Mga Tap-ing Sa Kasingkasing

INI NGA NOBELA NABANTALA SA HILIGAYNON MAGASIN SADTONG ENERO 04, 1995 TUBTOB PEBRERO 07, 1996

2

I Masulog man ang luha nga ginhugas Sang kapaslawan sa dughan nagpingas Indi tuman agod gugma manalingsing Kay ang kasingkasing napun-an sing tap-ing…

N

AGKULOROG ang kalawasan ni Rex. Umosbong ang kainit sa iya balatyagon. Sumako ang kibo sang iya kasingkasing. Apang makadali ini nga naalimunaw. Amat nagbalik ang katawhay sang iya panghunahona. Nakaduko sia. Liwat dinuot ang telepono sa iya dulonggan. “I-is that all, Sir?” halos na mamitlang ni Rex ang bag-o nabungat. “That’s all!” ang maduon nga tingog sinundan sing makusog nga lagpok sang telepono nga ginpusdak sang kahambal ni Rex. Inanay nga ginbalik ni Rex ang telepono. Madulom ang nawong nga tumangla sa kisame. Guminhawa sia sing malawig. Daw luyag makuha ang tuman nga pag-antos nga nagabara sa iya dughan. Makadali nga ginpabilin ang panulok sa kisame. Isaisa nga ginhimutaran ang mga bulto sang plastic covering sang suga. Panan-aw ni Rex daw mga dyamante ini nga tinagik kag ginalusotan sang nanarisari nga kasanag. Katahom tanawon. Apang nakaulong-ulong sia sang ulihi. Wala man lang sia sing nabatyagan nga kasilaw sa iya mga mata. Peke nga dyamante. Pamatyag niya katulad sia sang ginapanan-aw nga dyamante. Pinaubos ni Rex ang iya panulok. Kag sa indi hungod natulok niya ang telepono. Liwat bumalik ang pagpalanginit sang iya balatyagon. Kumorinot ang iya agtang. Pumagot sia. Kag matapos makapautwas sing pusnga gilayon nga tumindog. Pabuklas nga kinuha ang attache case nga natungtong sa iya lamesa. Padagundagon nga gumwa. “A-any instructions, Sir?” may pangalag-ag nga pamangkot ni Zeny nga sekretarya niya sang madiparahan sia nga nagapagwa. Tinulok lamang ni Rex si Zeny apang wala sia magtingog. Padayon nga nagakurinot ang iya agtang. Hipos na man lang nga nagduko si Zeny kag padayunon ang ginahikot. Sa lobby pila ka mga babaye ang nagtilindog sang makita sia. Halos dulongan ang pagsambit sang mga ini sing good afternoon, Sir. Apang indi dulongan ang hulag nga daw ginalikawan sang kada isa nga magpalareho ang estilo sa pagpa-cute. Ulong-ulong lang ang binalos ni Rex. Daw labi nagsako ang kibo sang iya kasingkasing. Pumin-ot ang iya pamatyag. Gani kalit nga ginhalugan ang kurbata paagi sa iya tudlo. Sumongok kag dumiretso sa elevator.

3

Pag-abot sang elevator sa ground floor dalidali nga naggwa si Rex. Maabtik man nga sumalodo ang securirty guard sang makita sia nga nagapadulong. Iban ang dapya sang hangin nga nagsugata kay Rex. Daw naghaganhagan ang palanginit nga iya nabatyagan. Tinanguan niya ang gwardya. Labi naman nagpagsik ang hulag sang gwardya nga gilayon nagbukas sang pwertahan agod makagwa sa building si Rex. Nagahulat na nga daan ang iya driver sang maggwa si Rex. Nakita niya nga bukas na ang ganhaan sa likuran sang kotse. Nagahininghining ang puti nga Honda Civic. Desente tan-awon. Kag labi nga nagdesente tan-awon bangod nakapolo barong ang driver, si Mon, kaedad niya. Gwapo man si Mon kag masal-an gani nga teenager pa bisan baynte dos na ang edad. “Good afternoon, Sir,” tamyaw ni Mon nga sumalodo pa. Nakaulong-ulong naman si Rex. Makapila na niya ginhambalan si Mon nga indi na mag-sir sa iya kay mag-abyan man sila. Luas nga abyan ini lang ang makabig niya nga daw utod sugod pa sang magagmay sila. Magkaupod sila pirme sadtong nagadalamguhanon pa lang sila sa ila lugar nga matuod luyag niya duawon pero ginalikawan na niya bangod sa kahimtangan niya karon. Kag ini ginahinakit niya. Bag-o magsulod sa iya kotse tumangla anay si Rex sa ginpanaugan nga building. Pamatyag niya naglabi ini kataas karon nga ara na sia sa idalom. Nabatyagan niya ang pagpalangupos. Daw nangin tungaw na lang sia kadako. Kag pamatyag niya daw higante nga nakahanda magtapak sa iya ang mga letra sang GOLDEN OPPORTUNITY SYSTEMS nga nagatamod sa iya. Sa opisina sang Golden Opportunity Systems sia gikan. Sia ang operations manager sina nga opisina. Daku nga katungdanan. May daku nga gahom kag kwarta nga mahatag sa iya. Pero daw indi niya gusto magsaka liwat didto. “R-Rex?” Apang daw wala sing nabatian si Rex bisan matunog ang tingog ni Mon. Daw wala man gani niya mabatii ang andar sang kotse. Daw ginasuyop sang nagaidlak nga duag sang dalagko nga letra ang iya panulok kag ang epekto sini hingalit nga nagpabinhod sang iya igdulongog.

II

“A

NO pa ang ginatanga mo dira?” sing-al sang lalaki nga wala man lang magbalikid. Nakapukwat ang ulo sang nagahibi nga babaye sa nabatian. Nagdugang ang kahadlok nga nakatulok sa lalaki. Apang gilayon man ini nagliso sang mabatyagan ang mahinay kag malagday nga tikang ni Rex. “S-sir?” halos nagapakitluoy ang tingog sang babaye sang makilala si Rex. Dayon sini tindog kag magpalipod sa pamatan-on. Mahinangpanon naman nga ginpikpik ni Rex ang abaga sini. Daw ginapaalinton diri nga indi magkahangawa kay ara na sia. Ayhan? Daw nag-aslom man ang iya pagpanagitlon sa nadumdoman. Nakapagot sia nga gingiyahan ang babaye agod makapungko liwat. Madugay na nga nakapungko si Rex kag ang babaye pero wala pa maghambal ang lalaki nga karon ginahampangan ang ginauyatan nga kopa nga katunga na lang ang unod nga whisky. Ang panulok sang lalaki napatuhoy sa two-level flyover sa ginsang-an sang

4

EDSA kag Ortigas Avenue. Ini ang banta ni Rex bangod nakita niya nga naglungolungo ang lalaki kag naisip niya nga nakapadugang sa kaakig sini ang daw halos nagaigod nga trapiko. “How long have you been working for me, Sevilla?” ang for ginduonan sang lalaki. Nahangpan ini ni Rex. “Two years… as vice president of Golden Opportunity Systems,” maabtik apang mahinay nga sabat ni Rex. “And five years since…” “Since I rescued you from uncertain future,” agaw sang lalaki nga nagpakupos kay Rex. Apang nagpadugang ini sang kainit sa iya tagipusuon. “Good you never forget.” Isa lamang ka malawig apang daw pusnga nga pagginhawa ang ginbalos ni Rex. Wala sia sing dapat isabat kundi maghipos na lang bangod matuod ang ginhambal sang lalaki. Kag kon indi lamang bangod sa kaalipungot makasambit pa sia sing daku nga pagpasalamat. “Siguro…” Lumiso ini agod atubangon ang duha. Apang ang mga mata natudok kay Rex. “Kabisado mo na gid man ang imo trabaho, I suppose.” “E, yes, Sir… Mr. Montero.” “And why the hell you sent that woman without telling her what to do?” Linampos sini ang ginauyatan nga kopa. Madamol ang malahalon nga carpet apang bangod sa kakusog sang paglampos nagwasaag ang kopa. Ang agsik sang alak nagbasa sa mga mata ni Rex nga maabtik naglipon sa babaye agod indi maagsikan sang buka sang kopa. Wala makatingog ang babaye apang ang hidluka sini kag ang pagkurog sang mga kamot nga nagauyat sa abaga ni Rex nabatyagan sang pamatan-on. Nakapagot si Rex. Ang kapait sang whisky nga nagtupa sa iya mga mata nagpadulom sang iya panulok. Ang pagkawasak sang kopa nagpawasak man sang iya respeto sa tawo nga amo ang ginkautangan sining tindog niya karon sa katipunan. Hinali ang pagtindog ni Rex. Kuom ang mga kamot. Sa pamatyag niya daw tungaw na lang kadako ang iya kaatubang. Nakauklo man ang lalaki sa nakita nga pagbangis sang hitsura ni Rex. Ang kaina tindog sang pagkamatinaastaason hinali binuslan sing kahangawa… kag kalisang. Ang pag-uklo sang lalaki nakapanumbalik sang maayo nga panghunahona ni Rex. “I-I’m sorry, Mr. Dan Montero,” natusngaw na lang ni Rex nga amat-amat ginabuskad ang nagakuom nga mga kamot. Nagahangos sia bangod sa pagpugong sang kaalipungot. “Ang dumdom ko…” Wala na ginhulat ni Mr. Montero nga matapos ang inugbongat ni Rex. Hinabuyan na lang niya ini sing isa ka matalom nga panulok kag magdagundagon pagwa. Nakaginhawa sing halog si Rex. Pausdang nga pumongko sa tupad sang babaye. Maabtik naman nga pumisik paantad sa iya ang babaye. Kag sang balikdon ini ni Rex nakita niya nga pakrus nga ginatabon sang babaye ang duha ka kamot sa dughan. Indi matago ang kahadlok. Daw matunaw sa kahuya si Rex. Umisdog sia agod labi nga mag-antaray sila sang babaye. Madugay nga gintulok ini. Panulok nga nagapangayo sing paghangop. Daw ginapaalinton nga wala sia sing kahilabtanan sa natabo… kag sa matabo kuntani. “I-I’m sorry. Really very sorry,” nabungat sang ulihi ni Rex sang makita nga daw nagkalma na ang babaye. Wala magsabat ang babaye. Nagduko lamang ini kag mahipos nga nagpisngo. Tumindog si Rex kag palapitan ang babaye. Mahinay nga tinungtong ang isa ka kamot sa abaga sini. Apang winahig ini sang babaye.

5

“Trabaho ang kinahanglan ko… desente nga trabaho,” daw nagakumod lamang ang babaye. “Bisan domestic helper basta desente lang, sudlan ko. Pero…” Nagnguyngoy ini. Wala makatingog si Rex. Ang mga tinaga sang babaye nagtudok sa kaibutoran sang iya kasingkasing. Nagpabara ini sang iya pagginhawa. Naigo sia. Naglabi ang kaluoy nga ginabatyag. Kaluoy nga sadto pa niya nabatyagan. Tagsa may inosente nga applicants nga magtalang sa ila agency. Nga sadto pa gusto na niya balabagan, pahibalon ang mga aplikante nga wala sing kasigurohan nga indi mamusingan ang ila kaputli. “Ang masakit… naga-expect ang mga parents ko…” Umogtom si Rex. Sumakit ang iya bag-ang. Pumongko sia sa tupad sang babaye. Liwat hinandom nga itungtong ang kamot sa abaga sang babaye. Luyag niya ipaalinton ang simpatiya… kag paghinulsol sa kahimtangan nga nangin instrumento pa sia sa natabo kuntani sa babaye. “I’m really very sorry…” “Nabaligya ni Tatay ang amon duha ka karabaw.” Daw wala sing nabatian ang babaye. “Daku ang amon nautang… porsyentuhan.” “Stop it!” indi hungod nga nasinggit ni Rex. Tumindog kag makahas nga kinaptan sa sag-ang ang babaye nga nanglapsi bangod sa kakibot kag kakibang. Pinatanga ini ni Rex kag tulokon sing maturiok. Matalom nga mga panulok sang primero. Tubtob amatamat nga nagtahaw, nagapangayo paghangop. “You can have your day in court. Sue us and I won’t lift a finger in defense. Pero pamatii ako. First, wala ang agency nagapamilit. We presumed gusto ninyo ang ano man nga madangtan ninyo abroad. Ang ginhimo ni Mr. Montero prelude lamang.” Nakanganga ang babaye. Nagkunot ang agtang pero ara sa nawong ang pagtahaw sang ginabatyag nga kaakig…. Kag kahadlok. “Now, kon indi ka sugot… diri ukon didto sa lugar where only God knows where.” Guminhawa sia sing malawig. “Siguro makapasalamat ka pa. Kay diri pa lang na’bal-an mo na. Makapasalamat ka kay madamo ka sing pangitaan bulig diri. This is our country, indi bala? Pero kon didto na sa iban nga lugar matabo?” May luha pa nga nagaidlak sa mga mata sang babaye. Pero wala na nagailig. Nagatudok na ang ginahambal ni Rex. Kag ginkalitan man ini sang pamatan-on. “Madamo ka naman siguro sing nabasahan nga mga abuses nga ginahimo sa aton mga kasimanwa sa iban nga lugar. May natabo bala bisan nagreklamo sila? May nabaton bala sila nga proteksyon diri sa aton gobyerno? Pero kay diri pa lang…” Pumagot si Rex. “Nasiguro ko, paggwa mo sa building nga ini… matabok ka lang ara na ang POEA. Ireklamo mo kami. Kag mahulat ako sa madakop sa akon if only to prove I’m really very sorry.” Nakanganga ang babaye pero wala sing nagkawas nga tinaga sa iya mga bibig. “Now, bahin sa nagastos mo… sa nautang ninyo sa probinsya… sa nabaligya nga mga karabaw,” makadali nga umontat sa paghambal si Rex. Binuksan ang attache case nga natungtong sa siya. Kinuha ang tseke kag ang ball pen. “Bayaran ko. How much? I’m willing to give you one hundred thousand.” Kumonot ang agtang sang babaye. “Ang siling ni Mr. Montero… himuon niya ako nga scholar. Diri kuno ako maestar. Indi na kuno kinahanglan nga mag-abroad pa ako. Pero wala ako magsugot. Gusto ko nga ang kitaon ko gikan sa akon kinabudlayan.” Si Rex naman ang nakanganga. Tinakop ang checkbook kag hana ini ibalik sa attaché case.

6

“Kon pagkababaye ko man lang ang mapahamak ma-withdraw na lang ako. Pero ang bahin sang gastos ko… sa nautang namon… sa nabaligya nga mga karabaw… Luyag ko nga mabawi, bayaran mo ako.” Nagnayanaya ang guya sang babaye. Nakayuhom si Rex. Liwat binuksan ang check book. “Ano na gali ang ngalan mo?” “Aida Imperial.” Tumindog ang babaye. Hinipid ang kaugalingon kag tamdan ang tseke nga ginasulatan ni Rex sing ngalan. “Indi mag-bounce?” “Dal-on mo lang sa opisina. Bahala na ang kahera diri.” Tinunghol ni Rex ang tseke. Kag matapos mabaton sang babaye ang tseke pinikpik ini ni Rex sa abaga. “I hope magamit mo ini… ninyo. And remember, indi ini langis agod indi ka mag-isip nga magdemanda. Sa nasiling ko na nakahanda ako. Good luck.” Nagpakido sing abaga si Aida. Matawhay na ang pamatyagon. Makita ini sa iya maidlakon nga yuhom. Madugay na nga nakahalin ang babaye apang wala pa makahulag si Rex nga karon nagapungko sa sopa samtang nagalambid ang mga batiis. Natanom ang iya panulok sa buka nga kopa sa salog. Ginapanumdom niya kon ano ang mahimo matabo. Naisip man niya ang nagtabog nga isa ka gatos ka libo ka pesos. Daku man ini nga buhin sa iya savings. Savings nga ginhungod niya agod may gamiton pananglit maglayas sia sa Golden Opportunity Systems. Apang makalayas ayhan sia karon nga nabuhinan ang iya savings? Kag diin naman sia makadto? Ang iya gali utang nga kabalaslan sa garok nga Mr. Montero? Nakaulong-ulong si Rex. Labi naglibog ang iya ulo. Pamatyag niya ginahapit sia sang tuman nga katuyo. Apang nakapisik sia sang magtunog ang iya beeper. Kinuha niya ini sa iya hawak kag tan-awon ang mensahe. Kag kumonot ang iya agtang. Husto ang iya pakot. Si Dan Montero ang nagpadala sing mensahe. Ginahulat sia sa Hotel Inrtercon. Nahibal-an na niya kon ngaa.

III

M

GA alas dies na ang takna sa gab-i sang mag-abot sanday Rex sa Hotel Intercon. Halos puno na ang lobby sang magsulod sia matapos madala ni Mon ang kotse sa carpark. Makita sa mga guest ang indi matago nga kahimtangan sang ila pangabuhi. Daw mga human Christmas tree ang mga babaye. Nagapaindisay sa inggat sang mga colored light ang mga alahas sa ila lawas. Nakalungolungo si Rex. Ang mahimo matuod sang manggad. Dumiretso si Rex sa twelfth floor. Didto ang suite ni Dan Montero. Nagadalidali sia. Gusto niya nga matapos gilayon kon ano man ang hambalan nila sang ila amo. Wala sia sing plano nga magpalawig kaupod ang iya boss katulad sang nagliligad nga kahigayunan nga ginpatawag sia. Makaduha pa lang tumopa ang tudlo ni Rex sa pwertahan sang manuktok sia sang mabatian niya ang tingog ni Dan Montero sa sulod. Ginapadayon sia. Yatis, kaina pa siguro ang hulat niya, kumod ni Rex. May kahambal nga duha ka tawo si Dan Montero sang makasulod si Rex. Hagyo nga nagsampok ang kilay sang pamatan-on sang makilala ang duha ka bisita sang iya boss. Mga Hapones. Ang ila Japanese connection. “Good evening,” pangatahuran sang pamatan-on.

7

Bumalikid ang duha ka pirot. Labi nagpirot ang ila mga mata sang makilala nila si Rex. Nagadugang ang law-ay sang mga haslo kon magyuhom, kumod sang pamatan-on. Gin-alsa sang duha ang ila kamot bilang paghatag katahuran sa bag-ong sampot. Pumongko sa tupad sang duha si Rex. “Good news, Rex,” masadya ang tingog ni Dan. Tago nga ginkaugot ini ni Rex. Nahangpan niya kon ano ang ginatumod ni Dan Montero. Amo ini ang hulag sang boss tagsa may mag-abot nga mga foreigner nga ila katransaksyon kag may dala nga maayo nga mensahe- kwarta para sa ila bulsa. “We need fifty within six months,” hambal sang isa ka Hapon nga ginpikpik pa sa abaga si Rex. “Business is flourishing.” Wala sing letter l nga nabatian si Rex sa hambal sang Hapon. Masaku man ang tangutango sang kaupod nga Hapon sa ginhambal sang nauna. Pamatyag ni Rex daw duklon niya ini. Nainit sia sang ngisi sini. Sadto pa man mainit ang dugo niya sa duha nga ini bangod mga arogante kon maghulag. Daw mga manyak pa kon makatulok sa mga babaye. “Maka-deliver ayhan kita, Rex?” pamangkot ni Dan Montero nga nakaagaw sang atensyon ni Rex sa mga Hapon. “Kinahanglan mapun-an naton ang quota sa labing madali nga panahon. What do you think?” “Kon ang tanan nga nabaton naton magsugot sa double contract nga wala sing reklamo, yes,” diretso ang sabat ni Rex katulad sang diretso nga panulok sa mata sang iya boss. Nasat-uman ni Dan Montero ang buot ipahangop ni Rex. Indi matuod masiguro nga ang tanan nga aplikante nga mapadala nila sa Japan mapasugot nga ligwaton ang kontrata pag-abot didto. Katulad na lang kaina sa natabo sa Robinson’s Tower. Nakakunot ang iya agtang. “By the way, i-charge na lang sa account ko kon pila man ang naareglo mo kaina.” Expected na sang tigulang nga aregluhon sang iya vice president ang katulad nga problema… nga masami ginapaagi sa kwarta. “Pila?” “A hundred thousand.” “Wow! Nakapamalintak si Dan Montero. Nagmudlo ang mga mata. “Are you kidding? Aba, wala ako maglaom nga mag-settle ka sa amo sina kadako nga kantidad!” “Charged to my account anyway,” malagana nga sabat ni Rex. “Wow! Wow!” Nanihol pa si Dan Montero. Tinulok sing maturisok si Rex. Kunot ang agtang. Ginatun-an ang expression sang iya vice president. Daw namag-o sia diri. Daw gusto na maghalin si Rex. Nagbalik ang kainit sang iya ulo. Amat-amat namula sia. Namutikan ini ni Dan Montero. “Well, well. Kon ina ang luyag mo wala ako sing mahimo. Kon ano man ang imo rason indi ko na gusto ma’bal-an. Anyway, wala ko ginakwestyon bisan amo sina kadako. Natabo lang ato bangod…” “I’m sorry,” agaw ni Rex. Pero sa sulod sang iya kasingkasing daw isinggit niya nga wala sing iban nga balasulon kundi ang kahakog sang tigulang sa unod. Guminhawa lamang sing malawig si Dan. Liniton ang mga panulok sa duha ka bisita nga Hapon. “Well, Gentlemen,” makadali nga nag-untat ang tigulang. Kinaayo ang kurbata kag magtindog, “the deal is closed. And if you want to roam our territory feel free. Mr. Sevilla here would like to accommodate you.” Pagkatapos dayon niya sulod sa iya palahuwayan. Yudikapra! Daw habuyon ni Rex sing ash tray ang iya boss. Tago sia nga nagugtom. Indi man niya luyag nga mamutikan sang ila dumoloaw nga wala sia gana maglibot sa ila teritoryo. Teritoryo, hah! Ini ang tinaga nga ginakarigkaman niya

8

pamatian gikan sa iya boss. Makapalisang sa iya ang mamati sa tinaga nga ini nga ang buot hambalon amo ang mga front sang ila illegal nga negosyo. May mga training center ang Golden Opportunity Systems nga ginagamit bilang dance center kag domestic services center pero kon gab-i prostitution center. Kag indi lang bastabasta nga prostitution dens. Dira ginahiwat ang sex trade nga ang mga milyunaryo lamang ang mahimo makapasakop. Human na ang pamat-od ni Rex. Amat-amaton niya utod ang iya kaangtanan sa Golden Opportunity Systems. Kag umpisahan niya karon sa paglikaw sa duha ka pirot. Bahala na si Mon mag-estimar sining duha. Kabisado naman ni Mon kon ano ang himuon. PAGKAAGA dalidali nga nagbangon si Rex. Wala sia makaupod sa mga Hapon sang nagligad nga gab-i apang pamatyag niya daw groggy sia. Halos kaagahon na sia matulogan bangod sa madamo nga ginaproblema sa opisina kag sa kaugalingon nga pangabuhi. Tinuhoy ni Rex ang banyo. Apang nakadulog sia sa salas sang magragingring ang telepono. Gilayon man nga nagpalapit si Puring nga iya maid gikan sa kusina agod masabat ang telepono apang ginpunggan niya ini. Dinab-ot ni Rex ang telepono. Si Zeny ang sa pihak nga linya. Kinahanglan kuno sia gilayon sa opisina. Kumonot ang agtang ni Rex. “Indi bala ara man si Rod?” ang iya assistant ang ginatumod ni Rex. Indi kuno pwede siling ni Zeny. Sia gid ang ginapangita ni Dan Montero. “Ara na gali sia?” Nagdugang ang kunot sang agtang ni Rex. Naunahan sia sang iya boss. Karon lang ini natabo nga naunahan sia sang iya boss sa opisina. Ang matuod talagsa lang si Dan Montero nagakadto sa opisina sang Golden Opportunity Systems. Kon gusto sini nga mahambal ang sin-o man sa ila nga subordinates ginapatawag lang sa suite sini sa Robinson’s Tower ukon sa mga hotel. “M-may problema bala?” Wala sing masabat si Zeny. Basta kinahanglan makaabot ang pamatan-on sa ila opisina. Madali lang ang pag-shower nga ginhimo ni Rex. Pagkatapos gilayon nag-ilis kag nag-inom sing black coffee. Tunga lang sa tasa ang nainom niya sang makita nga nahanda na ni Mon ang ila salakyan. Gani binitbit na lang niya ang attaché case kag maggwa. “Hinayhinay lang ang pag-drive, Mon,” muno ni Rex samtang nagasubay na sila sa EDSA gikan sa Corinthian Gardens diin sila nagapuyo. “Panan-aw ko daw indi mo pa mamuklat ang imo mata.” “Feeling ko daw matulog pa, e.” Nagwilikwilik sang ulo si Mon. “Pero siling ni Puring didto na si Boss sa opisina kag ginahulat ka na. Anyway wala problema. Bisan ginatuyo ako pero kabisado ko ang Civic. Daw may isip ini kon magdalagan sa subong sini ka-traffic.” Dinuonan pa ni Mon ang accelarator agod maka-overtake sa ginasundan nga kotse. Bumotyog ang Honda Civic. Naghipos na lang si Rex. Pagsampot ni Rex sa opisina naabtan niya si Zeny nga daw indi mapahamtang. Tinulok niya nga daw nagapamangkutanon. Sinenyasan lang sia sang dalaga pinaagi sa bibig sini. Sa iya gali private office nagahulat si Dan Montero. Daw nahangawa man si Rex magtulod sang pwertahan. Apang kaugalingon niya ang private office kag ang kamatuoran nga ini naghatag kabaskog sa iya. Tinulod niya ang pwertahan.

9

Apang nakadulog si Rex pagtamwa niya sa iya kwarto. Nakita niya si Dan Montero nga nagapungko sa sopa. Nagasungok. Sa swivel chair sang pamatan-on nagapungko si Mrs. Montero. Madulom ang nawong.

IV

U

MIGHAM si Rex. Tumongkaaw si Mrs. Montero. Seryuso ang nawong. Apang nagapabilin nga nagasungok si Dan Montero. “G-good morning, Mam, Sir.” Wala sing may nagtingog sa duha. Hipos nga tumindog si Mrs. Montero kag tuhoyon ang lamesita sa atubang sang ginapungkoan sang iya bana. Pinulot ang kopya sang newspaper. Tinunghol sa pamatan-on. Dinaho man ni Rex ang newspaper. Apang wala nagatulok diri. “Headline kita.” Wala nagayuhom si Mrs. Montero. “Kag gusto ko ma’bal-an kon ngaa… if that report is true.” Kumorisong si Rex sang matamdan ang headline sang pamantalaan. JAPAYUKI CHEATS DEATH, headline sang balita. Ordinaryo na ini nga balita. Sa linibo nga mga entertainer sa Japan indi gid malikawan nga magsagsag ang pang-abuso. Ang indi lang ordinaryo amo kon ang Japayuki mangastigo. Pero ang abusohon ang mga Japayuki makabig na nga bahin pa sang ila trabaho. Madamo na gani ang nabalita nga pinatay sa Japan. Kag ang isa nga ini maswerte kay nakaluwas pa. Pero ano gid bala ang natabo? Binasa ni Rex ang detalye. Kag nakamudlat ang iya mga mata sa nabasahan. “Kag kasan-o pa kita nagapadala sing entertainer sa Japan?” akig ang tingog ni Mrs. Montero. Matalom ang panulok niya sa bana. Binalikid si Rex. “Madugay na bala ang pagpadala naton sing entertainer sa Japan, Rex?” “Mga isa pa lang ka tuig, Mam,” mahinay nga sabat ni Rex. Piniod ang pamantalaan kag tinungtong sa lamesita. Pumalapit sa iya lamesa kag magpungko sa bibi sini. “Ang katuyoan sang Golden Opportunity Systems amo ang pagbulig sa aton mga kasimanwa. Indi ang pagtum-ok sa ila sa lunang!” Nagapusnga gihapon si Mrs. Montero. “All the while ang dumdom ko nga mga domestic helper lang kag iban nga trabaho ang ginapadala naton sa luwas.” Sumongok si Rex. Indi sia makasabat. Kag naisip niya nga indi kinahanglan nga magsabat pa sia. Bilang operations manager trabaho niya nga mag-screen kag magbaton sing tawo nga kinahanglanon niya. Tungdan niya ang sakop lamang sang iya katungdanan. Kon company policy, bahala na ang board magdesisyon. Kag ang ano man nga desisyon kinahanglan mahambalan anay sang board. Ini ang iya ginasandigan. Ginasunod lang niya ang existing policy sang kompanya sugod sang makapungko sia sa board. “We are dealing with services,” nakatingog gid man si Dan Montero. Tumindog sia. Ginpamulsa ang duha ka kamot kag maglakatlakat. “Kag ang pagpadala sing mga entertainer amo karon ang pinaka-lucrative nga pangitan-an.” “Daw ano naman ka competent inang ginapadala ninyo nga mga entertainer? Kag daw ano naman ka legitimate ang mga kompanya nga ginapadal-an ninyo sa ila?” “In this business we are only talking of demand and supply. Whoever demands does not matter. For as long as we can get substantial returns,” si Dan gihapon.

10

“Ina lang ang pirme nagasulod sa imo ulo!” Pumosnga pa si Mrs. Montero. “Kag paano na lang ang aton responsibilidad, katulad sinang nabalita?” Tinulok niya ang pamantalaan sa lamesa ni Rex. “Wala kita sing salabton dira,” agaw ni Dan. “Nahinambitan lang ang Golden Opportunity Systems bangod kita ang agent. Kag wala pa masiguro kon tuyo gid man nga i-salvage ang babaye nga ato. So, wala kita problema.” Lumaghong si Mrs. Montero. Kumuot sing sigarilyo sa dala nga bag. Nagsindi. Nagsuyop kag magbuga. “Ang luyag ko limpyo nga negosyo. Nga ang katuyoan indi lamang makakwarta kundi makabulig man sa wala trabaho.” “Kag ang gusto mo mauntat na lang kita sa pagpadala sing entertainers nga amo karon ang may daku nga demand bisan diin lang nga pungsod?” nagtaas ang tingog ni Dan Montero. “Na’bal-an mo kon ano ang katuyoan ko sa pagpatindog sining negosyo!” mas mataas ang tingog sang babaye. “Kag indi ako magsugot nga makadto lamang sa wala ang akon pinangabudlayan!” “Ano karon ang gusto mo matabo? I-cancel ko ang tanan nga mga transaction?” Medyo kumalma si Dan sang masiplatan nga hana maggwa si Rex nga nasaw-ahan magpamati sa baisay nila. “It’s either you do it or I’ll take over!” Pagkatapos mahabuyan sing panulok si Dan binalikid niya si Rex. “Will you follow me?” Hipos man nga sumonod si Rex sang maggwa si Mrs. Montero. Nabilin si Dan nga nagapagot. Ginpasunod na lang ni Rex si Mon sa kotse ni Mrs. Montero. Gusto sang babaye nga sa kotse gid sini masakay si Rex agod kuno mahambalan nila ang pila ka importante nga bagay bahin sa plano sini nga pagluwas sang imahen sang kompanya. Ini ang masami ginahimo ni Mrs. Montero kon magbaisay sang bana kag may gusto nga ipatuman sa kompanya. Nahibaluan na ni Rex kon diin makighambal si Mrs. Montero. May opisina sa puloy-an sini. Samtang nagadalagan ang kotse ni Mrs. Montero ginahaumhaom na ni Rex kon ano ang matabo sa ila paghambalanay. Halos napat-od niya nga may matabo nga reshuffling sa opisyales sang kompanya kag indi niya masiguro kon wala sing matabo nga gamo. Sa iya bahin wala niya ginabatyag ini nga kabilinggan. Pwede sia maghalin kag mangita sing kaugalingon nga kalibutan… nga sia gid ang tagtukod. Bahala na kon ano ang isiling ni Dan Montero. Tutal ginaako naman niya ang utang diri. Nga sa iya pamatyag nabayran na niya pinaagi sa pagserbisyo kag pagtuman sang mga gusto sini. Umigham si Mrs. Montero. Nakapisik nga nakabalikid si Rex sa babaye. “Y-yes, Mam?” “Daw madalom ang ginapinsar mo?” Nagyuhom si Mrs. Montero. Maalikaya na ang iya nawong. Kumonot ang nawong ni Rex. Karon lang niya nakita nga nagsubong sini ang asawa sang iya amo. Matuod masami man sia nga makaupod kay Mrs. Montero pero kaina man lang nga nakita niya nga akig gid kaayo ang babaye kag karon daw wala na man lang diri. Guminhawa sing malawig si Rex. Apang wala magsabat sa pamangkot ni Mrs. Montero. “Kon ginapanumdom mo ang natabo kaina sa opisina… forget it.” Binalikid pa ni Mrs. Montero si Rex kag pikpikon sa tuhod. “Matuod nga wala ko gin-expect ato pero wala naman nagakahulogan nga dapat ko ikaw basulon.” Daw nagtawhay ang pamatyagon ni Rex. “Ginatuman ko man lang ang akon katungdanan.”

11

“I know,” dahu ni Mrs. Montero. “Kag katulad sang ginsiling ko kaina, kinahanglan lang nga mabag-o ang tanan. We’ll go back to what Golden Opportunity Systems were meant to be. Kon ngaa dapat siguro nga mahibaluan mo. Okay?” Tumango si Rex. “Diretso sa balay,” tumod ni Mrs. Montero sa iya driver. Sumandig sa salandigan kag magpiyong. Sumandig man si Rex kag magpiyong. Ginaisip kon ano ang mga kabangdanan nga buot isugid sa iya ni Mrs. Montero. Daw namag-o sia karon diri. Ang sadto kaswal nga balatyagon nga ginapatungod sa ama binuslan sing katahap. Ginhugot pa gid niya ang pagpiyong agod madula ang katahap. Apang nakapisik si Rex sang hinali tumonog ang iya beeper. Halos dungan man nga nagpisik si Mrs. Montero. Bumalikid ini sa pamatan-on. Wala maghalin ang panulok sa kamot sang ulitawo nga karon nagahunos na sang beeper sa iya hawak. “Sin-o?” Tinan-aw ni Rex ang message. Gikan kay Dan Montero. Nakakunot ang iya agtang sa nabasa. “Sin-o kag ano kuno?” Nagkunot man ang agtang ni Mrs. Montero sang makita nga nagkunot ang agtang ni Rex. “S-si M-mo…” diutayan na lang ni Rex mamitlang ang ngalan sang iya driver agod mahimutig ang nagpadala sing message pero nadumdoman niya nga ginapasunod gali nila si Mon. Gani ma’bal-an ni Mrs. Montero nga nagabutig lang sia. Wala na sia makalikaw. “E, si S-sir Montero.” Humogot ang guya ni Mrs. Montero. Nakita ni Rex nga nagsalampok ang ugat sa liog sini. Akig.

V

K

ON pila ka minuto nga wala makatingog si Mrs. Montero sang mahibaluan nga nagtawag si Dan kay Rex. Tubtob nga nakaabot sila sa ila balay sa Corinthian Gardens wala gid magtahaw ang kunot sang iya agtang. Pagdulog sang kotse sa carport gilayon sia nga nanaog. Hipos man nga nanaog si Rex. Dumiretso sa sulod si Mrs. Montero. Sumonod man si Rex. Daw nagapangalag-ag kuntani si Rex kay nakita niya nga daw indi maayo ang timplada sang iya ama pero napilitan sia. Mas nahangawa sia diri sang sa ginabatyag kay Mr. Montero. Mas may respeto sia diri bangod nahibal-an niya nga katulad niya, indi man ang babaye sugot sa flesh trade nga amo karon ang ginasalimuangan ni Dan Montero. Pinabakod ni Rex ang kaugalingon. Bahala na, nakumod niya. “Feel at home,” hambal ni Mrs. Montero kay Rex sang ara na sila sa kadak-an. Dumiretso sia sa bar kag magkuha sing paborito nga whisky. Kumoha man sia sing duha ka kopa. Nagtigis. Pumongko si Rex sa sopa. Matuod anad na sia sa balay sang iya amo pero karon daw ginabagang sia. Indi sa kapaang kundi sa pagkamag-o. Pagkamag-o bangod sa nakita nga kaakig ni Mrs. Montero. Kag ini nagdula sang iya kapagsik.

12

“What’s eating?” Nagayuhom si Mrs. Montero sang magbalik sa salas. Pumongko sia paatubang kay Rex matapos matungtong sa lamesita ang dala nga duha ka kopa nga may unod nga whisky. “Here, makadula ini sang imo tension.” “Thanks,” daw wala sa buot ang pagsambit ni Rex. Kinuha ang isa ka kopa kag magtam-id. Wala sia sing nabatyagan nga kapait. Apang ang dala nga kainit nanalupsop gilayon sa iya kaundan. Kag nakabatyag sia sing diutay nga kapagsik. Naghaganhagan ang iya pamatyagon. “Swabe.” “Tell me, Rex,” mahumok ang tingog karon ni Mrs. Montero. “Ara kay Dan ang imo loyalty, indi bala?” Wala madayon ang ikaduha nga pagtam-id ni Rex sing alak. Hagyo sia nga dumoko. Indi niya matulok sing tadlong si Mrs. Montero. Mahibaluan sang iya ama ang sulod sang iya hunahona kon magtulok sia diri. “Bisan indi mo pagsabton na’bal-an ko man,” padayon ni Mrs. Montero. Nagtam-id sia sa kopa. “Ang gusto ko lang ma’bal-an kon bala hugot sa buot ang pagtuman mo sang imo katungdanan. I mean sang gusto ipahimo ni Dan.” Wala magtingog si Rex. Wala man sia magtungkaaw apang hagyo nga naglungolungo. “Good!” nagsadya ang tingog ni Mrs. Montero. “Ina gid man ang ginalauman ko. Like me, may dapat ka nga tadlungon sa imo kabuhi, indi bala?” Nagtangutango si Rex. Pag-ako niya ini sa ginhambal ni Mrs. Montero. Indi lang niya mabungat kay daw nagpin-ot ang iya dughan. Ginapahanumdom sa iya ang marikot kag malawig nga dalan padulong sa katumanan sang iya handom. “Well, you can now draw the line between your responsibility towards Golden Opportunity Systems and that of Mr. Montero.” Hinali nakatungkaaw si Rex. “W-what do you mean, Mam?” “Vice president ka aside from being the operations manager, indi bala?” Tumango si Rex. “Vice president for…?” “Operations, Mam.” “That’s it. Wala kita sing problema. Ang himuon mo na lang amo ang pag-resteer towards the right direction. You can do it, I know. Ina ang imo responsibility. Kag bahin sa mga applicants, see to it nga qualified sila agod wala sing mahulog sa abuses.” Nakakunot ang agtang ni Rex. Husto si Mrs. Montero. Pero paano ang mga gusto ni Dan Montero? “Kon bahin kay Sir mo, indi magkabalaka. Any decision he makes nga contrary sa company policy dapat mo i-refer sa akon.” Shoot! Daw halos maudyak si Rex. Liwat hinakyaw ang kamot nga may kopa kag dal-on ini sa iya mga bibig. Maidlak ang mga mata nga napatuhoy kay Mrs. Montero. ALAS dos sang hapon daw indi mapahamtang si Dan sa iya suite sa Robinson’s Tower. Didto sia nagpaamulya matapos sila magbais ni Mrs. Montero sang aga. Masaku ang tughong ni Dan sing whisky. Halos natunga na niya ang Jhonnie Walker nga kaina lang niya ginbuksan. Tinan-aw niya ang iya relo. Three minutes after two na. Wala pa ang iya ginapaabot. Liwat tumagay si Dan. Straight na. Indi na gani on the rocks kay tinak-an sia sing balikbalik sa ref agod magkuha sing yelo. Liwat nga nagtigis kg mag-inom. Straight gihapon. Tinamdan ang relo. Thirty seconds ang nagligad. Binalikid ang pwertahan. Wala sing nagbukas. Tinak-an. Hinaboy ang kopa sa kristal nga ganhaan. Tumoga ini

13

sing tunog pagtupa sa glass door. Sinundan ini sing wasaag pagtupa sang buka nga kopa sa salog. Hinalagan nakita ni Dan ang gwardya nga dalidali nagpalapit sa pwertahan. Gilayon man bumokas ang glass door pagtungtong sang gwardya sa approach nga amo ang automatic switch. “Something wrong, Sir?” May katingala sa nawong sang gwardya. Nanghulonghulong sia sa sulod. Apang sang makita nga nagaugtom ang nagapalamula nga Dan Montero nagpaubos sia sing panulok. Nakita niya ang buka nga kopa sa salog. Nakaginhawa sia sing halog. Wala tingog nga tumalikod ang gwardya. Pero ginapunggan ang kaugalingon nga makakalot man lang sang iya tingkoy sa kahangawa nga maglain ang paghangop sang isa sa labing maimpluwensya nga tenant sang Robinson’s Tower. Daw nanag-uli man ang maayo nga panghunahona ni Dan Montero sang makatalikod ang gwardya. Nakabatyag man sia sing kahuya diri. Malain para sa isa ka katulad niya nga ara sa mataas nga estado sang sosyedad nga madakpan nga naga-wild kon makainom. Kinuha ni Dan Montero ang iya cellular phone sa ibabaw sang lamesita. Madasig ang iya pag-dial. “I sent you a message,” maduon ang tingog ni Dan Montero sang mabatian ang tingog sa pihak nga linya. “I-I am sorry, Sir,” mapainuboson ang tingog ni Rex nga nabatian ni Dan Montero. “Pero indi ako makakadto dira. Mrs. Montero will be calling any moment from now. Besides may naka-schedule nga interview.” “Cancel the interview!” pasinggit nga balos ni Dan. “How about the call of Mrs. Montero? She’ll be calling.” Wala makatingog si Dan Montero. Sumako ang iya pagginhawa. Pilit ginapunggan ang kaakig. Kaakig nga amat-amat pinaugdaw sang katahap kay Mrs. Jane Montero. Kag inanay niya ginbalik ang cellular phone sa lamesita. Pausdang nga pumongko sa kalapit nga sopa. Sumandig nga nagatanga ang ulo. Inuntay ang duha ka tiil. Kag pabay-an nga dulaon sang tayuyon nga ilig sang dugo sa kaugatan ang nagaburon nga kaakig sa dughan. Nakayuhom si Rex sang mabatian nga nadula sa linya ang tingog ni Dan Montero. Binutang niya ang telepono. Sumandig man sia sa iya swivel chair kag ipalambid ang mga batiis. Inunlan pa gid niya ang duha ka palad nga ginasandig sa headrest sang iya swivel chair. Karon lang nagnami ang iya pamatyag. Karon lang niya natuipan kon paano balibaran ang mandu sang iya boss. Si Mrs. Jane Montero lang gali ang epektibo nga balibad. Kag napamat-od niya, ini ang masami niya himuon agod madali makatakas sa impyerno nga indi niya gusto lumoyan. Nagayuhom pa si Rex sang tumonog ang intercom. Tingog ni Zeny ang iya nabatian. Ginapamangkot sia kon ready na sia mag-interview sang pinakauna nga aplikante sina nga hapon. “Let her in,” balos niya nga ginkaayo ang pagpungko. Ginkaayo man niya ang iya kurbata. Kinahanglan ina agod maayo ang iya kundisyon. Nahibal-an niya nga ang aplikante ukon interviewee katulad man sang interviewer. Masigsila pataas sang ila dungan, agod wala sing mapierde pilo. Kon sa bagay, naisip ni Rex nga sa kadugayon na sang iya katungdanan bilang operations manager, nahibal-an na niya kon paano dal-on ang interview nga indi sia maoverpower sang kahambal. Kag nahibal-an man niya nga ang gina-interview ang masami nga nagakunol. That’s part of job hunting, nahibal-an niya. Pero nagasulod gihapon sa

14

iya hunahona ang opposite, nga talagsa man lang nagakatabo. Ini sa special impression nga matuga sang isa ka tawo. Kag delikado man ini. Bumokas ang pwertahan. Kaswal ang hulag nga sumolod ang aplikante matapos hagyo nga makaduko bilang paghatag katahuran. Sang makapalapit na sa lamesa ni Rex ugaling kag mag-good afternoon. Tuhay sa ginapaabot ni Rex, daw kumonol ang iya pagginhawa. May diutay nga kurog sa tuhod nga iya nabatyagan. Gulpe ini nga nanalaytay pakadto sa iya dughan. Indi ni Rex mahinago. Na-impress sia sang kaatubang. Kag indi lang basta naimpress. Attracted sia kaayo sa simple apang makabibihag nga kagayon sang aplikante.

VI

N

AGAYUHOM ang babaye nga nagatulok kay Rex. Indi gid man tama katam-is nga yuhom nga mahimo makabihag sang isa ka lalaki apang ang yuhom nagapakita sing kumpyansa. Kag diri labi nga wala makatingog si Rex. Makadali nga nagtindog ang babaye sa atubang sang lamesa ni Rex. Sang ulihi ang guya nga nagyuhom sing may kumpyansa nabuslan sing katingala. Hagyo nga tumikab ang mga bibig pero wala man sing nagkawas nga tinaga. Diri kag daw nakamadmad si Rex. Awtomatiko nga nagyuhom. Pormal ang pagyuhom kag pilit ginapabilin ang authority sa iya hulag. “Please…” natusngaw ni Rex nga ginbawi ang panulok kag iliton sa application form sa ibabaw sang lamesa. Tinudlo ang siya sa atubang sang iya lamesa. Gilayon man pumongko ang babaye matapos makapasalamat. “You’re nineteen,” hambal ni Rex nga ginhimutaran ang bio-data nga kaupod sang application form sang babaye. “Fresh graduate sa Mass Communications.” Pinasiplatan niya ang babaye. Pormal ang babaye. Wala nagayuhom apang manutaran nga nakahanda sa ano man nga ipamangkot sa iya. “Mataas ang imo grades,” padayon ni Rex samtang ginatamdan ang records sang aplikante. “Brain and…” Tinulok ni Rex sing masusi ang babaye. Sa nawong, sa dughan. Nga sang mamutikan sang babaye hagyo man nga nagtadlong agod labi magtiyundo ang dughan. Seductive pose siling nila. Sa ginhulag sang babaye daw nakabatyag sing kahuya si Rex. Gilayon binawi ang panulok. Umolong-ulong. “It’s surprising why a beauty and brain like you will aspire to be a domestic helper.” “I want a job… a good-paying job,” wala sing utol-utol nga sabat sang babaye. “Kag sa katulad ko nga bag-o lang maka-graduate wala sing pat-od nga makatrabaho ako nga ang kita katulad sang sweldo sang domestic helper sa abroad… kon diri lang ako magtrabaho dayon.” Nakatangutango si Rex “Besides, luyag ko nga makasupot gilayon… para may magamit ako nga pondo in case gusto ko na gamiton ang akon tinun-an… maybe as newswriter/reporter bisan sa tabloid lang diri.” Nakalungo si Rex. Nanugon sia sa ikasarang sining aplikante nga sa pamatyag niya daku ang kahigayunan nga magmadinalag-on kon mahatagan lamang sing break. “Desperada ka na, ha,” sugpon ni Rex nga nagayuhom.

15

“Necessity dictates.” Nagyuhom man ang babaye. Kon daw ano kadali natapos ang interview amo man kadali nga nagmag-an ang buot ni Rex sa aplikante. Nangako pa sia sa kaugalingon nga buligan ang babaye. Daw indi niya mapahanugotan nga ma-disappoint ang babaye kag magtalang sa iban nga mga kamot. DISAPPOINTED katama si Dan Montero bangod sa una nga kahigayunan nalikawan ni Rex Sevilla ang katungdanan sini sa iya. Gani agod mabuhinan ang kaakig naisipan niya maglingawlingaw pagkagab-i. Sa Shangrila Plaza sia nagpatupling. Nagpili sia sing isa ka bag-o kag matahom nga bar and restaurant. Bag-o lang nga pagsulod ni Dan Montero sa amo nga bar and restaurant pero madamo na ang mga tinawo nga nakakilala sa iya. Sa katulad niya nga mataas ang tindog sa katipunan indi katingalahan nga makilala sia. Kag ini nahibal-an niya. Pero wala sia sing plano makigsimpon karon nga gab-i. Luyag niya mag-isahanon. Gani nagpili sia sing naligwin nga bahin kag didto nagpungko. Malayo matuod sia sa pinakastage sang bar pero maathag pa ang music nga nagaabot sa iya nahamtangan. Umorder sia sing paborito niya nga ilimnon. Pag-abot sang iya gin-order gilayon sia nga nagtamid. Tagdiutay lang ang iya tam-id samtang ang panulok natuon sa dance floor. Revival ang music. Nagapanalupsop sa kaundan. Makadula sang kakapoy. Makapapagsik. Ang kapagsik nagapadula sang mga dulomdumon ni Rex. Hinugot niya ang pagpisil sa kamot sang kasabay. Matam-is ang yuhom nga ginbalos sini. “Ang dumdom ko indi mo pagpakumplaseran ang pangagda ko.” “There’s no reason why, indi bala?” matam-is man ang tingog nga pinabati kay Rex. “You’re so sweet, Miss Cathy Imperial,” nabungat ni Rex. Apang hinali sia nga nakadulog. Daw may nadumdoman. “Anything?” Daw natingala man si Cathy. “Imperial… Daw pamilyar ang apelyido mo sa akon. Karon lang nagsuhot sa isip ko ini.” “You remembered Aida, indi bala?” “Yes… Aida Imperial.” Nakakadlaw si Rex. “How did you know?” “Pakaisa ko sia.” “My God!” Daw nangyami ang pamatyag ni Rex. Nakabatyag sia kahuya bangod sa natabo nga pagkapahamak kuntani ni Aida sa kamot ni Dan Montero. “A-ano ang ginsugid niya?” “Everything.” Wala magbag-o ang pangyuhom ni Cathy. “Kag ang pagluwas mo sa iya.” “Pati ang one hundred thousand?” May yuhom na sa bibig ni Rex. “Yes!” Kumadlaw pa si Cathy. Ginalag-ok na ni Dan Montero ang ulihi nga shot sang iya gin-order sang may pumongko sa katupad niya nga lamesa. Daw sumanting ang iya pamatyagon sang makilala nga si Rex gali kag may kaupod nga babaye. Daw singgitan niya ini bangod ginbalewala sang pamatan-on ang iya mensahe. Apang naghimugong sia. Pinabayaan na lamang niya ang duha. Indi niya luyag nga mamati sa hambalanay sang duha apang indi niya malikawan bangod tama kalapit sang lamesa nga ginapungkoan niya sa lamesa sang duha. Nakaulong-ulong na lamang si Dan Montero. Bisan matuod empleyado lang niya si Rex pero ginatahod man niya ang katarungan sini- labi na gid kay may kaupod ini nga babaye karon. “Na-guilty ako sa natabo kay Aida, you know,” nabatian ni Dan nga hambal ni Rex sa kaatubang samtang ginahampangan sang kamot ang ginauyatan nga kopa.

16

Kadlaw lamang ang ginsugpon ni Cathy. “Pero na-surprise ako nga nag-apply ka pa sa amon despite what could have happened to her.” “Practical lang ako, Sir.” Nagyuhom sing matam-is si Cathy. Ginbaylo niya ang pagdekwatro. Labi naglitib ang iya paa sa ginasuksok nga deep-slitted Chinese skirt. Nagpugati ang mga paa niya sa arumiraw nga kasanag sang club. Ang pagpugati daw kumirab sa panan-aw ni Dan Montero. Daw may magneto ang nagapugati nga nalansang ang panulok niya diri. Naglagkot ang iya tutonlan. Nagsako ang iya panagitlon. “Kon ako sa iya indi ko pagpalipason atong’ siling niya nga offer sang isa ka DOM.” Naghirihi si Cathy. Tama ka flirty nga paghirihi. Kumonot ang agtang ni Rex. Daw ginin-utan sia sa siniling ni Cathy. “I don’t like that idea.” “Sa siling ko na... practical lang ako. Kag ‘kahibalo ako maggamit sang akon utok.” Nakalungolungo si Rex. Nakabatyag sia sing kanugon nga ang kaatubang nga katahom kamasaan lamang sang kon sin-o man nga mahimo makatawtaw sing manggad diri. Bumaskog ang kibo sang dughan ni Rex. Naglinagumba. Nagpalanginit. Nagauyhaw ang kaimon. Liwan naman ang ginauyhaw sang balatyagon ni Dan Montero samtang wala nagahalin ang panulok sa kabug-osan ni Cathty Imperial. Nagapalanginit nga nagapalanginit ang iya pamatyagon. Sa iya pamatyag ang tugnaw sang centralized air conditioning system labi nga nagpainit sa iya. Kag wala na sia makahimugong. Hipos nga tumindog. Pumadolong sa unhan diin indi sia mabatian sang duha. Sa unhan kinuot ni Dan Montero ang cellular phone sa bulsa sang iya amerikana. Nag-dial. Sang may mabatian nga nag-ring kag may nagsabat sa pihak nga linya maabtik nga ginhambal ang katuyoan. Pagkatapos gin-off ang cellular phone. Binalik sa bulsa sang iya amerikana kag magbalik man sa iya lamesa, mahinalungon gihapon. Agod indi makamutik sanday Rex kag Cathy. Wala pa mag-init ang pulongkoan sang makapungko si Dan Montero sang makita nga dumoko si Rex. Nakayuhom si Dan Montero. Wala man sia sing napantagan pero napatod niya nga tumonog ang beeper sang pamatan-on. Husto ang pakot ni Dan Montero. Ginahimutaran na ni Rex ang iya beeper. Nagsindi pa sia sing lighter agod maathagan ang mensahe sa iya beeper. Kag nakita ni Dan Montero nga kumonot ang agtang ni Rex. Nakakunot man ang agtang sang kaupod nga babaye. Daw natingala. Apang matam-is ang yuhom ni Dan Montero. “S-sir!” Tuman ang kakibot ni Rex pagliso niya.

VII

NAKAYUHOM na lamang si Dan Montero sa nakita nga pagkakibot ni Rex.

17

“K-kaina ka pa bala?” Indi matago ang kahuya sa tingog sang pamatan-on. Tumindog sia. Binalikid si Cathy nga karon nagatulok kay Dan Montero. Nagapanghimbis nga panulok bangod sa nakita nga pustora sang ginatumod sang kaupod. “In fact ari na ako sang magbalik kamo diri sa inyo lamesa.” Nakalot na lang ni Rex ang iya ulo. “W-well… j-join us…” Ini gid man ang ginapaabot ni Dan Montero. Maabtik nga inalsa ang kopa kag magpalapit sa duha. Gumihit sing bakante nga siya. Pumongko matapos hagyo nga makasaludo kay Cathy Imperial. “Thank you.” Daw indi mahibal-an ni Rex kon ano ang buhaton. Nagabulosbulos ang kahuya kag kaugot nga iya nabatyagan. Kahuya bangod ginpaslaw niya ang mensahe ni Dan Montero sina nga adlaw sa rason nga kuno may importante sia nga bulohaton. Kag kaugot bangod nag-abot kag nagkitaay sila sa tion nga luyag niya magsilahanon lang ni Cathy. Kag isa pa gid ka kabangdanan- indi niya gusto nga makita ni Dan Montero ang katulad ni Cathy. Pila ka tion nga wala sing may nakatingog sa tatlo. Sang ulihi umigham si Dan Montero nga daw nakabatyag sing kasaw-a bisan daw indi niya pag-ibulag ang mga mata sa babaye. “Oh, I’m sorry,” nabungat ni Rex nga daw namarasmasan. “Mister Montero… si Cathy… Miss Imperial… si Mister Montero. Dan Montero, ang akon boss.” Maabtik man ang reaksyon ni Cathy. Nakita ni Rex nga daw nagkilan ang mga mata sang dalaga. Ang hugot nga pagkamusta ni Dan Montero ginbalusan man sini sing hugot kag madugay nga pagkamusta. Pinaamanan pa ini sing paghuloy sang mga mata. Daw ginaengganyo gid ang tigulang. Daw malupok si Rex. Puno naman sing kadalag-an ang yuhom ni Dan Montero. DAKU ang katingala ni Mon pag-abot ni Rex nga ginpukaw pa sia sini. Sa kadugay nga pagpangalagad niya sa abyan karon lang natabo nga ginpukaw pa sia pag-abot gikan sa date sini. “Inom ‘ta, Mon.” Seryuso si Rex. Labi nga natingala si Mon. Tinamdan niya ang iya relo. Alas dies pa lang ang takna. Nakainom matuod si Rex pero nakita ni Mon nga indi pa ini hubog. Daw akig ang hitsura sang abyan. “K-kamusta ang date mo?” “Amo gani nga mainom kita, mo.” Humogsoy si Rex sa sopa. Ginpusdak pa ang kamot sa arm rest sang ginapungkoan. “Kuhaa ang tanan nga beer sa ref.” Natingala man hipos na lang nga nagtuman si Mon. Indi niya luyag nga mangusisa sa abyan. Basi labi ini nga maakig kon may ginakaakigan gid man. Dose ka botelya ang dala ni Mon pagbalik niya sa salas. May dala man sia nga duha ka dalagko nga baso kag ice nga nasulod sa ice bucket. Wala na ginhulat pa ni Rex nga tagayan sia ni Mon. Sia na ang nagtigis sing serbesa sa iya baso. Ginbutangan sing ice. Kag wala na gani ginhulat nga madugangan ang katugnaw sang serbesa kag maglag-ok. Sunodsunod. Tubtob yelo na lamang ang nabilin sa baso. “R-Rex?” Mapait nga nagyuhom si Rex. “Don’t worry, Mon. Okay ako.” “Sa pamatyag ko indi ka okay,” balos ni Mon nga nagtigis man sa iya baso. “Natingala ako kay subong ka lang nagsubong sini.” “Ano nga subong lang nagsubong?” Tumalangkaw si Rex. Apang makadali nga nagpormal. “Napamangkot mo ang date ko, indi bala?” Tumango si Mon samtang ara pa sa bibig ang baso sang ginainom niya nga serbesa.

18

Hinakwat ni Rex ang duha ka tiil. Tinungtong palambid sa ibabaw sang lamesita. Pinakido ang abaga. “Maayo na kuntani.” “Kuntani?” Kumonot ang agtang ni Mon. “Kon wala mag-abot ang dirty old man!” Tumangotango si Mon. “Wala mo malikawi nga ipakilala?” “Mahimo ko bala?” Guminhawa sing malawig si Mon. “Wala ka matuod sing mahimo. Anyway, wala naman sing problema. Indi mo naman salabton atong Cathy nga ato.” Gusto ko sia! daw isinggit ni Rex. Daw gusto na niya akuon kay Mon nga natuslok na sang pana ni Kupido ang iya tagipusuon. Kag ang pana nag-angot sang iya tagipusuon sa iya ni Cathy. “Tutal madamo naman iban nga babaye dira,” sugpon pa ni Mon. Humongag ang ilong ni Rex. Indi niya gusto ang nabatian kay Mon. Hinabuyan niya sing pakibit nga panulok ang abyan. Nakita niya nga daw nagkunol ini sanglit napanas ang yuhom sa mga bibig. “I’m sorry…” “Okay lang.” Pinilit ni Rex nga magyuhom. “O, tagay mo. Tutal nabunggaw ko na gid man ang tulog mo, uroton naton ini sing inom.” Pinasantik pa niya ang baso sa baso ni Mon. Dungan sila nagpatabuli sang ila mga baso. Dungan man sila nakaubos. Dungan nga nagtalangkaw. ALAS tres na sa kaagahon sang magpauli si Dan Montero. Nagapulopanihol gid sia samtang nagapasaka sa ila kwarto sa ikaduha nga panalgan sang ila balay. Apang nakauklo sia, may nabatian. “What a wonderful evening!” si Jane Montero. May insulto sa iya tingog. “Jane?” Kuno abi daw nakibot si Dan Montero. Pilit ginlamuran sing paghinakit ang tingog. “Sa tower ako maghalin. And I downed a couple of shots with associates.” Wala na sia magdiretso pasaka. Nanaog sia kag magpalapit sa asawa nga ara sa library sa kilid sang hagdan. “Wow, wow wow!” Tumindog si Jane Montero. Pinusdak ang ginabasa nga mga papeles. “Makaluluoy man gali ang mister ko. Kinapoy gid sa trabaho,” wala madula ang insulto sa iya tingog. “What do you mean?” Ginpakita na ni Dan Montero ang kaugot. “Indi na ako pagbaligyai sinang alibi mo, Dan Montero!” nagtaas ang tingog ni Jane. “For your information nagtawag kaina ang Hapon. Ginapangita ka. I called you in your suite. You know what that damn phone told me? Huttt… huttt. Damn you, Dan!” Buking! Wala na makatingog si Dan Montero. Nahangpan niya kon ano ang buot silingon sang asawa. Busy tone ang nabatian ni Jane. Busy bangod masaku sia sa pagbola kay Cathy Imperial. “What did he say?” pinilit pahumokon ni Dan ang iya tingog. “What about?” “About the sweet Filipinas you are to ship to them, you idiot impressario!” Nagasalampok ang kilay ni Jane Montero. “Don’t you call me that!” singgit ni Dan Montero. Sugod sang mag-asawahay sila karon lang niya nabatian nga binuyayaw sia ni Jane. Idiot. Hah! Daw sampugolon niya ang babaye. Pero nakahimugong pa sia. Liwat pinahumok ang balatyagon. Pinatawhay ang pagpakighambal. “A-ano ang siling mo sa iya?” “Filipinas are no longer sweet!”

19

“What?!” Nagkulorog ang kalawasan ni Dan Montero sa daku nga kaakig. Milyon ka pesos ang madula sa ila transaksyon. “Nahibal-an mo bala kon ano ang ginbuhat mo?” “I let go of your millions! Kag ini ang tandaan mo, Dan Montero. Wala ako nagalahog sa ginsiling ko sa imo. Kag ini indi na pamahog. By tomorrow I’ll be taking over!” Daw sinabyahan sing malamig nga tubig si Dan Montero. Daw hinali sia tinuyo. Maluya ang tuhod nga sumaka. Kag sang makaabot sa ila kwarto sa ibabaw wala na gani mag-uba sang iya polo shirt kag maghigda. Ang iya lang amerikana ang gin-uba niya nga gin-itsa man lang sa corner table. Ginpilit niya nga piyungon ang mga mata agod malimtan ang tinaga sang asawa. Pero labi gani nga nagtunog ini sa iya palamatin-an. Nagmuklat sia. Indi lang gali pamatyagon ang nabatian niya. “Tandaan mo ang ginsiling ko!” Sumonod gali si Jane Montero. Nakaginhawa sing madalom si Dan Montero. Ini ang finale, nakumod niya. Pero indi bastabasta na lang magpalutos. Lalaki sia kag luas diri may dapat sia timalusan. Kag nagakadapat lamang nga itimalos ang nahimo sa iya sadto sang asawa. PAGKAAGA malingin pa ang ulo ni Rex sang magsulod sa iya opisina. Ginapanumdom pa niya ang hitabo sa Shangrila. Ginapilit niya dulaon sa hunahona ang mahimo nga natabo sa tunga ni Dan kag ni Cathy. Kon may natabo na, siguro masungay na niya ang iya amo. Tensed nga tensed ang mga empleyada pagsulod ni Rex. Wala pa gani sia makapamangkot sang magsenyas si Zeny. Ginatudlo ang opisina sang presidente. Nakapanagutsot si Rex. Tensed si Zeny pero may ginahinago nga pilya nga yuhom.

VIII

PAHUTIK nga namangkot si Rex. Pahutik man ang sabat ni Zeny. “Si Mrs. Montero.” Nakayuhom si Rex. Maayo, napinsar sang pamatan-on. Mahilway na sia sa mga transaksyon ni Dan Montero. Apang makadali nga napanas ang iya yuhom. Nadumdoman niya si Cathy Imperial. May pangako sia sa dalaga nga hatagan ini sing iban nga trabaho, in the meantime, agod lang malikaw sa prostitution. Pero paano kon may nahambalan na ini kag si Mr. Montero? Labi nga nagkunot ang agtang ni Rex. Nagalungolungo nga sumolod si Rex sa iya kwarto. Pagkatapos nanumdom sing makadali. Sang ulihi tinum-ok ang intercom. Ginapasulod si Zeny. “Kon magtawag ukon mag-report si Miss Imperial padiretsuha sia sa akon,” tugon niya kay Zeny sang makasulod na ini. “Gusto ko nga i-brief pa gid sia.” Nagtango lang si Zeny. Kag matapos mapat-od nga wala na sing iban nga isugo ang iya boss gilayon man nga naggwa. Nabilin si Rex nga madalom ang paminsaron. Ginapanumdom niya kon ano ang nagakadapat niya nga buhaton. Luyag niya nga ma-counter kon ano man ang ginaplano ni Dan Montero kay Cathy. Himuon niya ang tanan agod magmadinalag-on sia. Bisan pa nga sa iya pamatyag daw gusto ni Cathy ang ano man nga plano ni Dan Montero para diri. Nasiling ini sang dalaga didto sa club. Nga practical ini. Buot silingon bisan dirty

20

old man si Dan Montero kon makahatag lamang sing material nga kinahanglanon, sugot ang dalaga. Umogtom si Rex Sevilla. Wala pa mag-init ang pinungkoan ni Rex sang magragingring ang iya direct line. Daw may kon ano nga tumohil sa iya balatyagon. Pili lamang nga mga tawo ang nakahibalo sang iya direct line. Una si Mrs. Montero. Sumonod si Dan Montero. Kag ang mga tawo nga involved sa sensitibo nga operasyon sang Golden Opportunity Systems. Dinab-ot ni Rex ang telepono. Wala pa sia sing nabungat sang mabatian ang tingog ni Dan Montero. Namag-o si Rex sa tono sang panghambal sang iya amo. Daw wala kabuhi. “S-sir?” “Kanugon, Rex,” tama kalagday sang tingog ni Dan Montero nga ginkatingala ni Rex. “Milyon ang kitaon naton sa transaksyon nga ato.” “Ang diin nga transaksyon, Sir?” usisa sang pamatan-on. “Atong sa mga entertainers,” nabatian ni Rex nga sinundan ini sing pagot. “Gincancel ni Mrs. Montero.” Good! daw isinggit ni Rex. At least mabuhinan ang iya problema. Mabuhinan ang mga babaye nga mahimo mangin hampanganan sang mga manyakis sa abroad. Kag lakip na sa makalikaw amo si Cathy Imperial. Pero ang kakunyag nga nabatyagan ni Rex wala niya ginpabatyag sa kahambal. “I’m sorry to hear that, Sir.” Madalom nga pagginhawa ang ginsugpon ni Dan Montero. “Kanugon sang millions. Pero ang importante nga mahimo madula sa akon amo ang trust sang akon mga ka-partners.” Partners in crime, daw isugpon ni Rex. Nayubit sia manumdom. Pero ginatahod gihapon niya ang tawo nga naghatag sa iya sing maayo nga pangabuhi. Bisan pataphaw lang pero dapat niya hatagan sing konswelo si Dan Montero. “A-ano ang plano mo karon, Sir?” “Let’s save the situation. Let’s do something about it,” maduon ang tingog ni Dan Montero bisan daw ginahutik lang niya ini. Let’s… buot silingon madalahig pa ako, napinsar ni Rex. Yatis, karon pa nga napamat-od niya maglikaw sa mga aktibidades ni Dan Montero. Wala magsugpon si Rex. Ginhulat nga magpadayon sa paghambal si Dan Montero. “I’m putting up another company. And you will manage it.” “Sir?” Daku gid ang kakibot ni Rex Sevilla. Ginatulod gid sia ni Dan Montero sa pagpakasala. “We can start now and be much bigger. Madamo na kita sing connection.” “E, Sir… ang buot ko silingon…” “Rex Sevilla,” nagtaas ang tingog ni Dan Montero. “Indi pag-isiling nga ginabalibaran mo ako.” “Indi naman, Sir. Pero kinahanglan siguro nga maareglo ko anay ini sa Golden Opportunity…” “Lukoluko! Wala naman sing problema dira, a.” Daku ang problema, daw gusto isiling ni Rex. Pero wala na sia magsabat. “Luyag ko nga matigayon ang papers of incorporation sa labing madali nga panahon.” “T-tan-awon ko, Sir,” mahinay nga nasabat ni Rex. Inanay nga ginpaubos ang telepono bisan wala pa makatapos sing hambal si Dan Montero sa pihak nga linya.

21

Daw tinugnawan si Rex. Daw karon lang niya nabatyagan ang kalamig sang aircon. Nakadugang ini sa kalingin sang iya ulo sa nainom niya kagab-i. Daw nagsaligmato ang iya isip. Wala nagahilituhog ang iya paminsaron. Indi niya mahibal-an kon ano ang himuon. Blangko ang iya hunahona. Nagduhongan sia. Kon pila ka gutlo nga nagpabilin sa amo nga kahimtangan si Rex. Nakapukwat lamang sia sang liwat tumonog ang telepono. Direct line gihapon. Nagsako liwat ang tiyog sang iya paminsaron. “Mr. Rex Sevilla?” tama kalulo ang tingog nga nabatian ni Rex sang sabton niya ang telepono. Kalulo nga pamilyar gid kaayo sa iya. “C-Cathy?” Daw kumobyal ang tagipusuon ni Rex. “How did you know my number? I… I mean…” Kumadlaw anay si Cathy. “Paano ko na’bal-an sa pamatyag mo?” Labi nagtunog ang kadlaw ni Cathy. Daw nagapanunlog. Makadali nga nanumdom si Rex. Sang ulihi lumamho sia. Daw nahuya sa kaugalingon. Nadumdoman niya nga kagab-i gali nasugid niya ang numero sang iya direct line. Amo na gali kaimportante sa iya si Cathy nga ang numero sang iya direct line ipahibalo pa sa dalaga? Nakalungo sia. Pero wala na sia sing mahimo. “Pahiya ako, ‘no?” lahog niya. “Anyway, kaina pa gid man ang hulat ko. Actually, indi sa telepono kundi ginapaabot ko man nga makadto ka diri. May promisa ako sa imo nga mabulig, indi bala?” “May mas maayo nga promisa para sa akon,” katam-is sang tingog ni Cathy. Makailitik. Daw nagasulay. Si Dan Montero gilayon ang sumohot sa isip ni Rex. Si Dan Montero lamang ang mahuyog magpaon sing dalagko nga pangako sa isa nga buot buniton. Nanginit ang kaundan ni Rex. Madugay nga wala sia makatingog. Binahulay sia bisan malamig sa iya kwarto. “R-Rex… Sir?” “Oh, yes…” pilit pinasadya ni Rex ang tingog. “Kon mas maayo ang promisa para sa imo… then, ano ang maalagad ko?” “Daku ang mabulig mo sa akon,” may lamod gihapon nga kadlaw ang tingog ni Cathy. “Sa pamatyag ko daw indi mo na kinahanglan ang bulig.” Nagpilit man nga magkadlaw si Rex. “Sa tono sang panghambal mo daw wala ka na sing problema, a.” “Well… sa problema natural lang nga magproblema ang isa ka tawo, indi bala? Abnormal ang wala problema, e. Kag indi ko gusto nga matawag nga abno, ‘no?” Humarakhak si Cathy. Ako ang abnormal, daw isabat ni Rex. Abnormal sia sanglit sugod sang makita niya ang dalaga daw nangin abnormal na ang iya panghulag kag dalagan sang iya kabuhi. “Ang abno bisan ano katahom… abno gihapon. Buot silingon indi makatabon ang katahom sa pagka-abnormal sang tawo.” Nagseryuso diutay si Rex. “Pero ikaw… ang ano man siguro nga abnormality sa imo pagkatawo mahinago sang imo katahom.” “Uy…” Umodyak si Cathy. “In fact, inigo mo gani ako,” tunog-lahog ang paghambal ni Rex. Ginahinago nga mahibal-an ang matuodtuod nga balatyagon. Daw sugponan pa gani niya ini nga naimon sia. “No wonder nga naigo man sia sa akon,” sinundan ini sing hirihi. “Si Mister Montero?” Luyag makapat-od si Rex. “Matuod gid man gali ang siling ni Aida.”

22

“Kag ano ang siling mo sa iya?” Kumobakoba ang dughan ni Rex. “Nag-commit ka?” “Huo… indi.” “What?” “Gusto ko nga mapat-od ang akon tikang.” Seryuso na si Cathy. “Gani kinahanglan ko ikaw masugilanon.” Indi mahangpan ni Rex kon ano ang batyagon. “About him,” sugpon ni Cathy. “Tonight.” Pamatyag ni Rex daw matulo ang iya luha.

IX

N

AGDALOM ang paminsaron ni Rex matapos mabutang ang telepono. Wala sia makabalibad sang hingyuon sia ni Cathy nga magkitaay sila pagkagab-i. Mahimo bala niya balibaran ang babaye nga nagatuhil sang iya panghunahona sa halos tanan nga tion? Guminhawa sing malawig si Rex. Matuod wala niya mabalibari si Cathy pero daw nagapang-alang-alang sia kon ano ang buhaton. Kon sin-o ang una hatagan sing igtalupangod. Nakapangako sia kay Dan Montero nga makigkita sa suite sini sa Robinson’s Tower karon sa gab-i. Hambalan kuno nila ang pila ka detalye bahin sa ginaplano ni Dan nga kompanya. Paano na lang ini karon? Winilikwilik na lang ni Rex ang ulo. Bahala na, nakumod niya. Pila ka gutlo nga nag-untay sing tiil si Rex sa iya swivel chair. Luyag niya nga magtawhay ang iya pamatyag bag-o magdesisyon. Kinahanglan lang nga careful sia sa ano man nga buhaton. Ini man ang masami niya ginahimo. Anad naman sia. Sang magtawhay ang iya pamatyag naghimos na si Rex. Mapauli sia temprano. Pagkatapos temprano man sia makigkita kay Dan Montero. Indi sia magpadugay agod makapakigkita man sia kay Cathy. Kay Cathy nga indi niya gusto magkadto kay Dan Montero! Bag-o nagpauli si Rex nagtamwa anay sia sa kwarto ni Mrs. Montero. Luyag niya mahibaluan kon nakapauli na ang iya ama. Indi niya gusto nga mauna sia pauli sa iya boss. Nakakurisong si Rex sang matamwaan si Mrs. Montero nga nagaduko sa table sini. Ginatukod sang duha ka kamot ang ulo. Umigham sia. “Something wrong, Mam?” Tumongkaaw si Mrs. Montero. Nakita ni Rex nga nagapalamula ini. Pero pilit nga nagyuhom si Mrs. Montero. “Oh, Rex. I’m okay.” Pilit pa nga pinasadya ni Mrs. Montero ang guya. “Are you sure, Mam? You don’t look fine.” Sumolod si Rex sa kwarto. Pumalapit sa babaye kag hikapon pinaagi sa likod sang iya palad ang liog ni Mrs. Montero. “Hmmm… my lagnat ka, Mam.” “That’s nothing. Dala lang siguro ini sang hinali nga pakapoy.” Tumiso si Mrs. Montero sa iya ginapungkoan. Sumandig. Winilikwilik ang ulo. “I would suggest kinahanglan mo mag-relax, Mam,” wala sa buot nga namuno ni Rex.

23

Hinali umigpat ang mga mata ni Mrs. Montero. Dalidali nga binaluskay ang iya planner. “Great idea. You remind me sang gintawag sa akon ni Brenda…” Kilala ni Rex ang ginatumod ni Mrs. Montero nga si Brenda. Mahirop ini nga abyan ni Mrs. Montero kag amo ang masami nga kaupod kon maglingawlingaw. Sa masami sa mga diskuhan ang duha nagakadto. “Makapadula sing tension ang mag-disco, Mam.” “Indi sa diskuhan, Rex,” dahu ni Mrs. Montero. “Sa ila balay. Maabot kuno ang iban namon nga mga acquaintances. Sort of get-together.” Natultolan man ni Rex ang balay ni Brenda Larsen. Didto man sa Corinthian Gardens. Iban lang ugaling nga area. Mga pila man ka blocks gikan sa balay ni Mrs. Montero kag sang iya ginaestaran. “Sang magtawag sia the other day daw wala ako sing plano magkadto. Pero sa suggestion mo karon daw mapisanan ako magkadto didto. Upod ka karon.” Karon? Daw hinakwat si Rex. “Sa gab-i, Mam?” Kinibang na si Rex. Nanglapsi. “Syempre.” Kumadlaw si Mrs. Montero. “Ngaa daw kinayasan ka gid? Siguro may date ka ano?” Nakalot ni Rex ang iya tangkugo. Daw nahuya nga nagyuhom. “Natural lang naman, indi bala?” Nagakadlaw gihapon si Mrs. Montero. “Ang sa akon lang kon libre ka. Kag kon gusto mo.” “P-pwede nga magsugat na lang ako sa imo pagkatapos sang party?” Pag-aku ini ni Rex nga may date matuod sia. “Driver ang gwa mo sina. Mas maayo gid tani kon kaupod ka sa umpisa. Pero indi naman ako KJ agod gub-on ang date mo, ‘no?” Ang tono sang pangadlaw karon ni Mrs. Montero daw pang-teenager. Ginasunlog si Rex. Nadala man ang pamatan-on. Nabuslan sing lamho ang kaina pilit niya nga yuhom. “Piliton ko nga makaabot didto sing maaga kanday Mrs. Larsen.” “Wow!” Nagpa-cute pa si Mrs. Montero. Masadya ang lawas ni Rex samtang nagapagwa sa building diin nahamtang ang Golden Opportunity Systems. Daw namag-o man sa iya ang mga security guard nga amo ang naga-man sa main entrance sang building. Sa gwa nakita ni Rex nga nakahanda na si Mon. Ara na ini sa manibela sang Honda Civic samtang bukas ang ganhaan sa likuran para sa iya. Sinugata si Rex sang medyo mapaang apang nakapasulhay sa iya nga hangin. Nakapanihol sia. Tinakop ni Rex ang pwertahan sa likuran sang kotse. Binuksan niya ang pwertahan sa atubang kag magsulod. Ginkatingala ini ni Mon. Kumadlaw lamang si Rex kag senyasan si Mon nga palargahon na ang kotse. “Maayo ang tiempo, a.” Hagyo nga tumangla si Rex. Tinan-aw ang langit. “Indi ang kalibutan,” sugpon ni Mon kag magkadlaw. Nakalot ni Rex ang iya tangkugo. Nahibaluan na niya kon ano ang ginatumod ni Mon. Sia ang ginatumod ni Mon. Natingala sa maayo niya nga paningkaysingkay. “Talagsa man lang ini,” nga sinundan niya sing talangkaw. “Temprano pa. Diin kita?” si Mon. “Sa balay. Mailis lang ako. Pagkatapos makadto kita sa Tower. Pagkatapos...” “Mang-chicks,” agaw ni Mon. Pilyo ang yuhom niya nga binalikid ang abyan. “Ngaa ‘bal-an mo?”

24

“Mamangkot ka pa?” Dungan sila nagtalangkaw. Una nautod ang talangkaw ni Rex sang tumonog ang iya cellular phone. Yatis, nakumod niya. Ini gid man kon mataas ang posisyon. Bisan inugpahoway padayon ang transaksyon. Sumandig sia sing maayo sa salandigan. Businesslike ang pagmitlang niya sing hello. “S-sir… Rex?” gikan sa pihak nga linya. Kilala nga kilala gid ni Rex ang tingog. Pero daw namag-o sia karon sa tingog. “Anything wrong, Cathy?” Nagbaylo ang timplada ni Rex. Nakaliso man si Mon sa iya. Nabatian ni Rex nga pilit nagkadlaw si Cathy. Style-Cathy gihapon nga makailitik pamatian. Pero nabatyagan ni Rex nga daw may kulang. Daw nahuya ang tag-iya sang tingog. “Nakatawag ka?” “E… daw feel ko abi nga indi magpulaw karon nga gab-i.” “So… cancel lang anay ang date naton?” Kumonot ang agtang ni Rex. “Madayon,” maabtik ang sabat ni Cathy. “Pero kon pwede makitaay kita dayon.” Nabatian ni Rex nga daw nagagios gid si Cathy samtang nagahambal. Daw nagapaangga. “Diin ka bala nagatawag subong?” “Diri sa taksi nga ginasakyan ko subong.” Labi nga kumonot ang agtang ni Rex. “Daw Julia Vargas na bala ining ginaagyan namon,” padayon ni Cathy sa pihak nga linya. “M-may kaupod ka? Cellular phone ang ginagamit mo? Kay Sin-o?” “Isaisa lang ang pamangkot.” Nakaharakhak si Cathy. “Isaisahon ko man ang pagsabat. “Taxi driver lang ang upod ko. Cellular phone matuod ang ginagamit ko… kag akon ini.” Halin kay Dan Montero! Daw isinggit ini ni Rex. Apang naghimugong sia. Tuman na nga nasiguro niya ang pangduhadoha. Diin man makuha sing inugbakal sing cellular phone si Cathy Imperial? “Ginhatag ni Dan,” padayon ni Cathy. Daw lupok sang bulkan sa palamatin-an ni Rex ang ginsugpon ni Cathy. Matuod nasiguro niya nga kay Dan Montero gid man naghalin ang cellular phone pero iban gid man kon gikan mismo sa bibig ni Cathy. Pumagot ang pamatan-on. “Hulaton ko ikaw didto… same place,” padayon nga hambal ni Cathy. Wala na gani niya paghulata nga makasabat si Rex kag nagpalagpok sing kiss kag gin-off ang cellular phone. Sa espeho masami ang pasiplat ni Mon. Wala sia nagabalikid sa abyan bangod nagalikaw sia nga magtulokay sila karon nga nakita niya nga indi maayo ang pamatyag ni Rex. Sa espeho na lang sia nagatan-aw sa hulag sang abyan. “Pahuyaba, Mon,” maduon ang sugo ni Rex. Nag-dial sia sa iya cellular. Madasig. Daw may ginahingabutan nga tawgan. Sang mag-ring sa ginatawgan kag sang mabatian ang hello pat-od ang iya paghambal. “I’ll pick you not after the party.” Makadali sia nga nagginhawa. I”ll pick you for the party… Mam.”

25

X

“G

OOD!” Nabatian pa ni Rex ang mahagpok nga kaladlawon ni Mrs. Montero sang mahibaluan ang pagpasugot niya nga updan ini sa party. “We both deserve to have a relaxing evening.” Sang matapos makahambalanay sanday Rex kag Mrs. Montero sumandig ang pamatan-on. Pumakawas sing isa ka mahinay apang malawig nga pagginhawa. Ginsundan ini sing mahinay nga bagrot sang iya mga ngipon. Pinasiplatan ni Mon sa espeho ang iya abyan. Daw maham-ot sia sa hulag sang abyan. Apang naluoy man sia. Nahuya sia maglamho man lang. Nahangpan niya ang balatyagon sang iya boss. Mahinay na lamang sia nga naglungolungo kag padasigon pa gid ang salakyan. Kinahanglan makapauli sila dayon agod makapahuway si Rex. Kinahanglan sini ang pahuway agod maulian ang maayo nga kundisyon. Pag-abot nanday Rex sa ila balay gilayon sia dumiretso sa kusina. Tinultol ang refrigerator. Kumoha sing ice cubes. Sinulod sa ice bucket. Pagkatapos kumadto sa iya corner bar. Kumoha sing stateside nga alak. Johnnie Walker. Talagsa lang sia nagainom sini apang karon gustohon niya. Dala ang alak, ice bucket kag duha ka kopa tinultol niya ang salas. Nakibot pa si Mon sang magsampot sia sa salas sang makita ang iya amo nga nagalag-ok na. Nakakurisong sia bangod sa nakita nga botelya sang Johnnie Walker nga natungtong sa lamesita sa atubang ni Rex. Dalidali sia nga pumalapit sa abyan. “Abi ko anay nagtulogtulog ka,” muno ni Mon nga pinikpik sing mahinay ang abaga ni Rex. Wala magtingog si Rex. Sinenyas na lang kay Mon nga magpungko. Pumongko man si Mon paatubang kay Rex. “Hard ina, a?” Nahibal-an ni Mon nga talagsa lang nagainom sing alak ang iya abyan. Beer ang paborito ni Rex kag indi gid man palainom katulad sang iban nga apostoles ni San Miguel. “Mas maayo ini,” natingog gid man ni Rex. “Bisan madamo ang mainom naton indi gid mabug-at sa tiyan.” “Mabug-at naman sa ulo,” agaw ni Mon. “Kon matam-an,” balos ni Rex nga nagpakawas sing mapait nga yuhom. “Kinahanglan ko lang ini sa party. Pampaisog.” “Indi alak ang kinahanglan mo, Rex,” may kabalaka sa tingog ni Mon. “Pahuway ang kinahanglan mo. Mas maayo nga preska ang paminsaron kag pamatyag kon magattend ka sing party, indi bala? Besides indi diskuhan ang kadtuan mo.” Tinulok sing makadali ni Rex si Mon. Nairitar. Nahangpan ni Mon nga naakig ang abyan. Guminhawa na lang sia sing malawig. “Toast!” namitlang ni Rex matapos tagayan kag mabutangn sing ice ang kopa ni Mon. “Alalay lang ang sa imo. I-drive mo ako karon sa pagsugat kay Mrs. Montero.” Wala na magtingog si Mon. Hinakwat na lang ang kopa kag ipasantik sa kopa nga ginahakyaw ni Rex. Kinahanglan pasugtan na lang niya ang abyan agod indi na madugangan ang ginakumkom nga kaugot. Halos natunga na nanday Rex ang isa ka botelya nga alak sang maglisensya si Mon nga maggwa agod malimpyuhan kag ma-check-up ang salakyan. Tumango lang si Rex apang padayon ang pag-inom.

26

Mga alas siete ginbalik ni Mon si Rex. Nakahanda na sia pero sige gihapon ang inom sang abyan. Sang mabalikdan sia sini gilayon man tumindog. Nakita ni Mon nga mabakod pa ang panindog sini. Indi pa man groggy. Nakaulong-ulong na lang si Mon. “Ma-shower lang ako.” Dayon talikod ni Rex. NAKATATLO na ka ladies drink si Cathy. Medyo malingin na ang iya pamatyag. Labi nga naglingin ang iya ulo sa sige nga pangulagkolag. Ginabulos lang niya sing tanaw ang entrance sang club kag ang iya relo. “Gin-indyan niya ako,” kumod sang dalaga. “Siguro kulang ang ginpakita ko sa iya. Siguro indi matuod nga nagapakig-abyan sia sa akon.” Mapilahan pa ka gutlo ang hulat ni Cathy nga wala sing Rex Sevilla nga nag-ulhot nakabatyag na sia sing kaugot kag paghinakit. Pamatyag niya nainsultohan sia sing husto. Gani sa kalain sang buot nasenyasan niya ang waiter nga sia gid man ang ginabantayan. Ayhan natingala kon ngaa solo sia nga nagapahubog. Isa pa ka shot ang iya gin-order. Kadali lang nga naubos ni Cathy ang gindala sang waiter nga bag-o niya gin-order. Wala pa gani makapalayo ang waiter sang tawgon liwat ni Cathy. “Boy,” wala na masugponi ni Cathy ang inughambal bangod daw masido sia. Sinugponan na lang niya ini sing senyas. Isa pa ka round. Nag-ulong-ulong na lang ang waiter nga tumalikod. Masnahon sa nawong ang simpatiya. Masaku ang pakidukido ni Dan Montero sang iya abaga samtang nagapasulod sa club. Wala na gani sia nanghulonghulong kon diin mapwesto. Tinan-aw niya ang iya relo. Temprano pa man. Nakita niya nga indi pa gid man madamo ang mga tawo sa club kag indi pa okupado ang naligwin nga bahin gani didto sia dumiretso. Sa lugar man sa diin aksidente nga nagkilit-ay sila nanday Rex kag Cathy. Mahinay ang pag-isdog ni Dan Montero sang siya agod makapungko sia. Wala na gani sia maghulat sa waiter nga nagasunod agod mag-assist sa iya pagpungko. Ginsenyasan na lamang niya ini sang iya order. “One more time,” daw alang-alang nga nagakanta ang tingog nga nakapabalikid kay Dan. Tingog sang babaye nga hubog. Tingog nga kilala gid niya. “C-Cathy?” Dayon tindog ni Dan Montero kag magsaylo sa pihak nga lamesa diin nagaokupar si Cathy. Lumiso man si Cathy. Matuod daw inigo na sang nainom pero nasorpresa gihapon pagkakita kay Dan Montero. “S-sir?” may lamod nga kahuya kag pilit ginpaathag sang dalaga ang panghambal. “I didn’t expect you to come earlier.” Pinisil ni Dan Montero ang abaga ni Cathy. “Alas dies ang kasugtanan naton, a. And it seems madugay ang paghulat mo… Madamo ka na sing nainom?” Mabuking sia kon indi niya masakyan sing maayo. Ini ang sumohot sa pinsar ni Cathy bisan ginadayaan na sia sang iya panulok. Ginpilikpilik niya ang iya ulo. “N-naisipan ko lang nga magkadto diri much earlier kay may ginhingagaw ako baklon,” balibad niya. Pero sang ma-realize nga wala man sia sing dala magluas sa cellular phone nangita sing dugang nga lusot. Labi pa gid kay nakita niya nga pinalagaw ni Dan Montero ang panulok agod makita kon ano ang pinamakal niya. “P-pinadala ko sa boardmate ko. I don’t want to be late sa date naton, no.” Nakayuhom si Dan Montero. “Well… ari na ako.” Umabot ang waiter nga may dala nga order ni Dan Montero. Scotch on the rocks. Sinenyasan ini ni Dan Montero pinaagi sa duha ka tudlo sang duha ka kamot.

27

Pakwadrado. Tumango man ang waiter kag tumalikod. Pagbalik may dala na nga duha ka menu booklet. “Ma-dinner anay kita,” nahambal ni Dan nga gintunghol ang isa ka menu booklet kay Cathy. “Pili ka sang gusto mo. Tanan nga gusto mo.” Ginduon pa niya ang pagmitlang sang tanan. Sa baylo nga daw-on ang ginatunghol ni Dan ginpalambid lang ni Cathy ang duha ka kamot kag tukoron sang likod sang mga palad ang iya sag-ang. Nagapalamirot ang iya mga mata. “Well…” “Daw indi ko feel magkaon,” wala sing kasadya ang tingog ni Cathy bisan ginapilit niya magyuhom. “M-mas feel ko mag-inom subong.” Makadali nga ginhimutaran ni Dan Montero ang nawong ni Cathy. Daw ginapangita ang kabangdanan kon ngaa daw indi amo sa iya pamatyag ang hulag sang dalaga. “Are you sure mangin klaro ayhan sa imo ang aton pagahambalan?” Lumamho si Cathy. Bisan hubog pero makagalanyat gihapon ang paglamho. Daku gihapon ang kinatuhay sa lamho sang mga babaye nga matuod may tindog sa katipunan pero indi na halandumon. Iban si Cathy. Ang pinsar ni Dan gin-updan niya sing tangutango. “Madulom man ang akon palibot kag padulongan…” Sumido anay si Cathy. “Pero ginasiguro ko anay nga maathag ang akon kaisipan bag-o makignegosasyon.” Dumalom ang pinsar ni Dan Montero. “Just buy me some more drinks, okay?” Sumenyas sa waiter si Dan Montero. Dalidali man ini nga pumalapit. Apang wala pa makamitlang sang order si Dan Montero dumay-os na ang sag-ang ni Cathy sa nagatukod nga mga kamot. Dumapat ang nawong niya sa lamesa. Nangilay ang waiter nga ginsundan sing lungolungo. Nakatango na lang si Dan Montero. Sobra kuno ang nainom ni Cathy.

XI

M

ADAMO na ang mga bisita sang mag-abot sanday Rex kag Mrs. Montero sa balay ni Brenda Larsen. Halos okupado na ang mga lamesa nga nagalinapta lang sa sulod sang compound. May grupo nga nagainom. May ara man nga naga-session. Kon indi madyong, baraha. Daw teenager ang siyagit ni Brenda Larsen sang malantawan sanday Mrs. Montero. Dalidali sia nga nagsug-alaw sa mga bisita. Indi na matago nga tipsy na si Brenda Larsen. “Nag-abot gid man ang bruha.” Liwat nga sumiyagit si Brenda. “Ang dumdom ko kon magpabukot ka na gid lang sa inyo.” Bumalikid sia sa iban nga mga bisita. “Ladies and Gentlemen… your attention, please…” Halos ang tanan nga panulok natuon kanday Mrs. Montero kag Rex Sevilla. “Announcing the arrival of the apparent business diva, Jane Montero and chaperone!” Gumuob ang pinalakpak.

28

Halos kilala na ni Rex ang tanan nga mga bisita. Dapat mapahamtang ang iya pamatyag. Pero pamatyag niya nagaamat sia diutay bangod sa kahuya. Matuod nahibalan niya nga kon daw ano maglahog ang ordinaryo nga mga tawo amo man ang ara sa mataas nga katipunan, apang napamatyagan niya nga ginahilas sia tagsa masiplatan ang malisyuso nga mga panulok nga ginapatungod sa ila. Makadali sila nga nagsaylusaylo sa mga lamesa agod makadali man nga makatamyaw si Mrs. Montero sa nauna nga mga bisita. Wala nagatingog si Rex pero nagapakigkamusta sia. Kon indi, maalsa sang iya kamot ukon indi gani maduko. Isa sa mga bisita nga matrona ang wala makapugong sang iya pagkapilya. Ayhan bangod sa ispirito sang nainom. “Maayo kay gingarahe mo na gid man si Dan. Mas okey ang nakuha mo karon, a,” sinundan ini sing malawig nga uy. Tumalangkaw lamang si Jane. Kinaw-it pa ang isa ka kamot sa butkon ni Rex. “Sige… mangita kami sing mapwestuhan.” Sa isa ka baw-ing nga higad sila pumadolong. Apang malapit sa nahamtangan sang mga pagkaon. Magarbo ang handa. Madamo sing pagkaon. Nagkaon anay sila. Apang kimitkimit ang pangaon ni Rex. Matuod daw nahaw-asan sia sa nainom nga alak pero daw nabuntol sia sang mga pabatibati sang mga dumoloaw ni Brenda Larsen. Sang may mag-agi nga waiter tinawag ini ni Rex. Nangayo sia sing beer. Nagpasakop man si Mrs. Montero. “Mas makapaayo ang champagne, Mam.” “Okay na sa akon ang beer. Tutal beer ang imnon mo. Maayo ina nga indi na mabudlayan pa ang waiter kay isa lang ka klase ang iya kuhaon.” Sang mag-abot ang ila gin-order gilayon nga naglag-ok si Rex. Sagunson ang iya lag-ok tubtob nakabatyag sia sing hirab sang tiyan. Amo kag mapilitan sia manumsoman sing sud-an nga wala niya maubos. Sang makatapos kaon si Mrs. Montero gintulotam-iran man niya ang iya beer. Sang primero tagdiutay lang ang iya lag-ok. Panalagsa nga ginapalibot ang panulok. Kon makasiplat gani sia sing grupo nga may makasimpon nga kalog kag sige ang tinalangkaw, makayuhom man si Mrs. Montero. Pero wala sia nagatingog. Ang pagpalibot niya sing panulok sa kasubong nga mga dumolaow ginasal-utan niya sing inom sang beer. Hipos man nga nagapanilag si Rex sa giho sang kaupod samtang padayon ang iya pag-inom. Sang ulihi nadiparahan niya nga daw naurongan si Mrs. Montero sa iya pagbalikid. Sinundan sang panulok ni Rex ang ginatumod ni Mrs. Montero. Ang magpamilya gali nga Espiritu sang banking industry. Tama kalapit sa isa kag isa ining magpamilya. Nakita pa ni Rex nga ginahungit sang bana ang asawa samtang nagapalakpak ang duha ka mga anak. Liniton ni Rex ang iya panulok kay Mrs. Montero nga sige gihapon ang balikid. Nagasako ang panagitlon sang babaye. Nahangpan ini ni Rex. Pero wala sia magtingog. Naluoy sia sa iya ama. Sang magbawi sing panulok si Mrs. Montero nadiparahan niya nga ginatulok sia ni Rex. Nakabatyag sing kahuya ang bbaye. Nahibal-an niya nga nakita man sang kaupod ang iya ginatan-aw. Gilayon niya gindakop ang iya baso kag maglag-ok. “Beast!” Wala madayon ni Rex ang paglag-ok sa nabatian kay Mrs. Montero. Pamatyag niya ginahilas sia. Bisan nahibal-an niya kon sin-o ang ginatumod sang babaye. Si Dan Montero. Nahibal-an kag nabatyagan man niya ang kaugot nga ginabatyag ni Mrs. Montero. Naugot sia bangod nahibal-an niya nga sa subong nga tinion magkaupod sanday Mr. Montero kag Cathy Imperial. Ano na ayhan ang ginahimo sang mga ini? Nakapiyong si Rex. Daw gusto niya manginlumos sa ilimnon.

29

“Get some more beer, please…” si Mrs. Montero. Puno sing paghinakit ang tingog. “Indi bala siling ko sa imo we deserve to have a relaxing evening?” Tumangotango lamang si Rex nga pilit nagyuhom. Sumenyas sia sa waiter. Hala kita, nakumod niya. Manginlumos kita nga duha sa ilimnon. “By the way, indi bala nga may date ka kuntani?” Umolong-ulong si Rex. Pumodyot sing sumsoman. “Hmm. Daw napaktan ko kon ngaa.” Wala na sing paghinakit sang maglamho si Mrs. Montero. Daw luyag isiling nga patas kita. Amo gani nga manginlumos kita sa inom, daw imuno ni Rex. Pero naglamho na lang sia. Katulad sang lamho ni Mrs. Montero, daw wala na sing paghinakit. Kag sang mag-abot ang waiter nga dala ang ila beer dayon man nila gindaho kag mag-inom. Pila pa ka balikbalik ang nahimo sang waiter sa lamesa nanday Rex. Nagapilirot na ang mga mata sang duha. Kag nagpalagpak pa sila sang ila mga palad. High five! MATAM-IS ang yuhom ni Dan Montero samtang ginaubayan si Cathy pasulod sa iya suite. Plano gid man niya nga dal-on diri sa Robinson’s Tower si Cathy bisan indi pa kuntani subong nga gab-i. Pero swerte sia kay indi na kuno makatiknol ang dalaga sa pagpauli. Nagpasugot nga dal-on niya bisan diin agod makatulog na. Inanay nga pinapungko ni Dan si Cathy sa daku kag malaba nga sopa. Apang tama kalingin sang ulo sang dalaga nga sang pasandigon ni Dan natumba nga pahigda samtang nagabuyot pa ang duha ka kamot sa liog sang lalaki. Nakahapa sa iya si Dan. Grabe ang kainit nga nabatyagan ni Dan Montero. Labi nagsadlab ang pagpalanginit nga kaina pa niya nabatyagan. Gani dalidali nga hinukas niya ang mga kamot ni Cathy sa iya liog kag ubahon ang iya amerikana. NAGADULINGDOLING si Mrs. Montero sang makapanaog sa kotse ni Rex pagabot sa ila puloy-an. Gin-ubayan sia sang pamatan-on pero bangod pareho sila nga nakainom duha na sila ang nagadulodaridi. “Yeah… it’s true the world is round,” nagapilitla si Mrs. Montero. Pinitla man ang iya pangadlaw. “Easy… easy…” si Rex. Wala na sia nagakatahap kon diin niya mauyatan si Mrs. Montero. Naham-ot si Mon sa hulag sang duha nga lunsay hubog. Nanaog man sia sa kotse kag buligan sa pag-ubay si Rex. “Thank you, Mon,” nasambit ni Mrs. Montero sang madiparahan nga nag-ubay man sa iya si Mon. “But I think masarangan na namon ni Rex tubtob sa akon kwarto. You may go now… Baliki na lang si Rex buas sa aga.” Hinali nga nakadulog si Mon sa nabatian. Nakadulog man sa pagtikang si Rex. Daw nagtadlong ang iya pagtindog. Wala man malipod sa iya palamatin-an ang ginhambal ni Mrs. Montero. Kag daw liwan ang tunog sang nabatian kay Mrs. Montero sa iya palamatin-an. Nagtulokay na lang sila ni Mon. Mahalwag ang kwarto nga ginpili ni Mrs. Montero. Indi nila bedroom. Guest room ang ginpadul-ongan niya. Nahibal-an ini ni Rex bangod wala sing mga gamit pangmagasawa sa amo nga kwarto. “M-mam?” “I want it here…” salu ni Mrs. Montero nga dayon hugsoy sa kama, pahayang samtang nagawayway ang duha ka tiil sa mahumok nga carpet. “If you’re okay now… I’ll leave,” kag naghana magtalikod si Rex. “Wait!” Hinali ang pagbangon ni Mrs. Montero. “You’re not leaving. You’re going to sleep with me tonight.”

30

XII

D

AW indi ayawan sa pagtulok si Dan Montero sa kagayon nga nagahigda sa sopa. Inanay sia nga dumoko. Mahinay nga pinugtakan sing halok ang hagyo nakabuka nga bibig ni Cathy Imperial. Umigong ang dalaga. Umalisngaw ang baho sang nainom sini. Nakakurisong si Dan Montero. Tuman gid ang nainom sang dalaga. Binuksan ni Dan ang blusa ni Cathy. Nahayag sa iya ang matibsol kag nagapabugal nga dughan sang dalaga. Nagsako ang panagitlon ni Dan Montero. Matuod nga may bra si Cathy pero masnahon kay Dan ang nagapalanghugot nga kunsaran sang dughan sini. Gumios si Cathy. Sumako ang kibo sang iya dughan. Tumobod ang iya balhas. Epekto sang alkohol sa lawas. Playboy si Dan Montero apang indi naman hangulhangol sa unod. Clean sex ang gusto niya. Limpyo bisan sa ano nga anggulo. Matahom nga kapartner. Indi prostitute. Kag limpyo ang lawas. Mahinlo si Cathy pero nagaalisngaw ang nainom nga alak. Nagainom man si Dan pero indi niya maagwanta ang sungaw sang alak sa lawas ni Cathy. Kinahanglan madula ang alisngaw agod maangkon niya ang katahom nga wala sing batyagon nga sablag sa iya paghangad. Tumalikod si Dan. Pumadolong sa kusina. Nag-init sing tubig. Sang mag-alabaab na ginhuwad ini sa bowl. Kumoha sing face towel sa cabinet sang bathroom. Kag liwat bumalik sa nahamtangan ni Cathy. Nagapiyong gihapon ang mga mata ni Cathy bisan masaku ang paggiusgios. Ayhan tuga sang tugnaw nga ginabuga sang centralized aircon sang tower. Bisan wala mabatyagi nga nabuksan ang blouse pero nataklap na niya ang mga kamot sa iya dughan. Una nga gintrapuhan ni Dan ang nawong ni Cathy. Ginsunod ang liog sang dalaga. Tagsa matrapuhan nga bahin sang lawas sang dalaga ginadug-onan niya sing halok. Kag labi ini nga nagapainit sa iya balatyagon. Paubos na sa dughan sang dalaga ang pagpahid ni Dan. Liwat gumios si Cathy. Nagdalom ang pagginhawa. Daw ginabatyag ang kasulhay nga gintuga sang mainit nga ginpahid sa iya. Umalsa ang iya ulo. Medyo nagpilikpilik ang iya ulo. Pero piyong gihapon ang mga mata. Nakayuhom ang dirty old man nga clean sex ang gusto. SA mansion sang mga Montero nagawalay man si Mrs. Jane Montero. Apang ang iya walay nagapangagda. Nagapaangga. Pero mas labaw ang pagsulay. “Indi mo man lang bala ako pagsibinan?” Naglabi ang pagkabagang nga nabatyagan ni Rex bangod sa ginsambit ni Mrs. Montero. Nakadugang ini sa kainit nga nabatyagan sang pamatan-on bangod wala nagabuhi si Mrs. Montero sa paghawid sa iya liog. Nakaugtom si Rex. Indi bangod sa pagkasulay kundi sa kasaw-a. “T-tawgon ko na lang si… si…” “A, si Chedeng?” agaw ni Mrs. Montero. “No! Indi ko gusto nga makita niya ako nga hubog. Ikaw na lang.” Pumirot ang mga mata niya. Daw wala na sing ibalibad si Rex. “Please… daw masuka na ako. Nagabuyong ang akon pamatyag.” Indi na ini mapabay-an ni Rex. Kunsensyahon sia. “O-okay...”

31

“Thanks,” maabtik nga nasambit ni Mrs. Montero kag ginbutong palapit ang ulo sang lalaki. Hinalukan ini sa pisngi. May tuhay nga nabatyagan si Rex. Nagpayami ini sang iya balatyagon. “Please take a rest.” Tumalikod na ang pamatan-on nga nagaulong-ulong. NANALUPSOP na ang katugnaw sang aircon sa bukas nga dughan ni Cathy. Nagmuklat sia. Kag nakapisik sia sang masulang ang reflection sang suga sa espeho nga nagalibot sa kisame. Bumongkalas sia kag magbangon. Natagpi ang mga kamot sa bukas nga dughan. Kinibang sia sa nadiskubre. Nangurog. Nadumdoman gilayon nga magkaupod sila ni Dan kaina sa club. Ang hayop! Ginkalitan ang iya pagkahubog. Bumosaag ang tuman nga kaakig niya kay Dan Montero. Nagabaga ang mga mata nga lumingas si Cathy. Diin ang hayop! May tumagasak nga tubig. Nakita ni Cathy nga nagapanghugas sang kamot si Dan Montero sa kusina. Nakita man niya ang bowl nga may nagalabaw pa nga face towel. Nakadulog ang dalaga. Pinaubos ang mga kamot. Sa pus-on. Paubos pa gid. Makadali nga ginpamatyagan. Pero daw wala sia sing nabatyagan nga unusual. Daw sinubwan ang iya kaakig. Nabuslan sing kahuya. Maabtik nga bumalik si Cathy. Umatobang sa espeho kag aregluhon ang kaugalingon. Matiuntion nabatian niya ang liwat nga pagtagasak sang tubig. Apang daw indi na sa kusina. Daw didto na sa banyo. Nag-shower siguro si Dan Montero. Gusto ni Cathy nga makahalin gilayon. Makahuloya nga maabtan pa sia ni Dan Montero nga naumpawan na. Kag makatalagam man nga maabtan sia ni Dan Montero nga wala pa sia maumpawi. Piho nga matabo sa iya ang diutayan na lang kuntani matabo kay Aida. Hana na maggwa si Cathy sang rumagingring ang telepono. Namatyag sia. Nagahuganas gihapon ang tubig sa banyo pero wala magtingog si Dan Montero. Wala siguro mabatii ang ring sang telepono, naisip ni Cathy. Pangatlo nga tunog, wala sa buot nga dinawhat ni Cathy. Pero wala sia maghambal. Namati lang. Madugaydogay daw nakuryente ang dalaga. Nakibot bangod sa tingog nga nabatian sa pihak nga linya. “C-Cathy!” Daw indi makapati ang pamatan-on sa pihak nga linya. “Ngaa ara ka dira?” Wala sing naisipan nga isabat si Cathy. “Cathy?” may kabalaka na kag katingala sa tingog ni Rex. “E…. kwan… May ginhambalan kami. Huo, nasiling ko na sa imo nga may hambalan kami, indi bala?” pilit nga ginpasadya ni Cathy ang tingog. Apang wala gihapon matago ang pagkurog sang iya tingog. “Sa amo sini nga oras sang kagab-ihon?” medyo nagtunog ang tingog ni Rex. May kaimon. “E…” Wala na matapos ni Cathy ang inughambal sang mabatyagan nga may duha ka kamot nga nag-uyat sang iya abaga. Sinundan ato sing isa ka mahinay nga halok sa iya liog. Maabtik man sia nga pumisik. “Naumpawan ka na gali?” Wala magsabat si Cathy. Nabutang niya sa dughan ang telepono kag inatubang si Dan Montero. “Sin-o ang ginatawgan mo?” Kumonot ang agtang ni Dan Montero sang makita nga ginauyatan ni Cathy ang telepono. “Police or what?” “I-indi ako ang nagtawag…”

32

Kinuha ni Dan Montero ang telepono nga ginauyatan ni Cathy. Apang wala nagahalin ang iya mga mata sa dalaga. Indi matago ang iya pangduhadoha. “Hello!” pabuklas ang tingog ni Dan Montero. “S-sir?” nakakunol si Dan Montero sang mabatian ang tingog ni Rex. “Anything important?” pilit ginpaugot ni Dan ang iya tingog. “Dis-oras na sa gab-i, a.” “Diri ako sa inyo balay, Sir.” Kumonot ang agtang ni Dan Montero. Nakita ni Cathy nga daw nahulog ang guya sang dirty old man. Pila ka tion nga namati ini sa pihak nga linya. Apang wala na maghambal tubtob binalik ang telepono sa lamesa. “Ginsugid mo nga ari ka?” Kahadlok kag kaakig ang nagapugad sa dughan ni Cathy pero daw makadlaw sia sa pamangkot ni Dan Montero. Diutayan na lang sia makalamho. Wala na magsulit si Dan Montero sang iya pamangkot. Nahangpan niya ang reaksyon sang dalaga. Indi na matuod kinahanglan nga magsugid pa si Cathy nga ari ini. Ini ang nakasabat sa telepono sang magtawag si Rex. Kag ang gintawgan ni Rex amo ang numero diri sa Robinson’s Tower. Numero sang iya suite. Nakapagot si Dan Montero. Pumagot bangod sa ginsugid sa iya ni Rex sa telepono. Kag labaw diri ang kaakig bangod nabutang sa alang-alang ang handom niya nga pag-angkon kay Cathy. Matapos makailis, hinabuyan ni Dan sing panulok si Cathy kag dalidali nga gumwa. Manuglakat naman si Cathy sang liwat rumagingring ang telepono. Liwat niya ini ginsabat. “I want you to see me in my office tomorrow!” Ginkakibot ni Cathy ang ginhambal ni Rex sa pihak nga linya. Akig ang pamatan-on. Kag ginkahangawa ini ni Cathy.

XIII

N

AKAUKLO si Zeny sang tulokon lamang ni Rex matapos sia mag-good morning sang pagsampot gid sini. Sinundan na lang niya sing nagakatingala nga panulok ang boss nga karon pabuklas na nga nagaliso sang door knob sang private room sini. Nakaulong-ulong si Zeny. Aga pa kag naligo si Rex. Matuod malamig ang tubig kag malamig man ang aircon sang iya kotse kag tubtob diri sa iya kwarto pero daw ginabagang ang iya pamatyag. Nagainit ang iya ulo. Kagab-i pa nga indi sia mapahamtang. Gani namat-od sia nga aga pa mag-opisina. Pila ka tion nga wala mahamtang si Zeny. Masami man niya makita nga mainit ang ulo sang ila boss apang pamatyag niya mas labi ang ginapakita karon. Naisipan ni Zeny nga pahaganhaganon ang sumpong sang iya boss. Bisan matuod nasaklaw sia sa ginpakita ni Rex pero nahangpan naman niya kon daw ano kadamo sang problema sang iya boss. Ginpatawhay niya ang kaugalingon kag pilit ginpapagsik ang hulag. Nagtimpla sia sing kape. Nagakulorinot pa ang agtang ni Rex samtang nagasandiay sa iya executive chair sang magbukas ang pwertahan. Umolhot si Zeny. Nagayuhomyuhom ang sekretarya pero namutikan gihapon ni Rex nga medyo natahap ini. May ginabitbit ang sekretarya.

33

“G-gintimplahan ko ikaw sing kape, Sir,” nahambal ni Zeny kag pumalapit sa lamesa ni Rex. Hinali ang paggataw sang yuhom ni Rex. Ginsundan ini sing malawig nga pagginhawa. “Thank you, Zeny.” Tumindog si Rex kag magsaylo sa atubang sang iya lamesa. “And I’m sorry sa reaction ko kaina pag-abot ko.” Yuhom lang ang ginbalos ni Zeny. “Kag good morning man bisan naulihi na.” Kumadlaw si Rex. Piniknit pa niya ang sag-ang sang sekretarya. “Sorry liwat.” Pinadiwalan ni Zeny si Rex. Apang matam-is na ang yuhom sang dalaga. Nanumbalik sing lubos ang kaalikaya niya. “Ina ang nagalaon. Sobra pa sa babaye.” Kag tumalikod na sia agod maggwa. Nagayuhom nga sinundan sang panulok ni Rex ang sekretarya. Sang may nadumdoman sia. “Zeny, wait.” Nagakadlaw nga bumalikid ang dalaga. “Kulang ang kalamay?” “No. Dali anay.” Humigop sing kape si Rex. Bumalik man si Zeny. Pumongko sa siya sa atubang sang lamesa ni Rex. Tinulok ang boss. Nagapamangkutanon ang mga mata. “Indi na ini lahog. Pamangkuton ko ikaw. Serious ang pamangkot ko gani dapat serious man ang isabat mo.” “Ano bala ina, haw?” Indi seryuso ang pamatyag ni Zeny. Naham-ot sia sa iya boss. Daw nahangpan niya nga personal ang ipamangkot ni Rex kag naham-ot sia manumdom nga mangayo ini sing sabat sa katulad niya nga sekretarya lamang. “You remember Miss Imperial?” Seryuso matuod si Rex. Maturiok ang panulok niya kay Zeny. Umigpat ang mga mata ni Zeny. Labi nga naham-ot. Naglungolungo si Rex. Binawi ang panulok kay Zeny. Liniton ini sa mga papeles nga natungtong sa iya lamesa. “Aplikante sia, indi bala? So, nothing personal kon mamangkot ako bahin sa iya.” “Ow?” “What I would like to know kon may job opening nga pwede sa iya… I mean sa iya qualifications.” “DH ang ginaaplayan niya, indi bala?” “Kon may ara nga pwede sa iya tinapusan, ina ang pasudlan naton sa iya.” “Then mahulatholat siguro sia. So far, entertainers kag DH lang ang mga ginakontrata naton.” “Wala na sing entertainers. Ina ang desisyon ni Mrs. Montero, indi bala? May memo na to that effect, a.” “Well…” “Anyway, in case nga may job opening kita nga pwede sia just give her priority...” “Uyyy…” Kumadlaw si Zeny. “Na-in love na si Boss.” “Loka!” Pila man ka oras nga nagbalik ang kasadya sa pamatyag ni Rex bangod sa pagpakiglangas kay Zeny. Makadali nga nalimtan niya ang kaugot nga napatuhoy kay Dan Montero bangod sa pagkahibalo niya nga magkaupod ini kag si Cathy sa suite sang lalaki. Maayo gid man mag-uloulo si Zeny. Bumalik naman ang kapagsik ni Zeny. Nagaugoy-ugoy na sia samtang naga-encode sang iya report sa computer. Naham-ot gani ang iya mga kaupdanan. Pero labi ang

34

kaham-ot nga ginabatyag ni Zeny. Kon ano ang iya ginakaham-utan sia lang ang nakahibalo. Ang ginabatyag nga kaham-ot ginapasundan pa niya sing pa-cute. Hinalagan may umolhot sa pwertahan. Makadali nga naghilipos ang mga kaupdanan ni Zeny. Nakaudling man sia. Kag hinali napanas ang kasadya nga ginabatyag kaina. Sa ganhaan nagdulog si Cathy. Pilit sia nga nagyuhom kag magduko sa paghatag sing katahuran. Pero nakakunot ang agtang ni Cathy. Wala man lang sing bisan isa sa nasamputan ang nag-react agod magdayon sia sa sulod. Sa panan-aw niya naurongan ang mga nasamputan. Mas labi nga naurongan si Zeny. Namag-o sia sa hitsura ni Cathy nga sang una sini nga pag-apply tama kasimple sang panghulag kag ginasuksok. Karon tama ka ismarte kag nagainggat ang ginasuksok nga mga alahas. Nakaginhawa sing madalom si Zeny. Labi nga naglutaw ang katahom ni Cathy Imperial. Indi gali katingalahan nga interesado sa aplikante nga ini ang iya boss. “Well…?” si Cathy. Amo pa lamang kag pilit nga nagyuhom si Zeny. Ginsenyas nga magdiretso na lang sa kwarto sang iya boss bangod nahibal-an niya nga ginahulat sini ang aplikante. “Thank you,” mainabyanon na ang tingog ni Cathy. Tumikang sia kag tuhoyon ang kwarto ni Rex Sevilla. Nabilin sanday Zeny nga nagatinulokay. Isa sa ila ang namalintak. Wala ginatago ang pagdayaw kay Cathy Imperial. Apang nagbatyag sing kaugot si Zeny. Lumaghong lamang sia. Ang paglaghong ni Zeny nakapatingala sa iya kaupdanan. Sinundan ini sing hutikanay. Nga ang mga mata nagapulopasiplat sa nagakusmod nga Zeny. Ang hutikanay sang mga kaupod nagpadugang sang kaugot ni Zeny. Pinusdak niya ang ginauyatan nga diskette kag atubangon ang mga kaupod. “Kamo ha…” Apang nautod ang inughambal ni Zeny sang makabati sila sing gahod sa kwarto ni Rex. Sinundan ini sing mahinay nga nguyngoy ni Cathy. Dalidali nga nagpalapit si Zeny sa pwertahan kag iduon ang dulonggan. Pagkakita sang mga kaupod nagpalalapit man kag magpamati. Pero wala na sila sing nabatian kasunod sang una nga gahod. Nagtinulokay na lang sila. “May drama,” hutik sang isa nga ginduot pa gid ang dulonggan agod mabatian ang pinakamahinay nga gahod sa sulod sang kwarto. Sumonod man ang isa. Apang bangod nagagutok sila sa pwertahan nakabuylo ang isa kag hinali nga nabuksan ang wala malock nga pwerta. Diutayan na lang magsulobsob sanday Zeny sa gulpe nga pagbukas sang sera. Wala mapunggi nanday Rex Kag Cathy ang ila kaladlawon sa nakita nga pagdaridi sang tatlo. Gilayon man nga nagtinguha sa pagtindog sanday Zeny. Indi matago ang daku nila nga kahuya sa ila boss. “Amo ina ang siling ko nga masaligan sila, Cathy. Mapabugal gid nga perfect secretaries. Kita mo sa sobra nga panilag sang sekreto diutayan lang magkalamumo ang mga sungad sa salog.” Wala mapunggi ni Cathy ang pagtalangkaw. Nakapatingala ini kanday Zeny. Halos dulongan sila nga naghimutad sa mata ni Cathy. Apang wala sila sing makita nga agi man lang sang luha bangod sa pagnguyngoy nga ila nabatian kaina. Kag naglabi pa ang ila katingala sang agbayan ni Rex si Cathy pagwa sa kwarto sini. Nagakadlaw gihapon ang dalaga nga nagdapiog pa sa pamatan-on.

35

XIV

“W

ELL:…? Ano ang gusto mo, mag-snack anay ukon diretso sa ginsiling mo?” pamangkot ni Rex sang makapungko na sia sa driver’s seat kag mapaandar ang kotse. Sia ang ma-drive. Indi niya gusto nga mabatian pa ni Mon kon ano ang hambalan nila ni Cathy. “Busog ako. Luyag ko nga madiretso sa kaladtuan naton.” “Okay. Just say when to turn right or left.” Kag pinadalagan na ni Rex ang kotse. Sang makaabot sila sa intersection sang Ayala Avenue kag EDSA nakayuhom si Rex sang magsiling si Cathy nga mapawala sila. Naisip sang ulitawo nga sa Shangrila ang ila padulong. Apang nakakurisong sia sang malapit na sila sa EDSA-Buendia. “Pwede maka-left turn diri, ano?” si Cathy. Natingala man napilitan magpa-inner lane si Rex. Amo man ang pagkambyo sang signal light. Yellow. Nagbahar si Rex. Kag sang magpula ginpadulog niya ang kotse. Ginbalikid si Cathy nga nagatulok sa traffic enforcer nga nagaugtas gid sa pagpadali sang mga motorista nga nagapasulod sa Forbes Park. “Pabalik kita sa Ayala ukon diretso Buendia?’ “Diretso Buendia,” sabat ni Cathy nga wala ginbulag ang panulok sa traffic enforcer nga karon nagawaras sang batuta sini bangod diutayan lang mahapit sang nagahuganas nga kotse. “Makaabot sa Taft?” “Indi na.” Ginhaumhaom ni Rex kon diin sila makadto. Naisip niya nga kon indi makaabot sa Taft daw wala man sing kaladtuan nga maagyan nila. Halos mga opisina man lang ang ara sa Buendia. May mga palamahawan man pero wala sing makabig nga class. Luas sina wala man sila sing plano nga mag-snack kay busog man kuno ang dalaga. Kon amo diin sila makadto? Naglibog ang ulo ni Rex. Pag-go signal sang left turn maabtik nga pinabutyog ni Rex ang kotse. Apang pinahinay niya ang pagpadalagan sang makalampas na sila sa approach sang flyover. Daw ginapaabut-abot nga magpadulog ang dalaga. Ginabulobanta nga diri sa Buendia Extension sila madulog kay basi may kadtuan ini sa isa sa mga opisina sang nagakulobay lang nga mga building. Pero sang pasiplatan niya si Cathy nagasandiay na ini sa sandigan kag nagapiyong ang mga mata. Buot silingon malayo pa ang ila dalaganon. Nakaulong-ulong si Rex. Pinadasig ang pagpadalagan. Naglampas na sila sa Ayala-Buendia. Wala gihapon magtimok si Cathy. Apang nasiplatan ni Rex sa espeho nga nagmuklat ang dalaga. Makadali nga naglingi. Pagkatapos liwat nga pumiyong. Pag-abot nila sa Crispa liwat nga nagmuklat si Cathy. Makadali nga nanghulonghulong. Kag sang masiplatan sa unahan nila ang isa ka depasahero nga dyep liningi si Rex. “Sunda lang inang’ dyep.” Ma-left turn sila. Nahibal-an ini ni Rex. Ang dyep nga ginapasundan sa iya ni Cathy biyahe nga BelAir-Washington. Maliko ini sa Pasong Tamo bag-o magliko patuo pakadto sa Washington.

36

Apang indi Washington Street ang napinsaran ni Rex nga diretsuhan nila. Naisip niya nga basi sa Makati Cinema sila mapadulong. Gani dinuonan niya ang gasolinador bangod malayo pa ang Makati Square. Hinali ang pagbalikid sa iya ni Cathy. “Menor na. Sundan naton inang dyep pa-Washington,” pagkahambal kinuha ni Cathy ang dala nga bag. Binuksan ini. Kinuha ang make-up kit. Nag-areglo sang nawong. Nagkido na lamang sing abaga si Rex. Bag-o sila makaabot sa Washington Street nakatapos na retouch sang iya make-up si Cathy. “How do I look?” Nagpa-cute pa. Kag sang mamalintak si Rex nagyuhom si Cathy. “Turn left… Then right,” hambal pa niya sang ara na sila sa kanto sang Washington. More or less napakutpakot na ni Rex ang ila padulongan. Kaina nagsuhot sa isip niya nga sa Makati Pension House ang ila padulong sang mabatian kay Cathy ang Washington Street. Pero sang pawala ang sumonod nga direksyon kag ginsundan pa gid sing patuo daw nakabatyag sia sing kahuya. Malain bala kon nag-isip sia nga agdahon sia ni Cathy sa Pension House? Ini ang bawibawi niya. Pero indi sa Pension House ang padulong. Basi sa isa sa mga townhouses sa Washington area. Apang indi lang gali townhouse ang ila kadtuan. Pag-abot nila sa tadlong sang Citiland Condominium sinenyasan sia ni Cathy nga pasudlon ang kotse. Nabalikid niya sing may katingala si Cathy. Apang nagyuhom lang sing halangpon ang dalaga. SA Golden Opportunity Systems nakakursiong si Mrs. Jane Montero. “Sa gwa siling mo kag may kaupod nga babaye?” “Y-yes, Mam.” Daw kinulbaan si Zeny sang makita nga nagkurisong si Mrs. Montero. Naisip nga naakig ini bangod nakadalin-as sia sa pagsugid sing matuod kon diin si Rex. Kag bangod sini nakabatyag sia sing kahuya sa pamatan-on bangod wala niya ini mahinakpan. “B-basi kliyente, Mam,” palagas niya. “Tell him to see me pag-abot niya.” Nagpakido sing abaga si Mrs. Montero kag tultolon ang kaugalingon nga kwarto. Nabilin si Zeny nga ginasundan sang panulok ang ama. Nahunahona niya nga akig ini bangod wala man lang magtango pagtalikod. Ako naugot man, daw ipalagas ni Zeny kay Mrs. Montero. “HOW do you like this unit?” Daw nagadalamguhanon si Cathy samtang daw indi ayawan sa paghikaphikap sang mga furnishing sang unit nga ila ginsudlan sa Citiland Condominium. “Indi man magpaulihi sa Galleria Suites, indi bala?” Wala magsabat si Rex. Ginatulok lang niya ang dalaga. Wala gani sia magpungko. Nagatindog lang sia nga pasandig sa pwertahan. Indi maghilituhog ang iya kaisipan. Daw indi niya mahangpan kon ngaa ari sia karon kag kaupod pa sining babaye nga wala man sing kaangtanan sa Golden Opportunity Systems. Ginakabig niya nga wala sing kaangtanan sa kompanya bangod daw wala naman sing gana nga padayunon ang application. Makalilibog matuod nga kaupod niya si Cathy karon. Karon nga office hours pa. Binalikid ni Cathy ang pamatan-on sang wala sia sing nabatian nga reaction. Kumonot ang agtang ni Cathy. “Hey, what’s wrong?” Nakapisik si Rex. Pilit nga ginpanayanaya ang guya kag magtikang palapit sa dalaga. Sang makatupad ginpalibot ang panulok nga daw nagapangita sing madayaw. “Class man, ano?” Inuyatan pa ni Cathy ang butkon ni Rex.

37

Tumango lang si Rex. Pero sa iya isip daw isiling niya nga ordinaryo lang ini. Ordinaryo nga mahimo sang kwarta. Kag sa katulad niya nga daku ang ginakita, nangin ordinaryo lang ini bangod naanad sia sa katulad sini nga mga lugar. “Pwede na ayhan ini?” matiuntion nahambal ni Cathy. “Kuhaon mo?” Kumadlaw si Cathy. “Diskumpiyado ka gid nga makakuha ako sing unit diri, ha. Syempre indi ako makasarang. Wala pa ako sing kwarta. Wala pa gani sing trabaho.” “E…” “Indi na pagdayuna. Nahibal-an ko na ang ginaisip mo. Kag sabton ko dayon ang ipamangkot mo. Una, indi ako ang mabakal sini nga unit. Kay siling ko na indi ako makasarang. Ang unit nga ini ginpatan-aw lang sa akon… kon maluyagan ko kuno.” “Ni Mister Montero. Si Mister Montero ang ginatumod mo,” dahu ni Rex. Nagsampok ang iya mga kilay. “Ngaa daw akig ka gid?” Nagyambi si Cathy. Kuno daw nagasunggod. “Wala sing rason nga maakig ako, indi bala?” Pero ang hinakit indi malipod ni Rex. Madugay nga tinulok ni Cathy sa mata si Rex. Daw ginabasa ang matuod nga balatyagon sang pamatan-on. Ang panulok sang dalaga daw nagapahangop. Pero sa panan-aw sang ulitawo daw nagapakitluoy ini. Kag natandog ang balatyagon ni Rex. Daw hakson gani niya ang dalaga. Mahinay nga nagkadlaw si Rex. Mahinay man nga pinikpik sa abaga ang dalaga. “Sige, padayuna ang ginahambal mo.” Nagginhawa anay sing malawig si Cathy. “Actually, ginpatan-aw na niya sa akon ang unit nga ini. Basi kuno magustohan ko.” Samtang ginahambal ini ni Cathy nagapin-ot ang dughan ni Rex. Todas na. Adyos na gugma. Daw namuypoy na ang siko sang ulitawo. “Sang makita ko ini… indi ko mahibal-an kon ano ang batyagon. Nahalawhaw ako. Pamatyag ko daw natuman na ang akon dalamguhanon.” “Ginsiling mo nga nagustohan mo? Siguro indi na kinahanglan nga isiling mo sa iya. Nakita man siguro niya sa reaction mo… nga nagustohan mo.” “Ipokrita ako kon indi ko pag-isugid ang matuod,” dahu sang dalaga. Patay na, singgit sang kasingkasing ni Rex. “Baklon kuno niya.” “Makaangkon ka sing kaugalingon nga unit. Baklan ka ni Mister Montero. Ini ang inyo mangin love nest,” daw kumod lamang ang pagmitlang ni Rex. “Indi mo na kinahanglan mag-obra. Indi mo na ako kinahanglan…”

XV

38

“G

INHANDOM ko ang katulad sini nga pangabuhi. Nga makapuyo ako sa katulad sini,” nagautol-utol ang tingog ni Cathy. “Wala naman sing problema, indi bala? Ano pa ang ginapaligban mo?” Indi matago nga daw naugot si Rex. “Indi gid man ako tuman ka desperada, a,” sa tingog ni Cathy ginapabatyag niya sa pamatan-on nga nasaktan sia. “That’s why nakig-appointment ako sa imo. Nga wala mo man gin-ulpot.” “You mean?” “Indi bala siling ko sadto sa imo nga importante ang ihambal ko? Actually luyag ko nga mangayo sang imo payo. Pero you did not see me. Naghulat ako pero wala ka nagabot. Tubtob…” “Tubtob nagkitaay kamo?” Daw liwaton ni Rex ang ginhambal. Daw gusto isiling nga hungod nga nagkitaay ang duha sa Shangrila. Pero ginbanabana niya nga indi na kinahanglan palalaon pa ang sitwasyon. Tumango si Cathy. Nakagat ang mga bibig. “Nahibal-an ko kon ano ang nahunahona mo. Nga may natabo sa amon sa Robinson’s…” Ano pa? igong sang dughan ni Rex. “Wala sing natabo. Kag indi ko gusto nga may matabo. Wala ko ato mahandai. Kuntani nalikawan ko ang pag-upod didto kon…” Kag naghibubon-ot si Cathy. Tinulok sing hantop si Rex. Nahangpan gilayon ni Rex ang buot silingon ni Cathy. Bangod wala sia nag-ulpot sa ila hinambalan kon ngaa nagsubong sadto. Kag nakunsensya ang pamatan-on. “Ang gusto ko lang naman nga may magpayo sa akon…” Nagdalom na gid ang paghibubon-ot ni Cathy. “Although nagapati man ako sa kaugalingon ko nga desisyon pero, honestly, mas maayo gid kon may makatugda nga ginapatihan ko… like you…” Wala na makatingog si Rex pero nagsako ang kubakoba sang iya dughan. Daw nagapalanghugot ang iya guya. Siguro bangod sa tuhay nga balatyagon nga nag-inakop sa iya. Madugay nga ginhimutaran sang pamatan-on ang daw nagapakitluoy nga nawong sang babaye. Nga samtang nagadugay nakita ni Rex nga nagalutaw ang pagkainosente sini. Hapaw lang gali ang makita nga confidence sa guya nga ina, napainuino ni Rex. Siguro bangod sa pinabutyag sang dalaga. Pumisngo si Cathy. “Makahuloya, ‘no?” “A-ang diin?” Nakatiso si Rex. “Ang ginahimo ko.” Nagduko si Cathy. Sang ulihi tinultol ang sopa. Pumongko nga nagadukuon gihapon. Sumonod man si Rex kag pumongko sa tupad sang dalaga. Nagduko man sia. Ginpalaw-it ang mga tudlo sang duha ka kamot kag itukod ang mga siko sa duha ka tuhod. Nagginhawa sing madalom. “Ina man ang ginakatingalahan ko sa imo, Cathy. Ambot ko husto isiling nga weird ka. Pero natanhagaan ako sa imo.” Nakatungkaaw si Cathy. Bumalikid man diri si Rex. Apang madali man ginbawi ang panulok. “It seems you’re not sure of what you’re doing. Makalilibog ka. Kag frankly, nagapalibog ako. Affected ako katama.” Madugay nga wala makatingog si Cathy. Ginapanilagan ang hulag sang pamatan-on. Ginatungkad kon ano ang tunay nga balatyagon sa ginahambal sini. “Hinali ka na lang nga nag-abot sa akon kabuhi. Pero nabatyagan ko nga involved na ako sa imo… Very much involved.” Kag pilit nga lumamho si Rex.

39

“R-Rex, tell me… May feeling ka bala sa akon?” nahambal sang ulihi ni Cathy. “What do you think?” Ginbalikid sang pamatan-on si Cathy. Lumongolungo lamang si Cathy. Ginbawi ang panulok sa ulitawo. “Corny na kon mag-inamorata pa ako, Cathy. Sa edad ko… sa tindog ko… mangin corny na ang magsagi hambal natungod sa birds and bees.” Wala gihapon magsugpon si Cathy. “Sang una ko ikaw nga makita nasiling ko sa kaugalingon. Nag-abot na gid man ang tion. Nga abi ko ikaw kag ako…” Mas madalom ang pagginhawa nga ginbuy-an ni Rex. “Dalamguhanon man bala ina?” natuaw gid man ni Cathy. “No… Ikaw lang ang nagadamgo, Cathy. Kag indi ko matungkad kon ano nga klase sang damgo ang padayon mo ginahulagan.” “Pati ako indi man makahangop,” daw dala sang palangluya ang tingog sang dalaga. “Ayhan bangod sining damgo… sining handom… Kon isa lang ina. Ambot, indi ko mahangpan ang kaugalingon.” Liwat nga nagginhawa sing madalom si Rex. Matiuntion… “A-ano ang nabatyagan mo para sa akon?” Ginlingi sang ulitawo ang dalaga. Luyag makita kon ano ang reaksyon ni Cathy. “Madamo,” daw wala sing ano man nga balos sang dalaga. “Sadto pa nabatyagan ko nga mabuot ka. Kag nahamuot ako sa imo. Masaligan ka. Ina gani kon ngaa nagasalig ako sa imo.” “A-ano pa?” Ginapaabut-abot ni Rex nga mabatian ang ginahutik sang iya kasingkasing. “Ano pa bala? A… madinumdomon ka… maayo nga abyan…” “A-ang buot ko silingon kon may… may pagtamod ka sa akon,” daw halos matapos ni Rex ang ginhambal. Gindunganan ini sang pagkurog sang iya mga tuhod. Pumokwat si Cathy. Madugay nga wala magtingog. Gintulok lamang niya sing maturisok ang ulitawo. Apang wala magbag-o ang duag sang iya nawong. Tuhay ini sa ginapaabot ni Rex. Ang dumdom niya nga mag-blush ang dalaga. Naghinulokan lang ini. “Wala ka nagalahog?” Nakaginhawa sing malawig si Rex. “My God, Cathy. Magsunodsunod bala ako sa imo kon nagalahog lang ako?” Guminhawa man sing malawig si Cathy. Pagkatapos pinalibot ang panulok sa kabugosan sang suite. Naglungolungo. “Indi ka magpati nga I love you?” Hinali nga nakaptan ni Cathy ang kamot ni Rex. Tinulok ini sang mga mata nga daw nagapaangga samtang nagakurog ang mga bibig nga hagyo nakabuka. Hagyo man nga dumoko si Rex. Wala mapunggi ang tulod sang balatyagon sa daw nagapangagda nga bibig ni Cathy. Apang umantad ang dalaga. Tinakpan sang duha ka tudlo ang bibig sang ulitawo. “Salamat, Rex. I can feel you really love me,” daw nagaingos nga pabutyag ni Cathy. Kinuha ang mga tudlo sa bibig sang ulitawo kag ginduon sa iya mga bibig. Apang wala maumpawi ang silabo sang balatyagon ni Rex. Maabtik nga nahakos niya si Cathy. Nakapulok si Cathy apang nakadapat na ang mga bibig sang ulitawo sa iya mga bibig. Madugay nga nagdapatay. Sang buy-an sia ni Rex pareho sila nga nagahangos. “K-kon gusto mo ang unit nga ini bayaran ko para sa imo.” Wala magsabat si Cathy. Nagduko lamang.

40

“Did you hear me? Mangin imo gihapon ang unit nga ini. Luyag ko ipakita sa imo nga gastuhan ko man ikaw pero indi lamang bangod sa lust kundi bangod sa nabatyagan ko sa akon dughan.” Ginhulohapohap ni Rex ang buhok sang dalaga. “I love you , Cathy.” PILA ka adlaw nga malipayon si Rex. Pila man ka adlaw nga wala sila magkitaay ni Dan Montero. Madugay man nga wala magtawag ang tigulang. Kag labi ini ginkalipay ni Rex. Sa hunahona niya makalikaw na sia sa iya amo. Indi na sia madalahig pa sa kon ano nga plano ni Mr. Montero. Nagayuhom pa si Rex sang itum-ok ang intercom. Daw nagakanta ang tingog ni Zeny sang magsabat. Pila man ka adlaw nga masinadyahon si Zeny bangod maalikaya ang panghulag sang iya boss. Matiuntion sumolod si Zeny. Nagpa-cute pa bag-o magpalapit kay Rex. Nakalamho man ang pamatan-on. “Anything, Sir?” “Palihog siling kay Rod nga may ipalakat ako sa iya.” “Bakasyon si Rod, Sir, a.” Nakakunot ang agtang ni Rex. “Wala ako ‘kahibalo sina, a.” “May importante kuno nga ipaobra sa iya si Mr. Montero. Ginpasugtan man sia ni Mrs. Montero.” Labi nagkunot ang agtang ni Rex. Gilayon sumohot sa iya kaisipan ang hambal sa iya sadto ni Mr. Montero nga mapatindog ini sing kaugalingon nga kompanya. Kag sia ang madumala pero namalibad sia. Kon amo si Rod ang kuhaon ni Mr. Montero. Daw kinulbaan si Rex. Nadumdoman niya si Cathy. “Zeny, please check the status of unit 21, Citiland Condominium.” Daw natingala man sa hulag sang iya boss dalidali nga nagtuman si Zeny. Nabilin si Rex nga madalom ang painuino. Matiuntion liwat umolhot si Zeny. “Sir, sold na kuno ang unit 21. Kahapon lang nabayran.” Daw lupok ini sa palamatin-an ni Rex.

XVI

N

AGKUROG ang bug-os nga lawas ni Rex sa nabatian kay Zeny. Daw kandila sia nga naupos. Namula ang iya mga mata. Daw mahibi. “S-sir?” Natublag si Zeny. “Anything wrong?” Dalidali sia nga nagpalapit sa pamatan-on kag hikapon ang kamot sini. Wala sing reaksyon si Rex. Daw nadulaan sia sang tanan niya nga kusog. Ang nabilin niya nga kusog gingamit na lamang niya sa pagpugong nga indi makatulo ang iya mga luha. “C-coffee?” Umolong-ulong si Rex. Linikaw ang guya agod indi matampad sa sekretarya ang mga luha nga amat nagakanaw sa iya mga mata. “I-it’s alright, Zeny. Pinilit ni Rex papagsikon ang iya tingog. “You may go now.” Nabalaka man napilitan maggwa si Zeny. Pero nagabulobalikid sia sa ulitawo.

41

DAW ara sa panganod ang pamatyag ni Rod pagsulod gid niya sa suite ni Mr. Montero. Tama kasulhay sang iya pamatyag sa maligwa kag moderno nga kwarto nga karon lang niya nasudlan. Madugay sia nga naurongan sa daku nga pagdayaw. Nakayuhom si Mr. Montero paggwa niya sa iya hulot sang makita si Rod nga indi matago ang pagkahalawhaw sa luxury sang suite. Maabtik sia nga pumalapit kay Rod nga wala gid makamutik bangod wala sing gahod ang pagtupa sang iya mga tiil sa malum-ok kag madamol nga carpet. “How do you like my suite?” Nakapisik si Rod. Daw nahuya nga ginbawi ang panulok sa ginkawilihan kaina. “Okay man bala diri?” Pinikpik ni Mr. Montero ang abaga ni Rod. Pagkatapos pumalapit sa built-in bar kag nagkuha sing whisky. “Great!” halos natusngaw ni Rod. “In a matter of months pwede ka man makaangkon sini,” maduon ang pagmitlang ni Mr. Montero. Nagatigis na sia sing whisky sa duha ka baso. “Karon nga natigayon mo na ang mga papeles sang bag-o naton nga kompanya… as I’m very sure magadul-ong sa aton sing daku nga kwarta. On the rocks?” sinugponan ini sing pamangkot samtang ginasenyas ang isa ka baso nga may unod na nga whisky. Si Rod na ang nagkuha sing ice kag isulod sa iya baso. Pamatyag niya daw daku na sia nga tawo. Sang makapungko sa sopa si Mr. Montero daw nadula ang iya pangalag-ag nga pumongko man sa kaatubang nga siya. “I won’t say thanks sa pagtigayon mo sang papers, Rod. Para ini sa aton tanan. For you and me.” Nagsako ang pitik sang tagipusuon ni Rod. Naglabi pa gid bangod sa kainit nga nabatyagan niya sa nainom nga stateside nga whisky. “And you will run the operations.” Nakanganga ang baba ni Rod. Pero wala sing tinaga nga nagkawas bangod sa tuman nga kakibot. “Let’s toast to that!” Gin-alsa ni Dan Montero ang iya baso kag isantik sa baso ni Rod nga wala pa sini maalsa. Napilitan ang pamatan-on nga alsahon ang iya baso kag gindunganan sa paglag-ok si Dan Montero. SANG masunod nga aga ginkakibot ni Rex ang ginpahibalo sa iya ni Mrs. Montero. Yara sia sa kwarto sang iya boss. “Wala bala sia sing ginsiling sa imo kon ngaa ma-resign sia, Rex?” “Wala, Mam. Sa imo ko na lang gani nahibal-an nga ma-resign sia.” Daw indi makapati si Rex nga nag-file na sing resignation letter si Rod. Pero naisip niya gilayon nga ang kabangdanan sining hinali nga resignation sang iya assistant amo ang ginpalakat diri ni Mr. Montero. Pero wala sia magbungat sini kay Mrs. Montero. Indi niya gusto nga ipaalinton sa babaye ang iya haumhaom lamang. “He is a good hardworking young man, Rex. I’m sure he’ll be a great loss to Golden Opportunity Systems.” “G-gusto mo nga hambalon ko sia, Mam?” Sang magbalik sa iya kwarto si Rex naabtan niya nga didto si Rod. Daw indi ini makatulok sa iya sing tampad. Bisan ang pagyuhom sa iya daw pilit lamang agod mahinago ang guilt. “Is it true, Rod?” una nabungat ni Rex. Pumongko sia sa bibi sang iya lamesa. Paatubang kay Rod nga nagapungko sa sopa. “I-I’m sorry, Sir,” sabat ni Rod. “Wala ko man ginpaabot nga mangin hinali ang pag-resign ko.”

42

“Bangod bala sadtong ginpalakat kuno sa imo ni Mr. Montero?” Wala gilayon makasabat si Rod. Labi lamang sia nga nagduko. “Okay lang. Wala naman sing diperensya kon ginkuha ka niya. Sin-o lang bala ang wala nagahingamo sing personal upliftment? Nahibal-an ko nga you deserve naman, e.” Pinalapitan ni Rex si Rod kag pinikpik sa abaga. “Ang masiling ko lang nga maghalong ka on your way up. Mabudlay na nga mabutang ka sa ital-ital nga kahimtangan.” Tumangotango si Rod. Nagyuhom. “That’s why nakigkita gid ako sa imo before leaving. Kag luyag ko ikaw pasalamatan sa mga nabulig mo sa akon. Especially sa pagpasulod mo diri sa akon.” “Okay lang.” Liwat pinikpik ni Rex si Rod. “Pero may pabor lang ako nga gusto pangabayon, Rod. Basi siling ko kon may nahibaluan ka parte sa unit 21 sang Citiland Condominium.” Daw nakibot nga natulok ni Rod si Rex. “Kursonada mo gali atong unit?” Lumamho si Rex. Paghinago ini sa tunay nga kabangdanan kon ngaa napamagkot niya si Rod bahin diri. “Kuntani… No other choice kay amo na man lang atong unit nga nabilin sang maginquire ako.” Nakapanagutsot si Rod. “Demalas ka, Sir. Naunahan ka. Ginpabayran na ato sa akon ni Mr. Montero.” “Hmm. Investments, ha?” “Pagbuhin sa nagasulobra nga kwarta.” Kumadlaw pa si Rod. “Para abi ato sa iya other woman.” Other woman! Daw pinitik ang dulonggan ni Rex. Nadumdoman niya si Cathy. “Kag indi lang basta other woman nga ginabaklan sing condo unit. Stockholder man sia sang korporasyon.” Nahalawhaw si Rex. Stockholder na sang korporasyon si Cathy! Luyag niya makasiguro. Kon matuod matangla na lang sia diri. O, Cathy. “Who’s she?” Tumalikod si Rex agod indi makita ni Rod ang pagpalanghugot sang iya kaugatan. “Wala ko pa sia makita pero I know her name. Nag-apply gani kuno ini diri sadto.” Wala na sing liwan! Cathy! daw mawangal si Rex. Daw ipusdak niya ang kaugalingon sa ibabaw sang iya lamesa. Dira niya luyag ipusdak ang kaugalingon agod mabatyagan niya ang pagrinagamak sang kristal nga nahapin sa lamesa. Luyag niya ini agod mabatyagan niya nga daw nagragamak man ang iya kalawasan. Nagpin-ot ang pagginhawa ni Rex. Tumindog sia kag magpalapit sa bintana. Liniso ang venetian blind. Kag sang mabuksan pinalagaw ang panulok sa gwa. Daw ginapamatyag nga nagalayanglayang ang kaugalingon sa gwa “E, Sir… thanks again.” Tumindog si Rod. Pumalapit kay Rex. “I’ll always be in contact. Kag basi makapamasyar ka man sa mangin opisina ko…” May ginkuot sia sa iya bulsa. “Ari ang calling card ko.” Ginbutang ini sa lamesa ni Rex. Kag matapos mapisil sing hugot ang kamot sang anay boss dalidali sia nga naggwa. AGA pa nagbugtaw si Cathy. Mapagsik ang iya pangisaykisay. Tinamdan niya ang kaugalingon sa espeho. Wala sia makapanghusay pero wala ini makatago sang iya katahom. Bisan sia nakadayaw man sa kaugalingon. Karon lang niya nakita ang kabugosan sang iya lawas sa tuman kadako nga espeho sa iya kwarto. Tuman gid ang iya kasadya. Pumalapit pa gid sia sa espeho. Hinikap ang bahin nga tupong sa iya guya. Daw tuyo pikniton.

43

“Ina ang swerte mo bangod ginagamit mo sing husto ang imo utok,” hambal niya sa kaugalingon. “Kag umpisa pa lang ini sang tanan nga maabot pa, Catherine. Wala sing makaupang sa katuyoan mo nga ina.” Nadula ang yuhom sa iya mga bibig. Pumagot. Makadali nga hinimutaran ni Cathy ang kaugalingon. Sang makabatyag sia sing katugnaw bangod manipis nga negligee ang ginasuot, dalidali nga kinuha ang bathrobe sa cabinet. Sinuksok ini kag magpadulong sa pwertahan. Apang wala madayon ang pagbukas ni Cathy sang magragingring ang telepono sa lamesita malapit sa iya hiligdaan. Nagakurisong nga bumalik sia kag dawhaton ang telepono. Pasapayan nga nag-hello. May humambal sa pihak nga linya. Ginkakibot ini ni Cathy. Nagkubakoba ang iya dughan. Si Rex ang nagatawag. Kag aga pa hubog na.

XVII

“GOOD MORNING…” sulit sa pihak nga linya. Nangurog ang kamot ni Cathy. Bumoka ang iya baba pero wala sing naggwa nga tingog. “Is this 812-0656?” sa pihak nga linya gihapon. “W-wrong number,” nabungat gid man ni Cathy. Pero wala niya ginbutang ang telepono. “Wait!” nagdako ang tingog ni Rex. “C-Cathy…” “R-Rex… you’re drunk.” “Nakainom lang,” nabatian pa ni Cathy nga naglamho si Rex. “Indi ako makatulog gani… ari, nagtulotam-id.” “Tulotam-id lang tubtob mag-aga?” Medyo nagtawhay na ang balatyagon ni Cathy. “By the way, nakatawag ka?” “Gusto ko mahambal si Mr. Montero,” balibad ni Rex. May sumontok sa balatyagon ni Cathy. “Ngaa diri mo pangitaon?” “Nagtawag ako sa iya suite sa Robinson’s Tower… wala sia. Wala man sia sa ila balay.” “So, diri mo sia ginahunahona nga makontak?” Nagpilirot ang mga mata ni Cathy. Hinali nagpaang ang iya pamatyag. “N-no!” Wala magtingog si Cathy. Guminhawa sia sing malawig. Naugot. Nabatyagan ini ni Rex sa pihak nga linya. “Kag paano mo mapaathag ang pagtawag mo nga ini diri?” may lamod nga bugrot ang panghambal ni Cathy. “Siguro ginapat-od mo kon ari gid man ako, no?” Wala makasabat si Rex sa pihak nga linya. Guminhawa lang ini sing madalom. Sinundan ini sing sido. Nabatian ini ni Cathy. “Indi ka na magbutig. Nahibal-an mo na nga nakuha ko na ang unit nga ini. Nakasugid sa akon ang administrator nga nagtawag diri ang sekretarya mo.” Sa iya nahamtangan daw nadula ang kalingin sang ulo ni Rex. Nagaugtom sia. Daw gusto isiling nga sala ang ginhambal ni Cathy. Nga indi matuod nga ini ang nakakuha

44

sang unit kundi si Dan Montero. Kag nagaestar lamang dira ang babaye. Nga ayhan panalagsa nga kaupod ni Dan Montero. Pero nagpabilin nga malinong si Rex. Ginahulat na lang kon ano pa ang ihambal sang dalaga. “Well?” si Cathy. “Ano pa ang gusto mo mahibal-an?” “W-wala na siguro,” malagday ang pangmitlang ni Rex. “Nakasugilanonay kami ni Rod. Nasugid niya sa akon pati na ang bag-o ninyo nga kompanya.” Gintunog ni Rex ang pagmitlang sang ninyo. Daw sinuntok si Cathy. Pero wala na sia magpahilom sa iya tingog. “Well, satisfied ka na? Maligo pa ako.” “Good morning, Cathy. Hope you’ll have a nice day.” Pagkatapos nabatian ni Cathy ang lagtik sang telepono. Madugay kag makahulag si Cathy. Ang nabatyagan kaina nga kapaang nagpalingin sang iya ulo. Karon nabatyagan niya nga indi paligo ang gusto niya kundi magbalik sa hiligdaan. Daw gusto niya magbarikutot kag putson sing habol ang iya ulo. Wala na magdiretso sa banyo si Cathy. Naghigda sia liwat. Indi maghilituhog ang iya kaisipan. Pumiyong sia. Pilit ginabalikan ang hitabo sa probinsya nga nangin kabangdanan kon ngaa ari sia karon sa Manila indi lamang sa pagpangita sing trabaho kundi pagtuman sang pangako sa iloy. Bisan pa nga ang katumanan sang iya pangako paglalis sa kagustohan sang pinalangga niya nga iloy. “A-anak… kon ano man ang ginbuko mo indi na pagdayuna,” ginaaningal pa niya ang hambal sadto sang iloy. “Madugay ko na sia napatawad.” Umobo ini. Inatake sing barukoy. “Nahimo mo sia patawaron sa pihak sang ginhimo niya sa imo? Sa aton?” Daw indi sia sadto magpatubaring. Puno sing kaluoy nga ginhimutaran ang lupyak nga guya sang iloy. Daw kadali lang nga naghagos ang panglawason sang iloy bangod sa tuman nga trabaho. Lamang mapatapos sia sa pag-eskwela. “Nakaligad na ato, Anak. Nalubong ko na sa limot.” “Nagpali man ang pilas nga gintuga sang iya pagtraidor pero pat-od ko nga nagapabilin gihapon ang pinalian, Mama,” puis niya. “Kon napatawad ko si Jane… dapat mapatawad mo man sia, Anak.” Umogtom lamang sia sadto. Wala gid magtahaw ang ginahuptan nga kaalipungot sa dughan. “Bisan si Rodante napatawad ko man…” “Ang wala huya nga ato,” halos kumod lamang ang napautwas niya. “Pila ka tuig nga gin-antos mo ang tanan mapadako kag mapaeskwela mo lamang ako. Pila bala ka beses nga dapat ari sia sa aton luyo agod tungdan ang iya obligasyon? Pero diin sia?” “Kalimti na lang sila, Anak,” hungaw na ang tingog sang iloy. Nahanusbo sia bangod sa pagpakatig-a sang anak. “Indi maayo nga tubtob san-o magtanom kita sing aligutgot sa ila.” “Naluoy abi ako sa imo, Mama.” Tumolo ang iya mga luha. Pilit nga nagyuhom si Cecil. Pilit nga pinasadya ang nawong. “Nahibal-an ko, Anak. BUMANGON si Cathy. Binuksan ang hand bag nga natungtong sa ibabaw sang drawer. May kinuha. Isa ka diutay nga kahunkahon. Malus-aw na ang kolor sini nga pula bangod sa kadugayon. Binuksan. Kinuha ang nasulod nga gold ring. May daku ini nga tampok. Brilyante. Mahinalungon nga ginsuksok sa iya tudlo. Hinimutaran sing maayo. Matuod madugay nga wala ginagamit pero nagaidlak gihapon. Daw idlak sang yuhom sang iloy

45

sadtong mabaskog pa. Tubtob nag-amat lus-aw ang idlak sang mga yuhom sang magmasakit... nga ginbangdan sang maaga nga kamatayon. Masinulob-on nga hinukas ni Cathy ang singsing. Mahinalungon nga binalik sa kahunkahon. Dapat niya halungan ang nabilin nga handumanan sang iloy. NAGALAMBIRAN si Dan Montero sa malum-ok nga sopa sang iya suite sa Robinson’s Tower sang magsampot si Rod. Nakabata pa si Dan Montero. Bag-o lang sia makabugtaw apang may ginauyatan na nga kopa sang alak. “Ginapatawag mo kuno ako?” pamangkot ni Rod matapos maka-good morning. Pumongko sia sa isa ka siya paatubang sa iya boss. “Luyag ko kamustahon ang first few days sang aton operation.” Sinenyas ni Dan Montero ang kamot sa bar. Apang lumongo si Rod. Pilit ang yuhom. Indi mag-inom bangod aga pa kaayo. “Medyo okey na ang dalagan. Madamo na ako sing nakontak nga mga placement agencies. Pati mga dance centers. Okey man sila. Basta fair dealing lang.” “Good!” Sumanag ang guya ni Dan Montero. “By the way, kamusta sa Citiland Condominium? Wala bala sia sing kulang didto?” “Fully furnished na. So far wala pa man sing ginapadugang si Miss Imperial. So I presumed kumpleto na ang iya kinahanglanon.” “Good. Just do the best you can para sa kompanya.” Tumindog si Dan Montero. Patimaan nga tapos na ang inughambal kay Rod. Dayon man tindog ni Rod agod magpaalam. “By the way, pa’bal-a ako gilayon kon makakontak na ang aton Japanese connection. Luyag ko nga ma-accomodate sila sing husto.” Tumango si Rod kag magpaalam. SA Golden Opportunity Systems daw indi mapahamtang si Rex. Makapila sia magsala sa iya trabaho. Naham-ot gani si Zeny bangod ang ginapirmahan sa papeles ngalan ni Mrs. Jane Montero. Sa pila ka oras niya nga trabaho makapila man sia magsayop sa ginapirmahan. Makapila man mag-ilis-ilis type si Zeny. Tubtob namutikan ni Mrs. Montero ang indi pagkahamtang ni Rex. Gani pinatawag niya ang pamatan-on. “Kon gusto mo pwede ka mag-day off subong, Rex.” Nagyuhom si Jane Montero. “Panan-aw ko sa imo daw nagatus-on sang kalibutan.” “I-I’m sorry, Mam. Siguro wala lang ako sa kundisyon. Nag-take na ako sing bulong. Basi madula man ini dugaydogay.” “No. Mag-day off ka na lang. Anyway wala gid man sing daku nga problema subong. Maayo ina nga makapahuway ka sing husto. Or better still, pakonsulta ka anay.” Guminhawa na lang sing malawig si Rex. “T-thank you, Mam.” Tumalikod na si Rex. “Don’t worry, Rex. Nahangpan ko kon ngaa.” Nakabalikid si Rex. Nagayuhom si Jane Montero. “Makapasakit gid man sa dughan ang gugma,” sinundan ini sing kadlaw. Labi nagsakit ang dughan ni Rex.

XVIII

46

N

AGALUNGO si Rex sang maggwa sia sa kwarto ni Mrs. Montero. Daw mapikon sia sa lahog ni Jane pero nahibal-an man niya nga matuod ang ginsiling sini. Guminhawa na lang sia sing malawig kag tuhoyon ang kaugalingon nga hulot. Sa gwa naagyan niya si Zeny nga nagayuhom. Nagapanunlog ang yuhom sang sekretarya. Apang madali man ini nga napanas sang magkurinot ang agtang ni Rex. Pumakido na lang ini sang abaga kag binalikan ang ginahikot. Sang makasulod na si Rex sa kwarto sini umontat naman si Zeny sa iya ginaobra. Pinatungod ang panulok sa kwarto sang pamatan-on. Nagkunot ang iya nawong. “O, ngaa daw sakit tulok mo sa kwarto ni Boss?” nagayuhom nga pamangkot ni Mon nga wala mamutiki ni Zeny ang pagsampot. “Basi mabilwa ang pwertahan,” dugang pa nga lahog. Kumosmod lamang si Zeny. Pinataliwis ang mga bibig. “Hinugay na, Zeny. ‘Bal-an ko na kon ngaa nagasubong ka sina.” Labi tumaliwis ang bibig ni Zeny. “May pitikmingaw ka kay Boss.” Maragumo ang kadlaw ni Mon. Isa ka plastic paper weight ang nadakop ni Zeny kag hinali hinaboy kay Mon. Pero nahandaan ini sang ulitawo gani gilayon man niya nasalo bag-o makatupa sa iya. Nauntat ang kaladlawon ni Mon. “Sa akon mo tani ipatungod ang imo pitikmingaw.” Seryuso na si Mon. “Mas bagay ako sa imo.” Wala na magtingog si Zeny. Apang labi naghugot ang pagsampok sang iya mga kilay. Hinabuyan pa niya sing masakit nga panulok si Mon bag-o ibalhin ang atensyon sa ulobrahon sa iya lamesa. Nagakadlaw nga pumadayon na lang si Mon sa kwarto sang iya boss. “Pareho kamo sang amo mo!” wala mapunggi nga palagas sa iya ni Zeny. Nagapanampuay si Rex sang magsulod si Mon. Nagapalamula ini bisan pa nakita ni Mon nga maluya ang abyan. “May lagnat ka siguro,” natuaw ni Mon nga dayon palapitan ang abyan kag hikapon sa liog. “Siling ko na gid. May lagnat ka. Dali na… agod makaagi kita sa doktor.” Tumindog man si Rex. “Indi na siguro kinahanglan ang doktor. Pahuway lang siguro ang kinahanglan. Tara na.” Kag nagpauna na sia gwa sa pwertahan. Sang makahalin sanday Rex ginpatawag ni Mrs. Montero si Zeny. Ginkatingala ini ni Zeny bangod karon lang sia ginpatawag ni Mrs. Montero. Sa masami kon may kinahanglan ini si Connie ang ginatawag. Seryuso si Mrs. Montero sang pagsulod gid ni Zeny sa opisina sini. Nakabatyag gilayon sing katahap si Zeny. “I want an honest answer to a personal question, Zeny.” Nadugangan ang katahap ni Zeny. Pero gintinguhaan niya nga indi magpamutik. “B-bahin diin, Mam?” “Bahin kay Mr. Sevilla.” Kumonot ang agtang ni Zeny. Nadula ang iya katahap. “Ano ang bahin sa iya, Mam?” “Siguro namutikan mo man ang iya mga hulag these past days. Bangod sa babaye… woman’s intuition ko.” Nakaduko si Zeny. Kon mahimo pa lang indi niya gusto nga mahambalan ang bahin diri. May bahin sa iya tagipusuon nga matuhil tagsa mahambalan ang natungod sa ginabatyag sang iya boss. “May nahibal-an ka diri, indi bala?”

47

Nakapukwat si Zeny. Nagsalangisag. Nakayuhom si Mrs. Montero. “Don’t worry, Zeny. Ang gusto ko lang naman nga makabulig. Indi ko gusto nga may kaupod diri nga ginabudlayan… labi na gid sa problema sa kasingkasing.” Hilabtera! Pero wala magtingog si Zeny. Ang paghunahona nga tsismosa ang ila boss nakabuhin sang iya katahap. Nakayuhom sia. “Personal ini pero siguro may katarungan ako maghilabot. Kon nagaapekto naman ini sa performance sang empleyado ko,” daw paghingapin ini sa wala natuaw nga reklamo ni Zeny. Wala sa bungog nga nakatangutango si Zeny. “Now, sin-o ang babaye?” “Indi ko sigurado kon si Cathy Imperial.” Nakapanagmot si Mrs. Montero. “Do I know her?” “Aplikante naton sia, Mam. Kag matahom…” “Amo nga daw absent-minded na si Rex karon. Basi nag-away sila?” Nag-ulong-ulong si Zeny. “A-ambot, Mam,” tuman kahinay ang pagtusngaw sang dalaga. Guminhawa sing malawig si Jane Montero. Tumangla sa kisame. Sang ulihi… “Get her picture. Luyag ko makita ang iya hitsura.” Nagapamaluskay lamang si Zeny sa file sang ila mga applicants pero daw ginakunsensya sia. Nahuya sia manumdom nga daw gintraiduran niya si Rex bangod sa pagpasunod sa haumhaom ni Mrs. Montero. Wala sing pahanugot si Rex kag nahibal-an ni Zeny nga sayop ini nga buhat sang isa ka sekretarya. Kon makapila baluskayon ni Zeny ang file pero wala gid niya makita ang papers ni Cathy. Nadumdoman niya nga ginpapain sa iya ni Rex ang application sang dalaga kag ginpangita man niya ini sa priority file. Pero wala gid. Naglibog ang ulo sang dalaga. “Hmmm. Nakita na bala ni Mister Montero ang aplikante nga ato?” pamangkot ni Mrs. Montero sang magbalik si Zeny sa iya kwarto. “D-daw wala pa, Mam,” maabtik nga dahu ni Zeny. “Then wala sing iban nga nagkuha kundi ang labi nga interesado,” sinundan ini Mrs. Montero sing mayubiton nga yuhom. Nakayuhom man si Zeny sang mahangpan ang buot silingon ni Mrs. Montero. Apang mahapdi ang iya pamatyag. Natingala si Mon sang pag-abot nila sa Buendia-EDSA ginsingganan sia ni Rex nga mag-left turn. Natingala man wala na sia mamangkot pa. Labi ang katingala ni Mon sang pag-abot nila sa Pasong Tamo Street ginpa-left turn naman sia. Didto kuno sila makadto sa Citiland Condominium. Nakalungo na lang si Mon. Wala sia makahibalo kon sin-o ang ila kadtuan didto. Nakayuhom man si Rex sang makita ang paglungolungo ni Mon. Mapait ang yuhom ni Rex. “Natingala ka, ‘no?” natusngaw ni Rex. “Natingala ka sa giho ko subong. Pero ang labi nga dapat mo katingalahan kon ngaa pati ako natingala man sa ginagiho ko.” Diutayan lang matapakan sing gulpe ni Mon ang preno sang kotse. Lumamho sing mahinakiton si Rex. “Siling ko na gani.” Wala na maghatag sing ano man nga reaksyon si Mon. Padayon ang iya pagmaneho tubtob nakaabot sila sa De la Rosa Street, lumiko patuo pasulod sa entrance sang Citiland. Pag-abot sa main entrance ginpadulog niya ang kotse. Ginhulat nga manaog si Rex agod madala ang kotse sa parking area. Nanaog matuod si Rex.

48

“Kon gusto mo mahibal-an kon ngaa nagasubong si Boss mo, kadtui ako sa second floor. Suite 27.” “S-SIR… Rex!” daw nakibot nga natuaw ni Rod sang makita si Rex nga nagapasulod. “Dayon… dayon.” Tumindog sia kag sinugata ang anay boss. Tinan-ay ang tuo nga kamot. Dinaho man ni Rex ang kamot ni Rod. Apang wala sia magtingog. Pinalagaw lang ang panulok sa kabug-osan sang opisina. Nakadayaw ang pamatan-on. Indi gid man tuman ka daku pero maayo ang furnishings. May ginasugid sa interior design ang nagareglo sang opisina. “O-okay man bala ang opisina ko, R-Rex?” Daw indi mamitlang sing diretso ni Rod ang ngalan sang anay boss. Naanad na abi sia nga sir ang tawag kay Rex. Sa baylo nga magsabat pinikpik ni Rex ang abaga ni Rod. Namalintak. “Wow!” si Mon. Bag-o lang magsulod. Wala niya mapunggi ang pagdayaw. “Bigtime ka na gid, Rod,” sinundan niya ini sing kadlaw. Ang matunog nga kadlaw ni Mon nakapakibot sa tawo sa isa ka hulot nga may napagkit nga VICE PRESIDENT sa ganhaan nga salaming. Bumokas ini. Tumampad ang daw nairitar nga nawong. “What’s…” “C-Cathy,” hungaw ang pagpautwas ni Rex.

XIX

H

INALI ang pagbag-o sang hulag ni Cathy. Naurongan. Amat-amat nagluspad ang guya. Labi nga naurongan si Rod. Sa hulag sang duha mabatyagan niya nga may indi kinaandan nga paglapitay nga nagapatunga sa mga ini. Kag wala niya ini ginpaabot. “W-welcome, Mister Sevilla,” nahambal matiuntion ni Cathy sang makapasag-uli sang iya pagkahinali. Pilit sia nga nagyuhom. Lumotaw liwat ang kapinasahi nga amo ang nagatublag kay Rex. Madugay nga nakanganga si Mon. Daw indi magpati nga ang kaatubang nila subong amo ang babaye nga sadto simple ang panghulag … kag aplikante pa sadto sa Golden Opportunity Systems. Ano ayhan ang ginahimo sini diri? nahunahona ni Mon. “Maayo kay nakapasyar kamo.” Labi pinatam-is ni Cathy ang pagyuhom. “Rod, why didn’t you offer them some coffee?” “E, bag-o lang sila magsampot, Mam,” maabtik nga dahu ni Rod. Gilayon man sia nagsenyas sa isa sa duha ka empleyada nga magtimpla sing kape. Maabtik man nga nagtindog ang sinenyasan kag magkuha sing duha ka cup. Nakita ni Rex nga nagtanga pa sing diutay si Cathy sang mabatian ang paghatag diri ni Rod sing katahuran. Daw tinukod sang Mam ang agtang sini agod magtanga. Likom nga nakayuhom si Rex. Pero may dala nga yubit nga daw gusto niya ipamutik kay Cathy. “Black or…” tingog sang babaye nga karon nagauyat na sing kutsarita nga hana isandok sa kape. Tama ka swabe sang pagmitlang niya nga makadali naliton sa iya ang panulok nanday Rex kag Mon. “B-bl… bla…” Daw nadunlan si Mon. “Black!” agaw sang babaye nga nagyuhom. May pagkapilya gali.

49

Pati si Cathy nakayuhom man. Pero talangkaw ang nasugpon ni Mon sa iya pinitla. Imbes nga makadlaw bangod sa pagpinitla ni Mon nakataliwis ang bibig ni Rex bangod nadiparahan niya si Cathy nga nagatulok sa iya kag daw naham-ot. Nabatyagan sang pamatan-on nga daw sinuntok sia sang giho ni Cathy. Kag indi niya mabaton nga mangin subong ang pagkitaay nila sa opisina sini. Basi magtuman kanubo ang pagtan-aw sa iya sang dalaga. Namutikan siguro ni Cathy ang nangin reaksyon ni Rex. Gani pumalapit sia sa pamatan-on kag gin-uyatan sa siko. “How would you like to see my office?” Ginduot pa niya ang dughan sa siko sang ulitawo. Tinangla kag pahuloyan sing mata. Malain man ang pamatyag napilitan magpasunod si Rex. Napilitan sia bangod sa indi mapunggan nga paghinurongkadol sa iya dughan. “Madamo ka sing dapat ipaathag sa akon,” daw hutik lamang nga pautwas ni Cathy. Ini ang nakapalunay pa gid sa pagpakatig-a ni Rex Sevilla. Pila ka tion nga indi mapahamtang si Rod. Masami niya patungdan sing panulok ang natakop nga pwertahan sang kwarto sang ila vice president. Wala sia nagabatyag sing kaimon pero indi sia mapahamtang. Lalaki sia kag nasat-uman niya ang nagapatunga sa duha. Kag ini ang ginakatahapan niya. Basi hinali lang mag-abot si Dan Montero. Daw sinunlog ang panghunahona ni Rod. Pila lang ka tion nagragingring ang iya hot line. Si Dan Montero! Ginapaareglo sa iya ang tanan sa opisina. Manug-abot kuno ang mga ini. Buot hambalon may kaupod si Dan Montero bisan wala pag-isiling kon sanday sin-o. Labi nga naglibog ang ulo ni Rod. Paano na lang karon? Nahibaluan niya nga indi maayo ang buot karon ni Dan Montero kay Rex. Ina gani kon ngaa sia ang manager sa sining bag-o nga kompanya nga dapat kuntani dumalahan ni Rex Sevilla. Tapos na, indi gid maributay si Rod. Kinahanglan maabisuhan niya ang bisan sin-o sa duha. Tinum-ok ni Rod ang intercom. Konektado ini sa tanan nga departamento kag mahimo mabatian ang mensahe sa tanan nga linya kon gustohon sang nagatawag. Ini ang ginhimo ni Rod. Bisan matuod ang sekretarya sa lobby ang iya gintawgan apang ang mensahe tuyo niya ipabati kanday Cathy sa kwarto sini. “Joanne, please prepare VTR’s of our applicants. Mister Montero and some principals will be here at three.” Nakakunot ang agtang ni Cathy sang mabatian ang instruction ni Rod kay Joanne. Likom nga pinasiplatan niya si Rex. Nagakurisong man ang ulitawo pero ang panulok napatuhoy sa pwertahan. Naisip ni Cathy nga katulad niya, indi man gusto ni Rex nga maabtan ni Mr. Montero. “Well?” tublag ni Cathy nga nakapabalikid sa lalaki. Inupdan ini sing matam-is nga yuhom. Daw may panghangkat. Ginkaugot ni Rex Sevilla ang nagapanghangkat nga yuhom ni Cathy. Daw malupok sia. Pero naghimugong gihapon. Kag matapos mapabalik ang katawhay sang balatyagon, tumindog sia nga nagayuhom. “Ano gali oras maabot sanday Mister Montero?” pamangkot ni Rex samtang ginatamdan ang relo. Pagkatapos pinasuripan sing panulok ang dalaga. Kag nakayuhom sia sa namutikan. “Maayo gani nga magkitaay kami before I go back to the office.” Nanglapsi si Cathy. “Well… kon indi mo gusto nga diri kami magkitaay,” hungod nga wala ginpadayon ni Rex ang inugsogpon. Labi nga ginhatagan kolor ang pagyuhom. “Sa iban na lang siguro nga adlaw ako mabalik.”

50

Bumoka ang baba ni Cathy. Pero wala sing tinaga nga nagkawas. Nagpabilin na lang ini nga nakabuka tubtob nangilay si Rex kag maggwa. “R-Rex…” hungaw nga tusngaw sang ulihi ni Cathy. Pero natakop na ang pwertahan. Madugay na nga nakahalin sanday Rex apang wala gihapon makahulag si Cathy. Matuod napansal ang iya panulok sa natakop nga pwertahan pero wala didto ang iya kaisipan. Nagapanakayon ini. Sang primero didto sa probinsya. Sadtong nagadrama sila sang iya iloy. Tubtob nagkitaay sila ni Aida. Kag sang mag-abot sia diri sa Manila. Sa tuyo nga gamiton nga paagi ang ginkapahamak kuntani ni Aida agod matigayon ang iya buko. Tubtob nga naatubang niya ang mga tawo nga may daku nga kahilabtanan kon ngaa ari sia subong. Daw pumin-ot ang dughan ni Cathy sang malab-utan sang iya painuino si Rex. Si Rex nga ginsaligan niya… ginsandigan sa tion nga nagakinahanglan sia sing kabaskog. Pero ini karon ang nagatublag sa iya. Nasakit niya ang balatyagon ni Rex. Kag nasaktan man sia… bangod may pagtamod sia sa ulitawo. Malawig ang inanay nga pagginhawa ni Cathy. Daw nakapaayo ini sa nagapin-ot niya nga dughan. Nakapasulhay ini sang iya pamatyagon. Pero maluya gihapon ang lawas nga bumalik sa pagsandiay sa iya pulongkoan. NAKAGINHAWA sing halog si Rod sang magsulod si Dan Montero nga may kasunod nga duha ka Belgian. Naisip sang ulitawo nga indi mapaktan kon ano ang matabo kon naabtan sang iya boss nga bisita ni Cathy si Rex. Kag piho nga pati sia maulamid. Kag mahimo mangin kabangdanan sang pagbalik niya sa idalom. Magasugod sa umpisa. Kag maglanat na lang ang mga mata sa ginaagom niya subong. Maabtik nga tumindog si Rod kag sug-alawon ang bag-ong sampot. Gilayon niya nakita nga, paagi sa mga mata, nagsenyas si Dan kon ara si Cathy. Hagyo lang ang gintango ni Rod. Lumiso padulong sa kwarto ni Cathy. Nagasunod sa iya ang tatlo ka lalaki. Nanuktok si Rod. Makadali nga naghulat. Madugaydogay bumokas. Pustoraho kag preska tan-awon si Cathy nga matam-is ang yuhom sa ila. Pila ka tion nga wala makahulag si Dan Montero. Daw inulipon sia sang katingala. Karon lang niya nakita si Cathy nga tama ka pormal sa ginasuksok sini. Pero nagalutaw gihapon ang kapinasahi nga nagganyat sa iya. Ukon mas labi gani nga naglutaw ang kapinasahi sini. Umigham ang duha ka Belgian. Nakapisik si Dan Montero. “A… e, Gentlemen, this is my partner, Madam Cathy Imperial.” Tuman kaabtik ang duha ka Belgian. Halos nagbunggoanay pa ang ila mga kamot sa pagdaho sang kamot ni Cathy nga nagtan-ay sang ipakilala ni Dan Montero. Daw napamatyagan ni Cathy nga indi mangin maayo ang bug-os niya nga adlaw sang magkamustahanay sila sang Belgian. Gilayon sumohot sa isip ni Cathy: manyakis man ang Belgian.

XX

A

GRESIBO man ang duha ka Belgian. Kon pamatyagon ni Cathy masubra pa ang duha kay Dan Montero. Daw indi mapatihan nga mga macho kon indi ka madut-

51

an. Ini bangod sa ila kolor nga daw pink. Indi masiri ang dugo kon tan-awon lang. Kon sa pagkaon mayuna. Bangod halos dungan ang duha ka Belgian nga nagdakop sang tuo nga kamot ni Cathy, napilitan ang dalaga nga itan-ay ang wala pa niya nga kamot. Gani daw indi makahulag ang dalaga sang hugot nga kamustahon sang duha ka Belgian. Ilabi pa kay daw indi man pagbuy-an sang duha ang iya kamot. Mas mabaskog ang kuryente nga ginpatayon sang nagpakilala Maurois Stacke nga nagauyat sang wala nga kamot ni Cathy. Pamatyag ni Cathy nagaupod sa init sang kamot sang lalaki ang malisya nga ginapakita sang panulok sini. Daw hinilasan si Cathy. Naoffend. Pero indi man niya luyag ipamutik sa ila bisita gani sinenyas ang pulongkoan paagi sa bibig. Daw nahuya man nga ginbuy-an sang duha ang kamot ni Cathy kag tuhoyon ang siya kag magpungko. Amo pa lang kag makahulag si Dan Montero nga madugay wala makagiho bangod nakabatyag kaimon sa ginpakita nga pagka-attract sang mga kaupod kay Cathy. Pumilit sing yuhom si Dan Montero kag magpungko man sa isa ka siya paatubang sa duha ka Belgian. Pilit man nga gindula sa dughan ang nabatyagan nga kaimon agod indi makabatyag sing kahilas ang iya mga kasosyo. Pero likom nga nagapamatyag si Dan. Ginapamatyagan ang hulag sang mga Belgian. Pati ang hulag ni Cathy. Tago nga nakayuhom si Cathy sa nakita nga giho ni Dan Montero. Isa ka mausliton nga yuhom ang kumawas sa bibig sang dalaga. May naisipan sia. Sunlogon niya tapat si Dan Montero. Pati na ang duha ka Belgian nga bisan may ginapaathag sa mga ini si Dan Montero, ang mga mata wala nagabulag kay Cathy. Wala magpungko ang dalaga sa tupad sang ila mga bisita. Nagpabilin sia nga nagatindog, pasandig sa bibi sang iya lamesa. “Coffee?” patuhoy ni Cathy sa tatlo. Gindunganan ini sing hilay pakilid agod itumok ang intercom. Kag sa paghilay niya hungod nga gin-alsa ang pihak nga batiis agod kuno mahapos malab-ot ang intercom. Umalsa ang mini-skirt ni Cathy. “Coffee please,” patuhoy niya kay Joanne. Halos dulongan nga nag-igpat ang mga mata sang duha ka Belgian. Si Maurois nakanganga. Wala naman matago ang pagpanagitlon ni Bruno Dervesselt. Pero makadali ini nga nagtalingi kag ibalik ang atensyon kay Dan Montero. Madalom nga pagginhawa ang nangin reaksyon ni Dan Montero. Ini na gid lang ang nahimo niya agod mabuhinan ang nagaalimbukad nga kaimon sa dughan. Kon halos pa daw masaylo sia sing pulongkoan agod malipdan niya si Cathy sa panan-aw sang mga Belgian. Pero naghimugong sia. Desente sia kag anad mangatubang sa dumalagko nga mga tawo. Nakaabot na ang kape nga gindala ni Joanne kag natungtong na ini sa lamesita sa atubang sang tatlo ka lalaki apang wala bisan isa sa mga ini ang nagtandog. Daw wala sa kaugalingon ang duha ka Belgian. Amat-amat naman nga nagpalanginit ang kaugatan ni Dan. Daw ginin-utan ini. Binalikid si Cathy. Nahangpan man ini sang dalaga. Gani nagayuhom nga nagbalik sa iya pulongkoan si Cathy. Amo pa lang kag daw natapungawan ang duha ka puti. Kag agod mahinakpan ang ila pagkatublag kaina, gilayon nila pinangita ang VTR. Tumindog si Cathy. Tuyo giyahan ang duha ka Belgian padulong sa visual room. Apang maabtik nga nagtindog si Dan. “Ako na ang madala sa ila,” hambal sang tigulang. Pagkatapos binalikid ang mga Belgian. “Follow me, please.”

52

Nakaulong-ulong si Cathy sang makagwa ang tatlo. Salamo ang balatyagon nga nagaulipon sa iya. Nadumdoman niya ang kahugot sang pagpisga ni Maurois sang iya palad. Nakapainit ini sang iya kaundan. Bangod sa kaugot. Sa visual room pila ka beses nga ginpasulit sang mga Belgian ang tape sang lima ka cultural dance groups. Maayo ang performance sining mga grupo gani halos napat-od ni Dan nga kumbinsido ang duha ka Belgian. Magluas nga lunsay maayo magsaot mga bataon kag maayo sing panglawas ang mga myembrpo sang grupo. Isa sa nakakuha sing atensyon sang mga Belgian amo ang matahom nga mga lawas kag mapino nga kutis bisan medyo morena ang iban. Ini ang nasiguro ni Dan. Nakita niya ini sa masaku nga pagpanagitlon sang duha sang ipadayag ang Hawaiian dance. Kay ang ginasuksok sang mga babaye tama ka revealing. “Well?” malipayon nga natuaw ni Dan Montero sang nagahingapos na ang ikaapat nga pagsulit sang viewing. Tumindog sia kag pasigahon ang manipulon nga fluorescent nga ginpatay niya kaina sang sugdan ang viewing. Wala na sia magpungko. Tinuhoy ang isa ka lamesa sa kilid malapit sa bintana kag magsandig nga ang buli sa bibi sang lamesa. Makadali nga nagtulokay ang duha ka Belgian. Nagyuhomay sing halangpon. “We are the impressarios who mean business, Mr. Montero,” hambal ni Dervesselt. “That’s our reputation in the whole of Europe.” Yatis, kadamo pa pasakayle! ini ang kulomuron ni Dan Montero. Naisip nga daw nagaladlad pa sing siod ang duha. “So do I,” daw naugot nga sugpon ni Dan. Pero ang kaugot wala niya ginpamutik sa iya hulag kag panghambal. Gintago na lang niya ini sa kaugalingon. “And if we say we need a supply of ten groups… we mean it,” gikan kay Stacke. Masusi nga tinulok ni Dan Montero ang duha. Daw nagapanungkad. Dama kontra dama kon sa hampang pa. “Ten each group,” sugpon ni Dervesselt. “Every two months.” Wow! Nakatiso si Dan Montero. Pero ginhimunggan ang sobra nga kakunyag. Nagyuhom lang sia. “We’ll talk about the terms. My operations manager can explain the full details.” “Not so fast, Mr. Montero,” tapna ni Stacke. Ginhakyaw pa niya ang duha ka kamot kag pasundan sing ulong-ulong. Pero nagayuhom. “We might as well condition ourselves before going into details. I’m sure there are so many things we have to get accustomed to before we put our hands on this deal.” Nahangpan ni Dan Montero ang buot silingon sang puti. Anad na sia sa amo nga sari sang kinahanglanon sining iya mga ka-partner. Diutay nga pagpagusa sa alak kag babaye. Tutal milyon naman ang mabalik sa iya. Kag regular pa. Naisip ni Dan Montero nga bisan paunan pa niya ang duha kay Cathy wala sing malain. Masiguro lang niya ang ilog sang milyunes. Sigurohon lang niya nga indi sia maunahan kay Cathy Imperial. “Deal!” halos pasinggit nga nahambal ni Dan Montero matiuntion. Isaisa nga kinamusta ang duha. “Mister Soliva and Miss Imperial will make you confortable tonight.” “Then let them prepare the papers now for the signing tomorrow.” Malisyuso ang yuhom sang duha ka Belgian. DAW wala sa kaugalingon si Rex Sevilla pagbalik niya sa iya opisina. Nagasalampok ang iya kilay. Didto sa Suntown Management ang iya pinsar. Didto kay Cathy kag kon sin-o man nga mga bisita sini.

53

Nasiplatan gilayon ni Zeny ang iya boss pagsulod gid sini. Dayon niya tindog agod sug-alawon si Rex. Apang daw wala sing nakit-an ang ulitawo nga dumiretso sa kwarto sini. “S-Sir!” Hinali nakadulog si Rex. Nakibot sa halos tig-ik nga pagtawag ni Zeny. “Yes?” Wala man lang magyuhom si Rex. Nagauyat na sia sa door knob apang wala pa ginliso agod buksan ang ganhaan. Dalidali nga nagpalapit si Zeny. Namutikan gilayon sang ulitawo ang hagyo nga pagkurog sang mga bibig sini. Indi matago ang kahangawa. “May problema?” Kumonot ang agtang ni Rex. “Daku nga problema, Sir,” mahinay apang maduon ang pagmitlang ni Zeny. Nagabalikid pa sia sa hulot ni Mrs. Montero. “Kaina pa ang paabot ni Mam. Ginapangita ang mga kontrata nga pilirmahan na kuntani sang aton prinsipal sa Hawaii.” Todas! Daw hinakwat kag pinusdak si Rex. Nalipatan niya pirmahan ang mga kontrata nga kinahanglanon gid kuntani. “A-ano ang reaksyon ni Mam?” Nangurog ang tuhod ni Rex. Indi sa kahadlok kundi sa kahuya. “Madulom ang nawong. Sa banta ko akig gid.” Daw indi na madala sang iya tiil si Rex. Namuypoy sia. Kon wala lang sia nagauyat sa door knob siguro naglup-og sia.

XXI

M

AABTIK man nga gin-uyatan ni Zeny ang butkon ni Rex sang makita nga daw mauy-oy ang ulitawo. Apang ginlikaw sang lalaki ang iya kamot kag mag-ulong-

ulong. “N-no… It’s alright.” Pilit nga nagyuhom si Rex bisan makita nga ang hulag sang facial muscles pakuriit. Labi ginhugot ang pag-uyat sa door knob. Ginpa-relax naman ang mga ugat sa tuhod agod maghaganhagan ang pagkurog. Wala na magtingog si Zeny bisan hagyo nakabuka ang mga bibig. Masusi ang pagtulok niya sa guya sang nagapalanglapsi nga ulitawo. Amat-amat naman nga naka-recover si Rex. Kag sang magbalik ang kusog pinikpik sa abaga si Zeny kag magsulod sa iya hulot. “S-Sir…” palagas ni Zeny sa mahinay nga tingog. “A-ano ang isiling ko kon mamangkot si Mam?” Bumalikid si Rex. Apang wala na sia makasabat sanglit nakita niya si Mrs. Montero nga nagatindog na sa likuran ni Zeny. Husto ang siling ni Zeny. Madulom ang nawong ni Mrs. Montero. Gilayon nagliwat ang kolor sang nawong ni Rex. Kag daw nanghugot ang iya kaugatan sa kahuya. Wala sia makapadugay sa pagtulok sa iya boss. Sumongok sia. “S-Sir?” si Zeny. Hana sia nga masulod. Apang nakadulog sang mabatyagan ang mahinay nga kuhit sa iya butkon. “Ako na,” mahinay nga nabungat ni Mrs. Montero nga ginkakibot ni Zeny. Pagkatapos makasulod gintakop ni Mrs. Montero ang pwertahan.

54

Mga pila gid man ka tion ang pagduhongan ni Zeny sa iya lamesa kag magtindog. Indi sia mapahamtang. Didto ang iya hunahona sa sulod sang kwarto ni Rex. Wala gid man sia nagakahangawa sa mahimo nga pag-reprimand sa pamatan-on kundi nagakahangawa sia sa mangin epekto sini sa ila nga ara sa rank and file. Sa masami sila man lang ang matup-an nga shock absorber. Patiid nga tinuhoy ni Zeny ang natakpan nga pwertahan. Luyag niya mabatian kon mamuyayaw gid man si Mrs. Montero. Dinuot niya ang dulonggan sa pwertahan. Halos kadungan nga nagduot ang mga dulonggan nanday Marlene kag Trina nga wala madiparahi ni Zeny nga nagtupad sa iya. Makadali sila nga nagtulokay kag magpakawas sing hilaw nga yuhom. Madugay sila nga namatyag sang nagakatabo sa sulod. Pero malinong. Mahinay ang sugilanon sa sulod nga indi mabatian sa gwa. ALAS singko ang takna sa hapon nakibot si Cathy samtang nagapahunayhonay sa iya opisina sang magtunog ang iya direct line. Maabtik sia nga bumongkalas. Si Rex na kuntani, pangamuyo niya. Luyag niya nga makahambalanay sila sang ulitawo agod mahibal-an kon ano ang nangin balatyagon sini sa sulod sang pila ka oras nga nagbulagay sila. Dinawhat ni Cathy ang telepono. “Cathy?” tingog sa pihak nga linya nga nakapakunot sang agtang sang dalaga. Wala maghambal si Cathy. Ginhulat kon ano ang masunod nga imitlang ni Dan Montero bangod seryuso ang tono sang tigulang. “Cathy…” pat-od sa tingog ni Dan nga si Cathy ang ara sa pihak nga linya. “Yes, S… D-Dan.” Diutayan lang nalipatan ni Cathy nga indi gusto si Dan Montero nga tawgon niya nga sir. “May instruction ako kay Soliva nga i-entertain ang aton mga bisita. Ginapaabot ko ang minilyon nga magasulod sa aton kaha sa transaksyon nga ini gani kinahanglan trataron naton sila sing husto.” “Gusto mo nga karinyuhon ko sila?” lahog ang tuyo ni Cathy. Gusto niya paimunon pa gid si Dan Montero. Bisan wala niya ginasigahom nga ini ang tuyo sang tigulang sa pagtawag sa iya. “That’s exactly what I’d like to tell you,” may kakunyag sa tingog ni Dan Montero nga ginkakibot ni Cathy. Naisip sang dalaga nga daku gid man ang mahimo sang kwarta. Nadumdoman niya ang hulag kaina sang tigulang samtang nagakamutay sila sang mga Belgian. Daw ginatutdan si Dan Montero bisan wala ini nagpahilom. Tuman gid ang pangimon. Pero hinali nagbag-o sang mahunahona ang mabaton nga minilyon. Nakaginhawa sing malawig si Cathy. Bation ini kay Dan Montero. “Magdala ka sang mga amiga mo. The more the merrier.” Tumalangkaw pa si Dan Montero. Sa hunahona nakatalangkaw man ang dalaga. Wais gid ang lukoluko, naisip ni Cathy. Indi man gali magpasugot nga pabay-an sia sa mga Belgian. Hampangon ko ang hampang mo, Dan Montero, dugang pa sang hunahona ni Cathy. NAKATUNGKAAW si Zeny gikan sa hagyo nga paghapaon sa iya lamesa sang masiplatan si Mon sa gwa nga nagapadulong. Nagsenyas ini sa iya. Si Rex ang ginatumod ni Mon sa senyas sini. Nakatangla si Zeny sa wall clock sa iya ulohan. Five minutes after six na gali. Karon lang niya nadiparahan nga isahanon na lang gali sia. Wala niya madiparahi ang pagligad sang tinion sa paghulat nga maggwa si Rex sa kwarto sini. Namat-od sia kaina nga hulaton si Rex sang maggwa si Mrs. Montero nga madulom gihapon ang nawong. Dalidali nga tinuhoy ni Zeny ang pwertahan sang hulot ni Rex. Liniso ang door knob. Apang naka-lock ini. Nakabatyag sia sing kahangawa. Basi kon naano na sa

55

sulod si Rex. Ini ang sumohot sa iya pinsar. Gani daw tinarantar nga kinusgan niya ang pagliso sang door knob. Matig-a. Nakaliso sia kay Mon nga nakasulod na kag ara na sa iya likuran. Nadala sang reaksyon ni Zeny si Mon. Gilayon nga nanuktok sing mabaskog ang lalaki. Pila ka tion bumokas ang pwertahan. Nakita sang duha nga gilayon man nagbalik sa iya lamesa si Rex matapos mabuksan ang pwertahan. Pumongko kag atubangon ang nagahinantal nga mga papeles sa ibabaw sang iya lamesa. Nakatulokay sanday Zeny kag Mon. Sa nawong ni Mon yara ang katingala bangod sa hulag kaina ni Zeny sa gwa nga daw may natabo kay Rex. Pero sa nakita niya karon sa iya amo wala man gali sing problema. Madamo lang gali ini sing ginaasikaso. “Abi ko anay kon…” ang ginmitlang ni Mon sinundan niya sing madalom nga pagginhawa. Daw nahaw-asan. Nakatungkaaw si Rex. Daw nahangpan ang ginmuno ni Mon. Nagalungo nga gintulok si Zeny nga karon nagadungok nga daw nahuya. “Ang dumdon ninyo kon ano na ang ginhimo ko kay napalso ang performance ko kay Mrs. Montero?” Labi nga nagduko si Zeny. Daw mahibi. Ang pagbaylo sang iya kolor nadiparahan ni Rex. “Don’t worry, Zeny,” nagayuhom nga patuhoy sa dalaga. “I can manage. Kag thank you sa concern mo.” Wala magtingog si Zeny. Hipos lang ini nga pumongko sa siya sa atubang sang lamesa ni Rex. Pumongko man si Mon nga nagayuhomyuhom samtang nagatulok kay Zeny. Naham-ot sia sa dalaga. “Panan-aw ko sa imo daw ikaw ang nagakulo sang problema ko, Zeny,” tuaw matiuntion ni Rex sang madiparahan nga sige ang dukoan sang sekretarya. “Dapat nakapauli ka na.” Malain sa pamatyag sang dalaga ang nabatian kay Rex. Wala tingog nga tumindog agod maggwa. “Uy, nagsunggod,” lahog ni Mon. Indi gusto ni Rex nga magsunggod ang iya sekretarya. Nahibaluan niya kon daw ano ang pagtamod nga ginapatungod sang dalaga sa iya. Mabudlay na kon maglawig ang pagsunggod sini kag mag-resign. Mabudlayan sia mangita sing katulad ni Zeny. “Zeny, wait!” hinali ang pagpagsik sang tingog ni Rex. Nakadulog man si Zeny. Bumalikid. Nakatayhom si Rex. Tumindog kag isenyas ang siya sa atubang. “Sit down.” Guminhawa sing malawig si Rex. Humaklo sing hangin kag lumibot sa unahan, sa kilid nayon ni Zeny. Pinikpik ang abaga sang sekretarya. “Kinahanglan mo ang pahuway,” si Zeny. Seryuso. “Ikaw gani ang silingan ko nga magpahuway,” dahu ni Rex. “No, mag-relax ka gali.” Nagyambi lang si Zeny. “Uyyy!” si Mon. Tumaliwis ang bibig ni Zeny. Labi naman nga gindugangan ni Mon ang panunlog. “How about kon mag-disco karon nga gab-i?” si Rex. Nakatungkaaw si Zeny. “Pwede ako, Sir?” si Mon. “Tatlo kita.” Nagkadlaw si Rex. Nagyuhom lang si Zeny. Pero tuman katam-is nga yuhom.

56

XXII

S

IMPLE nga babaye si Zeny pero sina nga tion halos tanan nga anggulo sang iya kaugalingon natan-aw na niya sa espeho. Luyag niya masiguro nga wala sing salawayon sa iya lawas kag hitsura bisan diutay. Luyag niya nga ma-impress si Rex. Luas sa pag-areglo sang hitsura naggamit pa sia sing malahalon nga pahumot. Madamo sia sing pilian sini bangod madamo sa ila napalakat sa abroad ang nagahatag sa iya sa pagpauli sang mga ini. Itom kag hanging nga halter ang ginsuksok ni Zeny. Ginbagay niya ini sa puti nga tights niya. Naisip niya ini nga kolor bangod nahibal-an niya nga maayo ang epekto sini kon gab-i. Labi na sa nanarisari nga suga sang diskuhan. Nakayuhom si Zeny sang mapat-od nga okay na ang tanan. Naisip na niya sing husto ang mga tikang nga buhaton kon didto na sila sa diskuhan. Makahuloya man para sa isa ka babaye katulad niya pero kinahanglan maghulag sia. Mabang-awan sia kon magpaMaria Clara effect sia. Wala gid sia sing mahimo kay Cathy Imperial. Bangod kay Cathy Imperial dulaon ni Zeny ang iya huya. Karon nga gab-i dapat maka-first base sia. EXCITED man katama si Mon samtang nagailis. Nagapulopanihol pa sia. Matapos makapangispeho naghulat sia sa salas. Pero wala sia magpungko. Indi niya gusto nga maukot gilayon ang ginasuksok nga bag-o nga polo kag pantalon. Pamatyag niya ginagin-utan sia. Amo gid ini siguro kon excited, paumpaw niya sa kaugalingon. Pila ka tion naggwa man si Rex. Ordinaryo nga t-shirt nga puti ang ginasuksok niya. Puti man nga shorts ang pang-idalom. “Amo lang ina ang isuksok mo?” may katingala sa tingog ni Mon. Wala gid sia magdumdom nga ma-shorts lang si Rex. “Aba, hilason man kita sina, a.” Nakalot ni Mon ang iya tangkugo. “Wala naman sing problema, a.” “Pero daw ikaw ang tsimoy.” Tinamdan pa ni Mon ang kaugalingon. “Mas gwapo ako sa imo kon tulokon, a. Basi masiling sila nga ako ang boss mo.” Humarakhak pa sia. Nakaharakhak man si Rex. “Labing maayo. Para makakita ka gilayon sing babaye nga magalagas sa imo.” ALAS siete sang gab-i didto na sanday Cathy sa first floor sang Heritage Hotel sa Roxas Boulevard. Nagkaon anay sila. “Maayo ining napili mo nga lugar, Miss Imperial,” pormal si Dan Montero. “Masami ako diri sadto sang indi pa ako masaku sa negosyo.” “Diin ka masami, diri ukon sa casino?” may panunloganon sa tingog ni Cathy. Nahibal-an niya nga may casino sa basement sang Heritage Hotel. Matuod wala pa sia makakadto diri pero may nakasugid na sa iya nga maayo gid man kuno ang lugar. Gani diri sia nanghagad agod kibuton si Dan Montero. Nga indi gali sia bastabasta nga probinsyana. “Masami ka gali diri, Mam?” Si Rod Soliva. Masaku ang panghulonghulog niya bangod namag-o sa lugar. “Dugay ka na diri sa Manila pero daw bag-uhanon gihapon,” balos ni Cathy nga wala ginsabat ang pamangkot ni Rod. “Kag please lang, indi ako pagtawga nga mam. Cathy lang.” Papilya nga sinikdol pa si Rod. Kag nabatyagan sang dalaga nga naghidluka ang lalaki.

57

Malinong ang duha ka Belgian samtang nagakaon pa sila. Daw wala sila sing gana nga magsugilanon. Daw wala man sila sing gana sa pagkaon sanglit tagdiutay ang ginakuha nila bisan smorgasbord ang sistema sang restawran. Pero namutikan ni Cathy nga ang ginaganahan sang duha ka puti amo ang pagpasiplat sa iya. Indi lang si Cathy ang nakamutik sang giho sang duha ka Belgian. Namutikan man ini ni Dan nga bisan nagatimo pero nagabantay gid sa hulag sang ila bisita. Indi niya mapabay-an nga makauna ang duha kay Cathy. Karon nga daku na ang napuhonan niya agod maglapitay sila sang dalaga. Indi naman mapahamtang si Rod. Indi sia anad sa amo nga lugar kag daw nagayami ang iya dapadapa bisan may medyas man sia. Pamatyag niya nagapalangupos sia kon matulokan sang iban nga mga kustomer. Daw patyon niya ang suga agod indi sia makita. Sa sumohot sa iya hunahona gilayon sia namat-od. “Mas maka-enjoy siguro ang duha kon mag-disco kita,” namuno ni Rod. Naisip niya ang diskuhan bangod didto indi masanag ang suga. Sumaylo sila sa third floor. Mahalwag ang diskuhan. Madamo na ang mga parukyano sang magsampot ang grupo. Gilayon sila nangita sing maplastaran. Ang duha ka Belgian ang nagpili sing lugar. Didto sa namutaway nga bahin diin indi maabot sang siga sang nagatiyugtiyog nga suga. Ini gid man ang ginapaabot ko, kumod ni Cathy. Una nagpungko si Cathy. Maabtik si Maurois Stacke sa pagbutong sang siya para sa dalaga gani wala na sia makabalibad. Gilayon man nagpungko ang puti sa ingod sang dalaga. Naggihit man kuntani sing siya sa pihak si Dan agod makatupad man kay Cathy pero wala ini makadayon sa pagpungko sanglit inunahan ni Bruno Dervesselt. Nagakalutkalot sing tingkoy nga nagplastar na lang si Dan paatubang sa tatlo. Tupad sila ni Rod. Naisip niya nga mas maayo na lang ang subong agod indi niya mabulagan sing panulok ang tatlo. Pagpalapit sang waiter gilayon nag-order sing whisky si Dan. Whisky man ang inorder ni Rod nga gusto ipabatyag sa amo nga nagustohan man ang nagustohan sini. “Same for us here,” halos dungan nga nabungat sang duha ka Belgian sang balikdon sila sang waiter. Halos dungan man sila nga nagtindog kag itan-ay ang mga kamot kay Cathy. Masaot sila. Pilya si Cathy gani gilayon man dinaho ang duha ka kamot nga nagatan-ay sa iya. Nagapang-alang-alang pa kuntani ang duha ka Belgian bangod daw masaw-a nga tatlo sila pero napilitan ni Cathy. “Whew!” si Dan. Nakayuhom na sia. “Pilya gid matuod.” Nakakadlaw man si Rod. “Kon sa akon matabo nga unahan nila ako sa babaye, Sir…” “Ano ang himuon mo?” dahu ni Dan. “Tatakan ko gid sing abo ang ila ilimnon,” sinundan ini sing talangkaw. “Lukoluko! Magmaoy pa sila.” NAYUBIT si Rex magtulok kay Zeny. Nagakusamod ini samtang napatuhoy ang panulok sa dance floor. “Mon, sauta man si Zeny. Kanugon sang music.” “Kapoy pa ‘ko.” Wala sing gaman si Zeny. “Labi sia nga makapuyan kon magsaot pa kami. Kinapoy gani sia nga nagapungko lang kita diri.” Humirihi si Mon. Sunlog niya ini bangod nahibal-an niya nga si Rex ang gusto ni Zeny nga makasabay. Labi nga inugtan si Zeny. Dinakop ang iya baso kag inung-ong. Sang buy-an wala na sing unod.

58

“Easy, Zeny,” si Mon. “Mabudlay ang gulpihay nga pag-inom kon kapoy… ang hunahona.” Nagpormal na si Mon. Nakabatyag kahangawa si Rex. Basi matam-an sing inom ang dalaga kag kon ano pa ang matabo diri. Mangin salabton pa niya.. Isa pa sia ang nagsuhestyon nga mag-disco. Kag nahibal-an niya nga nagapaabot si Zeny nga baylihon niya bisan makaisa lang. Liwat nga nagtagay sing serbesa si Zeny. Pinatabuli. Straight. Sa iwag sang nagakipatkipat kag nagatiyog nga suga namasnahan ni Rex nga tuman na kapula kay Zeny. Kag ang mga mata sini may nagakanaw nga luha. Bumaylo ang music. Tumindog si Rex. Tinan-ay ang kamot kay Zeny. “Pasensya na kon madugay kag patukaron nila ang paborito ko nga music.” Daw gulpe pinalid sang hangin ang panunggoron ni Zeny. Maabtik sia nga tumindog kag mag-upod kay Rex. Kadali lang nga napuno ang dance floor. Salamo ang nagasalaot. Bata tigulang. Bata pareha sa bata. Bata pareha sa tigulang. May ara man nga tigulang pareha sa tigulang. Ang tanan nagahinugyaw. Ginasundan ang uyhaw sa musika. Daw nadala man si Rex. Pati si Zeny nagpagsik na. Nadula ang palangluya bangod sa init nga mabatyagan tagsa mauyatan ni Rex ang iya kamot kag hawak. Pero nakatanga sia sang hinali nag-untat sa pagsadsad ang lalaki. Nakita ni Zeny nga daw nalansang ang panulok sini sa kaingod nga babaye nga kasabay sang foreigner. Hinakop sing kaimon ang dughan ni Zeny. Si Cathy!

XXIII

M

AUSLITON ang yuhom ni Cathy samtang ginatinguhaan nga makalikaw sa hungod nga pagsag-id sa iya ni Maurois Stacke. Wala-tuo ang likaw sang dalaga. Matapos makalihay palayo kay Maurois maabtik man sia maglikaw sa sag-id ni Bruno Dervesselt. Napamatyagan sang dalaga nga daw hakson na sia sang duha ilabi na gid kay maayo man sia magsunlog. Amat-amat naman nga nagasilabo ang kaugot ni Rex samtang nagatulok kay Cathy nga manami ang iwul-iwol sa tunga sang duha ka foreigner. Nakapagot si Rex. Nangurog ang iya mga tuhod sa tuman nga kainit nga nabatyagan. Matalom naman ang panulok nga ginapatuhoy ni Zeny kay Cathy nga wala pa makamutik nga ara lang sila ni Rex malapit sa ginahamtangan sini. Indi kaakig ang nabatyagan ni Zeny kundi kaimon. Daw nagpakunol ini sang pitik sang iya tagipusuon. Kag nakadula ini sang iya kapagsik. Daw indi na niya maalsa ang tiil bangod sang nabatyagan. Tinangla niya ang pamatan-on. Napatuhoy gihapon kay Cathy Imperial ang panulok ni Rex. Nakita ni Zeny nga nagapagot gihapon si Rex. Nagapalamula na ini. Kag nahibaluan ni Zeny nga makatalagam kon indi man makahuloya ang madangtan pananglit pabay-an nga magpadayon ang kahimtangan nga ini. Sa nadumdoman hinali nagpakatawhay ang dalaga. Nakabalikid sa dance floor si Mon sang mabatian ang indi kinaandan nga uyhaw. Nakita niya nga amat-amat nagpalahigad ang mga nagasalaot. Matiuntion nakita ni Mon

59

nga diutay na lang ang nabilin sa tunga. Kag nakatindog sia sang makita si Zeny nga birabira ang waras sa tunga. Daog pa sini ang teenager sa pagsaot. Nakanganga man si Cathy sang makita si Zeny. Nakadulog sia kag magtayhom. Apang makadali man ini napanas sang madiparahan si Rex nga daw linansang sa tinindugan samtang naganganga ang baba nga nagatulok kay Zeny. Nahangpan gilayon ni Cathy kon ngaa nagsubong si Zeny labi na gid sang magpasiplat sa iya si Rex sing pasurip. Madali nga binuslan sing kaluoy ang nabatyagan kaina nga kaham-ot ni Cathy. Kinahanglan maluwas sa kahuy-anan sanday Zeny kag Rex. Pumalakpak si Cathy. Sumonod ang duha ka Belgian nga nagatindog sa tupad sang dalaga. Nangin senyas ato agod magpinalakpak ang mga kustomer. Ang pinalakpak nakapabag-o sang kahimtangan. Amat-amat nga nakabuhin sang kuryosidad sang mga tumalan-aw sa nagakatabo sa tunga sang dance floor. Kag nakapahaganhagan ini sa pagkurog sang tuhod ni Rex bangod sa kahuya. Nakaginhawa sing talunsay si Mon sang makita nga nagapabalik na sanday Rex kag Zeny. Nakita niya nga nagayuhomyuhom si Rex samtang ginauyatan ang butkon ni Zeny. Nagasungok naman ang dalaga. Nakapanagutsot na lamang si Mon. Ang babaye matuod, nakumod niya. Pagkapungko gilayon dinakop ni Zeny ang iya baso. Pinatabuli. Sang maurot ang unod nagsenyas liwat sa waiter. Pilit nga nagkadlaw si Rex. “O, pahubog na ina, Zeny. Basi indi ka na makadala sang tiil mo karon. Indi na kita makasaot pa.” Tumongkaaw si Zeny. Mahambal pa kuntani pero amo man ang pagpalapit ni Rod. “Oy, Rod,” bugno ni Rex. “Ginapa-join kamo ni Mister Montero sa amon lamesa.” Gintudlo pa ni Rod ang lugar nga nahamtangan nanday Dan Montero. Pagkatapos pinikpik sa abaga si Rex. Sumonod mahinay nga pinisga man ang abaga ni Zeny. “Dali na kamo.” “M-mauna na lang siguro ako,” si Zeny. “Daw naling-an na ako.” “Balibaran mo si Mister Montero?” hutik ni Mon. Napilitan magtango si Zeny. Una pa sia nagtindog sa mga kaupod. Naisip nga makapaayo gani agod makasaksi sia sa mangin balatyagon ni Rex nga nahibaluan niya grabe ang ginabatyag nga kaimon karon. Nakayuhom si Dan Montero sang magpalapit sa ila lamesa sanday Rex upod kay Rod. Tinulok niya gilayon si Zeny nga karon lang niya nadiparahan nga matahom man gali. Pinalutaw sang ginasuksok sang dalaga ang katahom sini. Umigpat ang mga mata ni Dan Montero. “Gentlemen,” tumod ni Dan Montero sa duha ka Belgian. “Mr. Sevilla, here,” pakilala niya kay Rex sang makatupad sa ila. “And Zeny…” “Zeny Lopez,” dahu ni Zeny sang mamutikan nga daw nalipat si Dan Montero sa iya apelyido. Tinan-ay ni Zeny ang iya tuo nga kamot. Halos dungan ang duha ka kamot nga nag-uyat diri. Nakakido si Zeny apang sang masiplatan si Cathy nga mainabyanon nga nangilay nagyuhom na man lang sia. Just play their game, ini ang buot silingon sang pangilay ni Cathy. Katulad sang ginhimo sadto ni Cathy napilitan magtan-ay sang duha niya ka kamot si Zeny. Halos dungan man nga nagtanyag sang siya ang duha ka Belgian. Naalang-alang si Zeny kon sin-o sa duha ang pasugtan. Nakayuhom naman si Dan Montero. Nasaylo na ang atensyon sang iya mga bisita kay Zeny. Makaangkon na sia sing kahigayunan agod malikaw diri si Cathy. Pero nagsayop si Dan Montero. Napamatud-an niya ini sang liwat magtukar ang musika.

60

“Shall we?” halos dungan nga namitlang sang duha ka Belgian. Apang duha ka babaye ang ila ginapatungdan. Si Bruno Dervesselt nagatan-ay sang iya kamot kay Zeny. Si Maurois Stacke kay Cathy. Wala na makabalibad ang duha ka babaye bangod matapos ang paghambal dungan man nagtindog ang duha ka lalaki. Napilitan magtindog ang duha ka babaye. Nagapisikpisik na si Cathy bisan malayo pa ang dance floor. Naisip ni Zeny nga sundon na lang ang hampang ni Cathy. Pinapagsik ang lawas kag sumonod sa tunga sang dance floor. Nakayuhom na lang si Rod sang masiplatan nga daw nanghayhay si Dan Montero. Wala man ini malipod kay Mon nga masusi ang pag-obserbar sa iya boss kag kay Dan Montero. Pinasiplatan niya si Rex matapos makatulok sing may pagkaham-ot sa tigulang. Nakita ni Mon nga daw nagsaka ang kilay ni Rex. Pagkatapos nangapkap ang kamot sini sa ibabaw sang lamesa. Nauyatan ang bag-o lang natagayan nga baso. Hinakwat kag inung-ong. Straight! Nakalungo na lamang si Mon. “Kamusta, Rex?” tublag ni Dan Montero nga nakapapisik sa ulitawo. “O-okay lang.” Pilit ang yuhom ni Rex. Apang nanginit ang iya dulonggan. Nakita abi niya nga nagtulok si Dan Montero kay Rod. “Kamusta naman sa opisina?” Sa Golden Opportunity Systems ang buot silingon ni Dan Montero. “Indi masangkad ang field kon isikway ang entertainment, you know that.” Guminhawa sing madalom si Rex. Tumangotango. “Mas gusto ni Mrs. Montero ang diutay apang tayuyon kag wala sing problema nga kita.” “Hmmm…” Hinikap ni Dan Montero ang iya sag-ang. Daw may gusto ihambal apang indi matikab sang baba. Matiuntion… “Mabaskog gid man ang pamatyag ko sadto pa nga mabaskog ang dalagan sang entertainment industry.” Kanami pamatian, kumod ni Rex. Pero makasulompa naman para sa mga Pinay nga mabiktima sa luwas bangod sining ila sakon sa kwarta nga mga kasimanwa. “Kag karon pa lang… in a matter of months nga operation… millions na ang nagasulod nga kontrata.” Nahibal-an na ini ni Rex. Wala sia sing ginpakita nga ano man nga reaksyon. “Kag this is a good chance nga nagtalabuay kita diri. Ma-blowout ko ikaw,” pinasundan pa ini sing kadlaw. Apang makadali man ini napanas sang makatulok sa dance floor. Wala na sing nagasalaot. Nakakunot ng agtang ni Dan Montero. Nagakurisong nga naglingas si Rex. Wala sanday Cathy!

XXIV

S

UMAKO ang lingaslingas ni Rex. Pero wala gid niya nasiplatan ang apat. Daw kinulbaan sia.

61

Mas labi ang kakulba ni Dan Montero. Tumindog na gid sia kag manghulonghulong. Sang wala sing nasiplatan bisan landong lang nanday Cathy dalidali nga pumadolong sa stage. Maabtik man nga sumonod sanday Rex. Nahunahona gilayon ni Rex nga mapa-page si Dan Montero. Kag ginabatyag sang ulitawo nga makahuloya kon himuon ini ni Dan. Gani dalidali sia nagpalapit sa waiter nga natandaan niya amo ang nag-serve sa ila. Namangkot. Nanugid man gilayon ang waiter. Matalakdang na kuntani si Dan Montero agod makasaka sa stage. Apang nabatian niya nga gintawag sia ni Rex. May ginsenyas ini sa iya. Gani nagbalik na lang sia. Makadali nga ginhambal ang waiter bahin sa ila chit. Pagkatapos tinuhoy ang ganhaan papanaog. Daw indi kuntani mapahamtang si Zeny samtang nagasunod sia kanday Cathy bangod nahibal-an niya nga masalasala ang ila kaupdanan kay wala sila makalisensya nga manaog pero wala na sia magpasat-om sang makita nga tama ka confident si Cathy sa ginahulag sini. Bahala na, kumod na lang ni Zeny. Sa casino ang destinasyon nanday Cathy. First time ni Zeny nga makasulod diri gani daw nahawahawa sia sa nakita nga sirkulasyon sang kwarta nga ginapabayluhan sing chips. Tago sia nga nakahandom makauyat sing daku nga kantidad. Sa pagpanguna ni Cathy nagpabaylo sila sing chips. Ten thousand pesos ang gilayon nila ginpabayluhan. Nakapanagitlon si Zeny. Kag daw nangurog ang iya mga kamot sang tungholan sia ni Cathy sing madamudamo man nga chips. Wala na mag-elevator sanday Rex. Una sia nga nagadalandan panaog sa hagdanan gikan sa third floor. Kasunod niya si Mon nga ginasundan naman ni Rod nga nagaanganangan sa naulihi nga Dan Montero. Pag-abot nila sa ground floor halos dulongan sila nga tatlo nga naggwa sa main door. Pero wala sila sing naabtan nga salakyan nga naghalin sa atubang sang Heritage Hotel. Nakalot ni Rex ang iya tangkugo. Nagkurinot ang iya agtang. Nakatulok sa iya sanday Mon kag Rod. “Ti?” pamangkot ni Dan Montero sang makapalapit. Labi nagtuhaw ang kabalaka sa iya guya. Ulong-ulong kag malawig nga pagginhawa ang ginsabat ni Rex. Matiuntion pumalapit sia sa gwardya. Namangkot. Pero ulong-ulong man ang sinabat sang gwardya. Wala kuno sing naggwa nga duha ka babaye kag duha ka lalaki nga foreigner. “B-basi sa casino?” pasapayan ang suhestyon ni Rod. Tama! Ini ang nagsulod sa hunahona ni Dan Montero. Nadumdoman niya nga ginpamangkot sia kaina ni Cathy kon diin sia masami diri sa otel, sa restawran ukon casino. “Sa basement!” natuaw ni Dan Montero. Umona na sia padulong sa hagdanan agod manaog sa basement. Pila na ka beses nga nagdaog-napierde sanday Cathy kag ang duha ka Belgian sa blackjack pero wala pa gid makataya si Zeny. Matuod indi man iya kwarta ang ginbayluhan sing chips nga ang iban ginauyatan gani niya karon pero daw nanugon sia magpusta. Nahadlok sia nga mapierde. Pero sang mabalikdan ang isa ka dalaga nga isahanon kag hipos lang nga nagahampang sa isa ka slot machine sa naulihi nga kubay napilitan sia magpalapit. Tumopad sia sa babaye. Inobserbahan ang paghampang sini. Sa kaatubang nga slot machine nakita ni Zeny nga duha ang hulogan sang pusta. May para sa duha ka pesos kag lima ka pesos. Humolog sing duha ka pesos si Zeny. Ginkambyo ang plangka. Naghulat. Pero daw wala sing natabo. Binalikid niya ang babaye. Katulad sang iya paghulog wala man sing natabo sa iya sang katupad. Nakita niya nga naghulog sa taglima ang babaye. Naisipan

62

niya nga sa taglima man maghulog. Pagkatapos inanay nga ginbutong ang plangka. Kag hinali nakapisik si Zeny. Dulongan nga nakatulok sanday Rex sa linya sang slot machines sang gulpe nga sumiyagit ang babaye kadungan sang isa ka di-kinaandan nga tunog. Nakita ni Rex nga nagatumbotumbo sa kakunyag ang babaye samtang nagatangla sa monitor sa ibabaw sang slot machine sa tupad sini. Nakita ni Rex ang nagaigpat-igpat nga sanag sang lima ka mickey mouse diin sa punta sini maathag ang nasulat nga lima ka milyon ka pesos. “Naka-jackpot ka!” gikan sa sumiyagit nga babaye. Ginapikpik niya ang abaga sang katupad nga babaye nga daw linansang sa tinindugan sini. “God, si Zeny,” halos hutik nga natusngaw ni Rex sang madiparahan nga si Zeny gali ang nagaatubang sa slot machine diin naigo ang jackpot. Dalidali sila nga pumalapit sa dalaga. Halos ang tanan nga mga kliyente sang casino nagtilipon kay Zeny nga madugay wala makatingog bangod sa sobra nga excitement. “Milyunarya ka na, Zeny,” halos makapati nga natuaw ni Mon. “I-indi akon ang ginpusta ko, S-sir,” halos hutik nga sugid ni Zeny kay Rex. “Iya sang mga Belgian ang kwarta nga ginpabayluhan kag ginhatagan ako ni Cathy.” “Kon hatagan ka nila sing dies porsyento… aba, half a million pesos man, Zeny,” mahinay apang indi matago ang kakunyag sa tingog ni Rex. “Kadako gihapon nga kwarta!” Bangod sa natabo nga swerte ni Zeny sa casino nalipatan nanday Dan Montero ang kahangawa kag kabalaka nga ginbatyag sang maghalin sa diskuhan ang apat nga wala makalisensya. Ginhagad pa sila sang duha ka Belgian nga magsaylo sa iban nga entertainment dug-outs agod selebrahon ang kadalag-an. Si Zeny daw indi mapahamtang. Tuman ang iya kakunyag. Ang iya kaisipan masaku sa pagpaminsar kon anhon niya ang kaparte nga tunga sa milyon. Alas dos na sang kaagahon sa diskuhan pa ang grupo. Matagsing pa ang kaladlawon ni Cathy. Nagapaindis-indis ini sa kadlaw sang duha ka Belgian. Malipayon sila kaayo. Apang indi subong kamalipayon sang ila mga upod. Labi na gid sanday Dan kag Rex. Si Dan ginatuyo na. Si Rex ginaugtan. Ginaugtan si Rex magtulok kay Cathy nga panan-aw niya karon amo pa ang naganuno sang dughan sini sa butkon sang duha ka puti. Flirt! singgit sang hunahona ni Rex. Golddigger, dugang pa. Nakapasalamat si Rex sang magmuno si Dan Montero nga mauna na sa pagpauli. Gintugonan sini si Rod Soliva nga amo na lang ang mag-upod sa mga puti kon gusto pa nila magdugay. Sumenyas ini kay Cathy. Panghagad ini agod magpauli. Apang hubog na si Cathy kag wala tuyo magpauli. “I think we have to go, Miss Imperial,” matigda ang pagmitlang ni Dan Montero. “Bahala na si Mr. Soliva sa aton mga bisita.” Nagtindog na ang tigulang. Tumindog man si Rex sang makita nga nagtindog si Dan Montero. Tinulok si Cathy. Pero wala gid sing reaksyon ang dalaga nga magpauli. Sa kaugot binalikid si Zeny. Inuyatan ang isa ka kamot sang dalaga kag patindugon. Ang isa niya ka kamot nag-ubay sa likod sang babaye. Nakatangla sa iya si Zeny. Nagaidlak ang mga mata sang sekretarya. Nauna si Dan Montero nga naglakat pagwa. Nagasunod sa iya sanday Rex, Zeny kag Mon. Wala sila sing tingugay. Ang paglakat lang gali nanday Rex ang ginahulat ni Cathy kag maghulag man. Sang makita nga wala na magbalikid ang ulitawo, dayon man bungkalas ni Cathy.

63

“H-hey, what’s wrong?” natuaw sang nakibot nga Maurois Stacke sang hinali winakli ni Cathy ang iya kamot nga nagaagbay sa dalaga. Apang wala na magsapak si Cathy. Dalidali nga tinuhoy ang pwertahan. Nagadulingdoling sia bangod hubog pero diretso gihapon ang panulok sa ginapadulongan. “Your share,” palagas man ni Bruno. Sa nabatian maabtik nga naglagas si Rod sa dalaga. Sang maabtan hinawiran ini sa kamot. “M-mam, ang bahin mo kuno sa nadaog...” “I don’t care!” agaw ni Cathy. Nagalumawlomaw ang mga mata niya. Nakadulog si Rod. “A-anything wrong?” “Ang mga hudas! Pabay-an gali nila ako sa mga herodes nga ato!” Nakayuhom si Rod. Pulopaeste ka abi, mo. Ini ang sunlog sang iya painuino.

XXV

S

A opisina sang Golden Opportunity Systems indi mapahamtang si Mrs. Jane Montero. Nagatubo ang kaugot sa iya dughan Makapila na ka beses nga nagtawag sia sa intercom pero wala gihapon si Zeny. Siling ni Trina wala man kuno makatawag nga indi ini makasulod karon nga adlaw. Liwat tinamdan ni Mrs. Montero ang iya relo. Ten minutes to eleven na. Nakapanghayhay si Mrs. Montero. Paano ka sini makatrabaho sing husto kon wala ka man lang sing masugo nga mamaluskay sing record sa file? ini ang kutibkotib niya. Naisipan niya nga tawgon si Rex. Apang wala man sing nagsabat sa kwarto sini sang pisliton niya ang intercom. “Milagro,” natuaw ni Mrs. Montero. “Dungan pa sila nga wala subong.” Sumandiay si Mrs. Montero. Piniyong ang mga mata. Pilit niya nga ginadula sa balatyagon ang kataka kag kaugot. Indi niya gusto nga mag-ugtas. Pero indi man madula sa iya painuino nga wala ang iya duha ka employee. Indi niya ini madula sa isip mientras wala man sia sing ginahikot. Kag wala naman sing nabilin nga hilikuton sa iya lamesa. Matiuntion tumindog si Mrs. Montero. Gumwa sa iya kwarto. Tinuhoy ang lamesa ni Zeny. Luyag niya makita ang mga papeles nga ginahanda ni Zeny agod paaprubahan sa iya. Luyag niya matun-an bag-o pa man ma-finalize ni Zeny ang mga papeles agod makaabot man sa iya nahibal-an na niya kon ano ang kaundan. Namaluskay si Mrs. Montero. Samtang ginahimo niya ini nasiplatan niya sanday Marlene kag Trina nga nagahutikay. Katunto nga mga babaye, nakumod ni Jane. Kon anuano siguro ang nagasuhot sa isip nila. Diutay lamang ang mga papeles nga ulobrahon ni Zeny. Ang iban mga follow-up na lang sang una nga mga transactions kag kabisado na ini ni Mrs. Montero. Wala sa isip nga nabaluskay niya ang memo pad ni Zeny. Sa isa ka pahina may nabasahan sia. May 24. Inquire status Unit 21, Citiland condo. Daw namagneto ang paminsaron ni Mrs. Montero. Sin-o ang may gusto nga makahibalo sang natungod sa amo nga unit? Ang pamangkot niya nagtuhil sang iya curiosity.

64

Dalidali nga ginisi ni Mrs. Montero ang pahina nga ginatamdan niya. Binalikid si Marlene. “Palihog check kon for rent or sale ini nga unit.” Dalidali man nga nagpalapit si Marlene. Binasa ang nasulat sa papel nga tinunghol sa iya ni Mrs. Montero. “Madamo ang phase sining Citiland, Mam.” “Tilawi ang tanan nga condo nila diri sa Makati. We’ll choose kon diin ang mas maayo.” Tumalikod na si Mrs. Montero agod magbalik sa iya hulot. “Inform me immediately kon ano ang resulta, ha?” Wala pa sing lima ka minutos nga nakabalik sa iya kwarto si Mrs. Montero sang manuktok kag sumolod si Marlene. “Inyo man gali ang unit twenty one sa Citiland eight, Mam?” Nakanganga si Mrs. Montero. “May twenty three pa ginbayaran ni Sir Montero…” Daw bomba nga nagwasaag sa palamatin-an ni Jane ang ginsugid ni Marlene nga nagatamod sa notes sini. Sumilabo ang iya kaakig. Pero wala sia magpamutik sa iya empleyada. “Ang sa number ten, Mam, for rent. British ang tag-iya. I-transact bala naton, Mam?” Pilit ang paghimugong ni Mrs. Montero. Pero wala niya mahibalui nga nagapagot gali sia. “M-Mam?” Nakapapisik ini kay Jane. “N-never mind,” maabtik man nga natuaw ni Mrs. Montero. Pilit sia nagyuhom. “Thank you.” NAKABUNGKALAS si Rex sang mabatyagan ang mainit nga silak sang adlaw nga nagatupa sa iya guya. Tinamdan niya ang iya relo. Alas onse na gali. Maabtik sia nga bumangon. Nakabatyag sia sing kalingin sang ulo. Kag nakalungolungo. Nadumdoman ang hitabo sang idul-ong nila ni Mon si Zeny sa ginadayunan nga apartment. Bangod hubog daw indi na makalakat si Zeny. Gani gin-ubayan ini ni Rex tubtob nakasulod sila sa apartment. Sa salas, ginpahigda ni Rex sa sopa ang dalaga. Apang wala magbuhi si Zeny nga sige ang panghawid sa liog sang pamatan-on. Nagapaubay ini nga makasulod sa hulot. Indi kuno ini magtulog sa sopa kay basi mabugtawan sang kaupod sini makahuloya kuno. Gani napilitan si Rex nga idul-ong sa hulot ang dalaga. Sa sulod sang hulot namutikan ni Rex nga daw naulian na ang kahulogbon sang dalaga. Pero wala malipod sa lalaki ang pinasahi nga giho sang dalaga. Ginasulay sia ni Zeny. Kag indi man magpaulihi ang dalaga kon lawas kag katahom ang hambalan. Bisan sin-o man nga lalaki mapukaw sang katahom sini. Kag napukaw man ang pagkalalaki ni Rex. Pero wala magpadala sa sulay kag balatyagon si Rex. Nagapangibabaw gihapon ang pagtahod sa iya sekretarya nga nahibal-an niya indi gid makaangkon sing hulot sa iya kasingkasing. Kag sang butongon sia ni Zeny sa liog agod mapukan sila sa kama, dalidali nga hinukas niya ang kamot sang dalaga. “Ipahuway lang. Hang-over lang ina,” dugang pa ni Rex nga nagayuhom samtang nagapagwa sa hulot sang nagakusmod nga Zeny. Kag bangod sadtong hitabo wala sia gilayon matulogi. Gani inadlawan sia karon sa pagbugtaw. Quick shower lang ang ginhimo ni Rex. Wala na gani sia mag-inom bisan kape. Wala man niya ginpukaw si Mon kay nahibaluan niya nga natuyo pa man ini. Nagtawag

65

na lang sia sa opisina kag magpahibalo nga nagapakadto naman sia. Pagkatapos dalidali nga nagsakay sa iya kotse. Nagapasaka na sia sa Guadalupe sang mabatyagan ni Rex nga nagtunog ang iya cellphone nga nasulod sa bulsa sang iya amerikana. Bag-o ini nga modelo kag cigarettepack size gani makaigo sa bulsa. Si Mrs. Jane Montero ang nagatawag. Kag nakakurisong si Rex sa ginatugon sang iya employer. Ginakabalaka man niya ini. Ginapadiretso sia sa Citiland Condominium. Nagkubakoba ang dughan ni Rex. Daw may palaabuton nga unos sa iya pamatyag. Kag nadumdoman niya si Cathy. May nahibaluan na ayhan si Mrs. Montero? Madugay nga nanumdom si Rex. Ginapinsar kon may mga transaksyon sila nga may kaangtanan sa Citiland. Pero wala sia sing nadumdoman. “Rex?” Ara pa sa linya si Mrs. Montero. “Y-yes, Mam.” “Are you familiar with this condo?” “N-nakakadto na ako dira.” “In what floor do you think is unit twenty one?” Tumohaw sa tingog ni Mrs. Montero ang iya pagot. Damn! Daw hinakwat si Rex kag ipusdak. Nga sang pagtupa paugsang. Ini nga pamatyag tumayon sa iya mga tiil. Natapakan niya sing mabaskog ang gasolinador. Bumotyog ang Honda Civic. Daw kadali lang nga nakaabot sa Buendia si Rex. Napituhan pa gani sia sang traffic aide bangod wala sia magmenor pagliko niya sa Buendia. Maayo lang kay indi gid gutok ang trapiko gani wala na man lang magsupok ang traffic aide. Nagakalot sa tingkoy nga naglantaw na lang ini sa nagabutyog nga salakyan. Pag-abot sa entrance sang condo maabtik nga nanaog si Rex. Initsa ang yabi sa gwardya agod ini na ang mag-park sang iya salakyan. Pagkatapos dalidali nga sumolod. Sumaka. Halos tagduha ka halintang ang lak-ang niya. Luyag maunahan si Mrs. Montero sa second floor agod maupang kon ano man ang mahimo matabo kon magkitaay sila ni Cathy. Wala sing tawo nga nakita si Rex sa alley pakadto sa unit 21. Nakaginhawa sia sing halog. Pero madasig gihapon ang iya tikang. Pag-abot sa unit 21 nanuktok sia. Pila ka beses sia nga nanuktok pero wala sing nagsabat. Sang ulihi dalidali sia nga nanaog. Nadumdoman nga kaupod gali nila si Cathy kagab-i kag mahimo nga nagakatulog pa ini. Matawag na lang sia sa telepono kay pat-od nga makabugtaw ini kon mag-ring sa tupad sini. Apang pila ka beses nga nag-ring tubtob nag-busy tone wala man sing nagsabat sa kwarto ni Cathy. Daw ilampos na ni Rex ang telepono. “Ano nga unit ang ginatawgan mo, Sir?” pamangkot sang babaye sa information nga natingala kay Rex. “Twenty one.” Inuntatan ni Rex ang pag-dial. “A, kay Miss Imperial.” Nagyuhom ang babaye. “She’s out. Kag ambot kon ano oras sia mabalik.” Nakaginhawa sing halog ang lalaki. Daw naumpawan. Salamat! Tusngaw sang iya hunahona. Makapaayo nga indi sila magtabuay diri ni Mrs. Montero. Matapos makapasalamat kag makayuhom sa babaye tinuhoy ni Rex ang pulongkoan sang lobby. Matawhay na ang iya pamatyag sang makita nga nagapadulong si Mrs. Jane Montero.

66

XXVI

M

AABTIK nga sinugata ni Rex si Mrs. Jane Montero sang makita nga nagapasulod na ini sa lobby sang Citiland Condominium. Gintinguhaan sang pamatan-on nga indi magdayag ang katingala kag kabalaka sa iya guya samtang nagapalapit kay Mrs. Montero. “Nauna ka pa gali?” Ginapilit man ni Mrs. Montero nga mag-alikaya ang nawong. Indi man niya gusto nga mamutikan ni Rex ang matuodtuod niya nga balatyagon. Pero nahibaluan na ini sang pamatan-on. “What’s our agenda?” Nalipatan ni Rex ang pagmitlang sang mam nga nagapatimaan sang respeto sa employer. Ang pagkalimot ni Rex namutikan ni Mrs. Montero. Gilayon sumohot sa painuino nga daw tama ang iya suspetso nga may nagakatabo nga wala niya mahibal-i. Pero wala sia magpasat-om. “Not so important,” kaswal ang sabat ni Mrs. Montero. Inuyatan pa niya sa butkon ang pamatan-on kasubong bala nga ginapaalinton diri nga indi magkabalaka. Napahamtang matuod ang hunahona ni Rex. “Luyag ko lang nga ma-check ang unit namon diri.” Lumotaw ang kinaandan nga pangyuhom ni Mrs. Montero. Pero may liwan ini nga igo kay Rex. Kag ini ang ginpanilagan ni Mrs. Montero. Actually dakupdakop niya ini sa pamatan-on kon may nahibaluan gid man ini bahin sa unit 21. Kay pamatyag ni Mrs. Montero imposible nga wala sing nahibal-an si Rex bangod ara sa memo pad sang sekretarya sini ang address sang condo. Indi man magpadakop si Rex. Mabaskog na nga daan ang iya suspetso nga amat na nagabukas ang likom sa asawa ni Dan montero. “Residential bala, Mam?” Wala nagtulok si Rex kay Mrs. Montero. “Residential.” Napat-od na ini ni Mrs. Montero sa iya kaugalingon. “Studio type.” Liwat nagkubakoba ang dughan ni Rex. Indi tani amo! Indi tani amo! pangamuyo sang pamatan-on. “Ano nga unit, Mam?” Ginapangamuyo sang pamatan-on nga indi twenty one ang ibungat ni Mrs. Montero bisan mabaskog ang iya pagpati nga unit gid man nga ginaokupahan ni Cathy ang ginatumod sang iya boss. Indi lang tani amo! Tinulok sing maturisok ni Mrs. Montero si Rex. “Twenty one.” Ti, amo gid! Pero handa na ang kaugalingon ni Rex. Wala gid sia sing ginpakita nga reaksyon nga makapadugang sang suspetso ni Mrs. Montero. “Dali na,” panghagad ni Jane nga tinultol ang hagdanan. Nagapaganot sa pagtikang si Rex Sevilla. AGA pa magbugtaw si Zeny pero wala sia magbangon. Ginapinsar niya ang swerte nga naangkon sang nagligad nga gab-i. Sa bug-os niya nga kinabuhi wala gid sia magdumdom nga makauyat sing tunga sa milyon. Kag ini sa halos isa lamang ka pisok. Matuod tseke pa ang iya ginauyatan nga naghalin kay Dervesselt pero anytime basta office hours mapakambyuhan niya ini. Kasulhay katama sang pamatyag ni Zeny bisan panalagsa nagapitik ang iya ulo bangod kulang sia sa tulog. Kanami panumdomon nga richer by half a million sia karon.

67

Nadumdoman niya si Cathy. Kag may natandog sa iya balatyagon. Nakabatyag sia sing kahuya sa kaugalingon. Napanas ang kaimon niya kay Cathy. Kon wala si Cathy nga naghatag sa iya sing pitsas ayhan bisan isa ka libo wala sia sing dinag-an sa casino. Nadumdoman man niya si Rex. Mas labi ang kahuya nga binatyag ni Zeny. Indi niya malimtan ang ginpakita niya nga pagsulay sa iya boss. Kag naghinulsol sia kon ngaa naghandom sia nga maangkon ang pagtamod sang lalaki. Nga sia pa ang naghikutar nga matentar ang lalaki. Makahuloya gid! Pero nakapasalamat si Zeny sanglit desente nga lalaki si Rex. Kag bangod sini napangako sang dalaga sa kaugalingon nga buligan ang pamatan-on nga matuman ang handom kay Cathy. Ini ang iya mangin paagi agod mahinakpan ang nahimo niya nga perwisyo sa iya boss. MATAWHAY naman ang pamatyag ni Cathy. Nakapaayo ang pagmasahe sa iya sang masahista sa beauty parlor nga ginsudlan niya. Nadula ang iya hang-over. Kag pamatyag niya preska gid sia subong. Pamatyag niya indi mangin problema ang ano man nga problema nga ipaatubang sa iya karon nga adlaw. Bag-o magbalik sa iya condominium unit naghapit anay si Cathy sa Andok’s. Nagbakal sia sing isa ka jumbo nga litson. Pagkatapos naghapit sa Goldilocks. Bumakal sia sing cake. Nadiparahan niya diri ang freezer sang ice cream gani nagbakal man sia sing isa ka galon. Nagasakay na si Cathy sa taksi sang may nadumdoman. Nakayuhom sia. Ano bala nga okasyon ngaa madamo ang pinamakal niya nga pagkaon? I-treat bala niya si Rod… kag si Joanne? Pero indi nila maubos kon tatlo lang sila. Nadumdoman niya si Rex. Umigpat ang iya mga mata bisan yara pa sa dughan ang diutay nga kaugot bangod binayaan sia sang pamatan-on kagab-i. SI Mrs. Montero ang nanuktok pagsampot nila sa unit 21. Pila ka beses nga nanuktok ang babaye pero wala sing may nagsabat. Nahibaluan na ni Rex nga wala sing tawo sa sulod kay nasugiran na sia sa information nga sa gwa si Cathy pero naghipos na lang sia. Indi sia gusto nga mahibal-an ni Mrs. Montero nga nakapanuktok na sia diri. Luas sina mahibaluan sang babaye nga may nahibaluan gid man sia bahin sa unit number twenty one. “Daw wala sing tawo.” “Buksan na lang naton,” si Rex. “Nakakandado.” Ginlisuliso ni Mrs. Montero ang door knob. “Wala ka sing duplicate key?” palagpat ang pamangkot ni Rex. “Basi sa gwa si Mister Montero,” panawat ang gindugang niya. Kag may nadawat si Rex sa iya pamangkot. Nagliwan ang hulag ni Mrs. Montero. Nahibal-an niya nga wala sing duplicate key si Mrs. Montero. Nahibal-an niya nga indi pagpaulanan ni Dan Montero ang ginamos sini. Kag ang drama ni Mrs. Montero wala na sini ginhinago sa ulitawo. Guminhawa sing malawig si Mrs. Montero. “Tell me honestly, Rex,” daw nagapakitluoy si Mrs. Montero. “I know may nahibalan ka bahin diri. Siguro madugay na. Ako kaina lang…” Guminhawa man sing malawig si Rex. Nahibal-an niya nga indi maayo nga magbutig sia. Pero nahibal-an man niya nga indi man makapaayo nga magsugid sia sing matuod labi na sa tion nga ini nga ara sa kaalipungot si Mrs. Montero. Sigurado nga indi sini makontrol ang mangin balatyagon kag basi maeskandalo pa sila. “I-indi ko ikaw mahangpan, Mam?” pamatyag ni Rex pang-famas ang iya akting. Liwat guminhawa sing malawig si Mrs. Montero.

68

“Indi ko mapat-od kon ginalikman ninyo ako. Pero ang address nga ini nakita ko sa memo pad ni Zeny. May petsa pa nga Mayo banye kwatro.” Nalintukan! Amo ato nga adlaw ang pagpa-inquire niya kay Zeny natungod sa unit 21. Daw nangyami ang pamatan-on. Pero kinahanglan tindugan niya ang pamalibad. Kuno abi makadali sia nanumdom. “A, yes…” Ginpaidlak pa ni Rex ang mga mata nga daw bag-o lang may nadumdoman. “Naisipan ko tani sadto nga magkuha sing unit. Pero wala nadayon kay may nakauna kuno siling ni Zeny.” “That’s why nasiling mo kaina nga nakakadto ka na diri?” “Kis-a,” sinundan ini ni Rex sing tangutango. “Amo gani nga daw nalipat na ako bahin sining unit nga kursonada ko kuntani.” “Kuntani lang bangod naunahan ka ni Mister Montero?” Tinulok ni Jane si Rex. Nagapanungkad. Nalintukan! “Wala ako ‘kahibalo nga si Mister Montero ang nakakuha,” balibad ni Rex. “Ginkuha niya agod puy-an sang iya kerida!” Daw masinggit si Mrs. Montero. Nakatalingi si Rex. Indi niya masugata ang panulok ni Jane Montero. Pero daw pinitik naman ang iya dulonggan sang masiplatan nga nagapadulong si Cathy. Nagayuhomyuhom sa iya ang dalaga.

XXVII

D

AW nangurog ang mga tuhod ni Rex sang mabalikdan si Cathy nga nagapadulong sa ila nahamtangan. Sa panulok ni Rex matam-is ang yuhom sang dalaga bisan nahibal-an niya nga may panunggoron pa ini sa iya. Pilit nga nagbalos sing yuhom si Rex. Wala matago kay Mrs. Montero ang hulag sang pamatan-on. Binalikid ang ginapatuhoyan sing panulok ni Rex. Kag nakakurisong sia sang makita ang nagapadulong nga si Cathy. Daw nagkubakoba ang dughan ni Mrs. Montero. May sumohot sa iya kaisipan. Nakakunot man ang agtang ni Cathy sang madiparahan nga ara gali sa atubang sang iya unit nagatindog sanday Rex kag ang kaupod sini. Indi niya kilala si Mrs. Montero. Indi sila kilalahay. Pero daw may tumoslok sa hunahona ni Cathy. Nagpakubakoba ini sang iya dughan. Wala sia magtampad sa pagtulok kay Mrs. Montero pero masipat niya ini nga ginahimbisan. Kag gilayon nga pinangitaan sing sabat ang pamangkot sang iya kaisipan. Ngaa kaupod ini ni Rex? Kag ngaa daw ginahulat sia sang mga ini? Sin-o ang babaye nga ini? Maabtik man nga nag-athag sa isip ni Cathy ang sabat sa iya pamangkot. Kag nagpakurog ini sang iya mga kaundan nga diutayan lang niya nabuy-an ang ginabitbit. Naloko na! Indi na mapaiway ang bunggoanay sang duha ka babaye! Ini ang nahunahona ni Rex. Kinulbaan si Rex sa mahimo bungahon sini. Ilabi na gid sang makita nga nagakurog ang nakuom nga mga kamot ni Mrs. Jane Montero. UDTO-ADLAW na sang magbugtaw si Dan Montero. Malingin pa ang iya ulo bangod madamo ang nainom niya sang nagligad nga gab-i. Nadumdoman niya si Cathy. Nadumdoman niya nga nabilin ang dalaga sa diskuhan upod kay Rod kag sa duha ka

69

Belgian sang pagpauli nila ni Rex. Basi gindala kon diin sang duha ka Belgian si Cathy kagab-i! Indi bale kon nakauna sia sa dalaga kag naayawan na sia! Dalidali nga bumangon si Dan. Dinawhat ang telepono sa lamesita. Nagtawag sia sa opisina sang Suntown Management. Si Rod ang nakasabat sa telepono. Kag nadula ang tensyon nga ginabatyag ni Dan sang mabatian ang ginakunyag nga tingog ni Rod. Nagahulat na kuno ang duha ka Belgian para sa pilirmahan nga kontrata. “Patigayuna na lang dira ang tanan nga kinahanglanon. Indi na siguro ako makakadto dira karon.” “O-okay, Sir. Ako na ang bahala.” “Wait!” palagas ni Dan Montero. “Sir?” “Si Miss Imperial?” “Wala makasulod, Sir. Ginatuyo pa siguro,” sinundan ini ni Rod sing mahinay nga kadlaw. “May message ka bala sa iya in case magsulod sia karon sa hapon?’ “Never mind.” Binalik dayon ni Dan ang telepono. Madalom nga guminhawa. Makadali nga nanumdom. Sumolod sa iya hunahona ang kwarta nga magailog gikan sa kontrata niya sa duha ka Belgian. Wala sing paso! Pat-od ang ilog. Kon san-o mauntat magadepende na lamang sa kabakas sang Suntown Management kag sa kadamuon sang mga babaye nga handa magpasimpalad kabaylo sang dolyares. Babaye? Pumitik ang ugat sa dungandongan ni Dan. Nadumdoman liwat si Cathy. Kinahanglan maghulag na sia. Malahalon ang tinion! Dalidali nga tinultol ni Dan Montero ang banyo. Nag-shower sia. NAKAPANAGMOT si Mrs. Montero sang makita nga nagbalikid pa si Cathy paglagpas sini sa ila ginahamtangan. Nagayuhom ini sing makahulogan kag ginpakido pa ang balikawang nga daw ginasunlog gid si Rex. Nakita ni Mrs. Montero nga wala man magsapak ang ulitawo. “Ang mga babaye matuod karon,” muno ni Mrs. Montero nga ginsundan sing laghong. “Sia pa ang mapakita motibo kon may kursonada nga lalaki.” Nakayuhom na lamang si Rex. Apang sa sulod sang iya dughan daw matalangkaw sia. Nahibal-an niya nga sa sulod sang dughan ni Cathy nagatalangkaw man ini. Kadlawan nila si Mrs. Jane Montero bangod wala gid ini sing hinalung-ong nga nalutsan nila nga duha. Tago nga nakadayaw si Rex sa dalaga. Wala gid sia maghunahona nga indi sila madakpan. Pero wais gid matuod ang dalaga. Bisan indi sini kilala si Mrs. Montero pero napanagupnopan dayon nga may kaangtanan ini sa ginapuy-an sini nga condo unit. Gani lumampas ini. Nga ginpakita kay Mrs. Montero nga ang pagyuhom sini sa iya pagpakita lamang sing kaalikaya. Ang pagdayaw ni Rex sa dalaga nasimbugan sing kaham-ot. Paano, imbes nga sa unit sini masulod ang dalaga napilitan pa magdiretso sa opisina sa Suntown Management agod makalikaw kay Mrs. Montero. Nagayuhom nga binalikid ni Rex si Cathy nga karon nagapasulod na sa suite 27. Nagalungo nga nakapamalintak si Rex. Nakalungo man si Mrs. Montero. Guminhawa sing madalom. Nakabuhin ini sang iya kaugot. Gani nakayuhom na sia sang mag-atubang si Rex. “Well, I think it’s over for now.” Binalikid ni Mrs. Montero ang naka-lock nga ganhaan sang unit twenty one. “Indi siguro karon ang tion nga ma-satisfy ang akon handom.” Nakalamho lang si Rex. Nakaginhawa sia sing talunsay. Kag liwat nagbalikid sa suite 27 nga karon sirado na ang ganhaan. Kon wala pa makasulod si Cathy kag

70

nagabalikid ini daw gusto pangilayan ni Rex. Kag gusto pa niya senyasan sing thumb’s up agod mapaalinton nga okay! “K-kursonada mo sia?” Iban ang paghangop ni Mrs. Montero sa pagbalikid ni Rex sa ginsudlan ni Cathy. Maabtik nga ginbawi ni Rex ang panulok sa suite 27. Daw babaye nga nag-blush. “It’s okay,” padayon ni Mrs. Montero nga nagayuhom. “Pwede ako mag-una.” Bumalikid man si Mrs. Montero sa suite 27. Amo man ang pag-ulhot sang ulo ni Cathy nga nagtango kay Rex. Pinikpik na lang ni Jane ang abaga ni Rex. “File ka na lang buas sing leave of absence. Enjoy…” Tumalikod na sia. Pila gid man ka tion nga wala makahulag si Rex sang makatalikod si Mrs. Montero. Daw natingala sia sa natabo. Luas sa katingala inulipon man sia sang kahuya. Kahuya bangod nakapakigbahin sia sa pagluib kay Mrs. Montero, nga matuod wala makadakop sini nga tion pero na-guilty gihapon si Rex. Nakalungo sia. Si Mr. Montero abi mo, pamasulon sang iya isip. Kag si Cathy abi… si Cathy gali! Gilayon sia nagdagundagon padulong sa suite 27. Nakatalangkaw man si Cathy sang makita nga nagalayat lang si Rex. Nalipay gid ang dalaga sa pagkitaay nila nga ini sang pamatan-on. Matuod nahibal-an niya nga nagsunggod sa iya kagab-i ang ulitawo pero indi man sini maantos nga indi magpalapit sa iya. Napat-od niya ini bangod amo man sini ang iya ginabatyag. “Whew, that was close!” natuaw ni Rex sang magsampot sia sa atubang ni Cathy. “Maayo kay naisipan mo nga magdiretso diri. Kon wala, ambot lang...” “Gusto mo bala nga gub-on niya ang beauty ko?” lahog ang balos ni Cathy nga nagpa-cute pa. “Si Mrs. Montero ato, ano?” Tumango si Rex. “Siling ko na gani. Wala sing iban nga mag-interes nga maghulat sa atubang sang akon unit kon wala man lang sing kahilabtanan sa akon. Ukon kay…” “Well… well,” tapna ni Rex. Indi man sia luyag nga mabatian ang isugpon ni Cathy. Nagasakit ang iya dughan mamati. “Indi mo bala ako pag-agdahon nga magsulod?” Lumamho si Cathy. “Amo gani nga ginsenyasan ko ikaw nga magpalapit diri. Dali, may sorpresa ako sa imo. Blowout. Ay, ginsiling ko man,” sinundan ini sing hirihi kag dapiton pasulod ang pamatan-on. Nagakadlaw man ini nga sumonod sa iya. Pero nakaisol si Rex sang makasulod na sila. “Ice cream?” halos dungan nga agda nanday Bruno Dervesselt kag Maurois Stacke nga masig-uyat sang ila baso nga tagtunga na lang ang unod nga ice cream.

XXVIII

N

AGSAMPOK ang mga kilay ni Rex pagsulod gid niya sa opisina sang Suntown Management. Nasamputan niya sanday Bruno Dervesselt kg Maurois Stacke nga nagakaon sing ice cream. Gin-agda sia sang duha. Nakita ni Rex nga seryuso sa pagagda ang duha. Ayhan bangod natandaan sang duha ka Belgian nga magkaupod sila kagab-i. “Thank you,” napilitan magbalos si Rex sa pangagda sa iya dungan alsa sang kamot niya. Wala na sia maghulat pa nga agdahon ni Cathy nga magpungko. Tumopad na lang sia sa duha ka Belgian.

71

Maabtik man nga nagsenyas si Rod kay Joanne nga dayon nagtalikod. Pagbalik sang dalaga may ginabitbit na ini nga baso kag kutsara. “Ara, mas daku ang imo parte kay ulihi ka,” si Cathy. Nagakadlaw sia nga tumopad kay Rex. Hagyo nga ginpalapit ang nawong sa ulitawo. “Para mabugnawan ka kon naugot ka pa sa akon,” hutik niya. Nasat-uman ni Rex nga yara pa sa tono ni Cathy ang panunggoron. Naisip nga ginmuno lang sang dalaga ang bahin sang pagkaugot nga sa kamatuoran ginabatyag sini. “I-I’m sorry sa natabo kagab-i.” Nagpormal ang ulitawo. Daw nahuya na kuntani sia magkuha sing ice cream pero naisip nga malaw-ay kon magtuga pa sia sing esena. Pilit na lang niya gindula sa isip ang nagligad nga balatyagon. “Know what?” si Cathy. Umodling sa iya si Rex. “I’ll be richer by half a million kon batunon ko lang…” Umalsa ang kilay ni Rex. Pinalibot ang panulok sa mga katupad. Nakita sang ulitawo nga nagtangutango ang duha ka Belgian. Nagtulok man sa duha si Cathy. “Pardon?” si Rex. “Indi magbaton si Mam sing barato sa dinag-an kagab-i ni Zeny,” si Rod ang tumogda. Nagpalapit sia kag magpungko sa tupad ni Cathy. “Kwarta na gid gusto pa ni Mam nga mangin bato.” Labi nag-alsa ang kilay ni Rex. Nagtangutango. Nadumdoman ang five million pesos nga dinag-an ni Zeny. Kag ginkuha iya ni Zeny ang five hundred thousand. Nga matarong lang bangod ini ang naghampang. Ambot kon gin-ano ukon anhon sang dalaga ang kwarta sini. “Kon ako,” padayon ni Rod nga namalintak, “indi ko pagpalipason ini nga oportunidad. Clean money naman ina, a.” “Huo matuod,” pasunod ni Rex. “Wala sing malain kon batunon mo,” patuhoy kay Cathy. “I-indi ako mangin nawong kwarta?” mahinay ang pagmitlang sang dalaga. Gusto nga si Rex lang ang makabati. Napamangkot niya ini bangod nadumdoman niya nga sadto napabatian sia sang ulitawo nga nawong kwarta sia. Nahangpan man dayon ni Rex ang punto ni Cathy. “Barato ina nga wala mo ginapangayo. Kag ina indi bangod kilala ka lang. That’s your share kay magkaupod kamo.” Nagtangutango si Cathy. Sumohot sa pinsar si Zeny. Kon batunon niya ang barato duha na sila ni Zeny nga makaangkon sing half a million pesos. Kag basi maglapitay pa sila ni Zeny kag mangin kabangdanan sang dugang nga pagbag-o sa tagsa nila ka kabuhi. Nakapamat-od na si Cathy. Lumiso paatubang sa duha ka Belgian. Nagyuhom sing matam-is. Hulaton niya nga magbungat liwat sing tanyag ang duha ka Belgian. Tumolok man sing tampad ang duha ka Belgian. Nagtulokay. Ini na, sa hunahona ni Cathy. “Well, thank you for the ice cream,” si Dervesselt ang nagpasalamat samtang naguna tindog si Maurois Stacke nga nagtan-ay pa sang tuo nga kamot kay Cathy. Napilitan si Cathy nga magdaho sang kamot ni Stacke kadungan sa pagtindog. Nakita sang dalaga nga nagtindog man si Rex nga handa magkamusta sa bisan diin sa duha ka Belgian nga una magtunghol sang kamot. Halangpon nga panulok ang ginapatungod sang ulitawo kay Cathy. Daw nag-aslom ang yuhom ni Cathy. Wala mabungat sang duha ka Belgian ang ginapaabot ni Cathy nga tanyag nga barato. Tubtob nagtaliwan ang duha ka Belgian.

72

“Demalas,” hungaw ang tingog ni Cathy. Maluya sia nga pumongko. Linikaw ang panulok kay Rex nga nagpungko man sa iya luyo. “Kon diin pa nga batunon ko na tani…” Kwarta na nangin bato pa,” si Rex. Nanagutsot pa. Nakapanghayhay si Cathy. Nagsimpon ini sa panagutsot ni Rex. “O, daw napus-an kamo?” si Rod. Lumamho pa sia. “Ikaw, Rod, ha?” Daw naakig si Cathy. “Indi ini kaladlawan, o!” “Syempre, wala sing malipay kon madulan sing half a million,” sugpon ni Rex. “Natural,” si Rod. Pumalapit sia sa iya lamesa. May ginkuha sa ibabaw sini. Kag sang magbalik may gintungtong nga sobre sa atubang ni Cathy. “Here.” “Ano ini?” Ginhimil ni Cathy ang sobre pero wala niya ginbuksi. “Your half a million!” “Ano?” halos dungan nga natuaw nanday Cathy kag Rex. Pero mas matunog ang iya sang dalaga. Nagakurogkurog ang kamot nga ginbuksan gilayon ang sobre. Pinagwa ang unod nga tseke. Travellers check. “Sa akon nila ginpaagi kay ginbalibaran mo man sang didto kita sa diskuhan,” paathag ni Rod. Namilog ang mga mata ni Cathy. Hagyo nga bumoka ang baba. Tubtob inanay ini nagkipo. Pero nagbilin ini sing matuyom nga yuhom. Panan-aw gani ni Rex daw nagadalamguhanon si Cathy. Nakaulong-ulong si Rex. Ang mahimo matuod sang kwarta. Sang magpaalam si Rex daw wala lang makadipara sa iya si Cathy. Gani naglakat na lang ang ulitawo nga masinulob-on, bisan wala niya ini pag-ipamutik kanday Rod kag Joanne. Pero sa sulod sang dughan, napilasan naman ang iya kasingkasing. Sang makasakay na sa iya kotse nalipatan na ni Rex nga manugsolod pa sia sa opisina. Buron ang iya paminsaron. Halos nakagwa lang sa compound sang condominium ang Honda Civic ni Rex sang magsulod man ang kotse ni Dan Montero. Wala sila magkitaay bangod madasig ang pagbutyog sang salakyan ni Rex. Sa bahin naman ni Dan bisan matuod mahinay ang pagpadalagan sang iya driver pero nagauklo naman sia tagsa may masulang nga salakyan. Indi gusto ang tigulang nga may makadipara sa iya ilabi na gid sa mga lugar nga madamo sing kakilala si Mrs. Montero. Pag-abot sa second floor sang Citiland wala magdiretso sa opisina sang Suntown Management si Dan katulad sang kinaandan nga ginahimo niya tagsa mag-abot sia diri. Sa unit 21 sia nagdayon. Wala sia mabudlayi sa pagsulod kay may kaugalingon sia nga yabi. Sang makasulod sia gilayon niya tinultol ang refrigerator. Kumoha sing beer. Mapilitan sia karon mag-inom sing beer bangod nahibal-an niya nga wala sing hard sa bar ni Cathy. Sadto ginpadal-an niya si Cathy sing nanarisari nga whisky para sa bar pero ginbalibaran sang dalaga bangod lubos kuno nga madula ang femininity sang puloy-an sini. Mas gusto kuno sini ang beer kon pangpatulog man lang. Wala na magkuha sing baso si Dan. Bitbit ang isa ka botelya nga beer nagpungko sia sa sopa nga medyo pahigda. Natanglaan niya sa pamusoran ang malaba nga espeho. Nakakurinot ang agtang ni Dan Montero. Indi ini kinaandan nga pagkahamtang sang una niya nga pagsulod sa unit nga ini. Sadto padurog sa dingding ang pagkasab-it sining malaba nga espeho nga nangin separator sang dingding kag kisame. Karon medyo patamod na ini. Pinalibot ni Dan Montero ang panulok. Karon lang niya nadiparahan nga halos palibot gali sa salas ang espeho sa naibabaw nga bahin sang dingding. Patamod tanan

73

ang espeho. Labi nagkurinot ang agtang ni Dan Montero. Inobserbahan ang iya reflection sa nagkalainlain nga anggulo. Gin-ilis-ilisan man ni Dan ang iya posisyon. May maidag. May mapungko sing tadlong. Kag may nadiskubre sia. Umepekto ang visual trick bangod sa positioning sang mga espeho. Nga sa tagsa ka hulag makit-an sa espeho ang dulongan nga hulag sang tanan nga anggulo. Kag nadiskubre niya sarisari nga balatyagon ang epekto, depende kon daw ano kadasig sang pagpamisok sang mata kag paggamit sang hunahona kasunod sang makita sa espeho. Inung-ong ni Dan ang iya serbesa. Pagkatapos makadali nga nanumdom. Naisip nga may kabangdanan kon ngaa subong ang arrangement sang mga espeho. Wala sa buot nga liwat tinangla ang espeho sa naibabaw sang pwertahan halin sa gwa. Nagaatubang ini sa pwertahan sang hulot ni Cathy. Kag ang pwertahan sang hulot may ventilation gap sa ibabaw sini. Ambot kon ngaa sa pamatyag ni Dan Montero may umigpat gikan sa kwarto ni Cathy. Nakita niya ini sa espeho nga nagaatubang sa kwarto.

XXIX

N

AKAPAMALINTAK si Dan Montero sa iya naathagan kon ngaa may nagalibot nga espeho sa gin-utlan sang dingding kag kisame. Indi man anti-burglary pero ma-monitor mo sa sulod sang kwarto kon may tawo diri sa salas. Indi lang ugaling electronic system ang nagapaandar kundi reflection. Sang hinali may kumirab sa pinsar ni Dan Montero. Kon makita sa sulod sang kwarto ang sin-o man diri sa salas bangod sa reflection sa espeho, posible nga makita man diri sa salas ang ara sa kwarto! May pilyo nga yuhom nga gumataw sa guya ni Dan Montero. Testingan niya karon. Kag liwat nga binalik sa pag-ung-ong ang iya serbesa. Tubtob maghapon nga daw wala sa husto nga pinsar si Cathy. Pamatyag niya nagakayankayan sia sa kahitaasan. Wala sing problema pero indi naman mahim-os. Daw bag-o lang sia makabutwa sa isa ka dalamguhanon nga indi klaro sa iya kaisipan. “S-si Rex?” Nakatulokay sanday Rod kag Joanne. Natingala. Apang nakita sang duha nga daw mas natingala pa si Cathy sang sa ila. “O, ngaa?” Nagkurinot ang agtang ni Cathy. “Kaina pa sia naglakat, a,” si Rod. Hinali ang pagbag-o sang dagway ni Cathy. Nakabatyag kahuya sang madumdoman nga naglisensya pa gani ang ulitawo sa iya. “Nano man?” lahog na lang niya kag magkadlaw. “Ang half a million abi, mo.” Nagkadlaw man si Rod. “Daku nga epekto ang mahatag sa tawo.” “Kinahanglan siguro nga magpahuway ka, Miss Imperial,” tugda ni Joanne. Nakatalangkaw si Cathy. “Makapoy gid man matuod ang wala obra.” Naisip ni Cathy nga maayo ang suhestyon ni Joanne. Gani matapos mabilin kay Joanne ang pagpanghimos sang ila kinan-an dalidali sia nga naggwa. Nakauklo si Cathy nga handa na kuntani isuok ang yabi sa keyhole sang ganhaan sang unit 21 sang madiparahan nga nagaangkat ini sing diutay. Hinali ang pagkubakoba sang iya dughan. Napat-od niya nga nayabihan gid ang ganhaan paghalin niya kaina.

74

Nagapasayod may liwan nga nakasulod sa iya kwarto. Litsugas! Basi kinawatan sia. Nadumdoman niya ang iya singsing. Hinisapo ini sa iya bag. Wala! Nabilin gali niya sa iya drawer. Gulpe ang pag-ulyab sang balatyagon ni Cathy. Wala na sia makapaminsar. Nagapagot nga hinali tinikwang ang pwertahan. Nakaturagsik si Dan Montero sang gulpe maglagabong ng pwertahan. Diutayan na lang sia masalim-ukan sang ginaung-ong nga serbesa bangod sa tuman nga kakibot. “C-Cathy…” Nanghilawhilaw si Dan Montero. Tumindog sia samtang nagapamahidpahid sang nag-agsik nga serbesa sa iya long sleeves. “G-ginhulat ko na lang ikaw.” Wala makatingog si Cathy. Ang katahap kag kakibot nga ginabatyag amat-amat nga binuslan sing kaugot. “Ang dumdom ko ginsulod na sang makawat…” Hinimutaran niya ang door knob. Natingala ang dalaga kon paano nabuksan ni Dan Montero ang iya unit. “May kaugalingon ako nga yabi,” paathag ni Dan Montero sang mamutikan nga ginatulok sang dalaga ang door knob. Nahibal-an ni Dan Montero nga naisip sang dalaga nga basi ginpwersa niya nga mabuksan ang ganhaan. “Wala naman sing malain, indi bala?” Nagyuhom sia. Wala magsabat si Cathy. Nagyuhom lang sia sing malas-ay. Linigaran niya si Dan Montero kag tuhoyon ang iya kwarto agod mag-ilis. Apang nakadulog sia sang hana na niya buksan ang pwertahan. Naisip nga kabastusan ang pagtalikod sa iya boss nga indi man lang maghambal bisan ano. Bisan pa nga kabastusan man ang ginhimo sini nga pagsulod sa iya unit. “Mailis lang ‘ko,” nabungat sang dalaga bag-o magsulod sa iya hulot. “It’s alright,” palagas ni Dan Montero. Liwat sia nga pumongko. Pasandiay. Apang ang panulok ara sa botelya sang serbesa nga natungtong sa lamesita. Nagdugang ang kaugot ni Cathy sang matakop na niya ang pwertahan sang iya hulot. Tumangla sia sa kisame. Nakita niya sa espeho ang reflection ni Dan Montero sa salas nga nagainom sing beer. Nakita man sang dalaga nga nagatuloktulok si Dan Montero sa ganhaan sang hulot. Nagalungolungo. Bisan naugot pero nakayuhom si Cathy. Naisip nga wala gid sing hinalung-ong ang dirty old man nga makita niya ang tanan nga hulag sini. Tinum-ok ni Cathy ang lock sang door knob kag maghigda sa malum-ok nga kama niya. Bahala ka sa buhay mo, kumod sang dalaga patuhoy kay Dan Montero. Sa salas, sumandiay si Dan Montero. Hagyo nga nagtanga samtang ginalingilingi ang ulo. Hagyo man nga ginpiyong ang mga mata kag hikaphikapon ang iya tangkugo. Matiunan gindawhat ang botelya sang serbesa samtang padayon nga nagatanga. Pero sa kahigayunan nga ini ginmuklat niya ang mga mata. Kag sang dal-on na niya sa bibig ang botelya nadakop na sang iya panulok sa espeho si Cathy nga ara sa hulot sini kag nagahayang sa kama. Sa sulod sang hulot matam-is ang yuhom ni Cathy. Nadumdoman niya ang tseke nga tunga sa milyon. Nanginit ang iya kalawasan. Tama gid man ang siling nila, mainit ang kwarta. Hinali ginin-utan si Cathy. Gani bumangon sia kag ubahon ang pang-ibabaw nga ginasuksok. Inuba man niya ang palda kag liwat humigda. Piniyong ang mga mata samtang padayon nga nagayuhom. Nagdupahan kag hagyo pa nga ginpaantad ang duha ka batiis. Kon klaro kay Cathy ang tanan nga hulag ni Dan Montero sa gwa sang hulot, klaro man sa lalaki ang tanan nga hulag sini sa hulot. May nakita sia nga maayo nga anggulo agod malinglingan. Kag sang makita niya nga nagpiyong na ang dalaga nagmuklat sing daku. Wala na niya gin-alsa ang botelya sang serbesa kag maghagyo maung-ong agod

75

dismulado nga nagatangla sia sa espeho bangod wala naman nagatulok si Cathy. Halos sia magginhawa sa pagbantay kon ano pa ang hulagon ni Cathy sa sulod. Pila ka tion mapaang na ang pamatyag ni Dan Montero. Ayhan nakabulig ang nainom niya nga serbesa sa ginabatyag nga paghandom sa katahom ni Cathy. Tumindog si Dan. Amat-amat nga nagpalapit sa pwertahan sang hulot ni Cathy. Nahangawa nga basi magmuklat si Cathy kag mahibal-an nga nagapanilag man sia. Apang panulok ni Dan natulogan ang dalaga. Matuod naghulag ini pero nagapiyong gihapon. Kag sa paghulag nakaliso ini nga labi nangin hayag ang lawas sa panan-aw ni Dan sa gwa. Daw ginatutdan na si Dan Montero. Indi na sia makahimugong. Kinahanglan maghulag na sia. Tinilawan ni Dan Montero nga itulod ang isa ka pigurin nga natungtong sa divider malapit sa iya. Daku ang pigurin kag naisip niya nga magtuga ini sing gahod kon magidog. Kag nag-igot gid man. Pero bisan matunog ang igot wala ini makatublag kay Cathy nga natan-aw ni Dan sa espeho daw nahamuokan na. Dalidali nga kinuot ni Dan Montero ang yabi sa iya bulsa. Gilayon nga sinuok sa keyhole. Apang indi pareho ang yabi sa main door kag diri sa kwarto ni Cathy. Daw bunggoan ni Dan ang pwertahan. Pamatyag niya daw manyak sia nga nagayamyam gid. Gani ginsako na lang niya ang paghasughasog sang yabi sa keyhole. Ginalauman nga malagpatan kag mabuksan gid man. Kadali lang nga nahamuokan matuod si Cathy. Ayhan bunga pa sang paagaaga nila nga pag-disco. Ang katuyo nga nadula sang pagpamasahe niya liwat bumalik sang makahigda sia sa malum-ok nga kama. Kag nagdamgo pa sia. Nakita kuno niya ang iya iloy samtang nagapanglakaton sia. Labi nagniwang ang iya iloy. Apang sa indi mapaathag nga kabangdanan wala man lang gani niya pagbugnoha ang iloy. Padayon kuno sia nga nagalakat. Wala bulobalikid. Bisan nahibal-an niya nga nagalagas sa iya ang iloy. Nagadulodagpa. Apang sige gihapon ang paglagas. Nagahibi nga nagatawag sang iya ngalan. Sang ulihi may ginhambal ang iya iloy. Wala gid niya mamuroti apang nakapadulog ato sa iya. Bumalikid sia. Padamhag nga nakapalapit ang iloy. May gintunghol sa iya. Isa ka daku nga singsing. Pero wala kuno niya pagdaw-a. Tubtob nabuy-an na lang ini sang iloy bangod sa pagkurog sang kamot. Nahulog ang singsing sa duta. Naglagting. Nakayuhom si Dan Montero sang mabatyagan nga naghumok ang pagpaliso niya sang yabi. Matiunan lumagtik. Nabuksan ang pwertahan.

XXX

A

NG paglagtik sang lock sang door knob daw musika sa igdulongog ni Dan Montero. Indi hamak nga kalipay ang gindulot sang tunog sa iya. Nagpadasig ini sang kibo sang iya kasingkasing. Makadali nga nagsandig sa pwertahan si Dan Montero. Naghaklo sing hangin. Ginpabayaan nga mag-ugdaw sing diutay ang iya excitement. Basi atakihon sia sa sobra nga excitement. Sang maghaganhagan ang iya pamatyag inanay nga ginliso ang door knob. Halos punggan niya ang pagginhawa agod indi makatuga sing gahod. Gin-ayunan man sia sang kalidad sang door knob. Wala gid ini mag-igot. Pati ang bisagra nagpaayon man. Wala

76

man ini mag-igot bisan hinay lang. Tuman katuyom sang yuhom ni Dan Montero. Nagapanigurado! Pinalibot ni Dan Montero ang panulok sa kabug-osan sang hulot. Amo gid ini ang kabug-osan nga makita man sa espeho sa gwa. Pinadulog ni Dan ang panulok sa nagahayangon nga Cathy. Malamig pero katulad ni Dan nagahiwaos man ang dalaga. Nagahiwaos matuod si Cathy. Padayon ang pagdamgo. Matapos nga mahulog sa salog ang singsing nga ginduhol sa iya apang wala naman niya gindaho, nakita ni Cathy nga amat-amat nagpalayo ang iya iloy. Diri kag makabatyag kahuya kag kaluoy sa iloy si Cathy. Tinawag niya ini pero wala man lang magbalikid. Sinulit niya. Wala man gihapon magbalikid ang iloy. Tinudohan na gid niya. “Nayyy!” Gulpe nakauklo si Dan Montero bangod sa kakibot sang pagtiyabaw sang dalaga. Madayb pa tani si Dan sa sikwayan sang kama agod indi sia makita ni Cathy pero ulihi na. Nasulang sang iya panulok ang nagamurahag nga mga mata sang dalaga. Sa pananaw ni Dan ginakugmat si Cathy. “A-ano ang ginahimo mo d’i?” Bumongkalas ang dalaga kag magbangon dungan hurikap sang habol agod itabon sa iya lawas. Umisol palayo kay Dan Montero. Wala na magtingog si Dan Montero. Nahibaluan niya nga mangin wala sing kapuslanan ang ano man nga isabat niya. Ano pa bala ang iya mabalibad? Wala na lang sia magtulok sa mata sang dalaga agod malikaw sa nagapanumbongon nga panulok sini. Nalansang ang iya panan-aw sa dughan sang dalaga nga bisan nalipdan sang ginauyatan nga habol pero nagalitiblitib man bangod sa pagkurog sang kamot sini. Nagakulorog man ang kaundan ni Dan Montero. Nadabukan pa gid ang iya paghandom! “I-indi ka magpalapit. Masinggit ako…” maduon ang paandam ni Cathy bisan padayon ang iya pag-isol. Nakangisi si Dan Montero. Ngisi sang demonyo. “Masinggit?” Daw nayubit si Dan Montero. “Sige, singgit. Tan-awon ta kon may makabati sa imo.” Padayon ang subol ni Dan Montero samtang amat-amat nga ginahukas ang kurbata. Wala na sing maisulan si Cathy. Bumonggo na ang iya likod sa drawer. May nasapding ang iya kamot sa kilid sang drawer. Nakabuhin ini sang iya kahadlok. “Please, Dan,” ginbag-o ni Cathy ang iya tingog. Bisan matuod maduon pero wala na ang eksaherado nga paandam. “Get out of this room bag-o kita maeskandalo diri.” Amat-amat nga tinungtong ni Cathy ang iya tudlo sa buton sang security alarm nga nahamtang sa kilid sang iya drawer. “Damn, Cathy!” Nagahangos na si Dan. Sini nga tion ang butones na sang iya polo ang ginapanghukas niya. Nagadali. “Indi ko na ini pagpaligaron. Kon sadto nakalibre ka, karon indi na. Daku na ang napuhonan ko sa imo.” Nakatig-ik si Cathy sang gulpe sia damhagan ni Dan Montero. Nakadas-il sia sa drawer. Nadug-onan niya ang buton sang security alarm. Nagtunog didto sa security room. “B-buy-i ak…” wala na matapos ni Cathy ang inughambal sang magtakmo ang mga bibig ni Dan Montero sa iya mga bibig. Ubos kusog nga nanginpadlos sia. Ang tanan nga paghandom kag kaibog ara na sa sulod sang utok ni Dan Montero samtang pilit nga ginahakos ang dalaga. Indi na makasinggit ang dalaga. Daw mahunosan na sia sing ginhawa bangod sa kahugot sang pag-uriod ni Dan Montero sa iya mga bibig. Makadali nga nagparumatay si

77

Cathy. Nabatyagan niya nga amat lumogak ang paghakos sang lalaki. Kag ini ang iya ginahulat. Ubos kusog nga tiniklod si Dan Montero. Nakadaridi paatras ang tigulang. “Hijo de…” “Sige!” Nagapalanglisik ang mga mata ni Cathy nga nakaaman ang isa ka kamot. Nagakagkag ang mga tudlo nga handa magguramos. Ang isa ka kamot hugot gihapon nga nagauyat sang habol nga nagatabon sa iya lawas. Sa kilid sang iya mga mata ginbulobanta niya kon mahingagaw niya sa isa ka liktin lang ang pwertahan nga indi sia mahawiran ni Dan Montero. Apang masipat man ang tigulang. Nakita niya ang ginpasiplatan ni Cathy. Gani padupa nga liwat sia dumamhag. Lumikis man si Cathy apang nahawiran niya ang kamot sini. Pabuklas ini nga binutong. Nagasiyagit nga natumba sa kama si Cathy. Nabuy-an sini ang habol. Wala man lang ini makakaros. Sa panan-aw ni Cathy daw idu-buang si Dan Montero nga nagalaway samtang nagatulok sa iya. Sa security room nakatiso ang gwardya sang madiparahan ang masaku nga pag-igpatigpat sang pula nga suga nga may numero 21 matapos ini makatunog. Emergency, naisip niya. Pero bag-o magtawag sa kaupod nga mapadala sa nasambit nga unit nagtawag anay sia sa telepono. Luyag niya mahambal sa telepono ang occupant sang unit agod mahibalan kon ano ang natabo. Naisip niya ini bangod ang dumdom niya indi gid man tama ka delikado kay indi man fire alarm ang nabaton niya nga signal. Sa kwarto ni Cathy nagpulokpulok na lang sia samtang nagabarikutot. Ini na lang ang nahimo niya sanglit indi niya mapalayo ang duha ka kamot sa iya dughan. Matampad ang katibsol sang iya dughan kon indi man madut-an sang nagaharahara nga Dan Montero. Nagaugtom naman ang tigulang samtang ginatinguhaan nga mahakos si Cathy. Apang labi sia nga binudlayan bangod luas nga nagabarikutot nagapulok ang dalaga. Kinapoy ang tigulang. Naisipan nga indi sia magmadinalag-on mientras makabato ang dalaga. Gani hinugakan niya ang pagpugos. Hinulat nga makahigayon. Kag sang makakita maabtik nga sinumbag sa tiyan ang dalaga. Mahinay lamang nga tig-ik ang natusngaw ni Cathy. Amat-amat sia nga nadulaan sing kusog tubtob naglunay ang kalawasan nga nakapahayang sa iya. Nadulaan sia sing pangalibutan. Dalidali naman nga gin-uba ni Dan Montero ang iya pantalon. Kag hana na isunod ang brief sang tumonog ang telepono. “Bwisit!” kumod sang dirty old man. Wala ginsapak ang telepono kundi linuslos ang brief. Apang bangod sa pagdali nagbaratikal ang tiil ni Dan Montero. Natumba sia sa salog. Sige gihapon ang ring sang telepono. Sa pamatyag ni Dan Montero daw makaulogot ini nga harakhak sa iya palamatin-an. Ginakadlawan sia! Sa kaugot winahig niya ang telepono sang makatindog sia. Nahulog ini sa salog. Kag daw sapat nga nagangurob nga dinamhagan ang wala pangalibutan nga dalaga. Nakapisik ang gwardya sang lumagapok ang telepono sa pihak nga linya. Wala na sia mag-uyang sing tinion. Dalidali nga gumwa sa security room kag tuhoyon ang unit 21. INDI mapahamtang si Jane Montero. Pila na ka stick sang sigarilyo ang iya naubos pero indi gihapon mapahamtang ang iya kaugalingon. Didto ang iya kaisipan sa unit 21 sang Citiland Condominium. Bag-o sia nagkadto kaina sa nasambit nga condominium gintawgan anay niya si Dan sa suite sini sa Robinson’s Tower. Pero wala didto ang bana.

78

Tinilawan man niya tawgon sa ila balay kon nakapauli na didto pero wala man ang bana. Diin ayhan ang bana kaina? Didto ayhan ini sa sulod sang unit 21 sa Citiland kag nangandado lamang? Naisipan ni Jane nga magtawag sa Citiland. Apang makapila sia nagtawag pero busy ang linya sang telepono sa amo nga unit. Naisipan niya nga hambalon ang receptionist sang Citiland. Diri sia mangayo sing impormasyon tuhoy sa gusto niya mahibaluan. “Indi si Mister Montero ang occupant, Mam,” panugiron sang receptionist sang condominium. “Pero sa iya ngalan ang unit.” “Then sin-o ang naga-occupy?” Wala magsugid ang receptionist. Pero sang magpakilala si Jane nga sia si Mrs. Montero kag sang mamahog sia nga madalahig ang receptionist kon nagalikom ini, napilitan ang kahambal niya nga magsugid. “A-ang nahibal-an ko… ang ngalan sang babaye…” Pamatyag ni Jane Montero daw magumok ang telepono sa sobra niya nga puga. “Cathy Imperial, Mam.” Tama kasanag sang mga suga sa hulot ni Jane Montero pero sa pamatyag niya hinali ang mga ini nagpiliraw.

XXXI

D

UMOLOM na ang panan-aw ni Jane Montero. Naglingin ang iya ulo. Pamatyag niya daw masuka sia. Mapait pa ang iya mga mata. “A-anything else, Mam?” gikan sa receptionist sa pihak nga ukbong sang telepono. Ang tingog sang kahambal nakapabalik sang pangalibutan ni Jane. Ginhimunggan niya nga indi magtuhaw sa iya tingog ang pagkulorog sang iya kaundan. “One more favor please,” matawhay na ang pamatyagon ni Mrs. Montero. Nakabulig sa iya ang madalom nga pagginhawa. Indi na sarcastic ang iya tingog. “Go ahead, Mam,” nagsadya man ang tingog sang receptionist. “Please check kon nakakadto dira kaina si Mister Montero.” “Hold on, Mam,” nabatian pa ni Jane ang mahinay nga pagbutang sang receptionist sa telepono tubtob ang pagtikang sini palayo. Dugaydogay bumalik. “Hello, Mam? Ara sa log book sang gwardya nga nag-in sia at five two this afternoon. Kag asta subong wala pa sia maka-check out.” Amo lang ato ang dugang nga impormasyon nga kinahanglan ni Mrs. Jane Montero. Matapos makapasalamat sa receptionist dalidali sia nag-ilis. Pagkatapos kinuha sa drawer ang iya Beretta. Lady’s edition ini kag halos kwatro pulgadas lang ang kalabaon nga indi gani maglabaw sa palad sang isa ka kasarangan nga babaye. Semi-automatic ini kag makusog. Sang masiguro nga loaded, sinulod ni Jane Montero ang pistola sa iya bag. Pagkatapos dalidali nga naggwa kag nanaog. Wala na niya gintawag ang iya driver nga si Bert. Sia na mismo ang nag-drive sang iya kotse. May master key ang security detail sang Citiland Condominium. Pagsampot niya sa unit 21 wala na nanuktok. Sang pagliso niya sang door knob nga naka-lock ini ginamitan niya gilayon sang dala nga master key. Pagkabukas mahinalungon nga nagsulod samtang naaman ang iya traynta’y otso.

79

“M-mam?” Makaduha suliton sang gwardya ang panawag. Sang wala sing nagsabat tinangla ang bahin sang espeho sa kisame nga nagaatubang sa kwarto ni Cathy. Kag nakabagrot sia sa nakita nga reflection gikan sa sulod sang kwarto. Ang mga haplos sang nagakurog nga kamot sa iya dughan nakapabalik sang pangalibutan ni Cathy. Nabatyagan niya gilayon ang kabug-at nga nagatungtong sa iya. Nabatyagan man niya ang mainit nga gininhawa kag pagdila sa iya liog. Ubos kusog nga bumongkalas si Cathy. “Sapatt!” dinunganan ini sing tiklod kay Dan Montero. Nakaatras ang DOM nga bangod sa kakusog sang pagtiklod sa iya nakabwelo padulong sa pwertahan. Amo man ang pagbukas sang gwardya. Gani ang nasunggoan sang lawas ni Dan Montero amo ang kanyon sang traynta’y otso sang gwardya. Kumidol ang iya likod. “Arestado ka!” Gilayon dinakop sang gwardya ang kamot ni Dan Montero kag lubagon. Nagawiit naman nga nakaliso ang tigulang paatubang sa gwardya. “Tarantado!” wangal sang tigulang nga nagamudlo ang mga mata sa kaakig. Pero gilayon man tinampong ang isa ka kamot sa iya atubang sang madumdoman nga wala na gali sia sing saplot. “S-sir Montero?” Daw nahuya man ang gwardya. Kilala niya si Dan Montero kag nahibal-an man niya nga ini ang tag-iya sang unit 21. Nagadungok nga naghana sia magisol. “Gintuyo niya ako lugoson! Idemanda ko sia!” Nagakurog sa kaakig si Cathy samtang hugot ang pag-uyat sang habol agod matago ang iya lawas. “Get him out of this room!” Seguridad sang occupants kag pagkabutang sang Citiland ang ginaamligan nila gani nakakunol ang gwardya. Kilala matuod niya si Dan Montero pero may ginhimo ini nga krimen batok sa ila occupant. Kag nasaksihan pa niya. Kon indi sia maghimo sing tikang mahimo nga maumid pa sia. “I’m sorry pero may kasaypanan ka, Mister Montero.” Nagakurog ang kamot sang gwardya nga gintayaan sang rebolber ang tigulang. Wala nagahalin ang panulok niya kay Dan Montero samtang ginahurikap sang isa ka kamot ang mga panapton sini. Sang makuha initsa ini sa atubang sang tigulang. Dalidali man nga pinulot ni Dan Motnero ang iya panapton samtang gintakop naman sang gwardya ang pwertahan. Indi mahibal-an ni Cathy kon ano ang iya buhaton. Nagakurog gihapon sia. Maayo lang gani kay nakaabot gilayon ang gwardya sa wala pa magmadinalag-on ang dirty old man! Sang maumpawan sang kulba gilayon nag-ilis si Cathy. Gintawgan niya sa telepono si Rex. Maayo kay natabuan nga aga pa nagpauli ang ulitawo. “A-ano karon ang ginaplano mo?” Daw indi mahim-os si Rex sang mahibaluan ang natabo sa dalaga. “A-ambot. Amo gani nga nagtawag ako sa imo. Basi may matugda ka sa akon.” Nakaginhawa sing madalom si Rex. “Ang maayo pa kadtuan ko ikaw dira. Indi kita makasugilanon sing maayo diri sa telepono.” “N-no! Ang maayo pa makitaay na lang kita sa isa ka lugar. Daw indi ako makatiner diri sing madugay. B-basi balikan niya ako,” hilmon ang kabalaka ni Cathy. “Indi bala siling mo dinakop na sia sang gwardya?” Nagkunot ang agtang ni Rex.

80

“Huo man gani. P-pero daw ginasindutan ako diri. Hulaton ko na lang ikaw sa Shakey’s sa Makati Square.” Pinasiplatan ni Rex ang wall clock. Alas siete na ang takna. In less than an hour makaabot sia didto, ini ang napinsar niya. Tamatama, wala pa sia makapanyapon. “I’ll be there.” Wala gid magyuhom si Jane Montero sang mag-good evening sa iya ang gwardya pagsulod niya sa entrance sang Citiland Condominium. Dirediretso sia nga nagsaka sa second floor. Sang makaabot sa atubang sang unit 21 hinisapo ang iya bag. Hinimas ang iya Beretta. Matiuntion linubag ang door knob. Matig-a. Sumampok ang kilay ni Jane Montero. “Ang mga wala sing huya,” nakumod ni Jane Montero. “Temprano pa maghibag.” Sa kaugot sinipa niya ang pwertahan. “Gwa kamo dira!” Sa security room daw indi mapanas ang yuhom sang gwardya. Daw indi sia ayawan sa paghimas sa libuhon nga natangkas sa ibabaw sang iya lamesa. Dies mil! Bag-o kag nagakalas pa kon padparon. “Ang swerte matuod, huo. Nagaabot lang bisan indi mo pagpangitaon.” Ginpitikpitik sang gwardya ang papelon kag isulod sa iya kahita. “Kon matuman ko ang kasugtanan namon ni Mr. Montero mas daku pa diri ang maagom ko.” Nakaignot ang gwardya sang masiplatan ang pagsiga sang alarma. Sa second floor gihapon nga alarma ang na-activate. “Aba, basi grasya naman ini,” nakumod sang gwardya nga dayon tindog kag maggwa sa security room. Naabtan sang gwardya sa second floor nga sige ang sipa ni Jane Montero sa pwertahan sang unit tweny one. Dalidali niya ini nga pinalapitan. “E-este, Miss… ano bala ang problema?” “Indi ako Miss!” matigdas nga sabat ni Mrs. Montero dungan wakli sang kamot sang gwardya nga nag-uyat sa iya butkon. “Wala ako sing labot kon indi ka man miss!” sing-al man sang gwardya. “Indi ka mag-eskandalo diri!” Nagdugang ang kaakig ni Jane Montero bangod sa hinambal sang gwardya. Maabtik nga nakuot ang iya Beretta kag itaya sa nawong sang nahinalian nga gwardya. “Kon wala ka sing labot kon indi ako miss, pwes, kilalahon mo si Misis Montero!” Hinali ang pagpalangyami sang gwardya. Pinamalhas. “W-wala sing tawo dira, Mam.” “Indi ninyo ako pagtuntoha!” “Nakakandado, indi bala?” Nahibal-an sang gwardya nga ini ang kabangdanan kon ngaa ginsipa ni Mrs. Montero ang pwertahan. “Nagapasayod nga wala sing tawo sa sulod. Kay kon may ara kaina pa naggwa bangod sa gahod.” Wala makasabat si Jane Montero. Daw malupok sia.

XXXII

81

D

AW nahuy-an man kuntani si Jane Montero sa ginhambal sang gwardya nga kon may tawo gid man sa sulod ang unit 21 piho nga naggwa bangod sa natuga nga gahod. Pero tuman ang kaakig ni Jane. Ang binatyag nga kahuya binuntol gid sang kaakig. “Ari diri ang mister ko! Nagtawag ako diri kag siling sa information wala pa sia maka-check out!” “Bag-o lang sia makahalin, Mam,” maabtik nga dahu sang gwardya. “Pwede mo ma-check sa log book. Basi nagapadulong ka pa lang sang maghalin si Mister Montero.” “Kaupod sang demonya nga si Cathy Imperial?” Nagabagrot si Jane Montero. Nadumdoman gilayon sang gwardya ang insidente kaina nga gintuyo lugoson ni Dan Montero si Cathy Imperial. Ang mister mo ang demonyo! daw ini ang isinggit sang gwardya. Kag daw gusto man niya isinggit nga indi magkaupod ang duha nga naghalin kay ini gid man ang matuod. Pero nahibal-an sang gwardya nga mabudlay supokan ang nagabalingaso nga babaye. “M-mam,” pilit ginpalagday sang gwardya ang iya tingog. “Gwardya lang ako diri. Kon ano man ang inyo problema nga mag-asawa, wala ako sing labot. Isugid ko lang kon ano ang matuod. Nakalakat na si Mister Montero. Nakalakat naman si Cathy Imperial. Pero indi sila dungan. Pamatuoran ina sang log book.” Pero wala pag-isugid sang gwardya ang matuod nga natabo nga naabtan niya sa sulod sang kwarto ni Cathy. Pila ka beses nga nagpakadto-pakari si Jane Montero sa atubang sang pwertahan. Sige ang pusnga. Matiuntion... “Buksi ang pwertahan. Hulaton ko sila sa sulod!” “I-indi na siguro magbalik si Mister Montero, Mam. Wala man sia nagaestar diri.” “Si Cathy Imperial ang hulaton ko diri!” sing-al sang babaye. “I-indi ko sigurado kon mabalik sia, Mam.” “Istupido! Indi mahimo nga indi sia magbalik diri. She is occupying this unit… of my husband… unit namon!” Yudikapra! Daw naapiki ang gwardya. Pero indi niya matugotan nga makasulod sa unit si Mrs. Montero. Delikado! “Sa nasiling ko na, Mam, gwardya lang ako. And I’m just following orders. Wala ka sa listahan sang mga pwede makasulod sa unit nga ini.” “Ano?” “Bilin ini sa amon ni Miss Imperial.” “Sang babaye lang nga ato?” agaw ni Jane nga nagkulorog na gid sa kaakig. “Pati ni Mister Montero,” balibad sang gwardya. “My God!” Nagpalamuypoy ang kaundan ni Jane Montero sa sobra nga kaakig. “Pati ako nga conjugal owner wala sing access diri.” “I’m sorry, Mam.” “Kon ngaa there’s such a word as illicit affair nga ginakunsinti ninyo!” Pumisngo si Jane. Tubtob nadayunan nga nagnguyngoy. Sa Shakey’s sa Makati Square duha na ka botelya nga beer ang nainom ni Rex pero wala pa gid makakagat man lang sang iya inorder nga pizza pie si Cathy. Daw indi magsulod sa iya ginhawa ang ginaatubang bisan pamatyagon lang niya. Wala pa gid madula ang iya kakulba. “Kaon ka bisan diutay,” si Rex. “Nakatatlo na ako dayon. Daw gusto ko nga mahubog dayon agod malimtan ko ang kahayupan ni Dan Montero!” Nag-ugtom si Rex. “Naisip ko tani kaina nga ireport sa polisiya.” Guminhawa anay sing malawig si Cathy. “Pero naisip ko nga basi kadlawan lang nila ako.” Dumoko ang dalaga.

82

Nahangpan ni Rex ang buot silingon sang dalaga. Ano matuod ang isiling sang mga polis kon mahibal-an nga ang ginaestaran sang dalaga nga condominium unit ginapanagiyahan ni Dan Montero, ang ginareklamo? Nakaulong-ulong si Rex. Guminhawa sing mas malawig. “Mabudlay gid man ang sitwasyon.” Pumisngo si Cathy. “Kon mapabalik lang ang nagligad…” Kumonot ang agtang ni Cathy. “Sadtong ginsiling mo nga ikaw ang mahatag sa akon sing kasulhayan?” agaw sang dalaga. “Please… indi na ako pagbasula. Daw wala na gani ako sing pasingadtuan…” Nakaugtom si Rex. Tinulok sing maturisok ang dalaga. Naghibubon-ot si Cathy. Labi nadula ang gana sa ginaatubang nga pizza pie. Pumog-ok ang iya dughan gani dalidali nga dinab-ot ang baso nga may tubig kag maginom. Matiuntion… “I-I’m sorry… lunsay lang problema ang ginahatag ko sa imo.” “Please don’t say that…” Nakunsensya man ang pamatan-on. “Ari ako agod mamati sang imo problema… magbulig…” “A-ano ang himuon ko?” “Isa lang ang nahibal-an ko nga solusyon sa problema mo, kon mabudlay gid man nga ireklamo si Dan Montero bangod sa mga sirkumstansya.” “Ano ina?” “Palayo sa iya!” Husto ang suhestyon ni Rex. Nahibal-an na ini sang dalaga. Apang nagapamalabag ang handumanan sang iya iloy. Nakapiyong si Cathy. “Well, ano ang masiling mo?” “Ambot,” sinundan ini ni Cathy sing lungolungo. “Nagasakit ang ulo ko.” “Ang maayo pa magpahuway ka anay. We can talk about this tomorrow.” “Indi ako magpauli…” “Diin ka makadto?” Kumorinot ang agtang ni Rex. “Delikado para sa isa ka babaye nga magtiner sa gwa kon gab-i labi na gid karon nga…” “Then take me with you tonight.” WALA na makapamilit si Jane Montero nga makasulod sa unit 21 sang madiparahan ang gwardya nga daw naham-ot samtang nagahimutad sa iya nga tuman gid ang kaugot. Naisip niya nga magagwa nga makaluluoy sia kon padayon sia nga magnguyngoy nga daw bata sa condominium sang bana nga ginaestaran sang iban nga babaye. Magagwa nga baratuhon sia. Abandonado sang bana. Indi gusto si Jane Montero nga magnubo pa gid ang panan-aw sang tawo sa iya. Labi na gid sa isa ka gwardya lang sang condominium. Sang maghaganhagan ang pamatyagon ni Jane dalidali sia nga nanaog. Sang makahalin si Mrs. Montero dalidali nga nag-dial sang telepono ang gwardya. 6316243 ang numero nga ginsiling sa iya ni Mr. Montero bag-o sila magbulagay kaina. Sa Robinson’s Tower masaku ang lag-ok ni Dan Montero sing Johnnie Walker. Bago lang sia mag-abot pero nakaapat na sia ka tagay. Daw luyag niya bawion sa ilimnon ang napaslawan niya nga handom kay Cathy Imperial. Nakaugtom sia. Pero nakayuhom naman sia sang madumdoman ang gwardya. Maayo lang kay nawong-kwarta man ang tunto gani nagsugot nga kalimtan na lang ang natabo. Nangako pa gani ini nga magbulig agod maangkon niya sing lubos ang dalaga. Bisan kidnapon pa kuno ang dalaga kag ini gid ang mangamot. Ang kwarta matuod.

83

Kon nadala sang kwarta ang gwardya, nadala man sang pamahog sini si Dan Montero. Gani nangako man sing kwarta ang tigulang. Kag indi lang basta kwarta. Madamo nga kwarta nga ayhan indi na maangkon pa sang gwardya sa pagpangimpleyo lamang. Ina bangod sa paghinago sang gwardya sa matuodtuod nga natabo kaina sa kwarto ni Cathy. Kag luas diri nahatagan pa niya sing numero sang iya telepono sa Robinson’s Tower ang ordinaryo lang nga gwardya. Nagayuhom pero nakalungolungo si Dan Montero. Kag labi sia nakalungo sang magragingring ang telepono. “O,” malagana ang panghambal ni Dan Montero sang madawhat ang telepono. “B-bag-o lang maghalin diri si Misis Montero, Sir,” nagautol-utol pero wala na magpalikuliko pa nga bungat sang gwardya sa pihak nga linya. “Akig gid sia. Tinayaan pa gani ako.” Daw bumokal ang alkohol sa ulo ni Dan Montero. Indi na niya matago ang likom. Nabulgar na sa iya asawa. Kag mahimo nga tinion na lamang ang kinahanglan kag magkinaburigal sila. Kinahanglan hingalitan niya ining tinion. “Bata,” daw hutik apang maduon ang tingog ni Dan Montero. “Sir?” pati hangos sang gwardya maathag sa telepono. “Ang ginsiling mo kaina…” Guminhawa anay sing malawig si Dan. “Kon mahimo mo subong nga daan, himua!” “Sir?” Daw natingala ang gwardya. “One hundred thousand!” nagakurog ang tingog ni Dan Montero. Sinundan ini sing pagot. “Para sa sini nga hugada.” “Kon amo sa safehouse sang akon abyan. Didto mo kami hulaton kay sugataon lang ikaw sa Batangas Street.” Ginhatag man sang gwardya ang address sang safehouse. Isa man ka gamay nga condominium sa Arthur Street sa Makati.

XXXIII

T

AMA ka excited si Dan Montero nga matuman ang plano nga pagkidnap kay Cathy gani nagsugot sia gilayon nga maghulat na lang sa isa ka condominium sa Makati. Ang mahimo matuod sang kwarta, nakumod ni Dan Montero. Bisan ano oras makapahulag sang tawo, nakahanda man ukon wala. Daw may tumoslok sa pangalibutan sang DOM. “H-hello?” palagas niya. Nabatian ni Dan Montero nga may tawo pa sa pihak nga linya. Bation ang masaku nga pagginhawa. Siguro excited kaayo sa nabatian nga isa ka gatos ka libo ka pesos nga ibayad sa serbisyo sini. “Si-sir?” “Tawgan mo na lang ako kon sigurado na. Mahulat ako sang imo tawag.” Naisip niya nga delikado kon maghulat gid man sia sa ginsambit nga condominium. Indi sia makasalig. Kinahanglan gamiton niya ang iya husto nga panghunahona agod wala sing aberya. Makadto lamang sia sa amo nga condominium kon didto na si Cathy. Agyon lang niya ang dalaga kag dal-on sa lugar nga sia lang ang nakahibalo. Halimbawa sa Tagaytay. Huo gali. Diutayan na lang niya malipatan ang nabakal nga cottage sa Tagaytay nga gintuyo niya para sa espesyal nga mga aktibidad. Didto niya dalhon si

84

Cathy. Ang mangin aktibidad nila ni Cathy amo ang labing una nga hiwaton niya sa iya cottage didto sa Tagaytay. Nakayuhom sia sa napinsaran. Didto makapaayaw-ayaw sia. INDI mahangpan ni Rex ang kaugalingon samtang nagamaneho sang iya salakyan. Nagaagaw-agaw ang paghandom kag kaluoy niya kay Cathy. Nasiplatan niya ini nga nagasandig sa pulongkoan sa iya tupad. Nagatanga ini samtang piyong ang mga mata. Ang duha ka kamot nahugpong sa sabak sini. Kag nakita ni Rex nga daw nag-uyog ang abaga sang dalaga. Daw nagapisngo. Labi nga bumatyag sing kaluoy si Rex. Binawi sang pamatan-on ang iya panulok. Nagakurisong nga pinatungdan ang ila ginaagyan. Pero pahurikap nga inuyatan ang kamot sang dalaga. Mahinay nga pinisga. Ginapabatyag ang iya kabalaka. Humolag ang kamot ni Cathy. Kinuha ni Rex ang iya kamot nga nagauyat diri apang nabatyagan niya nga nag-uyat man sa iya kamot ang dalaga. Nagpabaya na lamang ang pamatan-on. Tubtob nabatyagan niya nga ginduot sang dalaga ang iya kamot sa dughan sini. Kag paagi sa iya kamot nabatyagan ni Rex nga nagginhawa sing madalom si Cathy. Madalom kag malawig. Tubtob nabatyagan sang pamatan-on nga nakapaumpaw ini sa dalaga. Apang wala maumpawi ang pag-agaw-agaw sang balatyagon ni Rex. Ang kaluoy kag kabalaka nga nabatyagan kaina hingalit nga binuslan sing paghandom. Nagatungan ini sing kainit sang kamot kag dughan sang dalaga nga nagaipit sa iya kamot. Nakapakurog ini pati sang iya siko. Nga gilayon man tumayon pakadto sa iya balikawang paubos sa duha ka batiis. Kag sa indi hungod nasikad niya ang tuo nga tiil. Gulpe nga bumotyog ang Honda Civic sa hinali nga pagduon sang tiil sang pamatan-on sa gasolinador. Nakabalikid si Cathy sa ulitawo. Nagyuhom diri. Gulpe man nga nabutong ni Rex ang iya kamot agod mapag-on nga makauyat sa manibela matapos matapakan sing mahinay ang brake. Matiuntion tayuyon na ang mahinay nga pagdalagan sang kotse. Wala-tuo ang pasiplat ni Rex sa ila ginaagyan. “Bisan diin mo ako dal-on karon nga gab-i.” Daw nagadalamguhanon ang dalga. Apang pamatyag ni Rex nakahambal lang sini si Cathy bangod sang helplessness. Wala sa maayo nga wisyo. Kag daw nakunsensya sia. Gani pinaburhot niya ang kotse. Nagbalikid lang sa iya si Cathy kag liwat nagyuhom. Pagkatapos tumadlong sa pagsandig kag piyungon ang mga mata. Makanay ang pagsiad sang Honda Civic sa kalabaon sang South Superhighway. Madasig matuod ang pagdalagan pero maayo ang kahimtangan sang highway. Bag-o lang napatsihan ang sadto dalagko nga mga batse. Gani daw nagtalunsay man ang pamatyag ni Cathy. Yara pa ang tensyon sa iya balatyagon pero nasampawan na ini sing tuhay nga kakunyag. Ini bangod sa pagpamat-od niya sa kaugalingon nga matulog karon nga gab-i kaupod ni Rex. Pasalamat niya ini sa wala sing kataka nga pag-ulikid sa iya sang ulitawo bisan ginapaantos niya ini. Luas sa pasalamat pagpabatyag man niya ini sa ulitawo nga may bahin ini sa iya kasingkasing. Ginahigugma bala niya si Rex? Nagmuklat si Cathy. Makadali nga binalikid ang ulitawo. Gwapo gid man si Rex. Madugay na ini nahibal-an sang dalaga. Mapag-on nga salandigan. Ambot kon ngaa wala niya gilayon ginhatagi sing importansya ang mga pinanghambal sadto sang lalaki. “Cathy?” tuaw ni Rex sang mamutikan nga ginhimutaran sia sang dalaga. “I’m serious, Rex.” Sa hunahona sang dalaga bahala na.

85

Indi matulogan si Zeny sina nga gab-i. Makapila na niya libutliboton ang kabug-osan sang diutay nga apartment nga iya ginapuy-an. Luyag niya nga mabatyagan ang halos pila ka tuig nga kasulhay nga naagom niya diri sugod sang makatrabaho sia. Kon halos pa daw nasahuan na gid niya ini pero kinahanglan mahalin na sia. Masaylo sia sa isa ka diutay nga condominium sa Makati. Malayo ang Parañaque kag nabudlayan na sia sa daw wala solusyon nga kahimtangan sang trapiko. Ang condominium nga salayluhan ni Zeny yara lang sa Arthur Street. Pwede mo lakton halin diri sa condominium pagwa sa Buendia Avenue agod makabantay ka sing bus ukon dyep pakadto sa Ayala Avenue. So daku ini nga buhin sa kalawigon sang biyahe kon magsulod sa trabaho si Zeny. Makapila ka beses na nga nakadtuan ni Zeny ang lugar nga natindugan sang condominium. Kag nakita niya nga matawhay man ang lugar gani sang madumdoman niya kaina nga mangita sing salayluhan ang lugar nga ato gilayon ang nagsulod sa iya isip. Gilayon sia nagtawag sa iya abyan nga nakasunar sang condominium kag nahibalan nila nga may nabilin pa nga isa ka unit. 1.8 million ang bili. Wala na mag-ayo pa si Zeny. Gintugonan na lamang niya ang kahambal nga buas sa aga sila mabaklanay agod masayluhan niya gilayon. Daw indi makapati si Zeny sa swerte nga nag-abot sa iya. Sin-o bala ang naghunahona nga maka-afford sia sing condominium? Baklon niya sing cash, ha. Nakayuhom sia kag maglaaw sa bintana. Sinugata sia sang medyo mabugnaw nga dapya sang hangin. Daw nagalutaw ang iya pamatyag. Apang hinali napanas ang yuhom ni Zeny sang madiparahan ang isa ka kotse nga nagdulog sa atubang sang iya ginadayunan. Kilala niya ang puti nga kotse. Nagkubakoba ang iya dughan. Kinunyag. “Si Rex!” Dalidali nga nanaog si Zeny. Daw kadali lang nga nakaabot sia sa idalom. Gilayon nga ginbuksan ang diutay nga steel gate. Daw halos kadungan sa pagbukas niya ang pagbukas man sang ganhaan sang kotse. “Rex…” puno kakunyag ang tingog ni Zeny. Dalidali sia nga pumalapit sa ulitawo. Apang hagyo nga nakakurisong sang madiparahan nga daw problemado ang pamatan-on. “What’s wrong?” Wala magsabat si Rex. Pilit lang sia nga nagyuhom kag naghana maglibot agod buksan ang ganhaan sa passenger’s side pero nagbukas na ini. Gumwa si Cathy nga daw nahayanghag sang nakita si Zeny. Mas labi ang kahayanghag ni Zeny. Iban gilayon ang sumolod sa iya hunahona. “What’s this?” Madugay nga natulok ni Zeny si Rex. Amo man si Cathy nga makadali nga nakadulog. “Pwede didto na kita sa ibabaw maestorya?” “D-dayon kamo,” nasabat na lang ni Zeny kag umona na nga nagtikang pabalik. Pagtalikod ni Zeny dalidali nga nagtupad si Cathy sa pamatan-on. Mahinay nga ginkusi ini sa kilid. Nakaignot man si Rex. “Ano nga kabuangan ini?” may diutay nga kaugot sa tingog ni Cathy. Apang wala na magsabat pa si Rex. Hipos nga sumonod sia kay Zeny. Sumonod na lang ang nagapaganot nga si Cathy. Sa ibabaw natingala si Rex sang makita nga naimpake na ang mga gamit ni Zeny. “I’m moving.” Wala na maghulat pa nga mamangkot ang ulitawo kag nagpaathag si Zeny. “Buas na ako mahalin. Naisip ko nga magkuha na lang sing condominium unit… bisan inang diutay lang.”

86

Nauyatan ni Cathy ang butkon ni Rex. Daw gusto isiling nga kon luyag ni Zeny nga magpuyo sa condominium, sia, ang tuyo amo nga maghalin. “Huo gali… Unusual ang pagkadugho ninyo diri.” “Actually wala gid man sa plano,” si Rex. Inagbayan niya si Cathy kag pisilon sa abaga. “Pero may problema si Cathy…” Mahinay nga sinikol ni Cathy ang kilid sang lalaki. Nakaginhawa sing malawig si Rex. Inatubang si Cathy. “Labi lamang nga madugangan ang problema, Cathy. That’s why diri ko ikaw gindala. I hope you understand.” Nakanganga ang baba ni Cathy. Daw nahuy-an. Nakakunot naman ang agtang ni Zeny. Labi naglibog ang ulo. Wala na sila sing mahimo kundi isugid na lang kay Zeny ang kamatuoran. Pati ang kabangdanan kon ngaa nakadugho sila diri. “Indi ko mahibal-an ang buhaton. Daw indi na ako magpauli.” “Manugsaylo ako. Why not stay with me?” Nabatyagan gilayon ni Cathy ang kasinsero ni Zeny. Nahakos niya ini.

XXXIV

“T

HANK you very much sa offer, Zeny.” Lubos ang kalipay ni Cathy nga ginhalukan pa sa pisngi ang dalaga. “Siguro mga two or three days lang ang kinahanglan ko nga makapaminsar lang sing matawhay. Ukon basi one week at the most.” Kumadlaw si Zeny. “Kon ako ang pasugtan mientras gusto mo. Kag depende naman ina kon magustohan mo ang ugali ko.” “Kag ugali ko man…” dahu man ni Cathy. “I’m still lucky pa man gali. May mga abyan pa gali ako nga masandigan sa tion sang mga problema.” Umigham si Rex. “Ilabi na gid si Rex.” Kinaw-it ni Cathy ang butkon sang ulitawo. May pag-angga nga sumandiay diri. “Ever since wala gid ako makahibalo nga nagtalikod sia sa akon.” “Ikaw lang ang nagtalikod sa iya,” lahog ni Zeny. Nagginhawa sing malawig si Cathy. “Ambot kon ngaa nahimo ko man. I hope maka-cover up ako.” Salamat naman, udyak sang kasingkasing ni Rex nga wala niya matusngaw. Daw naghaganhagan ang iya kakapoy. ALAS kwatro sang hapon sang masunod nga adlaw matapos ang wala madayon nga pag-abuso ni Dan Montero kay Cathy Imperial. Nagabagrot ang mga ngipon nga pabalikbalik sa sulod sang iya suite si Dan Montero. Uyat niya sa isa ka kamot ang kopita nga tunga pa ang unod nga alak. Chivas ang ginainom niya subong. Sa tagsa ka pagtikang niya nagatilwatilwa ang alak sa kopita. Nagbasa ini sa iya mga tudlo. Nakabatyag sia sing tugnaw nga dulot sining alak nga nasimbugan sing ice. Tumayon ini sa iya kaugatan. Naglatay pakadto sa iya abaga. Nakabatyag sia sing hinali nga palangluya.

87

“Punyeta nga gwardya!” ang security guard sang Citiland Condominium ang ginatumod sang tigulang. “Daw indi masaligan ang pangako. B-basi nagbaliskad?” Tinuhoy ni Dan Montero ang sopa. Pumongko. Linag-ok ang unod sang kopita. Straight. Nakabatyag sia sing tumalagsahon nga kapait pero madugaydogay nakapabalik ini sing kainit sang iya balatyagon. Kag may nabatyagan sia nga palanginit man sa iya balikawang. Kumorog ang iya mga tuhod. Tubtob nabuy-an niya ang kopita nga nagtupa sing mahinay sa salog. “Damn!” Tumindog si Dan Montero. Tinuhoy ang nahamtangan sang telepono. Nag-dial. Number sang Citiland Condominium. Sang may nagsabat nagpa-connect sia sa security room. Nabosesan gilayon ni Dan Montero ang daw ginatuyo nga gwardya. Nakilala man dayon sang gwardya ang tingog ni Dan Montero. “Areglado na ang tanan, Sir,” may pagsalig sa tingog sang gwardya nga nabatian ni Dan Montero. “Pero wala sia makapauli diri. Baynte kwatro oras gani ang pabantay ko sa iya. Gani pati ako tinuyo. Pero don’t worry, Sir. Na-set up na namon nga bisan adlaw pwede sia madagit.” “Do it… and fast!” hungaw apang maduon ang ulihi nga mga tinaga ni Dan Montero bag-o niya gintakop ang telepono. Buron ang iya panan-aw sa sobra nga palanginit sang iya kalawasan. Pamatyag niya nagahulag ang iya palibot. Kag sa panan-aw niya naghulag ang babaye sa kalendaryo nga nabitay sa dingding. Napanan-awan niya nga tumindog ang babaye sa kalendaryo. Nahulog ang tualya nga nagatabon sa hublas nga lawas. Pero wala ini ginsapak sang babaye. Pamatyag ni Dan Montero daw namisok pa gani ini sa iya. Daw masintak ang ulo ni Dan Montero. Dumalagan sia pasulod sa banyo. Wala na gani makauba sang iya ginasuksok kag… Matiuntion nabatian ang paghuganas sang tubig sa shower. MABASKOG ang tupa sang tubig sa lawas ni Jane Montero. Apang wala niya paghinai ang bukas sang shower. Mas gusto pa gani niya nga masakit ang tupa sang tubig sa iya panit agod mapabugtaw niya ang unod nga madugay na nga wala makatilaw sing haplos sang pagpalangga. Naisip niya nga basi nagdumdom si Dan nga maganit na gid sia kon sa kararuton pa. Tumalikod sia sa shower. Paatubang naman sia sa daku nga espeho sang banyo. Hinimutaran ang kaugalingon samtang ginapabay-an nga magtagsak sa iya likod ang puswak sang tubig gikan sa shower. Nakaalsa ang kilay ni Jane Montero. Indi pa sia maganit! Yara pa ang katahom sang iya bayhon nga ginasalimuangan sadto sang mga lalaki. Bugalon pa man ang iya dughan. Katulad sa kabugalon sang nawong nga pinabakod sang responsibilidad sa iya kompanya. Apang pinahumok sang nanarisari nga krema nga mabakal lamang sa dalagko nga mga balaligyaan. Lab-as pa gid man sia tulokon. Basta indi lang paghimutaran ang supat sang liog nga amo gid man nga bahin ang nagabuking sang edad sang babaye. Pinaubos niya ang panulok. Pinadulog sa hawak. A, mapabugal niya nga wala gid sia sing bilbil. Kag ang tiyan. Makinis kag limpyo. Wala sing stretchmark, bisan nakaagi sia panganak. Nakapisik si Jane Montero sang sumohot sa iya kaisipan ang natuhoy sa iya pagpanganak sadto. Buhi pa bala ang iya anak? Nangurog ang kalawasan ni Jane. Wala na gani niya madumdomi kon lalaki ato ukon babaye. Basta nakaanak sia kag madugay nga wala niya ginpasulod sa iya hunahona kag balatyagon.

88

Ang ginabatyag lang niya sumogod sadto tubtob karon amo ang iya kalipayan. Ang kalipayan nga ginhingabot gid niya kag naangkon. Pero karon nagakaalimunaw. Ukon naalimunaw na bangod sa kalawigon sang tinuig? Bangod sa handom nga kalipay gintalikdan niya ang iya pagkailoy! Bangod sa kalipay nga agumon niya sa luyo ni Dan Montero. Sa primero kalipay. Karon… “Bwisit ka, Dan!” Dalidali nga tinapos ni Jane Montero ang pag-shower kag gilayon nag-ilis. Dala gihapon niya ang iya Beretta, lady’s edition. Pero naka-denim sia karon. Kag nakajacket nga amo ang nagatago sang armas nga ara sa inside pocket sang ginasuksok. Wala niya gingamit ang iya kotse. ALAS says na kag maisipan ni Rex nga maggwa sa iya opisina. Nag-overtime sia bangod wala gihapon makasulod si Zeny kag ang importante nga ulobrahon sang dalaga sia na ang nag-obra. Nahimo niya ini bangod bag-o lang makasaylo si Zeny sa nabakal nga condo unit. Labaw sa tanan kaupod sini si Cathy. Nagakatulog na si Mon sa lobby sang opisina sang maggwa si Rex. Nakapisik man ang driver sang madunggan ang paggwa sang amo. “M-mapauli na kita?” “Ikaw lang,” nagayuhom nga sabat ni Rex. Kumuot sia sing isa ka gatos sa iya bulsa kag tinunghol kay Mon. “Taksi ka na lang pauli. Ako lang anay ang ma-drive. Basi maagahan ako.” “Pwede naman nga hulaton ko ikaw tubtob mag-aga, a.” Pinikpik na lang ni Rex ang abaga sang abyan. “Indi ko gusto nga mahul-an ka sa mga huol nga ambot kon dapat ko nga pahul-an.” Nakalungolungo na lamang si Mon. “Hay, dughan.” Sa Citiland Condominium nakayuhom sing may kaumpawan ang information clerk sang makita nga nagapasulod si Cathy. “Miss Imperial!” Umodyak ang information clerk kag sumogata sa dalaga. “Abaw, abi namon kon naano ka na. Kagab-i may namutikan kami nga duha ka tawo nga kamalamalahan ang hulag. Suno sa mga gwardya daw sa unit mo nagauloalihid.” Nabalahuba na gid man kon amo, sa hunahona ni Cathy. Ang pag-attempt ni Dan Montero sa iya ang buot silingon sang dalaga. “Sang isa ka adlaw may babaye nga gusto tani magsulod sa imo unit. Akig gid kuno katama. Siling sang gwardya nagpakilala pa kuno nga Mrs. Montero.” Daw naglagkot ang laway ni Cathy. Napanas ang iya yuhom. Nakaalsa naman ang kilay ni Zeny sa katingala. Likom sia nga nakabatyag sing kabalaka. Ngaa nakaabot diri sa Citiland Condominium si Mrs. Montero kon ini gid man ang ginasugid sang babaye? Paano nahibal-an ni Mrs. Montero ang bahin sa unit 21? Makadali nga naminsar si Zeny. Matiuntion daw tinumbok ang iya dughan. Nadumdoman nga sadto ginpa-inquire sa iya ni Rex ang amo nga unit. Kag napagkit niya ato sa iya memo pad. Hinali ang pagpalangyami sang mga kamot ni Zeny nga nabatyagan ni Cathy. “Z-Zeny?” “N-nahibal-an na gali ni Mam?” “Don’t worry, Zeny. Indi dapat kabalak-an si Mrs. Montero. Ang dapat kabalak-an amo si Mr. Montero. Besides indi pa ako kilala ni Mrs. Montero. Pero sia kilala ko na.” Indi gihapon maributay si Zeny.

89

“Todas gihapon ako, Cathy. Mahimo niya isiling nga kakunsabo ako kon husto ang nahunahona ko nga na’bal-an niya ang unit 21 bangod sa nasulat ko sa memo pad.” Nakabatyag man sing kabalaka si Cathy para kay Zeny.

XXXV

N

AKAYUHOM ang gwardya sang makita nga nagapasulod si Cathy kag si Zeny sa unit 21. Dalidali sia nga nanaog. Sumolod sa security room. Tawgan niya ang iya kontak agod mapahibalo nga ara na ang ila ginabantayan. Pero nakakurisong ang gwardya sang masamputan sa security room ang ila inspektor. “N-nangihi lang ako, Sir,” nagautol-utol nga balibad sang gwardya. “Na’bal-an ko,” maabtik nga dahu sang inspektor. Nagyuhom pa sia. “Ginsugid ni Daprinal.” Nakaginhawa sing halog ang gwardya. Pero indi niya matigayon ang ginabuko. Indi niya matawgan ang iya kontak. Mabatian sang ila inspektor. Delikado. Daw indi sia makahulat nga maggwa ini. Daw itulod niya ini pagwa. “O, daw indi ka mahim-os?” muno sang inspektor. “Wala naman sing problema, a.” Pinalibot niya ang panulok sa kabug-osan sang security room. Nasiplatan niya ang chessboard nga natungtong sa ibabaw sang kabinet. Nakayuhom ang inspektor. Nakakurisong ang gwardya sang masiplatan ang giho sang ila inspektor. Litsibay, daw mahampang pa sing chess, kumod sang gwardya. “Madamo na kulang ang pyesa sina, Sir.” Wala magsabat ang inspektor. Sumandig sa ginapungkoan kag buksan ang dala nga clutch bag. Pinagwa ang notebook nga ginasulatan sang iya report. Ginbasa ang mga nasulat. “Yatis!” kumod sang gwardya. Maatrasar sila kon indi sia gilayon maghulag. Bahala na. Pinakita niya sa inspektor nga nagahikap sia sang iya pus-on. “Daw ginabusisaw ako, Sir.” Sumenyas sia nga magwa. Kag sang makita nga nagtango ang inspektor dalidali sia nga naggwa. Dulodiretso nga tinuhoy sang gwardya ang telepono sa lobby. Dalidali nga nag-dial. Madugaydogay tumonog ang busy tone. Nag-dial sia liwat. NAGALINAGAPOK lang ang mga gamit bangod ginapangwaslik lang ni Cathy matapos mahulbot sa mga sulodlan. Nakakadlaw si Zeny. Sia ang nagasunod sa pagpamutos. “Sobra gid ang kaugot mo. Relaks lang.” Nagkadlaw man si Cathy. “Luyag ko nga makahalin diri gilayon.” Sige ang panguha ni Cathy sang iya mga gamit. Ang mga drawer ginapanghunos niya kag ibubo na lang sa ibabaw sang kama. “Kon ako… whew!” sinundan ini ni Zeny sing pamalintak. “Daw indi ako ayawan diri sa unit mo. Feeling princess ka diri, ‘Day!” “Bisan matabo pa ang diutay na lang natabo sa akon?” wala na ang kapait kag kaalipungot sa tingog ni Cathy. Sini nga tion naurot na niya pamutang sa ibabaw sang kama ang personal niya nga mga gamit.

90

“Ayy…” Gin-ilog ni Zeny ang aksyon sang bata nga model sa hot dog advertisement. “Goodbye unit 21!” “Pero frankly…” Nagseryuso si Cathy. “Sang primero gindamgo ko gid man nga makaestar diri. Kag during the first few days nga ari na ako, ang pamatyag ko daw nagadamgo lang pirme. Nga nalab-ot ko na ang langit…” “Kon wala lang kuntani sing tawo nga katulad ni Mister Montero…” Nagmasinulobpon man ang nawong ni Zeny. “Kon wala ang katulad niya wala man kuntani ako makatilaw sing luho katulad sang pag-estar diri.” Nakaginhawa sing madalom si Zeny. “Abi mo wala gid ako magdumdom nga magpasugot ka sa iya, Cathy. You were very innocent sang mag-apply ka sa Golden Opportunity.” “Kon ang buot mo hambalon nagpakerida ako, nagsayop ka, Zeny.” “I’m sorry, Cathy. Pero nagsayop ka man kon nagdumdom ka nga nagbuang na si Sir Montero nga paestaron ka diri nga wala sia sing ganansyahon. Nahibal-an mo nga matahom ka. And I know nahibal-an mo nga ina ang ginalagas sa imo ni Mister Montero. Gingamit mo ang imo katahom agod...” “Indi ako gold digger!” Daw nahinalian si Cathy. Nakita niya nga nahinalian man si Zeny sa pabuklas niya nga sabat. Gani gilayon man ginpaubos ang iya tingog. “I’m, sorry… Pero may liwan ako nga kabangdanan…” Wala madayon ang inugsogpon ni Cathy bangod daw tinukbol ang iya dughan. Maabtik nga bumongkalas. “Cathy?” Daw natingala man si Zeny. Wala magtingog si Cathy. Dalidali nga inukay ang mga gamit nga ginbubo niya gikan sa mga drawer. “Salamat,” halos pahutik nga natusngaw ni Cathy sang makita ang ginapangita. Wala malipod sa igtalupangod ni Zeny ang nagabadlak nga singsing nga dalidali ginsulod ni Cathy sa hand bag. Apang wala na sia magmuno pa. Hipos na man lang nga pinadayon ang pagpamutos sang mga gamit sang abyan. Pila ka tion pa puno na ang duha ka daku nga maleta. Ang indi personal nga mga gamit labi na gid ang mabug-at ginbilin na lang nila. Wala man sila mabudlayi sa duha ka daku nga maleta bangod may karito ang mga ini. “Goodbye unit 21!” si Cathy naman ang nag-ilog sang bata sa TV commercial sang makagwa na sila sa hulot. Apang wala sia magyambi. Nagyuhom pa gani sia. Naghapit anay sila sa suite 27. Sa opisina sang Suntown Management. Tuyo ni Cathy nga mapaalam sa mga kaupdanan. Apang wala nila madiparahi nga gab-i na gali kag sirado na ang opisina. Ang gwardya lang sang Suntown ang ila naabtan. “Wala sing may nag-overtime, Mam,” matinahuron nga hambal sang gwardya. “Buksan ko bala, Mam?” “Indi bale. Malakat na lang kami.” Ginuyod na ni Cathy si Zeny nga natingala. Nabilin ang gwardya nga natingala man sang madiparahan nga may dala sila nga maleta. “Opisina ato sang Suntown Management,” namuno ni Zeny samtang nagapanaog na sila sa ground floor sakay sang elevator. “Natingala lang ako kon ngaa nakasiling ang gwardya nga buksan kon gusto mo… Connected ka bala dira?” “Part owner ako sang Suntown Management.” Diutayan lang mabuy-an ni Zeny ang ginaguyod nga maleta. “Wow!” “Madamo ka pa sing dapat ma’bal-an sa akon pagkatawo, Zeny. Nga siguro dapat ko isugid sa imo sa pila ka adlaw.”

91

Wala magtingog si Zeny pero panulok niya indi si Cathy ang iya kaatubang. Daw naggamay sia kon ikumparar kay Cathy. PILA gid man ka beses nga na-dial sang gwardya ang telepono kag makontak niya ang kakunsabo. Katulad niya ginakarat man ang kakontak. Luyag man nga matigayon dayon ang ila plano. Kag sa pagtawag niya nagkupog man ini gilayon. Ginapaatrasar sa iya ang paglakat kon maglakat gid man si Cathy. Bahala na ang kontak sini kag iban pa nila nga upod sa pagkidnap sa dalaga. Pagkatapos nga mahambal ang kakunsabo nagbalik sa security room ang gwardya. Naabtan niya nga nagapiyong ang ila inspektor. Nakayuhom sia. Dalidali nga gumwa kag magsaka sa second floor. Pag-abot niya sa ibabaw makadali nga nagdulog. Nanumdom kon ano ang himuon agod malingaw nga indi makalakat si Cathy. Pero wala sia sing nadumdoman. Bahala na, nakumod niya. Basta mabantay sia sa gwa sang unit. Himuon lang niya karon ang nagakaigo kon ano gid man. Wala sing tawo sa lobby sang mag-agi sanday Cathy. Bisan sa information wala man sing tawo. Wala man ang gwardya sa entrance. “Bahala kamo kon wala sing makakita nga naggwa kami,” kumod ni Cathy nga kinuhit si Zeny. Nagyuhom man ini kag dalidali nga sumonod sa iya. Sa atubang sang Makati Townhouse nagdulog ang mag-abyan. Malayulayo ini diutay sa ila ginhalinan. Didto sila mabantay sing taksi.

XXXVI

A

LAS otso na sang mag-abot sa kanto sang Buendia Avenue kag Pasong Tamo Street nga karon Don Chino Roces Street, ang taksi nga ginasakyan ni Jane Montero. Sang magliko na ini sa Pasong Tamo agod makasulod sa De la Rosa Street pakadto sa Citiland Condominium labi nag-uplok si Jane. Indi sia gusto nga may makadipara sa iya. Nakatabok na ang taksi sa Washington Street. Kag karon nagahinayhinay ang dalagan sini bangod ginalikawan sang driver ang pila ka tumpok nga duta nga ginduso sang mga trabahante sang ginaobra nga building. Hinisapo ni Jane Montero ang Beretta sa bulsa sang iya dyaket. Indi gid hilmunon nga may dala sia sini. “Pasudlon man bala naton, Mam?” pamangkot sang driver sang makita ang isa ka taksi nga may pasahero nga duha ka foreigner kag nagapasulod sa backdoor sang condominium. “Indi na,” maabtik nga dahu ni Jane Montero. “Ilibot kay didto na lang ako manaog sa atubang.” Sa Buendia Avenue ang ginatumod ni Jane. Pinadasig naman sang driver ang taksi padulong sa Mayapis Street agod makaliko pa-Buendia. Sang makadulog ang taksi sa atubang sang Citiland Condominium dalidali nga nanaog si Jane matapos mabayran ang driver. Nagasungok sia bisan madasig ang iya tikang. Sang makapalapit sa entrance makadali nga nagdulog sia. Nanilag. Kag sang makita nga daw wala sing nagatulok sa iya nahamtangan dalidali sia nga sumolod. Mahinalungon nga sumaka sa hagdanan. Apang pag-abot ni Jane sa second floor nakadulog sia. Nakita niya nga may duha ka tawo nga nagatindog sa atubang sang unit 21. Mga foreigner. Ang isa nagapanuktok. Ining duha ang nakita niya nga pasahero kaina sang taksi.

92

Makadali nga nanumdom si Jane kon ano ang himuon. Indi man sia mahimo nga magbalik dayon kay basi makatawag sing igtalupangod ang iya himuon. Nakabalikid abi ang isa ka foreigner kag nakita sia. Padismular nga nagpadayon si Jane. Nagahayon sia pero wala nagatulok sa duha ka foreigner. Sa pihak ang iya panulok agod indi sia maklaruhan sang duha. Ginligaran niya ang duha kag magdiretso sa punta. Apang nakadulog sia sang makita sa ginapadulongan niya ang duha pa gid ka tawo nga lunsay nakasuot sing dyaket. Daw hurong ang hitsura sang mga ini. Matalom ang panulok sa iya. Napilitan magbalik si Jane. Wala pa abi sia sing nasiplatan nga security guard sa second floor nga makakita sa ila kon may matabo gid man. Pag-abot sa hagdanan nagdulog si Jane. Nagduko kag kuno abi ginkaayo ang pagkasuksok sang iya sapatos. Apang ang iya panulok ginpatuhoy sa duha ka tawo nga nagadyaket. Malapit na ang mga ini sa duha ka foreigner. Nakita ni Jane nga gintuki sang isa ang dyaket sini. Gumwa ang ginataklos sini nga kwarentay singko. Hungod nga ginapakita sa duha ka foreigner. Nakita man ni Jane nga masakit ang panulok sang mga ini sa duha ka puti. “Delikado ini,” himulongon ni Jane sang makita nga nanghimulo na sang armas ang tawo. Dumalandan sia panaog. Kinulbaan sia. Mas labi ang kakulba sang duha ka foreigner. Halos nakadungan nila si Mrs. Montero sa pagdalandan panaog sa hagdanan. Kag naunahan nila ang babaye pag-abot sa idalom. Gilayon pinalapitan ni Dervesselt ang gwardya nga bag-o lang makagwa sa isa ka hulot malapit sa counter. Si Duval ini nga nagkuha sing bag sini sa security room agod magpauli. Bangod nagahapuhapo nagaputorikol si Dervesselt sa pagsugid kay Duval nga may duha ka tawo nga armado sa second floor. Gani wala makahangop ang security guard. Nagsenyas si Dervesselt nga nagatiro. Nahangpan naman ini ni Duval. Kag nakayuhom sia. Nakalot sang duha ka Belgian ang ila ulo sa nakita nga reaksyon sang gwardya. Nagalungo nga naggwa na lang sila sa condominium. Sumalipotpot man pagwa si Jane Montero. Pero wala sia magpalayo. Nagtabok lang sia sa driveway nga nagaulot sa Citiland Condominium kag Buendia Plaza. Diri sa Buendia Plaza may bukas pa nga diutay nga refreshment parlor gani nagsulod sia diri. Nag-order sia sing kape. Ini ang mabalibad niya samtang nagabantay nga makita si Cathy. Kag kon makita niya ang dalaga nga kaupod si Dan Montero, ambot kon ano dayon ang iya himuon. Nahikap niya ang dala nga pistola. Madugay ang bantay nanday Cathy sing taksi apang wala gilayon sila makasakay. Kon may maglabay gid man nga taksi okupado ini. Gani nag-amat sila palapit sa kanto sang Washington. Guyod nila gihapon ni Zeny ang dala nga maleta. Ginakarat si Zeny. Sang mabalikdan sa unhan nga may nagapadulong dayon niya papara. Halos nagbarakang sia sa tunga sang karsada. Apang sang malapit na ang taksi nadiparahan niya nga may pasahero ini gani umatras na lang sia. Pero hinali nagdulog ang taksi sa unahan ni Zeny. Kag halos wala pa maka-full stop ang taksi nanaog ang sakay nga mga pasahero. Daw kinulbaan nga nakaisol si Zeny. Maabtik man nga nabuy-an ni Cathy ang ginaguyod nga maleta kag magpalapit sa tupad sang abyan. Naghanda sa kon ano ang buhaton sang mga lalaki. “Zeny… Cathy, what’s the matter?” si Maurois.

93

“M-mister Stacke!” natusngaw ni Cathy. Daw nahunosan sia sing bukog. Amo man si Zeny nga nakaginhawa sing matalunsay. Wala gilayon madiparahi ni Zeny nga ang mga Belgian gali. “Mister Dervesselt…” Natingala ang duha ka Belgian kon ngaa may dala nga maleta sanday Cathy. Nabalaka ang duha sang makilala nila si Zeny gani ginpadulog nila ang taksi. Wala nanugid sing matuod si Cathy. Ang balibad niya nga kay Zeny ang mga maleta kag ginbuligan lang niya nga madala sa salayluhan sini. Pero nakita sang dalaga nga daw indi magpati ang duha. Nagtulokay ang duha ka puti. “We just left your place,” si Dervesselt. Gintudlo pa niya ang direksyon sang Citiland Condominium. “We thought of inviting you for dinner. But…” “Something fishy back there,” dahu ni Maurois. “We saw two burly men with iron tucked in their waist. Looked as they wouldn’t do any good.” Nagtulokay sanday Cathy kag Zeny. Halos isa lamang ang yara sa ila hunahona. Kon sa unit sang dalaga natabo ang ginasugid sang duha, may posibilidad nga sila ang kinahanglan sang mga lalaki nga ato. Pero ngaa? Labi nga kinulbaan ang duha ka dalaga. Kon sila gid man ang tuyo kag kon ngaa indi na kinahanglan pa nga paligban nila. Ang kinahanglan makapalayo sila gilayon. Ginpangabay sang duha ang mga puti nga idul-ong anay sila sa condominium ni Zeny. GIKAN sa opisina sang Golden Opportunity Systems nag-agi anay sa Makati Square si Rex. Nagsulod sia sa isa ka bar and restaurant kag nag-inom sing isa ka botelya nga serbesa. Luyag niya nga maghaganhagan ang ginabatyag nga tensyon. Pagkatapos naggrocery. Indi sia anad sa pagpamalaklon pero naisip niya nga magdala sing makaon sa condo ni Zeny karon nga nahibal-an niya nga indi na magbalik sa ginapuy-an si Cathy. Kag bangod sini pat-od man ang pagdula sang sweldo sini gikan sa Suntown Management. Paano ini maka-survive? Wala sing tawo sa condominium sang mag-abot si Rex. Naisip niya nga namalaklon man ang duha. Indi ini madula sa mga babaye. Kalabanan sa mga babaye amo sini ang ginapanumdom. Pagkaon. Tinamdan ni Rex ang iya relo. Alas nwebe na. Sa pangabuhi sa syudad temprano pa ini. Para sa iban umpisa pa lang sang ila aktibidad ang amo sini nga tinion. Pinaandar ni Rex ang iya car stereo. Liniso sa FM band. Tumohaw ang old favorites. Nagahingapos na. Madugaydogay sumonod ang intro sang isa pa. Tumohaw ang vocals. I’m a fool to want you. Sumandig si Rex. Piniyong ang mga mata. Sinulit ang vocals. Yeah, I’m really a fool to want you, patuhoy niya kay Cathy. Dumalom ang iya pagginhawa. Matiuntion daw nalipatan na niya kon diin sia. Nakabungkalas lamang si Rex sang mabatian ang mahinay nga panuktok sa salaming sang iya kotse. Nalisuan niya ang nawong nanday Cathy kag Zeny nga nagalingling sa iya. Nagayuhom ang duha. Maabtik nga binuksan ni Rex ang pwertahan sang kotse matapos mapatay ang stereo. Bag-o nanaog gintum-ok niya ang lock para sa compartment sa likod sang kotse. “Wow, nag-grocery,” natuaw ni Zeny sang makita ang pila ka plastic bag sang grocery nga ara sa compartment pagbukas sang takop sini. Nagyuhom lang si Rex. Apang napanas man ini gilayon sang madiparahan ang duha ka Belgian nga nagabitbit sang maleta. Nagakunot ang agtang nga kinablit ni Rex si Cathy kag itudlo ang mga Belgian. Nahangpan ni Cathy ang giho ni Rex. Pinamisukan niya ang lalaki nga naghipos na man lang kag ginkuha ang mga grocery sa kotse. Pagkatapos hipos man nga sumonod sa apat nga nagsulod sa condominium.

94

Sang sa sulod na sila gilayon ginhimos ni Zeny ang pinamaklan ni Rex. Si Cathy ang nag-estimar sa tatlo ka lalaki. Namutikan ni Cathy nga daw indi gusto ni Rex nga makig-atubang sa duha ka Belgian. Naisip niya nga naimon ang ulitawo. Gani sinugid niya diri kon ngaa kaupod nila ni Zeny ang duha ka Belgian sa pagpauli. Pati na ang ginsugid sang mga puti nga kuno may armado nga mga lalaki nga nagpahog sa mga ini sa condominium. Daw malapit ang balatyagon ni Cathy sa duha ka Belgian, nahunahona ni Rex. Daw labi nagdugang ang tensyon sa iya pamatyag. Kag daw diskumpyado sia sa duha ka Belgian. Nakapainit ini sa ulo sang pamatan-on.

XXXVII

N

AKAPISIK si Rex sang mabatyagan ang mahinay kag manipis nga kusi sa iya kilid. Nabalikdan niya si Cathy nga nagapalamula. “Dapat pa gani nga magpasalamat kami sa ila, indi bala?” halos pahutik nga hambal ni Cathy sa pamatan-on. “Basi matuod nga may mga tawo didto nga armado kag ako gid ang tuyo kay siling nila sa atubang sang akon unit…” Nahangpan ini ni Rex. Apang nagtanga lang sia kag magginhawa sing madalom. Daw indi magbaton ang iya balatyagon. Iban ang ginadikta sang iya dughan. “Ano ka bala?” pahutik gihapon ang tingog ni Cathy. May lamod na ini nga paghinakit. “Kon isipon daku ang nabulig kag mabulig pa nila sa akon.” Natulok sing hantop ni Rex si Cathy. “Kag indi lang sa akon. Pati si Zeny nabuligan.” “Nabatian ko ang akon ngalan,” nasambit ni Zeny nga nakapalapit gali nga wala madiparahi nanday Cathy kag Rex. May dala sia nga tray nga natungtongan sing termos kag kape. Pinahamtang ini sa ibabaw sang lamesita. Daw natapungawan man si Rex. Pinasiplatan ang duha ka Belgian nga karon mahipos nga nagtulokay na lamang. Natingala siguro sa giho nila ni Cathy. Sang magbalikid ang duha nagsugat-anay ang ila mga panulok. Daw natandog ang balatyagon ni Rex. Nakita niya sa nawong sang duha ka puti nga nabalaka man sa kahimtangan ni Cathy. May nabilin pa man gali nga kaayo sa mga tawo nga ini, himulongon ni Rex. Malain ang impresyon ni Rex sa mga Belgian nga ini bangod nahibal-an niya nga involved ang duha sa flesh trade. Pero bangod sa ginsugid sang mga ini parte sa armado nga mga tawo makigbagay anay sia. Naghaganhagan na ang pamatyag ni Rex tubtob nga nagapanyapon sila kaupod ang duha ka Belgian. Ginhawiran na lang nanday Cathy kag Zeny ang duha nga manyapon. Nagpasugot na man lang ang duha bangod indi man makaupod sanday Zeny sa pangagda sang mga ini nga manyapon sa gwa. Naisip nila nga kon sila gid man ang tuyo sadtong armado nga mga tawo makapaayo nga indi na lang sila maggwa karon nga gab-i. Dulongan nga nagpauli sanday Rex kag ang duha ka Belgian. SAMTANG sa eskina sang Buendia Avenue kag Batangas Street sina nga tion nagatawag sa telepono si Duval samtang nagawaugwaog ang liog sa paglantaw sa masunod nga kalye.

95

“Punyeta ka, Duval!” tingog sa pihak nga ukbong sang makilala ang tingog ni Duval. Akig katama si Bodoy. “Halos naisaisa sang mga bata ang tanan nga unit. Wala bisan landong lang sang aton dalagiton.” “Indi ako pagbuyayawa, animal!” Namwersa man si Duval. “Dapat mo dumdomon nga indi mo ako bata. Ako ang nagahatag sa inyo sing grasya!” “Paano na lang ini karon?” naglagway ang tingog ni Bodoy. “Inutil ang imo mga bata. Matawag na ako kuntani kay Sir!” “Karon lang napalso ang mga bata.” “Paano kita sini makahapihapi?” “Relax, Duval. Pareho naman kita nga napalso. Pero kon gusto mo lang ang mamam, madamo ako diri. Pagusto ka kon tubtob mag-aga nga tungab!” ALAS onse na ang takna sa gab-i sang magpauli si Jane Montero. Lapyo gid sia kaayo. Makatol pa ang iya pamatyag sa kinadtan sang lamok sa iya mga kamot kag guya. Daw naghinulsol man sia kon ngaa nagtiner pa sia sa palibot sang condominium sa paghulat nga maggwa ang babaye nga ginasalimuangan sang bana. Nagtawag man sia sa telepono agod mahibal-an kon didto sa sulod sang unit ang babaye. Pero wala sing nagasabat sa telepono. Buot silingon nga wala sing tawo. Natawgan man niya ang lobby pero wala man sing masiling ang nakasabat kon diin si Cathy. Basta wala man ma-record sa log book nga naggwa ang babaye. Nagdugang ini sa iya kaugot. Kag naglabi pa gid ang iya kaugot sang pagbukas niya sang iya hulot naabtan niya nga nagahigda si Dan Montero. Kag napat-od niya nga hubog ang bana bangod wala na makauba sang maghaplak sa kama. Hagyo lang ini naghulag sang mabatyagan nga nagbukas ang pwertahan. Namutikan ni Jane nga nagmuklat ini sing makadali pero nagpiyong man gilayon. “Ang dumdom ko magatawhay na ang akon hunahona diri sa balay. Panulayon man gali ako diri!” pusnga ni Jane. Pabuklas nga inuba ang dyaket. Papusdak nga binutang sa tokador. May naglagtok. Nabatyagan man ni Dan Montero ang pamurogso sang asawa. Nagliso sia nga pahayang agod matampad sa asawa. Apang nagkurinot ang iya agtang nga daw nakibot. “O?” Akig nga tinulok ni Jane ang bana. Naninghawak. Daw ginahangkat ang bana. Bumongkalas si Dan Montero. Ang panulok ara sa tokador. “N-ngaa dala mo ina?” ang Beretta ang ginatumod ni Dan. Kitaon ini sa naghumlad nga dyaket ni Jane nga natungtong sa tokador. “Kag diin ka halin?” “Pasalamat ka kay ari ka gali…” Nagapagot si Jane nga ginsulosuladot pa si Dan. Nahibaluan ni Dan kon ano ang ginatumod sang asawa. Halos napat-od niya nga naniktik ang asawa. Kag napat-od niya nga didto ini halin sa Citiland Condominium bangod wala ini makakadto sa Robinson’s Tower. Kag sa nakita niya nga kaakig sang asawa, nahibal-an ni Dan nga manuglopok na gid ang balatyagon sini. Kon indi, ngaa nagadala ini sing armas? Ang tuyo ni Dan Montero sa pagpauli karon nga gab-i amo kuntani ang pagbulong sang iya kauhaw nga kaina pa nagabuntol sa iya sa suite niya. Tinak-an lang sia sing hulat sang development sa plano nila sadtong sa isip niya, wala’y huya nga gwardya kon ngaa naisip na lang niya nga magpauli, piliton ang kaugalingon nga talupangdon si Jane. Tutal bataon pa man tulokon ang asawa kag madugay naman nga wala sila makahirupay. Pero daw wala sing matabo nga hirupay karon nga nagabaga ang mata sang asawa sa sobra nga kaakig sa iya. Guminhawa sing malawig si Dan Montero. Inanay nga bumangon. Pilit nga ginapatawhay ang kaugalingon agod indi mahatagan sing kahigayunan nga magtuhaw ang kaalipungot.

96

“Indi ko luyag makigbais,” natuaw ni Dan sa tuman kalagday nga tingog. “Kon magbaisay lang kita wala sing maayo nga madulot. Ang luyag ko lang nga mahatagan mo ako sing kahigayunan nga makapahayag.” “Pila ka tuig nga ginpasugtan ko ikaw sa pagpanginbabaye. Nahangpan ko ang imo balatyagon bangod wala kita sing anak!” Inagbayan ni Dan ang asawa. Apangwinakli sia sini. “Pero ang papuy-on mo pa sa condominium ang imo babaye…” “Wala ako sing ginapapuyo nga babaye sa condominium,” maabtik nga agaw ni Dan. Hungod ginpatig-a ang tingog agod hatagan sing bulto ang pagbinutig. “Kon sa Citiland ang ginatumod mo, investment ko ato. Kag kon may liwan man nga nagapuyo, wala sing diperensya bangod katarungan niya gamiton ang iya ginaalkilahan.” Daw nakapuntos diri si Dan. Nadula ang kurinot sang agtang ni Jane bisan nagaalsa pa ang isa ka kilay sini. Wala sing ginhimutig nga babaye sa unit ni Dan Montero. Ginpaathag lang nga tenant kon ngaa nagaestar sa unit sang bana. “Ang diperensya amo nga wala ako sing nahibaluan sini kon wala ko madiskubrehi!” Tinalikdan ni Jane ang bana. Tinuhoy ang mini-bar sang hulot. Ginpagwa ang natago nga Japanese beer in can. Binuksan kag inung-ong. Tinulok lamang ni Dan ang asawa. Daw ginatun-an kon ano ang tikang nga buhaton. Namutikan niya nga amat nagaugdaw ang balatyagon sang asawa. Ginpaupok na lang sini sa ilimnon. “Yes,” sinundan ini ni Dan sing madalom nga pagginhawa. “It’s a foolish thing to do. Pero madamo nga kahigayunan nga nakahimo ako sing desisyon nga wala ka na nakonsulta. Aminado ako… it’s very improper…” Bumalikid si Jane kay Dan. Ubos na ang iya beer. Matalom pa ang panulok niya sa bana. “Pero madugay na ini nga set-up naton, indi bala? Pila na bala ka tuig nga subong sini ang nagakatabo? I hate this, nahibal-an mo bala?” Ginbawi ni Jane ang panulok sa bana. Inuba ang pantalon kag isuksok ang roba. Tinultol ang sopa sa higad. Pumongko. Nakita ni Dan, wala na ang kalayo sa mata sang asawa. Apang sa iya, ang kainit nga kaina pilit niya ginpaugdaw liwat nga bumalik. Nadugangan ini sang makita ang pag-uba sang asawa. Bumalik ang balatyagon nga naglikop kaina sa iya sa Robinson’s Tower. Hinayhinay nga pumalapit si Dan sa nahamtangan sang asawa. Nagabalingaso ang iya pamatyag. “Ngaa indi naton balikan ang nagligad… sang wala pa naton matun-i nga kaugtan ang isa kag isa?” daw hutik lamang ang pabutyag ni Dan. Pumongko sia sa tupad sang asawa. Tinangday ang kamot sa abaga sini. Hagyo nga pinalapit ang nawong sa nawong ni Jane. “Bisan makadali, kalimtan naman naton ang pagbangig…” Ang kainit sang ginhawa ni Dan nga nagatupa sa guya ni Jane nakahatag sing tuhay nga balatyagon. Tuhay pa gid ang kainit nga ginadulot sang kamot ni Dan sa iya abaga. Natulok niya ang bana. Sang halukan ni Dan si Jane nga wala na magwaras, napat-od sang lalaki nga mahulat pa niya ang kahigayunan kon san-o maangkon si Cathy Imperial.

XXXVIII

97

A

GA pag magbugtaw si Zeny sang masunod nga adlaw. Halos kadungan man niya nga nagbangon si Cathy kay sang paggwa niya sa iya hulot amo man ang paggwa sang abyan sa isa pa ka hulot. “Morning…” tamyaw ni Zeny. “Aga pa ini katama.” Pinasiplatan ang wall clock nga nasab-it sa dingding sa salas. Ang duha ka hulot nagaatubang tanan sa salas. “Aga pa ako nagbugtaw kay aga pa ako maopisina. Three days man nga wala ako maka-duty, a.” “Daw gusto ko man magbalik sa opisina, Zeny. Gusto ko kuhaon ang importante ko nga mga gamit. Kag gusto ko man nga makapalaam sa mga kaupod ko. Kalaw-ay nga basta na lang ako mangindulaan, indi bala?” “Kon sa bagay.” “Kag gusto ko nga aga pa gid magkadto sa opisina agod indi ako maabtan sang tigulang.” Nakadulog sa pagtikang si Zeny. Nagakunot ang agtang nga gintulok si Cathy. “Ni Mister Dan Montero,” maabtik nga tadlong ni Cathy kag magtalangkaw. Nakakadlaw man si Zeny. “Daw maayo ang morning naton. Masadya.” Nagseryuso si Zeny. “Ini gid man ang kinahanglan. Bisan ano ang aton problema kinahanglan pasadyahon naton ang lawas. Isa ini ka paagi nga mapabakod naton ang kaugalingon batok sa mga problema.” Nagseryuso man si Cathy. “No choice.” Nagpakido sia sang iya abaga dungan pacute. Liwat sila nagkadlawanay kag tultolon ang banyo. DAW malingin pa ang ulo ni Dan Montero samtang nagapasulod sa lobby sang Citiland Condominium. Aga pa sia nagbugtaw gani kulang ang iya tulog. Kapoy pa sia bangod ginlubos gid niya ang pag-arte agod lubos man nga madula ang kaakig ni Jane. Nagalungo ang ulo nga tinuhoy ang hagdanan. Wala na niya ginsapak ang nasulang nga gwardya nga nag-good morning sa iya. Nakibot pa ang gwardya sang Suntown Management sang makita nga nagaduroy nga nagapalapit si Dan Montero. Maabtik sia nga tumindog kag magtampad. Diutayan na lang sia maabtan sang amo nga nagakatulog samtang nagasandig sa siya. Wala gid sia maghunahona nga sa amo sina kaaga maabot na ini. Alas says y medya pa lang sa iya relo. Maayo lang gani kay medyo lipod ang iya ginhamtangan kag nakibot lang sia sa lapaklapak ni Dan Montero. “G-good morning, Sir,” pangatahuran sang gwardya sang magsampot si Dan Montero. Tinulod niya ang glass door agod makasulod ang tigulang. Nagtango lamang si Dan Montero kag sumolod sa opisina. Malagday ang iya panikang. Nabilin nga nagakalot sing tingkoy ang natingala nga gwardya. Karon gid lang makasulod sa opisina si Dan Montero sa amo sini nga oras. Milagro gid ini, kumod niya. Sang didto na si Dan Montero sa iya private office nagpungko sia sa iya swivel chair kag magduhongan. Ginapaminsar kon ano gid ang iya katuyoan kon ngaa aga pa sia nagopisina. Daw makadlaw sia sa kaugalingon. Nagahulag sia nga wala sing nagakaigo nga rason. Daw buang ang iya kahalimbawa. Nagabuang sia bangod sa isa ka Cathy Imperial. “Cathy!” pagot ni Dan Montero. Mahinay nga napulpog sang kamot ang lamesa. Tumombo ang pencil holder. Natumba ini kag lumigid. Lumagpok sa salog nga bisan

98

carpeted pero nasampawan sing madamol nga plastic panel ang nahamtangan sang lamesa. Sa gwa nakibot ang gwardya sa nabatian nga gahod sa opisina sang amo. Dalidali sia nga nagsulod agod mangusisa. Naabtan niya si Dan Montero nga nagaduko na agod magpulot sang pencil holder. “Anything I can do, Sir?” Nahuya magsugid sing matuod si Dan Montero. Ano bala ang mahimo sang isa lang ka gwardya sa iya problema? Pero madali niya ini ginbawi sa hunahona. Gwardya man ang ginasaligan niya nga makapalapit sa iya kay Cathy. Ang gwardya nga nangako magkidnap kay Cathy para sa iya. “Timplahi na lang ako sing kape. Inang black.” Nagtango sia sa gwardya. Maabtik man nga tinakod sang gwardya ang cord sang airpot sa convenience outlet. Pero gilayon man niya hinuslo sang may madumdoman. “Sus, wala na gali kita sing kape, Sir. Kahapon pa naubos. Alang-alang na magbakal kahapon gani dal-on na lang karon ni Joanne.” “Indi bale,” dahu ni Dan Montero. “Sa gwa na lang ako mangape.” “Any instructions, Sir?” Naglungo na lamang si Dan Montero kag maggwa. GINHAPIT anay ni Zeny si Cathy sa Citiland Condominium bag-o sia nagdiretso sa ila opisina. Sa atubang na lang sang Citiland sia nagbantay sing salakyan padulong sa Ayala Avenue. Ginapahapit pa kuntani sia ni Cathy pero namalibad si Zeny. Naglahog pa sia nga nahidlaw na gid sa Golden Opportunity Systems. Halos nakakabos lang kuno si Dan Montero sang magsampot man si Cathy sa Suntown Management. Ini ang ginsugid sang natingala nga gwardya sang makita nga aga pa pati si Cathy. “Kagab-i sirado na ang opisina sang mag-abot ka. Karon naman sirado pa ang opisina ari ka na, Mam,” palahog nga namitlang sang gwardya. “May dala kamo nga maleta kagab-i, Mam?” Tsismoso nga gwardya, nahunahona ni Cathy. Pero wala na niya ini ginsabat. Tinuhoy niya ang ganhaan kag tinulod. Nabuksan. “Siling mo sirado pa ang opisina ari na ako. Bukas naman gali,” palahog man ang pagbungat ni Cathy. Apang wala niya masundi sing yuhom ang pinautwas nga lahog. Nakakurisong sia sang madiparahan nga nagaangkat ang pwertahan sang privte office ni Dan Montero. Kag nagasindi ang suga sa sulod. “Nalipat gali ako, Mam,” nagayuhom nga dahu sang gwardya. “Aga pa mag-abot si Sir.” Gulpe ang pag-isol ni Cathy. “A-ara sia?” daw hutik nga pamangkot ni Cathy. Ginkatingala ini sang gwardya. Wala ini sing nahibaluan sa natabo nga paglugos kuntani ni Dan Montero sa dalaga. Naisip ni Cathy nga nahamhaman ang security guard nga nakaabot sa ila. Gani wala mabalahuba ang natabo. Bisan gani ang information clerk pag-abot nila ni Zeny kahapon daw wala gid sing reaksyon bahin sa nahimo ni Dan Montero. Daw kahidlaw lamang ang pinakita sini kag ang kabalaka kay kuno may nakita nga mga tawo nga nagauloalihid sa unit 21. Daw indi magdayon sa sulod si Cathy. “Naglakat pa si Sir,” sabat sang gwardya. “Sa gwa na lang kuno sia mangape kay naubosan kita sing kape diri.” Daw inigo sing linibo nga boltahe sang enerhiya si Cathy sa nabatian nga ginhambal sang gwardya. Pumisik sia. Pinagwa ang dala nga tatlo ka sobre. Ang isa resignation

99

letter. Ang duha goodbye letter para kanday Rod kag Joanne. Daw kadali lang nga nakapalapit si Cathy sa iya private office. Ang tatlo ka sobre tinungtong niya sa lamesa. Naglabi ang katingala sang gwardya nga nagkalutkalot sang iya tingkoy. Sa sulod sang kwarto maabtik nga pinangbuksan ni Cathy ang mga drawer kag filing cabinet. Pinanghugnot ang mga unod. Madasig ang iya paghulag. Ang mga papeles kag gamit nga personal ginpamain niya. Sa iya drawer nakuha niya ang tseke nga ginhatag sang duha ka Belgian. Travellers check. Katumbas sang tunga sa milyon ka pesos. Pinanguha man ni Cathy ang mga papeles niya nga personal. Pati ang cash nga two hundred thousand pesos kag pila ka gatos ka dolyar nga ginhatag sa iya bilang souvenir gikan sa ila mga aplikante. Napuno ang isa ka attaché case sang mga gamit nga kinuha ni Cathy. Kag hana na kuntani sia maggwa sang madiparahan ang nagalinapta nga kagamitan. Pinanghimos niya ini kag ibalik sa mga drawer kag filing cabinet. Naisip niya nga kon ano gid man indi maggwa nga daw gin-ransack niya ang opisina. Indi katulad sa unit 21 nga bisan nagkilinay-ag sang bayaan nila ni Zeny pero wala sing may magsiling nga gin-ransack niya. Sia ang occupant kag pagusto sia kon anhon niya ang iya mga gamit. Nagahangos nga naggwa si Cathy dala ang attaché case. Sinulang sia sang gwardya. Buot sia punggan sang gwardya nga nakamutik nga daw may indi husto nga nagakatabo sa opisina. Luyag sini nga maklaruhan bag-o makagwa si Cathy. Maabtik man si Cathy. Hinalukan niya sa pisngi ang gwardya nga wala na makahulag tubtob nakagwa sia.

XXXIX

D

AW namag-o man si Zeny sa kahimtangan sang ila opisina pagsulod niya sina nga aga. Matuod wala man nagalinapta ang mga gamit pero daw nasaw-ahan sia sa plastada bisan sang mga papeles lang nga nagahantal sa lamesa sang mga kaupdanan. “Burara gid matuod sanday Trina,” nakumod ni Zeny nga dinab-ot ang duster kag tap-ukan ang iya lamesa. Wala mabuksi ang iya drawer pero nakita niya gilayon nga wala nabutang sa husto nga lugar ang iya memo pad. Nadumdoman niya nga sa left side pirme sang lamesa ang ginabutangan niya sang iya memo pad pero karon ara na ini sa tuo. Wala man sia matingala sini bangod nahibal-an niya nga natandog ini. Sa memo pad nadiskubre ni Mrs. Montero ang natuhoy sa unit 21 sang Citiland Condominium. Nakaginhawa sing malawig si Zeny. Pero wala na ang kahangawa. Nahandaan na niya ini. Matapos makapang-areglo kag malimpyuhan ni Zeny ang iya lamesa gintan-aw niya ang iya planner. Para sa sina nga dlaw wala gid man sing ulobrahon nga ginasakuan. Gintan-aw niya ang mga incoming memo. May nakita sia nga para sa tatlo ka communications. Para ini sa ila prinsipal sa Hawaii. Kag duha pa ka adlaw kag kinahanglan ni Mrs. Montero. Buot silingon nga pwede pa niya mapahinayhinayan. Matawhay ang pamatyag ni Zeny sang sugdan niya ang una nga communication. Tayuyon ang iya pag-obra bangod nagaisahanon pa lamang sia. Natapos gid man ni Zeny ang tatlo ka sulat kag mag-abot ang iya mga kaupod. Una nag-abot si Marlene. Nakauklo ini nga daw nakibot sang makita si Zeny. Nag-hi kag magsulod sa powder room.

100

Wala pa makagwa sa powder room si Marlene sang mag-abot man si Trina. Umodyak ini sang makita si Zeny. Daw sobra gid ang kahidlaw nga gindalagan si Zeny kag kup-an. ‘“Baw, nahidlaw man kami sa imo.” “Mas sobra siguro ang kahidlaw ni Mam. May paaman pa nga akig, ‘no?” lahog nga balos ni Zeny. Ang lahog ni Zeny ginbaslan ni Trina sing mahagpok nga kadlaw. “Pero may ara nga sobra gid ang kahidlaw sa imo.” Ginkuhit ni Trina sa abaga si Zeny. Nagapanunlog ang kilan sang mga mata. “Ginaintriga mo ako, ha…” ‘“Tuod gid, oy!” “Sin-o?” nagakadlaw nga pasunod na lang ni Zeny. “Sin-o pa bala ang nagakulit diri sa imo?” Hirihi ang kay Trina. Nagpalayo sia kay Zeny kag magkadto sa iya lamesa. “Si Mon?” Ginpataas ni Zeny ang pihak nga kilay. “Sa imo na lang.” ‘“Tuod ka?” sinundan ini sing hirihi. Hinali nabuksan ang ganhaan. “Nabatian ko ang akon ngalan. Ginatsismis ninyo ako, a,” si Mon. Kasunod niya si Rex. Maabtik nga nag-good morning ang duha ka babaye kay Rex. Nagbalos man ang pamatan-on kag magdayon sa iya hulot. “Ginmitlang mo ngalan ko…” Umingod si Mon kay Zeny. “Nakapaminsar ka na bala?” lahog ang sugpon ni Mon. “Ginahatag ka niya sa akon,” agaw ni Trina nga liwat naghirihi. Ang pati ka sina wala masambit ni Zeny. Ginmitlang ini sang duha ka tudlo nga nagkusi sing manipis sa kilid ni Mon. MATAWHAY na ang pamatyag ni Dan Montero samtang nagapabalik sa Citiland Condominium. Nag-una pa gani sia sing good morning sa receptionist pagsulod niya sa lobby. Nagtawhay man ang pamatyag sang gwardya sang makita si Dan Montero nga nagayuhomyuhom na pag-agi sini sa iya tupad agod magsulod sa opisina. Nadula ang iya kahangawa sa paggwa ni Cathy nga wala niya mausisa kon ano ang dala. Kon sa bagay naisip sang gwardya nga may rason nga ginpalusot niya si Cathy bangod amo niya ang dalaga. Bilang empleyado lamang wala sia sing kinamatarong magsita sa iya employer. Bahala na, nakumod sang gwardya nga nagpiyong kag hikapon ang pisngi nga gindun-an sang bibig ni Cathy. Hinali, daw nagtagnak ang laway sang gwardya. Nagbasa ang iya bibig. Katuyom sang iya yuhom. “Guard!” Nasalim-ukan sang iya laway ang gwardya sa gulpe niya nga pagtindog bangod sa nagadaguhob nga tingog ni Dan Montero. “S-sir?” Katingala kag katahap ang naghari sa dughan sang gwardya. Gulpe nagtabog ang matuyom nga panumdoman natungod sa halok ni Cathy. “Sin-o ang nagdala sini?” Ginahakyaw ni Dan Montero ang makinilyado nga sulat. Nagagataw ang ugat sa liog sang tigulang. Indi matago nga akig gid. Indi masabat sang gwardya ang natungod sa ginauyatan ni Dan Montero. Wala sia sing nahibaluan diri. Wala man niya mabasa ang sulat. “A-ano ina, Sir?” “Resignation letter!” mas matunog ini sang sa pagtawag ni Dan Montero sa gwardya kaina.

101

Indi na kinahanglan ipamangkot sang gwardya kon kay sin-o ang resignation letter nga ginauyatan ni Dan Montero. Naisip niya gilayon si Cahty. Nadumdoman ang paghapit sini kagab-i nga may dala pa nga maleta. Kag ang pag-abot sang dalaga kaina sang aga pa. Kag ang dalidali nga paghalin sini kaina nga may ginabitbit nga attaché case. Kag ang tuyo tani niya nga punggan ang dalaga nga wala man madayon bangod sa pugtak nga halok sa iya pisngi. Bumalik ang yuhom sa iya guya. “S-siguro ginbilin ina kaina ni Mam Cathy,” nagayuhom gihapon nga sabat sang gwardya. “Bag-o man lang sia maghalin, Sir. Siguro naglipasay lang kamo.” “Punyeta! Ngaa wala ka magsiling kaina?” Nagsalampok ang kilay ni Dan Montero. Kinumos niya ang ginauyatan nga resignation letter kag dalidali nga gin-usoy ang pasilyo. Tuyo niya nga hingabutan si Cathy. Daw madalagan sia. Nabilin ang gwardya nga naglabi pa gid ang katingala. Ining mga tawo matuod, huo. Kabudlay ispilingon, nakumod niya nga liwat bumalik ang yuhom. Bahala ka d’a! sugpon pa sang iya hunahona. Sa lobby nakanganga ang receptionist sang yuhoman niya ang nagadalidali nga Dan Montero kag wala sing nakuha nga balos. Panan-aw pa gani niya tinulok pa sia sing masakit. Kag nasakit ang iya balatyagon. Sang makatalikod si Dan Montero pinasundan niya sing padiwal. Pagkatapos umarik-ik sa nahimo nga kapilyahan. Dulodalagan ang ginhimo ni Dan Montero tubtob nakaabot sia sa gwa. Wala sia sing nasiplatan sa atubang sang condominium. Pinatuhoyan niya sing panulok ang mga tawo nga nagabalantay sing salakyan sa atubang sang kaingod nga Buendia Plaza. Madugay ang suk-ay sang iya panulok sa mga nagabalantay. Apang wala sing bisan haron lang ni Cathy. Lumiso si Dan Montero patuhoy sa Washington Street. Wala man sia sing nakita nga bisan hagyon lang ni Cathy. Diin ayhan nagsuhot ang babaye nga ato? Nakasakay na ayhan sa taksi? Ini ang mga palamangkutanon nga nagasuhot sa ulo sang DOM. Madalom nga pagginhawa kag pagpagot ang ginhimo ni Dan Montero bag-o magbalik sa Citiland Condominium. Sang makatabok na si Cathy sa South Superhighway gikan sa condominium nagdulog anay sia kag magpalipod sa haligi sang tulay. Ginbalikid niya ang iya ginhalinan. Gintan-aw kon may nagasunod sa iya. Si Dan Montero ang iya nahunahona. Basi nasiplatan bala sia, haw? Pila gid man ka gutlo ang bulobalikid ni Cathy kag magpadayon sa paglakat. Wala na sia magsakay kay walking distance man lang ang Arthur Street gikan sa Citiland Condominium. Mga dos sientos metros na lang gani ang kalayuon sang condo ni Zeny gikan sa kanto sang South Superhighway. Nagaduroy lang si Cathy samtang nagalakat. Wala sia nagatungkaaw sa kahangawa nga may makakilala sa iya sa mga nagalakat nga pasulang sa iya. Wala pa gid man sia sing mga kakilala sa amo nga lugar pero nagapaniguro sia. Ara na sa atubang sang gate sang condo ni Zeny si Cathy sang magtungkaaw sia. Nabatian niya ang pag-igot sang steel gate sa katambi nga unit. Kag daw hinakwat sia sang makita ang nagabukas sang gate. Ang gwardya sang Citiland nga nakaabot sa ila ni Dan Montero. Daw nakibot man ang gwardya apang matalom ang panulok sini kay Cathy. Kag ini ang ginkakulba sang dalaga.

XL

102

I

NDI mahangpan ni Cathy kon ano ang nabatyagan sang pagtulokay nila sang gwardya. Ngaa kabaskog sang kubakoba sang iya dughan? Bisan malas-ay apang napilit ni Cathy nga magyuhom. Pero nadugangan ang iya kulba sang madiparahan nga wala magyuhom ang gwardya. Sa baylo nagtaas lang ang isa sini ka kilay. Daw tinulod sini si Cathy. Gani wala bulobalikid nga sumolod sa ila condominium ang dalaga. Pagkasulod maabtik nga gin-lock ni Cathy ang ganhaan. Daw hinapo sia sing husto. Makadali nga nagsandig sia sa ganhaan kag magginhawa sing madalom. Sang ulihi mahinalungon nga naglingling sa bintana paagi sa pagtuki sang venetian blind. Wala na sa gate ang gwardya. Pinalagaw ni Cathy ang panulok sa atubang sang condominium. Sa tabok sang karsada malapit sa kanto nakita ni Cathy nga nagapatupong sa poste ang gwardya. Nagatuloktulok ini sa ginahamtangan niya. Nakita man ni Cathy nga daw may madalom ini nga ginapinsar bangod kon kaisa nagauyat ini sa sag-ang. Naminsar man si Cathy. Ano ayhan ang ginapinsar sang gwardya? Nagahunahona ayhan ini nga himuon ang nautod nga tuyo sa iya ni Dan Montero? Manyak man ayhan ang gwardya? Daw naglagkot ang tutonlan sang dalaga. Pinalibot ang iya panulok sa kabug-osan sang salas sang condominium. Kon sa kapag-on, indi bastabasta masulod sang tawo kon nakandaduhan ang ganhaan bangod wala ini sing maagyan pasulod. Ang bintana may rehas nga salsalon. Luas sini, indi man gilayon makasulod sa gate pa lamang kay gintrangkahan niya ang steel gate pagsulod niya kaina. Pero ini ayhan ang ginaisip sang gwardya? Daw ginatahop ang dughan ni Cathy. Linantaw liwat ni Cathy ang nahamtangan sang tawo. Kag daw nakahidluka sia sang makita nga naglakat pabalik ang gwardya. Sa iya nahamtangan ang panulok sini samtang dalagko ang mga tikang. Nanay ko! Daw may spring ang mga tiil nga pumalayo sa bintana si Cathy. Tinultol ang telepono nga nahamtang sa divider sa tunga sang salas kag kusina. Numero sang Golden Opportunity Systems ang gin-dial ni Cathy. Pero wala pa magring gin-off dayon sang dalaga ang telepono sang madumdoman nga aga pa gali. Naisip nga wala pa sa opisina si Rex. Naisip nga sa balay sang pamatan-on matawag. Apang duha pa lang ka numero ang natum-ok sang mahunahona nga basi nakalakat na ini. Nadumdoman niya ang cellular phone sang pamatan-on . Pero nalipatan niya ang numero sang cellular ni Rex. Binalik niya ang telepono kag magdalagan palapit sa bintana. Pila na lang ka dupa kag ara na ang tawo sa ila gate. Nagatulok gihapon sa ila unit. Nadumdoman ni Cathy nga may ginatago sia nga telephone directory para sa iya mga kakilala kag contacts. Dalidali nga kinuha niya ini sa iya bag. Binaluskay. Kag nakaginhawa sia sing may kaumpawan sang makita ang numero ni Rex. Gilayon sia nga nag-dial. Tuyo ni Duval nga ipahibalo kay Bodoy nga nakita niya si Cathy. Nga ang ginapangita nila nga babaye ara man lang gali sa tupad nila. Nga dingding lang ang ulot sang tagsa nila ka condominium, sang condominium ni Bodoy. Naisipan man ni Duval ang kwarta nga batunon nila kay Dan Montero kon madagit nila si Cathy. Nakahanda ang tigulang nga magbayad sing one hundred thousand pesos para diri. Kon amo malahalon gid para sa tigulang si Cathy? Hinali ang pagsuhot sang

103

katuso sa pagkatawo ni Duval. Tilawan niya nga pasakaan ang presyo sang ila serbisyo, nga mangin presyo nila para kay Cathy. Ang tuso maitom sing balatyagon. Tumohaw ini kay Duval. Naisip nga indi niya anay pagpahibal-on si Bodoy nga ara ang ila target mientras indi pa niya maplano sing husto kon ano ang himuon agod mapasakaan ang presyo sang ila serbisyo. Hambalon anay niya si Dan Montero! Sa ginabuko, dalidali nga naglakat si Duval. HINALI man ang paggwa ni Rex sa iya hulot samtang ginabitbit pa ang iya cellular phone. Ginatublag sia sang tawag ni Cathy. Ngaa ginapakadto sia sang dalaga? Kag ngaa ginahadlukan kaina ang dalaga? Nauntat ang hudinghoding ni Mon kay Zeny sang gulpe naggwa si Rex sa iya kwarto. Nakatungkaaw man si Zeny. “Kadtuan ko anay sia,” si Cathy ang ginatumod ni Rex kay Zeny. “Palihog lang siling kay Mam kon mamangkot nga mabalik ako gilayon.” Tinan-ay ni Rex ang kamot kay Mon nga karon nagatindog sa iya atubang. Ginsenyas ni Rex ang kamot nga daw nagayabi. “I-ikaw naman ang ma-drive?” nagakalot sang tangkugo nga napamangkot ni Mon samtang ginakuot sa bulsa ang yabi sang Honda Civic. “Mas maayo siguro nga upod kita,” sugpon niya bangod namutikan nga daw indi mapahamtang ang amo. Nagtango man sa pagpasunod si Zeny bisan wala na magtingog. “I can manage,” si Zeny ang ginapatungdan ni Rex. Dinaho ang yabi nga gintunghol ni Mon kag dalidali nga naggwa. Nabilin sanday Zeny kag Mon nga nagtulokay na lamang. Si Trina nagpakido na lang sang abaga. Si Marlene nakanganga ang baba nga ginapasundan sing panulok ang nagapagwa nga pamatan-on. Nakahalin gid lang si Rex kag mag-abot man si Mrs. Montero. Pagkakita sa iya ni Zeny, gilayon sia sinugata sang dalaga. May ginabitbit nga papel si Zeny. “M-mam, sick leave application ko.” Nakalamho si Mrs. Montero. “Daw bag-o ka lang diri sa opisina, Zeny,” nahambal ni Mrs. Montero. “Wala ka pa gani maka-good morning sick leave na ang sinugata mo.” Nahibal-an ni Zeny nga tudok sa tagipusuon ni Mrs. Montero ang pinamulong sini apang wala maumpawi ang kahangawa sa nawong niya. “Wala naman ako naakig nga nag-absent ka nga wala nakalisensya.” Pinikpik pa ni Mrs. Montero ang abaga ni Zeny. “Dali sa office ko.” Todas na! nahimulongon ni Zeny. Naisip niya nga mamangkot ini natungod sa Citiland Condominium. Mahipos nga nagsunod si Zeny sa hulot ni Mrs. Montero. Sa siya sa atubang sang lamesa ni Zeny nagapungko si Mon nga nagalungolungo samtang nagatulok sa nagtalikod nga dalaga. Naluoy sia kay Zeny. Sa sulod sang hulot wala gid mapanas ang yuhom ni Mrs. Montero. Ginpilit pa niya nga mangin kaswal ang panghulag bisan sa pagpungko agod mapahamtang ang buot ni Zeny. Daw gusto ipabatyag kay Zeny nga gusto niya nga tamdon bilang abyan kag indi boss. Wala sia nasaw-ahi mag-arte subong bangod nabuhinbohinan ang ginabatyag niya nga kalain sng buot. Nakabulig sa drama niya subong ang ginabatyag pa nga kalipay sa paghirupay nila kagab-i ni Dan Montero. Liwat tinunghol ni Zeny ang iya sick leave form. “No.” Ginsenyas pa ni Mrs. Montero ang iya kamot. Daw natingala si Zeny sa hulag sang ila presidente. Sang ulihi wala sa buot nga nagtangutango. Daw nahangpan niya kon ano ang gusto sang kaatubang.

104

Maabtik man nga nahangpan ni Mrs. Montero ang hulag ni Zeny. Nakapanas ini sang iya yuhom. Nakaginhawa sia sing madalom. Pagkatapos sumandig sa iya swivel chair. “You had been a part of this company for long, Zeny. Kag I know nahibal-an mo kon daw ano kadako sang handom ko nga mapauswag pa gid ini.” Hipos lamang nga nagapamati si Zeny. Pero wala sia nagatulok kay Mrs. Montero. Daw ginaisip na kon ano ang ihambal niya. “I’ve known you to be hardworking… and honest.” Ara na, sa hunahona ni Zeny. Kinaayo niya ang pagpungko. “Gusto ko ang honesty mo karon… as I’m honest to tell you I need your help.” Natungod kay Dan Montero kag… “Do you know his woman?” ini ang pamangkot nga nakautod sang hunahona ni Zeny. Daw nanglapsi nga nakatulok sia kay Mrs. Montero.

XLI

D

AW indi makapadugay sing tulok si Zeny Kay Mrs. Jane Montero. Daw ginakunsensya sia manumdom nga ang ginakaugtan ni Mrs. Montero abyan niya subong. Kag ginabatyag ni Zeny nga mangin mahirop pa gid niya nga abyan. “Please…” Tuman kahagop ang nawong ni Mrs. Montero. Sa pagkamatuod daw mahibi gani sia. May kumosi sa kasingkasing ni Zeny. Hinali nagbalalik sa iya panumdoman ang mga nagligad. Ang madamo nga nagligad nga pabor sa iya. Pabor nga naagom niya sa pagtrabaho sa Golden Opportunity Systems. Mabuot ang iya employer. Si Mrs. Montero. Maayo ini magtamod sa mga empleyado. Kon indi, paano nasupot ni Zeny ang kapin sa sa isa ka milyon ka pesos nga gindugang niya sa half a million nga barato sa iya sang Belgian kag ginbakal niya sing condominium unit? Pinangabudlayan ko man ato! Bawi sang hunahona ni Zeny. Malawig man gawa ang tinuig nga nagkinot sia. Nagtipon. Indi gid man daku ang iya sweldo pero madamo ang ginabaton niya nga mga insentibo, nga kalabanan cash man. Nakakurog ang bibig ni Zeny. Bisan diin gali nga anggulo tan-awon, utang niya ang iya ginaagom kay Mrs. Jane Montero. “Zeny,” daw hutik na lang ang tingog ni Mrs. Montero. Apang ang mahinay nga tanday sang iya kamot sa abaga ni Zeny tuman kabaskog ang nangin epekto. Tuman ang kubakoba sang dughan ni Zeny. Pero pamatyag niya tuman ang iya kaisog. Nadula ang iya kahangawa kag pangduhadoha, “M-Mam… indi ko gusto nga ako pa ang bangdan sang alawayon ninyo ni Sir.” Guminhawa sing madalom si Mrs. Montero. Pilit nga nagyuhom. Mapait nga yuhom. “Madugay na namon ini nga alawayon, Zeny. Indi ko mahibal-an kon makapila na namon ini awayan… ang natungod sa iya pagpanginbabaye.” Mas madalom nga pagginhawa ang ginpautwas ni Zeny. “I-indi ayhan masaw-a nga mag-entra ako, Mam?” indi matago ang kasaw-a sa tingog ni Zeny.

105

“Mas masaw-a para sa akon nga i-involve ka sa problema namon nga mag-asawa, Zeny. Pero ari kag ginasugid ko sa imo… ginapangayo ang imo bulig…” Lumongolungo si Zeny. “Bisan pa nga I have the right to demand… at least an explanation from you,” nagtuhay ang tono ni Mrs. Montero. “Maybe even from Mr. Sevilla.” Namilog ang mga mata ni Zeny. “M-mam?” “Please be honest, Zeny. Indi ko gusto mag-over react. I know kilala mo ang kerida ni Sir mo… kag kabahin ka na sa ginahimo nila nga pagtraidor sa akon.” “M-mam?” Daw mahibi si Zeny. “It’s alright, Zeny. Wala naman ako naakig sa imo. Gusto ko lang makuha ang imo sympathy. Basi siling ko mabuligan mo man ako… kag si Cathy Imperial.” Daw tinuslok sing mataliwis ang kasingkasing ni Zeny. Kon amo indi lang gali dakupdakop ang tuyo ni Mrs. Montero sa pagkadto sa unit 21 sang Citiland Condominium? Dios ko, sa hunahona na lang ini napautwas ni Zeny. “Gusto ko balikan atong pagsugilanon naton sadto… wherein nahambalan naton si Cathy Imperial.” Lumamho sing pilit si Mrs. Montero. “Siling ko pa si Rex ang ginahatagan niya sing libog. Gali kay…” “I-I’m sorry, Mam… indi ko lang abi mahibal-an kon ano ang himuon sa nahibal-an ko bahin sa problema nga ini.” “If you can help me… I want to talk to Cathy.” “You… you will not harm her?” “Kon sadtong pagkadto ko sa condominium nakita ko sia…” Pumagot si Mrs. Montero. “God knows I was ready to kill her siguro.” “God!” “Pero desente pa man ako, Zeny.” Yumohom si Mrs. Montero. “Besides nahadlok pa ako sa Dios. What good would it give me kon silabo gihapon sang balatyagon ang mangibabaw?” Pila pa ka gutlo ang sugilanon nanday Mrs. Montero kag Zeny. Tubtob nabatyagan ni Zeny nga daw naghalog ang iya dughan. Patawara ako, Cathy. Pero para man ini sa imo kaayuhan, napautwas sang hunahona ni Cathy. Sa condominium kaatubang ni Cathy ang duha ka botelya nga serbesa. Isa sini wala na sing unod. Ang ikaduha nga botelya tunga na lang ang unod. Napilitan sia mag-inom bisan aga pa bangod gusto niya maghaganhagan ang iya kakulba sa gwardya nga ginahaumhaom niya nga may malain gid nga tuyo sa iya. Liwat inalsa ni Cathy ang isa ka botelya kag inung-ong. Daku ang iya lag-ok. Nakakuriit sia sa kapait. Pero nakadugang ini sang kainit sa iya dughan. Nabuhinan ang iya kakulba. Liwat sia nga tumiid sa bintana. Sa karsada nakita niya ang pila ka kabataan nga nagalinagsanay. Anom ka kabataan. Madugaydogay nakita ni Cathy nga nag-untat ang kabataan sa paglagsanay. Nagtilipon ang mga ini sa atubang mismo sang unit ni Zeny. Nagsugilanonay. Indi mabatian ni Cathy kon ano ang ginahambalan sang anom pero madugaydogay nagtindog ang isa paatubang sa gate. Nagpiyong ini samtang ang duha ka kamot nagatabon sa mga mata. Sumalida sa pagpanago ang lima samtang nagaisip ang nagapiyong. Mapanaguay sila. Nakayuhom si Cathy. Kag daw nabuhinan ang diutay na gid lang nga kulba sa iya dughan. At least may mga tawo sa atubang bisan kabataan lang. Bumalik sa iya ginapungkoan si Cathy. Inubos ang nabilin nga serbesa. Wala na niya mabatyagi ang kapait. Kag sa indi hungod, sa iya pagsandiay, nakatangla sia sa

106

kisame. Kag hinali lang lumabad sa iya panumdoman ang larawan sang iya iloy. Nagatulok sa iya. Masinulob-on nga panulok. Daw may tumoslok sa kaisipan ni Cathy. Nadumdoman ang plano nga madugay niya ginhandaan. Likom sa iya iloy sadtong buhi pa ini nga nagaplano na sia kon paano makatimalos. Pero karon nga madamo nga beses nga ara na sa iya kamot ang kahigayunan agod mahatagan sing katumanan ang pagtimalos, pinabay-an naman niya nga mapaslawan sia. Kag sia pa gani ang masami mabutang sa ital-ital. Ano na lang ang iya buhaton? Nakaginhawa sing madalom si Cathy. Padayunon pa bala niya ang pagtimalos? Ukon tun-an na lang niya ang tanyag ni Rex? Sa karsada masadya ang siniyagit sang mga bata tagsa makainang nga indi mabong sang aswang. Tuman sa ila ka malipayon. Kag daw naibog si Cathy. Madamo pa gid man matuod sing malipayon nga tinion diri sa kalibutan. Ang siyagit sang kabataan nga may lamod nga kalipay daw nagaagda kay Cathy nga talupangdon na lang ang tanyag ni Rex. Nagayuhom nga naglingling liwat sa bintana si Cathy. Sa gwa nasiplatan ni Cathy ang isa ka maniwang nga bata nga nagatindog sa pihak sang karsada. Masinulob-on ini nga nagatulok sa nagahinampang. Gurisnay ang bayu sang bata kag sa hulag mapaktan nga gusto sini makighampang apang indi pagpaentrahon sang iban. Nadumdoman ni Cathy ang iya kaugalingon sang nagaedad sia katulad sang bata nga may gurisnay nga bayu. Kag liwat pumog-ok ang dughan sang dalaga. Liwat umosbong ang handom nga makatimalos! TAMA katrapik sa Buendia Avenue samtang ginausoy ini ni Rex padulong sa condominium ni Zeny. Nahibal-an sang ulitawo nga madugayan sia makaabot sa condominium kon indi sia mangita sing iban nga alagyan. Gani pag-abot sa kanto sang Pasong Tamo Street gilayon sia nag-left turn sang mag-signal para sa amo nga direksyon. Matrapik man sa amo nga kalye apang sang maka-right turn na si Rex padulong sa Washington Street nangin tayuyon ang dalagan sang iya kotse. Nagtawhay ang pamatyag sang pamatan-on. Washington Street na ang ginasubay ni Rex. Matiuntion ara na sia sa tadlong sang Citiland Condominium. Nadumdoman niya ang pila ka hitabo sa amo nga condo. Kag nagalungo nga nagyuhom ang ulitawo. Pero hinali man napanas ang yuhom ni Rex sang masiplatan sa driveway sang Citiland ang kotse ni Dan Montero. Nakita niya nga ara sa sulod sang kotse ang tigulang kag nagalaaw ini. May kahambal ini nga duha ka tawo nga sa hitsura masiling gilayon nga mga hurong. Daw tinumbok ang dughan ni Rex. Si Cathy gilayon ang sumohot sa kaisipan.

XLII

N

AKITA ni Rex nga matapos ang paghambalanay nanday Dan Montero kag sang duha ka daw hurong nga mga tawo nagtangutango ang tigulang. Kag bag-o napasaka ni Dan Montero ang salaming sang ganhaan sang kotse sini nakita ni Rex nga nagyuhom ini sing mausliton. Ini ang yuhom ni Dan Montero nga nahibal-an ni Rex nga ginahimo lamang sang tigulang kon may ginapinsar nga indi maayo. Hinali ang pag-arangka sang Honda Civic sang pamatan-on.

107

Madasig ang hulag sang duha ka tawo nga nakasugilanon ni Dan Montero. Wala pa makadalagan ang kotse sang tigulang dalidali nga kinuha sang isa ang nataklos nga twoway radio sa iya hawak. May tinawgan. Madugaydogay nagayuhom nga nagtango sa kaupod. Gulpe nga natapakan ni Rex ang preno pag-abot niya sa tungatonga sang Mayapis Street kag De la Rosa Street. Ulihi na lang niya nadiparahan ang one way sign nga nahamtang sa igutlan sang duha ka riles sang tren sa Buendia station. Diri tani sia malaktod kag magsuhot sa idalom sang tulay sa South Superhighway. Pila na lang kuntani ka metros kag condominium na ni Zeny. Pero wala sia sing mahimo. Makadali nga nanumdom si Rex. Pag-abot niya sa kanto sang Pasong Tamo Street ma-left turn sia kag mag-left turn pa gid sa masunod nga kanto. Gikan diri pwede sia magdiretso tubtob malampasan ang Mayapis Street, ang South Superhighway kag magleft turn naman sa Filmore Street. Gikan sa Filmore Street madiretso sia tabok sa Buendia kag presto, pila na lang ka dupa Arthur Street na. Nagaalintabo ang madamol nga yab-ok sang umarangkada patuo si Rex. Daw lumiktin lang ang Honda Civic. Ara dayon si Rex sa mahinay nga ilog sang mga salakyan sa Buendia Avenue. Daw naminhod ang mga tuhod ni Rex. Peste nga trapik! pamuyayaw sang iya hunahona. Madugayan sia sing husto. Wala lang tani sing malain nga natabo kay Cathy, dugang sang iya dughan. Sa tupad sang unit nga ginahamtangan ni Cathy sa condominium, tama kanami sang yuhomyuhom ni Bodoy. Pinalagpok pa niya ang duha ka palad. Pagkatapos liwat nga tinamdan ang address sa Tagaytay nga bag-o lang niya nasulat sa hinumlad nga kaha sang sigarilyo. Address ato sang cottage ni Dan Montero nga gintawag sang iya tinawo. Sa cottage kuno sang DOM idiretso si Cathy pagkakidnap sa dalaga. Amo kuno ini ang instruction ni Dan Montero nga mahulat didto. Piniod ni Bodoy ang kaha sang sigarilyo kag isulod sa iya bulsa. Tinultol ang kabinet. Kinuha ang natago nga armas. Duha ka pistola. Isa ka kalibre kwarenta’y singko kag isa ka German Luger. May tag-apat ka magasin sang bala. Ininspeksyon niya ang slide. Matanlas. Ayos, kumod niya nga tinaklos ang duha ka armas sa iya hawak. Pagkatapos kinuha ang leather jacket nga nasab-it sa coat rack. Sinuksok ini. Nahanda naman ni Bodoy ang iya cellular phone kag two-way radio. Ginsulod niya ini sa iya bag. Pagkatapos sinuksok ang iya kalu nga kinuha niya sa salab-itan. Bag-o maggwa kumoha anay sing isa ka botelya nga alak si Bodoy. Binuksan ini kag mag-ung-ong. Swabe sa iya pamatyag ang sabor. Nadugangan pa ang iya kapagsik. Kag naisip pa ni Bodoy nga dal-on na lang ang alak gani sinulod niya ini sa iya bag. Pagkatapos gumwa na sia para sa iya transaksyon nga nagabili sing dos sientos mil pesos! Sininggitan dayon sang nagahinampang nga kabataan ang nabatian ni Bodoy paggwa niya sa iya unit. Nakapanagmot sia. Masanag bangod adlaw pero dapat sia maghulag agod indi na makalikis pa ang ila target. Luas sini luyag niya matigayon dayon ang plano agod indi na makasinabad si Duval. Wala sia sing salig sa abyan niya nga ato. Pasensya na lang, Duval. Ini ang sa hunahona ni Bodoy. Nadumdoman niya ang hulag sang abyan kaina paggwa sini. Likom kay Duval hungod niya ini ginpanilagan. Kag sa indi hungod amo ang pagkadiskubre nga ang ginapangita nila ara man lang gali sa ila tupad. Nalinglingan niya ang pagsulangay ni Duval kag Cathy kaina. Nakita man niya ang pagpundo ni Duval sa pihak nga karsada tubtob ang pagbalik sini kuntani nga ang pinsar ni Bodoy pahibal-on sia. Pero sang makita nga nagbwelta si Duval naisip gilayon ni Bodoy nga may liwan nga plano ang bayan.

108

Kag nagliwan man ang iya plano. Pasenyahanay na lang kita, imbes itusngaw ini ginyuhom na lang ni Bodoy kag itan-aw sa mga kabataan nga nagahinampang. Ang mga bata ang gamiton ni Bodoy agod si Cathy mismo ang magbukas sang pwertahan. Sitsitan na kuntani ni Bodoy ang isa ka bata agod suguon pero wala ini madayon bangod hinali lang nga may umolhot nga kotse gikan sa pihak nga kalye. Madasig ang dalagan sini kag sang magdulog sa ila atubang nagaigod pa ang karito bangod sa buylo. Dalidali nga nanaog ang sakay sang kotse. Umoplok si Bodoy agod indi sia madiparahan sang nag-abot. Ang mga kabataan nga nagahinampang madugay kag makahulag bangod sa kakibot sang gulpe magdulog ang Honda ni Rex. Sang ulihi naghalalin sila bangod ang ulo sang kotse ara gid nagbalabag sa ila inangan. “Cathy!” natuaw ni Rex sang makita ang dalaga pagbukas sini sang ganhaan. Daw naumpawan sang iya kahangawa ang ulitawo. Tuman ang kalipay nga nabatyagan ni Cathy sang makita si Rex. Pamatyag niya bisan ginalibutan sila sang katalagman indi niya pagkahangaw-an karon nga ari na ang ulitawo. Binuksan ni Cathy ang steel gate kag dapiton si Rex pasulod. Hugot ang pag-uyat niya sa butkon sang lalaki. Daw tuman gid ang iya kahidlaw. Nahangpan ni Rex ang hulag sang dalaga. Kag naluoy sia diri. Mahinalungon nga nag-upod sia pasulod sa condominium. Nadula ang kahadlok sa dughan ni Cathy. Nadula man ang kahangawa sang pamatan-on. Si Cathy, si Rex- hingalit sila nga nadula sa kaugalingon. Maabtik ang paghulag ni Bodoy. Bag-o natakop ni Cathy ang steel gate nakaluktayaw na sia pasulod nga wala madiparahi sang duha. Ang pagduot na gid lang sang kanyon sang pusil nga gintaya ni Bodoy sa iya kilid amo ang nakapakibot kay Rex. “Easy lang,” halos pahutik apang maduon nga mandu ni Bodoy. “Balik sa imo kotse!” Tig-ik lang ang kumawas sa bibig ni Cathy nga masinggit tani sang mabalikdan si Bodoy nga may ginataya sa kilid ni Rex. Pinahipos sia sang nagapaandam nga panulok sang lalaki. Bumalik ang kakulba sa iya dughan. Nangurog ang iya tuhod nga daw mauy-oy sia. “R-Rex…” Daw magurahab si Cathy. “Ikaw,” tumod ni Bodoy kay Cathy nga ginsenyasan nga maggwa pinaagi sa punta sang iya pusil. Sa atubang man sang babaye nga ginapakamahal niya, wala sing nahimo si Rex kundi magtuman sa ginamando ni Bodoy. Nagapagot sia pero indi niya masugal ang kahigayunan. Basi maalang-alang sia kag maigo si Cathy. Nahangpan man ni Cathy ang kahimtangan ni Rex. “K-kon kwarta ang kinahanglan mo may didto ako sa ibabaw,” natusngaw gid man ni Cathy bisan nagakurog ang tingog. Kwarta gid man ang kinahanglan sang loko, nahunahona ni Rex sang makita nga makadali nagtulok si Bodoy kay Cathy. Daw ginatantyar kon daw ano kadako ang makuha niya base sa siling sang dalaga. Bumaskog ang pitik sang kasingkasing ni Rex. Kon may kahigayunan makaluwas sila. Pero wala nag-abot ang kahigayunan. Humolag ang pusil nga ginataya sa iya. Buot silingon wala malingkang ang nagauyat kag pat-od nga malupok pananglit maghulag sia sing malain.

109

“Milyon ang kinahanglan ko,” wala sa buot ang pagmitlang ni Bodoy sang kantidad. “Kinahanglan cash!” “W-wala ako sing milyon.” “Pwede ako mag-withdraw kon gusto mo,” si Rex. Lumongo si Bodoy. “Sakay!” mandu ni Bodoy sa duha sang makatupad sila sa kotse ni Rex. Si Rex ang driver. Sa likod nga pulongkoan tiniklod ni Bodoy si Cathy. Pagkatapos tumopad sia sa dalaga. Nakidnap na sila. Ang mahimo na gid lang nila amo ang pagpasunod kag maghulat sing nagakaigo nga kahigayunan. Ini ang napaminsar ni Rex. Gintinguhaan na lang niya nga magpakatawhay agod makapanumdom sing maayo kon ano ang nagakaigo buhaton. “Sa South Superhighway!” mandu ni Bodoy. Sumonod sa mandu si Rex. Matawhay ang iya pagpadalagan. Malapit na sila sa kanto sang South Superhighway sang mabatian ni Rex nga tumigik si Cathy. Gulpe ang pagpreno ni Rex. “Indi sia pagsakita!” Nasiplatan ni Rex sa espeho nga pinaduko gali ni Bodoy si Cathy. Ginatum-ok pa sang lalaki ang ulo sang dalaga samtang ang isa ka kamot nagduso sang pusil sa kilid ni Rex. Sa unahan nalantawan ni Rex ang kabangdanan sang gingawi ni Bodoy. Isa ka polis sang TRAFCOM ang nakita sang pamatan-on. Nagasakay ini sa motorsiklo pero nagatalikod sa ila. Paano niya ini mapangayuan sing bulig?

XLIII

I

NDI lang isa ka polis ang nakita ni Rex samtang nagapalapit sila sa South Superhighway. Luas sa motorcycle cop nga una niya nakita, may nakita pa gid sia nga tatlo ka polis sa idalom sang flyover. Nagasandig ang tatlo sa patrol car nga nakaparking. Labi nga ginduon ni Bodoy ang pusil sa kilid ni Rex. “Idiretso!” Nakalungo na lang si Rex nga pinadiretso ang salakyan. Nahangawa man sia nga magtawag sing igtalupangod sang mga polis kay basi palukpon sang kidnaper ang armas sini. Sa iya, wala kaso. Pero paano na lang kon si Cathy? Indi niya mabaton nga may matabo sa dalaga gani makighampang anay sia sa kidnaper. Sang makatadlong sa superhighway ang kotse nasiplatan ni Bodoy ang nagadulog nga taksi sa unhan. Nakita niya gilayon ang iya tawo nga nagatindog sa kilid sang taksi. Nakayuhom sia. Kinuha ang iya kamot nga nagatum-ok sa ulo sang dalaga. Pagtupad sang Honda Civic sa nagadulog nga taksi binuksan ni Bodoy ang salaming sang pwertahan. Sumenyas sa mga kaupod. Dayon man sakay sang iya mga tawo kag magsunod sa ila. Bahala na sa amon ang Dios, nakumod ni Rex nga ginhanda ang kaugalingon sa malawig nga biyahe. Wala sa buot nga natungtong ang wala nga kamot sa iya paa. Nahikapan niya ang iya cellular phone nga ara sa bulsa sang iya pantalon. Nagakaya ini

110

kag mahikap niya ang mga key bangod manipis ang iya pantalon. Agod malingaw ang kaugalingon kag malimtan sing makadali ang ginahamtangan nga katalagman gintilawan niya pislitpisliton ang key sang iya cellular phone. Basi pa man lang magmilagro, naisip niya. Numero sang telepono ni Zeny sa Golden Opportunity Systems ang ginpislit ni Rex. Matapos niya ma-dial ang bug-os nga numero kag ma-send pumahoway sia sing pila ka tion. Ginabanta nga may makabati kon nag-ring gid man. Pila ka beses niya ini nga ginhimo samtang nagapadalagan sang iya salakyan. SANG mga tinion nga ato indi maributay si Zeny. Pati si Mrs. Montero daw indi man mapahamtang. Liwat tumonog ang telepono. Hinakwat man ini dayon ni Zeny kag sabton. Apang liwat kumonot ang iya agtang. “Amo man gihapon,” tuaw ni Zeny. “Wala sing naghambal pero daw may nagahagong. Indi ko mahibal-an kon ano.” “Nagbalik naman ‘guro ang sakit sang PLDT,” tusmog ni Trina nga nagpalapit na. “Sang didto pa ako nagaobra sa Manila area masami ako maka-encounter sina. Sang icheck ko sa PLDT interruptions lang kuno.” Pero indi kumbinsido si Zeny. Kapin pa kay daw nadugangan ang kubakoba sang iya dughan. “May telepono bala sa inyo, Zeny?” si Mrs. Montero. Labi naghinurongkadol sa pamatyag ni Zeny. Ginakatahapan nila kon ano ang natabo nga dalidali naglakat si Rex sa iya condominium bangod sa tawag kuno ni Cathy. Kag ginapaabot gid man nila nga matawag ini sa iya karon. Kag makapila man nag-ring ang telepono nga wala man sing nagahambal kon sabton niya. Ngaa wala niya dayon madumdomi kag magtawag sa iya condominium? Dalidali nga nag-dial si Zeny. Nagakurog pa ang iya kamot sa sobra nga dalidali. “Relaks lang, Zeny,” si Mon. “Pati ako daw nerbyuson man sa imo.” Nabatian ni Zeny nga nag-ring na sa pihak nga linya. Isa, duha… tubtob naglima ka ring pero wala sing nagsabat. Ikanapulo ka ring. Wala gihapon sing nagsabat gani tinakop ni Zeny ang telepono kag liwat nag-dial. “Nakanapulo na ka ring pero wala sing nagsabat.” “Padugaya lang. Basi wala lang nila mabatii,” si Mon. Nag-ring. Hinulat ni Zeny. Ikaduha… ikatlo… wala sing nagsabat. Hinulat niya tubtob nakaabot ikakinse… ikadisisays. Pero wala gihapon sing nagsabat. Nag-ring liwat sing pang disisyete. Pagkatapos nag-busy tone. “Wala sing tawo,” maluya nga hambal ni Zeny nga ginbutang ang telepono. “B-basi kon may malain nga natabo. Dapat nakatawag na sia diri.” Nakapanagmot man si Mon. “Si Zeny, huo… daw ginapakulbaan mo gid ako,” sa tono sang panghambal ni Mon indi lamang nga daw ginakulbaan sia. “Ano ayhan kon mapauli anay ako?” Tinulok ni Zeny si Mrs. Montero. “Upod kita, Zeny,” si Mon. “Syempre, didto nagkadto ang amo ko, e.” Sang magtango si Mrs. Montero maabtik nga naggwa sanday Zeny kag Mon. Pero nakadulog sila sang manawag si Mrs. Montero. “W-wait. Maupod ako.” Nakatulokay na lamang sanday Mon kag Zeny bangod sa ginpakita nga interes ni Mrs. Montero. Kotse ni Mrs. Montero ang ila ginsakyan. Si Mon na ang nag-drive kay ginbilin nila si Bert nga driver ni Jane.

111

Halos nagapakasandad si Zeny sa pagpanaog sa kotse pagdulog gid nila sang makita nga bukas ang steel gate kag ang pwertahan. Pero sirado ang mga bintana. “Dios ko… wala lang kuntani sing malain nga natabo.” Maabtik man nga nagsunod sanday Jane Montero kag Mon kay Zeny. Nakita nila nga areglado man ang mga kasangkapan sa sulod. Sa lamesita natungtong pa ang duha ka basiyo sang serbesa. Sa isa ka siya natungtong ang itom nga hand bag. Sa tupad sini may cellular phone. Sumaka sa second floor si Zeny samtang nagatawag sang ngalan ni Cathy. Nabilin sa salas sanday Mon kag Mrs. Montero. Ang kabalaka sang duha makadali nga binuslan sing katingala sa naabtan nila nga condominium ni Zeny. Si Mon nakabatyag sing pagkaalangan. Si Mrs. Montero nakabatyag sing pagdayaw sa empleyada nga nakaangkon sing subong nga puloy-an. Pero hinali man ini binuslan sing pangduhadoha nga nagahimo sing indi maayo si Zeny bangod indi ini makabakal ukon makaarkila man lang sing condominium katulad sini kon saligan lang ang sweldo. Madugaydogay nanaog si Zeny. Nagapalanglapsi ang dalaga. Pumongko sia sa sopa kag manampuay. “Diin ayhan sila? Kon naglakat sila dapat nasira nila ang pwertahan.” Wala sing nagsugpon sa ginhambal ni Zeny. Makadali sila nga naminsar. Si Mrs. Montero ang una nagtublag sang ila pagpaminsar. “Kon naglakat sila… indi tinuyo,” sinundan ini ni Mrs. Montero sing madalom nga pagginhawa. “Kon tuyo nila maglakat, luas nga dapat nasira ang ganhaan kag gate, dapat nadala inang’ bag… kag cellular. Halos nakahidluka si Zeny. Nadugangan ang iya kakulba. “B-basi kon…” daw indi mamitlang ni Zeny ang tinaga nga kinidnap. Daw pareho ang ara sa sulod sang hunahona ni Mon kag Zeny. Gumwa sa pwertahan ang lalaki. Matiuntion bumalik nga labi nagakurinot ang agtang. Sang makatulok si Zeny sa iya nagtangutango. “Kinidnap?” “B-basi… May agi sang sag-od sang goma sa gwa. Nakaabot diri si Boss kag mahimo nga pati sia nadala. Kon wala, tani nakatawag sia.” Pumisngo na si Zeny. “P-paano na lang ini karon?” “May cellular phone si Sir. Tilawan ko kag tawgan para mahibal-an naton kon diin sila,” pagkahambal dalidali nga pumalapit si Mon sa nahamtangan sang telepono ni Zeny. Pero wala niya madayon ang paghakwat sang telepono. “B-basi delikado? Basi mabutang pa sila sa katalagman. Hulaton na lang naton siguro nga sila ang magtawag.” “May nahunahona ka bala nga mahimo nagpatuga sini?” Nagalibog man ang ulo ni Mrs. Montero. “Kon kidnap… for what? For ransom?” Ang indi niya pagpati sa posibilidad nga sinambit niya ginpakita sang nagapangduhadoha nga panulok niya kay Zeny. “Indi matuod mangin kabangdanan ang kwarta, Mam. Pamatyag ko si Cathy gid ang kinahanglan.” “May suitor bala sia nga gin-turn down?” Ang imo mister! daw ini ang isabat ni Zeny. Pero nagakatahap sia magsugid sing matuod kay Mrs. Montero. May nabasa si Mrs. Montero sa reaksyon ni Zeny. “M-may nahibal-an ka diri, Zeny?” Wala magsabat si Zeny. Labi nagbaskog ang pangduhadoha ni Mrs. Montero.

112

“God, Zeny… kon may nahibal-an ka indi na pag-ilikom. Makapaayo nga magsugid ka agod malubad naton ang problema.” “H-huo man, Zeny,” ugyon ni Mon nga tinulok sing masusi si Zeny. Daw ginatungkad kon ano ang kahilabtanan sang dalaga. “I-indi ka maakig sa akon kon isugid ko ang matuod, Mam?” Pilit nga nagyuhom si Mrs. Montero. “I think wala ako sing rason nga maakig… kon may rason man kon ngaa may kahilabtanan ka diri.” Daw nakibot si Zeny sa ginsabat ni Mrs. Montero. “W-wala ako sing labot, Mam. Indi ako ang may kahimuan.” Kumorisong si Mrs. Montero. Amo man si Mon. “S-sang wala pa makahalin si Cathy sa Citiland…” Naglagkot ang laway ni Mrs. Montero sang mabatian ang ngalan sang condominium. Hagyo nga nagsampok ang iya mga kilay. “Nasugid niya sa akon… sang magkadto sila ni Rex sa balay…” daw indi mamitlang ni Zeny ang isugpon, “nga gintuyo sia lugoson ni S-sir.” Nakanganga ang baba ni Mrs. Montero. Pero wala sing nagkawas nga tinaga. “N-ni Sir Montero?” panungkad sang daw indi man makapati nga Mon. Kumibikibi ang mga bibig ni Mrs. Montero. “Ang ha…yop!”

XLIV

N

AGAKULOROG sa kaakig ang mga bibig ni Mrs. Jane Montero sa nabatian kay Zeny. “He attempted to r-rape Cathy?” Mahinay nga tango ang ginsabat ni Zeny sa pamangkot ni Mrs. Montero. Si Mon daw indi gihapon makapati nga sumandig sa ginapungkoan. “Kon amo,” daw hutik nga napautwas ni Mrs. Montero, “she’s not his woman.” “A-ano na lang ini karon man?” wala sing ginapatungdan nga napamangkot ni Zeny. Nagakurog ang mga tuhod nga tumindog. Kinuha ang bag ni Cathy nga natungtong sa lamesita. Apang bangod ginakulbaan daw wala sa wisyo si Zeny. Buli sang bag ang iya nauyatan kag sang hakwaton niya ini naula ang mga unod. May isa nga nagaidlak nga pagtupa sa lamesita lumigid tubtob nahulog sa salog. Ang nagaidlak nga nahulog sa salog nagtupa malapit sa tiil ni Mrs. Montero. Ang lagpok sini daw nagsindi sing pulbora sa dughan sang babaye. Nga sang maglupok, bisan mahinay nagpasako sang kubakoba sang dughan ni Mrs. Montero. “D-Dios ko!” alang-alang sa hidluka ang sugahaw ni Mrs. Montero. Pinulot sang nagakurog nga kamot sang babaye ang nagtupa sa tupad sang iya tiil. Pagtadlong sang iya lawas daw nag-athag ang nagligad nga panahon. “Singsing ko ini sadto!” MADASIG ang pagpadalagan ni Rex sang iya kotse bisan wala niya mahibal-i kon diin gid ang ila destinasyon. Malawig na ang ila nadalaganan pero wala gid sia sing nasiplatan nga mga awtoridad nga mahimo pangayuan sing bulig. Paano ginmanduan sia sang ila captor nga sa tunga nga lane maagi. Kag kon may maagyan gid man sila nga check point mabudlayan sia magsenyas bangod yara sila sa tunga.

113

Indi na man magamit ni Rex ang iya cellular phone kay luas nga mabudlay mag-dial nga pahurikap lang nahangawa man sia nga magtunog ini kag kuhaon pa sang kidnaper. Gani gin-off na lang niya ini. Mahulat sia sing nagakaigo nga kahigayunan agod makatawag sing bulig. Pila pa ka tion sumenyas si Bodoy. Nakita ni Rex nga ginapaliko sia pasulod sa Carmona. Sakop na sila sang Cavite. Ginbulobanta ni Rex kon sa diin sila mapadulong. Sang makaabot sila sa Silang nakahuman sing mapag-on nga pagbanta si Rex. Halos napat-od niya nga sa Tagaytay ang ila padulong. Ini ang lugar nga nagsuhot sa iya pinsar indi lang bangod malapit na sila sa amo nga lugar kundi naisip niya nga may dumalagko gid nga ara sa likod sang pagkidnap sa ila. Nahunahona niya ini bangod wala gid magpakita sing pagkapugoso ang kidnaper bangod ginaamligan sini nga indi magasgasan man lang si Cathy. Kag dumalagko man lang nga mga tawo ang makasarang magkuha sing lugar sa Tagaytay. “Si Mister Montero ang amo mo, ano?” napautwas sang ulihi ni Rex nga ginpasiplatan sa espeho ang kidnaper. Nakita ni Rex nga daw nakibot si Bodoy. Nakatulok man si Cathy kay Rex. Dinuon ni Bodoy ang punta sang pusil sa kilid ni Rex. “Ang pagmaneho ang atupaga!” “Wala mo pa masabat ang pamangkot ko.” Mayubiton nga nagyuhom si Bodoy. “Makilala mo gid sia… kon palaron nga makapakigkita ka sa iya.” “Indi ako ang imo tuyo. Ngaa gindala mo pa ako?” Liwat pinasiplatan ni Rex sa espeho ang kidnaper. Si Cathy daw nakibot sa nabatian sa pamatan-on. Indi gali gusto ang loko nga kaupod ko sia nga kidnapon, nakumod ni Cathy. “Pasensya ka. Ginuyod ka sang imo swerte nga madalahig diri.” Lumamho si Bodoy. “Naisip ko abi nga basi mapuslan ko man ikaw. Two birds in one stone, siling nila.” “Wala ako sing kwarta!” Harakhak lang ang sinugpon ni Bodoy. Sa Tagaytay gid man ang padulong nila. Bukid na ang ila ginasaka. Kag malamig na ang dapya sang hangin. Nagpadugang ini sa kalamig sang aircon sang kotse. Sa isa ka baw-ing nga likuon pinadulog ni Bodoy ang kotse. Pagkatapos binuksan niya ang bintana kag maglaaw. Sinenyasan ang mga kaupod nga nagasakay sa taksi kag nagasunod sa ila. Dumolog man ang taksi. Sa side mirror nakita ni Rex nga nanaog ang duha ka lalaki nga pasahero sang taksi. Nakita man ni Rex nga daw may ginhambal ang isa ka tawo sa driver. Nag-ulong-ulong ang driver sang taksi. Sang ulihi nagakalot sing tingkoy nga pinaatras ang taksi kag imanyubra agod makabalik. Sang malayo na ang taksi gilayon nagdalagan ang duha ka tawo palapit sa ginasakyan nanday Cathy. Binuksan ni Bodoy ang ganhaan sa tupad sang dalaga. Diri sumolod ang isa ka tawo. Pumongko ini sa tupad sang dalaga. Ginapatung-an na sia karon sang duha ka lalaki. Ang isa ka lalaki nagpungko sa front seat. Liwat sumenyas si Bodoy. Pinadalagan naman ni Rex ang salakyan. Pag-abot sa isa pa ka likuon sumenyas si Bodoy nga magmenor. “Idulog sa una nga cottage.”

114

Indi gid man tama kadako sang cottage kon tan-awon gikan sa karsada. American style ini kag double storey. Napintahan ang mga dingding sini sing dirty white nga flat. Green ang kolor sang atop sini pati ang nagalibot nga medya agwa. Mataas ang pader nga nagaatubang sa karsada. Lampas tawo ang kataason. Sa gate may guardhouse nga diutay lang ang rectangular nga bintana. Sirado ang gate apang mamutikan ang duha ka pares nga mata nga nagalingling sa diutay nga bintana sang guardhouse. Kinuha ni Bodoy ang iya two-way radio sa bag. Ginpulopisga ang switch. May nakuha sia nga signal pero choppy. Nahibal-an niya nga liwan ang frequency sang setting sang iya radyo. Tinesting niya sa channel two. Pagkatapos binuksan ang bintana sang kotse kag hagyo nga ginhakyaw ang radyo agod makita sang nagalingling nga mga security guard. Nakita ni Rex nga naghambal sa radio ang isa ka gwardya. Mahinay nga rumagakrak ang radyo ni Bodoy. Sang ulihi nakakadlaw ang kidnaper. Dinugangan ang volume sang radyo. “Makati?” tingog sa radyo. Nahangpan ni Bodoy ang pamangkot sang gwardya. Pati si Rex nakasiguro man nga password ato. “Kaina pa kami nagahulat. Palapit kamo!” Wala na maghulat pa si Rex nga tuslokon ni Bodoy sang punta sang pusil ang iya kilid agod maghulag. Kumambya si Rex kag padalaganon sing mahinay ang kotse, palapit sa gate nga karon ginbuksan na sang isa ka security guard. Si Cathy wala gid sing tinimuktimok. Apang nalinglingan ni Rex sa salaming nga daw nadula na ang kulba sang dalaga bangod nagakusmod na ini. Sa gate pinadulog sang mga gwardya ang kotse. Pinapanaog sila nga lima: si Rex, Cathy, Bodoy kag duha ka tawo sini. Ginrekisa sang mga gwardya si Rex. Nakuha sa bulsa niya ang diutay nga cellular phone. Kinuha man ang pitaka ni Rex pero ginbalik man ini matapos matan-aw kon ano ang unod. Pagkatapos ginsunod si Cathy. Mareklamo pa kuntani sanday Bodoy sang sila naman ang rekisahon. “Pasensya na, Part,” hambal sang isa ka gwardya nga maabtik nga nagkuha sang armas nanday Bodoy. Ang isa ka gwardya sa kotse nagrekisa. “Nagapaniguro lang kami.” Nanagutsot na lamang si Bodoy. Husto na lamang sia magkumo sang iya mga kamot. “Part, dal-a ang kotse sa garahe,” patuhoy sang gwardya sa isa kaupod nga karon nagasakay na sa kotse. “Kag kamo… bisita namon kamo. Inyo ang tanan nga kasulhayan sa cottage tubtob mag-abot si Sir. Kon gutom kamo madamo sing pagkaon sa sulod.” Una nga naghulag ang mga tawo ni Bodoy. Dalidali nga tinuhoy nila ang cottage. Sumonod sa ila si Bodoy. “A-ano ang kinahanglan ninyo sa amon?” nakapangisog gid man si Cathy sa pagpamangkot. Apang tinulok lamang sia sing masakit sang gwardya nga dayon man nagbalik sa guardhouse. Gikan diri nasira sang gwardya ang gate pinaagi sa switch. Mahinay nga pinikpik na lamang ni Rex ang abaga ni Cathy kag dapiton ini padulong sa cottage. “Kon si Dan Montero gid man ang nagpakidnap nga ini sa aton...” Nagapagot si Cathy. “Naunahan niya ako…” Hinali nga nakadulog sa pagtikang si Rex sa nabatian sa dalaga. “C-Cathy?” Nadugangan ang katingala ni Rex sang makita nga nagbangis ang hitsura sang dalaga.

115

Guminhawa sing madalom si Cathy. “Siguro dapat mo na mahibaluan ang matuodtuod ko nga pagkatawo, Rex.” Ambot, apang pamatyag ni Rex daw nangurog ang iya mga tuhod samtang nagatulok sa nawong sang dalaga.

XLV

M

ALIGWA kag areglado ang sulod sang cottage nga nasamputan nanday Cathy. Maaliwanay sa salas nga katambi lang sang kusina. Gikan sa salas maathag nga makita ang halos kabug-osan sang kusina. Kag puno sing manamit nga pagkaon ang lamesa. Ang pagkaon ginaudakan na sang grupo ni Bodoy nga una nagsulod sa cottage. “Luyag ko mahibal-an ang mga bagay nga siling mo dapat ko mahibal-an sa imo pagkatawo,” seryuso nga napautwas ni Rex samtang ginadapit si Cathy agod makapungko sa sopa. Pumongko man si Cathy sa tupad ni Rex. Bumalikid sa kusina. Padayon ang kaon nanday Bodoy nga wala magsapak sa ila. “I-I hope mahangpan mo gihapon ako matapos mo mahibal-an ang natungod sa akon.” Guminhawa lang sing malawig si Rex. Masusi nga tinulok ang nawong sang dalaga. Nakabatyag sing kamag-o si Rex bisan nahibal-an niya nga wala sing ginbalhin sa katahom ni Cathy. Guminhawa man sing malawig si Cathy. Sumandig sa salandigan sang sopa kag magtangla sa kisame. Matiuntion piniyong ang mga mata. “Diutay pa ako handom ko na gid man nga makaangkon sing katibawasan…” “That’s why…” Tinulok ni Rex sa mga mata si Cathy. “Naisip mo nga gamiton kuntani si Dan Montero?” Namula ang guya ni Cathy. Nagsanting ang ugat sa iya liog kag nagsampok ang iya kilay. Pero wala sia maghulag. “Tuman kadako sang iya kasaypanan nga dapat bayaran niya sing mahal!” Nauyatan ni Rex sa magtimbang nga abaga ang dalaga kag paatubangon sa iya. “Y-you mean… madugay mo na nakilala si Dan Montero?” Tangutango kag pagot ang ginsabat ni Cathy. Mas labi nga nagsampok ang iya mga kilay. “I-indi ko ikaw mahangpan…” Ginkuha ni Rex ang iya mga kamot sa duha ka abaga ni Cathy. Pero padayon ang masusi nga pagtulok niya sa nawong sang dalaga. Daw gusto mabasahan sa guya ang indi mamitlang nga sabat sang babaye. “Lapsag pa lang ako sadto…” daw nagadalamguhanon si Cathy, “sang palagyuhan niya ang akon iloy…” “C-Cathy… A-amay mo si Mister Montero?” Nanghugot ang kaugatan ni Cathy. Nagsingkal ang panulok. “Matawag mo bala nga amay ang tawo nga makaantos magpatumbaya sa anak?” Ang masingkal nga panulok ni Cathy pinaburon sang nag-agay nga mga luha. Wala na makatingog si Rex. Nagpautwas na lang sia sing madalom nga pagginhawa. “Kadugay ko ginhandom nga magtabuay ang amon mga banas.”

116

“Kon pagtimalos ang tuyo mo,” napautwas sang ulihi ni Rex, “sayop ang imo ginhimo. Gintampad mo sa katalagman ang imo pagkababaye.” Naglaghong lang si Cathy. “Nakita mo naman ang natabo. Kon sadto ginsugid mo na lang sa iya kon sin-o ka, tani wala naton naabti ining kahimtangan.” Hinali nagbaylo ang hitsura ni Cathy. Binuslan ini sing kasulob-on. “I-I’m sorry nga nadalahig ka, Rex.” Mahinangpanon nga ginpulopikpik ni Rex ang abaga sang dalaga. “W-wala ko gid man ginapakalain ang imo ginhimo, Cathy. Lamang mas nakapaayo kuntani kon wala ka nagpadasudaso. Kon nagpakilala ka sa iya pat-od nga nakabayad sia sang iya sayop sa nagakaigo nga paagi.” “Kadako abi sang pag-antos namon sang akon iloy. Nadugangan pa gid sang mabalitaan ko ang natabo kay Aida…” “Ang dumdom ko liwan ka kay Aida. Siling mo sadto… kon ikaw sa lugar ni Aida batunon mo ang offer sa iya sang DOM…nga ulihi mo na lang nahibal-an nga si Mister Montero gali.” “Ina ang pagdumdom mo.” “Huo gali. Ngaa Imperial ang apelyido mo. Apelyido bala ini sang imo iloy?” Umolong-ulong si Cathy. “Sang bayaan kami sang hayop nga ato… may naluoy sa amon. Ginpakaslan niya si Nanay… kag ginkabig ako nga tunay nga anak. Ang masubo lang kay napatay sia dayon.” Mahinay nga pisga sa abaga ang ginpabatyag ni Rex agod mapaalinton ang pagpakigbuylog niya sa ginabatyag ni Cathy. “Nabilin si Nanay sa pagpaninguha agod matuman ang handom niya para sa akonang mapatapos sa pagtuon. Kag ini ang kabangdanan sang maaga niya nga kamatayon.” Liwat napisga sing mahinay ni Rex ang abaga ni Cathy. “Mabuot ang akon iloy. Sa iya kamatayon dala niya ang kapatawaran para sa mga nakasala sa iya. Nga labi naman nagpadabdab sang handom ko nga makatimalos.” Nagbagrot ang ngipon ni Cathy. “Paano mo nakilala nga si Mister Montero ang imo amay?” “Wala ko sia ginkabig nga amay!” pati si Cathy daw nakibot man sa pasinggit nga sabat niya kay Rex. Ang pagpangayo sing sorry ginpaagi niya sa pag-uyat sang kamot sang pamatan-on kag pagpisga diri. “Nasugid sa akon ni Aida ang ngalan sang tag-iya sang agency. Kag bangod pirme ko ginapanumdom ang ngalan sang tawo nga ginahandom ko timalusan, nga nasugid ni Nanay ang bug-os nga ngalan, gilayon sumolod sa isip ko nga mangusisa. Kag napamatud-an ko gid man nga ang wala huya nga si Rodante Montero nga nagtalikod sa akon iloy amo man ang tawo nga nagtuyo maglugos kay Aida.” “Nasambit mo kaina… sa kamatayon sang imo iloy dala niya ang kapatawaran para sa mga nakasala sa iya. May iban ka pa nga ginatumod?” Liwat guminhawa sing madalom si Cathy. Nabatyagan ni Rex nga naghugot ang pagpisga sang dalaga sa iya kamot. Nabatyagan niya ang pagsako sang pagginhawa sang dalaga. Bumalik ang kaalipungot sa dughan sini. “Ang may labing daku nga kasaypanan sa tanan. Ang babaye nga nag-agaw kay Nanay sang lalaki nga kuntani natawag ko nga amay kon wala kami pagtalikdi.” “Don’t tell me nga si Misis Montero ang ginatumod mo.” “Wala na sing liwan.” Makadali nga nanumdom si Rex.

117

“Ang ginakatingalahan ko kon ngaa daw indi pagtimalos ang ginahimo mo kon nagatimalos ka gid man… Pwede ka magkuha sing abogado para madala mo sa hukmanan ang pagtigayon sang imo gusto. Halimbawa bahin sa kinamatarong mo sa sustento… kag pagkilala sang amay sa anak.” “Gusto ko sila pabatyagon sang kasakit nga nabatyagan namon ni Nanay. Luyag ko mamigado man sila. Gani gusto ko makuha ang ila manggad… nga naumpisahan ko na tani.” “Nabatas mo nga sulayon sa unod ang imo amay…” “Nabatas man niya ako lugoson… nga natigayon niya kuntani kon wala makaabot ang gwardya. Ako nga unod niya!” halos pasinggit nga hambal ni Cathy. “Wala sia makahibalo nga anak ka niya.” Ginkakibot ni Cathy ang ginhambal ni Rex. “G-ginaapinan mo sia?’ tumohaw ang kapait sa tingog sang dalaga. Pilit ang paglamho ni Rex. “Luyag ko lang tadlungon, Cathy. I’m sure indi mahimo ni Mister Montero nga pakitaan ka bisan malisya na lang kon nahibal-an niya nga anak ka niya.” Makadali nga naghipos si Cathy. “Kon naguba ko sing husto si Dan Montero,” hambal sang ulihi ni Cathy. “Ayhan mabatyagan man sing tuman ni Jane Montero ang kasakit nga amon sadto ginbatyag. Pero demalas… Wala ako gin-ugyoni sang kahigayunan.” Naglungolungo sia kag mahinay nga nanagutsot. “Nabutang pa kita karon sa daku nga katalagman.” Ang nahambal ni Cathy daw nakapabalintunod kay Rex sa ila kahimtangan. Pinasiplatan niya ang grupo nga nagkidnap sa ila. Nakatapos na kaon ang mga ini kag mahinay nga nagasugilanon sa isa ka pamusod sang kalan-an. Pinalibot ni Rex ang iya panulok. Sa isa ka pamusod sang salas nakita niya ang telepono. Natungtong ini sa isa ka lamesita sa tupad sang cabinet/divider. Lipod ini sa mga kidnaper sa kalan-an. Ginhutikan ni Rex si Cathy nga indi magpasat-om. Tumindog sia kag tinuhoy ang nahamtangan sang telepono. Apang nakapagot sia sang mahakwat niya ang awditibo sang telepono nga hana na ipalapit sa iya dulonggan. “Indi hangag ang mga tawo diri nga pabay-an kita diri nga wala sing bantay kon indi utod ang linya sinang’ telepono,” nagapanunlog ang tingog ni Bodoy nga likom nakapalapit sa tupad ni Rex. Dinuot ni Rex ang receiver sa iya dulonggan. Kag daw ilampos niya ang telepono kay Bodoy. Wala gid man sing dial tone ang telepono.

XLVI

“B

UKSI lang ang bintana, Mando,” sugo ni Dan Montero sa iya driver sang makalampas na sila sa Magallanes Interchange kag nagausoy na sila sa South Superhighway. “Baharbahari lang ang pagpadalagan.” Nakalungo na lamang si Tyo Mando. Kaina gusto niya daw halos nagalupad kami, karon gusto niya hinayon naman, kumod sang tigulang.

118

Tinum-ok Tyo Mando ang buton para sa bintana sa likuran. Amat-amat nga nagsalop ang salaming. “Gusto ko mabatyagan ang dapya sang hangin,” paathag ni Dan Montero sang makita ang paglungo sang iya driver. “Luas sina daw katemprano pa man. Makaabot man kita gilayon sa Tagaytay bangod indi naman matrapik.” Kon sa bagay, ini ang gusto isugpon ni Tyo Mando nga wala na niya matusngaw. Binuksan man niya ang bintana sa iya kiliran. Nakabatyag sia sing kasulhay sa dapya sang hangin nga nagtupa sa iya guya. Indi maragkot batyagon bangod malaka ang salakyan. Indi katulad kon heavy traffic nga maragkot na batyagon ang hangin mapin-ot pa sa dughan. Makadali nga nadula ang tensyon nga ginabatyag ni Tyo Mando bangod sa kasulhay nga dulot sang dapya sang hangin. Hagyo sia nga humilay sa wala kag itungtong ang siko sa bintana sang kotse. Matiuntion pumaotwas sing mahinay nga panihol. Nakatayhom si Dan Montero. Ang melodiya sang panihol ni Tyo Mando ginsundan ni Dan Montero sing pitikpitik sang iya mga tudlo. “Pila ka tuig na ang drive mo sa akon, Mando?” “W-wala pa sing lima ka tuig, Sir.” Natingala nga ginlingling ni Tyo Mando sa salaming ang iya amo. “N-ngaa, Sir?” “Pila bala ang ginasweldo sa imo?” Nakatayhom si Tyo Mando. Ang mga manggaranon matuod, muno niya sa kaugalingon. Naisip niya nga bangod sa kadamuon sang ginaasikaso sang iya amo indi na sini madumdoman kon pila ang ginasweldo sa iya. Indi man abi direkta nga ini gid ang nagahatag sa iya sing sweldo. “T-tamatama man lang nga makapadala ako sa pamilya ko sa probinsya, Sir.” “May lima ka libo?” “Si Sir naman.” Diutayan na lang matapakan ni Tyo Mando ang preno. “Wala pa gani sing tres mil.” “Gali?” Daw indi man makapati si Dan Montero. “Kadiutay gali. Himuon naton nga singko mil, gusto mo?” Natapakan na gid ni Tyo Mando ang preno bangod sa sobra nga kakibot kag kakunyag. “S-Sir?” Labi nga indi magpati ang tigulang nga drayber sa nabatian. “Dugangan ko pa sa pila ka adlaw kon mapamatud-an ko pa gid ang loyalty mo.” “Aba, Sir… kon loyalty lang indi na ako masugiran. Nahibal-an mo naman siguro nga bisan ang akon kabuhi handa ko itaya matungdan lamang sing nagakaigo ang akon katungdanan,” sa tono sang panghambal ni Tyo Mando daw nangisog sia. Ini ang ginahulat ni Dan Montero. Malipayon sia nga nagtangutango. ‘“Kahibalo ka, Mando, sa kabuhi sang tawo may panahon nga makahimo sia sing tikang nga para sa iya makalipay, pero sayop naman para sa iban…” Wala magtulok sa espeho si Tyo Mando pero nakakunot ang iya agtang. Indi niya mahangpan ang ginapunto sang iya amo. “Pareho mo, tawo man ako… kag makasayop kon kaisa…” hungod nga wala pagsugponi ni Dan Montero ang ginhambal. “M-may gusto ka nga buhaton ko, Sir?” “Luyag ko nga kabigon mo nga ang makalipay sa akon makalipay man sa imo… bisan sayop para sa iban.” Nakalamho si Tyo Mando. “Syempre naman. Sir. Ikaw ang amo ko, e.”

119

Matuyom ang yuhom ni Dan Montero. Lumahos ang iya paminsaron sa maabtan niya sa iya resthouse sa Tagaytay. Sa liwat nila nga pagkitaay ni Cathy Imperial nga ang nagapatunga paghandom sa unod. SA sulod sang iya kotse nagahilibion si Mrs. Jane Montero. Nagapasiplatay na lang sanday Mon kag Zeny bangod sa katingala sa ginagawi sang ila boss. Indi nila mahangpan kon ngaa daw sobra gid ang concern nga ginapakita ni Mrs. Montero sang sa ila nga mga abyan ni Cathy. “G-God… indi lang tani,” hungaw ang kumod ni Mrs. Montero. Apang maathag kaayo nga nabatian nanday Zeny kag Mon. “D-diin kita madiretso, Mam?” Kotse ni Mrs. Montero ang ila ginasakyan gani diri namangkot si Mon. Pero kay Zeny sia nagbalikid nga daw ginapaabot nga ang dalaga ang masabat sa iya pamangkot. Nakatungkaaw si Mrs. Montero. Sia man daw indi makahibalo kon ano ang ila buhaton. “K-kon mareport kita sa polisiya?” si Zeny. “Piho nga mamangkot sila kon sin-o ang aton ginasuspetsahan. Masugid bala naton nga s-si…” Pinasiplatan ni Mon sa espeho si Mrs. Montero. “Pwede naman nga maghipos kita bahin dira. Trabaho nila nga maghibalo kon sin-o ang mga suspect,” maabtik nga dahu ni Mrs. Montero. “Ang importante nga makahulag sila gilayon agod matapna ang mas malala nga krimen.” Sa police station identity lang nanday Cathy kag Rex ang ginsugid nanday Zeny. Ginsugid man nila ang description sang kotse ni Rex. Pati ang plate number sini. Gikan sa police station bumalik sa opisina sang Golden Opportunity Systems ang tatlo. Didto gin-isip nila sing maayo kon ano ang himuon samtang nagahulat sing development gikan sa mga awtoridad. “Tawagi ang tanan nga posible ginasayuhan ni Mister Montero,” sugo ni Mrs. Montero kay Zeny nga daw indi mapahamtang sa ginapungkoan. Gilayon man nagtuman si Zeny. Bisan nagakurog ang iya mga kamot pero tayuyon man ang iya pag-dial. Una sia nagtawag sa unit sang tigulang sa Robinson’s Tower. Pero recording lang ang nagsabat. Ginapabilin lang ang mensahe para sa ginatawgan. Pati sa balay nanday Mrs. Montero nagtawag si Zeny. Pero sang magsabat ang maid nga si Chedeng madugay nga wala makatingog si Zeny. Indi mahibal-an kon ano ang ihambal sa tigulang. “G-gusto lang mahibal-an ni Mam kon ara dira si Sir,” nabalibad sang ulihi ni Zeny. Sang magsabat si Chedeng nga wala gilayon man nag-thank you si Zeny kag tinakop ang telepono. Wala man magpabaya si Mon. Masaku man ang pagtawag niya sa telepono. “A-ang cellular gali ni Sir?” si Zeny. Ginapatungod ang pamangkot kay Mrs. Montero nga nagpungko sa tupad sang dalaga. Naglamho sing mapait si Mrs. Montero. “Sa banta mo may babayedor nga mahatag sing numero sang iya cellular sa iya asawa?” Nagginhawa na lang sing madalom si Zeny. May rason si Mrs. Montero. Wala gid man matuod sing tawo nga mapaulan sang iya inasinan. “Diin pa ayhan pwede makatawag?” wala sing ginatumod sa pamangkot ni Zeny. Ginatusloktuslok niya ang black button nga convenience switch sang telepono. “Tilawan naton sa Citiland Condominium,” si Mon.

120

“Indi na ato sia magtiner sa iya unit,” may katig-a nga nabungat ni Mrs. Montero. Wala niya ginsugpon nga bangod nag-eskandalo sia didto kon ngaa ginasiguro niya nga indi gilayon magbalik didto si Dan Montero. “Tilawan lang naton mamangkot sa opisina nanday Sir sa Citiland,” sugpon ni Mon. Namilog ang mga mata ni Mrs. Montero. “Opisina ni Sir mo sa Citiland?” sulit dala pamangkot ni Mrs. Montero. “A-ang Suntown Management. K-kay Sir man nga opisina,” si Zeny ang nagsabat. Ang masagun-ot nga pagginhawa ni Mrs. Montero daw ngurob sa pamati nanday Zeny kag Mon bangod sa sobra niya nga kaakig. Hugot nga nakuom ni Mrs. Montero ang duha ka kamot. Pati ang mga ugat sa liog niya nagsalanting sa lakas nga kaakig. “Kontaka ninyo... and quick!”

XLVII

N

AKIBOT si Rod sang makilala ang tingog ni Zeny sa pihak nga ukbong sang telepono. Wala gid sia maghunahona nga makatawag ang dalaga sa iya. Pero kinunyag sia. “R-Rod?” wala matago ni Zeny ang pagkurog sang iya tingog. Gilayon nabuslan sing katingala ang kakunyag ni Rod. “May problema bala, Zeny?” lutaw man ang kabalaka sa tingog sang lalaki. Indi mahibal-an ni Zeny kon isugid niya gilayon ang problema. Tinakpan niya ang mouthpiece sang telepono kag isugid kay Mrs. Montero kon sin-o ang iya kahambal langkoy pamangkot kon ano ang isiling niya sa lalaki. “Just ask him kon diin si Sir mo.” Amo man ang ginpamangkot ni Zeny. Kag ang sabat ni Rod gilayon man ginpaalinton ni Zeny kay Mrs. Montero. “Kaina pa kuno naglakat, Mam. Siling ni Rod basi didto na gani kuno subong si Mister Montero sa Tagaytay.” “Tagaytay?” Nagkunot ang agtang ni Jane Montero. Kinuha niya ang telepono kay Zeny. “Rod? Si Misis Montero ini. Diin sa Tagaytay nagkadto si Sir mo?” “Sa inyo resort, Mam.” Sa amon resort? Daw isinggit ini ni Mrs. Jane Montero. Pero naghipos na lang sia bangod nahangpan niya nga wala sing nahibaluan si Rod bahin sa di-paghangpanay nila ni Dan Montero. Daw mamangkot kuntani si Jane Montero kon diin ang location sang resort apang nahuya man sia. “S-sige, Rod… thank you,” nasiling na lang ni Mrs. Montero kag ibalik ang telepono. “Zeny, tawgi liwat si Rod. Hibal-a kon ano ang address sadtong resort. Makadto kita didto. Pero do not tell him nga makadto kita didto. Basi makasugid sia kay Dan kag makalikaw pa. Palutawa lang nga wala ako makahibalo nga gusto mo mahibaluan ang address.” Gilayon man nagtuman si Zeny. Pila ka tion.

121

“Daw nabudlayan kuno sia nga maghatag sing sketch, mam,” hambal ni Zeny nga ginatapnan ang mouthpiece sang telepono. “Kon gusto ko kuno mag-upod subong pwede kay makadto sila didto. Idul-ong niya ang duha ka Belgian nga gusto makigkita kay Sir.” “Indi piknik ang tuyo naton didto,” si Mon. “Maniktik ang tuyo naton.” ‘“Bal-an ko.” Daw nairitar si Zeny sa sabat ni Mon. “Ginasugid ko lang ang siling ni Rod.” “Indi na kamo magbais… please,” sal-ot ni Jane Montero. “Ang kinahanglan naton magbuligay.” Nakaginhawa sing malawig si Mon. Paagi niya ini sa paghinulsol sa indi hungod nga pagpilas sang balatyagon ni Zeny. “Ang maayo pa, palikom na lang nga sundan naton ang ila sakyan.” “I-indi ayhan kita mabudlayan?” si Zeny. Binalikid niya si Mrs. Montero. Pinamangkot sang panulok niya ang opinyon sang ila boss. “Sa sini nga sitwasyon kinahanglan magpasimpalad.” Seryuso na ang nawong ni Mon nga nagtulok sa duha. “Ang problema lang kon makilala ni Rod ang kotse ni Mam kag mahibal-an nga nagasunod sa iya. Mahimo nga masugid niya kay Sir.” “Kon makapaayo nga sundan naton sila… himuon naton,” natuaw ni Mrs. Montero. “Kon problema naman nga makilala ang akon kotse… mangita kita sing iban. Pwede naton mahulam ang kotse ni Brenda.” si Brenda Larsen ang ginatumod ni Mrs. Montero. Isa lang ka building ang ginaupisinahan nila ni Brenda kon ngaa madali nga natigayon ang pagbayluhanay sing kotse. Pila ka tion nagabantay na sanday Mon, Zeny kag Mrs. Montero malapit sa Citiland Condominium sa paggwa sang salakyan nanday Rod nga sundan nila pakadto sa Tagaytay. SA cottage mahipos nga nagaatubangay sanday Cathy kag Rex. Daw nawad-an na sing interes magpanumdom si Rex kon paano sila makapalagyo. Magluas sa mga gwardya sang cottage sa gwa nga indi nila mapaktan kon pila, ara pa ang grupo sang nagkidnap sa ila. Si Cathy daw wala naman sing ginabatyag nga kon ano pa sanglit daw nagtawhay na ang pamatyag sang makapahuway sila. Makapila ini magpisok kag makadali man nga nagmuklat. “M-makapaayo gid man kon magtulog ka anay. Makapahuway ang imo hunahona,” hambal sang pamatan-on kay Cathy. “Mahapos maminsar kon nakapahuway ang hunahona.” “Tama,” saligbat ni Bodoy nga nagngisi. Nagapungko sia sa indi malayo sa ginahamtangan nanday Cathy. Sumandig sia sa siya nga ang duha ka kamot ginaunlan niya. “Indi kamo magkabalaka. Makapahuway kamo sing maayo bangod bantayan namon kamo sing husto.” Naglamho ang duha ka upod ni Bodoy. Lamho nga nangin matunog nga kadlaw sang magkadlaw si Bodoy. Apang makadali man nauntat ang kaladlawon sang hinali nagsulod ang nagahangos nga gwardya sang cottage. “S-saylo kamo sa terasa sa likod, dali,” hambal sang gwardya nga ginkatingala sang grupo nanday Bodoy. Gilayon man namutikan ini sang gwardya nga nagpilit sing yuhom. “Mas maayo didto sa terasa sa likod. Matahom ang view kag piho nga malingaw kamo.” Wala na makapamatok ang grupo nanday Bodoy bangod bisan nagayuhom ang gwardya apang punta sang armalite sini ang ginasenyas agod maghulag na sila. Wala na maghulat si Rex nga balikdon sila sang gwardya kundi tinanguan na lang niya si Cathy nga magsunod sa iya. Dayon man sini tindog. Apang sa pinsar ni Rex ginapamangkot niya kon ngaa isaylo sila sa likod.

122

Bag-o matakop sang gwardya ang ganhaan nga ila ginsudlan pakadto sa terasa, nabatian ni Rex nga nagbukas ang steel gate sa gwa kag ang bagrong sang nagsulod nga kotse. Nasabat ang pamangkutanon ni Rex. “Pat-od… si Dan Montero ang nag-abot,” hutik niya kay Cathy. Nanig-a ang kaundan ni Cathy sang mabatian ang ngalan ni Dan Montero. MAABTIK nga nagpalapit ang gwardya sa kotse ni Dan Montero sang magdulog ini sa garahe. Gilayon nga ginbuksan agod makagwa ang amo. Nagayuhom nga pinikpik ni Dan Montero ang abaga sang gwardya nga nag-ubay pa agod makagwa sia sa kotse. “Kamusta kamo diri, bata?” Humiyod si Dan Montero agod madula ang iya palangapoy sa malawig nga biyahe. Pinalagaw ang panulok. Sang hinali nakauklo sia. Kumorinot ang iya agtang. Sinundan ini sang pagpalanghugot sang iya guya. “Kotse ina ni Sevilla. Ngaa ari diri?” Kilala ni Dan Montero ang kotse ni Rex. Saulado niya pati plaka sini. “I-ina ang ginsakyan nila, Sir.” “Ang hayop!” kulomuron ni Dan Montero nga ang ginatumod si Bodoy. Binalikid niya ang gwardya. “Tawga sila. Atong’ mga bugoy lang. Gusto ko sila mahambal. Hulaton ko sila sa conference room,” pagkahambal dayon talikod ni Dan Montero. Moderno ang pagkahuman sang conference room sang cottage. Nahamtang ini sa basement kag mahalwag ini kaayo. Ma-accommodate sini ang kapin sa singkwenta ka mga bisita nga makapungko palibot nga makaatubang sa sentro diin nahamtang ang daku nga fountain. Solido nga kristal ang dingding sini palibot magluas lamang sa panulong. Makadali nga pinalibot ni Dan Montero ang panulok sa kabug-osan sang kwarto. Matiuntion tinuhoy ang pinakapanulong nga dingding diin may nagakabit nga malahalon nga wall carpet. Nagahibagay nga mga kabayo ang desinyo sini. May tinum-ok si Dan Montero sa kilid sang carpet. Inanay nga nag-angkat ang isa ka bahin sang dingding. Matiuntion bumokas. Isa ini ka secret door. Sumolod si Dan Montero. Pagkatapos ginsira ang likom nga ganhaan. Gikan sa ginsudlan ni Dan Montero maathag nga makita niya ang kabug-osan sang conference room. May speakers man nga nainstalar agod mabatian niya ang gahod gikan sa conference room. Apang ang gahod sa iya nahamtangan indi mabatian sa gwa kon indi niya paggustohon, pinaagi sa switch. Soundproof ang tagsa ka kwarto kag mabatian lamang ang gahod gikan sa isa pakadto sa isa pinaagi sa speakers nga ang pagkahamtang indi hilmon sa indi nakakabisado sang hulot. Pumongko si Dan Montero sa isa ka swivel chair nga nagaatubang sa control panel. Nagatamod ini sa one-way mirror nga nagaulang sa hulot kag conference room. Naghulat. Matiuntion sumolod ang grupo nanday Bodoy. Sa likuran nila ang gwardya nga nagtakop sang pwertahan sang makasulod na ang grupo. Nabilin sanday Bodoy nga natingala sa ila ginsudlan. Pinislit ni Dan Montero ang buton sa control panel. Nakita niya nga amat-amat naguntat ang piswit sang fountain sa conference room. Tubtob tumohaw ang marmolisado nga entablado. Naglabi ang katingala nanday Bodoy. Nagayuhom naman nga tumindog si Dan Montero.

123

XLVIII

“W

ELCOME sa kubos ko nga hukmongan,” tamyaw ni Dan Montero kanday Bodoy nga nakibot bangod wala madiparahi sang mga ini ang iya pagpalapit. Sa tingog ni Dan Montero ang katig-a. Hustler si Bodoy. Nabatyagan niya gilayon ang indi maayo nga buot ni Dan Montero. Sa naandan niya nga hampang, kon indi sia makahibalo magpaayon, paso sia. Gani gintinguhaan niya nga mahinago ang iya kakibot. “Maayo ang pagkahimo sining imo hukmongan, Boss. Indi madalidali mahibal-an kon diin ang lulotsan. Kag ining entablado, piho nga madamo ang gamit sini.” Liniton ni Bodoy ang panulok sa entablado. Masipat ang iya pagsusi nga daw ginapangita ang gin-agyan kaina sang tubig sang fountain pa ini. Apang indi bastabasta madiparahan bangod tuman kahupit ang pagkahimo. Katulad sa kahupit sang salaming nga dingding kag ang ganhaan sini. Indi na gani niya matudlo kon diin sila nag-agi kaina. “Ang hukmongan kinahanglan gid man nga mangin pulido. Katulad sa kapulido sang bisan ano man nga dapat himuon agod malikawan ang bulilyaso.” Nahangpan na ni Bodoy ang ginatumod ni Dan Montero. “Kon kaisa may mga tikang nga daw bulilyaso kon tan-awon. Pero kon susihon doble gali nga grasya ang agumon.” Palikom nga nagsenyas si Bodoy sa iya mga tinawo. Palikom man nga nagbalos ang mga ini sa iya. Kumonot ang agtang ni Dan Montero sa nabatian. “Doble? Basi doble nga disgrasya ang buot mo silingon?” Nagtalom ang mga mata ni Dan Montero. “Sa akon ang ginatan-aw ko lang amo ang katuyoan nga akon ginabayaran. Indi ang katuyoan sang tawo nga akon ginabayaran.” Uminit ang pamatyagon ni Bodoy. “Wala ko ginapabayri ang wala masakop sang aton kasugtanan, Boss. Makahibalo kami magtuman sang amon hinambalan. Ang sa babaye lang ang sukton namon.” “Kag ngaa pati si Sevilla ginganoy ninyo diri?” Sumintak si Dan Montero. Akig, nakuom niya ang duha ka kamot. “Kag kotse pa niya ang inyo gingamit! Mangin salabton ko pati sia! Tultolon sia diri sang mga awtoridad!” “Akon sia responsibilidad. Ina ang ginasiling ko nga doble nga grasya ang agumon. Bayaran mo kami sa babaye… makasukot pa kami sing ransom sa lalaki.” Nagngisi si Bodoy. “Nga indi ako madalahig?” dahu ni Dan Montero. “Limpyo kami magtrabaho. Makasalig ka sina.” Nagpakita na sing kaugot si Bodoy. “Kinahanglan ko ang kwarta. Luyag ko nga makahalin kami diri gilayon.” Indi man kumbinsido si Dan Montero napilitan sia magpasunod kay Bodoy. “Makahibalo man ako magtuman sang kasugtanan.” Apang sa likod sining ginbungat ni Dan Montero natago ang maitom nga buko bangod sa pagkadalahig ni Rex. “Makuha ninyo ang kwarta sa gwardya didto sa gate.” Apang wala maghulag sanday Bodoy. “Gusto ko makita anay ang pruweba nga may kwarta matuod didto.” “Sunod kamo sa akon.” Gindala ni Dan Montero ang grupo sa isa ka bahin sang conference room nga nahamtangan sang TV monitor. Sa idalom sini may nagaidas nga buton. Isa diri ang gintum-ok ni Dan Montero. Umandar ang monitor. Isa pa gid ang gintum-ok niya.

124

Naggwa sa screen ang interior sang guardhouse. Nakita nila ang isa ka itom nga attache case nga natungtong sa isa ka shelf sa ulohan sang gwardya. “Guard,” hambal ni Dan Montero sa isa ka built-in microphone nga wala makita nanday Bodoy. “Buksi ang attache case kag isipon ang unod.” Nakita nila nga ginkab-ot sang gwardya ang attaché case. Ginbuksan. Kag nakapanagitlon si Bodoy sang makita ang mahanip nga tinangkas sang papel de bangko sa sulod sang attache case. Maathag man nga nakila nila ang tawo nga nagapanampuay sa kada tangkas sang kwarta. Si Ninoy! Taglima ka gatos ka pesos. Nakita ni Bodoy nga bale apat ka paldo ang kwarta. Naisip niya nga kon magtagsingkwenta mil ang kada paldo, dos sientos mil pesos ang kabug-osan sang kwarta sa attache case. Husto ang pakutpakot ni Bodoy. “Two hundred thousand pesos tanan, Sir,” tingog sang gwardya nga nabatian nanday Bodoy. “Tag-fifty thousand ang kada paldo.” Binalikid ni Dan Montero si Bodoy. “Wala ako nagapalso sa kasugtanan.” Barangisi lang ang sabat ni Bodoy. “Ihatag ina sa aton bisita pag-agi nila,” patungod ni Dan Montero sa gwardya kag magtalikod. Sumonod man sanday Bodoy. “Isa ka paandam,” tingog ni Dan Montero sang makagwa na sila sa conference room. “Kinahanglan wala sing mahibal-an si Sevilla kon diin sia nakaabot. Bahala kamo kon anhon ninyo sia. Basta sigurohon ninyo nga indi ako mahilabtan.” Sang makalakat na sanday Bodoy dalidali nga nagbalik sa conference room si Dan Montero. Hinambal ang gwardya. Ginhatagan instructions. “Areglado na, Sir,” hambal sang gwardya nga nag-atubang pa sa camera sa guardhouse kag mag-thumbs up. “Mabaskog ang time bomb nga ginbutang ni Sid sa kotse. Piho nga wala sing bisan baho nga makuha kon sumigabong na ang bomba.” Wala na magsugpon si Dan Montero. Nagtangutango na lamang sia. Pero wala sia maghalin sa atubang sang monitor. Madugaydogay nakita niya ang pagpalapit nanday Bodoy sa guardhouse. Nakita man niya ang paghatag diri sang iya gwardya sing attache case kay Bodoy. Sigurista si Bodoy. Binuksan ang attaché case sang madaho ini. Gin-usisa ang kwarta. Ginahunahona nga basi nasal-utan sing indi amo. Sang masiguro nga wala daya, nagayuhom nga tinakop. Tinan-ay ang kamot sa gwardya. “Ang mga kargada namon?” ang mga armas ang buot silingon ni Bodoy. Sumenyas anay ang gwardya sa iya mga kaupod nga gilayon man naghulolag. Masigtaya sila sang ila armas kanday Bodoy. Sang mahimo nila ini, amo kag ibalik sang gwardya ang kargada nanday Bodoy. “Nagapaniguro lang kami,” bungat sang gwardya nga nagayuhom. “Pati ang inyo kotse kag driver ibalik namon.” Halos lang natapos sang gwardya ang paghambal sang magdulog sa ila atubang ang kotse ni Rex. Ang pamatan-on ang naga-drive samtang sa tupad sini may gwardya nga nagataya diri sing armas. Nanaog ang gwardya. Pinasaylo nanday Bodoy sa back seat si Rex. Gintimbangan sia sang duha ka tawo ni Bodoy. Si Bodoy ang nag-drive.

125

Madasig ang pagsumpit sang Honda Civic palayo sa cottage. Nagangurob ang makina bangod sa makusog nga duon ni Bodoy sa gasolinador. Nagsimpon sa ngurob sang makina ang matunog nga inuyhaw nanday Bodoy. Sa terasa sa likod sang cottage nagasala si Cathy. Sugod sang pilit ginkuha sang armado nga tawo si Rex kaina, wala na sing ginhimo si Cathy kundi tinguhaan nga mabuksan ang pwertahan. Apang mabakod ang lock sini. Tinilawan man ni Cathy nga wasakon ang dingding nga kristal pero naisip niya nga delikado kon kamot lang niya ang gamiton. Wala man sia sing napulotan nga pwede ihampak sa salaming. Mabug-at man hakwaton ang mga bangku nga salsalon agod ilampos sa salaming. Indi man masaligan ang ash tray. Diutay man lang ang nabuho sini sa salaming sang ipungkoy ni Cathy. Matuod madamo ang natuga nga litik apang tubtob gid lang sa litik. Gintuyo kuntani ni Cathy nga sa railings sang terasa maagi. Apang daw nangyami ang iya tiyan sang malinglingan nga ang terasa halos nagalutaw gali sa kahanginan. Nagatamwa gali ini sa tama kadalom nga pil-as. Kag kon mahulog sia, pat-od ang iya kamatayon. Binalik ni Cathy ang pwertahan kag bulyahon. Mabakod ang kandado. Indi gid mationg. Sa kaugot kag desperasyon, sinipa niya ini. Pero wala magtupa ang iya tiil sa pwertahan. Kadungan sang iya pagsipa ang pagbukas sang pwertahan. Diutayan na lang sia makahayang. Pero nakausdang gid sia. “I hope you enjoy the scenery.” Ang tingog nagpaabtik kay Cathy agod makatindog.

XLIX

“H

AYOP ka!” Daw spring ang naugsangan ni Cathy nga gilayon nagpatumbo sa dalaga agod makatindog sang mabatian ang tingog ni Dan Montero. Dinamhagan niya ang tigulang nga nagabarakang sa ganhaan agod makagwa. Apang umompok sia. Mabakod ang pagkauyat ni Dan Montero sa hamba sang pwertahan gani wala sia madala sang damhagan sia sang dalaga. Ang pag-umpok ni Cathy pinasundan na lang ni Dan Montero sing mahinay nga tulod. Kumayakaya ang dalaga. “Wala na sing makabulig sa imo diri.” “I-indi ka magpalapit!” Nagaigod paisol kag nagadingkalas nga makatindog si Cathy. Sang makatindog dumalagan palayo. Naghana magtaklas sa railings. “Kon gusto mo magkalagumok ang imo tul-an pagtupa mo sa idalom, sige!” ginduon ni Dan Montero ang pamahog. Pero wala sia magsuod sa dalaga sa kahangawa nga dayunon sini ang paglumpat. Wala man sing tuyo nga maglumpat si Cathy. Nakita na niya kaina kon daw ano ka mahawahawa ang kadalumon sang pil-as. Indi niya maantos pamatyagon ang kayami kon maglayanglayang sia paidalom. Mahal niya ang iya kabuhi. Kag kinahanglan mangita sia sing paagi nga indi mamusingan ang pagkababaye kag magpabilin nga buhi. “Pagabayaran mo sing mahal ang ginahimo mo nga ini sa akon!” Nagapagot si Cathy. Mainit ang pamatyagan niya sang iya mata apang wala na sing luha nga nagagwa. Kon may luha gid man ayhan nagahana pa lang magsanaw magamala na bangod sa sungaw sang kaalipungot sang dalaga.

126

“Kon mag-abot pa ina nga kahigayunan.” Tumikang palapit si Dan Montero. Nagtig-a ang iya nawong. “Wala sing kasaypanan nga indi pagbayaran, Dan Montero!” Umantad sa railings si Cathy. Pero palikaw sia sa nagasubol nga lalaki. “Kon makapanukot ka pa… kag kon may pasukton ka,” mayagutaon nga hambal ni Dan Montero. “Kon ginasaligan mo si Rex… indi na ato magbalik!” Daw karon lang nadumdoman ni Cathy si Rex. Nagsako ang kubakoba sang iya dughan. Nadumdoman ang armado nga tawo nga nagkuha kay Rex. “D-diin gindala sang imo tinawo si Rex?” Tinamdan ni Dan Montero ang iya relo. Kag nakayuhom sia sing malademonyo. “Any moment from now makitaay na sila ni San Pedro.” Wala ni Dan Montero ginabulag ang mata sa relo. Ginapatuwastowas pa niya ang isa ka tudlo nga daw nagaisip. Kag sa hinali nga tuwas sang iya tudlo, sinundan ini ni Dan Montero sing hinali nga pagkuom sang iya kamot. “Bong!” dugang pa ni Dan Montero. Apang halos lang nabatian ni Cathy ang singgit sang tigulang sanglit nangibabaw ang isa ka makatilingil nga sigabong nga halos nakapatay-og sang cottage. Nahibal-an sang dalaga nga malayo na ang ginhalinan sang sigabong bangod sa tunog sini pero napat-od niya ang halit nga mahimo natuga sadto sa mismo nalukpan. Gilayon sumohot sa iya pinsar si Rex. Kag nagpabangis ini sa iya. Nagatiyabaw nga sinaruso ni Cathy si Dan Montero. Nagakagkag ang iya mga tudlo. Apang nagangisi nga naglihay lang si Dan Montero kag paawason ang dalaga. Dinunganan ini sing sabnit sa bayu ni Cathy. Rumaginit. Nawawa ang likod sang bayu sang dalaga. SAMTANG nagapalayo na kaina ang kotse nga ang nagamaneho si Bodoy nakabatyag na sing piho nga katalagman si Rex. Labi na gid sang nagausoy na sila sang karsada nga madamo ang nagsulangay. Pinahapa sia sang isa sa sabak sang isa sa kilid niya agod indi sia madiparahan kon may maghimutad gid man gikan sa gwa. Ang ulo ni Rex ginatum-ok pa sang tawo nga ang sabak ginahap-an niya gani halos nagsalop ang iya ulo sa salog sang salakyan. Sang hinali may nabatian ang pamatan-on nga nagpakibang sa iya. Bisan mabudlay ang posisyon sang pamatan-on pero gintinguhaan gid ni Rex nga madala palapit sa iya dulonggan ang kamot niya nga may relo. Pinamatian niya ini. Pero indi sa iya relo nagahalin ang tiktak. Inanay niya nga liningi ang iya ulo. Nasiplatan niya ang kamot sang iya ginahap-an nga nagahamboy sa sandigan sang driver’s seat. Kag napiho ni Rex nga indi man ini ang nagahuni. Pinasalop pa gid ni Rex ang iya ulo. Nagbaskog ang huni sa iya pamati. Liningi niya ang idalom sang driver’s seat. Kag halos nakasugahaw sia sa nakita. May nagakabit nga daw kahon sa idalom sang pulongkoan. May nagaulbo pa nga duha ka electrical cord. Napat-od gilayon ni Rex nga time bomb ato. Indi sia mapatihan kon magsinggit man nga may bomba, naisip ni Rex. Masiling lang sanday Bodoy nga naga-bluff lang sia agod makahigayon sa pagpalagyo. Hinali ang pagtubod sang malapuyot nga balhas ni Rex. Sa iya pamatyag nag-untat ang andar sang aircon sang Honda Civic. Daw ginin-utan man ang tawo nga ginahap-an ni Rex sa sabak bangod nabatyagan sini ang pagpamalhas sang pamatan-on. “Kagin-ot!” tuaw sang lalaki nga naghirihi. Umisdog sia palapit sa iya upod dala tulod sang lawas ni Rex pakadto sa higad.

127

Inalsa man ni Rex ang iya lawas kag umisdog palapit sa pwertahan. Ang iya pagisdog pinasundan pa sing tulod sa iya sang lalaki nga ginahap-an niya. Bumoslog ang iya lawas sa pwertahan kag bumonggo ang iya ulo sa door latch. Swerte! Daw isinggit ini ni Rex. Lubos ang kaabtik nga linungi niya ang latch kag isikad ang tiil sa tawo nga ara sa pihak nga kilid. Bumoslog ang iya lawas sang mabuksan ang ganhaan sang kotse. Rumagosros sia sa karsada samtang nagaligid. Nagpinurotikol sanday Bodoy nga ang pagdumdom napalagyuhan lang sila. Maabtik nga tinum-ok ni Bodoy ang preno kag manduan ang duha ka kaupod agod lagson si Rex. Pero wala pa makapanaog ang duha sang sumigabong. Pamatyag ni Rex daw hinakwat sia kag ipusdak. Nakita pa niya ang pagtimbuok sang iya kotse kag ang pagwasaag sini sa ere tuga sang tuman kabaskog nga lupok. Ang impact nagpakusog sang lanog gani ang mga piraso sang nagwasaag nga salakyan nagkalahulog sa pil-as. Makadali lamang ang pagkahanguyos ni Rex. Sang masag-ulian dalidali nga nagdalagan pabalik sa cottage. MALAYO pa ang ginasakyan nanday Zeny kag Mrs. Jane Montero sa gintabuan sang sigabong pero pamatyag nila nagtumbo ang kotse. “Hinayhinay lang, Mon,” si Mrs. Montero. “Mahinay lang ang padalagan naton, Mam,” sabat ni Mon. “Indi man kita makapadasig kay basi maglapit gid kita sa kotse nanday Rod kag madiparahan niya kita. Siguro tuga lang sadtong sigabong ang pag-ese naton.” “D-daw ginabayo ang akon dughan. N-ngaa gulpe ako kinulbaan?” si Zeny. “R-relaks,” si Mrs. Montero. “Granada siguro atong naglupok. Kag indi man siguro pwede nga granada gid ang gamiton sadtong kidnaper kanday Cathy.” Pilit man ang paghinago ni Mrs. Montero sang iya kakulba. Pinadasigdasig diutay ni Mon ang pagpadalagan sang madamo na sila sing ginaagyan nga sharp curves agod indi madula sa iya panulok ang ginasundan nga kotse. Nagdasig man ang kotse nga ginasundan nanday Mon. Ayhan nabalaka ukon nahangawa man ang mga sakay sini sa nabatian nga sigabong. YARA na si Rex sa pader sang cottage. Nagapalipod sia sa madamol nga vine nga nagakabod sa kurtiyado nga mga tanom. Problema niya karon kon paano makasulod. Luas nga sirado ang gate, piho nga indi sia pagpasudlon sang gwardya. Nangalihid si Rex tubtob nakaabot sia sa kanto sang pader. Diri indi diretso ang pader paliko sa likod bangod tama kadalom sang pil-as. Mga tatlo lang ka dupa ang napaderan gikan sa atubang. Sa gindulogan sang pader halos putokputokan na sang daku nga kahoy ang makita bangod sa kadalumon sang pil-as. Liningling ni Rex ang kalayuon sang mga sanga sa pinakamalapit nga kahoy malapit sa dingding sang cottage. Medyo malayo kag maabot lamang kon matayog ka maglumpat. Nahunahona ni Rex nga mabudlayan sia magsulod sa cottage kon diri sia maagi. Maluya ang lawas ng tumikang sia pabalik. Apang nakadanlog ang iya tiil kag dumalos-los sia. Pawaras nga nangunyapot sa bisan ano nga mahawiran ang iya kamot. Nagkalahulog ang nagaulbo nga mga bato nga nasakam sang iya kamot. Nagtuga ini sing gahod. Kadali lang nga may nagginuwa nga mga gwardya. Nabatian ni Rex nga sa iya nahamtangan nagapadulong ang tikang sang mga gwardya. Nabatian man niya ang lagatik sang mga armas. Todas! Nakumod sang ulitawo. Piho nga wala sia salbasyon.

128

Sa ipit nga kahimtangan napamat-od ni Rex nga magpasimpalad. Piyong ang mga mata sumikad palumpat agod makauyat sa sanga sang daku nga kahoy. Hugot ang iya pangamuyo nga tani maabot niya ang sanga.

L

N

AKAAGUNTO si Rex sang makakapot ang duha ka kamot niya sa sanga sang kahoy. Daw mautod ang iya kaugatan sa sobra nga pamwersa agod madala ang iya lawas. Sa diutay nga sayop sa iya hulag pat-od nga masarurot sia sa idalom. Makadali nga nagparumatay si Rex samtang nagakabitkabit. Inanay nga nagginhawa agod maulian ang iya kusog. Kag sang makabatyag sing diutay nga kaumpawan nagumpisa sa paghabyog. Makapila sia naghabyog samtang ginakalkulo ang kalayuon sang isa pa ka sanga sang isa ka kahoy nga malapit sa terasa. Isa ka makusog nga paghabyog kag nanginbuhi si Rex. Handa ang duha ka kamot agod makasaylo sa isa ka sanga. SA isa ka likuon hinali nga nakapreno si Mon. Diutayan na lang makamumo ang mga nawong nanday Zeny kag Mrs. Montero sa salandigan sang front seat. “N-ngaa?” si Zeny ang una nakamuno. Nag-awhag sia god makita ang ila ginapadulongan. “Ssssh.” Tinudlo ni Mon sa unahan. Nakita nila ang nagadulog nga kotse nanday Rod nga ila ginasundan. Madugaydogay bumokas ang mga ganhaan sini. Una naggwa ang isa ka foreigner. Nakilala gilayon ini ni Zeny. “Si Maurois Stacke,” halos hutik nga tusngaw ni Zeny. “Ngaa ayhan?” Nasabat ang pamangkot ni Zeny sang makita nila nga gumwa si Rod. May ginpulot sa unahan sang kotse. Nakita nanday Mon ang wasak nga goma nga gin-itsa ni Rod sa higad sang dalan. Si Maurois may ginpulot man nga daw nagpuloyakot nga daw plastic. Puti ang kolor sini. “D-daw bumper ina,” hinali natuaw ni Mon. “B-basi…” “Basi amo ina ang nagsigabong kaina,” dahu ni Zeny. “Indi bala puti man ang kotse ni Rex?” wala sa buot nga napamangkot ni Mrs. Montero samtang wala nagahalin ang panulok sa ginpulot ni Maurois nga ginhaboy man sini sa higad. Daw may naghinurongkadol sa dughan ni Mon nga nagpapin-ot sang iya pagginhawa. “B-basi kotse ni Boss…” Sa ginmitlang ni Mon daw nagkunol ang pagginhawa sang duha ka babaye. Makadali nga nagtulokay ang tatlo. Sang ulihi nagapagot nga pinaburhot ni Mon ang kotse kag gulpe man nagpreno sang makatupad sa kotse nanday Rod. “Indi lang tani,” pangamuyo sang hunahona ni Mon. Nakanganga si Rod sa katingala sang makita ang sakay sang kotse nga gulpe lang nagdulog malapit sa ila. Tumikang sia palapit sa tatlo nga halos dulongan nanaog kag magpalapit man sa iya. “M-mam... Zeny… Mon?” Ang panulok ni Rod natuon kay Mrs. Montero. Wala tingog nga tinuhoy ni Mon ang ginhaboy ni Maurois nga daw plastic nga puti. Pinulot ini ni Mon.

129

“Bumper gid ini,” siling ni Mon nga gintinguhaan mahumlad ang nagpuloyakot nga bumper. Sang mabingat niya ang bumper may nakita sia nga plaka nga nagpiod. Pinilit niya ini nga mahumlad. Pero diutay pa lang ang nabingat niya sang makita ang numero sang plaka. Gulpe nga nangurog ang iya tuhod. “Indi!” Halos dulongan nga nagpalapit sa iya ang duha ka babaye kag sanday Rod. “Kotse ini ni Boss!” halos nasinggit ni Mon nga liwat pinanganga ang napilo nga plaka. “Ini ang plaka sang kotse ni Boss.” Nagtinulokay sila. Tanan sila daw pinangidlisan sa pagpanumdom kon ano ang dinangatan ni Rex sa pagwasaag sang kotse sini. NAKASAYLO na si Rex sa kahoy nga malapit sa terasa. Ang ginatungtongan niya nga sanga nagaantad sing ginabanta niya tatlo ka dupa dikan sa railing sang terasa. Pero ang punta sini nagatungtong na gid sa barandilya. Ang problema niya karon kon paano makakapyot sa barandilya. Indi niya malambot lumpaton gikan sa iya ginatungtongan. Indi man pwede nga maglatay sia pakadto sa punta kay nagaluyloy ini kon magpapunta sia. Kag labi lamang nga nagalayo ini sa barandilya kon magluyloy bangod sa iya bug-at. Makadali sia nga naminsar. Sang ulihi natanglaan niya ang isa ka halos tindugon nga sanga. Indi gid ini tama ka daku apang malaba. Matanos bangod wala sing magagmay nga sanga sa pinakalawas magluas na lang sa punta sini. Ginbulobanta ni Rex ang kalabaon sang sanga kag ang bug-at nga makapabuyok sini. Kag nakabatyag sing paglaom ang pamatan-on. Dalidali sia nga nagtakras sa sanga. Apang wala pa sia makatungatonga nagluyloy ang sanga. Dumapat ang punta sini sa barandilya. Daw tulay. Apang indi makatabok si Rex. Kon indi mabali ang sanga maluyloy ini kag mapalayo sa terasa. Inanay nga bumalik sa una nga sanga si Rex. Gin-isip ang maayo nga buhaton. Ginlikawan niya nga maghabyog ang sanga. Nakaabot sia sa tungatonga nga wala magbuyok ang sanga. Maindandamon pa gid sia nga nagtakras. Ginatinguhaan nga mabalanse sing husto ang bug-at agod indi magbuyok ang sanga. Hugot ang pagkupo niya sa sanga. Sa amat-amat naabot niya ang punta sang sanga. Makadali nga nagpahuwayhoway. Tinamdan ang terasa sa idalom. Kon swertihom makahawid sia sa barandilya. Kon dimalason naman, piho nga mahuganas sia paidalom sa batuhon nga pil-as. Bahala na, sulsol sang iya kasingkasing. Lumit-ad si Rex. Pahabyog sa direksyon sang terasa. Umipekto ang iya bug-at. Gulpe nga bumoyok ang sanga. Kag bag-o nakabalik ang lawas ni Rex sa pagkahabyog niya, tumopa ang iya mga tiil sa barandilya. Kag dungan sa pagbuhi niya sang ginauyatan nga sanga lumompat sia pasulod sa terasa. Lumagapok pagtupa niya sa salog. Sa salas nakapisik ang isa ka gwardya nga nagabasa sing magasin sang mabatian ang lagapok sa terasa. Maabtik sia nga tumindog samtang nagahimulo sang iya armas. Apang wala pa sia makatikang sang hinali umolhot ang duha ka kuring nga nagalagsanay. Nagapakabunggo ang babaye nga kuring sa sobra nga palagyo sa toro nga kuring. Nakalungo na lamang ang gwardya nga liwat pumongko kag balikon ang ginabasa. Nakaginhawa sing halog si Rex sang makita ang gwardya nga nagpalambid pa sang tiil nga nauntay kag natungtong pa sa lamesita. Kon nagpadayon ang gwardya sa pagpalapit sa pwertahan nakita kuntani si Rex nga naghapa na lang sa salog kag nagpalipod sa siya malapit sa pwertahan. Nakapasalamat si Rex sa duha ka kuring nga natabuan nakaabot sa terasa sa paglagsanay.

130

Inanay nga humolag si Rex. Padahog nga pumalapit sa ganhaan. Daw halos sia nagaginhawa agod malikawan ang gahod. Pero daw isinggit niya ang pangamuyo nga tani indi lang makabalikid ang gwardya nga karon nagayuhomyuhom gid. Siguro makahalam-ot ang ginabasa, kumod ni Rex nga nasal-ot niya sa tago nga pangamuyo. Matunog siguro ang tago nga pangamuyo ni Rex. Wala gid makabalikid ang gwardya tubtob nakaabot si Rex sa isa ka daku nga ganhaan sa likod nayon sang ginahamtangan sang gwardya. Sirado ang daku nga ganhaan. Magluas sa ganhaan nga gin-agyan niya gikan sa terasa, ang mayor na gid lang nga ganhaan gikan sa gwa sang cottage ang nakita ni Rex. Bukas ang mayor nga ganhaan kag malantaw pa niya ang guardhouse nga may duha ka gwardya nga nagasugilanon. Sa kilid ni Rex may nakita sia nga alley apang ginabanta niya nga indi didto nagkadto sanday Cathy sanglit sa porma sang pasilyo daw pakadto ini sa bathroom. Binalikid ni Rex ang gwardya. Kinab-ot ang door knob kag mahinay nga ginliso. Lumagtik. Nabuksan. Daw nagsako ang pagginhawa ni Rex samtang inanay nga ginaduso ang pwertahan. Maayo ang pagkahimo sang pwertahan. Wala gid sing bisan diutay nga igot. Gani naangkat ni Rex ang pwertahan nga pwede na sia makasulod nga wala gid mamutiki sang gwardya. Inanay nga sumolod si Rex. Tuman kahinay sang iya hulag. Pero hinali sia pumisik sang mabatian nga umobo ang gwardya. Maabtik nga nakasulod si Rex dungan ang pagtakop sang pwertahan. Halos kadungan man ang pagkahulog ni Rex sa buho. Kag ang iya nahulogan masangkad nga kwarto sa basement. Sa nahulogan makadali nga nanghulonghulong si Rex. Wala sia namag-o sa sahi sang kwarto nga iya nasudlan. Sa mga nabasa kag nakita sa sine, nahibal-an niya nga conventional nga conference room sang mga sindikato ang iya nahamtangan. Pinalagaw niya ang panulok sa pabilog nga dingding nga salaming. Wala sia sing nakita nga ganhaan. Kag sang magtangla sia sa ginhalinan nakibot sia sang makita nga indi na masnahon nga may alagyan. Nakalungo sia. Sa duha ka panulongan nakita ni Rex nga may nagakabit nga TV monitor. Sa idalom sang tagsa sini may namutikan sia nga mga control knobs. Pumalapit si Rex sa isa sa mga ini nga malapit sa iya. Pasapayan nga tinuslok ang isa ka knob. Kag nakibot sia sang gumuob sa speaker ang matunog nga kaladlawon. Si Dan Montero!

LI

A

NG matunog nga harakhak ni Dan Montero daw matalom nga yubit sa palamatinan ni Rex. Nanginit ang iya dulonggan kag sumambo ang iya dughan. Pamatyag sang pamatan-on daw pugaon niya si Dan Montero agod maggwa ang tanan nga duga sang kademonyuhan sa lawas sini. Apang tingog lang ni Dan Montero ang mabatian niya. Pumislit liwat sing control knob si Rex. Nahunahona nga nabatian niya ang tingog bangod sa napislit niya nga buton. Naisip nga basi malagpatan niya kag matuslokan man ang switch sang monitor kag makita niya ang nahamtangan ni Dan Montero.

131

Apang naurot na ni Rex sing tuslok ang tanan nga mga buton pero wala gid nagandar ang monitor sang TV. Nakalungo sia. Daw indi makapati. Kon may buton para sa audio, dapat may ara man para sa video, naisip niya. Luas na lamang kon nagsayop sia sa iya dahumdahom. Kag ina ang dapat niya pamatud-an. Liwat tinum-ok ni Rex ang knob nga una niya gintum-ok nga nabatian niya ang tingog ni Dan Montero. Pero ang ginasaligan sang pamatan-on nga mauntat ang tunog sang monitor wala matabo. Kon amo indi bangod sa pagtum-ok niya kaina kon ngaa nabatian niya ang harakhak ni Dan Montero? Daw linuyahan si Rex samtang nagbaskog ang kakulba sa iya dughan. Sang hinali tumohaw ang isa ka matunog nga siyagit. Si Cathy! Sinundan ini sing hurongkadol. Gilayon ang pagpanumbalik sang kusog ni Rex. Nadula ang kakulba kag bumalik ang lakas nga kaakig. “Cathyyy!” Tuman katagsing sang tingog ni Rex nga nabatian ni Cathy gikan sa conference room. Ang pagkabati niya sang tingog sang pamatan-on nagpaalinton sa iya nga buhi ini. Kag naghatag ini sa iya sing paglaom nga makaluwas. Bisan ginabatyag pa niya ang kasakit sang iya tiyan nga ginsumbag kaina ni Dan Montero nga amo ang nakapasiyagit sa iya. Kag nakapahugampal sa iya sa higad. Dalidali nga tumindog si Cathy. Kag nakita niya paagi sa one-way mirror si Rex sa conference room. “Rex!” ang panawag ni Cathy ginasamuan sang iya hilibion. “Cathy… diin ka?” labi nagtunog ang singgit sang ulitawo nga nabatian ni Cathy. “Ari ako!” Mabaskog nga ginpukpok ni Cathy ang salaming sang makita nga nagliso patalikod si Rex. “Ari ako sa pihak nga hulot!” Tinudohan na gid ni Cathy ang pagpukpok sa salaming. Inuyatan ni Dan Montero sa buhok si Cathy kag pabuklas nga pinalayo sa salaming. Apang wala niya pagbuy-i ang buhok sang dalaga. Liwat nakasiyagit sa kasakit si Cathy. “Cathy! Diin ka?” sa tingog ni Rex daw magurahab na sia. “Luyag mo sia makita?” nagadaguhob ang tingog ni Dan. “Hayop ka!” si Rex. Isa ka knob switch ang tinum-ok ni Dan Montero. “Sa TV monitor ka magtulok, animal!” “R-Rex…” “Cathy!” Daw hinakwat si Rex sang makita sa TV monitor ang kahimtangan sang dalaga. Nagawiit sa kasakit si Cathy bangod sa hugot nga pag-uyat ni Dan Montero sa buhok sini. Nakita man ni Rex nga gisi na ang atubang sang blouse ni Cathy. Kag may nagapula sa bibig sang dalaga. Dugo! Nag-alimbukal na gid ang kaakig ni Rex. Nanghulonghulong kon diin ang ganhaan pagwa kag pasulod sa iya nahamtangan. Apang daw wala sing tinabuan ang dingding nga salaming. Pumagot sia nga pumagot. Tubtob nagpula man ang iya mga bibig sa pagdugo sang nakagat niya nga dila. NANGLAPSI si Rod sang mahibal-an nga kotse ni Rex ang nasigabong nga ila nabatian samtang nagapadulong sila. Kag labi sia nanglapsi sang mahibal-an nga nakidnap ang ulitawo kaupod kay Cathy. Kag ang ginasuspetsahan amo ang iya amo. “Daw indi mapatihan.” “Pati kami daw indi man magpati, Rod. Kag luyag namon papatihon ang amon kaugalingon nga gin-imbitar lang sila diri. Pero how do you explain nga basta lang

132

bayaan ni Cathy ang amon condo nga wala gid magpanirado… kag ibilin pa ang iya bag? Kag ang pagpalupok sang kotse ni Rex?” si Zeny. “Ginhungod nila dulaon si Boss!” Nagapagot si Mon. “Mam?” Daw nabutang sa ital-ital si Rod. Nahibal-an niya nga daku nga sala ang kidnaping. Kag ang natabo kay Rex. Mabuhi pa ayhan ang ulitawo nga wasak gani ang kotse sini? Luyag niya magpabutyag sing pakitluoy sa asawa sang iya boss. “W-wala ako sing nahibal-an diri.” “I know, Rod,” matawhay ang panghambal ni Mrs. Montero matapos makaginhawa sing malawig. “Ang kinahanglan na lang naton himuon amo ang pag-upang sang mas malala pa nga matabo. There’s still Cathy to save. And we need your help.” Wala na namalibad si Rod. Tumango sia kag atubangon ang duha ka Belgian nga kaina pa nga mahipos lamang sa pagpamati sang ila hambalanay. Gintinguhaan nga mapaathag sa duha ang natabo. Kag ginpakilala si Mrs. Montero nga amo ang asawa sang ila partner, ni Dan Montero. “I’m sorry you could get into this mess if it’s true,” ang suspetsa nga mastermind sang kidnaping si Dan Montero ang ginatumod ni Rod. Ginpanugyan na lang niya sa duha ka Belgian nga magdayon na lang anay sa otel. Sugaton na lang niya kon areglado na kag wala na sing katalagman. Apang namatok ang duha ka Belgian. “If it’s true maybe we can help,” siling ni Maurois Stacke kag mangilay kay Bruno Dervesselt. “Maayo pa matuod,” dahu ni Mon. “Kon wala sila basi indi kita makasulod sa cottage ni Sir.” “Kabay nga wala maano si Cathy,” si Zeny. ISA ka siya ang nahakwat ni Rex nga tuyo ilampos sa TV monitor. Apang hinali nadula sa screen ang nagabarangisi nga Dan Montero. Nadula man pati si Cathy. Matunog na lamang nga harakhak ang iya nabatian. Pumalayo sa TV monitor si Rex. Gin-usisa ang mga tinabuan sang dingding nga salaming. Ginapaabot nga may mahikapan agod mag-angkat ang bisan diin nga bahin agod makagwa sia. Pero wala gid sia sing patimaan sang lulotsan ukon gulowaan. Nabalikdan niya ang isa ka daku nga wall carpet nga ara sa pihak nga panulongan. Tama ini ka daku nga ang kataason halos daw nagalab-ot sa kisame. Halos nagaduot man ini sa salog. Naisip ni Rex nga basi may alagyan nga ginalipdan sining carpet. Gani dalidali sia nga pumadolong sa pihak nga panulongan. Malapit na sa tungatonga sang conference room kag pila na lang ka tikang kag makaabot si Rex sa entablado sang hinali ini nga nangin fountain. Nakapisik si Rex agod indi maagsikan sang tubig. Dumolog si Rex kag himutaran ang hinangilid sang bilog nga entablado nga karon ginagwaan sing tubig. Maindandamon nga ginhurikap ini. Apang natingala sia sang ang tagsa ka bahin nga mahurikap niya nagauntat ang piswit sang tubig. Tubtob wala na sing nagpiswit bangod nasapol niya sing hurikap ang tanan nga kilid sang entablado. Kag liwat gumuob ang harakhak. Kag liwat pumakita ang dagway ni Dan Montero sa TV monitor. Panan-aw ni Rex may sungay na ang tigulang. Malademonyo na ang harakhak sini. “Gusto mo makita liwat si Cathy?” Wala pa makatingog si Rex naggwa na sa monitor si Cathy. Una ang mga tiil sang dalaga. Paibabaw ini sa batiis. Pasaka sa mga paa. Amat-amat nga nagapasaka. Nagapanty na lamang ang dalaga. Nakatalikod si Rex. Nakapagot si Rex sa nakita. Nagbagrot ang iya mga ngipon.

133

Sang liwat mag-atubang sa TV monitor si Rex nakita niya nga naka-close up ang dughan ni Cathy. Naka-bra pa ini pero wala sa husto nga lugar. Kag daw mahulog ang bra kon magsagi gios ang dalaga. Amat-amat pa gid nga pumaibabaw ang focus. Sa liog. Sa nawong sang dalaga nga daw ginasipit sang mga kamot. Kag nakasinggit si Rex. Nagapos ang mga kamot sang dalaga kag nahigot ini sa isa ka tubo sa ulohan sini. Wala makapangibabaw ang singgit ni Rex sa katunog sang harakhak ni Dan Montero nga karon nakarehistro naman sa TV monitor. Sa kaakig nakatungtong sa tunga sang entablado si Rex. Daw gusto habuyon sang nakuom nga mga kamot ang tigulang sa TV monitor. “Gusto mo makagwa?” tingog ni Dan Montero. “Pwes, ara ka sa husto nga lugar.” Amat-amat nagbag-o ang anggulo ni Dan Montero sa screen. Halin sa close up tubtob full shot. Makita na ni Rex ang kabug-osan sang tigulang. Kag nakita niya nga humolag ang kamot sini. May pinislit. “A-anay ka… Cathy, ngaa indi mo na lang pag-isugid ang matuod?” daw nagapakitluoy ang tingog ni Rex. “Sir, si Cathy an…” “Babay…” daw linabutaw ang tingog ni Dan Montero sa audio monitor. Halos kadungan sang ulihi nga tunog sang ginsambit ni Dan Montero, nabatyagan ni Rex nga daw binuslog sia. Pabalangbalang paidalom.

LII

“G

OD, Rex…!” makahalanguyos ang siyagit ni Cathy nga nagsimbog sa sugahaw ni Rex sang mahulog ang ulitawo sa buho matapos mapislit ni Dan Montero ang switch nga nagpabukas sang entablado nga kumbinasyon sang fountain kag takop sang buho. Hugot nga nakapiyong ang dalaga. Nagtalangison. Dumoko. “Gusto mo makita kon diin ang iya padulongan?” masingki nga pamangkot ni Dan Montero dungan uyat sang buhok ni Cathy agod mapatanga kag matampad ang panulok sini sa screen. Indi man gusto ni Cathy nga makita ang ano man nga makahalanuklog nga maabtan ni Rex napilitan sia magmuklat. Luyag niya makita nga makaluwas ang pamatan-on. Buligan niya ini paagi sa pangamuyo. May pinislit nga switch si Dan Montero. “Unahon naton ang iya padulongan.” Rumehistro sa screen ang batuhon nga idalom sang pil-as. Kon mahulog ka pat-od ang kamatayon sa kabatuhan sa idalom. Ina kon makalibre ka sa mga sanga sang kahoy nga masanggaban mo sa pagbuslog paidalom. Daw humilwa ang tiyan ni Cathy sa nakita nga kadalumon sang pil-as. “Sa idalom lang ina sang aton nahamtangan. Apang madugay pa kag makatupa sia didto. Gusto mo makita ang iya ginaagyan?” Nagangisi si Dan Montero. Liwat sia may pinislit. Naislan ang image sa screen. Bumolos diri ang plano sang tunnel nga spiral ang korte. Kon pila ka libot ini bag-o maabot ang pinakapunta sang tunnel nga nagatamwa sa pil-as.

134

Sa ginatamdan ni Cathy halos napat-od niya nga ang madasig nga sanag nga nagasunod sa pabilog nga tunnel amo si Rex. Tama kadasig sang butyog sang sanag apang bangod sa madamo nga liko sang tunnel halos ara pa lang ini sa katung-anan sang puno kag punta. Daw masuka si Cathy. Naglingin ang iya ulo. Daw nabatyagan man niya ang pagbuyongbuyong sang ulitawo. Kag daw nadula ang iya pangalibutan. Pwerte ang pangamaskamas ni Rex agod makahawid sa bisan ano nga makapugong sang iya madasig nga pagbuslog paidalom. Apang tama kadulom kag kadanlog sang ginabuslogan niya. Nabanta niya sa tunog sang tunnel nga human ini sa salsalon. Kag kon pwersahon niya ang pagtum-ok sang iya mga tudlo mabatyagan niya ang tuman nga kainit bangod sa madasig nga pagsag-od. Todas na, nakumod sang ulitawo. Pila ka tion kumonol ang pagbutyog niya paidalom. May nasanggaban ang buol sang iya sapatos. Daw nabuhian sing paglaom si Rex. May kahigayunan nga mapunggan ang iya pagbuslog. Lubos kaabtik nga pinakulo ni Rex ang iya lawas dungan sikad sing makusog sang iya tiil sa tunnel. Bumonggo ang iya likod. Labi pa gid nga kinusgan ni Rex ang pagsikad sang mabatyagan ang kainit sang pagsag-od sang iya likod sa tubo nga salsalon. Bag-o natais ang likod sang bayu kag siko ni Rex naghinay ang iya pagbuslog. Tubtob nahimo niya nga mapunggan ang pag-us-os. Kag makadali sia nga nagpahunayhonay samtang ginapaandar ang utok kon ano ang masunod nga buhaton. Sang makapasag-uli tinilawan ni Rex nga magsikad paibabaw. Sang maalsa ang lawas gilayon niya gintukod ang mga siko agod mapunggan ang pagbalik sang lawas. Pagkatapos amat-amat ginpasaka ang duha ka tiil kag liwat naman isikad patulod. Apang kon pila ka pulgada ang gin-alsa sang iya lawas doble ang gin-usos niya bangod sa iya bug-at kag sa danlog sang tunnel. Inanay sia nga dumoko agod makita ang iya ginabuslogan. Apang tama kadulom. Naman-ol ang iya liog gani ginhulagholag ini. Sang may madiparahan sa iya kiliran nga isa ka diutay nga sanag. Hinimutaran niya ini. Kag nakita niya nga ang kasanag nagalusot sa diutay nga buho. Hinikap niya ang buho. Nadiskubre niya nga kat-al ini sa tinabuan sang salsalon, wala masalama sing welding. Hiniram niya ang tinabuan. Indi crosswise ang pagtabo. Kon amo indi sugponsugpon ang tunnel. Amo ini ang pagbilog pinaagi sa steel plates. Spiral nga pagbilog. Kag ang tinabuan asta sa punta sang tunnel. Kag hinali nga daw nagpagsik ang lawas ni Rex. Daw may kon ano nga nagpasanag sang iya isip. Imbes magpaibabaw, amat-amat si Rex nga nag-us-os. Mahinalungon ang iya paghulag agod indi gulpe magbuslog paidalom. Pila pa ka mahinalungon nga gios kag nabatyagan ni Rex ang mayami nga dapya sang hangin sa iya tiil. Pagkatapos nabatyagan niya ang pagsakit sang iya mata. Nasilawan. May sanag na nga nagalusot gikan sa idalom. Kon amo malapit na sia sa punta sang tunnel! Sang magsanag na gid sa sulod sang tunnel amat-amat nga ginpamatyagan ni Rex sang tiil niya ang iya ginaus-osan. Kag halos mauyhaw sia sang matukiban nga ara na sia sa punta sang tunnel. Wala na sing mabunggoan ang iya tiil kon itunton niya. Pero napamatyagan sang ulitawo ang katalagman. Indi sia mahimo maglumpat. Basi madalom pa ang iya tup-an. Agod mapat-od, amat-amat sia nga nagduko agod makita ang idalom sang tunnel. Kag daw nangyami ang iya tiyan sang makita sa idalom ang punta sang dalagko nga mga kahoy sa idalom. Kag ang dalagko nga mga bato nga nagahulat sa iya. Tinudohan niya

135

ang pagsikad. Indi mahimo nga magpaburarog na lang sia paidalom nga indi magpinsar sing paagi agod makalibre. Amat-amat pinaubos ni Rex ang iya kamot sa bibig sang tunel. Hinikap ang tinabuan. Kag may natandog sia nga nakapasingkal sang iya balatyagon agod madugangan ang paglaom. May daku nga angkat sa tinabuan sang tunnel. Masuok niya ang iya duha ka tudlo. Ini ang ginpamatyag kag ginpaabot niya kaina. Dalidali nga ginhukas ni Rex ang iya paha samtang mabaskog ang sikad sa tunnel agod indi magburarog. Sang mahukas ang paha amat-amat ini gindala sa iya tiilan. Ginsuok ang punta sang paha sa buho sa tinabuan. Umigo! Gilayon niya ini pinasulod tubtob nakalab-ot sa hebilya. Sinuok ang kaw-it. Kag nagpahuwayhoway pinaagi sa paghaklo sing hangin. Hugot nga sinambod ni Rex ang punta sang paha sa isa ka kamot. Amat-amat nga inus-os ang lawas tubtob makagwa sa tunnel. Nagakabitkabit na sia karon sa paha kag nagahabyughabyog. Maathag na niya nga makita ang kabug-osan sa idalom sang tunnel. Makita man niya ang kilid sang pil-as nga nagaantad sing halos duha ka dupa gikan sa iya ginakabitan. Kag sa kilid sang pil-as nagatulobo ang mga balagon nga nagakinabod sa pila ka kahoy. Kag nadumdoman niya ang ginhimo niya sa pagsaka sa terasa. Sa bulig sang pangamuyo kag determinasyon, napat-od niya nga magakitaay pa sila ni Dan Montero! GILAYON ginbuksan sang gwardya ang gate sang makita ang duha ka Belgian nga nagtamwa sa kotse nga ginamaneho ni Rod. Nagsaludo pa ang gwardya samtang ginapasulod ni Rod ang kotse. Sumonod man si Mon. Apang bumalabag sa atubang sang kotse ang gwardya. Indi sila pagpasudlon. Gilayon nga ginbuksan ni Mon ang bintana kag maglaaw. “Boss, kaupod nila kami,” hambal ni Mon nga gintudlo pa ang kotse ni Rod sa iya unahan. Apang wala maghalin sa pagbarakang ang gwardya. Ginkaakig ini ni Mrs. Montero. Dalidali sia nga nanaog kag palapitan ang gwardya. Tinurasok. “You fool! Kilalaha ang ginadilian mo nga magsulod. Get out of my way!” Apang wala gid malingkang ang gwardya bisan ginasuladot pa ni Mrs. Montero ang iya ilong. Nakita ni Rod sa side mirror ang nagakatabo sa iya likuran. Gani dalidali nga ginpadulog ang iya kotse kag manaog. Pinalapitan ang gwardya kag agbayan. “Pare, si Mam Montero ina,” halos hutik ni Rod. Ginpulopikpik pa niya ang abaga sang gwardya. Apang wala sia pagsapaka sini. Nakita ni Rod nga sumenyas ini sa kaupod nga gwardya nga ara sa sulod sang guardhouse. “B-boss…” tingog sang gwardya sa speaker nga nakapakibot kay Dan Montero. Nauntat ang paghapulas sang tigulang sa lawas sang wala sing pangalibutan nga Cathy. Pinalapitan ang control board kag i-on ang TV monitor. Nakita niya sa screen ang daw indi mapahamtang nga gwardya. Kumonot ang agtang ni Dan Montero. “Ano ina?” Nakita ni Dan Montero nga nagbalikid anay sa gwa sang guardhouse ang gwardya. “S-si Mrs. Montero kuno!” Nakuom sing hugot ni Dan Montero ang iya kamot.

136

LIII

“P

UNYETA!” pamuyayaw ni Dan Montero nga maathag nabatian nanday Mrs. Montero kag sang kaupdanan sa audio monitor sa guardhouse. Nakapagot si Jane Montero. Nagtinulok sa iya ang mga kaupdanan. Daw nanglapsi ang gwardya nga ara sa sulod sang guardhouse. Bumalikid sia kanday Mrs. Montero. Pinakido ang mga abaga. Buot silingon indi nila mapasulod ang grupo ni Mrs. Montero magluas kanday Rod. “Let me talk to Mister Montero,” nahambal ni Bruno Dervesselt kag maghana palapit sa guard house. Apang binalabagan sia sang gwardya nga nagbalabag man kay Mrs. Montero. Nagsenyas ang gwardya sa kaupod nga ara sa guardhouse. “B-boss…” patuhoy sang gwardya kay Dan Montero sa TV monitor. Sinulit pa gid ini sang gwardya pero wala magtingog ang iya boss. Gani bumalikid sia sa kaupod kag liwat magpakido sang iya abaga. Nagsimpon ang kaakig kag kahuya ni Jane Montero. Winakli ang nagabalabag nga gwardya kag tuhoyon ang guardhouse. Wala na sia mapunggi bisan sang gwardya sa guardhouse. Mahapos ini natiklod sang akig nga babaye. “Rodante!” nagadaguhob ang tingog ni Mrs. Montero sa audio monitor sa sulod sang control room. Ang kabaskog sang tingog ni Mrs. Montero nakapabalik sang pangalibutan ni Cathy. Napilitan magmuklat ang dalaga bisan malingin ang iya ulo kag nagapalanakit ang iya lawas. Namurotan niya si Dan Montero nga nagkuom sang mga kamot kag indi mahinago nga akig sa ginatulok sini sa TV monitor. Halos nagapalanglisik naman ang mga mata ni Mrs. Montero nga kitaon sa monitor. “Diin ka?” nagadaguhob gihapon ang tingog ni Mrs. Montero. “Magpakita ka sa akon, hayop ka!” Harakhak lamang ang sabat ni Dan Montero. Gindunganan pa ini sing padiwal nga daw bata. Nahangpan ni Cathy kon ngaa amo ato ang ginhimo ni Mr. Montero. Napat-od niya nga wala gin-on ni Mr. Montero ang switch agod makita ang iya hitsura sa monitor sang guardhouse. Pinilit ni Cathy nga mahukas ang gapos sa iya kamot. Apang tama kahugot. Nakaugayong na lamang sia. “Demonyo ka, Rodante!” dumagohob liwat ang tingog ni Mrs. Montero. “Buy-i si Cathy!” Nagadaguhob man ang liwat nga harakhak ni Dan Montero nga sinabat sa singgitan ni Jane Montero. Kon kaina nagpadiwal ang tigulang karon nagsautsaot pa sia. Daw tinutdan sa kaakig kag kaugot ang alipudwan ni Cathy sa nakita nga hulag ni Dan Montero. Kag bangod indi man niya mahukas ang gapos sa iya mga kamot sinikad niya sing todo ang iya mga tiil. Tubtob nagluyat ang lubid. Sikad pa gid sia nga sikad. Lumaboy na gid ang higot. Apang indi pa mahukas ang higot sa iya tiil. Sa kaakig nasipa ni Cathy ang iya tiil. Tumabog ang iya sapatos. Ang gahod nga tuga sang mga sikad ni Cathy nakapabalikid kay Dan Montero. Nagsalampok ang iya mga kilay sa daku nga kaakig. Apang nakapalain ang pagsalampok sang iya mga kilay. Wala niya madiparahi ang nagabutyog nga sapatos. Kag nabatyagan

137

na lamang niya ang paglagpok sini sa iya dungandongan. Natagpunan sang tigulang ang iya ulo. Pero nakaisol sia. Kag dungan sa pagpanukod ang pagbunggo sang iya likod sa control board. Natup-an man sang iya mga kamot ang pila ka switches. Halos kasunod sadto ang paglagtik sa ulohan ni Cathy. Nahuslo ang ginaangtan sang higot sa iya kamot. Bumoka ang hook gani nakuha ang pagkasab-it sang higot. Nahuslo man ang ginaangtan sang higot sa tiil ni Cathy. Naisip dayon sang dalaga nga konektado sa control board ang ginhigtan sa iya. Maabtik sia nga nanghulonghulong sang kon ano nga mahimo magamit nga armas. Nagaugayong sa kasakit si Dan Montero. Maathag ini nga nabatian ni Cathy. Maathag man nga nabatian niya ang tingog gikan sa monitor. Naisip nga natum-ok sang tigulang ang switch nga nagpa-activate sang audio monitor sa guardhouse. “B-boss…?” Nabatian sang gwardya sa guardhouse ang ugayong ni Dan Montero. “May natabo bala dira?” Daw nanumbalik ang kusog ni Cathy bangod nakapalos sia sa pagkahigot sa dingding kag sa pagkahibalo nga mabatian na didto sa gwa ang iya tingog. Kag bangod nagatabid pa ang lubid sa iya kamot, padalasa nga hinanot si Dan Montero. “Hayop ka!” “Cathy!” tingog ni Zeny nga tumohaw sa audio monitor gikan sa gwa. Maathag ang pagkakibang kag kahangawa sa tingog sang dalaga. Wala makalikaw si Dan Montero sa makusog nga hanot sa iya ni Cathy. Nahapit sang lubid ang iya dulonggan kag daw latigo ini nga bumiti. Nakatiyabaw si Dan Montero. Ang tiyabaw ni Dan Montero nakig-indis sa hangos kag wawaw sang dalaga. Sa monitor mabatian ang nanarisari nga gahod gikan sa guardhouse. Daw nagakinagamo man sa pamati ni Cathy. May nagalinagumba. Sa ginahamtangan nanday Cathy matunog man ang linagumba. Nagakatumba ang kasangkapan nga masalakay ni Dan Montero samtang ginatinguhaan nga madakpan si Cathy. Maabtik man nga nagalikaw si Cathy samtang ginatyempuhan nga makahanot sang lubid. Ang tigulang ang indi makapanagang bangod indi pa gid sini mamuklat sing maayo ang mga mata bangod sa pagkaigo sang sapatos sa dungandongan. Dugangan pa sang biti sang lubid sa agtang sini kon mawaslikan sang dalaga. Ang kinagamo sa gwa wala malipod sa igdulongog ni Dan Montero. Kag naisip nga mahimo maabtan sia kon padugayon pa niya ang handom sa dalaga. Kag sa kahimtangan karon nga makapulopalagyo ini, kinahanglan matulod niya ini sa isa pa ka sekreto sang iya cottage. Sa sekreto nga ini ginalita ni Dan Montero si Cathy agod pasudlon. Kag malapit na mapasulod sa sekreto nga ini ang dalaga. MADASIG apang mainandamon nga nagapangalihid sa pil-as si Rex matapos makahabyog gikan sa baba sang tunnel. Hustohan gid lang ang habyog niya kag nakahawid sia sa nagaulbo nga gamot gani wala sia mahulog sa kabatuhan sa idalom. Wala sia mag-usik sing tinion kag gintuyo makasaka sa ibabaw sang cottage. Apang wala si Rex magdayon nga magkamang paibabaw agod makaabot sa atubang nga bahin sang cottage sang mabatian niya ang ginamo sa ibabaw. Labi na gid sang may mabatian sia nga lupok. Naisip nga labi sia mabudlayan sa pagluwas sa dalaga kon subong nga ginagamit na sang mga gwardya ang mga armas. Indi hungod nga nakakamang si Rex sa isa ka matapan nga bahin sang pil-as. Makadali sia nga nagpabilin diri samtang ginaisip kon diin maagi nga makasaka sa ibabaw nga indi madiparahan sang mga gwardya. Sang ulihi tumindog sia kag maglaaw sa pihak nga pader sa diin didto sia naglumpat kaina sa pagkapyot sa sanga sang kahoy.

138

Nahunahona nga basi makaagi sia liwat didto. Apang hinali sia nakahapa sang tumagring ang bala sa iya ulohan. May nakasiplat nga gwardya kay Rex. Kag samtang nagasalop sa puongpuong ang pamatan-on nabalikdan niya ang madasig nga pagdalus-os sang gwardya pakadto sa iya ginahamtangan. Madasig ang pagdalus-os sang gwardya. Kag nahangpan ini ni Rex. Kabisado sang gwardya ang kabug-osan sang cottage. Nahibal-an ni Rex nga maabtan gid sia sang gwardya. Wala na sia sing mahimo kundi magbato. Apang kinahanglan mangin mainandamon gid sia. Hulaton niya nga ara sia sa bentaha bag-o maghulag. Nagdasok pa gid sia sa puongpuong. Apang diutayan na lang sia makasugahaw sang lumosot sia sa puongpuong. Ara naman gali sia sa baba sang isa ka tunnel. Kag sa sulod sang tunnel, nga indi mahibal-an ni Rex kon daw ano kalayo, may nabanaagan sia nga sanag. Daw nangin sugbasogba ang kahalimbawa ni Rex. Kag katulad sang sugbasogba daw namagneto sia sang sanag. Halos nagapakasandad sia sa pagdalidali nga makaabot sa sulod sang tunnel diin nagahalin ang sanag. SA sulod sang conference room tinum-ok ni Dan Montero ang isa ka switch. Amatamat nga nag-alsa ang isa ka bahin sang salog nga nagsalop kaina kag amo ang ginhulogan ni Cathy. Pila ka tion indi na mahibal-an nga may likom nga alagyan paidalom ang salog. Amo kag makaginhawa sing matalunsay si Dan Montero. “Dira ka lang anay sa idalom. Aregluhon ko lang anay ining mga bag-ong sampot,” nakumod ni Dan Montero samtang ginahikap ang dungandongan nga naigo kaina sang sapatos. Ginhipid niya ang suot. Gin-areglo ang nagkalatumba nga kagamitan kag ginfocus ang TV monitor sa gwa. Maathag nga makita sa monitor sanday Jane Montero nga nagapasulod na sa salas sang cottage. Nagapanguna sanday Bruno Dervesselt kag Maurois Stacke. Kalmado ang duha ka Belgian. Masami nga nagatulokay ang duha kag magyuhomay. Panalagsa nga nagabalikid kay Mrs. Montero. Sang ara na sila tanan sa salas naghambal si Maurois Stacke nga magpabilin sanday Mrs. Montero. Sila na lamang kuno nanday Rod kag Bruno ang makigkita kay Dan. Samtang nagahambal si Maurois kanday Mrs. Montero may ginahambal man si Bruno sa iya cellular phone. “Zeny, kon partner ni Sir mo ining mga foreigner pat-od nga pareho ang ila ugali,” namuno ni Mrs. Montero sang wala na ang tatlo. “Diskumpyado ako sa ila, Zeny.” Daw nanig-a ang kaundan ni Zeny. Nakanganga si Mon.

LIV

“D

-DAW kabuot man sa ila,” natuaw ni Zeny bilang reaksyon sa ginpabutyag nga kawalay salig ni Mrs. Montero sa duha ka Belgian. Nadumdoman ni Zeny ang tunga sa milyon nga ginbarato sa iya sang duha ka Belgian gani nakapabutyag gilayon sia sing depensa sa duha. “Kon indi mo kilala si Sir mo kag tulokon mo lang… ano ang masiling mo?” Kon sa bagay, daw isabat ni Zeny. Pero wala na sia magtingog. Nagtangutango na lang sia sing mahinay.

139

“May dapat kita luwason. Kag kinahanglan maghulag na kita, indi ang magpalibog kon mapiyaran ukon indi ang duha nga ato.” “S-sundan naton sila,” si Mon. “Maayo ‘na nga makasiguro kita.” Nag-una na si Mon. Patiid sia nga nagsubay sa gin-agyan nanday Rod kag duha ka Belgian. Patiid man nga nagsunod si Zeny. Nagasunod sa iya si Mrs. Jane Montero. Nakapalamalintak and duha ka Belgian sang hinali nabuksan ang isa ka ganhaan pagtupad pa lang nila diri. Si Rod halos magkadungan ang pagmudlat sang mga mata kag pagbuka sang mga bibig. Pero wala sing tunog nga nagkawas. “Welcome!” nagalanog ang pangagda ni Dan Montero sa isa ka speaker. Panihol na ang natusngaw sang duha ka Belgian sang magtampad sa ila ang mahalwag nga conference room. Bisan matuod anad sila sa dalagko nga mga building nga may moderno nga mga kagamitan pero nakadayaw gihapon sila sa pagkahuman sang pabilog nga conference room. Indi magpaulihi sa kamoderno kon ikumparar sa nasudlan nila sa Europe. “Wow!” wala mapunggi ni Rod ang pagdayaw. “Daw kwarto sang ultra-modern detective agency sa pelikula.” “Kinahanglan naton ang isa ka ultra-modern nga conference room and facility para sa isa ka soon-to-be a multi-billion peso business empire,” gikan gihapon sa speaker ang tingog ni Dan Montero. Dumayon sa sulod ang tatlo. Kag samtang nagatikang patunga ang tatlo nagadungan man ang pagsiga sang mga suga nga natuon sa ila nahamtangan. Ini magluas nga masanag na ang kabug-osan sang conference room. Nangin makagalanyat tan-awon ang fountain sa tunga sang conference room. Tinuhoy ini sang tatlo. Nagsiliga man ang nanuhaytohay sing duag nga mga suga malapit sa ibabaw sang fountain. Daw nagasaot ang piswit sang tubig bangod sa epekto sang colored lights. Lunsay nakanganga ang tatlo sa pagdayaw. Sa sulod sang control room nakangisi si Dan Montero. May pagpabugal. Isa ka switch ang gintum-ok ni Dan Montero. Kag iban pa. Nakapisik si Rod sang hinali nag-ulontat ang piswit sang tubig sa fountain. Nabilin ang daw entablado. Gikan diri may tumohaw nga malulot nga musika nga nagalusot sa magagmay nga speakers palibot sa kilid sang entablado. Sinundan ini sang katulad nga musika sa halos kabug-osan sang conference room. Ang musika malulot sa dulonggan nga bisan diin ka nga bahin sang conference room amo gihapon ang modulation nga imo mabatian. “Wow!” si Rod. Nangilay naman si Bruno Dervesselt kay Maurois Stacke samtang nagakurinot ang agtang. Binaslan ini ni Maurois apang nagayuhom. Daw nagasiling, ako ang bahala. “How do you like our place?” si Dan Montero. Indi na sa speaker mabatian ang iya tingog. Hinali nakabalikid ang tatlo sa ginhalinan sang tingog ni Dan Montero. Nakita nila ini nga nagatindog sa isa ka bahin sang kwarto, sa panulong, diin may nagakabit nga wall carpet sa dingding sini. Wala sila sing nakita nga pwertahan nga gingwaan ni Dan Montero. Nagtulokay ang duha ka Belgian kag magyuhomay. Naghangpanay ang ila mga panulok. Tumikang sila palapit sa tag-iya sang cottage. Wala naman makahulag si Rod nga napansal ang panulok sa wall carpet sa likuran ni Dan Montero. Nagaandar ang utok ni Rod. Naisip nga may likom nga pwertahan sa likod sang carpet bangod wala man sila

140

sing nakita nga pwertahan sa kristal nga dingding. Para sa iya ang wall carpet ang logical nga concealment sang kwarto. Pinaypay ni Dan Montero si Rod. Dalidali man sia nga nagpalapit sa nagayuhom nga tigulang. “Nakita ko ang pagtulok mo diri,” sa wall carpet ang ginatumod ni Dan Montero. “Diri gid man ang gin-agyan ko. Kag masulod kita didto. Tuman kadako ining conference room para sa aton.” May pinislit nga switch si Dan Montero sa kilid sang wall carpet. Gilayon nabuksan ang isa ka bahin sang dingding. Indi sa ginalipdan sang wall carpet kundi sa left side sini. Kon tan-awon daw hinali lang nagkwadro ang pwertahan sa dingding nga kristal. Pero indi ini ang ginhalinan kaina ni Dan Montero. Halos kadungan sang pagbukas sang pwertahan ang pagtuhaw man sang musika. Sa sini nga tion kag sa liwan nga speaker, nabatian ang classical nga musika. Nakita nila ang nagkalainlain sing duag nga mga suga sa manubo nga wattage. Gani kabugnaw tulokon kag batyagon sa sulod sang kwarto. “Come in,” pangagda ni Dan Montero nga nagpauna na sa sulod. “Maayo gid man nga nagainum-inom kita samtang nagasugilanon. Ang bar nga ini gin-pattern sa private bar sang isa ko ka abyan sa Canada.” Wala magtingog si Rod. Amo man ang duha ka Belgian nga nagpulopanihol lang bangod wala sila makahangop sang ginhambal ni Dan Montero. Ang tigulang man ang nakadipara sa ginhambal niya nga wala mahangpi sang iya dumoloaw. “I-I’m sorry.” Nagkadlaw si Dan Montero. “I hope you’ll like one of the amenities of our headquarters.” Tinuhoy ni Dan Montero ang isa ka bahin sang bar. Kumoha sing rhum sa linya sang mga ilimnon nga himo diri sa pungsod. Madamo ang klase sang ilimnon nga lokal. Ginatimbangan ini sang mga rack sang ilimnon gikan sa luwas. Añejo ang kinuha ni Dan. “Isa ini sa mga produkto nga ginaeksport kag mapabugal gid.” Maabtik ang pagdaho sang duha ka Belgian sang tagsa nila ka kopa sang rhum nga gintunghol ni Dan Montero. Sa giho sang duha ka Belgian may namutikan si Rod. Kag nagpayami ini sa iya pamatyag nga wala na maghulat sing agda ni Dan Montero. Kumoha sia sing kopa kag magtigis. Isa ka shot. Kag straight ini nga ginlag-ok ni Rod. “Just a while ago I thought of further insuring our connection. This insurance, I believe will help us reach our goals soonest. Meantime, let’s toast!” si Dan Montero. Wala makita ni Rod ang sinseridad sang ginhambal ni Dan Montero sa inggat sang mga mata sini. INDI gid man madalom ang nahulogan ni Cathy. Bale isa ka panalgan lamang. Isa ka diutay nga kwartokwarto nga daw bilangguan base sa nakita sang dalaga bag-o nagdulom sang takpan ni Dan Montero ang salog nga amo ang trap door. Bisan indi gid man madalom pero nagsakit ang mga batiis sang dalaga tuga sang iya pagkahulog. Gani makadali sia nga nagpahuway sa dulom. Nakabulig ang pasandig sa dingding nga pagpungko ni Cathy sa salog samtang nagaalsa ang duha ka tuhod. Ginatungtong niya diri ang duha ka siko. Makadali nga nakuha ang palanakit sang iya batiis. Apang makadali man nga nanukot ang kakapoy. Napisukan sia. Kag daw nagdalamguhanon. Napanan-awan kuno niya ang daku nga singsing. Wala sa buot nga nahikap niya ang iya bulsa. Apang wala sia sing nahikapan. Nadula ang napanan-awan niya. Nabuslan ini sing mahinay nga pisngo. Tubtob nangin tangis. Kag ang tangis nga ini daw paliwatliwat nga tuslok sa iya tagipusuon agod batyagon liwat ang kapagsik.

141

Tininguhaan ni Cathy nga muklaton ang mga mata. MAHINAY na ang pagtikang ni Rex. Wala na ang sanag nga nakita niya kaina sa sulod sang tunnel nga iya ginasundan. Apang wala sia magbalik. Nahangawa sia nga basi ginabantayan sia sang nagalagas nga gwardya. Makita pa niya ang panalagsa nga igpat sang flashlight sa baba sang tunnel. Kon ano ang malab-utan niya, bahala na. Ginapangamuyo na lang niya nga makita si Cathy. Kag maluwas. Umandar ang iya imahinasyon. Kon maluwas niya ang dalaga, indi na sia magpasugot nga maghilayuay pa sila. Pasugtan niya si Cathy kon diin sila mapuyo basta magkaupod lamang sila. Kon diri sa Manila mahimo sila makasugod sing isa ka negosyo. Kon probinsya naman labing maayo. Malayo pa sila sa kagamo sang syudad. Sa amo sini nga dulomdumon nagdasig ang pagtikang sang pamatan-on.

LV

N

ANAG-ULI ang kapagsik ni Rex sang mabatyagan nga nagaamat ligwa ang iya ginaagyan. Halos indi na niya mahikapan ang kilid sang tunnel. Kag may nabatyagan pa gid sia. Nagaamat baylo ang temperatura. Indi man mapat-od ni Rex apang nahibal-an niya nga may tuhay ini nga kahulogan. Kag napangamuyo niya nga tani ara na sia sa punta sang tunnel. Kon ano man ang sa punta sini, bahala na. Basta matapos lang ang pangapkap niya sa dulom. Talagsa na lang ang pangapkap ni Rex. Apang nagsako sing diutay ang iya tikang. Wala na sia mahadlok nga makasandad. Apang hinali sia nakadulog. Lumagtok ang iya dungandongan. May nabunggoan sia. Katapusan sang tunnel! Sa pamatyag ni Rex nagapangapakapa sia sa paghurikap kon ano nga klase sang pwertahan ang iya nabunggoan. Pwertahan ang nagsulod sa iya isip bangod ini lang ang pinakalohikal nga kasugpon sang isa ka alagyan. Mapaang ang pamatyag ni Rex pero medyo malamig ang iya nahurikapan. Salsalon nga pwertahan ang iya nahurikap. Kag nabanta niya nga may kapin sa dos pies ang kasangkad sini bangod mahalog ang iya lawas kon bukas ini. Mabanta man niya nga indi sia magsud-o sa kataason sang pwertahan. Kon may pwertahan, bisan sirado mahimo mabuksan. Apang wala sing nahikapan nga door knob si Rex. Naglibog ang iya ulo. Paano niya mabuksan ang pwertahan? Tinilawan niya ini nga itulod. Apang wala gid mationg bisan diutay. Kinusgan niya apang wala gid bisan mag-igot. Matunog lang nga bun-a niya ang iya nabatian. Hinapo si Rex. Pahugsoy nga pumongko agod magpahuway. Sang may mapungkoan sia nga nakapapisik sa iya. May bato nga nausdangan sang iya buli. Daw inumol ini kadako. Maabtik nga pinulot ini sang pamatan-on. Tumindog kag mahinay nga ginpulopulpog sa kilid sang pwertahan. Palibot. Daw ginapaabot nga may maigo nga makapabukas sini. Pero wala gid. Sa kaugot makusog nga pinulpog ang bato sa pwertahan. Gulpe nga nakatindog si Cathy sang may lumagapok. Tuman katunog. Sirado ang iya nahamtangan gani daw nagpalamungol sia. Natakpan niya ang iya dulonggan. Wala na ang lagpok pero daw nagapalamungol gihapon sia. Sa sini nga tion ang kubakoba sang iya dughan bangod sa kakulba amo ang matunog nga mabatian niya. Nadugangan ang iya kulba. Tubtob nga daw makusog sia.

142

Tumikang sia palayo sa iya ginhamtangan. Tubtob bumonggo sia sa isa ka bahin nga sa iya pamatyag salsalon. Daw pwertahan nga salsalon bangod nahikapan niya ang magtimbang nga higad sini. Diri sia inanay nga pumongko. Amat-amat nga ginpanagaynay ang pagginhawa agod magtalunsay ang iya pamatyag. Liwat may nabatian sia nga lagpok. Apang mahinay na ini. Kag makatlo ka sunodsunod nga lagpok. Kag bangod indi matunog wala sia pagkulbai. Sa baylo nakabuyok pa ini sang iya interes. Pinalapit niya ang dulonggan sa pwertahan agod masiguro kon ang nabatian panuktok katulad sang iya haumhaom. Apang wala na sing nagsunod. Naghulatholat si Cathy. Ginsandig na ang iya ulo sa pwertahan. Pila ka tion ang iya paghulat pero wala na ang tunog. Sa kaugot siniko niya ang pwertahan. “Mga hayop!” singgitan pa ni Cathy. Nakaignot si Rex sang mabatian nga daw may naglagtok sa pwertahan. Kasunod sadto may nabatian sia nga singgit nga daw kilala gid niya ang taghimo. “C-Cathy?” matunog nga namitlang ni Rex samtang ginaduot ang baba sa pwertahan. Makusog nga nanuktok. “R-rex?” tingog nga nabatian ni Rex gikan sa pihak sang pwertahan. Sinundan ini sing hilibion. “God, buhi ka!” Indi masaysay ang kalipay nga nabatyagan sang pamatan-on sang mapat-od nga si Cathy ang ara sa pihak. “Listen, Cathy,” tininguhaan ni Rex nga mag-athag ang iya paghambal. “Madulom diri sa akon nahamtangan kag indi ko mahibal-an kon paano buksan ang pwerta. Basi mabuksan mo dira.” “Madulom man diri. Indi ko makita ang kabug-osan sini,” balos sang dalaga. “Basi may switch dira sang suga. Kaina sang didto ako sa punta sang tunnel may nalantawan ako diri nga sanag. Pero nadula sang ulihi. Gin-off mo ukon may nag-off sang suga?” Makadali nga nagtinong si Cathy. Matiuntion naghambal. “Basi sang pagkahulog ko kaina diri sang buksan sang hayop nga Dan Montero ang salog. Basi suga sa ibabaw nga naglusot sa giha ang imo nakita.” Nakatangutango si Rex. Sang ulihi nag-ulong-ulong kag magpagot. “Biktima ka man gali sang trap door.” “A-ano ang buhaton naton?” daw hutik na lang ang tingog ni Cathy nga nabatian ni Rex. Makadali nga nanumdom ang pamatan-on. Gintun-an ang ila nahamtangan. Kon ngaa may nasudlan sia nga tunnel nga ang lapos amo ang nahamtangan karon ni Cathy. Kon ngaa bangod sa trap door ara na karon sa pihak lang sang pwertahan si Cathy. Kon amo may buot silingon ang kahimtangan. May tuyo kon ngaa amo sini ang desinyo. Hinali nagsanag ang utok ni Rex. “Cathy!” tama ka excited si Rex. “Hurikapa ang palibot sang pwertahan labi na gid sa naibabaw nga bahin. Itum-ok kon may masalapay ka nga bisan gamay lang nga ulbo. Posible switch ina… kon indi sa suga, sa pwertahan.” Pila ka gutlo nga naglinong. Nagahawathawat ang pagginhawa sang pamatan-on. Ginduon niya ang dulonggan sa pwertahan. Daw ginapamatian kon ano ang ginahimo ni Cathy sa pihak. Apang wala sia sing nadunggan gikan sa pihak. Ang kabaskog lang sang iya hurangos ang matunog. Pinunggan niya ang pagginhawa. “God, buligi si Cathy,” tuaw sang iya hunahona. Madugaydogay may kasanag nga naglusot sa salog. Daw kurit ini sa gin-utlan sang salog kag pwertahan.

143

“Rex!” si Cathy. “Nalagpatan ko ang suga. Anay ka. Madamo ang mga switch diri… kag coded.” Kinulbaan si Rex. “Wait! Basi may matum-okan ka nga delikado.” Nadumdoman sang pamatan-on ang natan-aw niya sa mga pelikula nga ang mga esena madamo sing tiglapak. “Himutari ang mga switch kon may ara nga ang marka bilog nga may raya sa palibot… ukon simbolo nga malapit sa suga.” Naglinong liwat sa nahamtangan sang dalaga. “May ari,” tingog ni Cathy matiuntion. “Kag sa tupad sini may marka nga daw pispis nga nagalupad.” Makadali nga nanumdom si Rex. Sang ulihi nakasinggit. “Tama! Ina na ang switch agod mabuksan ang pwertahan. Ang pispis nga nagalupad nagapatimaan sang kahilwayan!” SA bar nakapila na ka shot sang rhum si Rod kag nadula na ang ginbatyag niya kaina nga kayami. Wala na sia nagakatahap magtugda sa sugilanon sang iya amo kag sang duha nila ka dumoloaw. Bisan pa nga masami niya makita ang daw indi kinaandan nga hulag sang duha ka Belgian. Ang hulag sang duha ka Belgian namutikan man sang ulihi ni Dan Montero. Kag nadumdoman niya ang pangako sa mga ini. Gani nagakadlaw nga tinum-ok ang isa ka switch sa kilid sang iya ginapungkoan. Nauntat ang musika. Nadula ang nagaigpat-igpat nga colored lights. Bumolos ang normal nga kasanag. Isa pa ka switch ang tinum-ok ni Dan Montero. Nag-dim ang suga. Tumohaw sa TV monitor ang isa ka diutay nga kwarto. Ang kwarto nga nahulogan ni Cathy. Pero wala sing tawo. “Damn!” nagadaguhob ang tingog ni Dan Montero nga nakapakibot sa tatlo. Nakatulokay sila nga natingala. Si Rod nagbalik ang palangyami. “What’s wrong?” nahambal sang ulihi ni Maurois nga likom nagkuhit sang kilid ni Bruno. “She’s gone!” Akig katama si Dan Montero. “That Cathy…” Naka-close up na ang kwarto. Sa tatlo ka paningdingan nabilin nga bukas ang mga kabinet. Apang sirado ang ganhaan nga salsalon. “Indi ko man lang sia madalidali nga maangkon, maayo pa nga paupasan ko sia sa inyo!” Nagapagot si Dan Montero. Pinangidlisan si Rod sa iya nabatian. Apang wala sing reaksyon gikan sa duha ka Belgian nga wala makahangop sa ginhambal ni Dan Montero. Tinum-ok ni Dan Montero ang tracker. Tumohaw sa screen ang tunnel. Madulom sa tunnel apang may garhom sila nga nakita. My tinum-ok si Dan Montero. Gulpe nga nagsanag sa sulod sang tunnel. Daw nakibon nga mga ilaga ang kahalimbawa nanday Rex kag Cathy samtang nafocus sa ila ang camera. Nalarawan sa ila mga nawong ang tuman nga kakibot sa pagsiga sang suga sa tunnel kag ang kakulba sa reyalisasyon nga nadiskubre ang ila nahamtangan. Jacket lang ni Rex ang nagatabon sa lawas ni Cathy. “If we can’t have her we might as well enjoy their game.” Nakapiyong si Rod. Ginapangamuyo nga tani wala sing matabo sa duha. Sa sulod sang tunnel hugot nga nahakos ni Rex si Cathy. May hinutik. “I love you very much, Cathy.” Nguyngoy ang sinabat sang dalaga.

144

LVI

N

AGPUG-OK ang dughan ni Rex. Daw indi na sia makahambal bangod sa sobra nga kaluoy sa naganguyngoy nga dalaga. Apang ginpilit gid niya nga mapabutyag ang unod sang iya balatyagon. Kon katapusan na gid man nila, at least gusto niya nga mapun-an sing paghigugma ang ulihi nga tion sang ila kabuhi. “I-I want you to know… since the day I told you I love you… I never stopped loving you.” Umantad si Cathy kag tulokon sa mga mata ang ulitawo. Pinilit dulaon ang ginabatyag nga katalagman kag batyagon ang maduagon nga nagliligad. Agod magtuhaw ang makabalani nga yuhom nga sadto ginhandom ni Rex. “Wala ko man sadto ginbaton gilayon ang imo paghigugma… deep in my heart ginhigugma ko na ikaw. Lamang…” Hinali nagsubo ang nawong sang dalaga. “Madamo sing mga bagay nga dapat atubangon. Kon wala lang ang malain nga mga handumanan… Kon wala lang sing nagbakho. Kon wala lang ang kaakig… kag dumot nga nagluntad. Kon wala lang sing mga tap-ing sa kasingkasing…” pisngo ang nangin kasugpon sini. “Mangin malipayon pa kita, Cathy. Kon indi gid man kita makaluwas… sa langit may lugar gid kita.” Nagkadlaw si Cathy. Hilaw. “Nagadiliryo ka na.” “Indi. Luyag ko lang magamit ang nahibal-an ko sadto bisan diutay lang. Luyag ko karon mangin mamalaybay.” “Bisan corny pero gusto ko pamatian.” Sinandig ni Cathy ang ulo sa dughan sang ulitawo. “Whisper your words of love to me.” Sa ila pamatyag sila na gid lang ang nabilin nga tinuga sa kalibutan. “Bravo! Bravo!” Namalakpak pa si Dan Montero. Nagakadlaw sia pero nagabagrot ang ngipon. Indi matago ang tuman nga kaalipungot. Hipos lamang nga nagatan-aw sa TV monitor ang duha ka Belgian. Wala sing mamutikan nga reaksyon sa ila nawong. Si Rod ang wala makahimugong. Nagtalikod sa monitor samtang nagapusnga. “And now the finale…” Makadali nga nadula sa screen sanday Cathy kag Rex sang may ginpislit si Dan Montero sa iya pulongkoan. Kag dungan sa makahalanguyos nga ngurob nakit-an ang tatlo ka mabangis nga Doberman nga halos dulongan nga nagtilindog ang mga dulonggan sang may naglagtik. Naka-focus ang mga panulok sa pwertahan sang steel cage. Labi nagbangis ang ngurob sang tatlo sang amat-amat nagbukas ang pwertahan sang ila kulongan. Halos dulongan nga umarangka agod makagwa. Wala gihapon sing tingog ang duha ka Belgian samtang ginatan-aw ang tatlo ka idu nga ara na sa gwa sang kulongan kag nagasingo sa salog. Si Rod daw nagangurob na kag daw ipaniklod ang mga katupad agod maghulag na. Nakahulag gid man si Bruno sang makita nga bumotyog ang isa ka idu padulong sa isahanon nga ganhaan nga ang kasugpon amo ang isa ka tunnel. Naghinagunos man sa pagsunod ang duha ka idu. Diri kag may bagay nga gintumod si Bruno sa screen. Ginasundan ang nagahuganas nga mga idu.

145

Madugaydogay nagkambyo ang anggulo sa screen. Ginapakita ang padulongan sang tatlo ka idu. Palikuliko ini. Kag ang katapusan nga liko amo ang nahamtangan karon nanday Cathy kag Rex. Mamutikan nga sa tagsa ka likuon sang tunnel may makit-an nga steel frames. Diri nalansang ang panulok sang duha ka Belgian. Natun-an na nila ang hulag sang kamot ni Dan Montero kag ang pagkambyo sang hulag sa screen. Ara sa kamot ni Dan Montero ang kontrol. Tumohaw ang makalilisang nga siyagit ni Cathy. Sa screen nagalalaway ang mga idu. Nadula sa screen. Bumolos ang hitsura sang ginakugmat nga dalaga. Nangin full shot. Kitaon na sila nga duha ni Rex kag ang nagapadulong nga tatlo ka idu. Ang antad mga lima na lamang ka dupa. Tuman katunog sang harakhak ni Dan Montero. Sumimpon diri ang sugahaw ni Rod. Apang mas matunog ang tiyabaw ni Cathy nga hugot na lamang nga naghakos kay Rex. Maabtik nga naghulag si Maurois. Nakig-una ang mga tudlo sa ginatum-ok ni Dan Montero. “What the hell...” tiyabaw ni Dan Montero sang maipit ang iya tudlo. Pinilit niya nga punggan ang tudlo ni Maurois. Apang ulihi na. Isa ka matunog nga lagting ang nabatian. Sinundan ini sang hugampal. Narehistro sa TV monitor ang pagtakop sang steel door sang tunnel. Kag ang paghugampal sang tatlo ka idu nga nakabunggo sa nagtakop nga ganhaan. “Wala sing maghulag!” NAKADULOG sa pagtiid sa ganhaan sanday Mon, Zeny kag Mrs. Montero. Halos dulongan sila nakabalikid. Apang sinugata sila sang kanyon sang mga armas. Mga polis. “S-sir…” si Mon. “I-indi kami. Upod namon ang ginkidnap.” Wala namati ang isa ka polis. Tinulod niya paatubang sa dingding si Mon samtang ginalubag sa likod sang ulitawo ang kamot sini. “S-si Misis Montero ako,” natusngaw gid man sang babaye. Nangisog sia sang makita nga nagakuloriit si Mon. “Matuod ang iya ginsiling.” Ayhan kilala sang polis ang apelyido ni Mrs. Montero kon ngaa ginhalugan niya ang paglubag sang kamot ni Mon. Apang wala niya pagbuy-i ang pamatan-on. Wala man sia maghambal. Isa ka polis ang nagsenyas paagi sa iya armas. Ginapatipon ang tatlo. Wala sing mahimo ang tatlo kundi magtuman. Hipos na lamang sila nga naghulat kon ano ang himuon sang mga polis. Tinilawan sang isa nga lubagon ang knob sang pwertahan. Apang naka-lock ini sa sulod. Tinilawan nga bulyahon. Apang wala gid mationg. Nagbulig man ang isa. Duha na sila nagbulya. Apang mabakod ang pwertahan. Gani sumenyas ang isa nga nagabantay sa tatlo, ginapahalin ang mga kaupod. Sumigabong ang armas sang isa ka polis. Nawasak ang doorknob. Nadula ang yuhom sa mga bibig ni Dan Montero sang mapat-od nga indi pagbuy-an ni Maurois Stacke ang switch nga nagakontrol sa ganhaan sang tunnel. Hugot ang pagbalabag sang Belgian sa switch agod indi matum-ok sang tigulang. Mabakod man ang pagtulod ni Dan Montero sang kamot ni Maurois agod mabuksan ang salsalon nga ganhaan. Luyag gid niya madayon ang paglapalapa sang tatlo ka idu kanday Cathy kag Rex. Kon indi man bangod sa kapintas, naisip man ni Dan Montero nga nakasugbo na gid man sia sa isa ka daku nga kasaypanan. Kag kinahanglan tindugan na lang niya. “I thought you are with me! I thought you like this kind of show!” Tumalikod si Dan Montero. Nagapusnga. “You spoiled everything. Including my trust!” “Yeah…” gikan kay Maurois. Mahinay sia nga tumindog. Sinulod sa bulsa ang ginauyatan kaina nga gintumod sa screen. “We are sorry to say that YOU spoiled everything… including your life.”

146

“And YOUR show must end,” pagkahambal may ginkuot si Bruno sa iya bulsa. Isa ka diutay nga cellphone. Amo ini ang gingamit niya kaina sa pagtawag sang polis. May pinislit. Umigpat ang cellphone. Nagtangutango ang Belgian. Sang ulihi… “Okay.” Namisok sia kay Maurois. “Mister Montero,” si Maurois. Gintan-ay niya ang tuo nga kamot sang mag-atubang sa iya si Dan Montero. “We wish to thank you for your cooperation. And we hope you’ll have a great day in court.” “What!” Sinaruso ni Dan Montero si Maurois. Liniab ini. Nagpabaya lamang ang Belgian nga nagayuhomyuhom. Nagatulok lang ang kaupod niya nga nagayuhom man. Si Rod naumpawan na sa nabatyagan kaina pero naganganga nga wala makahangop sa nagakatabo. “Don’t tell me you’re…” wala matapos ang inughambal ni Dan Montero sang hinali rumagaak ang pwertahan. “Wala sing may maghulag!” Mga polis sang Tagaytay ang nagsulod. Kasunod sandy Mon, Zeny kag Mrs. Montero. Gilayon pumalapit ang team leader sang mga polis sa duha ka Belgian. Tinanay ang kamot kay Bruno Dervesselt. Naghilitad ang mga mata ni Dan Montero. “Thank you, Sir,” tumod sang polis kay Bruno Dervesselt.

LVII

D

AKU ang katingala nanday Zeny nga kilala sang mga polis and duha ka Belgian. Kag labi nila ginkatingala kon ngaa nakapasalamat sa duha ang mga polis. Apang kaalipungot naman ang ginbatyag ni Dan Montero. Maabtik nga nabutong niya si Maurois kag ubos kusog nga tiniklod sa nahinalian nga mga polis. “Mga traidor!” Bag-o nakahulag ang mga polis kag duha ka Belgian nakasalida na si Dan Montero samtang sige ang panawag sa iya mga gwardya. Nakasulod gid lang si Dan Montero sa control room sang makasinggit ang mga polis nga magdulog sia. Nabatian sang tigulang ang tinagasak sang mga tiil sang nagalagas sa iya. Apang pat-od ang iya hulag. Tinumok ang isa ka switch nga amo ang gintum-ok niya kaina nga nakahulog kay Cathy. Pagkabukas sang trap door dayon niya lukso. Pagtupa sa salog ang mga switch dayon sa dingding ang hinurikap. Isa ang tinum-ok. Nagtuhaw ang linagatik. Tunog sang mga pwertahan nga nabuksan. Sa control room nagpabilin ang nagalalagas kay Dan Montero. Inatubang sang duha ka Belgian ang control panel. Natuon ang ila mga panulok sa TV monitor. NAKADULOG sa pagdalagan sanday Cathy kag Rex sang mabatian ang dinaguhob sang nagapadulong nga tatlo ka idu. “Nakalusot sila sa salsalon nga pwertahan!” Kinibang si Cathy. Kumopo sia sa pamatan-on. Daw halos sia mapakungkong agod makalibre sa kagat maabtan man sila sang mga idu. Sa banta ni Rex mga kinse metros ang antad nila sa mga idu. Paspasan man nila ang pagdalagan pat-od nga maabtan sila gihapon. Ang luktayaw sang mga idu daw tagtatlo ka metros. Sa amo nga dasig lima lang ka luktayaw kag malapalapa na sila sang mga idu.

147

Mga dose metros ang nabilin. Apat ka luktayaw na lang kag ara na ang mga idu. Mabatian na gani nanday Rex ang hangos sang mga ini. Kag sa paghana nanday Rex nga mamisok ara na sa ere ang tatlo ka idu. Tatlo kag tunga ka luktayaw na lang. Lumoktayaw man sanday Rex. Apang bangod nagakupo sa iya si Cathy naghinay ang ila hulag. Kag pinakalawig na gid sa banta sang pamatan-on ang tatlo ka segundo kag… Pwerte ang kangilo sang pamatyag ni Rex. Duha ka luktayaw na lang ang nabilin. Sa indi hungod nakalingi ang pamatan-on. Nasiplatan ang isa ka bukas nga pwertahan sa likuon. God, diutay pa nga kusog, uyhaw sang iya dughan. Ara sa ere ang tatlo ka idu sang ubos kusog nga kinup-an ni Rex si Cathy dungan pangintumba kag lumigid. Lumapaw ang nakabuylo nga mga idu. Nagrinagusros ang mga ini sang pilit magdulog. Pero nakabangon na sanday Rex kag Cathy nga sumolod pa gid sa isa ka bukas nga pwertahan. Kag may sinudlan pa gid sila. Kag isa pa gid. Amo kag madiparahan nila nga madamo gali ang mga alagyan sa sulod. Kag madamo ang bukas nga mga pwertahan. Nagalinapuslapos. Makadali nga nagdulog ang duha. Ginalagas ang pagginhawa sa sobra nga kahapo. Sumandig sila sa hamba, paatubangay. Namatyag. Mahinay ang taghol nga ila nabatian. Buot silingon malayo ang mga idu. Mahimo nga nagtalang ang mga ini. Apang hinali sila nakakinhol sang may madunggan sila nga nagadalagan. Pero indi tunog sang mga tiil sang idu. Maabtik sila nga nagpalipod kag manilag. Kag halos manghamag si Cathy sang makilala nila ang nagapadulong nga si Dan Montero. Wala sila makita sang tigulang. Nasamay sa nawong sang tigulang ang kahadlok. Bumokal ang dugo ni Cathy. Gusto sarusohon si Dan Montero. Apang napunggan sia ni Rex. Ara na ang tatlo ka idu. Nagaamat tunog ang taghol. Sinenyasan na lang ni Rex si Cathy nga magpalipod samtang nanilag sia kon diin padulong si Dan Montero kag kon diin gikan ang mga idu. Nakita sang ulitawo nga masulang sang tigulang ang tatlo ka idu nga nagdasig ang pagdalagan sang makita ini. Kag may namutikan si Rex. Nahadlok si Dan Montero sa kaugalingon nga mga idu. Kag ining mga idu wala man nagakilala sa agalon! Sa ginapadulongan kuntani sang tigulang nalantawan ni Rex nga may kahoy sa gwa sang pwertahan. Nagapasayod nga ara na ang gwa sang tunnel. Apang mga baynte metros pa ang kalayuon ni Dan Montero sa pwertahan. Maabutan sia sang mga idu. Gani gulpe sia nagsulod sa isa ka diutay nga pwertahan nga malapit lamang sa iya. Kag katulad sa natabo kanday Rex naglapaw man ang mga idu. Nalinglingan ni Rex nga wala na sing malapusan sa kwarto nga ginsudlan ni Dan Montero. Diutay man ang kwarto kag nagasikungkong didto ang tigulang. Nagahulat nga makahalin ang mga idu. Apang wala gid magpalayo ang mga idu nga padayon ang panimhutsimhot. Kag ini ang ginakahangaw-an ni Rex. Basi mapanimahuan sila kag sila pa ang una nga makita sang mga idu. Delikado sia… kag si Cathy. Maabtik nga ginhutikan ni Rex si Cathy kon ano ang dapat himuon. Sang primero nagalungo ang dalaga apang sang mabatyagan nila nga nagasinalasala na ang mga idu napilitan sia maghangdo. Bag-o nila tinuman ang plano, hinalukan anay ni Rex si Cathy. Kag liwat hinutik ang walay kamatayon nga paghigugma. “You and me.” Wala na magpisngo si Cathy. “Rex…” SA control room nakasugahaw si Zeny sang makita sa monitor nga amat-amat naggwa si Rex sa ginapalipdan. Ginatuyo gid sang ulitawo nga makita sia sang mga idu bangod nahihol pa sia. Inatubang naman sia sang tatlo ka idu.

148

Apang wala anay magsaruso ang mga sapat. Nagtilindog ang ila mga dulonggan. Wala nagahalin ang mga panulok sa lalaki nga amat-amat nagapalayo sa ginapalipdan ni Cathy pero nagapalapit naman sa ginsudlan ni Dan. Daw nabasahan ni Bruno Dervesselt ang ginabuko ni Rex. Kag nahangawa sia sa mangin resulta sini. Gani ginsako ang pagpanum-oktum-ok sang mga switch agod maupang ang indi dapat matabo. Apang volume control lamang sang audio gikan sa tunnel ang na-activate. Bation na kaayo ang hangos kag ngurob sang mga idu. Bation man ang pugong nga pagginhawa ni Rex… pati ang kay Dan Montero. Nakalungo si Bruno. Daw ulihi na. Gani hinutikan si Maurois nga gilayon man nagtuman. Hinambalan sini ang duha ka babaye pati sanday Rod kag Mon nga maggwa kag mahulat na lang sa guardhouse. Namatok kuntani ang duha ka babaye pero ginuyod na sila ni Maurois. Sumonod man si Rod. “I’ll stay,” si Mon. Indi gusto nga indi makita kon ano ang matabo sa iya boss. Daw ginapaminsar nga makabulig ang iya pagtulok. Binalikid ni Bruno ang mga polis. Ginhambalan ang mga ini nga sudlon ang tunnel paagi sa gwa nga pwertahan agod mahingagaw ang tatlo ka idu. Maabtik man nga naggwa ang mga polis. “Press the guards,” palagas ni Bruno. “They should know where the entrance is.” Nagtunog ang ngurob nga mabatian sa monitor. Labi nagbangis. Daw wala na nagaginhawa sanday Rex kag Dan Montero. Amo man si Mon kag Bruno. Grabe ang tensyon. Sa tunnel kumolo ang pangulihi nga mga tiil sang mga idu. Sumonod ang panguna nila nga mga tiil. Nagbarangisi. Amat-amat man nga ginpakulo ni Rex ang iya mga tudlo sa direksyon sang pwertahan. Senyas ato kay Cathy agod magsalida pagwa. Amo ato ang ginahulat ni Cathy. Ubos kusog nga sumikad kag sumalida. Sa kilid sang iya mga mata nakita niya nga sumalida man si Rex padulong sa diutay nga pwertahan nga ginsudlan ni Dan Montero. Halos kadungan sang ila hulag ang pagluktayaw sang tatlo ka idu. Wala magpalso ang kalkulasyon ni Rex. Sang ara na sa ere ang mga idu gilayon sia nagliko pasunod kay Cathy. Pila gid lang ka pulgada ang antad sang ulo sang isa ka idu sa iya ulo. Nabatyagan pa gani niya ang laway sang sapat nga nag-asik sa iya liog. Sinundan ato sang matunog nga lagabong kag urangol sang nakabunggo nga idu. Halos kadungan man ang ragusros sang mga tiil nga nakasulod sa diutay nga pwertahan. Tumohaw ang makahalanuklog nga ngurob kag binghal. May pumalak. Sumonod ang makalilisang nga tiyabaw ni Dan nga gilayon man nalunod sa hagrak sang idu.

LVIII

W

ALA man nakita ni Cathy kon ano ang natabo sa nagtiyabaw nga tigulang apang pinangidlisan sia sing husto. Nakabatyag sia sing kayami sa iya liog kag batiis. Sa iya pamatyag nasaklam man ini sang ngipon sang Doberman. Kag bangod sa nabatyagan nakatipalo ang tiil sang dalaga. Nahawiran man sia ni Rex nga nakaabot sa iya pero nadala man niya sa pagkatumba.

149

Isa ka idu ang wala nakasulod sa diutay nga kwarto bangod nakabunggo ini sa pwertahan. Sang makabangon wala na magsulod sa diutay nga kwarto kundi sinundan sanday Rex. Kag karon madasig nga nagalagas ini. Maathag ini nga nakita nanday Bruno kag Mon sa monitor sa control room. “Boss… bangon! Ara na!” Wala mapunggi ni Mon ang balatyagon. Kon mahimo pa lang dalaganon niya kag guyoron palayo sanday Rex kag Cathy. Pero imposible. Masaku man sa pagpanum-oktum-ok sang switch si Bruno. Ginatinguhaan nga may matum-ok nga makaupang sa idu. Nagatalagnak na ang balhas sang Belgian bisan malamig ang buga sang aircon. Pakamang na lamang ang ginahimo nanday Cathy kag Rex agod indi maabtan sang idu. Malapit na sila sa kahilwayan. Ara na sila sa pwertahan. Pero ara naman ang idu. Daku ang nganga sang baba. Nadulaan sing pangalibutan si Cathy. Gilayon man sia kinungkong sang ulitawo. “God… No!” Pumiyong na lamang si Mon. Hinali tumohaw ang matunog nga lagapok sang salsalon. Nakauyhaw si Bruno. Natum-okan niya ang switch nga nagatakop sang steel door. Halos gid lang nakagwa sanday Rex kag Cathy sang magtakop ang ganhaan. Kag naabutan pa sang pagtakop sang ganhaan ang hingudhingod sang idu. Nagaurangol ini nga nag-isol. Gani nakulong ini sa sulod sang tunnel. SA ospital na nasag-ulian sing pangalibutan si Cathy. Si Rex ang una niya nakita sang iya pagmuklat. Madamo sing bagras ang guya sang ulitawo pero nabulong na. Nagayuhom ini sa iya. Yumohom man si Cathy. Pero nabatyagan niya ang palanghapdi sang iya mga pilas kag bakiras. Hinikap niya ang mga ini. Nabulong naman. “Thank you…” daw hutik nga natuaw ni Cathy samtang mahinay nga pinisil ang kamot sang ulitawo. “C-Cathy,” si Zeny. Pumongko sia sa bibi sang kama ni Cathy. “Salamat kay nakaluwas ka. Ang dumdom gani namon pati si Rex nadisgrasya.” “P-patay na sia…” si Mrs. Montero. Si Mr. Montero ang ginatumod niya. Nanghugot ang guya ni Cathy sa nabatian. “Maayo lang gani kay nasugiran kami ni Rod nga makadto sila sang mga Belgian diri. Kag natultolan namon kon diin ka gindala,” si Mon. Wala madula ang palanghugot sang guya ni Cathy. “Tani pati sila nadisgrasya. Partner namon sila sa negosyo nga wala ako sing labot sa likom nila nga buko. Sila lang nanday Rodante Montero!” Nagtinulokay sanday Mon, Zeny kag Mrs. Jane Montero. “Sila ang European connection sang Pilipinas sa flesh trade!” Nagapagot si Cathy. “A-amo man ina ang dumdom ko sang primero,” si Rex. “Pero indi gali.” Natingala nga nakatulok si Cathy kay Rex. “Mga katapo gali sang Interpol atong duha, Cathy,” si Zeny ang nagsugpon. “Sila ang ginpadala diri agod ma-trace ang labi nagasagsag nga flesh trade sa Europe kag diri sa Asia ang ginahalinan sang supply.” Amat-amat naghalog ang palanghugot sang guya ni Cathy. Nakabatyag kahuya. “May nakuha na sila nga mga ebidensya,” si Mon. “Pati ang natabo sa inyo sa tunnel nakuhaan nila sing video bilang ebidensya. Ang bahin sa natabo sa imo nahatag na nila sa polis.” Nakagat ni Cathy sing mahinay ang iya mga bibig. “Ang malahalon nga tapos na ang tanan, Cathy. Ang panumdomon mo na lang amo ang aton palaabuton.” Nakaginhawa sing malawig si Cathy. Naglungolungo.

150

“O, o… Indi pag-isiling nga maisol ka sa sumpaay naton nga duha.” Nagakadlaw si Rex. “Indi pag-isiling nga nalipatan mo na ang drama naton sa tunnel.” “Saksi ako sadto. Nakita namon sa monitor,” si Mon. Nagkadlaw man sia. Pero wala man lang bisan magyuhom si Cathy. “Nahuya ako sa kaugalingon. Karon ko lang na-realize… Husto ang akon iloy. Indi gali maayo ang magtimalos.” Ini ang ginahulat ni Mrs. Montero. Pumongko sia sa bibi sang katre. Inuyatan ang kamot ni Cathy. “Cathy… Anak…” basag ang tingog ni Mrs. Montero. Pinagwa sa bag ang daku nga singsing. Nakamurahag si Cathy sang makita ang iya singsing. “Akon ang singsing nga ini. Ginhatag ko ini sadto kay Cecil bilang pasalamat sa pag-atipan niya sang ginbilin ko sa iya nga anak. Ikaw ang anak ko nga ato, Cathy. Ako ang iloy mo.” Namilog ang mga mata ni Cathy. Indi makapati. “Patawaron mo ako kon nahimo ko ato.” Wala na mapunggi ni Mrs. Montero ang pagsagahay sang iya luha. “Gintalikdan ako sang imo amay…” “I-indi ko amay si Rodante Montero?” “Kahagugma sia ni Cecil. Pero naghangpanay ang amon mga balatyagon. Kag naglakat kami nga wala ko masugid sa iya ang natungod sa akon pagkatawo… kag natungod sa imo.” Wala sing may nakatingog sa nagapalamati. “Kag ina ang daku ko nga kasaypanan. Dugang sa sayop ko nga nahimo kay Cecil.” Ginpahiran anay ni Mrs. Montero ang iya luha. “Sang agawon ko si Rodante kay Cecil… ang dumdom ko naangkon ko ang himaya… nagpali ang pilas nga gintuga sang imo amay. Apang nagsayop ako. Kalbaryo gali ang akon pagausoyon. Nagbag-o si Rodante sang madiskubre ang akon kahapon. Kaupod sia sang langit nga nagsilot sa akon!” Wala gihapon sing may nakatingog sa nagapalamati. Indi malipod nga nadala sila sang ginapanghambal ni Mrs. Montero. “Bangod lang sa handom nga masalbar ang amon pag-updanay kon ngaa natun-an ko pa maghimakas tubtob nakapundar sing negosyo…” “W-wala mo man lang madumdomi kag balikan ako?” Naigo si Mrs. Montero sa ginhambal ni Cathy bangod nagyambi ang iya bibig. Madugay ugaling kag makahambal sia liwat. “G-ginhandom ko man… Pero... ambot kon ngaa wala ko gid mahimo. S-siguro indi pa panahon.” Lumingi si Cathy kay Rex. Diri sa ulitawo sia nagpatungod sing panulok nga nagapaawa. Nagapahangop. “Pero indi ka magkasakit, Anak. Sadto pa man ginpat-od ko na sa kaugalingon nga ang tanan nga bunga sang akon pagtinguha para gid lang sa imo.” “Sa nasiling ko na... makasugod kita para sa isa ka masanag nga palaabuton, Cathy. Kalimti lang ang nagligad,” tugda ni Rex. “Indi ko mahimo kalimtan ang nagligad, Rex.” Pero nagyuhom si Cathy. “Sa nagligad nagsugod ang pagabalayon naton nga palaabuton, indi bala?” “Cathy!” Umidlak ang mga mata ni Rex. Kag natulok sang nagaidlak nga mga mata niya si Zeny nga nakabatyag man sing daku nga kalipay para sa ila nga duha. “Kag siguro… kon indi bangod sa nagligad indi ko mahibal-an kon paano kakason ang mga tap-ing sa akon kasingkasing agod magpatawad… indi bala, M-mama?” Liningi niya si Mrs. Montero. Nakahidluka si Mrs. Montero. Nagburon ang iya panulok sa daku nga kalipay. “Rex… handa ako magpaulipon agod maalagaran ka…” si Cathy.

151

“A-aba… paano ako?” si Mon. Nagkadlaw sia sa gintugda niya nga lahog. “Si Zeny ang pamangkuta.” Wala magtugda si Zeny pero nagdugang ang kuyaw sa pagkilan sang iya mga mata. Guminhawa sing malawig si Rex. Isa ka malawig kag makapatalunsay nga pagginhawa. Pagkatapos may ginkuot sa bulsa. Ginliklik ini sa kamot ni Cathy. Isa ka piraso nga papel. “A-ano ini?” Binuklad ni Cathy ang papel. “Indi bala siling ko sa imo luyag ko magmamalaybay?” hutik sang ulitawo. Daw initik si Cathy. Pamatyag niya sila na lamang nga duha sa sulod sang kwarto samtang ginabasa sang iya dughan ang nasulat sa papel. Kon masulog nga luha sa kabuhi maghugas Ano man nga kasakit sa dughan indi makapingas Kag pat-od ang gugma sa dughan manalingsing Bisan ang mga kasingkasing napun-an sing tap-ing! — B. T. DAQUITA, JR.

Ini nga nobela ginahalad ko kay Misis kag sa amon mga anak nga sanday Gingging, Toto Kaizer, Inday Kaye kag Bingbing.

152

Ang tagsulat nga ang matuod nga ngalan amo si Mansueto T. Daquita, Jr. natawo sa Bgy. Agsalanan, Dingle, Iloilo sadtong Agusto 28, 1949. Sa lamhad nga panuigon nanuto sia sa pagsulat sang mga binalaybay, malip-ot nga mga sugilanon kag mga nobela bangod sa huyog niya sa pagbasa sang Hiligaynon Magasin. Edad katorse anyos pa lang sia sang sulaton niya ang nobela nga Ang likom nga humalangad nga nabantala man sa Hiligaynon Magasin. Ang tagsulat nangin manunolat man sang drama sa DYRP kag DYPL sa Iloilo sa edad gihapon nga katorse anyos. Sa edad nga 16 anyos ginsulat niya ang isa ka full-length sarswela, ang Maria Luz Amor. Samtang nagapangalagad sadto sa RMN-DZXL Manila bilang provincial news coordinator/reporter, manunolat naman sia sang drama sa DZRH, DZNN, kag DWIZ kag dokumentaryo sa telebisyon. Ang tagsulat nangin proofreader, literary editor tubtob editor-in-chief sang Hiligaynon Magasin. Ang mga ngalan nga Alan Rey Imaginacion, Dimas Culado, Jess Agustin, kag BTDJR pila lamang sa mga pen name nga ginagamit sang tagsulat sa patag sang panulatan.

153