Gazeta Prawna Z 7 Stycznia 09 (nr 4)

DZIŚ Książka: Podatek od towarów i usług

JUTRO nowe prawo

Zmiany w emeryturach w 2009 roku wzrost

ustawa po zmianach z komentarzem eksperta

sprzedaży GP

Książka dostępna w punktach sprzedaży i dla prenumeratorów wersji Premium

o 9,6% listopad 2008 do 2007 dane wg ZKDP

Największy dziennik gospodarczy ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 GOSPODARKA ■ Wzrost PKB w 2009 roku nie będzie większy niż 2 proc.

strony A2–A3 SAMOZATRUDNIENIE ■ Na otwarcie okienka kasowego wystarczy 5 tys. zł

strony A7–A8 ■ Zasiłki chorobowe w 2009

roku będą dłuższe strona A9

FINANSE ■ Union Investment – najlepszy TFI w 2008 roku. strona A9

Biznes i energia Współpraca może być wstępem strona B1 do fuzji

PODATKI ■ UMOWY ZLECENIA

wykonane w 2008, ale opłacone w 2009 roku, będą rozliczane strona 5 w przyszłym roku.

PRACA ■ SPECJALNE EMERYTURY

NR 4 (2380)

ROK 15

CENA 5,99 ZŁ (W TYM 7 PROC. VAT) GAZETAPR AWNA.PL /24H

PRACA NOWE OBOWIĄZKI BHP W KODEKSIE PRACY

Przymus zatrudnienia specjalisty od pożaru uderzy w małe firmy

J

uż od 18 stycznia każdy pracodawca – nawet taki, który zatrudnia jedną osobę – musi wyznaczyć pracownika odpowiedzialnego za ochronę przeciwpożarową, ewakuację i udzielenie pierwszej pomocy. Problem w tym, że zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej taka osoba musi posiadać odpowiednie kwalifikacje – co najmniej średnie wykształcenie oraz ukończone szkolenie na inspektora ochrony przeciwpożarowej (obecnie kosztuje ono 1,2 tys. zł). Oznacza to, że firmy, które będą musiały sprostać no-

wym wymogom, poniosą ogromne koszty. A za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących bhp grozi im kara do 30 tys. zł. Zdaniem ekspertów ds. bhp tylko nieliczni pracodawcy zdają sobie sprawę z konieczności wdrożenia nowych obowiązków. Wskazują też, że na rynku może zabraknąć osób z odpowiednimi kwalifikacjami, zwłaszcza że w przyszłym roku uprawnienia takie stracą wszyscy inspektorzy bhp przeszkoleni przed 15 listopada 2005 r. Możliwe, że w obawie przed karami nakładanymi przez Pań-

stwową Inspekcję Pracy i sądy nawet kilkanaście firm będzie zatrudniać na część etatu jedną osobę, która posiada uprawnienia. Aby uniknąć takich sytuacji, pracodawcy chcą zwiększenia liczby szkoleń prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną. Kierowany przez Jolantę Fedak resort pracy, który był inicjatorem zmian, potwierdził w piśmie do GP, że firmy muszą zatrudniać odpowiednio przeszkolone osoby.■

strony 2 i 8

dla nauczycieli powinny być wyższe strona 10 – uważają posłowie.

PRAWO ■ MINISTER FINANSÓW

będzie mógł udzielić gwarancji niewypłacalnym instytucjom strona 12 finansowym. ■ USTAWA O ODROLNIENIU

gruntów w miastach wymusi na samorządach korektę planów strona 12 zagospodarowania.

PRAWO NA CO DZIEŃ Kiedy warto zmienić OFE i jak to zrobić strona 14 GP RADZI Jak w 2009 roku nie płacić podatku od spadków i darowizn strona 15

ISSN 1232–6712

Nr indeksu 348 066

Mut 1

Nakład: 150 910

www.forsal.pl Raport o rynku gazu w Polsce i na świecie

Tygodnik Prawa Administracyjnego ■ Prawa i obowiązki

pracowników samorządowych ■ Dotacje rozwojowe z budżetu Unii

PRAWO

GOSPODARKA

Kary majątkowe dla urzędników sparaliżują administrację

Nie warto zmieniać sprzedawcy prądu

U

rzędnicy będą karani finansowo za decyzje wydane z rażącym naruszeniem prawa. Może to spowodować paraliż decyzyjny w urzędach. Osoby odpowiedzialne za podejmowanie decyzji będą odkładać do szuflady trudniejsze sprawy. Nowa ustawa o odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za szkody przewiduje, że po stwierdzeniu błędnej decyzji nastąpi procedura wyjaśniająca, czy urzędnik ponosi za nią winę. Do tej pory konsekwencje błędów urzędników obciążały Skarb Państwa. Teraz to

się zmieni, część kosztów poniesie funkcjonariusz. Zdaniem prof. Huberta Izdebskiego procedura dochodzenia winy urzędnika jest skomplikowana i wymaga prowadzenia dwóch postępowań. Będzie ona trwać nawet kilka lat – dodaje Iwona Gintowt, wiceprezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. – Będzie wymagać wydania dwóch wyroków sądowych: przyznającego odszkodowanie od Skarbu Państwa i zasądzającego karę dla funkcjonariusza – dodaje.■

strony 2 i 11

Z

atwierdzone dotychczas przez Urząd Regulacji Energetyki ceny prądu dla gospodarstw domowych na 2009 rok nie różnią się u różnych sprzedawców nawet o 1 grosz. Sprzedawcy zaś twierdzą, że będą tracić, sprzedając prąd po takich cenach. Jeśli nawet w ogóle pojawią się ogólnopolskie oferty

sprzedaży prądu na ten rok, to zawarte w nich ceny będą wyższe niż zatwierdzone przez regulatora. To jednak oznacza, że podobnie jak w 2008 roku gospodarstwom domowym nie będzie się opłacało zmieniać sprzedawcy.■

strony A2 i A4

TEMAT DNIA

Raport GP: kto odpowiada za skutki zimy

Z

a wypadek, który zdarzył się na nieodśnieżonych przystankach, odpowiadają użytkujący je przedsiębiorcy. Obowiązek usunięcia śniegu z chodnika ciąży na właścicielu nieruchomości. Dyrektor szkoły może za zgodą organu pro-

wadzącego odwołać lekcje, gdy temperatura zewnętrzna mierzona o godz. 21 w dwóch poprzednich dniach wyniosła minus 15 stopni Celsjusza.■

strony 2–3 reklama

PODATKI

Podatnicy zapłacą wyższe grzywny

W

raz z podwyżką płacy minimalnej, która w 2009 roku wynosi 1276 zł, zwiększyły się grzywny skarbowe. Podatnicy mogą zostać ukarani za przestępstwo nawet 12 mln zł grzywny, a za wykroczenie kwotą 25 tys. zł. Fiskus będzie mógł nałożyć mandat w wysokości 2552 zł.■

strona 4

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

2 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

BLOGI Gazety Prawnej www.gazetaprawna.pl/blogi

Temat dnia

komentarze redakcji

RAPORT GP | Obowiązki i odpowiedzialność właściciela i zarządcy nieruchomości podczas mrozów

PRACA

Zima: kto odpowiada za

Strażak w firmie a dwa tygodnie najbardziej poszukiwanym pracownikiem w Polsce może być osoba, która ukończyła szkolenie na inspektora ochrony przeciwpożarowej. Od 19 stycznia każdy pracodawca będzie musiał zatrudniać osobę, która posiada takie uprawnienia. Jak łatwo się domyślić, pomysł, aby w każdej firmie pracował strażak, narodził się w Brukseli. Polska, pod groźbą kar finansowych, musiała dostosować się do kolejnego przepisu. Może pracownicy poczują się bezpieczniej w obecności inspektora. Dla pracodawców może być to jednak prawdziwy problem, gdyż będą musieli dodatkowo zatrudnić osobę, która posiada takie kwalifikacje, lub przeszkolić swojego podwładnego. A na zapobiegliwości UE najwięcej skorzystają firmy konsultingowe, osoby, które już posiadają tytuł inspektora, i… Straż Pożarna, jako jedyna może go bowiem przystrona 8 znawać.■

Z

ŁUKASZ GUZA lukasz.guza @infor.pl

Drugi z serii e-poradników Gazety Prawnej

Dla kogo wcześniejsza emerytura po 2008 roku 190 stron przepisów, porad i komentarzy Książka w cenie 9,99 zł w wersji pdf do nabycia w sklepie internetowym:

www.gazetaprawna.pl/e-poradnik lub www.inforbook.pl Musisz ją mieć w swojej bibliotece! PRAWO

Urzędniczy paraliż a Wiejskiej coraz częściej tworzy się ustawy tylko dlatego, że nie potrafimy korzystać z ustaw już obowiązujących. Takim przykładem jest ustawa o odpowiedzialności majątkowej urzędników za rażąco błędne decyzje. To już kolejna próba zamachu na urzędnicze portfele. Niestety, próba jest równie nieudana jak wszystkie poprzednie. Od mnożenia złych przepisów nie przybędzie odpowiedzialności. Więcej może być tylko w urzędach asekuracji, więcej spychotechniki, więcej decyzyjnego paraliżu. Dlatego dobrze by było, by przystępując do reformowania urzędniczej odpowiedzialności, wyzbyć się poselskiego romantyzmu i odkurzyć jasne, proste i zrozumiałe dla każdego przepisy konstytucji, kodeksu cywilnego czy kodeksu pracy. Odpowiedzialności nie można kształtować według pobożnych życzeń. W prawie to nie cel uświęca środki. To środki powinny być tak dobierane, by były strona 11 zgodne z celami.■

N

ANDRZEJ JANKOWSKI andrzej.jankowski @infor.pl

■

Właściciel musi usunąć śnieg i lód z chodnika wzdłuż swojej nieruchomości

■ Za

pozbycie się śniegu i lodu z przystanków odpowiadają przedsiębiorcy je użytkujący

■ Poszkodowany

przechodzień musi udowodnić winę odpowiedzialnego za odśnieżanie

Obowiązki właścicieli nieruchomości Do obowiązków właściciela nieruchomości należy uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników, które są położone wzdłuż jego nieruchomości. Chodzi nie tylko o chodnik przylegający do budynku, lecz także do ogrodzenia działki, podwórza albo ogrodu. Odgarnięty śnieg należy składować tak, aby nie powodował zakłóceń w ruchu pieszym oraz samochodowym. Za chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej, która służy do ruchu pieszego i jest położona bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Natomiast właściciel nie ma obowiązku uprzątać chodnika, na którym znajduje się przystanek komunikacyjny, płatny postój lub miejsca przeznaczone do parkowania pojazdów. Obowiązek uprzątnięcia błota, śniegu i lodu z chodnika nakłada na właściciela nieruchomości ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku w gminach (Dz.U. nr 136, poz. 622 z późn. zm.). Za odśnieżanie na takich samych zasadach jak właściciele nieruchomości odpowiadają współwłaściciele, użytkownicy wieczyści oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne pomioty władające nieruchomością. Podmioty te odpowiadają też za usunięcie śniegu i sopli z dachów oraz balkonów.

Spór z gminą o odśnieżanie Zdarza się, że chodnik biegnie wprawdzie wzdłuż nieruchomości, ale nie jest położony bezpośrednio przy jej granicy. Taka sytuacja jest wówczas, gdy do budynku przylegają trawniki, które są własnością gminy, a chodnik znajduje się dopiero za nimi. – W takim przypadku chodnik powinna odśnieżać gmina, ponieważ nie jest on położony bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Skoro jest odgrodzony od niej pasem trawnika, to dzięki temu właściciel nieruchomości zostaje zwolniony z obowiązku uprzątania z niego śniegu i lodu – uważa radca prawny Wojciech Biernacki z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy. Obowiązki właścicieli sklepów Wprawdzie za nieodśnieżony chodnik odpowiada gmina albo właściciel nieruchomości, to jednak za wypadek, który

zdarzył się wewnątrz budynku, odpowiada właściciel pomieszczenia. Tak jest, gdy wypadkowi na mokrej, zabłoconej i zaśnieżonej, a więc śliskiej posadce w sklepie ulegnie konsument. Bezpośrednim powodem śliskiej posadzki jest naniesiony do sklepu z chodnika śnieg, to jednak odpowiedzialność za wypadek ponosi właściciel sklepu, który nie dopilnował, aby podlegający mu personel usunął go, wytarł posadzkę i stworzył odpowiednie warunki bezpiecznego poruszania się. Natomiast uprzątnięcie i pozbycie się śniegu i lodu z tramwajowych, autobusowych i trolejbusowych przystanków komunikacyjnych oraz z wydzielonych krawężnikiem lub oznakowaniem poziomym torowisk tramwajów należy do obowiązków przedsiębiorców, którzy użytkują tereny służące komunikacji publicznej.

Za co odpowiada zarząd drogi Obowiązek uprzątnięcia i pozbycia się śniegu oraz lodu z dróg publicznych należy do zarządu drogi, czyli do tego, kto jest jej właścicielem. Na przykład właścicielem dróg krajowych (autostrad, dróg ekspresowych oraz międzynarodowych) jest Skarb Państwa. Natomiast drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne należą do właściwego samorządu województwa lub gminy. Z kolei odśnieżaniem i usuwaniem lodu z dróg wewnętrznych muszą zajmować się zarządcy terenu, na którym są one położone. Chodzi tutaj o drogi na terenie osiedli mieszkaniowych, dojazdowych do obiektów, które użytkują podmioty gospodarcze, a także placów przed

dworcami kolejowymi i autobusowymi. Natomiast ulice położone w ciągu tych dróg należą do tej samej kategorii co drogi. Obowiązek odśnieżania ich i odladzania ma ten sam podmiot, który zajmuje się utrzymaniem drogi. Ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 z późn. zm.) stanowi, że utrzymanie drogi oznacza także odśnieżanie jej i zwalczanie śliskości zimowej.

Uprawnienia ofiary gołoledzi Przechodzień, który złamał rękę, nogę lub poniósł inną szkodę na oblodzonym chodniku, ma prawo domagać się odszkodowania, renty i zadośćuczynienia od podmiotu odpowiedzialnego za odśnieżanie i usuwanie lodu z tego terenu. Właściciele nieruchomości, współwłaściciele, użytkownicy wieczyści, jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne pomioty władające nią, gmina, zarząd drogi oraz przedsiębiorcy, którzy użytkują tereny służące komunikacji publicznej, odpowiadają na zasadzie winy określonej w art. 415 kodeksu cywilnego. Aby zostali zobowiązani do naprawieni szkody, poszkodowany musi wykazać im, że ze swojej winy wyrządzili mu szkodę. – Poszkodowany musi więc wskazać, kto w rzeczywistości ponosi winę, oraz wskazać, jakich dopuścił się on zaniedbań – tłumaczy adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy. Na przykład za skutki wypadku na oblodzonym chodniku odpowiada ten, kto zobowiązał się do sprzątania posesji. Właściciel nieru-

Temat dnia

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

JUTRO w Gazecie Prawnej

nowe prawo 2009 część 1

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 3

Zmiany w zasadach przechodzenia na emeryturę ■ kiedy ZUS wypłaci emeryturę bez rozwiązania stosunku pracy ■ nowe przepisy dotyczące emerytur kapitałowych ■ zasady wypłacania emerytur przez otwarte fundusze emerytalne

Rozmawiamy z JOANNĄ AGACKĄ-INDECKĄ, prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej

chomości przed odpowiedzialnością może bronić się w ten sposób, iż udowodni, że zlecił odśnieżanie i usuwanie lodu oraz sopli z dachu zarządcy nieruchomości albo jednostce sprzątającej – dodaje Maria Urbańska. Z kolei radca prawny Piotr Olczyk z kancelarii Olczyk & Kubicki przypomina, że właściciel, który powierzył wykonywanie odśnieżania innej osobie, odpowiada za wyrządzoną przez nią szkodę, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo gdy wykonanie powierzył firmie, która zawodowo trudni się taką działalnością. Zwraca też uwagę na to, że przepisy nie precyzują, po jakim terminie po opadach należy lód i śnieg usunąć. Dlatego w razie wypadku przechodnia dopiero sąd będzie musiał rozstrzygnąć, czy osoba odpowiedzialna za odśnieżanie określonego terenu wykonała wszelkie czynności, aby go oczyścić. Jego zdaniem, sąd ustala też, czy oblodzenie nie było jedynie wynikiem nagłej zmiany warunków atmosferycznych, podczas której nie można było zapewnić skutecznego odśnieżenia chodnika i osoba odpowiedzialna nie dopuściła się zaniedbań.

Obowiązki pracodawców – Pracodawca może wyrazić zgodę na nieobecność pracownika, pod warunkiem że jej przyczyna jest obiektywna – mówi Agnieszka Lechman-Filipiak z DLA Piper Wiater. Dodaje, że tak może stać się, gdy pracownik nie miał możliwości dotrzeć do pracy, gdyż tory tramwajowe lub kolejowe zostały uszkodzone. Za czas nieobecności pracownik nie otrzyma jednak wynagrodzenia. – Pracownik może też skorzystać w sytuacji nadzwyczajnej z urlopu na żądanie, jeśli do tej pory go nie wykorzystał – mówi Agnieszka Lechman-Filipiak. Przepisy określają, że temperatura w pomieszczeniach, w których wykonywana jest praca, nie może być niższa niż 14 stopni Celsjusza, a w biurze nie może spaść poniżej 18 stopni (par. 30 rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Pracodawca musi zapewnić pracownikom wykonującym swoje obowiązki na otwartej przestrzeni pomieszczenie, w którym mogą się schronić przed opadami, ogrzać czy zmienić odzież.

NADZÓR NAD USUWANIEM ŚNIEGU I LODU Nadzór nad odśnieżaniem chodników i dróg sprawuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Gdyby na przykład właściciel lub zarządca nie wykonywali obowiązków, to wówczas wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydają decyzję nakazująca wykonanie tego obowiązku, a wykonanie jej podlega egzekucji w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji. Osoba, która nie wywiązuje się z obowiązku odśnieżania i nie stosuje się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany na podstawie art. 117 kodeksu wykroczeń.

JAKIE ŚRODKI CHEMICZNE MOGĄ BYĆ STOSOWANE W walce z gołoledzią mogą być stosowane tylko określone środki chemiczne, według reguł uzależnionych od panującej temperatury, powietrza i stanu nawierzchni. Można je stosować na jezdni i chodnikach, a nie wolno na przykład rozrzucać soli na trawniki. Właściciel nieruchomości i zarządca drogi sami wybierają sposób odśnieżania i odladzania powierzchni, za którą ponoszą odpowiedzialność. Dopuszczalne do użycia środki wskazują przepisy rozporządzenia ministra środowiska z 27 października 2005r w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków, jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach (Dz.U. nr 2390, poz. 1960). Dzielą się one na trzy grupy: – zapobiegają powstaniu oblodzenia i gołoledzi, – zapobiegają powstaniu śliskości pośniegowej, która powstała w wyniku zalegania przymarzniętej do nawierzchnio dróg publicznych oraz ulic i placów nieusuniętego śniegu, pokrywającego je częściowo lub całkowicie, – likwidują gołoledź, oblodzenie, śliskość pośniegową oraz pozostałości świeżego opadu śniegu po przejściach pługów. Na drogach publicznych oraz ulicach i placach używa się następujących środków: piasku, kruszywa, chlorku magnezu i chlorku wapnia oraz mieszanek środków niechemicznych i chemicznych.

Powinno ono mieć przynajmniej 8 mkw. powierzchni, a temperatura nie powinna tam być niższa niż 16 stopni. Wykonywanie pracy na zewnątrz obliguje też pracodawcę do zaopatrzenia pracowników w odpowiednią odzież i obuwie robocze spełniające określone wymagania oraz posiadające odpowiednie certyfikaty. Osobom wykonującym pracę zimą w szczególnie uciążliwych warunkach, czyli np. na otwartej przestrzeni, gdy temperatura spada poniżej 10 stopni, przysługują posiłki profilaktyczne oraz gorące napoje. Należą się one również zatrudnionym w halach, w których temperatura jest niższa niż 14 stopni Celsjusza.

Odwołane lekcje w szkołach Dyrektor szkoły może odwołać lekcje jedynie za zgodą organu prowadzącego (najczęściej samorządu), jeśli temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21, w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć, wynosi minus 15 stopni Celsjusza lub jest niższa. Zgoda gminy na odwołanie zajęć nie jest wymagana, gdy temperatura w pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, jest niższa niż 18 stopni. Wówczas wystarczy, że o swojej decyzji dyrektor szkoły powiadomi gminę. Warunki odwołania zajęć zostały określo-

ne w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej i sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. nr 6, poz. 69). – Zawsze o odwołaniu zajęć dyrektor szkoły powinien też poinformować kuratorium oświaty – mówi Andrzej Rafa, dyrektor Wydziału Strategii Edukacyjnej z Kuratorium Oświaty w Katowicach. Dodaje, że przepisy nie nakładają obowiązku na dyrektora szkoły odpracowania zaległych lekcji odwołanych z powodu niskich temperatur. Rodzice dzieci do lat ośmiu z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do której dziecko uczęszcza, mogą przedłożyć pracodawcy oświadczenie, w którym wskażą na fakt konieczności sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem. Wtedy ich nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona, a za ten czas przysługuje im zazwyczaj zasiłek opiekuńczy. Takie uprawnienie dla pracujących rodziców wynika m.in. z rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. nr 60, poz. 281 z późn. zm.).■ MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ, PAWEŁ JAKUBCZAK, ARTUR RADWAN

Sejm przyjął nowelizację prawa o adwokaturze, która zmienia zasady przeprowadzania egzaminów zawodowych adwokatów. Naczelna Rada Adwokacka zaapelowała do Senatu o odrzucenie przepisów znoszących egzaminy ustne kończące aplikacje oraz likwidujących praktyki w sądach i prokuraturach. ■ Dlaczego tak ważne jest, aby

aplikanci odbywali praktyki w sądach i prokuraturach? – Za utrzymaniem praktyk opowiadają się nie tylko adwokaci, ale także aplikanci, którzy uznali konieczność utrzymania możliwości spojrzenia na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości także od strony sekretariatów sądowych, form wydawania zarządzeń czy zasad i metodyki pracy sędziego. W kontekście dyskusji o drodze do zawodu sędziego to z adwokatury i radców prawnych mają się rekrutować przyszli sędziowie. Wbrew deklaracjom nowela do ustawy doprowadzi do upadku jedynej formy zapoznania się z pracą sędziego. ■ Ale w noweli znalazł się przepis, który umożliwia kształcenie aplikantów w Krajowym Centrum Szkolenia Kadr Powszechnych i Prokuratury? – Tak, jednak wbrew postulatom palestry w poprawce tej nie określono ani okresu praktyk, ani nie wskazano, by miały to być przynajmniej ograniczone praktyki w sądach. Wreszcie brak odpowiadających im zapisów w przegłosowanej kilka dni wcześniej ustawie dotyczącej Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury czyni rozstrzygnięcia w innych ustawach iluzorycznymi i nie pozwala na szkolenie osób z innych zawodów. Przepis ten bę-

dzie niewykonalny, albowiem dyrektor Centrum nie ma władzy wobec prezesów sądów, a brak czytelnych przepisów pozbawi aplikantów części potrzebnego szkolenia. ■ Dlaczego Naczelnej Radzie Adwokackiej zależy na tym, aby egzamin zawodowy miał także formę ustną? – Egzamin adwokacki musi weryfikować umiejętności argumentacyjne i zdolność merytorycznego reagowania na kontrargumenty strony przeciwnej podczas procesu. Egzamin jest sprawdzianem przydatności do zawodu i umiejętności praktycznego oddziaływania na uczestników procesu. Adwokaci mają częściową możliwość wyegzekwowania tego obowiązku poprzez zajęcia i kolokwia. Jednak egzamin jest nie tylko dla aplikantów, ale także dla osób, które będą ubiegać się o tytuł adwokata po wykonywaniu innych zawodów. Często nie były one w sali sądowej. Egzamin powinien zapewniać jednakowy poziom świadczenia pomocy prawnej a tym samym weryfikować i zmuszać do zdobycia odpowiedniego poziomu umiejętności wszystkich przyszłych adeptów. Adwokatura nie popiera likwidacji egzaminów ustnych, dbając o ochronę osób, których adwokaci będą reprezentować. ■ Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że dzięki wyeliminowaniu egzaminu ustnego

Fot. Marek Matusiak

wypadki na ulicach

Zniesienie egzaminów ustnych zagraża ochronie praw obywateli

sprawdzanie wiedzy stanie się obiektywniejsze. – Naczelna Rada Adwokacka zaproponowała kilka kompromisowych rozwiązań. Były to formy przyjazne dla kandydatów pozwalające na rzetelne sprawdzenie wiedzy i zachęcające do prezentowania własnej specjalizacji kandydata na egzaminie ustnym. Jedną z takich propozycji była możliwość wyboru przez zdającego jednej z pięciu dziedzin prawa. Niestety, resort patrzył na nasze pomysły niechętnie.■

Rozmawiała MAŁGORZATA KRYSZKIEWICZ ■ JOANNA AGACKA-INDECKA

Pracowała w kancelariach adwokackich w USA i Wielkiej Brytanii. W 1996 r. otworzyła własną kancelarię. Od 2007 r. prezes Naczelnej Rady Adwokackiej

reklama

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

4 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

Podatki ■

PAMIĘTAJ

■

Finanse publiczne

NOWOŚĆ

■

Administracja skarbowa

Księgowi nie złożą wniosku o wydanie certyfikatu strona 6

ORZECZENIE

Odprawa z tytułu ustania stosunku pracy strona 7 podlega opodatkowaniu PIT

KODEKS KARNY SKARBOWY | Wysokość sankcji za nieprawidłowości podatkowe

■ PRZEPISY CELNE NA UKRAINIE. Ministerstwo Finansów poinformowało, że od 1 stycznia organy celne Ukrainy ściśle egzekwują przepisy dotyczące warunków przywozu na terytorium Ukrainy, z wyjątkiem tranzytu, towarów w transporcie samochodowym. Jeśli ukraiński odbiorca towaru nie poinformuje na czas organów celnych Ukrainy o zamiarze przywozu towaru na jej terytorium, towary nie będą przyjmowane na przejściach granicznych, a środki transportowe będą zawracane. Więcej www.mf.gov.pl ■ PRZYJMOWANIE DEKLARACJI AKCYZOWYCH. Od 2 stycznia w Oddziale Celnym I w Krakowie nie są przyjmowane deklaracje AKC-U. Podatnicy, którzy dokonali nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, będą mogli składać deklarację wyłącznie w Oddziale Celnym II w Krakowie przy ul. Nad Drwiną 16. Odbiór potwierdzeń zapłaty podatku akcyzowego dla deklaracji AKC-U złożonych w Oddziale Celnym I w Krakowie przed 8 grudnia 2008 r. będzie odbywał się w siedzibie tego oddziału przy ul. Pachońskiego 3. Informacja dotyczy podatników z powiatów: bocheńskiego, chrzanowskiego, krakowskiego, miechowskiego, olkuskiego, proszowickiego, wielickiego i miasta Kraków. Więcej www.krakow.uc.gov.pl ■ SZKOLENIE DLA PODATNIKÓW. Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włodawie informuje, że 15 stycznia o godz. 14.00 organizowane jest w urzędzie bezpłatne spotkanie informacyjno-szkoleniowe dla podatników PIT oraz VAT. Pytania można kierować na adres e-mail: [email protected] lub zgłaszać w trakcie spotkania. Więcej www.is.lublin.pl ■ SZWECJA OBNIŻYŁA CIT. Od stycznia weszły w życie nowe przepisy o CIT w Szwecji. Przewidują one obniżenie stawki tego podatku z 28 do 26,3 UE proc. Jednocześnie rząd szwedzki zdecydował o ograniczeniu prawa do odliczenia odsetek z tytułu pożyczek udzielanych między spółkami powiązanymi. Więcej www.taxnews.pl ■ ROŚNIE LICZBA RUMUŃSKICH REZYDENTÓW. Zgodnie z danymi ujawnionymi przez władze rumuńskie rośnie liczba osób fizycznych zainteresowanych uzyskaniem statusu rezydenta poUE datkowego w Rumunii. Według rządu tego państwa, jest to kolejny argument za wprowadzeniem podatku liniowego. Rumunia jest jednym z państw Unii Europejskiej, które mają najniższe podatki. Więcej www.taxnews.pl Dziś (7 stycznia)

RADZI

Audyt

10 stycznia przed tą datą podatnicy powinni złożyć płatnikowi PIT-12

CO NOWEGO

GP

■

Księgowość

Jak rozliczyć się z podatku od dochodów uzyskanych w 2008 roku Na pytania czytelników będzie odpowiadał Bogdan Świąder z Gazety Prawnej

Dzwoń w godz. 10.30–12.00 pod nr tel. (0-22) 530 41 42

Wyższe grzywny dla podatników ■

Podwyżka minimalnego wynagrodzenia to wyższe kary dla podatników

■

Wzrasta grzywna za wykroczenia oraz stawka dzienna za przestępstwa skarbowe

■

Zwiększa się ustawowy próg między wykroczeniem a przestępstwem

MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

W

ysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia wynosi 1276 zł. Nie wszyscy wiedzą, że wzrost płacy minimalnej, która w ubieANALIZA głym roku wynosiła 1126 zł, oznacza wyższe kary grzywny dla nieuczciwych podatników. Minimalne wynagrodzenie ma szerokie zastosowanie w przepisach kodeksu karnego skarbowego. Za pomocą tego wskaźnika określana jest wysokość kar grzywny za przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Ma on również wpływ na wyznaczenie granicy między wykroczeniem a przestępstwem skarbowym.

Zmienna kara grzywny Kodeks karny skarbowy wyróżnia jako kary dwa rodzaje grzywny: grzywnę określoną kwotowo oraz grzywnę w stawkach dziennych. Kwotowo grzywnę orzeka się za wykroczenia skarbowe, a grzywnę w stawkach dziennych – za przestępstwa skarbowe. Przy określaniu zarówno wielkości stawki dziennej kary grzywny, jak i wysokości grzywny kwotowej sąd opiera się na wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W praktyce oznacza to, że kary grzywny za wykroczenia i przestępstwa skarbowe ulegają zmianie wraz ze zmianą wysokości minimalnego wynagrodzenia. Im wyższa jest płaca minimalna, tym wyższe są grzywny. W systemie stawek dziennych orzekanie grzywny za przestępstwa następuje w dwóch etapach. W pierwszym orzekana jest liczba stawek, w drugim – wysokość jednej stawki. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej 400-krotności. W wyniku podniesienia płacy minimalnej o 150 zł maksymalna stawka dzienna w 2009 roku wynosi 17 012 zł, co oznacza jej wzrost w stosunku do roku ubiegłego aż o 2 tys. zł. Sąd może wymierzyć od 10 do 720 stawek dziennych. Momentem ustalania granic pojedynczej stawki dziennej grzywny powinien być czas, w którym popełniono czyn zabroniony. Jeżeli zatem przestęp-

stwo zostało popełnione w 2008 roku, a orzeczenie zapadnie w roku 2009, to do określenia wysokości stawki dziennej zastosowanie będzie miało minimalne wynagrodzenie obowiązujące w ubiegłym roku.

Wyższe grzywny za wykroczenia Karą grzywny zagrożone są wszystkie wykroczenia skarbowe. Karze grzywny za wykroczenia skarbowe podlega np.

podatnik, który spóźni się ze złożeniem rocznego zeznania podatkowego. Karę grzywny za wykroczenia sąd wymierza w granicach od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (z wyjątkiem sytuacji, gdy kodeks karny skarbowy stanowi inaczej). Ponieważ płaca minimalna w 2009 roku. została określona na poziomie 1276 zł, najniższa kara za niezłożenie

w terminie np. PIT-37 wynosi 127,60 zł. Sąd wyrokiem nakazowym może orzec grzywnę do wysokości dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia. Natomiast urząd skarbowy mandatem karnym za wykroczenie skarbowe może ukarać w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości tego wskaźnika.

Mniej przestępstw Pocieszające jest to, że wzrost minimalnego wynagrodzenia wpłynął na podniesienie granicy między wykroczeniem a przestępstwem, na czym skorzysta część podatników, którzy dopuszczą się przewinień wobec fiskusa. Wykroczenie skarbowe jest czynem zabronionym pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Jest to tzw. ustawowy próg, który wyznacza kwotową granicę pomiędzy wykroczeniem, a przestępstwem. W 2009 roku wynosi 6380 zł. W sytuacji gdy kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekroczy tego limitu, czyn zabroniony należy zakwalifikować jako wykroczenie skarbowe. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia spowodowała wzrost ustawowego progu w stosunku do 2008 roku o 750 zł. Wysokość płacy minimalnej ma także znaczenie przy ustalaniu małej, dużej i wielkiej wartości czynu zabronionego. Mała wartość jest okolicznością tworzącą typ uprzywilejowany niektórych przestępstw skarbowych. Natomiast duża wartość i wielka wartość odgrywają istotną rolę przy stosowaniu instytucji nadzwyczajnego obostrzenia kary. Po podwyżce płacy minimalnej, aby wartość czynu została uznana za małą, nie będzie mogła przekroczyć 255,2 tys. zł w czasie jego popełnienia, duża to ponad 638 tys. zł, a wielka musi przekraczać 1276 tys. zł.■ Jutro Minimalne wynagrodzenie

Tygodnik Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Akademia podatkowa cz. 647

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 5

Jak zmieniły się zasady zwolnienia przy dostawie nieruchomości Jedną ze zmian, które wprowadziła nowelizacja ustawy o VAT, jest zwolnienie dla dostawy nieruchomości innych niż grunty. Dotychczas ustawodawca zwalniał z VAT dostawę nieruchomości używanych, przy czym za używaną uznawał nieruchomość, gdy upłynęło pięć lat od końca roku, w którym oddano ją do użytku. W jaki sposób zwolnienie regulowane jest obecnie? Od 1 grudnia 2008 r. regułą generalną jest zwolnienie przedmiotowe dla dostawy nieruchomości. Przyjęta konstrukcja oparta jest na przepisach art. 135 ust. 1 lit. j) Dyrektywy 2006/112, który przewiduje zwolnienie dla dostawy budynków. Nie ma przy tym zasadniczo

znaczenia, czy nieruchomość taka jest używana czy nie. Zgodnie z nowelizacją zwolnieniu podlega dostawa budynków, budowli lub ich części, jeżeli dostawa jest dokonywana przed lub w ramach pierwszego zasiedlenia, względnie w ciągu dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Pierwszym zasiedleniem zgodnie z nową definicją jest oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej. To jest reguła podstawowa. Ponadto, zgodnie z art.

wprowadzenie po raz pierwszy, w oparciu o Dyrektywę, opcji opodatkowania. Zgodnie z art. 43 ust. 10 podatnicy mogą zrezygnować ze zwolnienia i wybrać możliwość opodatkowania dostawy nieruchomości. Warunkiem jest, aby obydwie strony były zarejestrowanymi podatnikami VAT i złożyły (przed transakcją) zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie transakcji. Oświadczenie to składa się naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla nabywcy. Podatnicy mogą więc zrezygnować ze zwolnieNot. MGM nia i wybrać opodatkowanie.■

43 ust. 1 pkt 10a znowelizowanej ustawy o VAT, zwolnieniu podlega także dostawa innych niż powyższe budynków, budowli lub ich części nieobjęta zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że w stosunku do nich nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do odliczenia podatku naliczonego a dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30 proc. wartości początkowej tych obiektów. Dostawa budynków, budowli lub ich części nieobjęta jednym z powyższych zwolnień podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Prawdziwą nowość w ustawie stanowi jednak

TOMASZ MICHALIK doradca podatkowy, partner MDDP

www.gazetaprawna.pl/akademia_podatkowa

PIT | Roczne rozliczenie podatku

Moment zapłaty decyduje o podatku od zleceń Umowy zlecenia wykonane w 2008 roku, ale opłacone w 2009 roku, będą rozliczane dopiero w przyszłym roku. BOGDAN ŚWIĄDER [email protected]

J

ednym ze źródeł przychodów, które podlegają opodatkowaniu PIT, stanowią umowy zlecenia i o dzieło, które określa się jako działalność wykonywaną osobiście. Oznacza to obowiązek ich rozliczenia w zeznaniu rocznym wraz z innymi dochodami.

Zlecenie na rzecz firm Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykony-

wania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: ■ osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, ■ właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością. Do przychodów tych nie zalicza się przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej

przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze.

Rozliczenie dochodów Podstawowe znaczenie dla rozliczenia dochodów z umów zlecenia i o dzieło ma moment uzyskania przychodu. Przychodami w takim przypadku są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Oznacza to, że umo-

wy zlecenia i o dzieło wykonane w 2008 roku, ale opłacone w 2009 roku, będą stanowiły dochody roku 2009. W konsekwencji będą rozliczane nie w zeznaniu podatkowym składanym za 2008 rok, ale dopiero w zeznaniu za 2009 rok.

Informacja PIT-11 W przypadku takich umów zlecenia i o dzieło płatnikami, którzy pobierają zaliczki na podatek, są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu wykonania tych

Ważne! Płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułu umów zleceń i dzieło, gdy podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej umów. Pobierają one zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki emerytalno-rentowe najniższą stawkę podatkową, czyli w 2009 roku 18 proc. Zaliczkę od dochodów zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej ze środ-

ków podatnika przez płatnika. Płatnicy są również zobowiązani do wystawienia zleceniobiorcom informacji PIT-11, która będzie podstawą rozliczenia rocznego.■

Pisaliśmy o tym ■ Pensje ujmuje się w okresie, za który są wypłacane – GP nr 224/2008 www.gazetaprawna.pl/pit_2008 reklama

Trybunał Konstytucyjny o stawce VAT

Rejestracja umowy zgodna z konstytucją Uzależnienie zastosowania 0-proc. VAT do usług nabywanych za środki z pomocy zagranicznej, od zarejestrowania umowy przez Komitet Integracji Europejskiej nie naruszało konstytucji. ALEKSANDRA TARKA [email protected]

W

czoraj Trybunał Konstytucyjny (TK) rozstrzygnął kwestię zgodności z Konstytucją RP nieobowiązujących już ORZECZENIE p r z e p i s ó w par. 68a ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 21 grudnia 1995 r. w sprawie wykonania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Przepis określał dodatkowy warunek objęcia 0-proc. stawką VAT usług nabywanych za środki finansowe z pomocy zagranicznej. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego uzależnienie jej zastosowania od tego, czy została zawarta pisemna umowa o świadczenie tych usług zarejestrowana przez Komitet Integracji Europejskiej, nie naruszało Konstytucji RP. Trybunał nie zgodził się z zarzutem, że minister finansów przekroczył ustawowe upoważnienie, wydając zakwestionowany prze-

pis wykonawczy. Jak podkreślił minister, mógł ustalić przedmiot opodatkowania 0-proc. VAT w sposób opisowy. Wymóg posiadania pisemnej umowy zarejestrowanej przez Komitet Integracji Europejskiej nie był dodatkowym warunkiem, a jedynie sposobem potwierdzenia pochodzenia środków. Tego, czy był to dobry sposób, TK nie oceniał, ale wskazał, że ustawodawca miał w tym zakresie swobodę. Sporna regulacja trafiła do TK za sprawą jednej ze spółek, której odmówiono prawa do zastosowania 0proc. VAT. Skarżąca podkreślała, że minister finansów przekroczył ustawowe upoważnienie. Ustalił bowiem, że stawkę 0 proc. stosuje się do usług nabywanych za środki finansowe z pomocy zagranicznej, jeżeli została zawarta pisemna umowa o świadczenie tych usług zarejestrowana przez Komitet Integracji Europejskiej. Ustawa o VAT upoważniała do ustalenia listy towarów i usług objętych 0-proc. stawką, a minister ustalił w rozporządzeniu dodatkowe warunki do jej zastosowania. Takie upoważnienie zostało wprowadzone dopiero nowelą, która weszła w życie 30 czerwca 1999 r.■ Sygn. akt SK 22/06

Zapraszają przedstawicieli sądów na spotkanie

Nowoczesny sąd Jak usprawnić działanie wymiaru sprawiedliwości? – od e-upomnień do e-płatności. Informatyczne i finansowe aspekty działalności sądów

13 stycznia 2009 r. – Poznań hotel ANDERSIA, Plac Andersa 3 Pozostałe spotkania Nowoczesny sąd: 20 stycznia 2009

Lublin

27 stycznia 2009

Gdańsk

Odbyły się następujące spotkania Nowoczesny sąd: 13 listopada 2008

Warszawa

18 listopada 2008

Katowice

25 listopada 2008

Wrocław

2 grudnia 2008

Łódź

9 grudnia 2008

Kraków

partner spotkań Dodatkowe informacje nr tel. (022) 530 42 56, 530 41 17, 530 42 49 lub http://www.gazetaprawna.pl/konferencje/

Podatki

6 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Rozmawiamy z ARTUREM CIESIELSKIM, odpowiedzialnym za Służbę Celną w NSZZ Solidarność Pracowników Skarbowych

Środki unijne powinny być bez PIT

Ustawę o Służbie Celnej trzeba poprawić

Rzecznik praw obywatelskich wystąpił do ministra finansów o stanowisko w sprawie opodatkowania środków unijnych przyznawanych w ramach Działania 6.2. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. ALEKSANDRA TARKA [email protected]

W

piśmie skierowanym do ministra finansów rzecznik praw obywatelskich (RPO) wskazał na problem osób fizycznych korzystających ze środków finansowych przyznawanych w ramach Działania 6.2. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (dalej: PO KL). Chodzi o środki przyznawane na rozwój przedsiębiorczości w kwocie do 40 tys. zł oraz wsparcia pomostowego wypłacanego miesięcznie w okresie do 6 lub 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej w kwocie nie większej niż równowartość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na dzień wypłacenia dotacji. Problem dotyczy tego, czy pieniądze otrzymywane w ramach programu przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu.

RPO wskazał, że w ocenie instytucji zajmującej się jego wdrażaniem środki przekazane uczestnikom projektu nie podlegają zwolnieniu z art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy z 26 lipca 1991 r. o PIT. Przepis zwalnia z podatku dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W piśmie wskazano, że minister nie odpowiedział na prośbę instytucji zarządzające PO KL o wydanie rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, które otrzymały wymienione środki finansowe w 2008 roku. W ocenie rzecznika kwestia opodatkowania dofinansowania ze środków unijnych jest obecnie niezwykle istotna i należy ją pilnie uregulować. Uważa on, że brak jednoznaczności w zakresie wysokości dofinansowania w sposób istotny może utrudniać beneficjentom nie tylko przygotowanie niezbędnych dokumentów, ale również rzetelną analizę dochodowości planowanych przedsięwzięć.■

Więcej: www.rpo.gov.pl

Projekt ustawy o Służbie Celnej, którym w tym tygodniu zajmie się Sejm, wymaga poprawek. Zdaniem celników trzeba zmienić m.in. regulacje dotyczące kontroli przedsiębiorców, aby uniemożliwić nielegalną działalność gospodarczą. ■ W tym tygodniu w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie ustawy o Służbie Celnej. Jak celnicy oceniają tę ustawę? – Źle. Reforma jest wprowadzana bez przewidzianych prawem konsultacji ROZMOWA z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi, np. przez NSZZ Solidarność. Ministerstwo Finansów publikuje wprawdzie kolejne wersje ustawy na swych stronach internetowych, ale nie spełnia wymogu określonego w art. 19 ustawy związkowej. ■ Czy projekty nie były przesyłane do konsultacji? – Wśród kierownictwa izb celnych konsultowany był tylko jeden z wstępnych projektów. A na jego analizę i ustosunkowanie się funkcjonariusze (i to jedynie niektórzy) mieli niekiedy kilka godzin. Projekt ustawy przekazany do Sejmu większość ocenia jako zły i szkodliwy dla pracowników, budżetu i przedsiębiorców. ■ Dlaczego? – Projekt zawiera restrykcyjne regulacje wobec funkcjonariuszy, nieznane w innych działach administracji państwowej, a nawet

RACHUNKOWOŚĆ | Uprawnienia zawodowe

formacjach mundurowych, bez równoczesnego wprowadzenia adekwatnych i równoważących te obostrzenia uprawnień. Nie zapewnia także należytej ochrony funkcjonariuszy przed zagrożeniami ze strony przestępców. Do walki z przemytem, zagrożeniami terrorystycznymi rząd szykuje służbę bez uprawnień do tych działań. Przyjęcie propozycji rządowej uprawnia Służbę Celną do kontrolowania głównie legalnie działających przedsiębiorców, pozostawiając przestępczość i szarą strefę poza kontrolą państwa, gdyż w pełni skuteczne zwalczanie patologii w zakresie przemytu oraz akcyzy nie jest możliwe przez inne służby. ■ Na etapie prac parlamentarnych jeszcze można projekt poprawić. Które rozwiązania wymagają pilnych zmian? – Można zmienić wszystko, co złe. Ale władze muszą sobie uświadomić, że zanim swe wynagrodzenia dostaną nauczyciele, emeryci, służba zdrowia, wymiar sprawiedliwości czy parlamentarzyści – my musimy zebrać daninę publiczną na te cele.

Służba Celna odpowiada obecnie za pobór ponad 30 proc. środków wpływających do budżetu. Każde zły przepis może oznaczać straty dla skarbu państwa i możliwe zmniejszenie wynagrodzeń wymienionych grup oraz nadmierne utrudnienia dla uczciwych przedsiębiorców będących przecież pracodawcami. ■ Jakich zmian w Służbie Celnej funkcjonariusze oczekują w 2009 roku? – Oczekujemy, że władze – może właśnie na szczeblu parlamentu – zauważą, że Ministerstwo Finansów przekazuje projekt jednostronny, niekonsultowany, nieakceptowany przez ogół środowiska celniczego i niosący wskazane zagrożenia. Oczekujemy, że władze przystąpią do prawdziwej, a nie pozorowanej reformy, szeroko konsultowanej i uwzględniającej opinie tych, którzy będą wykonywać prawo w bezpośrednim kontakcie z przedsiębiorcą i społeczeństwem. Oczekujemy też, że obecne kierownictwo Służby Celnej zaniecha niektórych niekorzystnych działań, jak opisywane już pozbawianie nas kosztów delegacji do miejsc pracy/służby.■

Rozmawiała EWA MATYSZEWSKA

Fot. Arch.

RPO o opodatkowaniu dotacji

■ ARTUR CIESIELSKI

wiceprzewodniczący Rady Sekcji Krajowej NSZZ Solidarność Pracowników Skarbowych

PROCEDURY | Występowanie przed organami podatkowymi

Księgowi nie złożą wniosku o certyfikat Doradca podatkowy może Od 1 stycznia nie ma Warto zwrócić uwagę na obo- wanie się do egzaminu, spełnić udzielić dalszego pełnomocnictwa rozporządzenia określającego wiązujący od 1 stycznia art. 76i dwa warunki, o których mowa wykazu dokumentów, które należy złożyć do resortu finansów o wydanie certyfikatu księgowego. AGNIESZKA POKOJSKA agnieszka. pokojska@infor. pl

K

sięgowi mogą mieć problemy ze złożeniem odpowiednich dokumentów do Ministerstwa Finansów, aby otrzymać certyfikat księgowy albo zakwalifikować się do egzaminu. Taka sytuacja jest konsekwencją braku przepisów wykonawczych w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Dotychczasowe rozporządzenie ministra finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. nr 120, poz. 1022 z późn. zm.) straciło swoją moc z końcem grudnia 2008 r.

ustawy o rachunkowości. Zobowiązuje on ministra finansów do określenia w drodze rozporządzenia m.in. wzoru wniosku i wykazu dokumentów składanych przez osoby ubiegające się wydanie certyfikatu księgowego. Przy tym musi być uwzględniona możliwość poświadczania kopii dokumentów. Do końca 2008 roku przepisy wymagały, aby wszystkie kopie dokumentów były potwierdzane notarialnie. Nie ma też wytycznych dla osób, które będą się ubiegały o zakwalifikowanie do egzaminu, sprawdzającego wiedzę ubiegających się o uprawnienia księgowe. Przypomnijmy, że od początku 2009 roku przepisy określają nowy system wydawania certyfikatów w ten sposób. W tym celu najpierw należy złożyć wniosek o zakwalifiko-

w art. 76b ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o rachunkowości i wnieść opłatę egzaminacyjną. Dopiero po zdanym egzaminie kandydat może się ubiegać o wydanie certyfikatu. W tym celu musi złożyć dokumenty poświadczające minimum dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie średnie. Rozporządzenie, które nie zostało jeszcze wydane, powinno również regulować wysokość i sposób wnoszonej opłaty egzaminacyjnej, pracę komisji egzaminacyjnej, wysokość wynagrodzeń dla jej członków jak również sposób organizowania egzaminów.■

Pisaliśmy o tym ■ Przepisy dyskryminują księgowych – GP nr 3/2009 www.gazetaprawna.pl/ rachunkowosc

PROCEDURY | Dotacje budżetowe

VAT od SMS-ów na WOŚP trafi do dzieci VAT pobrany od SMS-ów dla Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy zostanie w formie dotacji przekazany na cele charytatywne.

J

uż 11 stycznia odbędzie się po raz XVII akcja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy pod hasłem: wczesne wykrywanie nowotworów u dzieci. Jak co roku jedną z form wsparcia akcji Jurka Owsiaka będzie możliwość

przesyłania SMS-ów. Wiadomości SMS podlegają opodatkowaniu VAT. Ministerstwo Finansów poinformowało, że środki z VAT od tych SMS-ów zostaną przekazane na cel tegorocznej akcji WOŚP. – Ministerstwo Finansów przekaże w formie dotacji z budżetu państwa – za pośrednictwem ministra zdrowia – kwotę odpowiadającą wpływom z tytułu podatku od towarów i usług od SMS-ów wysłanych

na WOŚP na cele związane z wczesnym wykrywaniem nowotworów u dzieci – podaje Magdalena Kobos, rzecznik prasowy MF.■ EWA MATYSZEWSKA W poniedziałek

Jak wypełnić PIT-36 i PIT-36L

Tygodnik Podatkowy www.gazetaprawna.pl

Doradca podatkowy w postępowaniu podatkowym może udzielić pełnomocnictwa substytucyjnego, ale organy podatkowe nie potwierdzają tego prawa. ŁUKASZ ZALEWSKI [email protected]

U

MOŻLIWOŚĆ USTANOWIENIA PEŁNOMOCNIKA Kodeks cywilny (art. 106) Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Ordynacja podatkowa (art. 137) Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed organami celnymi, w sprawach dotyczących podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego z tytułu importu towarów, może być także osoba wpisana na listę agentów celnych.

rzędy skarbowe nie uznają uprawnień doradców podatkowych do udzielania pełnomocnictw substytucyjnych w postępowaniu podatkowym. Ostatnio stanowisko takie potwierdził naczelnika, urzędu skarbowego Kraków Śródmieście w odpowiedzi na list Stowarzyszenia Podatników w Polsce. Stowarzyszenie twierdzi, że stanowisko naczelnika urzędu nie znajduje poparcia w przepisach. Problem w tym, że ustawa o doradztwie podatkowym nie zawiera regulacji dotyczących udzielania substytucji przez doradców. Jak tłumaczy Marcelina Boruch, radca prawny ze Stowarzyszenia Podatników w Polsce, milczenie przepisów ustawy o doradztwie podatkowym oznacza, że nie jest zabronione udzielanie dalszych pełnomocnictw przez doradców podatkowych, a możliwość taką można wywieść z przepisów kodeksu cywilnego.

art. 137 par. 4 Ordynacji stanowi z kolei, że w zakresie w niej nieuregulowanym (a więc np. w zakresie substytucji) należy stosować przepisy prawa cywilnego. Kodeks cywilny nie ogranicza jednak kręgu podmiotów, które mogą udzielać substytucji. Co więcej, art. 106 tego kodeksu pozwala ustanowić dalszego pełnomocnika, pod warunkiem że umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa. Ze stanowiskiem takim zgadza się również Dominik Szczygieł, doradca podatkowy z MSDS. – Moim zdaniem art. 137 Ordynacji podatkowej w związku z art. 106 kodeksu cywilnego nie ogranicza w żaden sposób (ani podmiotowo, ani przedmiotowo) zakresu uprawnienia do ustanawiania substytutów przez doradcę podatkowego – stwierdza ekspert.

nych np. adwokatów i radców prawnych, w których przewidziana jest instytucja substytucji. Marcelina Boruch podkreśla jednak, że z unormowań obu ustaw korporacyjnych wynika, że przepisy, które ustanawiają substytucję, mają na celu uszczegółowienie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, które zawierają instytucję pełnomocnictwa procesowego. – Jest to jednak nieco inna regulacja niż ta, którą określono w Ordynacji podatkowej – stwierdza Marcelina Boruch. Różnica polega na tym, że kodeks postępowania cywilnego zawęża krąg podmiotów, które mogą udzielać substytucji. Takiego ograniczenia nie zawiera jednak Ordynacja podatkowa, co oznacza, że doradcy mogą w postępowaniu podatkowym udzielać substytucji.■

Brak ograniczeń Stowarzyszenie twierdzi, że zgodnie z art. 137 Ordynacji podatkowej pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Przepis

Różnice w przepisach Naczelnik, uzasadniając swoje stanowisko, uznał jednak, że zasada swobody umów nie może zastępować przepisów, które wprost zostały zawarte w ustawach korporacyj-

Pisaliśmy o tym ■ W sądzie trzeba złożyć pełnomocnictwo – GP nr 156/2008 www.gazetaprawna.pl/ doradcy_podatkowi

Podatki

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 7

WSA w Bydgoszczy o PIT

PIT | Roczne rozliczenie podatku

Odprawa podlega podatkowi

Nie wszystkie dochody kapitałowe wykazuje się w zeznaniu

Świadczenie w postaci odprawy w związku z ustaniem stosunku pracy jest odszkodowaniem, które nie jest zwolnione z PIT.

S

karżący zwrócił się o stwierdzenie nadpłaty w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazał, ORZECZENIE że jako pracownik fundacji otrzymał przychód składający się z wynagrodzenia za pracę i odprawy z tytułu odwołania ze stanowiska członka zarządu fundacji przed terminem upływu kadencji. Podniósł, że jako pracownik fundacji realizował cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy zagranicznej i wobec tego otrzymana przez niego odprawa podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Zwolnienie z PIT Organ I instancji odmówił stwierdzenia nadpłaty, a dyrektor izby skarbowej nie znalazł podstaw do uchylenia decyzji i utrzymał ją w mocy. Wskazał, że omawiane zwolnienie obejmuje środki otrzymywane z tytułu bezpośredniej realizacji celów danego programu, a wypłacona odprawa nie była świadczeniem bezpośrednio związanym z realizacją tego programu. W skardze strona podniosła, że zwolnienie odnosi się do dochodów podatnika, a nie do wynagrodzenia. W dochodach mieszczą się wszystkie świadczenia z tytułu zatrudnienia, w tym również odprawa. Odprawa to odszkodowanie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę. Zdaniem sądu odprawa to odszkodowanie za utratę miejsca pracy spowodowane rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę. Faktem jest, że sporny przepis mówi o dochodach otrzymywanych przez podatnika, ale w ocenie sądu musi być spełniony warunek, że podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego ze środków pomocowych. Skoro otrzymana odprawa nie była związana z bezpośrednią realizacją celu finansowanego z bezzwrotnej pomocy, to nie może korzystać ze zwolnienia.■

Nie wszystkie przychody z kapitałów pieniężnych należy uwzględnić w PIT. Wypłacone odsetki z lokat bankowych oraz zyski z funduszy rozliczy płatnik. PRZEMYSŁAW MOLIK [email protected]

P

rzychody z kapitałów pieniężnych zależnie od źródła podlegają rozliczeniu samodzielnie przez podatnika lub w formie ryczałtowej przez odpowiedniego płatnika. Korzyści opodatkowane są 19-proc. podatkiem dochodowym. W przypadków niektórych źródeł przychodów rozliczeniu dla celów podatkowych podlega też poniesiona strata. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) łącznemu rozliczeniu nie podlegają źródła przychodów z kapitałów pieniężnych opodatkowane liniowym

Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Więcej: www.deloitte.com/pl/tax24

powinni wysłać ten druk do końca roku następującego po roku, którego dotyczy rozliczenie. Ponadto w zeznaniu rocznym PIT-38 trzeba rozliczyć przychody z obrotu papierami wartościowymi poza rynkiem giełdowym, a także z transakcji udziałami w spółce mającej osobowość prawną. W zeznaniu nie trzeba natomiast uwzględniać otrzymanej dywidendy od polskich spółek – podatek od dywidendy pobierany jest bowiem u źródła, co oznacza, że kwota dywidendy wypłacona wspólnikowi (akcjonariuszowi) jest już opodatkowana. Przepisy określają, że dochodów z wymienionych źródeł nie łączy się z dochodami z innych źródeł, opodatkowanymi według progresywnej skali podatkowej. Dochody takie jak odsetki z lokat bankowych (depozytów

KTO ROZLICZA DOCHÓD (PRZYCHÓD) Rozliczany w zeznaniu rocznym Przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych ■ Przychody z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych ■ Przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających ■ Nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny ■

terminowych, rachunków oszczędnościowych, rachunków a vista) oraz wynikające ze wzrostu ceny jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych (po ich umorzeniu) rozliczają banki oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych (płatnicy), a zatem nie mogą

Rozliczany przez płatnika Przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych ■ Odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania przechowywania lub inwestowania ■ Odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych, np. kuponowych obligacji skarbowych trzymanych do terminu wykupu ■ Przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (np. dywidenda wypłacana przez spółki kapitałowe z siedzibą w Polsce) ■

one być kompensowane ze stratami poniesionymi w wyniku inwestycji giełdowych.■

Pisaliśmy o tym ■ Przychody z inwestycji giełdowych... – GP nr 231/2008 www.gazetaprawna.pl/pit

Szybko i korzystnie rozlicz swój podatek

Program do wypełniania PIT-ów za 2008 rok

W poniedziałek 12 stycznia w Gazecie Prawnej Oprócz programu na płycie znajdziesz: ■ instrukcje, jak krok po kroku wypełnić zeznanie ■ komentarze ekspertów i porady: ❙ jak korzystać z ulg ❙ kiedy warto rozliczyć się z małżonkiem ❙ jak rozliczyć zagraniczne dochody ❙ jak rozlicza się rodzic samotnie wychowujący dziecko ■ wskazówki, jak korygować zeznanie ■ zestawienia ulg, skal podatkowych ■ akty prawne

Płyta dostępna w punktach sprzedaży oraz dla prenumeratorów wersji Premium

Sygn. akt I SA/Bd 538/08 ■ JAN POCZWARDOWSKI

podatkiem (indywidualnie rozliczane przez podatnika) wraz ze źródłami opodatkowanymi ryczałtowo (rozliczanymi przez płatnika). Przychody, które należy rozliczyć indywidualnie, uwzględnia się w rocznym zeznaniu PIT-38. Trzeba je złożyć do końca kwietnia 2009 roku. Pozostałe, które podlegają podatkowi zryczałtowanemu, za podatnika rozlicza płatnik. W zeznaniu PIT-38 rozlicza się uzyskane dochody i poniesioną stratę m.in. z inwestycji giełdowych. Oznacza to, że zyski z tytułu inwestycji w obligacje rynkowe mogą być pomniejszone o straty poniesione na akcjach. Oprócz tego w PIT-38 rozlicza się przychody z transakcji walutowych zawartych na rynku forex. Podstawą do rozliczenia tego typu przychodów jest informacja PIT-8C. Biura maklerskie lub brokerzy walutowi

Partner:

Partner strategiczny:

www.gazetaprawna.pl

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

8 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

Praca ■

Prawo pracy ■

PAMIĘTAJ

Ubezpieczenia społeczne ■

10 stycznia mija termin opłacania składek do ZUS przez samozatrudnionych

NOWOŚĆ

Zdrowie ■

Posłowie domagają się podwyższenia świadczeń kompensacyjnych nauczycieli strona 10

Edukacja ■

ORZECZENIE

Kadry

Prawo do nagrody jubileuszowej nie zależy od formy własności firmy strona 10

CO NOWEGO

ZMIANA PRAWA | PRAWO PRACY | Nowe obowiązki bhp

■ RZECZNIK DO MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH. W związku z ostrą zimą rzecznik praw obywatelskich Janusz Kochanowski zwrócił się wczoraj do ministra spraw wewnętrznych i administracji Grzegorza Schetyny z apelem o uwrażliwienie podległych mu służb i organów administracji terenowej na potrzeby osób bezdomnych.

Każda firma musi zatrudnić ■

Wszyscy pracodawcy będą wyznaczać pracownika odpowiedzialnego m.in. za ewakuację i ochronę przeciwpożarową

■

Na rynku zabraknie pracowników, którzy posiadają kwalifikacje np. inspektora ochrony przeciwpożarowej

■

Firmy zatrudnią na część etatu osoby z odpowiednimi uprawnieniami lub zapłacą za dodatkowe szkolenie podwładnych

Więcej www.brpo.gov.pl

■ ŚWIĘTO TRZECH KRÓLI MOŻE BYĆ DNIEM WOLNYM. Klub parlamentarny PiS złoży wczoraj u marszałka Sejmu projekt ustawy o ustanowieniu dnia wolnego od pracy 6 stycznia, w święto Trzech Króli – poinformował poseł Antoni Macierewicz. Obywatelski projekt ustawy w tej samej sprawie przekazał marszałkowi Sejmu prezydent Łodzi Jerzy Kropiwnicki. Więcej www.trzechkroli.pl

■ SZCZEPIENIA PRZECIWKO PNEUMOKOKOM. Wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko pneumokokom dla wszystkich dzieci poniżej drugiego roku życia to priorytet resortu zdrowia – powiedział wiceminister Marek Twardowski podczas wczorajszej konferencji w Warszawie na temat szczepień. Pneumokoki to bakterie chorobotwórcze, które mogą być przyczyną m.in. zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenia płuc. Konferencję Perspektywy i szanse szczepień ochronnych w Polsce w profilaktyce zdrowotnej dzieci i młodzieży zorganizowały senacka Komisja Zdrowia oraz Europejskie Stowarzyszenie Promocji Zdrowia Pro Salutem. Więcej www.mz.gov.pl

■ ODSETKI OD SKŁADEK NIEPRZEKAZANYCH DO OFE. Prezes ZUS poinformował że od 1 stycznia 2009 r. do 31 marca 2009 r. wysokość odsetek należnych z tytułu nieprzekazanych w terminie składek do otwartego funduszu emerytalnego wynosi 6,66 proc. Podstawę prawną stanowi art. 47 ust. 10j ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2007 r. nr 11, poz. 74, z późn. zm.). Więcej www.zus.pl

■ APEL O PRZYJMOWANIE PACJENTÓW. Dolnośląski oddział Narodowego Funduszu Zdrowia zwrócił się do placówek medycznych, które nie podpisały jeszcze umów z NFZ na świadczenia w 2009 roku, aby normalnie przyjmowały pacjentów. Pieniądze będą rozliczone po podpisaniu umowy z Funduszem. Więcej www.nfz-wroclaw.pl

■ STRAJK PIELĘGNIAREK. Pielęgniarki w szpitalu w Lubartowie (woj. lubelskie) rozpoczęły wczoraj bezterminowy strajk. Domagają się podwyżki płac. Żądają 200 zł podwyżki od stycznia i kolejnych 200 zł od marca. Dyrekcja zaproponowała 100 zł teraz i 50 zł w późniejszym terminie. Więcej www.ozzpip.org.pl

ŁUKASZ GUZA [email protected]

by spełnić nowe obowiązki bhp, które nakłada na pracodawców nowelizacja kodeksu pracy z 21 listopada 2008 r., wiele firm będzie musiało zatrudnić nowego pracownika lub ponieść koszty szkolenia już zatrudnionych. Od 18 stycznia 2009 r. w każdej firmie, która zatrudnia choćby jednego podwładnego, pracodawca będzie musiał wyznaczyć podwładnych, którzy będą odpowiedzialni za udzielenie pierwszej pomocy, ewakuację z zakładu pracy oraz ochronę przeciwpożarową. Ci ostatni muszą mieć co najmniej średnie wykształcenie oraz ukończone szkolenie inspektora ochrony przeciwpożarowej. Obecnie kosztuje ono 1,25 tys. zł. Z przepisów wynika, że nowe obowiązki bhp musi wypełnić każdy pracodawca. Osoby odpowiedzialne za udzielenie pierwszej pomocy muszą więc wyznaczyć także te firmy, które zatrudniają nawet jednego pracownika.

A

Co muszą pracodawcy W odpowiedzi na pytanie GP Departament Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej potwierdził, że art. 2091 par. 1 pkt 2 znowelizowanego kodeksu pracy zobowiązuje wszystkich pracodawców do wyznaczenia pracowników m.in. do wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej. Wyznaczony pracownik powinien m.in. zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na ich terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej oraz zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Zdaniem resortu pracy musi on również posiadać kwalifikacje określone w ustawie z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j.

Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229, z późn. zm.). Zgodnie z nią czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej może wykonywać wyłącznie osoba z wykształceniem co najmniej średnim, która ukończyła szkolenie z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Przeprowadza je Szkoła Główna Służby Pożarniczej, pozostałe szkoły Państwowe Straży Pożarnej lub ośrodki szkolenia w komendach wojewódzkich PSP. – Obecnie szkolenie jednej osoby kosztuje 1,25 tys. zł – mówi Waldemar Woliński ze Szkoły Głównej Służby Pożarniczej. Resort pracy podkreśla, że zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przeciwpożarowej, każdy pracodawca (będący jednocześnie właścicielem, zarządcą lub użytkownikiem budynków, obiektów lub terenów) jest od wielu lat zobowiązany do wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Jednak zgodnie z obowiązujacymi przepisami pracodawca, który jest tylko uzytkownikiem budynku w którym miesci się zakład pracy może i będzie nadal mógł być zwolniony z obowiązku wykonywania czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, jeśli tak stanowi umowa z właścicielem tego obiektu. W efekcie nowelizacji kodeksu pracy może nastąpić sytuacja, że nawet jeśli pracodawca nie będzie zobowiązany do wykonywania czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, bo odpowiada za to właściciel budynku, w którym mieści się zakład pracy, to i tak będzie musiał zatrudniać inspektora ochrony przeciwpożarowej.

Obowiązki kosztują – Wszyscy pracodawcy będą musieli też wyznaczyć osoby odpowiedzialne za ewakuację i udzielenie pierwszej pomocy – mówi Barbara Krzyśków z Centralnego Instytutu Ochrony Pracy. W tym przypadku nowe przepisy rozszerzają jedynie

12 stycznia 2009 r. w GP płyta PIT-y Program do wypełniania PIT-ów za 2008 rok

już obowiązujące regulacje. Zgodnie z art. 233 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom środki do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Z kolei zgodnie z par. 11 rozporządzenia z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 80, poz. 563) z każdego miejsca (przeznaczonego na pobyt ludzi) w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, zapewniające możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem. Problemem może być jedynie wzajemna relacja nowego art. 2091, który nakazuje pracodawcy wyznaczenie pracownika odpowiedzialnego za ewakuację z par. 13 wspomnianego rozporządzenia, które na właściciela lub zarządcę (a nie użytkownika) obiektu nakłada obowią-

zek przeprowadzania raz na dwa lata próbnej ewakuacji (przy spełnieniu dodatkowych warunków). Pracodawca, który jedynie wynajmuje pomieszczenia, będzie musiał wyznaczyć pracownika odpowiedzialnego za ewakuację, ale nie będzie odpowiedzialny za próby jej przeprowadzenia.

Pracodawcy nic nie wiedzą Z sondy przeprowadzonej przez GP wśród firm zajmujących się konsultingiem w zakresie bhp i przepisów przeciwpożarowych wynika, że jedynie znikoma część pracodawców wie, że za niespełna dwa tygodnie przybędą im nowe obowiązki. – Ci, którzy zaznajomili się z nowymi przepisami, zdają sobie sprawę z tego, że na rynku pracy może zabraknąć osób mających odpowiednie kwalifikacje – mówi Zbigniew Szyszka z firmy Profi Zabezpieczenia, konsulting przeciwpożarowy i bhp.

Akademia prawa pracy cz. 623

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 9

Jak wykazać okresy zatrudnienia uprawniające do nagrody jubileuszowej W nagrodę za wieloletnią pracę pracownikowi może zostać przyznana gratyfikacja jubileuszowa. Czy przepisy płacowe mogą uzależnić nabycie prawa do tego świadczenia od udokumentowania posiadanych przez pracownika okresów zatrudnienia świadectwem pracy? Przepisy płacowe obowiązujące u pracodawcy, dotyczące zasad przyznawania tego rodzaju świadczenia, mogą przewidywać, że nagroda jubileuszowa będzie przysługiwać wyłącznie za zakładowy staż pracy albo z uwzględnieniem okresów innego (poprzedniego) zatrudnienia. W tym ostatnim przypadku, jeśli pracownik posiada okresy zatrudnienia u innych pracodaw-

ców, do ustalenia prawa do nagrody istotne jest wykazanie poszczególnych okresów pracy. Jest to możliwe przy pomocy stosowanych powszechnie w stosunkach pracy dokumentów potwierdzających przebieg zatrudnienia, a więc świadectw pracy. Zastrzeżenia budzi jednak wprowadzenie w przepisach zakładowych wymogu udowodnienia przez pracownika wyłącznie świadectwami pracy okresów zatrudnienia uprawniających do nagrody jubileuszowej. Świadczenie to przysługuje bowiem z tytułu obiektywnie osiągniętego przez pracownika stażu pracy, a nie z tytułu możliwości wykazania tego stażu wyłącznie za pomocą wymaganego przez pracodawcę dokumentu. Innymi słowy, powstanie prawa do nagrody jubileuszowej wiąże się

z posiadaniem przez pracownika wymaganego okresu zatrudnienia (tylko zakładowego lub również pozazakładowego), a nie z legitymowaniem się konkretnym dokumentem potwierdzającym ten okres. W przeciwnym razie nagroda jubileuszowa, w przypadku gdy kryteria jej otrzymania określone są obiektywnie, przez co stanowi składnik wynagrodzenia za pracę, utraciłaby w istocie charakter roszczeniowy. Co więcej, ocena przesłanki prawa do jej nabycia w postaci posiadania wymaganego stażu pracy nie podlegałaby weryfikacji w postępowaniu sądowym wyłącznie z uwagi na brak możliwości przedłożenia przez pracownika określonego dokumentu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 4 czerwca 2008 r., II PK 292/07, Mon. Pr. Pracy nr 12/2008).

W ocenie Sądu Najwyższego, jeżeli gratyfikacja jubileuszowa posiada charakter składnika wynagrodzenia za pracę, to uzależnienie jej wypłaty od kryterium wykazania poprzednich okresów zatrudnienia świadectwem pracy, z wyłączeniem innych sposobów ich udowodnienia, narusza zasady ustalania wynagrodzenia za pracę ustanowione w art. 78 k.p., odsyłającym m.in. do ilości świadczonej pracy, przenoszącej się w tym przypadku na staż pracy.■ ARKADIUSZ SOBCZYK radca prawny, Kancelaria Prawna Sobczyk i Wspólnicy w Krakowie

www.gazetaprawna.pl/akademia_pracy

OCHRONA ZDROWIA | Opozycyjne projekty ustaw

inspektora

Fot. Marek Matusiak

„

Podkreśla, że ich obawy są uzasadnione, gdyż dodatkowo w połowie przyszłego roku uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej utracą wszystkie te osoby, które zaliczyły odpowiednie szkolenie przed 15 listopada 2005 r. Tak przewiduje rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 25 października 2005 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. 215, poz. 1823). – Dlatego będziemy apelować o zwiększenie liczby szkoleń przeprowadzanych przez jednostki dydaktyczne Państwowej Straży Pożarnej – mówi Witold Polkowski, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich. Obecnie rocznie kończy je w całej Polsce kilkaset osób. To o wiele za mało, biorąc pod uwagę, że 1,9 mln firm w Polsce zatrudnia co najmniej jednego pracownika, a każdy pracodawca będzie musiał przecież zatrudniać inspektora ochrony przeciwpożarowej. – Możliwe, że nawet kilku pracodawców będzie zatrudniać na część etatu tę samą osobę, która ma odpowiednie uprawnienia. Dzięki temu mniejszym kosztem będą mogli wypełnić obowiązek, jaki nakłada na nich znowelizowany kodeks pracy – mówi Sławomir Paruch, kierownik Departamentu Prawa Pracy Kan-

Kierowane przez JOLANTĘ FEDAK Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej potwierdza, że każdy pracodawca będzie musiał zatrudnić inspektora ochrony przeciwpożarowej

celarii Sołtysiński Kawecki Szlęzak.

Niewiadoma egzekucja Zasadnicze znaczenie dla pracodawców będzie mieć to, w jaki sposób nowe przepisy będzie egzekwować Państwowa Inspekcja Pracy. Od 18 stycznia może sprawdzać, czy pracodawcy wyznaczyli pracowników odpowiedzialnych za ochronę przeciwpożarową czy ewakuację. – Rzadko zdarza się, aby inspektorzy pracy karali pracodawcę za nieprzestrzeganie przepisów bhp już podczas pierwszej kontroli – mówi Sławomir Paruch. Podkreśla, że zazwyczaj najpierw zwracają się oni do pracodawcy o usunięcie nieprawidłowości, a następnie występują o podjęcie w tym kierunku odpowiednich działań. Dopiero w razie ich braku wydają nakaz w tego typu sprawach lub nakładają na pracodawcę mandat. – Możliwe, że inspektorzy pracy nie będą zbyt rygorystycznie egzekwować nowych przepisów. Ich vacatio legis była bardzo krótka, więc firmy miały mało czasu na ich wdrożenie – mówi Andrzej Łuczaj z firmy BHP Konsultant. W jego opinii pracodawcy powinni pamiętać, że nowelizacja k.p. wymusza konieczność zmian w organizacji pracy. Firmy, w których obowiązują regulaminy pracy, powinny więc wprowadzić do nich aneksy. A o takich zmianach muszą poinformować pracowników co najmniej dwa tygodnie przed ich wprowadzeniem.■

KOMENTARZ strona 2

Koalicja nie chce pomysłów opozycji na reformę systemu lecznictwa ZMIANA PRAWA Platforma Obywatelska nie zamierza na razie przygotowywać nowych projektów ustaw reformujących system lecznictwa. Nie popiera jednak projektów przygotowanych przez posłów opozycji. DOMINIKA SIKORA [email protected]

utro w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o sieci szpitali. Został on przygotowany przez Prawo i Sprawiedliwość. Projekt był już złożony w marcu ubiegłego roku. Przewiduje on utworzenie sieci szpitali, którą tworzyłyby najlepsze placówki medyczne, zabezpieczające w sposób optymalny dostęp do świadczeń zdrowotnych. Te placówki, które po przeprowadzeniu oceny ekonomicznej i w zakresie możliwości świadczenia usług nie znalazłyby się w sieci, nie mogłyby liczyć na pieniądze z Narodowego Funduszu Zdrowia.

J

Projekt zakłada również opra- sądzone, czy projekt zostanie cowywanie regionalnych pla- odrzucony już w pierwszym nów opieki szpitalnej oraz dzia- czytaniu, czy zostanie skierowałania Krajowej Rady i Woje- ny do dalszych prac w sejmowej Komisji Zdrowia, ale wódzkich Komisji do jego uchwalenie wyspraw Szpitali, szczedaje się mało realne. gółowe warunki funk– Nie zgadzamy się cjonowania szpitali na administracyjne włączonych do sieci ustalanie sieci placóoraz zasady ich monitorowania. mld zł wek medycznych. Według autorów Teoretycznie ma to rząd zamierza doprowadzić do raprojektu ustawy, część przeznaczyć cjonalizacji już istnieplacówek musi mieć na spłatę części jącej liczby szpitali, gwarancję dostępu do zobowiązań ale nie gwarantuje publicznych pieniędzy SP ZOZ wyłonienia tych naji one automatycznie byłyby włączane do lepszych i faktycznie sieci. najbardziej potrzeb– Szpitale wojewódzkie czy nych – mówi Jarosław Katulski, kliniczne nie tylko leczą pacjen- członek sejmowej Komisji tów, ale również pełnią inne Zdrowia. Kolejny projekt ustawy o niefunkcje – edukacyjne i szkoleniowe – podkreśla Bolesław Piecha, obowiązkowych przekształceposeł sprawozdawca projektu niach SP ZOZ w spółki prawa ustawy oraz przewodniczący sej- handlowego także może być odrzucony już w pierwszym czytamowej Komisji Zdrowia. Pomysł PiS na reformę szpita- niu. Przygotowali go m.in. Mali nie uzyskał jednak poparcia rek Balicki, poseł Nowej Lewicy, posłów Platformy Obywatel- oraz Ludwik Dorn, poseł nieskiej. Co prawda, nie jest prze- zrzeszony.

2,7

– Ten projekt to propozycja zawarcia kompromisu. Skoro prezydent zawetował ustawę narzucającą na SP ZOZ obowiązek zmiany formy prawnej, to my chcemy samorządom dać możliwość samodzielnego decydowania o przyszłości podległych im placówek – mówi Marek Balicki. Na razie nie jest ustalona data, kiedy posłowie zajmą się tym projektem. Wiadomo jednak, że posłowie PO nie przygotowują nowych projektów reformujących system ochrony zdrowia. Oczekują efektów uruchomienia rządowego programu oddłużenia tych szpitali, które mimo wszystko zdecydują się na zmianę formy prawnej. Szacuje się, że do przekształceń jest przygotowywanych około 70 placówek medycznych.■

Pisaliśmy o tym ■ Weto prezydenta nie zahamuje... – GP nr 232/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum

TRZY PYTANIA DO...

PŁK. ANATOLA TICHONIUKA przewodniczącego Konwentu Dziekanów Korpusu Oficerów Wojska Polskiego

Żołnierze kontraktowi nie otrzymają emerytur wojskowych Profesjonalizacja armii oznacza konieczność zwiększenia liczby żołnierzy zawodowych o 40 tys. Tymczasem co szósty wojskowy odchodzący na emeryturę robi to po 15 latach służby. Czy rząd nie powinien pomyśleć o zmianie systemu emerytalnego żołnierzy? – Przyczyną odchodzenia nie jest system emerytalny. Jest on natomiast jedną z przesłanek podejmowania służby wojskowej. W przekonaniu żołnierzy obecne regulacje emerytalne stanowią zasadniczy filar zawodowej służby wojskowej oraz gwarancję poczucia bezpieczeństwa żołnierza i jego rodziny. Z badań przeprowadzonych w 2007 roku wynika, że ewentualne jego zmiany mogą być przyczyną odejścia z wojska znaczącej części kadry, i to nie tylko tej mającej minimalną wysługę emerytalną. Trzeba podkreślić, że za odejścia z armii odpowiada też system wynagradzania. Nie jest konkurencyjny w stosunku do rynku, szczególnie w niektórych specjalnościach – np. dla pilotów wojskowych. Moim zdaniem wszelkie próby

zmian jednego z filarów stabilności warunków służby wojskowej, w tym uprawnień emerytalnych, w okresie realizacji uzawodowienia wojska mogą osłabić dynamikę przekształceń. Co więcej, podstawowy korpus osobowy, który zastąpi zasadniczą służbę wojskową, będzie się składać z żołnierzy kontraktowych. A oni nie będą mieli uprawnień emerytalnych z systemu zaopatrzeniowego, bo będą podlegać obligatoryjnemu zwolnieniu przed upływem 15 lat Dlaczego żołnierze korzystają z odrębnego systemu emerytalnego? – Ze względu na szczególne warunki i właściwości służby wojskowej, takie jak: brak możliwości wyboru oraz wpływu na miejsce pełnienia służby, pełnienie służby w rozłące z rodziną, pełną dyspozycyjność, wysokie wymogi kwalifikacyjne, szczególną odpowiedzialność oraz ryzyko utraty życia lub zdrowia. Żołnierze mają też ograniczone pełne prawa obywatelskie. Nie mogą np. należeć do związków zawodowych, które występują w obronie warunków pracy członków.

A jak wygląda system emerytalny żołnierzy zawodowych w innych państwach? – W państwach członkowskich NATO regułą są odrębne systemy emerytalne żołnierzy i nabywanie uprawnień emerytalnych po określonym czasie służby. W znakomitej większości z nich przepisy emerytalne dla żołnierzy zawodowych są korzystniejsze niż dla pracowników państwowych i innych grup społeczno-zawodowych. Odrębne uprawnienia emerytalne, takie jak niższy wiek emerytalny, wyższy poziom świadczeń emerytalnych, szczególnego rodzaju odprawy emerytalne, traktowane są jako rekompensata za wysokie wymagania psychofizyczne i intelektualne stawiane żołnierzom, stałą dyspozycyjność, gotowość do narażania zdrowia, a nawet życia oraz ogólnie dużą uciążliwość służby wojskowej. To m.in. dlatego w 2007 roku Ministerstwo Obrony Narodowej opowiedziało się za utrzymaniem dotychczasowego odrębnego systemu emerytalnego dla żołnierzy.■ Rozmawiał ARTUR RADWAN

Praca

10 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Karta Nauczyciela

Sąd Najwyższy o dyskryminacji w zatrudnieniu

Posłowie podwyższą emerytury nauczycielom

Nagroda jubileuszowa nie zależy od własności firmy

ZMIANA PRAWA Do 100 proc. emerytury może wzrosnąć świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli. BOŻENA WIKTOROWSKA [email protected]

czoraj na połączonym posiedzeniu sejmowych Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Zgodnie nim, jeszcze w tym roku nauczyciele, którzy ukończą 55 lat i mają 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat pracy w szkole

W

przy tablicy, będą mogli przejść na świadczenie kompensacyjne. Jednak według Wojciecha Olejniczaka (lewica), posła sprawozdawcy, projekt ten wymaga jednak poprawek. – Największe emocje wzbudza wysokość nowego świadczenia, które ma wynieść 80 proc. emerytury – mówi Wojciech Olejniczak. Poseł Anna Bańkowska, wiceprzewodnicząca Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (Lewica) przekonywała, że nowe świadczenia kompensacyjne będą rodzajem świadczenia przedemerytalnego i muszą być niższe niż emerytura ze starego systemu. Wynika to z tego, że reforma emerytalna uzależ-

niła wysokość świadczenia od kapitału zgromadzonego na koncie. – Świadczenie kompensacyjne powinno wzrosnąć do 100 proc. kwoty określonej w projekcie ustawy. I do tego będziemy dążyć w czasie prac w podkomisji – mówi Anna Bańkowska. Przeciwko nowym rozwiązaniom protestowali posłowie Prawa i Sprawiedliwości. Według Sławomira Szweda, wiceprzewodniczącego sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, ten projekt jest szkodliwy dla nauczycieli. – Według mnie to jest świadczenie dla nikogo. Autorzy projektu nie oszacowali skutków finansowych dla budżetu. Nie

mamy także żadnych informacji, ile faktycznie wyniesie wysokość takiego świadczenia za kilka lat – przekonywał poseł Lech Sprawka (PiS). Skutków wejścia w życie nowego rozwiązania nie przedstawił także Marek Bucior, wiceminister pracy i polityki społecznej. Zobowiązał się jednak do tego, że szacunki będą gotowe na kolejne posiedzenie specjalnie powołanej podkomisji. Posłowie zwrócili także uwagę, że część przepisów w projekcie jest niezgodna z Kartą Nauczyciela. Na przykład, ze świadczeń kompensacyjnych nie będą mogli korzystać nauczyciele zatrudnieni na pół etatu.■

OCHRONA ZDROWIA | Obrót produktami leczniczymi

Spełnienie wymogów UE nie ograniczyło dostępu do leków Leki, które nie przeszły tak zwanego procesu harmonizacji, nie znikną od razu z aptek. Pacjenci będą mogli je kupić aż do wyczerpania zapasów na rynku lub do utraty okresu ich ważności. DOMINIKA SIKORA [email protected]

arek Twardowski, wiceminister zdrowia, powiedział wczoraj, że ponad 6,7 tys. leków przeszło tzw. proces harmonizacji, czyli dostosowania dokumentacji produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu do przepisów wspólnotowych.

M

– W przypadku tych leków jest to równoznaczne z utrzymaniem ważności pozwoleń na ich sprzedaż w Polsce – zapewnił wiceminister. W przypadku ponad 2,1 tys. produktów ich producenci w ogóle nie złożyli niezbędnych dokumentów pozwalających na przedłużenie na kolejne pięć lat pozwolenia na obrót nimi na rynku medycznym. Głównym powodem było to, że sprzedaż wielu z tych leków nie była opłacalna, a harmonizacja dokumentów do wymogów unijnych zbyt kosztowana. W przypadku 177 leków minister zdrowia wydał decyzje odmowne dotyczące

przedłużenia okresu ważności pozwolenia na ich sprzedaż w Polsce. Te właśnie leki znikną najszybciej z rynku, ale proces ten będzie rozłożony w czasie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami leki, które nie zostały zharmonizowane, mogą pozostać na rynku do końca terminu ich ważności lub całkowitego wyczerpania zapasów. – Do tego czasu te preparaty, które były wpisane na listy refundacyjne, będą nadal finansowane przez NFZ – mówi Marek Twardowski. Zdaniem resortu zdrowia dostosowanie dokumentacji leków do wymogów unijnych nie spo-

wodowało podwyżki ich cen. Nie doprowadziło to również do ograniczenia dostępności leków. Tylko w przypadku jednego preparatu stosowanego w leczeniu przeciwgruźliczym (izoniazyd), nie złożono dokumentów umożliwiających jego sprzedaż zgodnie z wymogami unijnymi i nie ma on odpowiednika. Jednak, jak zapewnia resort zdrowia, obecnie zapas tego leku wynosi kilkanaście tysięcy opakowań, co zapewnia jego sprzedaż jeszcze przez półtora roku.■

Więcej: www.gazetaprawna.pl /ochrona_zdrowia

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Fundusz Rezerwy Demograficznej

W ZUS będzie więcej pieniędzy na emerytury ZMIANA PRAWA Jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu zostanie zapewne uchwalona ustawa pozwalająca na przekazywanie części środków z prywatyzacji na konto Funduszu Rezerwy Demograficznej. BOŻENA WIKTOROWSKA [email protected]

zisiaj odbędzie się drugie czytanie pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (druk 1479). Zgodnie z nim w tym roku nie zakończy się gromadzenie dodatkowych środków w Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD). Fundusz ten został powołany do życia w momencie wdrażania reformy emerytalnej w 1999 roku. Miały do nie-

D

go trafiać nadwyżki funduszu emerytalnego, część składki emerytalnej i środki pochodzące z prywatyzacji. Pieniądze te mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie, wynikającego z przyczyn demograficznych, niedoboru środków na wypłatę emerytur. Ponieważ gromadzenie środków w FRD miało się zakończyć 31 grudnia 2008 r., rząd przygotował projekt ustawy w tej sprawie. Zgodnie z nim gromadzenie środków na koncie Funduszu będzie możliwe także po 31 grudnia 2008 r. Dodatkowo obligatoryjnie na jego konto będzie trafiać 40 proc. pochodzących z prywatyzacji majątku należącego do Skarbu Państwa. – Fundusz musi istnieć, bo stanowi dodatkowe zabezpie-

czenie dla wypłaty przyszłych emerytur. Do tej pory środki, które wpływały na jego konto, były symboliczne. Zwiększenie o środki pochodzące z prywatyzacji znacznie go wzmocni – mówi Sławomir Piechota, przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Jednocześnie środki pochodzące z prywatyzacji będą musiały być lokowane w papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa. Nadal źródłem zasilania FRD będą też środki stanowiące część składki na ubezpieczenie emerytalne. Od 2009 roku (i w kolejnych latach) będą one stanowić 0,35 proc. podstawy wymiaru na ubezpieczenie emerytalne. – Wysokość odpisu pochodzącego ze składek na ubezpie-

czenie emerytalne powinna być wyższa. Jednak nie ma powodu do obaw, że w przyszłości może zabraknąć pieniędzy na wypłaty świadczeń. Zawsze bowiem FUS jest dotowany przez budżet. W krytycznej sytuacji te dotacja po prostu wzrośnie – mówi poseł Mieczysław Kasprzak (PSL). Ustawa ma wejść w życie z datą wsteczną od 1 stycznia 2009 r. Jak informuje ZUS, obecnie (dane za grudzień 2008 r.) w FRD jest zgromadzonych 4,45 mld zł. Są głównie ulokowane w obligacjach (80 proc.) i akcjach (9,3 proc.).■

Pisaliśmy o tym ■ 12 mld zł trafi dodatkowo na wypłatę... – GP nr 130/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum

Państwowy zakład pracy nie może nie zaliczać do okresów zatrudnienia, uprawniających do nagrody jubileuszowej, pracy w prywatnej firmie. ARTUR RADWAN [email protected]

ank państwowy odmówił wypłacenia pracownikowi nagrody jubileuszowej za 35 lat pracy. Argumentował, że do okresu ORZECZENIE uprawniającego do tej nagrody nie może wliczyć okresu jego zatrudnienia od lipca 1990 r. do stycznia 1994 r. w Prosper Banku, który był bankiem prywatnym. Pracownik nie zgodził się z decyzją banku i zwrócił się do sądu I instancji z powództwem o wypłatę nagrody. Ten uznał, że w świetle obowiązujących u pracodawcy przepisów brak jest podstaw do wliczenia powyższego okresu do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Jak ustalił sąd Prosper Bank w spornym okresie nie był uspołecznionym zakładem pracy. Sąd wskazał, że postanowienia układu zbiorowego pracy pracowników firmy, która odmówiła wypłaty nagrody (w zakresie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody), odsyłają do przepisów zarządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. nr 44, poz. 358 ze zm.). Zgodnie z par. 2 tego zarządzenia do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się, bez względu na przerwy w zatrudnieniu, okresy inne niż zatrudnienie u pracodawcy, tj. okresy zatrudnienia w uspołecznionych zakładach pracy oraz okresy zatrudnienia w prywatnych zakładach pracy, które jednak zostały upaństwowione lub przejęte przez uspołecznione zakłady pracy. Sąd I instancji oddalił więc powództwo pra-

B

cownika. Ten nie zgodził się z wyrokiem i wniósł apelację. Sąd II instancji, oceniając sporny okres pracy w oparciu o wskazane przepisy, stwierdził, że Prosper Bank upaństwowiony został 14 stycznia 1994 r., a więc zarzut apelacji dotyczący naruszenia przepisów zarządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 23 grudnia 1989 r. nie jest uzasadniony. Zdaniem sądu sporny okres zatrudnienia pracownika przypadał w całości przed zatrudnieniem u dotychczasowego pracodawcy, a zatem brak podstaw do uznania, że prywatny pracodawca Prosper Bank został upaństwowiony. Sąd II instancji oddalił więc apelację pracownika, a ten wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Zdaniem SN nagroda jubileuszowa jest gratyfikacją za wieloletnią pracę, a więc poważne wątpliwości budzi uznanie, że tylko praca świadczona w uspołecznionych zakładach pracy daje do niej prawo. Nawet fakt, że obwarowania takie mogłyby dotyczyć regulacji obowiązujących u pracodawcy mającego status uspołecznionego zakładu pracy, nie są, zdaniem SN, dostatecznym usprawiedliwieniem. Ponadto SN uznał, że postanowienia wewnątrzzakładowych przepisów płacowych dotyczące nabycia prawa do nagrody jubileuszowej powinny respektować zasadę wyrażoną w art. 183c kodeksu pracy. Zgodnie z jego brzmieniem, pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. SN orzekł, że wykluczenie z okresów pracy uprawniających do nagrody jubileuszowej okresów pracy tylko dlatego, że odbyte zostały w prywatnym zakładzie pracy, jest nierównym traktowaniem w zatrudnieniu. W konsekwencji SN uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi II instancji.■ Sygn. akt II PK 38/07

Dziś w redakcji czat internetowy. Wiceszef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Adam Leszkiewicz będzie w godzinach od 11 do 12 odpowiadać na pytania związane z nowymi zasadami zatrudniania urzędników. www.gazetaprawna.pl/czat

Zmiany w zasadach przechodzenia na emeryturę w 2009 r. JUTRO w Gazecie Prawnej

nowe prawo 2009 część 1

kiedy ZUS wypłaci emeryturę bez rozwiązania stosunku pracy ■ nowe przepisy dotyczące emerytur kapitałowych ■ zasady wypłacania emerytur przez otwarte fundusze emerytalne ■ czy po odwieszeniu świadczenia możliwe będzie ponowne ustalenie jego wysokości ■ jakie mogą być skutki dorabiania do emerytury przez kontynuujących zatrudnienie ■

W PIĄTEK część 2 Dla kogo wcześniejsze emerytury

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 11

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Prawo

■ Prawnicy ■ Prawo gospodarcze i cywilne

PAMIĘTAJ

11 STYCZNIA wchodzi w życie nowelizacja ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów

ROZMOWA

■ Orzecznictwo

Z Tomaszem Kurkiem o odrolnieniu gruntów w miastach strona 12

KRONIKA PRAWA

Dziennik Ustaw nr 236; przepisy wchodzące w życie strona 16

CO NOWEGO

ZMIANA PRAWA | ADMINISTRACJA | Odpowiedzialność funkcjonariusza publicznego

■ ZWROT WYWŁASZCZONEJ NIERUCHOMOŚCI. Dziś Sejm zajmie się projektem ustawy o gospodarce nieruchomościami, która realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego w zakresie możliwości ubiegania się o zwrot części wywłaszczonej nieruchomości, na której nie zrealizowano celu publicznego określonego w decyzji o wywłaszczeniu. Więcej www.sejm.gov.pl

Urzędnik zapłaci za rażące naruszenie prawa

DOFINANSOWANIE NA RZECZ ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO. Komisja Wspólnot Europejskich zaprasza do składania wniosków w ramach programu WspółUE praca na 2009 r. na rzecz badań, rozwoju technologicznego i demonstracji. Zasady dotyczące zaproszenia do składania wniosków, program prac oraz wskazówki dla wnioskodawców zamieszczono na stronach internetowych CORDIS. Więcej ■

www.cordis.europa.eu/fp7/calls_en.html

■ OPŁATY ZA WYDAWANIE WYPISÓW Z EWIDENCJI GRUNTÓW. Sejm zajmie się dziś komisyjnym projektem nowelizacji prawa geodezyjnego i kartograficznego, który dotyczy nieodpłatnego wydawania przez organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków, wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego sądom, prokuratorom, organom administracji rządowej oraz jednostkom samorządu terytorialnego i Najwyższej Izby Kontroli. Opłaty będą pobierane od pozostałych podmiotów zainteresowanych. Więcej www.sejm.gov.pl

■ PRZETWARZANIE DANYCH KLIENTÓW BANKÓW. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok, w którym stwierdził, że Biuro Informacji Kredytowej posiada samodzielne uprawnienie do przetwarzania danych, w tym danych o rachunkach zamkniętych, bez zgody klienta banku, dla celów statystycznych służących bankom do obliczania wymogów kapitałowych. Więcej www.bip.warszawa.wsa.gov.pl

■ BATERIE I AKUMULATORY. Dziś Sejm zajmie się projektem ustawy o bateriach i akumulatorach, który ma na celu zminimalizowanie ujemnego wpływu tych urządzeń (zarówno czynnych, jak i zużytych) na środowisko poprzez redukcję ilości substancji niebezpiecznych w nich zawartych. Więcej www.sejm.gov.pl

■ POSTĘPOWANIE PRZED KOMISJĄ PRAWA AUTORSKIEGO. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który stanowi, że użytkownicy praw autorskich lub pokrewnych będą brać pełny udział w postępowaniu przed Komisją Prawa Autorskiego przy zatwierdzaniu tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów i wykonań artystycznych. Więcej www.premier.gov.pl

OPŁATA ZA WYDANIE DOWODU OSOBISTEGO. Dziś Sejm zajmie się poselskim projektem nowelizacji ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Projekt przewiduje zniesienie opłaty za wydanie dowodu osobistego. Więcej www.sejm.gov.pl ■

■

Granicą odpowiedzialności materialnej urzędnika stanie się 12 miesięcznych wynagrodzeń

■

Rażące naruszenie prawa będzie musiał stwierdzić sąd cywilny lub administracyjny

■

Prokurator ustali funkcjonariuszy odpowiedzialnych za spowodowanie szkody, ale musi zapaść wyrok

KATARZYNA ŻACZKIEWICZ [email protected]

N

a rozpoczynającym się dziś posiedzeniu Sejmu posłowie rozpatrzą projekt ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Dziś przepisy przewidują możliwość wypłacenia odszkodowania za błąd urzędnika, który spowodował szkodę. Wypłacane jest ono jednak z kasy państwa bądź samorządu. Natomiast pracownik w myśl kodeksu pracy może jedynie odpowiadać za szkodę do wysokości trzech miesięcznych wynagrodzeń. Projektowana ustawa przewiduje natomiast, że urzędnik będzie odpowiadać materialnie nawet do wysokości 12-miesięcznych wynagrodzeń.

Warunki odpowiedzialności Projekt normuje zasady prowadzenia postępowania wyjaśniającego w związku z naruszeniem prawa. W myśl nowych przepisów funkcjonariusz będzie odpowiadał materialnie, gdy: ■ na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub ugody ustalone zostanie odszkodowanie od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę majątkową wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa, ■ rażące naruszenie prawa zostało spowodowane zawinionym działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego, co potwierdził sąd cywilny lub administracyjny. – Po wejściu w życie ustawy przełożony pracownika, który wydał decyzję, będzie musiał zawiadomić o tym prokuraturę – wyjaśnia poseł sprawozdawca Marek Wójcik z PO. – Do tej pory nie wszyscy urzędnicy mogli odpowiadać dyscyplinarnie. Nasz projekt zakłada, że odpowiedzialności materialnej mogą podlegać nie tylko ci, którzy wydali decyzje, ale też ich przełożeni – mówi poseł. Celem postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez

prokuratora będzie ustalenie osoby odpowiedzialnej za rażące naruszenie prawa. Prokurator ustali, czy spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności urzędnika, oraz określi wysokości całkowitej szkody. Jeżeli uzna, że odpowiedzialność urzędnika będzie zasadna, to wniesie powództwo o odszkodowanie przeciwko winnemu funkcjonariuszowi. W innych przypadkach prokurator umorzy postępowanie.

Dyscyplinowanie urzędników – Nowa ustawa jest potrzebna po to, by można było zdyscyplinować urzędników. Trzeba też wiedzieć, kto i za co odpowiada przy podejmowaniu decyzji przez administrację publiczną – uważa Iwona Gintowt, wiceprezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. – Jednak dochodzenie odpowiedzialności materialnej urzędnika będzie długotrwałe, nawet wieloletnie. Potrzebne będzie wydanie dwóch wyroków sądowych. Pierwszego – przyznającego odszkodowanie od Skarbu Państwa, i drugiego – zasądzającego przewidziane ustawą odszkodowanie od funkcjonariusza. Natomiast ocena rażącego naruszenia prawa poprzedzona być musi analizą dotychczasowego orzecznictwa, przede wszystkim przez prokuratora – dodaje Iwona Gintowt. Krąg osób odpowiedzialnych – Nowa ustawa będzie biczem na urzędników – uważa Marcin Przychodzki, radca prawny. Zwraca uwagę, że w myśl proponowanych przepisów definicja funkcjonariusza publicznego nie będzie taka sama jak w prawie karnym. Na przykład osoby, które podlegają odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, nie poniosą odpowiedzialności materialnej na podstawie projektu ustawy. – Ustawa powinna precyzyjnie wskazać, co należy zrobić, gdy państwo wypłaciło już odszkodowanie obywatelowi z tytułu wadliwie wydanej decyzji. Dzisiaj nikt tytułem regresu nie

próbuje dochodzić od urzędnika wypłaconych przez Skarb Państwa pieniędzy. Projekt właśnie chce to zmienić – ocenia Marcin Przychodzki.

Trudna procedura Zdaniem prof. Huberta Izdebskiego z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego ustawa jest potrzebna, gdyż złe decyzje urzędnika mogą spowodować bankructwo nawet dużych firm. Przykładem RAŻĄCE NARUSZENIE PRAWA W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjmuje się, iż rażące naruszenie prawa ma miejsce wówczas, gdy treść decyzji pozostaje w oczywistej i wyraźnej sprzeczności z treścią przepisu prawa i gdy charakter naruszenia powoduje, iż w jego rezultacie powstają skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia praworządności. Według Sądu Najwyższego nie zachodzi rażące naruszenie prawa wówczas, gdy istnieje możliwość przyjęcia rozwiązania alternatywnego, co oznacza, że sama tylko odmienność interpretacyjna nie może być kwalifikowana jako rażące naruszenie prawa.

może być Optimus Romana Kluski albo Centrozap. – Jest jednak niesłychanie trudno wprowadzić odpowiedzialność urzędników za wadliwe decyzje lub ich brak – twierdzi prof. Hubert Izdebski. – W kodeksie cywilnym problem odpowiedzialność urzędu został oderwany od odpowiedzialności funkcjonariuszy. Po wejściu w życie nowych przepisów winę funkcjonariusza trzeba będzie stwierdzić w odrębnym postępowaniu, w skrajnych przypadkach może dojść nawet do procesu karnego, np. przy stwierdzeniu niegospodarności. – Powinna zostać wprowadzona jawność w systemie podejmowania decyzji, tak aby przy sygnaturze akt widoczny był podpis urzędnika zajmującego się sprawą, zgodnie z ideą open government, czyli rządzenie przy pełnej przejrzystości – dodaje prof. Izdebski.■

KOMENTARZ strona 2

12 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

Akademia prawa gospodarczego cz. 315

Jaki skutek na wykonalność tytułu egzekucyjnego ma zmiana wierzyciela Czy można prowadzić egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego na rzecz innego podmiotu niż bank? Szczególny przywilej ułatwiający bankom dochodzenie ich wierzytelności, wynikających z dokonywanych czynności bankowych, przyznaje art. 96 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (dalej p.b.). Polega on na uprawnieniu do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego (dalej b.t.e.), który po nadaniu klauzuli wykonalności przez sąd może być podstawą egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi banku. B.t.e. jest sporządzonym przez bank dokumentem zawierającym następujące elementy: oznaczenie banku oraz dłużnika, wysokość zobowiązania wraz z odsetkami i terminami

płatności, datę wystawienia. Musi być opatrzony pieczęcią banku i podpisany przez osoby uprawnione do jego reprezentowania. Z art. 97 ust. 1 p.b. wynikają trzy przesłanki, które muszą być spełnione w celu nadania b.t.e. klauzuli wykonalności: ■ dłużnik, przeciwko któremu został wystawiony b.t.e., dokonał czynności bankowej bezpośrednio z bankiem, ■ roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia, ■ dłużnik złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji. W praktyce pierwsza przesłanka rodzi wątpliwości, czy możliwe jest nadanie klauzuli b.t.e. na wniosek podmiotu, który nabył od banku

wierzytelność zabezpieczoną b.t.e. Ze sformułowania dokonanie przez dłużnika czynności bankowej bezpośrednio z bankiem sądy interpretowały wymóg, że b.t.e. może być wystawiony oraz zaopatrzony w klauzulę jedynie na wniosek banku, z którym dłużnik dokonał czynności bankowej. W przypadku zmiany podmiotowej po stronie wierzyciela (cesji wierzytelności) sądy odmawiały nadania klauzuli wykonalności b.t.e. na wniosek nabywcy wierzytelności. Kwestia ta była przedmiotem uchwał SN. Zgodnie ze stanowiskiem SN zwrot – bezpośrednio z bankiem – ma na względzie transakcję dokonaną bezpośrednio z podmiotem będącym bankiem w rozumieniu art. 2 p.b. W przypadku zmiany wierzyciela na inny bank nabywca wierzytelności może wystawić b.t.e. lub wnieść do

WWW.GAZETAPRAWNA.PL sądu wniosek o nadanie klauzuli b.t.e. (także wtedy, gdy wystawił go zbywca wierzytelności). Do wniosku o nadanie klauzuli nabywca wierzytelności powinien dołączyć dokumenty określone w art. 788 par. 1 k.p.c., w celu udokumentowania następstwa prawnego. W przypadku gdy bank zbył wierzytelność zabezpieczoną b.t.e. na rzecz podmiotu niebędącego bankiem, taki nabywca wierzytelności nie może wystawić b.t.e. ani wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli b.t.e. wystawionemu przez bank, który zbył wierzytelność. Na podstawie b.t.e. można bowiem prowadzić egzekucję jedynie na rzecz banku.■ MICHAŁ ZIELIŃSKI prawnik w kancelarii Gide Loyrette Nouel

www.gazetaprawna.pl/akademia_prawagospodarczego

SEJM | PRZEDSIĘBIORCY | Operatorzy publiczni

Ulgi telekomunikacyjne do zwrotu

Fot. Wojciech Górski

ZMIANA PRAWA Konsumenci, którzy rozwiązali umowę z operatorem przed czasem, mają zwracać proporcjonalnie ulgi, z których skorzystali przy zawarciu umowy. Uruchomiona ma zostać także centralna baza numerów przeniesionych. DARIA STOJAK [email protected]

J Rozmawiamy z TOMASZEM KURKIEM, adwokatem

Ustawa o odrolnieniu wymusi korektę planów zagospodarowania Odrolnienie gruntów w granicach miast przyczyni się do ożywienia obrotu na rynku nieruchomości. Urbaniści i władze samorządowe muszą jednak przystąpić do zmiany planów zagospodarowania przestrzennego. Panie mecenasie, czy usta- ■ Ustawę krytykują Związek wa o odrolnieniu gruntów Gmin Wiejskich, Związek rolnych w miastach przyczyni Miast Polskich, Unia Metroposię do zwiększenia podaży te- lii Polskich i Towarzystwo renów budowlanych? Urbanistów Polskich. Czy ich – Ustawa ta była oczeki- zarzuty są uzasadnione? – Gminy mogą być niezawana przez rynek nieruchomości od co najmniej dwóch dowolone, bo gdy grunty lat. Wejście w życie tego aktu z mocy prawa przestają być prawnego oznacza przyrost rolne, to natychmiast tracą gruntów, które z mocy prawa one źródło przychodów z tynie będą już gruntami rolny- tułu podatku rolnego. Stają mi. Ten automatyzm dopro- ponadto przed wyzwaniem wadzi z pewnością do szyb- nadania tym gruntom nowekiego zwiększenia się podaży go statusu. Nowa ustawa gruntów i skrócenia proce- wprowadza pośredni przydur związanych z realizacją mus uchwalenia nowych plainwestycji w miastach. nów zagospodarowania przestrzennego na daW konsekwencji nym terenie, ale tagrunty inwestycyjkiego procesu nie da ne powinny tanieć. się przeprowadzić Sam proces ich poz dnia na dzień. Plan zyskiwania przez miejscowy musi być inwestorów będzie szybszy i tańszy, co Nowe przepisy są najpierw opracowaprzełoży się na obkorzystne dla ny przez urbanistów, niżenie ceny prodeweloperów, a następnie staje się duktu końcowego którzy będą przedmiotem szerodla nabywcy, na mogli budować kiej dyskusji społeczprzykład ceny taniej. Najwięcej nej, którą finalizują mieszkań. Ustawa skorzystają decyzje władz samojest silnym bodźnabywcy rządowych. Wejście cem ożywienia obmieszkań, w życie ustawy oznakonieczność rotu na rynku niechoć odczują to cza ruchomości. dopiero za kilka przeprowadzenia zmian Nowe przepisy są lat wielkich w dotychczasowych korzystne dla deweplanach zagospodaloperów, którzy tarowania przestrzenniej będą mogli budować mieszkania. Najwięcej nego. Odrolnienie gruntów skorzystają nabywcy miesz- rolnych w granicach miast to kań, choć odczują to dopiero dla samorządów i urbanistów za kilka lat. Ustawę z zado- zobowiązanie do podjęcia inwoleniem przyjmą też insty- tensywnej pracy. Nie może tucje finansujące – banki, bo więc dziwić to, że odbierają wysokie ceny mieszkań zmu- ustawę jako obce ciało szają je do udzielania ryzy- w funkcjonującym dotychczas porządku prawnym. kownych kredytów. ■

„

Czy to znaczy, że ustawa wprowadza swoistą rewolucję do obowiązującego prawa? – Odrolnienie ma obecnie co najmniej dwa znaczenia. Po pierwsze, oznacza przeznaczenie gruntu w miejscowym planie na inne cele niż rolnicze. Jeśli nawet dany grunt w planie zagospodarowania przestrzennego jest przeznaczony na inne cele niż rolne, ale w ewidencji gruntów figuruje jako użytek rolny, to również trzeba przeprowadzić odrolnienie. W tym przypadku chodzi o wyłączenie go z produkcji rolniczej w trybie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Wymaga to wniesienia opłat, wydania decyzji itd. Nowe przepisy oznaczają wyłączenie z produkcji rolniczej gruntów w granicach miast w tym drugim znaczeniu – nie stosują się do nich przepisy o konieczności wyłączenia z produkcji rolniczej. ■ Czy ustawa o odrolnieniu gruntów rolnych w miastach pociągnie za sobą dalsze zmiany w prawie? – Wejście w życie omawianej ustawy to poważna ingerencja w dotychczasowe plany zagospodarowania przestrzennego, która może być przez urbanistów i samorządy odbierana jako źródło zamieszania. Ograniczenie tego chaosu będzie wymagało dalszych zmian w prawie. Choćby na korektę planów miejscowych muszą się przecież znaleźć środki.■ ■

Rozmawiał KRZYSZTOF POLAK ■ TOMASZ KUREK

partner w Kancelarii CMS Cameron McKenna

utro w Sejmie odbędzie się pierwsze czytanie rządowego oraz poselskiego projektu nowelizacji prawa telekomunikacyjnego. Posłowie oraz rząd chcą, aby konsumenci, którzy rozwiązali umowę z operatorem przed czasem, zwracali proporcjonalnie ulgi, z których skorzystali przy zawarciu umowy. – Proponowane zmiany są istotne z punktu widzenia ochrony praw konsumentów, czyli użytkowników usług telekomunikacyjnych. Z pewnością pomogą lepiej chronić klientów podczas sporów z przedsiębiorcami – komentuje Anna Streżyńska, prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Operatorzy, którzy chcą zmienić regulamin świadczenia

usług, będą musieli informować komunikacyjni nieposiadający konsumenta o treści zmian, a nie siedziby na terytorium RP, a pretylko o fakcie, że ona nastąpiła. zes UKE przejmie dane telekoPowstanie też obowiązek dorę- munikacyjne od upadłego opeczenia abonentom na piśmie no- ratora. wych zapisów regulaminu. Rządowy projekt nowelizacji Posłowie i rząd są też zgodni nakłada na prezesa UKE, wiele co do tego, że usługę telekomu- nowych obowiązków. Dotyczą nikacyjną powinno obejmować one ustalania opłat z tytułu dojedynie przekazywanie poczty stępu telekomunikacyjnego czy elektronicznej, natomiast sama oferowania usług na warunusługa poczty elektronicznej nie kach hurtowych w celu ich dalpowinna być traktowana jako szej odsprzedaży przez innego usługa telekomunikaprzedsiębiorcę. Z kocyjna. Prezes UKE ma lei poselski projekt prowadzić centralną przyznaje prezesowi bazę numerów przeUKE nowe uprawnieniesionych, z którą nia. Ma on rozstrzyoperatorzy publiczni gać spór między opesieci telefonicznych bęratorami w przypadtys. ku niepodjęcia przez dą musieli się połączyć w celu aktualizacji. nich negocjacji lub – Stworzenie syste- przedsiębiorców upływu określonego z branży jest przez prezesa UKE mu wspierającego proobecnie terminu zakończenia ces przenoszenia nuwpisanych negocjacji. Posłowie merów było postulodo rejestru wane przez operatochcą, by UKE miał prowadzonego rów od dłuższego czarównież możliwość przez prezesa UKE su – mówi Elżbieta ustalenia maksymalSadowska, rzecznik nej wysokości opłat prasowy sieci Plus. stosowanych przez Natomiast do rejestru prowa- operatora oraz zgłaszania dzonego przez UKE będą wpisy- sprzeciwu do cennika, regulawani także przedsiębiorcy tele- minu czy wzoru umowy.■

7

SEJM | KRYZYS FINANSOWY| Utrata płynności

Rządowe wsparcie dla zagrożonych instytucji ZMIANA PRAWA Minister finansów będzie mógł udzielać pomocy niewypłacalnym instytucjom na preferowanych warunkach. MARIUSZ MOSIOŁEK [email protected]

S

ejm rozpatrzy dzisiaj sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o projekcie ustawy o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym. Ustawa umożliwi ministrowi finansów podjęcie działań w przypadku zagrożenia płynności finansowej konkretnej instytucji. Wsparcie może być przekazywane do 31 grudnia 2009 r. Beneficjentami wsparcia będą banki krajowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, fundusze inwestycyjne, domy maklerskie, fundusze emerytalne i zakłady ubezpieczeń. Wsparcie ma być udzielane w postaci gwarancji Skarbu Państwa udzielanych tylko bankom krajowym oraz pożyczek skarbowych papierów wartościowych, ich sprzedaży z odroczonym terminem płatności albo z rozłożeniem płatności na raty lub w drodze oferty, udzielanej

wszystkim instytucjom finansowym w rozumieniu ustawy. Ustawa wyposaży również rząd w prawo wydania, po zasięgnięciu opinii komisji sejmowej, rozporządzeń dokonujących przeniesienia wydatków budżetowych między częściami i działami budżetu państwa w celu realizacji zadań ustawy. – Uprawnienie to jest daleko idące, ale sytuacja może być nadzwyczajna, tak jak nadzwyczajna jest ustawa – przyznaje wiceminister finansów Maciej Grabowski. Skarb Państwa będzie mógł udzielić gwarancji spłaty przez banki kredytu refinansowego, zaciągniętego w NBP w przypadku zagrożenia niewypłacalnością. Gwarancja może być udzielona do 50 proc. pozostającej do spłaty kwoty kredytu refinansowego. Skarb Państwa będzie mógł też udzielić gwarancji spłaty kredytów oraz linii kredytowych, przyznanych przez banki innym bankom, aby utrzymały płynność. – Obecnie nie ma zagrożenia niewypłacalnością jakiejkolwiek instytucji finansowej w Polsce. Ustawa jest potrzebna po to by zabezpieczyć pod-

stawę prawną dla przyszłych działań. Jest ona raczej dmuchaniem na zimne – powiedział Łukasz Dajnowicz z Komisji Nadzoru Finansowego. Interwencja rządu podejmowana ma być na wniosek instytucji finansowych po zasięgnięciu opinii KNF oraz prezesa NBP, a w przypadku wsparcia udzielanego bankowi również Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Wyposażenie ministra finansów w nowe instrumenty zmniejszy monopol NBP na bezpośredni wpływ na płynność rynku finansowego w Polsce. Dodatkowo minister finansów zgodnie z ustawą będzie miał prawo dokonania częściowego umorzenia pożyczek papierów wartościowych lub płatności związanych z zapłatą za skarbowe papiery wartościowe. – Dyskusja nad bezpieczeństwem instytucji finansowych powinna być prowadzona w atmosferze uzgodnień. Tylko to pozwoli znaleźć optymalny sposób rozwiązania problemów – dodaje Andrzej Wolski, dyrektor generalny Związku Banków Polskich. Ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia.■

Prawo

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 13

SEJM | BUDOWNICTWO KOMUNALNE | Wsparcie na tworzenie mieszkań socjalnych

RZĄD | Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy

Państwo zwróci gminom do 50 proc. kosztów zainwestowanych w lokale socjalne

Płatności będą rejestrowane

ZMIANA PRAWA Gminy łatwiej pozyskają mieszkania komunalne, które nie posiadają statusu lokali socjalnych. Wysokość wsparcia finansowego będzie wynosić od 30 do 50 proc. kosztów inwestycji. DARIA STOJAK [email protected]

D

ziś Sejm zajmie się poprawkami komisji sejmowych do projektu nowelizacji ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Nowe przepisy zwiększą nawet do 50 proc. wysokość finansowego wsparcia państwa dla przedsięwzięć mających na celu pozyskiwa-

nie lokali i pomieszczeń mieszkalnych dla najuboższych. Rząd chce, by gminy budowały domy komunalne i proponowały wynajęcie nowych mieszkań osobom z budynków o niskim standardzie, którzy regularnie uiszczają opłaty czynszowe. Opuszczone przez nich mieszkania stałyby się lokalami socjalnymi dla najuboższych oraz dla osób oczekujących na eksmisję.

Zwrot poniesionych kosztów Pomoc finansowa z budżetu państwa będzie przeznaczona na zakup mieszkań komunalnych niemających statusu lokali socjalnych oraz na zmianę sposobu użytkowania budynków niemieszkalnych. Jej maksymalna wysokość, w zależno-

stwo budownictwa społecznego. Warunkiem uzyskania środków z budżetu będzie zwiększenie przez gminę zasobu lokali socjalnych lub mieszkań chronionych. Jednocześnie za każde mieszkanie komunalne powstałe dzięki dofinansowaniu państwa gmina będzie musiała wydzielić odpowiednią liczbę lokali socjalnych z dotychczas posiadanych lokali. Nowe przepisy zakładają też możliwość zakupienia przez gminy całego budynku. Umowy z inwestorami ma podpisywać Bank Gospodarstwa Krajowego, gospodarujący funduszem dopłat. On też wypłaci i rozliczy wypłacone środki. Nowelizacja powinna wejść w życie 1 lutego 2009 r.■

ści od inwestycji, wynosić będzie od 30 do 50 proc. kosztów, a nie jak obecnie 20–40 proc. Finansowe wsparcie ma być udzielane także związkom międzygminnym, gminom oraz organizacjom pożytku publicznego. Podmioty te będą mogły pozyskać mieszkanie chronione poprzez inwestycję polegającą na budowie, remoncie lub zmianie sposobu użytkowania budynku. Obecne przepisy pozwalają jedynie na zakup lokalu lub zakup połączony z remontem.

Inwestycje TBS-ów Tworzenie mieszkań komunalnych, także z państwowych pieniędzy, będzie odbywać się w ramach inwestycji prowadzonej przez towarzy-

ZMIANA PRAWA Firmy przyjmujące płatności w gotówce o równowartości co najmniej 15 tys. euro będą musiały je rejestrować oraz powiadamiać o nich Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. MAŁGORZATA KRYSZKIEWICZ [email protected]

R

ada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu. Nakłada on na przedsiębiorców obowiązek rejestrowania transakcji, których przedmiotem jest płatność w gotówce o równowartości co najmniej 15 tys.

euro. Będą także musieli poinformować o tym fakcie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). Jeżeli nie dopełnią tych obowiązków, grozić im będą kary pieniężne, które nakładać będzie GIIF. Obowiązek rejestracji transakcji nałożono również na instytucje, które nie realizują bezpośrednio transakcji, ale uczestniczą w ich przygotowaniu lub mają wiedzę o ich przeprowadzeniu, czyli np. pośredników nieruchomości oraz notariuszy. Ponadto projekt przewiduje, że podmioty zobowiązane będą musiały dążyć do identyfikacji i weryfikować dane klientów i podmiotów odnoszących rzeczywiste korzyści z transakcji, a także prowadzić analizy ryzyka i na podstawie uzyskanych wyników wyznaczać środki dla poszczególnych kategorii klientów.■

PRENUMERATA 2009

Sprawdź, czy Twoja firma zamówiła dla Ciebie prenumeratę Gazety Prawnej Jeszcze możesz składać zamówienia na 2009 rok. Wybierz odpowiednią dla siebie wersję prenumeraty.

Tylko wersja Premium zapewni Ci komplet płyt i książek, które będą dołączane do Gazety Prawnej

>> Wersja Standard

>> codziennie – egzemplarz gazety na Twoim biurku >> specjalne dodatki tylko dla prenumeratorów: Nowe prawo – Praktyka, Nowe prawo – Przepisy >> w ramach prenumeraty rocznej dostęp do e­GP – internetowego wydania Gazety Prawnej, a w nim obszerne archiwum, baza aktów prawnych i inne dodatki

+ >> Wersja Premium

+

+

e­GP – internetowe wydanie Gazety Prawnej

>> codziennie – egzemplarz gazety ze wszystkimi dodatkami specjalnymi: płytami, książkami, broszurami, segregatorami, zarówno związanymi z tematyką gazety, jak i służącymi rozwojowi osobistemu >> specjalne dodatki tylko dla prenumeratorów: Nowe prawo – Praktyka, Nowe prawo – Przepisy >> w ramach prenumeraty rocznej dostęp do e­GP – internetowego wydania Gazety Prawnej, a w nim obszerne archiwum, baza aktów prawnych i inne dodatki

+ +

+

+

e­GP – internetowe wydanie Gazety Prawnej

Partner strategiczny

Nowa encyklopedia yklo opedia

małego ego przeds przedsiębiorcy

¦

Korzystnie K Ko orzystnie rozliczamy koszty kos rozliczamy Z Rozliczanie Rozliczanie wydatków przedsiębiorców przedsię Co jest, a co nie jest kosztem Jakie są zasady księgowania kosztów Jakich wydatków nie zaliczamy do kosz kosztów

Z Jak Jak korzystnie dokonywać odpisów odpi Co podlega, a co nie podlega amortyza amortyzacji Jak rozliczać samochód w firmie Wydatki na siedzibę firmy

Z Jak Jak rozliczyć koszty finansowe Rozliczanie wynagrodzeń Wydatki na reprezentację i reklamę Rozliczanie podróży służbowych Wydatki na dokształcanie, zakup literat literatury i inne

W następnym nas stę ępn pnym zeszycie 16 października paździe 2008 r. atru udniamy pracowników ZZatrudniamy

>> Oferta specjalna. Teraz możesz mieć dwa razy więcej. Kup ofertę specjalną prenumeraty rocznej Gazety Prawnej i prenumeraty rocznej DZIENNIKA i zapłać o 547,80 zł mniej*. Kupując ofertę specjalną prenumeraty na I kwartał, zapłacisz o 136,50 zł mniej.

Sprawdź wszystkie przywileje

>>

www.gazetaprawna.pl/prenumerata

Dodatkowe informacje: (0 22) 761 31 27, 0 801 626 666

*różnica wynikająca z zamówienia rocznej prenumeraty GAZETY PRAWNEJ i rocznej prenumeraty DZIENNIKA w ofercie zwykłej (cena GAZETY PRAWNEJ w wersji Standard wynosi 897,60 zł, w wersji Premium 979,20 zł, cena DZIENNIKA wynosi 549,00 zł)

Praca

14 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

JUTRO

GP radzi prawo na co dzień

O czym trzeba pamiętać, podpisując umowę z OFE

TYDZIEŃ Z OFE | UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Wybór otwartego funduszu emerytalnego

Kiedy warto zmienić otwarty fundusz emerytalny i jak to zrobić Najważniejszym miernikiem, który klient OFE powinien brać pod uwagę, decydując się na zmianę funduszu, są zyski z inwestycji, jakie osiąga jego dotychczasowy i przyszły fundusz. Nie powinien na pewno sugerować się wyłącznie namowami akwizytora, a co gorsza korzyściami, jakie proponuje on za zmianę OFE. BARTOSZ MARCZUK [email protected]

lienci otwartych funduszy emerytalnych mają prawo w każdej chwili zmienić fundusz, do którego należą. Do tej pory na taki krok zdecydowało się już prawie 3 mln osób.

K

Wymyślone bankructwo Gwarancja możliwości zmiany OFE ma powodować konkurencję między funduszami. Wszak odejście z OFE wielu klientów to wymierna strata dla powszechnego towarzystwa emerytalnego (PTE), które takim funduszem zarządza. Nie otrzymuje środków z tytułu prowizji od bieżącej wpływającej do OFE składki. Wraz z odejściem klienta zmniejszają się też aktywa OFE, od których PTE pobiera opłatę za zarządzanie. Także to uszczupla jego przychody. To dlatego OFE starają się przyciągnąć do siebie no-

wych członków, prowadząc akwizycję wśród osób rozpoczynających pracę i wśród klientów innych OFE oraz nie dopuścić do odejścia swoich członków. Przekonują, że ta decyzja przyniesie klientom, zamiast zysku, szkodę. Często mają rację. W tej batalii o klienta akwizytorzy OFE, aby go pozyskać, posługują się często fałszywymi argumentami lub wręcz zabronionymi przez prawo praktykami. Przekonują na przykład, że OFE, do którego należy klient, zaraz zbankrutuje i wraz z tym bankructwem przepadną całe oszczędności emerytalne. Wbrew temu, że OFE zbankrutować nie może, a ostatecznym gwarantem jego wypłacalności jest Skarb Państwa. Czasem – ponieważ za pozyskanego klienta akwizytorzy otrzymują wysoką prowizję (sięgają one nawet ponad 1 tys. zł) – oferują osobom, które zdecydują się przepisać do ich funduszu, jakieś korzy-

JAK ZMIENIĆ OFE Jeśli po rozważeniu wszystkich argumentów za i przeciw klient OFE zdecyduje się na zmianę funduszu, musi pamiętać o dokonaniu formalności. Fundusz emerytalny można zmienić w trakcie tzw. sesji transferowych, które odbywają się w każdym kwartale – na koniec lutego, maja, sierpnia i listopada. Aby zmiana odbyła się w najbliższym terminie tej sesji, klient OFE musi zrobić trzy rzeczy: ■ podpisać umowę z nowym funduszem. Umowa ta musi zostać podpisana na formularzu dla osób będących dotychczas członkami innego OFE. Zawrzeć ją trzeba do 25 dnia poprzedzającego miesiąc wypłaty transferowej, aby została zgłoszona w najbliższej sesji transferowej. Jeśli termin nie będzie zachowany, umowa będzie czekać do następnego transferu. W praktyce wystarczy zadzwonić na infolinię OFE, do którego chcemy się przenieść – tam uzyskuje się informacje, jak podpisać umowę (zazwyczaj OFE wysyła do osoby chcącej do niego przystąpić swojego agenta), ■ zawiadomić dotychczasowy fundusz o chęci rozwiązania umowy na odpowiednim formularzu. W praktyce dostarcza go zazwyczaj agent nowego OFE, często to on wysyła go do dotychczasowego OFE. Aby zawiadomienie o chęci rozwiązania umowy było skuteczne, należy je wypełnić i przesłać listem lub doręczyć osobiście niezwłocznie od daty podpisania umowy z nowym OFE, ■ wpłacić opłatę za zmianę (dla tych, którzy nie należeli do OFE dwa lata).

Tydzień z otwartymi funduszami emerytalnymi w Gazecie Prawnej

ści. Na przykład jakiś prezent, a nawet pieniądze, mimo że takie praktyki są przez prawo wprost zabronione. Osoba zajmująca się zapisywaniem klientów do OFE nie może oferować za to, że uda jej się przekonać ją do zmian, żadnych korzyści. To dlatego klienci OFE powinni być szczególnie uczuleni, gdy przychodzi do nich akwizytor i sugeruje na przykład zbliżającą się katastrofę w funduszu, do którego aktualnie należą, albo oferują kilkaset złotych za przepisanie się do innego OFE. Taka łatwowierność lub jednorazowa korzyść może okazać się w efekcie kosztowniejsza niż ewentualny zysk.

Liczą się inwestycje i koszty Na wysokość przyszłych emerytur wpłyną głównie wyniki inwestycyjne OFE. Jak podkreślają eksperci, na koniec okresu oszczędzania w OFE aktywa przeciętnego ubezpieczonego mogą być nawet dwukrotnie wyższe od wpłaconych środków. To właśnie biegłość w inwestowaniu danego OFE powinna być głównie brana pod uwagę przez klienta funduszu, który decyduje się na jego zmianę. Musi brać pod uwagę zarówno umiejętności inwestycyjne aktualnego OFE, jak i tego, do którego ma zamiar się zapisać. Umiejętności inwestycyjne poszczególnych OFE można oceniać, posługując się oficjalną trzyletnią stopą zwrotu podawaną dwa razy w roku przez Komisję Nadzoru Finansowego (dostępna na www.knf.gov.pl). Można też sprawdzić liczne rankingi – już w piątek taki ranking zostanie opublikowany w Gazecie Prawnej. Trzeba też porównywać wartość jednostki rozrachunkowej danego OFE. Na początku działalności każda

kosztowała 10 zł. Wyższa wartość jednostki wskazuje, że dany OFE lepiej radzi sobie z inwestowaniem. Kolejny ważny element to koszty, jakie ponosi uczestnik OFE. Im droższy jest fundusz, tym mniej pieniędzy pozostaje na jego rachunku. Liczy się tutaj wysokość prowizji od wpływającej do funduszu składki (jest pobierana bezpośrednio z pieniędzy wpływających do OFE z ZUS) oraz tzw. opłata za zarządzanie (pobierana od aktywów funduszu). Do kwietnia 2004 r. OFE konkurowały ze sobą wysokością prowizji od składki. Same ustalały ich wysokość. Większość redukowała je w miarę upływu czasu, w którym klient należał do OFE. Zmiana przepisów, obowiązująca od 2004 r., określiła maksymalne limity opłaty od składki. Docelowo, ale dopiero od 1 stycznia 2014 r., OFE nie będą mogły z pieniędzy przekazywanych im z ZUS zabrać więcej niż 3,5 proc. Do tej daty maksymalny limit opłaty wynosi: od kwietnia 2004 r. do 2010 roku 7 proc., od 2011 roku 6,125 proc., od 2012 roku 5,25 proc., od 2013 roku 4,375 proc. Niestety, wraz ze zmianą przepisów wszystkie OFE (poza Allianz Polska OFE) ustaliły wysokość prowizji na maksymalnym dopuszczalnym 7-proc. poziomie. Wysokość prowizji jest szczególnie istotna dla osób, które zamierzają zmienić OFE. Jeśli zyskały już w swoim funduszu prawo do niższej prowizji, może się okazać, że w nowym OFE będą ją płacić na wyższym poziomie. Także wysokość opłaty za zarządzanie, pobieranej przez PTE z aktywów OFE, czyli pieniędzy przyszłych emerytów, większość OFE ustaliła na maksymalnie wysokim poziomie. Wysokość tej opłaty jest więc dla klienta OFE, decydującego się na zmianę, neutralna. Wybierając nowe OFE, powinno się brać pod uwagę dostępność danego funduszu (czy na przykład posiada infolinię), doświadczenie jego akcjonariuszy w zarządzaniu pieniędzmi, łatwość sprawdzania

PRZYKŁAD: WYŻSZA PROWIZJA PO ZMIANIE OFE Klient OFE zapisał się do OFE Commercial Union na początku 2000 roku. Opłacał najpierw 10-proc. prowizję od wpływającej składki, a po dwóch latach opłacania składek, na początku 2002 roku, prowizja zmalała do 4 proc. W tym roku chce przenieść się do innego OFE. Musi liczyć się z tym, że w zdecydowanej większości z nich będzie opłacał prowizję wynoszącą 7 proc.

JAK KLIENCI ZMIENIAJĄ FUNDUSZE Fundusze emerytalne szukają nowych członków nie tylko wśród osób rozpoczynających pracę, ale też pośród innych klientów OFE. Co więcej, w miarę upływu czasu, na zamianę OFE decyduje się coraz więcej osób. Na przykład w 2008 roku na przejście do innego funduszu zdecydowało się 451,7 tys. osób, a w 2004 roku – 308,6 tys. Ogółem od 1999 roku fundusze zmieniło już 2,8 mln klientów II filaru.

stanu swojego konta emerytalnego (na przykład możliwość robienia tego przez internet) czy korygowania danych osobowych.

Ile kosztuje zmiana Klient OFE może zmienić dotychczasowy OFE przed upływem 2-letniego stażu członkowskiego, pod warunkiem że sam z własnych pieniędzy wniesie opłatę za zmianę, na rzecz dotychczasowego funduszu. Przepisy przewidują, że opłata taka nie może wynosić więcej niż 20 proc. minimalnej płacy. Szczegółowo jej wysokość reguluje specjalne rozporządzenie Rady Ministrów. Zgodnie z nim opłata za zmianę jest pobierana w pierwszym roku członkostwa w wysokości 160 zł, a w drugim 80 zł. Im dłużej ktoś należy do funduszu, tym mniej płaci. OFE ma obowiązek poinformować swojego klienta, który chce przystąpić do innego funduszu emerytalnego, o wysokości opłaty pobieranej przez powszechne towarzystwo emerytalne z tytułu wypłaty transferowej. Ponieważ klient OFE będzie musiał zapłacić za zmianę z własnej kieszeni, PTE ma też obowiązek wskazać mu rachunek bankowy, na który ma on przekazać opłatę. Fundusz, który chce się opuścić, uzna, że opłata została uiszczona (pod tym warunkiem wypuści klienta), jeżeli wpłynie ona na rachunek wskazany przez niego do

7 dnia miesiąca, w którym jest dokonywana wypłata transferowa. Zmiana OFE wiąże się także z utratą tzw. stażu członkowskiego. To kolejny i często wyższy koszt, jaki należy kalkulować przed zmianą dotychczasowego funduszu. Zdecydowana większość OFE wynagradzała uczestników na początku reformy (do zmiany przepisów w 2004 roku) pobieraniem coraz niższych prowizji w miarę nabywania przez nich stażu członkowskiego. Tak więc duża część klientów OFE wypracowała sobie dzięki przynależności do danego OFE prawo do niższej prowizji. Na przykład w największym na rynku OFE Commercial Union prowizja malała, po dwóch latach przynależności, aż z 10 proc. do 4 proc. Zanim klient OFE zdecyduje się na zmianę, powinien porównać prowizję pobieraną w starym i nowym OFE. Może się bowiem okazać, że będzie płacić wyższą prowizję.■

Podstawa prawna ■ Ustawa z 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2004 r. nr 159, poz. 1667 z późn. zm.). ■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 kwietnia 2004 r. w sprawie trybu i terminu powiadamiania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez otwarty fundusz emerytalny o zawarciu umowy z członkiem oraz dokonywania wypłaty transferowej (Dz.U. nr 86, poz. 804 z późn. zm.). ■ Rozporządzenie Rady Ministrów z 17 lutego 2004 r. w sprawie opłaty pobieranej przez powszechne towarzystwo emerytalne z tytułu wypłat transferowych (Dz.U. nr 31, poz. 262).

Jutro

Piątek

O czym trzeba pamiętać, podpisując umowę z OFE

Ranking OFE

Dodatkowo w godz. 10.30-12.00 telefoniczny dyżur Piotra Tomańskiego, eksperta ds. emerytur, dotyczący praw i obowiązków członków otwartych funduszy emerytalnych. Dzwoń pod nr tel. (0-22) 531 49 72

www.gazetaprawna.pl

GP radzi

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4 | 15

PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN | Preferencje przy nieodpłatnym nabyciu majątku przez najbliższą rodzinę

Jak w 2009 roku nie płacić podatku od spadków i darowizn Osoby uprawnione do całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn mają aż sześć miesięcy na poinformowanie urzędu skarbowego o nabyciu majątku. Same wymogi formalne nie uległy jednak zmianie i nadal trzeba się z nich wywiązać, aby nie płacić podatku.

Czy dokumentować otrzymanie pieniędzy Ojciec przekaże mi w tym miesiącu darowiznę w wysokości 20 tys. zł. Czy w dalszym ciągu obowiązują zasady dotyczące dokumentowania otrzymania pieniędzy? Szczególne obowiązki dokumentacyjne w przypadku otrzymania darowizny pieniężnej pozostają bez zmian. Oznacza to, że tak jak dotychczas całkowite zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny jest uwarunkowane nie tylko zgłoszeniem nabycia rzeczy lub praw majątkowych w urzędzie skarbowym, lecz także odpowiednim udokumentowaniem jej otrzymania. Otrzymanie darowizny trzeba poświadczyć w urzędzie skarbowym dowodem jej przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Dotyczy to przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza 9637 zł.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Czy liczy się moment otrzymania darowizny W grudniu 2008 r. zawarłem z ojcem umowę darowizny w wysokości 50 tys. zł. Zgodnie z umową pieniądze mają zostać przekazane przelewem bankowym w połowie stycznia tego roku. Czy na poinformowanie urzędu będę miał pół roku? Dla zastosowania sześciomiesięcznego terminu na dokonanie zgłoszenia istotne znaczenie ma to, kiedy powstanie obowiązek podatkowy. Termin wydłużony ma bowiem zastosowanie do sytuacji, w których obowiązek podatkowy powstał po 31 grudnia 2008 r. W przypadku darowizn, które nie są zawierane w formie aktu normalnego, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. W konsekwencji obdarowany skorzysta z wydłużonego terminu na dokonanie zgłoszenia w urzędzie skarbowym, jeżeli przedmiot darowizny otrzyma nie wcześniej niż 1 stycznia 2009 r. W opisanym przypadku warunek ten zostanie spełniony. Półroczny termin na dokonanie zgłoszenia będzie liczony od dnia, w którym pieniądze trafią na konto podatnika.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 2 ustawy z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. nr 203, poz. 1267). ■ Art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Czy nie trzeba zgłaszać spadku Pod koniec stycznia zakończy się postępowanie spadkowe po mojej babci. Jestem jedyną spadkobierczynią. Słyszałam, że od tego roku w ogóle nie trzeba zgłaszać nabycia spadku. Czy to prawda? Obowiązek poinformowania urzędu skarbowego o nabyciu spadku warunkujący skorzystanie z całkowitego zwolnienia z podatku nie został zniesiony. W trakcie zeszłorocznych prac nad nowelizacją ustawy o podatku od

Nie

spadków i darowizn rzeczywiście pojawiła się propozycja likwidująca obowiązek zgłoszenia nabycia spadku, jednak nie została ona przyjęta. Ostateczne zmiany, które zostały uchwalone i obowiązują od początku tego roku, dotyczą wydłużenia terminu na dokonanie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych z miesiąca do sześciu miesięcy. Zgłoszenie to jest podstawowym warunkiem, którego spełnienie umożliwia skorzystanie z całkowitego zwolnienia z podatku przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma lub macochę. Ponadto zgodnie z nowymi przepisami podatnik, który z określonych przyczyn nie dokona zgłoszenia w nowym półrocznym terminie, nie straci automatycznie prawa do zwolnienia. Ponieważ powstanie obowiązku podatkowego, od którego należy liczyć termin na dokonanie zgłoszenia, jest niekiedy skutkiem zdarzeń prawnych niezależnych od woli nabywcy, może się zdarzyć, że podatnik dowie się o nabyciu majątku po upływie terminu do zgłoszenia. W tych wypadkach sześciomiesięczny termin na dokonanie zgłoszenia płynie od dnia powzięcia wiadomości o nabyciu majątku. Warunkiem zachowania zwolnienia jest jednak uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości. Przed zmianami podatnik, który nie dopełnił obowiązku zawiadomienia fiskusa o nabytym spadku lub darowiźnie, z mocy ustawy podlegał opodatkowaniu na zasadach ogólnych, określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. W konsekwencji musiał zapłacić podatek według skali progresywnej – według stawki 3 proc., 5 proc. lub 7 proc.

Podstawa prawna ■ Art. 1 ustawy z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. nr 203, poz. 1267).

Czy wydłużył się termin na złożenie zeznania Wujek przekazał mi 5 stycznia w darowiźnie 10 tys. zł. Czy dotyczy mnie półroczny termin na złożenie zeznania w urzędzie skarbowym? Zmiany wprowadzone do ustawy o podatku od spadków i darowizn od 1 stycznia 2009 r. i polegające na wydłużeniu terminu zgłoszenia nabycia rzeczy lub praw majątkowych z miesiąca do sześciu miesięcy dotyczą wyłącznie osób uprawnionych do całkowitego zwolnienia z podatku. Są to osoby, o których mowa w art. 4a ustawy, tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Wydłużony termin dotyczy wyłącznie dokonania zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-Z2 składanego przez te osoby, dzięki czemu nie płacą podatku. Jeżeli darczyńcą jest wujek, oznacza to, że darowizna została dokonana między osobami należącymi do II grupy podatkowej. W takim wypadku obdarowany, tak jak dotychczas, składa w urzędzie skarbowym zeznanie podatkowe na druku SD-3. Zasady składania zeznania nie uległy zmianie, tzn. podatnicy podatku są obowiązani do jego złożenia w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika, a zatem byłby wyłączony w przypadku gdyby umowa darowizny została zawarta w formie aktu notarial-

Nie

nego. W takiej sytuacji podatek pobiera notariusz. W przeciwnym wypadku to podatnik samodzielnie składa zeznanie podatkowe, a po otrzymaniu decyzji wymiarowej wpłaca podatek do urzędu skarbowego. W II grupie podatkowej opodatkowaniu podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 7276 zł. Podatek opłaca się według progresywnej skali podatkowej ze stawkami 7 proc., 9 proc. lub 12 proc.

Podstawa prawna ■ Art. 4a, art. 9 ust. 1 pkt 2, art. 14 ust. 3 pkt 2, art. 15, art. 17a ust. 1, ust. 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Czy nowy termin dotyczy nabycia u notariusza Postanowiliśmy skorzystać z możliwości sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia po ojcu. Czy skorzystamy z sześciomiesięcznego terminu na jego zgłoszenie? Pod warunkiem jednak, że spadek zostanie zarejestrowany, czyli zostanie notarialnie poświadczony u notariusza po 31 grudnia 2008 r. Wynika to z faktu, że moment śmierci spadkodawcy jest momentem nabycia spadku. Od tego należy odróżnić moment przyjęcia spadku. W obecnym stanie prawnym spadek możemy przyjąć na dwa sposoby. Poświadczając ten fakt przed notariuszem albo, po przeprowadzeniu postępowania sądowego, uzyskując postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Należy podkreślić, że zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma takie same skutki jak prawomocne postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku. W rezultacie osoby dokonujące poświadczenia dziedziczenia u notariusza są uprawnione do zwolnienia podatkowego na takich samym zasadach jak osoby, które dysponują sądowym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. W przypadku poświadczenia nabycia spadku u notariusza sześciomiesięczny termin na dokonanie zgłoszenia będzie liczony od daty, z jaką zostanie podpisany i przyjęty akt notarialny.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 2 ustawy z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. nr 203, poz. 1267).

Czy trzeba zgłosić akt notarialny W lutym zamierzamy z bratem dokonać nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Czy będziemy musieli zawiadomić urząd skarbowy? W określonych przez ustawodawcę przypadkach nabywcy rzeczy lub praw majątkowych uprawnieni do całkowitego zwolnienia nie muszą zgłaszać w urzędzie skarbowym faktu nabycia majątku. Zasada ta nie uległa zmianie również od 1 stycznia 2009 r. Jednen z przypadków, w których obowiązek zgłoszenia jest wyłączony, dotyczy nabycia na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Zniesienie współwłasności nieruchomości wymaga umowy notarialnej, zatem w tej sytuacji obowiązek zgłoszenia zostanie wyłączony. W takim wypadku wszystkie formalności związane z poinformowaniem urzędu skarbowego o nabyciu spoczywają na notariuszu. Notariusze, jako płatnicy podatku od zawartej w tej formie aktu notarialnego umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności, określają w treści sporządzanych aktów nota-

Nie

rialnych podstawę prawną pobrania podatku i sposób jego obliczenia, a gdy czynność jest zwolniona z podatku – zamieszczają podstawę prawną zwolnienia. W przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności dodatkowo określają przedmiot czynności, wartość rzeczy lub prawa majątkowego w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności przysługującego nabywcy przed jej zniesieniem oraz grupę podatkową wynikającą z osobistego stosunku łączącego zbywcę z nabywcą.

Podstawa prawna ■ Art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Czy liczy się moment uprawomocnienia W styczniu uprawomocni się postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po mojej mamie. Czy będę miała więcej czasu na zgłoszenie spadku? Wydłużony, sześciomiesięczny terminy na dokonanie zgłoszenia ma zastosowanie w przypadkach, w których obowiązek podatkowy powstał po 31 grudnia 2008 r. Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą jego otwarcia. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje natomiast z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli przyjęcie spadku, czy to w formie aktu notarialnego, czy postanowienia sądu, nastąpi po 31 grudnia 2008 r., to do spadku znajdą zastosowanie nowe przepisy przewidujące sześciomiesięczny termin na złożenie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych, którego zachowanie gwarantuje zwolnienie od podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że w przypadku dziedziczenia ustawodawca umożliwił stosowanie przez spadkobierców korzystniejszych regulacji w zakresie terminu na zgłoszenie wyłącznie w odniesieniu do spadków, w stosunku do których orzeczenie o ich nabyciu uprawomocniło się nie wcześniej niż 1 stycznia 2009 r.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 2 ustawy z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. nr 203, poz. 1267).

Czy wydłużony termin ma szersze zastosowanie W sądzie toczy się sprawa o zachowek po moim ojcu. Czy w przypadku zasądzenia zachowku skorzystam z wydłużonego terminu na zgłoszenie w urzędzie skarbowym? Ustawodawca objął zmianą w zakresie wydłużenia terminu wszystkie przypadki nieodpłatnego nabycia między osobami uprawnionymi do całkowitego zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Półroczny termin na zgłoszenie dotyczy zatem nie tylko nabycia w drodze spadku czy darowizny, lecz także m.in. zachowku, nieodpłatnego zniesienia współwłasności czy zasiedzenia. Termin na dokonanie zgłoszenia zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn zasadniczo należy liczyć od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Obowiązek podatkowy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia o zachowek lub jego części.

Tak

Podstawa prawna ■ Art. 1 ustawy z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. nr 203, poz. 1267). ■ Art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

MAGDALENA MAJKOWSKA

EMERYTURY 2009: kto ma jeszcze szansę na emeryturę na starych zasadach, a kto otrzyma emeryturę kapitałową? Jutro na pytania słuchaczy Radiowej Jedynki pod nr tel. 645 91 05 od 6.30 do 8.00 będzie odpowiadał ekspert Gazety Prawnej BARTOSZ MARCZUK

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

16 | ŚRODA 7 STYCZNIA 2009 | nr 4

Kronika prawa Dziennik Ustaw nr 236 z 31 grudnia 2008 r. TELEKOMUNIKACJA Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania systemu gromadzącego i udostępniającego informacje i dane dotyczące lokalizacji zakończenia sieci, z którego zostało wykonane połączenie do numeru alarmowego 112 albo innego numeru alarmowego POZ. 1620 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 15 stycznia 2009 r. INWESTYCJE DROGOWE Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia Programu rzeczowo-finansowego dla inwestycji drogowych realizowanych z wykorzystaniem środków Krajowego Funduszu Drogowego na rok 2008 POZ. 1621 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 31 grudnia 2008 r. PRAWO ROLNE Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 grudnia 2008 r. w sprawie stawek płatności za ilość skrobi zawartej w ziemniakach skrobiowych POZ. 1622 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 31 grudnia 2008 r. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 17 grudnia 2008 r. w sprawie minimalnej ilości materiału siewnego, jaka powinna być użyta do obsiania lub obsadzenia 1 ha powierzchni gruntów ornych POZ. 1639 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 15 stycznia 2009 r.

PODATKI Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego POZ. 1632 Więcej Podatki • Jest wzór na niższe podatki – GP nr 3/2008 Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach POZ. 1633 Rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie określenia rodzajów zgłoszeń, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej POZ. 1635 Rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wzoru formularza wpłaty gotówkowej oraz polecenia przelewu na rachunek organu podatkowego POZ. 1636 Rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rodzajów deklaracji, które mogą być składane na pomocą środków komunikacji elektronicznej POZ. 1637 POMOC PRZEDSIĘBIORCOM Rozporządzenie ministra gospodarki z 2 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielenia pomocy de minimis przedsiębiorcom uczestniczącym w wyjazdowych misjach gospodarczych związanych z udziałem w targach lub wystawach za granicą POZ. 1638 ■ Weszły w życie poz. 1628–1638 1 stycznia 2009 r.

CZAS URZĘDOWY Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach 2009–2011 POZ. 1627 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 15 stycznia 2009 r. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 24 grudnia 2008 r. w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową, działalnością z zakresu pośrednictwa ubezpieczeniowego, funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych POZ. 1628 Rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń POZ. 1634 BANKI Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 24 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad bankami POZ. 1629 Rozporządzenie ministra finansów z 19 grudnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości Bankowego Funduszu Gwarancyjnego POZ. 1631 PRAWO CELNE Rozporządzenie ministra finansów z 18 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów towarów, których objęcie procedurą celną z zastosowaniem procedury uproszczonej zależy od spełnienia dodatkowych warunków, oraz towarów wyłączonych spod tej procedury POZ. 1630

Wchodzi w życie nowe prawo Ustawa z 23 października 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 217, poz. 1381)

granicy w ramach małego ruchu granicznego POZ. 1646 Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 23 grudnia 2008 r. w sprawie trybu sprawdzania lokalu przez funkcjonariuszy Straży Granicznej POZ. 1648 OCHRONA ŚRODOWISKA Rozporządzenie ministra środowiska z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wysokości stawek opłaty rejestracyjnej oraz opłaty rocznej POZ. 1649 ■ Weszły w życie poz. 1642–1649 1 stycznia 2009 r.

Weszły w życie 6 stycznia 2009 r. OCHRONA INFORMACJI Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 15 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie trybu i sposobu przyjmowania, przewożenia, wydawania i ochrony materiałów zawierających informacje niejawne (Dz.U. nr 225, poz. 1491) SKARB PAŃSTWA Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 4 grudnia 2008 r. w sprawie nabywania akcji lub udziałów w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa przez uprawnionych rolników (Dz.U. nr 225, poz.1495)

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wysokości kosztów odbywania przez skazanych kar pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego POZ. 1640 ■ Wejdzie w życie 1 września 2009 r.

SŁUŻBY MUNDUROWE Rozporządzenie Rady Ministrów z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej, stanowiącej przeciętne uposażenie: policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Biura Ochrony Rządu POZ. 1623–1626 ■ Weszły w życie 1 stycznia 2009 r.

8 stycznia 2009 r.

NAGRODY ROCZNE Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi oraz wzoru wniosku o przyznanie nagrody rocznej POZ. 1641 ■ Wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 15 stycznia 2009 r. KOŚCIOŁY I ZWIĄZKI WYZNANIOWE Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia członków i personelu pomocniczego komisji regulacyjnych działających na podstawie ustawy o stosunku Państwa do kościołów oraz związków wyznaniowych w roku 2009 POZ. 1642 CUDZOZIEMCY Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 22 grudnia 2008 r. w sprawie wiz dla cudzoziemców POZ. 1643 Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wywiadu środowiskowego przeprowadzanego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w postępowaniach prowadzonych wobec cudzoziemców POZ. 1647 EWIDENCJA LUDNOŚCI Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 23 grudnia 2008 r. w sprawie terminów i trybu przekazywania przez gminy danych z ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych POZ. 1644 PRZEJŚCIA GRANICZNE Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 23 grudnia 2008 r. w sprawie ustalenia dodatkowych lotniczych przejść granicznych POZ. 1645 Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 23 grudnia 2008 r. w sprawie wzoru formularzy wniosków o wydanie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego i wzoru zezwolenia na przekraczanie

MUZEA Rozporządzenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 1 grudnia 2008 r. w sprawie zabezpieczenia zbiorów w muzeach przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym zniszczeniu lub utratą zbiorów oraz sposobów przygotowania zborów do ewakuacji w razie powstania zagrożenia (Dz.U. nr 229, poz. 1528) POSTĘPOWANIE KOMPENSACYJNE Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla przemysłu stoczniowego (Dz.U. nr 233, poz. 1569)

Rada Ministrów 6 stycznia 2009 r. Przyjęła m.in. ENERGETYKA Rozporządzenie dające możliwość wprowadzenia, w razie konieczności, czasowych ograniczeń w poborze gazu ziemnego dla niektórych dużych odbiorców przemysłowych Dziś omówienie•forsal.pl

s. A1

ZADANIA PUBLICZNE Projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw PRAWO AUTORSKIE Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw Więcej Prawo • Będzie można negocjować wysokość opłat licencyjnych – GP nr 3/2008 OBRÓT FINANSOWY Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw Dziś omówienie•Prawo

Kolumnę opracowali DOBROMIŁA NIEDZIELSKA-JAKUBCZYK i MAREK KOBYLAŃSKI

s. 13