Nowe Prawo Z 5 Stycznia 09 (nr 2)

partnerem raportu jest PricewaterhouseCoopers

nr 2 (2378)

PONIEDZIAŁEK, 5 stycznia 2009

nowe prawo

ekspertyzy P R A K T Y K A

AUTORZY DODATKU KATARZYNA CZARNECKA-ŻOCHOWSKA doradca podatkowy, partner w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

P R Z E P I S Y

E K S P E R T Y Z Y

C

ROZLICZENIA | Zmiany w przepisach podatkowych na 2009 rok

Podatki 2009: ułatwienia dla przedsiębiorców

PIOTR KAIM

doradca podatkowy, menedżer w zespole zarządzania wiedzą PricewaterhouseCoopers

Raport Paying Taxes 2009. The global picture, przygotowany przez Bank Światowy oraz PricewaterhouseCoopers, potwierdził potoczną opinię, że polski system podatkowy nie jest przyjazny dla przedsiębiorców. Trzeba jednak stwierdzić, że w ostatnich latach polscy legislatorzy starają się tę opinię zmienić. Jednym z przejawów tej tendencji są zmiany w VAT, jakie weszły w życie z początkiem grudnia 2008 r. oraz zmiany w innych podatkach, obowiązujące od 1 stycznia 2009 r.

JAN TOKARSKI

rzypomnijmy, że wspomniany raport opierał się na przekrojowych badaniach nad systemami podatkowymi, funkcjonującymi na całym świecie, przy czym informacje przedstawione w raporcie dotyczą tylko tych podatków, z którymi stykają się przedsiębiorcy. W rankingu przyjazności systemu podatkowego, który był najbardziej eksponowaną częścią raportu, Polska została sklasyfikowana na 142. miejscu wśród 181 państw ujętych w zestawieniu. To dalekie miejsce jest skutkiem – przede wszystkim – dwóch komponentów oceny, które dotyczą pozafinansowych aspektów systemu podatkowego. W raporcie stwierdzono, że w ciągu roku polskie przedsiębiorstwo średniej wielkości dokonuje 40 płatności podatkowych (127. wynik na świecie), a jego pracownicy poświęcają 418 godzin na wypełnianie formalności związanych z obsługą fiskusa (151. wynik na świecie). Trzecim i ostatnim kryterium oceny była całkowita stawka podatkowa, czyli łączna wysokość wszystkich podatków obciążających koszty przedsiębiorcy, odniesiona do zysku handlowego, obliczonego bez pomniejszania o wspomniane podatki. Po przyjęciu pewnych założeń dotyczących przychodów i kosztów, obliczono że tak rozumiana stawka podatkowa wynosi w Polsce 40,2 proc., co daje 83. wynik na świecie.

starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

ANDRZEJ ZUBIK

doradca podatkowy, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

TOMASZ PABIAŃSKI

starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

KATARZYNA RZEŻNICKA

doradca podatkowy, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

BARTŁOMIEJ KOŁODZIEJ

doradca podatkowy, starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

MAŁGORZATA WASILUK

starszy konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

MONIKA WOJSZ

doradca podatkowy, menedżer w zespole ds. pomocy publicznej PricewaterhouseCoopers, biuro w Poznaniu

JACEK ZIMOCH

konsultant w zespole ds. pomocy publicznej PricewaterhouseCoopers, biuro we Wrocławiu

SYLWIA JANEK

doradca podatkowy, konsultant w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

Opracowanie i redakcja MAREK KUTARBA

P

Niższe stawki ZUS Należy podkreślić, że dane wykorzystane w raporcie – co do zasady – nawiązywały do stanu prawnego, który obowiązywał w 2007 roku. W efekcie nie mogły uwzględnić korzystnych zmian, jakie weszły w życie później. Jedną z takich zmian była obniżka stawek ubezpieczenia społecznego w części obciążającej pracodawcę, jaka weszła w życie 1 stycznia 2008 r. Stawki te spadły o 2 punkty procentowe, co sprawia, że obecnie mieszczą się one w granicach 17,48–20,41 proc. To wciąż niemało, jednak sytuacja w tym zakresie uległa niewątpliwej poprawie. Jaroslav Hašek nazwałby taką po-

prawę – umiarkowanym postępem w granicach prawa. Pozytywnie należy ocenić także zmiany, które weszły w życie pod koniec 2008 r. i na początku 2009 r. W dalszych tekstach znajdą Państwo szczegółowe omówienia wybranych aspektów nowych regulacji. Tymczasem w niniejszym wprowadzeniu chciałabym zasygnalizować te rozwiązania, które współbrzmią z sugestiami raportu Paying Taxes i dają podstawy do przypuszczeń, że w kolejnych rankingach Polska wypadnie lepiej.

Mniej sprawozdawczości W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na podejmowane ostatnio starania o zmniejszenie obowiązków sprawozdawczych. Przypomnijmy, że już z początkiem 2007 r. zlikwidowano obowiązek składania miesięcznych deklaracji podatkowych w zakresie podatków dochodowych uiszczanych przez przedsiębiorców. Niestety tamta reforma odniosła tylko ograniczony sukces, bowiem samo wypełnienie deklaracji oraz wysłanie jej do urzędu skarbowego nie jest najbardziej kłopotliwym obowiązkiem. Ów najbardziej kłopotliwy obowiązek, tj. konieczność sporządzania comiesięcznych kalkulacji – pozostał i chyba szybko nie zniknie. Warto jednak podkreślić, że reforma z przełomu lat 2006 i 2007 wprowadziła w tym zakresie istotne odstępstwo, dotyczące tzw. małych podatników, którzy otrzymali prawo do rozliczania podatku dochodowego w cyklu kwartalnym. Tendencja do redukowania obowiązków sprawozdawczych znalazła kontynuację w ostatniej nowelizacji ustawy o VAT, która pozwala wszystkim podatnikom wybrać kwartalny sposób rozliczania tego podatku; do tej pory był on zarezerwowany wyłącznie dla małych podatników stosujących tzw. metodą kasową. Mniej sankcji Warto również odnotować, że nowelizacje podatkowe z przełomu lat 2008 i 2009 uchylają liczne przepisy, które przyczyniały się do ogólnego wrażenia, że polski system podatkowy ma

charakter represyjny. Symbolem tej represyjności była od lat tzw. sankcja VAT-owska, wymierzana w wysokości 30 proc. kwoty zaniżonego zobowiązania. Wraz z ostatnią nowelizacją przepisy pozwalające na stosowanie tej sankcji zostały uchylone.

Lepsza procedura W podobnym kierunku znowelizowano niektóre przepisy regulujące działalność organów podatkowych oraz ich relacje z podatnikami. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na nowe gwarancje podatnika dotyczące kontroli podatkowych oraz kontroli skarbowych. Inaczej niż do tej pory, organ podatkowy powinien uprzedzić podatnika o zamiarze wszczęcia kontroli za pomocą specjalnego zawiadomienia. Co do zasady, kontrola podatkowa, a także kontrola skarbowa nie może się rozpocząć przed upływem 7 dni, ani też po upływie 30 dni od doręczenia takiego zawiadomienia. Nie mniej istotne są zmiany dotyczące skutków decyzji podatkowych, wydawanych przez organy administracji. Ustawodawca odszedł od obowiązującej dotąd zasady natychmiastowej wykonalności decyzji wydanej w pierwszej instancji. Zgodnie z tą zasadą, zobowiązania podatkowe określone przez organ podatkowy najniższego stopnia mogły być egzekwowane przed rozpatrzeniem odwołania. Prowadziło to często do naruszenia płynności finansowej przedsiębiorcy nawet jeżeli wygrywał on spór w drugiej instancji. Tymczasem od 1 stycznia 2009 r. decyzja pierwszoinstancyjna – co do zasady – nie będzie podstawą egzekucji, dopóki nie minie termin do złożenia odwołania. Jeżeli zaś odwołanie zostanie złożone, wykonalność decyzji będzie zawieszona aż do doręczenia decyzji drugoinstancyjnej. Niższe odsetki w amortyzacji Kolejnym przejawem zmniejszenia represyjności systemu podatkowego jest redukcja stopy odsetek sankcyjnych, pobieranych na podstawie przepisów o amortyzacji. Przypomnijmy, że zgodnie z ustawami o podat-

kach dochodowych, przedsiębiorca, który nabył lub wytworzył środek trwały, bądź też wartość niematerialną lub prawną może – zamiast rozpoczęcia amortyzacji – zaliczyć odpowiednie wydatki bezpośrednio do kosztów podatkowych, jeżeli przewiduje, że odpowiedni składnik majątkowy będzie używany nie dłużej niż rok. Jeżeli jednak przewidywania okażą się nietrafne, przedsiębiorca powinien dokonać korekty. Polega ona na usunięciu potrąconego wydatku z kosztów podatkowych i odliczeniu – w zamian za to – standardowych odpisów amortyzacyjnych. Dochodzi do tego obowiązek uiszczenia wspomnianych powyżej odsetek sankcyjnych, które są naliczane od różnicy między pierwotnie potrąconym kosztem a wysokością standardowych odpisów. Odsetki te liczy się za okres od dnia potrącenia kosztu do dnia, w którym czas używania składnika majątkowego przekroczył rok. Nowelizując przepisy podatkowe na 1 stycznia 2009 r., ustawodawca utrzymał w mocy wszystkie powyższe zasady, ale obniżył wysokość odsetek. Do tej pory wynosiły one 0,1 proc. za każdy dzień, co dawało 36,5 proc. w skali roku. Od nowego roku ich stopa zostanie zrównana ze stopą zwykłych odsetek za zwłokę, które obecnie wynoszą 13 proc. w skali rocznej.

Lepsze podatki Wszystkie sygnalizowane zmiany niosą ze sobą mniejsze lub większe ulepszenia, które – z punktu widzenia przedsiębiorcy – redukują zakres obowiązków formalnych, dają lepsze gwarancje proceduralne i ograniczają ogólną represyjność systemu podatkowego. Oczywiście nie sprawią one, że płacenie podatków stanie się w 2009 roku ulubionym hobby każdego Polaka. Niemniej jednak idą w dobrym kierunku. Dają też nieco otuchy w okresie ogólnej niepewności, jaka panuje na rynku. Niezależnie od tego, czy w nowym roku PKB spadnie, czy też wzrośnie – podatki będą lepsze.■

■ KATARZYNA

CZARNECKA-ŻOCHOWSKA partner w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers

C2

nowe prawo EKSPERTYZY

PONIEDZIAŁEK 5 STYCZNIA 2009 | nr 2

PODATKI 2009 CIT | Nowe zasady rozliczeń

Kredyty waloryzowane tak jak walutowe Ważną zmianę przynoszą znowelizowane przepisy ustawy o CIT o pożyczkach w złotych i kredytach waloryzowanych walutą obcą. Będą one traktowane w sposób zbliżony do pożyczek walutowych.

Z

e skutkiem od nowego roku zmieniła się ustawa o CIT, przy czym generalny kierunek zmian jest zdecydowanie pozytywny. Z zastrzeżeniem dwóch wyjątków, nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2009 r. Pierwszy wyjątek dotyczy spółek, które mają tzw. przesunięty rok podatkowy; spółki te będą opodatkowane na starych zasadach do końca przesuniętego roku 2008/2009. Z kolei nowe zasady uiszczania zaliczek za ostatni miesiąc będą obowiązywać począwszy od roku, który rozpocznie się po 31 grudnia 2009 r.

Nowe przepisy Od 1 stycznia 2009 r. dopuszczalne jest memoriałowe

rozliczanie kosztów pracowniczych, a także zaliczanie do kosztów wartości darowizn w postaci produktów spożywczych. Jednoznacznie sformułowano zakaz potrącania kosztów powstałych na skutek czynności, które są – z samej swojej natury – nielegalne. W zakresie amortyzacji obniżono odsetki sankcyjne za nieprawidłowe potrącenie wydatków na nabycie majątku trwałego, a także uregulowano możliwość tzw. ujawnienia wartości niematerialnych i prawnych. Nowelizacja wprowadziła zwolnienia dla niektórych organizacji gospodarczych (m.in. izb gospodarczych) i włączyła do ustawy zwolnienia dotyczące wybranych operacji na obligacjach Skarbu Państwa. Ponadto nieodpłatne oddanie do używania nieruchomości przestało kreować przychód po stronie użyczającego. Ważną zmianę przynoszą przepisy o pożyczkach w złotych i kredytach waloryzowanych walutą obcą: będą one traktowane w sposób zbliżony

do pożyczek walutowych. Z kolei nowe regulacje dotyczące cen transferowych zapowiadają uruchomienie mechanizmu korekty, chroniącej przed podwójnym opodatkowaniem w relacjach międzynarodowych. Korzystanie z powyższych regulacji wymaga dodatkowej lektury przepisów, bowiem nasze omówienie ma charakter hasłowy i pomija istotne szczegóły. Poniżej zaś przedstawiamy dwie zmiany, którym przyjrzymy się dokładniej.

Przekształcenie spółki Nowe przepisy dotyczące przekształcenia spółki kapitałowej (SA lub Sp. z o.o.) w spółkę osobową (np. spółka jawna, komandytowa lub komandytowo-akcyjna) są wyjątkiem, bowiem tylko one niosą zmiany, które można uznać za niekorzystne. Stwierdzono otóż, że niepodzielone zyski przekształcanej spółki kapitałowej są dochodem wspólników (akcjonariuszy). Dochód ten został zali-

czony do dochodów z udziału w zyskach osób prawnych, tak jak m.in. dywidenda. W efekcie nie można go łączyć z innymi dochodami (stratami) i należy opodatkować według stawki 19 proc., jeżeli nie ma przesłanek do stosowania jakiegoś zwolnienia. Dochód ten określa się na dzień wpisania przekształconej spółki osobowej do KRS. Obowiązek odprowadzenia podatku ciąży na spółce, która – działając w charakterze płatnika – powinna dokonać wpłaty do siódmego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło przekształcenie. Dla zapewnienia, by ekonomiczny ciężar podatku spoczywał na wspólniku, został on zobowiązany do przekazania spółce kwoty podatku przed powyższym terminem. Identyczne regulacje zostały wprowadzone do ustawy o PIT, a zatem dochód, o którym tutaj mowa, powstaje także wtedy, gdy akcjonariuszem (wspólnikiem) jest osoba fizyczna.

Przypomnijmy, że w działalności organów podatkowych, nawet w stanie prawnym sprzed 1 stycznia 2009 r., przeważał pogląd, że przekształcenie prowadzi do powstania dochodu po stronie wspólnika (akcjonariusza), o ile spółka kapitałowa – przekształcana na osobową – miała niepodzielone zyski. Pogląd ten został odrzucony w wyroku NSA z 8 sierpnia 2008 r. (sygn. II FSK 871/08). Spodziewamy się jednak, że kwestia skutków omawianych przekształceń sprzed 1 stycznia 2009 r. pozostanie przez jakiś czas sporna.

Zaniechane inwestycje Od nowego roku stracił moc art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy o CIT, który wykluczał podatkową potrącalność wydatków na tzw. zaniechane inwestycje (analogiczna zmiana została dokonana w ustawie o PIT). Ponadto, zgodnie z nowym art. 15 ust. 4f, wspomniane wydatki będą zaliczane do kosztów w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji. Dodaj-

my, że przez inwestycje rozumie się tzw. środki trwałe w budowie, o których mowa w ustawie o rachunkowości. Stosowanie nowych przepisów może wymagać rozstrzygnięcia pewnych wątpliwości, dotyczących pojęcia likwidacja. Doświadczenie podpowiada, że organy podatkowe mogą je uznać za synonim fizycznego zniszczenia. Zdarza się jednak, że taka operacja jest niecelowa mimo definitywnego odstąpienia od planów oddania środka trwałego do używania. W takich okolicznościach zasady rachunkowości pozwalają na przeprowadzenie likwidacji bez fizycznego zniszczenia. Polega to na przeniesieniu środka do ewidencji pozabilansowej na podstawie odpowiedniego dokumentu księgowego. Nie przesądzając tej kwestii, można bronić poglądu, że taka likwidacja również pozwala na potrącenie kosztu, acz nie można wykluczyć, że będzie to pole konfliktów z organami podatkowymi.■ PIOTR KAIM

PROCEDURY | Kontrola podatkowa

PROCEDURY | Wstrzymanie wykonania decyzji

Podatnik zostanie uprzedzony o wizycie fiskusa

Zaczęły obowiązywać nowe zasady wykonywania decyzji podatkowych

Od 1 stycznia 2009 r. organ podatkowy będzie miał obowiązek zawiadomienia kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.

N

ajważniejszą zmianą w zakresie kontroli podatkowej, wprowadzoną od 1 stycznia 2009 r. przepisami art. 282b i art. 282c Ordynacji podatkowej, jest obowiązek zawiadomienia przez organy podatkowe kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Taki obowiązek został nałożony również na organ kontroli skarbowej, który zamierza wszcząć postępowanie kontrolne na podstawie przepisów ustawy o kontroli skarbowej. W świetle nowych regulacji organ podatkowy jest uprawniony do wszczęcia kontroli podatkowej nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli organ chciałby rozpocząć kontrolę wcześniej niż po upływie 7 dni, to wymaga to zgody kontrolowanego. Natomiast jeśli organ chce rozpocząć kontrolę po upływie 30 dni, to organ musi wystosować do kontrolowanego ponowne zawiadomienie. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli, zgodnie z przepisem art. 282b par. 4 i par. 5 Ordynacji podatkowej, zawierać będzie oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia, oznaczenie kontrolowanego, wskazanie zakresu kontroli, pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji, podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia oraz możliwość wyraże-

nia zgody na wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Zgodnie z projektem rozporządzenia ministra finansów, z 27 listopada 2008 r., które zostanie wydane w sprawie wzoru zawiadomienia, oprócz zakresu kontroli zawiadomienie wskazywać będzie rodzaj podatku, którego dotyczyć będzie kontrola oraz okres objęty kontrolą. Przepis art. 282c Ordynacji podatkowej przewiduje wyjątki od obowiązku uprzedniego doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Należą do nich przede wszystkim sytuacje, w których: ■ kontrola dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, ■ kontrola dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, ■ kontrola dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, ■ kontrola zostaje wszczęta w trybie, o którym mowa w art. 284a par. 1 (czyli tzw. kontrola na legitymację), ■ kontrola ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury, ■ kontrolowany został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa prze-

ciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli; w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej – do każdego wspólnika (tu od razu pytanie, na jakiej podstawie organ będzie posiadał informację o wykroczeniach, które przecież nie podlegają ujawnieniu w jakichkolwiek rejestrach), ■ kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ■ konieczność rozszerzenia zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych. Doręczenie zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie wszczyna formalnie kontroli podatkowej, takie wszczęcie następuje – tak jak dawniej – najczęściej poprzez doręczenie kontrolowanemu (lub osobie wyznaczonej do jego reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej) upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolnych oraz okazania legitymacji służbowej. Oznacza to, że po doręczeniu zawiadomienia, a przed wszczęciem kontroli, podatnik ma pełne prawo do korygowania deklaracji, również w zakresie, który został wskazany w zawiadomieniu, jako zakres planowanej kontroli.■ JAN TOKARSKI

Decyzje podatkowe doręczone począwszy od 1 stycznia 2009 r. nie podlegają już wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania.

Z

początkiem 2009 roku następuje zasadnicza zmiana w sposobie wykonywania decyzji podatkowych. Do końca 2008 roku już doręczenie decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji wiązało się z koniecznością zapłaty wynikającego z niej podatku, nawet jeśli od decyzji wniesiono odwołanie. Do wyjątku należały sytuacje, gdy dochodziło do wstrzymania wykonania decyzji do czasu rozpatrzenia odwołania. Decyzje podatkowe doręczone począwszy od 1 stycznia 2009 r. nie podlegają już wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, a przy wniesieniu odwołania – przed doręczeniem ostatecznej decyzji organu odwoławczego. Zatem do zakończenia sporu przed organem odwoławczym podatnik nie musi płacić podatku wynikającego z decyzji. Organ podatkowy pierwszej instancji (a w przypadku decyzji wydanej przez dyrektora urzędu kontroli skarbo-

wej – właściwy organ podatkowy będący wierzycielem) może jednak doprowadzić do wcześniejszego wykonania decyzji, nadając decyzji odrębnym postanowieniem rygor natychmiastowej wykonalności. Dojdzie do tego wówczas, gdy organ podatkowy uprawdopodobni, że decyzja nie zostanie wykonana, a ponadto zajdzie jeden z następujących przypadków: wobec strony toczy się już postępowanie egzekucyjne, strona nie posiada majątku, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, zabezpieczające z pierwszeństwem zaspokojenia zaległość podatkową wraz z odsetkami za zwłokę, strona zbywa majątek znacznej wartości lub do upływu terminu przedawnienia pozostało mniej niż trzy miesiące. Na postanowienie nakładające rygor natychmiastowej wykonalności przysługuje co prawda zażalenie, ale jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji. Jeżeli jednak nie zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności, wykonaniu podlega dopiero decyzja ostateczna, czyli taka, od której nie wniesiono odwołania lub od której odwołanie już nie przy-

Ważne! Organ podatkowy I instancji może doprowadzić do wcześniejszego wykonania decyzji, nadając decyzji odrębnym postanowieniem rygor natychmiastowej wykonalności. Na postanowienie przysługuje zażalenie, ale jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji

sługuje. Uniknięcie wykonania decyzji ostatecznej, od której wniesiono skargę do sądu, jest nadal możliwe, jednak tylko w przypadku wstrzymania wykonania decyzji przez organ pierwszej instancji lub sąd. Może to nastąpić na wniosek strony po przyjęciu pewnych rodzajów zabezpieczeń (gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, poręczenia banku, weksla z poręczeniem banku, czeku potwierdzonego przez bank, zastawu rejestrowego na prawach z określonych papierów wartościowych, uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego, upoważnienia organu podatkowego do dysponowania lokatą terminową) lub też z urzędu (po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego). Nadal aktualna pozostaje też możliwość wstrzymania wykonania decyzji przez sąd administracyjny po wniesieniu skargi, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Należy jednak zaznaczyć, że co do zasady zarówno brak obowiązku wykonania decyzji nieostatecznej, jak i wstrzymanie wykonania decyzji nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę, co może stać się czynnikiem motywującym część podatników do regulowania zobowiązań również przed zakończeniem postępowania odwoławczego.■ ANDRZEJ ZUBIK

C3

WWW.GAZETAPRAWNA.PL/SERWISY

PODATKI 2009 VAT | Rozliczenia

VAT | Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Nowa ulga na złe długi

Od 1 grudnia 2008 r. nowe zasady rozliczania

Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT, zmieniając przepisy o uldze na złe długi, przede wszystkim wprowadziła istotną modyfikację pojęcia nieściągalnej wierzytelności.

S

ytuacje, w których wierzytelność z tytułu dostawy towarów/wyświadczonej usługi nie jest regulowana, skutkują negatywnymi konsekwencjami finansowymi dla sprzedawców – podatników VAT. W szczególności podmioty te zmuszone są samodzielnie sfinansować wartość podatku należnego od dokonanych czynności (którą powinni byli otrzymać od kontrahenta w cenie zbytego towaru/usługi). W efekcie istotną kwestią staje się określenie skutków prawnych, na gruncie VAT, w odniesieniu do tzw. złych długów.

Wprowadzenie ulgi W 2005 roku polski ustawodawca wprowadził do ustawy o VAT mechanizm umożliwiający dostawcy dokonanie korekty rozliczeń VAT (zmniejszenia podatku należnego) w przypadku braku zapłaty ze strony kontrahenta. Jednocześnie w przypadku skorzystania z ulgi przepisy nałożyły na dłużnika obowiązek przeprowadzenia odpowiedniej korekty (zmniejszenia) podatku naliczonego. Takie rozwiązanie ma w założeniu zapewnić, że korzystanie przez podatników z konstrukcji prawnej rozliczeń VAT w odniesieniu do złych długów pozostawać będzie neutralne dla budżetu państwa.

Znowelizowane, począwszy od 1 grudnia 2008 r., przepisy zasadniczo nie modyfikują podstawowej zasady konstrukcyjnej ulgi na złe długi. Nie znaczy to jednak, że nie są one istotne dla możliwości praktycznego stosowania omawianego mechanizmu. Zwłaszcza dwie spośród wprowadzonych zmian zasługują na bliższą charakterystykę.

Nieściągalność wierzytelności Przede wszystkim nowelizacja wprowadziła istotną modyfikację pojęcia nieściągalnej wierzytelności. Do grudnia 2008 r. konkretną wierzytelność można było uznać za nieściągalną, jeżeli spełniała określone warunki, wynikające z przepisów o podatku dochodowym (przede wszystkim możliwość zaliczenia złego długu do kosztów uzyskania przychodów). Rozwiązanie takie poddawano krytyce jako nadmiernie restrykcyjne, w znaczącym stopniu zawężające możliwość zastosowania mechanizmu korekty VAT. Na podstawie znowelizowanego art. 89a ustawy o VAT podatnik jest uprawniony do skorzystania z ulgi w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, przy czym nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie.

Można się bowiem spodziewać, że pozwoli ona na częstsze, niż to miało miejsce dotychczas, stosowanie omawianej ulgi.

Korekta u dłużnika Przepisy dotyczące korekty dłużnika obowiązujące do 1 grudnia 2008 r. wskazywały, że jest on zobowiązany do zmniejszenia VAT naliczonego niezależnie od tego, czy pierwotnie dokonał jego odliczenia. Rozwiązanie takie budziło istotne wątpliwości co do jego zgodności z prawem wspólnotowym. Sprowadzało się ono bowiem efektywnie do nałożenia na nabywcę dodatkowego zobowiązania podatkowego w związku z brakiem zapłaty należności za dostarczony towar/wyświadczoną usługę. Znowelizowany art. 89b ust. 1 ustawy o VAT ograniczył okres rozliczeniowy objęty korektą dłużnika do miesiąca, w którym dokonał on odliczenia podatku naliczonego z niezapłaconych faktur. Można zatem przypuszczać, że intencją ustawodawcy było zawężenie zakresu obowiązku przeprowadzenia korekt przez dłużników do tych przypadków, w których kwoty podatku wykazane na nieuregulowanych fakturach zostały rzeczywiście potraktowane jako podatek naliczony podlegający odliczeniu. W ten sposób należy zdaniem autora interpretować omawianą regulację, pomimo pozostawienia w treści przepisu art. 89b obowiązku zwiększenia przez dłużnika kwoty podatku należnego (w przypadku braku

podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym podlegającym korekcie).

Warunki korekty Warto zaznaczyć, że uchwalona nowelizacja nie dokonała żadnych zasadniczych zmian, jeżeli chodzi o katalog warunków umożliwiających/wykluczających możliwość dokonania korekty VAT należnego od nieściągalnych wierzytelności. W szczególności podtrzymany został wywołujący wiele emocji wymóg, aby nabywca posiadał status zarejestrowanego podatnika VAT. Oznacza to, że z ulgi na złe długi nadal nie będzie można skorzystać w odniesieniu do sprzedaży towarów/usług dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (niezarejestrowanych dla potrzeb rozliczeń VAT). Należy jednak mieć na uwadze, że komentowany warunek stanowi gwarancję neutralności przeprowadzanych przez wierzycieli korekt dla budżetu państwa. Dopuszczalność stosowania ulgi także w odniesieniu do sprzedaży na rzecz jednostek niebędących podatnikami VAT oznaczałaby bowiem jednostronny w takich sytuacjach charakter korekty (tj. zmniejszenie podatku należnego u sprzedawcy przy jednoczesnym braku zmniejszenia podatku naliczonego po stronie nabywcy). Wydaje się zatem, że na tego typu korzystną zmianę przyjdzie jeszcze polskim przedsiębiorcom poczekać.■ TOMASZ PABIAŃSKI

Od 1 grudnia rozliczanie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zależy od tego, w którym miesiącu danego kwartału dokonano dostawy, tj. czy w dwóch pierwszych, czy też w ostatnim.

P

odatnik stosuje 0-proc. stawkę VAT do eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów m.in. pod warunkiem posiadania stosownych dokumentów. Obowiązujące od 1 grudnia przepisy przewidują nowe zasady rozliczenia tych transakcji, gdy wymagane dokumenty podatnik otrzyma w opóźnieniem. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany w tym zakresie.

Zasady rozliczania Do tej pory podatnik wykazywał WDT w deklaracji za okres, w którym dokonano dostawy. Od 1 grudnia rozliczanie WDT zależy od tego, w którym miesiącu danego kwartału dokonano dostawy, tj. czy w dwóch pierwszych, czy też w ostatnim. Gdy dostawy dokonano w dwóch pierwszych miesiącach kwartału, a podatnik nie posiada dokumentów uprawniających do zastosowania stawki 0-proc. przed terminem złożenia deklaracji za ten okres, nie wykazuje tej dostawy. Dopiero gdy podatnik nie otrzyma wymaganych dokumentów do terminu złożenia deklaracji VAT za ostatni miesiąc kwartału, będzie musiał wykazać dostawę w deklaracji za ten ostatni miesiąc ze stawką VAT właściwą dla dostawy krajowej.

PIT | Odliczenia podatkowe

Odliczanie zagranicznych składek ubezpieczeniowych jest już możliwe Odliczenie zagranicznych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne będzie możliwe nie tylko w rozliczeniach dokonywanych przez podatników, lecz także wtedy gdy rozliczeń dokonuje płatnik.

O

statnia nowelizacja ustawy o PIT wprowadziła możliwość odliczania od dochodu lub od podatku składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zapłaconych w innych niż Polska państwach UE, EOG lub w Szwajcarii. Obok podatników, którzy zapłacone za granicą z składki będą mogli odliczyć w zeznaniach podatkowych za 2008 rok, zmiana ta dotyczy także płatników PIT.

Warunki odliczenia W myśl nowych przepisów płatnicy PIT, którzy potrącają składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne podatnika zgodnie z przepisami dotyczącymi

obowiązkowego ubezpieczenia społecznego lub zdrowotnego, obowiązującymi w innym niż Polska państwie UE, EOG lub w Szwajcarii, odliczają te składki odpowiednio od dochodu lub od podatku. Odliczenie składek jest możliwe po spełnieniu wymienionych w ustawie warunków. Jednak wydaje się, iż to niespełnienie tych warunków może stwarzać podatnikom i płatnikom największe problemy w zastosowaniu przepisów.

Obowiązki płatnika Dokonując odliczenia płatnik lub podatnik będzie musiał ustalić, czy dane ubezpieczenie opłacane za granicą zaliczyć można do ubezpieczenia społecznego czy zdrowotnego, tak aby daną składkę odliczyć odpowiednio od dochodu lub od podatku. Ustawa o PIT nie zawiera co prawda definicji pojęć ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, lecz wydaje się, iż należy je

odnosić do polskiego systemu zabezpieczenia społecznego. Problemów tu jednak może pojawić się wiele. Podatnicy i płatnicy mogą mieć z pewnością trudności z ustaleniem, które składki odliczyć od dochodu, a które od podatku. Co powinien przykładowo zrobić płatnik lub podatnik, który opłaca składkę na obowiązkowe zagraniczne ubezpieczenie obejmujące swoim zakresem jednocześnie odpowiedniki naszego ubezpieczenia chorobowego (zaliczanego do ubezpieczeń społecznych i przez to podlegającego odliczeniu od dochodu) i ubezpieczenia zdrowotnego (odliczanego w Polsce od podatku)? Czy o taką składkę należy pomniejszyć dochód czy też podatek? A może składka powinna zostać podzielona i odliczona częściowo od podatku i od dochodu?

Składka zdrowotna Problem może stwarzać podatnikom i płatnikom tak-

że ustalenie wysokości zagranicznej składki zdrowotnej podlegającej odliczeniu od podatku. Ustawa o PIT uprawnia do odliczenia składki zdrowotnej jedynie do wysokości 7,75 proc. podstawy jej obliczania. W jaki sposób powinni w takim razie wyliczyć kwotę składki podlegającą odliczeniu podatnicy i płatnicy opłacający składki zdrowotne, które są określone w formie zryczałtowanej kwoty, a nie jako procent określonej podstawy obliczania składki?

Spory z fiskusem Wprowadzenie do ustawy możliwości odliczania zagranicznych składek jest z całą pewnością korzystne dla podatników. Ze względu na brak szczegółowych regulacji w tym zakresie wydaje się jednak, że potencjalnych punktów spornych z fiskusem może w niedalekiej przyszłości pojawić się całkiem niemało.■ KATARZYNA RZEŻNICKA

Stawka 0 proc. Otrzymanie dokumentów wymaganych do zastosowania 0 proc. stawki VAT w terminie późniejszym (tj. po terminie do złożenia deklaracji za miesiąc ostatni w kwartale) upoważnia podatnika do wykazania WDT ze stawką 0 % za ten ostatni miesiąc i dokonania korekty deklaracji VAT oraz odpowiednio informacji podsumowującej. Gdy dostawy dokonano w ostatnim miesiącu kwartału, a podatnik nie posiada dokumentów uprawniających do zastosowania stawki 0 proc. przed upływem terminu do złożenia deklaracji za ten miesiąc, będzie on zobowiązany do wykazania dostawy w miesiącu następnym ze stawką VAT właściwą dla dostawy krajowej, jeżeli do dnia, w którym upłynie termin na złożenie deklaracji za ten następny miesiąc, nie otrzyma on wymaganych dokumentów. Jeżeli natomiast otrzymałby dokumenty przed złożeniem deklaracji za ten następny okres, może skorygować ostatnią deklarację (tj. za ostatni miesiąc w kwartale, czyli miesiąc, w którym dokonano dostawy) i wykazać WDT według 0-proc. stawki VAT.

W przypadku gdy podatnik otrzyma wymagane dokumenty jeszcze później (tj. po upływie terminu do złożenia deklaracji za ten następny miesiąc), powinien skorygować deklarację za ten następny miesiąc (korekta sprzedaży krajowej in minus) oraz deklarację za ostatni miesiąc w kwartale (korekta sprzedaży WDT in plus). Podatnik powinien również skorygować informację podsumowującą za kwartał, w którym dokonano dostawy. Pamiętajmy, że nowe zasady rozliczenia WDT obowiązują od 1 grudnia 2008 r. Stąd już w odniesieniu do dostaw dokonanych w grudniu 2008 r. podatnik zobowiązany jest stosować nowe regulacje.

Rozliczenia kwartalne U podatników składających kwartalne deklaracje VAT rozliczenie WDT będzie przebiegało nieco inaczej. W takim przypadku rozliczenia WDT podatnik dokona podobnie jak podatnik składający deklaracje miesięczne, który dokonuje WDT w ostatnim miesiącu kwartału. A zatem jeżeli wymagane dokumenty podatnik otrzyma przed terminem złożenia deklaracji za kwartał, w którym dokonano dostawy, podatnik wykaże WDT ze stawką 0 proc. w tej deklaracji. Jeżeli dokumenty podatnik otrzyma po terminie złożenia deklaracji za ten kwartał, lecz przed terminem złożenia deklaracji za kolejny kwartał, powinien on skorygować deklarację za kwartał, w którym dokonano dostawy i wykazać WDT ze stawką 0 proc. Natomiast, jeżeli do dnia, w którym upłynie termin do złożenia deklaracji za ten kolejny kwartał, podatnik nie otrzyma stosownych dokumentów, będzie musiał wykazać dostawę w deklaracji za ten kolejny kwartał, stosując stawkę VAT właściwą dla dostawy krajowej. Późniejsze otrzymanie dokumentów upoważni podatnika do skorygowania złożonych deklaracji, tj. dokonania korekty wartości sprzedaży WDT (in plus) w rozliczeniu za kwartał, w którym dokonano dostawy oraz dokonania korekty sprzedaży krajowej (in minus) w rozliczeniu za kolejny kwartał. Podatnik powinien również skorygować informację podsumowującą za kwartał, w którym dokonano dostawy.■ BARTŁOMIEJ KOŁODZIEJ Ważne! Jeżeli wymagane dokumenty podatnik otrzyma przed terminem złożenia deklaracji za kwartał, w którym dokonano dostawy, podatnik wykaże WDT ze stawką 0 proc. w tej deklaracji

C4

nowe prawo EKSPERTYZY

PONIEDZIAŁEK 5 STYCZNIA 2009 | nr 2

PODATKI 2009 VAT | Rozliczenia

POMOC PUBLICZNA | Specjalne strefy ekonomiczne

Kwartalne deklaracje dostępne dla wszystkich podatników

Uporządkowano przepisy o strefach

Dotychczas możliwość składania kwartalnych deklaracji VAT przewidziana była dla tzw. małych podatników. Przepisy o VAT obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. wprowadzają uprawnienie do składania kwartalnych deklaracji również dla innych podmiotów.

T

ak jak dotychczas, zgodnie z ogólną zasadą podatnicy będą zobowiązani do składania miesięcznych deklaracji VAT. W drodze odstępstwa, mali podatnicy (u których wartość sprzedaży brutto nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 1,2 mln euro), którzy wybrali tzw. kasową metodę rozliczeń VAT, będą składać nadal kwartalne deklaracje VAT. Co istotne, w oparciu o przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. prawo do składania deklaracji kwartalnych przysługiwać będzie również innym czynnym podatnikom VAT (w tym również dużym i średnim firmom). Jest to niewątpliwie rozwiązanie bardzo interesujące, które pozwoli na pewne uproszczenia administracyjne. Jednakże nie zwolni ono firm z obowiązku miesięcznej wpłaty podatku. Podatnicy, którzy wybiorą kwartalną metodę rozliczeń (inni niż mali podatnicy), będą bowiem w trakcie kwartału zobowiązani do wpłaty od-

czeń z miesięcznej na kwartalną – będą oni zobowiązani do wpłaty zaliczek za pierwszy i drugi miesiąc danego kwartału w wysokości zobowiązania za odpowiednio pierwszy albo drugi miesiąc ostatniego kwartału, w którym rozliczali się miesięcznie. Ponadto, jako odstępstwo od uproszczonych zasad istnieje możliwość zapłaty zaliczek w wysokości faktycznego rozliczenia za miesiąc, za który wpłacana jest zaliczka, pod określonymi warunkami. Rozliczenia kwartalne wiążą się z pewnymi udogodnieniami. Przykładowo, w przypadku wystawienia faktury korygującej na minus sprzedawca będzie miał większą szansę na uzyskanie potwierdzenia odbioru korekty od nabywcy i rozliczenie korekty jeszcze w tym samym okresie rozliczeniowym (kwartale). Określone udogodnienia wystąpią również w przypadku faktur korygujących na plus oraz rozliczenia WDT i eksportu. Jednakże wiele dużych firm, pomimo wspomnia-

Ważne! Niewątpliwie składanie kwartalnych deklaracji może stanowić istotne uproszczenie dla małych podatników, w tym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Jednakże wiele dużych firm nie będzie prawdopodobnie zainteresowanych tego typu rozwiązaniem, stosując nadal prostsze dla nich deklaracje miesięczne

powiednich zaliczek. Natomiast ostateczne rozliczenie nastąpi na podstawie kwartalnej deklaracji, składanej do 25. dnia kwartału za kwartał poprzedni. Co do zasady, zaliczki płatne będą za pierwszy i drugi miesiąc kwartału, w wysokości 1/3 należnego zobowiązania podatkowego wynikającego z deklaracji VAT za poprzedni kwartał, w terminie do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Szczególna reguła będzie natomiast obowiązywać podatników, którzy zmienią metodę rozli-

nych uproszczeń, może nie uznać powyższego sposobu rozliczeń za atrakcyjny. Kwartalne rozliczenia mogą bowiem potencjalnie wpłynąć negatywnie na ich cash flow. Może to nastąpić w szczególności w przypadku firm ubiegających się o zwrot podatku VAT. W takiej sytuacji odzyskanie podatku VAT naliczonego z zakupów dokonanych na początku kwartału może być opóźnione nawet o dwa miesiące w porównaniu do deklaracji miesięcznych. Ponadto w wyniku wpłacania

ryczałtowych kwot zaliczek może wystąpić zakłócenie przepływów pieniężnych u firm, które nie osiągają równomiernych przychodów w trakcie danego kwartału. Dodatkowo, firmy dokonujące transakcji wewnątrzwspólnotowych będą nadal zobowiązane do składania miesięcznych deklaracji Intrastat. Uprawnienie do stosowania kwartalnych deklaracji nie będzie uzależnione od szczegółowych wymogów (np. górnej kwoty obrotów). Jedynym warunkiem skorzystania z kwartalnej metody rozliczeń przez podatników innych niż mali podatnicy jest uprzednie zawiadomienie naczelnika właściwego urzędu skarbowego w odpowiednim terminie. Przykładowo podatnicy VAT (inni niż mali podatnicy), którzy składali dotychczas miesięczne deklaracje, lecz zamierzają skorzystać z omawianego uprawnienia i stosować kwartalną metodę rozliczeń już od początku 2009 r., co do zasady powinni zawiadomić urząd skarbowy do 25 lutego 2009 r. Następnie powinni: ■ wpłacić zaliczkę za styczeń 2009 r. do 25 lutego 2009 r. w wysokości zobowiązania VAT za październik 2008 r., jak również zaliczkę za luty 2009 r. do 25 marca 2009 r. w wysokości zobowiązania VAT za listopad 2008 r.; ■ złożyć kwartalną deklarację za I kwartał 2009 r., na wzorze VAT-7D, do 27 kwietnia 2009 r. (jako że 25 kwietnia przypada w sobotę); ■ określić w deklaracji m.in. sumę zaliczek wpłaconych za styczeń oraz luty, oraz wykazać na tej podstawie ostateczną kwotę do zapłaty lub kwotę nadpłaty, do rozliczenia z urzędem skarbowym. Ponadto podatnicy rozliczający się kwartalnie będą mogli powrócić do miesięcznej metody rozliczeń, przy czym może to nastąpić po upływie co najmniej czterech kwartałów oraz po uprzednim zawiadomieniu naczelnika właściwego urzędu skarbowego. ■ MAŁGORZATA WASILUK

Dzięki wydaniu nowych przepisów, przedsiębiorcy będą mogli w końcu liczyć na ponowne uruchomienie procesu rozszerzania stref.

R

ok 2008 przebiegał pod znakiem zmian w systemie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych (SSE). Duża część zmian de facto zacznie obowiązywać jednak dopiero od 2009 roku. W sierpniu weszła w życie nowelizacja ustawy o SSE. W wyniku wprowadzonych zmian zwiększono obszar stref (do 20 tys. ha) oraz zmieniono kształt zezwoleń dodając, m.in. konieczność umieszczenia w zezwoleniu terminu zakończenia inwestycji oraz maksymalnej wartości kosztów kwalifikowanych inwestycji. W ustawie zapisano również wymóg spełnienia określonych kryteriów przez przedsiębiorców chcących włączyć do strefy grunty prywatne. W III i IV kwartale 2008 r. trwały prace, które ostatecznie

zakończyły się uchwaleniem przez Radę Ministrów 10 grudnia 2008 r. dwóch rozporządzeń: ■ w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE, oraz ■ w sprawie kryteriów, których spełnienie umożliwia objęcie niektórych gruntów strefą. Pierwsze z rozporządzeń wprowadza do systemu pomocy prawdziwą rewolucję. Z dotychczasowych 14 rozporządzeń dla poszczególnych stref wyjęto część dotyczącą pomocy publicznej, którą umieszczono w jednym rozporządzeniu wspólnym dla przedsiębiorców ze wszystkich stref. Rozporządzenia dotyczące poszczególnych stref będą od 2009 roku regulować wyłącznie obszar danej strefy oraz okres jej funkcjonowania (wydłużony ostatecznie do 2020 roku). Nowe rozporządzenie pomocowe wprowadza pewne zmiany, m.in. w zakresie nowych działalności, na jakie może zostać wydane zezwole-

nie oraz uaktualnienia zasad dyskontowania pomocy w SSE. Dostosowuje również przepisy o SSE do rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 m.in.: poprzez umożliwienie wcześniejszej wymiany sprzętu zużytego technologicznie. Kolejna rewolucja jest skutkiem rozporządzenia dotyczącego kryteriów włączania gruntów prywatnych w obszar SSE. Dotychczas strefy miały pewną swobodę w tym zakresie, ograniczoną wytycznymi ministra gospodarki. Obecnie, aby w ogóle rozpocząć procedurę ubiegania się o włączenie gruntu prywatnego w obszar SSE, spółka wnioskodawca musi spełnić stosunkowo ostre warunki dotyczące wysokości nakładów, zatrudnienia, innowacyjności bądź rodzaju inwestycji. Mimo zaostrzenia kryteriów, można się jednak spodziewać, że wielu przedsiębiorców będzie zainteresowanych możliwością uzyskania zwolnienia podatkowego, szczególnie w dobie kryzysu gospodarczego. ■ MONIKA WOJSZ JACEK ZIMOCH

PIT | Nowe obowiązki płatników

Nowa skala i ryczałt od drobnych zleceń Jedną z istotnych zmian, która będzie dotyczyć rozliczenia podatku za 2009 rok, jest usunięcie z PIT-12 informacji o korzystaniu przez podatnika z ulgi na dzieci.

R

ok 2009 przynosi ważne zmiany dla płatników podatku PIT. Przede wszystkim zaczęła obowiązywać nowa dwustopniowa skala podatkowa ze stawkami 18 i 32 proc., co ma wpływ na wysokość miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobieranych przez płatników. Zmianie ulega kwota zmniejszająca podatek, która wynosi 556,02 zł rocznie, co oznacza, że kwota wolna od podatku wynosi 3089 zł. Od 2009 roku wprowadzona została możliwość zryczałtowanego opodatkowania określonych przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Płatnik będzie pobierał zryczałtowany podatek

w wysokości 18 proc., jeśli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z tego samego tytułu (takich jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło) nie przekroczy miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł. Ponadto płatnicy zryczałtowanego podatku od wypłat dokonywanych na rzecz osób nieposiadających w Polsce miejsca zamieszkania stosują stawki podatkowe określone w art. 29 ustawy o PIT, bez względu na to, czy podatnik ma miejsce zamieszkania w Polsce czy nie, o ile uzyskają od podatnika certyfikat rezydencji. Jedną z istotnych zmian, która będzie dotyczyć rozliczenia podatku za 2009 rok, jest usunięcie z PIT-12 informacji o korzystaniu przez podatnika z ulgi na dzieci. Począwszy od rozliczenia za 2009 rok, płatnik rozliczający podatnika nie będzie mógł uwzględniać

w rocznym PIT-40 ulgi prorodzinnej, przysługującej pracownikowi. Oznacza to, iż pracownik, który będzie chciał skorzystać z ulgi na dzieci, będzie musiał złożyć zeznanie samodzielnie. Warto również zauważyć, iż zmieniły się zasady przeliczania na złote przychodów ze stosunku pracy (a także innych niż z działalności gospodarczej i kapitałów pieniężnych) wyrażonych w walutach obcych oraz przeliczania niektórych innych wartości (w tym wydatków). Od 2009 roku, jeśli podatnik nie korzysta z usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanych przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu, a nie z dnia uzyskania przychodu, jak to miało miejsce w latach poprzednich.■ SYLWIA JANEK

reklama