związku małżeńskim. Bank będzie więc stosował analogiczne procedury jak przy przyznawaniu normalnego kredytu. Spełnienie przesłanki niezbędnej do otrzymania pomocy z budżetu państwa będzie więc opierać się na oświadczeniu kredytobiorcy. Trzeba przy tym przypomnieć, że kredytobiorca, w dniu zawarcia umowy kredytu preferencyjnego, nie może: ■ być właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego; ■ posiadać prawa do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

Konsekwencje nieprawidłowego prowadzenia ksiąg

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 4 par. 1, art. 4 par. 3 ustawy z 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz.U. nr 183, poz. 1354 z późn. zm.). ■ Art. 297 par. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 z późn. zm.).

FIRMA | EKSPORT | Transakcje w obcej walucie

Czy trzeba mieć zgodę na rozliczenia w dolarach Przedsiębiorcy będą mogli swobodnie regulować zobowiązania pieniężne na terenie Polski w walucie obcej. Nie będą musieli przy tym uzyskiwać indywidualnego zezwolenia dewizowego. andluję z zagraniczną firmą, która zajmuje się importem H amerykańskiego sprzętu elektronicznego do Polski. W związku z wahaniami wartości złotówki wolę rozliczać się z kontrahentem w dolarach. Czy będę musiał w tym celu uzyskać specjalne pozwolenie – pyta na forum internetowym Gazety Prawnej czytelnik z Gdańska. Nie, takie pozwolenie nie będzie potrzebne po wejściu w życie nowel i z a c j i k o d e k s u c y w i l n e g o i prawa dewizowego, która znosi tzw. zasadę walutowości. Zgodnie z nią przeprowadzanie rozliczeń zobowiązań pieniężnych jest możliwe jedynie w walucie polskiej, a wszelkie zobowiązania pieniężne na obszarze RP (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków) mogą być wyrażone tylko w złotówkach.

■ Zamknięcie księgi przychodów i rozchodów w interpretacji organów podatkowych ■

którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny ■ posiadać spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego; ■ być najemcą lokalu mieszkalnego. Jeśli osoba ubiegająca się o kredyt preferencyjny w dniu zawarcia umowy jest najemcą lokalu mieszkalnego lub przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, równocześnie z zawarciem umowy kredytu preferencyjnego musi pisemnie zobowiązać się do: ■ wypowiedzenia członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej, w której przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, lub do zrzeczenia się tego prawa, ■ rozwiązania umowy najmu i opróżnienia lokalu mieszkalnego w wyznaczonym terminie. W przypadku ujawnienia, że kredytobiorca złożył fałszywe oświadczenie, grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.■ DARIA STOJAK

Nowe przepisy wprowadzają możliwość spełnienia świadczenia na terenie Polski w walucie obcej. Zrezygnowano jednocześnie z wymogu uzyskiwania indywidualnego zezwolenia dewizowego, udzielanego każdorazowo przez prezesa Narodowego Banku Polskiego. W przypadkach gdy zobowiązanie pieniężne będzie wyrażone w obcym pieniądzu, dłużnik będzie mógł spełnić świadczenie w walucie polskiej, tylko gdy ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna nie zastrzegają zapłaty w walucie obcej. Przeliczanie zobowiązań pieniężnych w walutach obcych na złote odbywać się będzie według średniego kursu NBP, z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej.■ ADAM MAKOSZ

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 i 2 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo dewizowe, uchwalonej 23 października 2008 r. (ustawa czeka na podpis prezydenta).

Poniedziałek 24 listopada 2008 r.

n o w e

D

p r a w o

P R A K T Y K A

nr 225

prawo

8

OBYWATEL | BUDOWNICTWO | Świadectwo energetyczne

OBYWATEL | BUDOWNICTWO | Świadectwo energetyczne

Czy wystarczą studia podyplomowe

Czy można sprzedać mieszkanie nieposiadające certyfikatu

Jedynie studia podyplomowe obejmujące swym zakresem audyt energetyczny na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków będą dawały uprawnienia do sporządzania świadectw energetycznych.

Od przyszłego roku sprzedaż mieszkania używanego bez świadectwa energetycznego będzie dopuszczalna jedynie wówczas, gdy zgodzi się na to nabywca lokalu.

ternetowej Ministerstwa Infrastruktury (www.mi.gov.pl). Równoznaczne z ukończeniem studiów podyplomowych jest odbycie szkolenia, które musi zakończyć się samodzielnym sporządzeniem świadectwa charakterystyki energetycznej i oceną poprawności jego wykonania. Każdy, kto przygotuje takie świadectwo i ukończy szkolenie, otrzyma odpowiednie zaświadczenie, na podstawie którego będzie mógł przystąpić do egzaminu organizowanego przez ministra infrastruktury. Postępowanie egzaminacyjne będzie składało się z dwóch etapów. W pierwszym sprawdza się, czy kandydat spełnia warunki dopuszczenia do egzaminu. W drugim etapie kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru oraz praktyczne zadanie sprawdzające umiejętność sporządzania świadectwa energetycznego. Do części praktycznej egzaminu będzie mogła przystąpić osoba, która uzyska co najmniej 60 na 80 możliwych punktów. Część praktyczna zostanie zaliczona, jeżeli kandydat poprawnie sporządzi certyfikat.■ ARKADIUSZ JARASZEK

kończyłem magisterskie studia geograficzne. Chcę uzyskać U uprawnienia konieczne do wystawiania świadectw energetycznych. Wiem, że muszę ukończyć m.in. studia podyplomowe. Czy każde takie studia dają tego rodzaju uprawnienia – pyta pan Łukasz z Sopotu. Nie. Tylko ukończenie studiów podyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub pokrewne w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków będą uprawniały do wystawiania świadectw energetycznych. Każda osoba, która ukończyła studia magisterskie, a chce sporządzać świadectwa energetyczne, musi odbyć studia podyplomowe. Nie wszystkie jednak studia podyplomowe będą dawały takie uprawnienia. Zdobędą je jedynie osoby, które ukończą studia na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub pokrewne w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków. Dodatkowo studia te muszą trwać co najmniej rok. Wykaz uczelni wyższych, które mają uprawnienia do prowadzenia tego typu studiów, znajduje się na stronie in-

PODSTAWA PRAWNA ■ Par. 3–18 rozporządzenia ministra infrastruktury z 21 stycznia 2008 r. w sprawie przeprowadzania szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienia do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową (Dz.U. nr 17, poz. 104).

OBYWATEL | BUDOWNICTWO | Świadectwo energetyczne

dziedziczyłem mieszkanie po moich rodzicach. Mam jednak O własne, a to otrzymane w spadku chciałbym sprzedać w przyszłym roku. Czy do zawarcia transakcji sprzedaży mieszkania w przyszłym roku będzie konieczne przedstawienie u notariusza świadectwa energetycznego – pyta pan Wiesław z Krakowa w liście do GP. Jeżeli nabywca mieszkania nie zażąda przedstawienia mu świa dectwa energetycznego, to będzie możliwa sprzedaż używanego mieszkania bez tego dokumentu. Natomiast wszystkie lokale nowe będą musiały obowiązkowo posiadać świadectwo energetyczne (tzw. certyfikat). Od 1 stycznia 2009 r. zacznie obowiązywać ustawa nakładająca na osoby sprzedające lub wynajmujące mieszkania obowiązek posiadania certyfikatów energetycznych. Zgodnie z tą ustawą, każda osoba wprowadzająca określone mieszkanie lub dom do obrotu, czyli wynaj-

Świadectwo energetyczne nie będzie określało klasy energetycznej budynku, tylko wartość zużycia energii w danym lokalu.

lektury Gazety Prawnej dowieZ działam się, że jeżeli będę chciała wynająć w przyszłym roku

twa energetycznego. Nie wiem jednak, czy to się opłaca. Czy z tego certyfikatu dowiem się, jaką klasę energetyczną reprezentuje mieszkanie, które będę chciała kupić – pyta pani Anna z Bytowa. Nie, budynki, dla których będą sporządzane świadectwa energe tyczne, nie będą systematyzowane w klasy energetyczne. Rozporządzenie określające wzór certyfikatu nie wprowadza obowiązku określania w nim klasy energetycznej, np. A czy B, tak jak jest to w przypadku określania klasy energetycznej sprzętu RTV i AGD. Osoba kupująca lub wynaj-

Tygodnik Prawa Gospodarczego

PODSTAWA PRAWNA ■ Par. 3–7 rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (jeszcze nieopublikowane).

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 1 i 3 ustawy z 19 września 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. nr 191, poz. 1373).

Czy magister historii będzie mógł sporządzić certyfikat

Czy dokument określi klasę budynku

nowym roku będę chciała kupić mieszkanie. Wiem, że moW gę zażądać sporządzenia świadec-

zek ten będzie bowiem dotyczył jedynie mieszkań i domów wprowadzanych do obrotu. Jeżeli ktoś nie będzie chciał zbyć swojej nieruchomości, świadectwo nie będzie mu potrzebne. Od 1 stycznia 2009 r. nie będzie natomiast absolutnie możliwa sprzedaż nowo wybudowanych mieszkań i domów, nieposiadających świadectw energetycznych. Dla każdego obiektu z rynku pierwotnego będzie konieczne sporządzenie świadectwa. Nie będzie miało przy tym znaczenia, czy nowe mieszkanie jest właśnie sprzedawane, czy przeznaczone do sprzedaży w późniejszym terminie. W przypadku nowych mieszkań i domów przedstawienie certyfikatu będzie bowiem konieczne przy składaniu zawiadomienia o zakończenia budowy oraz przy składaniu wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu. Bez tego dokumentu nie będzie więc możliwe rozpoczęcie użytkowania mieszkania lub domu.■ ARKADIUSZ JARASZEK

OBYWATEL | BUDOWNICTWO | Świadectwo energetyczne

Do sporządzania świadectw energetycznych konieczne będzie ukończenie studiów magisterskich. Nie będą mogli ich sporządzać np. inżynierowie budownictwa, którzy nie posiadają tytułu magistra.

mująca mieszkanie otrzyma jedynie informacje o tym, jakie jest zużycie energii w danym budynku i jakie jest zużycie energii w podobnym budynku referencyjnym, czyli budynku wzorcowym. Świadectwo będzie wyrażało ilość energii w kilowatogodzinach przypadających rocznie na jeden metr kwadratowy nieruchomości niezbędną do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z jej użytkowaniem kWh/mkw./rok).■ ARKADIUSZ JARASZEK

mująca je lub sprzedająca, powinna przedstawić jego nabywcy lub najemcy świadectwo charakterystyki energetycznej, w którym określa się ilość energii potrzebną do utrzymania danej nieruchomości. Ustawa ta nie wprowadza jednak żadnych sankcji prawnych za brak świadectwa. Nie określa także, jak powinien zachować się notariusz w sytuacji, gdy przy podpisywaniu aktu notarialnego zbywca nieruchomości nie posiada świadectwa energetycznego. Zatem wyłącznie od woli sprzedającego i nabywcy (bądź wynajmującego i najemcy) będzie zależało, czy przy sprzedaży (najmie) mieszkania będzie konieczne świadectwo energetyczne. Jeżeli nabywca zażąda przedstawienia świadectwa, to zbywca będzie miał obowiązek jego posiadania. W takim przypadku sprzedaż (najem) mieszkania bez świadectwa nie będzie możliwa. Jeżeli jednak nabywca takiego żądania nie zgłosi, wówczas sprzedaż mieszkania bez świadectwa będzie możliwa, a notariusz będzie mógł sporządzić akt notarialny. Właściciele mieszkań i domów nie muszą się jednak obawiać, że od przyszłego roku w każdym przypadku będą musieli sporządzać świadectwa energetyczne. Obowią-

swoje mieszkanie, to na żądanie najemcy będę musiała przedstawić mu świadectwo energetyczne. Nie wiem jednak, kto takie świadectwo będzie mógł sporządzić. Czy o sporządzenie tego certyfikatu będę się mogła zwrócić np. do magistra historii – pyta pani Katarzyna z Bielawy w liście do GP. Tak, jeżeli spełni wymagane warunki. Każda osoba, która posiada wyższe wykształcenie i ukończy odpowiednie studia podyplomowe lub kurs specjalistyczny i zda egzamin przed ministrem infrastruktury, będzie mogła sporządzać świadectwa energetyczne. Od początku przyszłego roku świadectwa energetyczne będą mogły sporządzać osoby, które ukończą studia magisterskie i posiadają uprawnienia

■

Jak zmienić sposób użytkowania budynku

■

Najnowsze orzecznictwo w sprawach gospodarczych

budowlane do projektowania w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej, albo odbyły szkolenie i złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Oznacza to, że świadectwo będzie mogła sporządzać np. osoba, która ukończyła magisterskie studia z historii, biologii, dziennikarstwa czy turystyki i odbyła odpowiednie szkolenia i zdała państwowy egzamin. Świadectw nie będą mogli natomiast sporządzać inżynierowie, którzy mają uprawnienia, ale nie mają tytułu magistra, a jedynie inżyniera, oraz inżynierowie, którzy mają tytuł magistra, ale nie mają uprawnień projektowych. W konsekwencji spośród 108 tys. członków Izby Inżynierów Budownictwa jedynie ok. 20 tys. inżynierów będzie mogło wystawiać certyfikaty. Za równorzędne z odbyciem szkolenia oraz zdaniem egzaminu uznawane będzie ukończenie, nie krótszych niż roczne, studiów podyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inżyniera środowiska, energetyka lub

pokrewnych w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków. Osoby, które takie studia podyplomowe ukończą, także będą mogły sporządzać świadectwa energetyczne. Kolejną grupą osób uprawnionych do wystawiania świadectw energetycznych będą obywatele państw Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państw należących do Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). W ich przypadku konieczne będzie jednak uznanie kwalifikacji zawodowych nabytych w tych państwach. Uznanie to przeprowadzane będzie na podstawie ustawy z 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych (Dz.U. nr 87, poz. 954 z późn. zm.).■ ARKADIUSZ JARASZEK

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 1 pkt 1b ustawy z 19 września 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane (Dz. U. nr 191, poz. 1373).

Wtorek 25 listopada 2008 r.