Mga Dinastiya Sa Tsina

DINASTIYA

PINUNO

URI NG PAMUMUHAY

Emperador Yu

Alinsunod sa tradisyon ng mga Tsino, pininiwalaan na itinatag ni Emperador Yu ang unang dinastiya ng Tsina na siyang gumawa ng isang kanal upang harangan ang baha at hinati ang kanilang mga nasamsam na lupa. Sa ilalim ng kanyang pamumuno, nakontrol ang pagbaha ng Ilog Huang Ho. Hinati-hati niya ang kanyang kaharian sa siyam na lalawigan, pinalawak ang teritiryo hanggang Disyerto ng Gobi at sinugpo ang mga tribo sa timog. Sa ngayon, sila ay tinawag na “maalamat” dahil walang records na nagpapatunay na sila ay talagang namuhay. Sila ang kauna-unahang gumamit ng tanso.

HSIA

Walang nagging pinuno nang matagpuan ng isang rebelyong ginoo ngunit si Tāng ang kauna-unahang nagging pinuno nito.

SHANG

KONTRIBUSYON/AMBAG

• •

•

•

Wu Wang

CHOU

Sila ang pinakamatagal na namuno noon. Nagsimula sa kanila ang paggamit ng Civil Sevice Examination. Ang pilosopiya ng Confucianismo at Taoismo ay naging parte na rin ng kanilang pamumuhay. Ang pagtatayo nila ng mga daanan,

• •

Paggamit ng tanso Paggamit ng elepante & karwaheng hila ng kabayo bilang mga sasakyang pandigma Sistemang irigasyon Sila ang nagimbento ng kalendaryong Lunar o ang kalendaryong may 360 na araw at 12 na buwan. Unang gumamit ng “chopsticks” o “sipit ng Intsik” Nakagawa din ng mga pana

Shih Huang Ti

kanal at iba’t ibang proyektong irigasyon o patubig ay naipatupad. Sa pagkakagawa nila ng mga kanal ay bumilis ang transportasyon at komunikasyon.

•

CHIN

Liu Pang (mas kilala sa tawag na Emperador Kao Su)

HAN

Yang Chien

Nagsimula sila sa Ilog Han. Si Liu Pang ang nagpasimula ng pagbibigay ng pagsusulit sa mga gustong maglingkod sa pamahalaan. Ang pagsusulit ay batay sa kaalaman sa mga klasikang Confiucian. Si Confucious ay tinanghal ni Kao Su bilang opisyal na pilosopo ng Tsina, at ang mga doktrina ng Confucianismo, bilang pamantayan ng wastong pag-uugali. Sila ang pinakamaikling pamumuno sa lahat ng dinastiya. Napakamakapangyarihan nila, ang Hilaga at Timog ay napag-isa ni Yang Chien. Upang mapag-isa ang hilaga

•

• •

Sila ang gumawa ng napakatanyag na “Great Wall of China” o “Dakilang Pader ng Tsina”. Maraming mahahalagang bahagi ng katawan ng pader ng Great Wall at mga kuta't muog sa labas nito ay nalatagan ng mga ladrilyo at umabot sa pinakamataas ang pamantayan ng konstruksyon. Ang Great Wall ng Ming Dynasty ay nagsimula sa silangan sa tabi ng Yalujiang River at umabot sa Jiayuguan ng lalawigang Gansu sa kanluran na may habang 5,660 kilometro. Kinilala ang “Great Silk Road”

Sistema ng pamamahala “K'aihuang Code” na naging modelo ng Kodigo ng Tang (ang pinakamaimpluwensyang kalipunan na mga batas sa

SUI

Li Yuan

TANG

Heneral Chao K'uang-yin (na di kalaunan ay naging Emperador Sung Tai Tsu)

at timog ng Tsina, ipinag-utos niya ang pagpapagawa ng Grand Canal na nagdudugtong sa Ilog Huang Ho at Yangtze. Ipinatupad niya ang walang sawang pagpapatayo ng mga gusali na ikinagalit naman kanyang mga nasasakupan. Ito ang “ginintuang panahon ng Tsina” kung saan kinilala ang bansang ito na pinakamayaman sa buong mundo. Ito ay panahon ng kasukdulan ng pag-unlad ng ekonomiya't kultura ng lipunang piyudal ng Tsina. Ang mga katangian ng estilo ng konstruksyon ng Tang Dynasty ay kahanga-hanga't maringal, maayos at masaya at may simple't masiglang kulay. Ang kabisera ng Tang Dynasty sa Chang'an (Xi'an sa kasalukuyang) at ang kabisera sa silangan sa Luoyang ay parehong nagtayo ng napakalaking mga palasyo, harding imperyal at organo ng pamahalaan at ang pagkakaayos ng konstruksyon ay mas makatuwiran sa pamantayan. Ang Chang'an ay isang pinakamalaking lunsod sa daigdig noon. Sila ay isang dinastiyang medyo mahina sa politika't militar sa matandang Tsina, subali't maunlad naman ito sa ekonomiya, industriyang artisano at komersiyo at higit na nagkaroon ng malaking

ilang bansa sa silangan)

•

•

•

• •

Napakadakila't kahanga-hanga ang Daming Palace sa palasyo ng emperador sa loob ng siyudad ng Chang-an Ang malaking bulwagan ng Foguang Temple sa Wutaishan ng lalawigang Shanxi ay isang tipikal na estruktura ng Tang Dynasty na nagpapakita ng mga katangiang nabanggit sa itaas Bukod dito, umunlad din ang mga estrukturang tisa't bato noong Tang Dynasty. Karamiha'y gumagamit ng mga tisa't bato sa pagtatayo ng mga Budhistang pagoda, kabilang na rito ang Dayanta, Xiaoyanta ng lunsod Xi'an at Qianxunta ng Dali na pawang mga pagoda ng Tang Dynasty na gumagamit ng mga tisa't bato. Kauna-unahang gumamit ng papel na pera at mga barya. Ang artipisyal na bundok, tubig, lambak na bato, bulaklak at punongkahoy sa

SUNG

Pinamunuan ng mga Mongols na sina Kublai Khan at Genghis Khan

YUAN

pagsulong sa siyensiya't teknolohiya. Ang katangian sa mga konstruksyon sa panahong ito ay maselan, maganda at nagbibigay-diin din sa mga dekorasyon.Sila ang kaunaunahang pamahalaan sa kasaysayan ng mundo na nakapag-isyu o nakapaggawa ng unang perang papel o banknotes. Sila din ang kauna-unahang pamahalaan na nakapagtatag ng permanenteng grupo ng hukbong-pandagat. May mga tindahan sa kahabaan ng mga lansangan at sa bawa't lansangan ay may sarili nitong propesyon o linya ng negosyo, at nagkaroon ng bagong pag-unlad sa pagtatayo ng paglaban sa sunog, ng komunikasyon, transportasyon, tinadahan at tulay. Ito ay isang emperyong militar na may malawak na teritoryo at itinatag ng isang naghaharing Monggoles. Nguni't sa panahong ito'y mabagal ang pag-unlad ng ekonomiya at kultura ng Tsina at sa saliga'y nasa napakahirap na kalagayan ang pagunlad ng konstruksiyon. Karemihan sa mga konstruksiyo'y simple at magaspang.

•

•

•

mga pribadong harding itinayo man o artipisyal ay parehong nagpapakita ng ilang makasining na kalagayan. Kabilang sa Canglangting ni Sushunqin at Duleyuan ni Simaguang ang mga halimbawa ng mga hardin noong Sung Dynasty. Ang Ling Yinsi Pagoda sa lunsod Hangzhou ng lalawigang Zhejiang, Fan Pagoda sa lunsod Kaifeng ng lalawigang Henan at ang tulay Yongtong sa Zhao Xiao ng lalawigang Hebei ay pawang mga tipikal na halimbawa ng mga esrukturang ladrilyo't bato ng Sung Dynasty. Ang Taiyechi Wansuishan ng Yuan Dynasty na nanatili hanggang ngayon (ito'y ang Qiongdao sa Beihai Park ng Beijing ngayon) ay isa ring popular ng tanawin ng Yuan Dynasty Dahil sa sumasampalataya sa relihiyon ang naghahari ng Yuan Dynasty, lalo na sa Tibetanong Buddhismo kaya napakalago ang mga konstruksiyong pangrelihiyon sa panahong ito. Ang Puting Pagoda ng Miaoying Temple ng Beijing ay isang Lamaistang pagodang dinisenyo't itinayo

Chu Yuan Chang (ngunit Ming Tai Tsu ang kanyang ginamit na pangalan)

MING

MONGOL

Mula noong Ming Dynasty (14681644) ang Tsina'y pumasok na sa huling yugto ng lipunang piyudal. Karamihan sa estilo ng mga konstruksyon sa panahong ito'y minana sa Song Dynasty at walang kapansin-pansing pagbabago, pero naging pangunahing katangian ang kalakhan ng saklaw at karingalan ng atmospera sa plano ng konstruksyon at pagdidisenyo. Ang mga palasyo ng mga emperador ng Qing Dynasty ay walang tigil na lumalawak at humuhusay sa pundasyon ng mga palasyo ng Ming Dynasty. Ang kabiserang Beijing sa panahong ito'y muling itinayo sa dating pundasyon nito, pagkatapos ay ginawang tatlong bahagi--ito'y ang lunsod sa labas, lunsod sa loob at lunsod ng emperador.

• •

• •

ng isang artisanong Nepales Nagtatag ng Forbidden City Ang Ming Xiao Ling Tomb ng Nanjing at Ming Tombs ng Beijing ay dipangkaraniwan at aktuwal na halimbawa ng mahusay na pagsamantala sa topograpiya at sa kapaligirang lumikha ng maringal na atmospera sa libingan Bantog din sa daigdig ang mga muwebles na tipong Ming Dynasty Ang karapat-dapat na banggitin ay sumapit na sa panahon ng kasagsagan ang "Feng Shui" o geomantic noong Ming Dynasty. Ang impluwensiya ng pekulyar na penomina ng matandang kulturang ito sa kasaysayan ng konstruksiyon ng Tsina ay nagpatuloy hanggang sa kasalukuyan.