Nova Microsoft Powerpoint Presentation.pptx

Visoka medicinska škola strukovnih studija Ćuprija

Uvod Gerontologija Gerontologija je naučna disciplina o starenju i starosti. Obuhvata sve aspekte starenja kao procesa, starosti kao stanja i starijih lica kao njihovih nosioca i sve vrste značaja ovih fenomena za pojedince, porodicu i društvenu zajednicu. Gerijatrija Gerijatrija je naouka o medicinskim karakteristikama o značaju starenja i starosti. Ona je deo gerontologije i deo medicine. Predstavlja multidisciplinarnu nauku koja uključuje dijagnostiku, prevenciju i lečenje bolesti kod starijih osoba.

Starenje Starenje je normalan fiziološki process gde se u toku individualne involucije u starosti često javlja bolest, što dovodi do smanjene funkcionalne sposobnosti kod gerijatrijskog bolesnika. Pozitivno zdravstveno ponašanje je važan faktor za zdravo i aktivno starenje i za očuvanje funkcionalne sposobnosti u starih ljudi.

Faktori od značaja za očuvanje i unapređenje zdravlja: Pravilna, zdrava ishrana Održavanje stalne telesne težine Odsustvo loših navika Stalna psihička, fizička i radna aktivnost

Starenje predstavlja: Progresivan pad efikasnosti i vitalnosti Atrofiju gotovo svih organa čoveka Deficit imunološkog sistema Povećanje osteljivosti na povrede

Deli se na: Fiziološko starenje Patološko starenje

Fiziološko starenje predstavlja fiziološko opadanje funcija koje nije kompromitovano bolešću, faktorima sredine i načiom života. Patološko starenje predstavljaju promene kao posledica starenja, bolesti, faktora okoline i načina života. Sam process starenja je kontinuiran ali nije podjednak u svim delovima tela. Javljaju se psihičke, fizičke i druge promene. Podela starih ljudi: Rana starost: od 65 do 74 godine Srednja starost: od 75 do 84 godine Duboka starost: 85 i vise godina

Anatomija vratnog dela kičmenog stuba Kičmeni stub je veoma važna i jako složena anatomsko - fiziološka tvorevina čovekovog organizma, i on poseduje glavnu, noseću a tako i stabilizatorsku jedinicu građe kod čoveka. Sastavljen je od 32-33 prvšljenova: 7 vratnih 12 grudnih 5 lumbalnih 5 sraslih sakralnih 3 -4 sraslih kokcigealnih pršljenova

Mišići leđa i vrata

Mišići vrata podeljeni su kičmenim stubom na prednje i zadnje. U zadnje vratne mišiće spadaju gornji delovi vratnih mišića. Prednji vratni mišići raspoređeni su u dva sloja: površinski i duboki. Svaki od ova dva sloja deli se na medijalnu i lateralnu grupu. U medijalnu grupu površnog sloja spadaju: 4 pothiodna ( mm. infrahyoidei ) 14 nathiodna ( mm. suprahyoidei ) Ovi mišići se od podjezične kosti ( os hyoideum ) penju ka donjoj vilici ili spučtaju ka gornjem otvoru grudnog koša. Lateralnu grupu površnih mišića vrata predstavlja bočni pregibač glave ( m. sternocleidomastoideus ) koji silazi od zadnjeg dela baze lobanje do prednjeg dela gornjeg otvora grudnog koša.

Plexus cervicalis Plexus cervicalis ili vratni nervni splet, nastaje od prednjih grana prvog do četvrtog vratnog živca ( C1 – C4). Motrone grane ovog speta inervišu pretkičmene, skalenske i pothiodne mišiće, m.sternocleidomastoideus, m.trapezius, a njegova najduža grana je n. pherenicus, koji inerviše dijafragmu. Senzitivne grane ovog speta oživčavaju kožu bočne i prednje strane vrata i gornjeg dela grudnog koša, i one izbijaju na sredini zadnje ivice sternocleidomastoideusa ( punctum nervosum colli ). Ima ih 4: N.occipitalis minor N.auricularis magnus N. transversus colli N. supraclaviculares

Cervikalni sindrom Cervikalni sindrom obuhvata smetnje kojima su uzrok promene vratnog dela kičmenog stuba. Najčešće predstavlja klinički sindrom degenerativnih promena koje se manifestuju bolom, hipertonusom mišića vrata i ramenog pojasa, ograničenim pokretima i vegetativnim smetnjama u području glave i gornjih ekstremiteta, uzrokovanih najčešće degenerativnim oboljenjima vratnog dela kičme, kompresijom korenova nerava, krvnih sudova i zidova vratnog simpatikusa.

Etiologija i epidemiologija U opštoj populaciji, oko dvie trećine svih osoba tokom života ima bol u vratnoj kičmi. Prevalenca je najveća u srednjem životnom dobu. Najčešći uzrok bola u vratnom delu kičme su degenerativne promene na intervertebralnim zglobovima, kostovertebralnim zglobovima, unkovertebralnim zglobovima i intervertebralnim diskusima. Faktori rizika: • Loše držanje tela, • Povrede, • Dugotrajno sedenje, • Rad za kompjuterom, • Fizička neaktivnost, • Izloženost stresu (vibracioni stres, dizanje tereta, ponavljajući stresovi), • Povrede, • Pušenje, • Neadekvatna ishrana, • Profesionalna izloženost, • Genetska predispozicija.

Patologija Promene se najpre uočavaju na intervertebralnim diskusima, uslovljene su hroničnim oštećenjima, i imaju sporu evoluciju. Akutna oštečenja diskalne strukture nastaju samo u slučaju jače traumatizacije, gde se posebno ističe trzajna povreda vrata ( saobraćajni udes), i direktno vertikalno savijanje ( skok sa platforme na glavu u plitku vodu ). Hronične promene ne zahvataju samo diskus intervertebralis već i ostale strukture, apofizarne zglobove kao i intervertebralne zglobove, meka tkiva, ligamentarnomišićne structure. Svaka promena koja smanjuje promer intervertebralnog otvora kompromituje funkciju određenog korena i manifestuje se radikularnom simptomatologijom. Pojava nastanka kliničke slike može ići: - akutno, - subakutno -hronično. Simptomi su specifični i nespecifični. Nespecifični simptomi su: ograničeni pokreti, spazam, tortikolis, palpatorna osetljivost. Specifični simptomi su vezani za lezije pojedinih korenova.

Podela • CERVIKALNI SINDROM Pacijenti se žale na bolove u vratu i ramenima koji nastaju postepeno ili naglo, posle zauzimanja nepovoljnog položaja, naglog ili nekontrolisanog pokreta vrata ili rashlađenja. • CERVIKOBRAHIJALNI SINDROM Posledica je iritacije ili kompresije nervnih korjenova C4-C8, najčešće zbog prolapsa intervertebralnog diskusa, teških degenerativnih promena ili povreda. • CERVIKOCEFALNI SINDROM Najčešće nastaje kao posledica iritacije ili kompresije nervnih korjenova C1-C3. Osnovni simptom je glavobolja različitog karaktera i intenziteta. Glavobolja je lokalizovana u potiljku sa tendencijom širenja prema ramenima, čeonoj, orbitalnoj ili aurikularnoj regiji. • CERVIKOMEDULARNI SINDROM Nastaje kao posledica iritacije zadnjeg cervikalnog simpatikusa čija vlakna mrežasto omotavaju vertebralne arterije, izazivajući refleksne vaskularne poremećaje u vertebrobazilarnom slivu. Iritaciju najčešće izazivaju degenerativne promene na vratnoj kičmi: spondiloza (osteofiti), unkartroza, spondilartroza. Ateroskleroza može pogoršati simptome.

Dijagnostika 1 Fizikalni pregled – inspekcija 2 Ispitivanje pokretljivosti vratne kičme 3 Neurološki pregled 4 Laboratorijske analize 5 RTG vratne kičme

Lečenje Cilj lečenja je : • Otklanjanje bola, • Otklanjanje drugih simptoma, • Održavanje pokretljivosti, • Sprečavanje invalidnosti, • Poboljšanje kvaliteta života.

U cilju lečenja i rehabilitacije primenjuju se: Fizikalna terpaija Elektroterapija Termoterapija Uz Laser IMP Manuelna masaža

Ciljevi i zadaci završnog rada

1 Cilj Predstaviti značaj preventive i upoznati se sa problemima osoba sa različitim oblicima cervikalnog sindroma. 2 Zadaci Osmišljavanje anketnog upitnika Formiranje uzoraka Sprovođenje ankete na odabranom uzorku Prikaz rezultata 3 Problemi istraživanja Problem istraživanja su značaj preventive za osobe sa predispozicijom za nastanak bolesti kao i adekvatna rehabilitacija u lečenju i odklanjanju simptoma i povećanju radne sposobnosti.

4 Metode istraživanja Radi ostavrivanja cilja istraživanja sprovela sam anketu koju sam osmislila za potrebe završnog rada. Takođe sam koristila i medicinsku dokumentaciju odeljenja za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju opšte bolnic u Pirotu.

6.5 Vreme i mesto istraživanja Anketa je sprovedena u oktobru, novembru i decembru 2014.godine u Opštoj bolnici u Pirotu.

6.6 Uzorak Uzorak sačinjavaju pacijenti oboleli od cervikalnog sindroma starosne grupe od 65 godina do onih koji imaju i preko 85 godina.

Rezultati rada i diskusija Tabela i grafikon Br.1 : Prikaz polne strukture ispitanika Pol

Broj ispitanika n

n%

Muški

8

40%

ženski

12

60%

Ukupno

20

100%

Pol Muški

Ženski

Tabela i grafikon br.2 : Prikaz starosti ispitanika Godine starosti

Broj ispitanika n

n%

65-74 godina

12

60%

75-84 godina

5

25%

85 i vise godina

3

15%

Ukupno

20

100%

Godine starosti

65-74 75-84 85 +

Tabela i grafikon br.3: Prikaz sredine u kojoj ispitanici žive Sredina iz koje ispitanici potiču

Broj ispitanika

n

n%

Selo

11

55%

Grad

9

45%

Ukupno

20

100%

Sredina iz koje ispitanici potiču

Selo Grad

Tabela i grafikon br.4 : Stepen obrazovanja ispitanika Stepen stručne spreme

Broj ispitanika n

n%

Osnovna škola

3

15%

Srednja škola

10

50%

Fakultet

7

35%

Ukipno

20

100%

Stepen obrazovanja

Osnovna Srednja Fakultet

Tabela i grafikon br.5 : Prikaz radnog statusa ispitanika Radni status

Broj ispitanika n

n%

Penzioner/ka

9

45%

Domaćin/domaćica

6

30%

Poljoprivrednik

5

25%

Ukupno

20

100%

Radni status

Penzoner Domacica Poljoprivrednik

Tabela i grafikon br.6 : Prisustvo CS kod članova porodice Prisustvo CS kod članova porodice

Broj ispitanika

n

n%

Da

8

40%

Ne

12

60%

Ukupno

20

100%

Prisustvo CS u porodici

Da Ne

Tabela i grafikon br.7 : Uzrok nastanka bolesti kod ispitanika Uzrok bolesti

Broj ispitanika n

n%

Degenerativne promene

10

50%

Neadekvatan položaj vrata

3

15%

Tumor

5

25%

Trauma

2

10%

Ukupno

20

100%

Uzrok bolesti

Degenerativne promene Polozaj Vrata Tumor Trauma

Tabela i grafikon br.8 : Vrsta CS kod ispitanika Oblik CS

Broj ispitanika n

n%

Lokalni cervikalni sindrom

7

35%

Cervikobrahijalni Sy

6

30%

Cervikocefani Sy

3

15%

Cervikomedularni Sy

4

20%

Ukupno

20

100%

Vrsta CS

Lokalni CS Cervikobrahijalni Sy Cervikocefalni Sy Cervikomedularni Sy

Tabela i grafikon br.9 : Prikaz vrste terapije koja se primenjuje Vrsta terapje

Broj ispitanika n

n%

Medikamentozna

4

20%

Fizikalna

5

25%

Kombinovana

11

55%

Ukupno

20

100%

Vrsta terapije

Medikamentozna Th Fizikalna Th Kombinovana Th

Tabela i grafikon br.10: Prikaz zastupljenosti fizikalnih agenasa u th Fizukalni agenski koji su zastupljeni Termoterapija Elektroterapija Uz Laser IMP Manuelna masaža Kineziterapija Ukupno

Broj ispitanika n 3 5 2 2 4 1 3 20

Fizikalni agensi

Termoterapija Elektroterapija Uz

Laser IMP Masaza

n% 15% 25% 10% 10% 20% 5% 15% 100%

Tabela i grafikon br.11 : Ocena posvećenosti fizioterapeuta u radu sa ispitanicima Posvećenost fizioterapeuta

Broj ispitanika

n

n%

Odlična, izuzetna

10

50%

Zadovoljavajuća

7

35%

Nedovoljna

3

15%

Slaba, skoro da je nema

0

0%

Nema posvećenosti

0

0%

Ukupno

20

100%

Slaba, skoro da je nema 0%

Posvećenost fizioterapeuta Nema posvećenosti 0% Nedovoljna 15% Odlična, izuzetna 50% Zadovoljavajuća 35%

Tabela i grafikon br.12: Prikaz uticaja CS na obavljanje svakodnevnih životnih aktivnosti Uticaj deformiteta na ADŽ

Onemogućava vršenje određenih aktivnosti Ograničava određene aktivnosti U maloj meri ograničava određene aktivnosti Ne utiče na svakodnevne životne aktivnosti Ukupno

Broj ispitanika n 1

n% 5%

4 12

20% 60%

3

15%

20

100%

Uticaj CS na obavljanje aktivnosti ne utiče na aktivnosti 15%

u maloj meri ograničava 60%

Onemogućava vršenje određenih Ograničava aktivnosti određene 5% aktivnosti 20%

Tabela i grafikon br.13: Prikaz ishoda lečenja nakon 2 nedelje Ishod lečenja nakon 2 nedelje Bez poboljšanja Delimično pobopljšanje Znatno poboljšanje Ukupno

Broj ispitanika n 3 5 12 20

2 nedelje posle primene Th

Bez poboljsanja Delimicno poboljsanje Znatno poboljsanje

n% 15% 25% 60% 100%

Zaključak Na osnovu dobijenih rezultata utvrđeno je :

-Da je većina ispitanika ili 60% ženskog pola -Da je najčešće ili kod 60 % slučajeva cervikalni sindrom zastupljen u period od 65 do 74 godine -Ispitanici većinom potiču iz gradske sredine,njih 55% a iz seoske sredine dolazi 45 % ispitanika -Polovina ispitanika ili 50% ima završenu srednju školu, a svega 15% ima samo osnovno obrazovanje -Kod 60% ispitanika u porodici nema obolelih od bilo kog oblika cervikalnog sindroma -Kao najčešći uzrok ispitanici navode degerativne promene, sa udelom od 50%. Za tim tu su tumori sa 25 %, neadekvatan položaj vrata sa 15% a svega 10 % ispitanika kao uzrok.

-Najčešće se javlja lokalni cervikalni sindrom i to kod 35% ispitanika. Kod 30% cervikobrahijalni sindrom, kod 30% cervikomedularni a kod 15% cervikocefalni. -Što se tiče terapije koja se primenjuje najzastupljenija je kombinovana terapija i to kod 55% ispitanika. -Sto se tiče vrste fizikalnih agenasa najviše se primenjuje elektroterapija sa 25%, za tim IMP sa 20%, kinezi i termoterapija sa po 15%, laser i Uz sa po 10% i najmanje zastupljena je manuelna masaža sa svega 10%. -Posvećenost fizioterapeuta u radu sa ispitanicima je visoko ocenjena, i to kao odlična i zadovoljavajuća kod 85% ispitanika -Cervikalni sindrom kod 60% ispitanika u maloj meri ograničava obavljanje svakodnevnih životnih aktivnosti

Hvala na pažnji... Hvala