Man

คน คน ควาย หนู

= ควาย + หนู สัตว์เดรัจฉาน สัตว์ = ผูข้ ้องอยู่กับโลก (โลก คือ ความทุกข์) เดรัจฉาน = ลำาตัวขวางโลก ดำาเนินชีวิตด้วยสัญชาตญาณอย่างสัตว์ (ไม่ใช้ปัญญา)เป็นสิ่งที่รู้มาพร้อมกับการเกิด สัญชาตญาณอย่างน้อยมี 4 เรื่อง คือ 1. การกิน 2. การนอน 3. การสืบพันธุ์ 4. ความกลัวตาย คน

สัตว์ใหญ่กินสัตว์เล็ก สัตว์ที่โง่เป็นเหยื่อของสัตว์ที่ฉลาด สัตว์ที่เหมาะสมเท่านั้นจึงรอด

(Survival for fitness) ค คนทีล่ ำาตัวตั้งฉากกับโลก ดำาเนินชีวิตด้วยสัญชาตญาณ

คน

=

+ ปัญญาที่รับใช้สัญชาตญาณ

คนจึงมีปัญหาซับซ้อนกว่าสัตว์

คือตัวปัญหา

มีคนมาก ปัญหามาก มีคนน้อยปัญหาน้อย มีคน

1 คน ก็มีปญั หาอึดอัดขัดใจตัวเอง จิตหวัน่ ไหว ไม่สงบ

หัวเราะเมื่อได้ร้องให้เมื่อเสีย ความเป็นคนจึงไม่ได้หมายถึงรูปร่างหน้าตา แต่หมายถึงพฤติกรรมทางจิต ที่กระทบแล้วกระเทือนหวั่นไหว ซึ่งพฤติกรรมทางจิต หรือภพภูมิทางจิตที่คนโบราณอธิบายไว้อย่างน้อยมีถึง

1. 2. 3. 4.

คน ทำางานอาบเหงื่อต่างนำ้าเพื่อ กิน กาม เกียรติ เทวดา ผูท้ ำางานโดยไม่ต้องออกเหงื่อ มีหลายชั้น เช่นชั้นกามาวจร เทวดาแย่งนางฟ้า หรือกามคุณ เกิดการรบกัน เทวดาที่แพ้ก็ตกสวรรค์ พรหมมีรูป ผู้ที่ชอบรูปบริสุทธิ์ เช่น เลี้ยงกล้วยไม้ สะสมของเก่า พรหมไม่มีรูป คือผู้ที่ทำาความดี เพื่อชื่อเสียงเกียรติยศ การยกย่อง

8 ภพภูมิ คือ

5. 6. 7. 8. ทั้ง

อสุรกาย คือผู้ที่ดำาเนินชีวิตไปด้วยความหวาดกลัว เช่นกลัวจน กลัว แก่ กลัวไม่สวย กลัวคนไม่รัก เป็นต้น สัตว์นรก คือผู้ที่ทำางานไปด้วยความรู้สึกร้อนใจ ขัดเคือง เบื่อ รำาคาญ หงุดหงิด ไม่ถูกใจ ไม่ได้อย่างใจ เป็นต้น เปรต คือผู้ที่ทำางานไปด้วยอาการของความอยากได้ มากกว่าที่ควรจะได้ ทำางานน้อยอยากได้ผลตอบแทนมาก เดรัจฉาน ทำางานไปตามอำานาจของสัญชาตญาณอย่างสัตว์ เช่น แย่งอาหาร ที่อยู่ การสืบพันธุ์ และความกลัวตาย

8 ภพถูมิของจิตล้วนมีปัญหา หรือความทุกข์ เพราะยังต้องเวียนเกิดเวียนตายตามบุญบาป กว่าจะทราบธรรมแท้ไม่แปรผัน

ไม่ต้องเกิดต้องตาย สบายครัน มีเท่านั้นใครหาพบ จบกันเอย คน จึง ต้องพัฒนา เพื่อให้อยู่เหนือปัญหา คนเพียงแต่เกิดมาก็ได้ความเป็นคนตามกฎหมาย คน มีปัญหาเพราะยังหวั่นไหวไม่สงบจึงต้องเวียนเกิดตายตามภพถูมิต่างๆ คนมีความเห็นแก่ตัวอย่างโง่เขลา เบียดเบียนทำาร้ายตนเองและผู้อื่น มีคนที่ไหนมี ปัญหาที่นั่น การพัฒนาก็คือช่วยให้คนมีปัญญาเหนือปัญหา จิตสงบ กระทบแล้วไม่กระเทือน ความเป็นคนหมดไปปัญหาและความทุกข์ก็สิ้นไป การศึกษา คือเครื่องมือพัฒนาคน การศึกษา คือเครื่องมือประหารเสียซึ่งสัญชาตญาณอย่างสัตว์ มีคนสงสัยว่า การศึกษาช่วยพัฒนาปัญญาให้คนอยู่เหนือสัญชาตญาณอย่างสัตว์ได้จริงหรือ มีโยมคนหนึ่งไปถามหลวงพ่อเทียน ทีว่ ัดสนามใน จังหวัดนนทบุรี

(..

เขาถามว่า “การศึกษาทำาให้คนดี ชั่ว จริงหรือไม่” หลวงพ่อตอบว่า “การศึกษาที่ทำาให้คนดี ชั่วนั้น เป็นการศึกษาที่เรียนแต่หนังสือไม่เรียนรู้เรื่องตัวเอง” น พ วัฒนา สุพรหมจักร

. .

หลวงพ่อเทียน ความมหัศจรรย์ ในพระธรรมดา อ้างในแลใต้ ฉบับที่

60 ปีที่ 10

มีนาคม

2542 หน้า 24)

การแก้ปัญหา คนหัวดื้อ บิดพลิ้ว เห็นแก่ตัว ใช้ตาปัญญา มองไม่เห็นคน แต่เห็นกิเลส หรือ ผี หรืออวิชชา ซึ่งพ่อแม่ผี คือ อวิชชา ลูกผี คือ โลภ โกรธ หลง ให้มองด้วยตาปัญญา หรือฤาษีตาไฟ เห็นว่าเรากำาลังพูดกับผี ไม่ได้กำาลังพูดกับมนุษย์ หมายความว่าเรากำาลังพูดอยู่กับกิเลสของเขา ไม่ได้พูดกับคน เมื่อพูดกับผี เราต้องไม่โกรธ เราคือสติปัญญาที่มาจากจิตว่าง

(ว่าสงจากความรู้สึกว่าเป็นตัวกูของกู) สติปัญญาหรือวิชชากำาลังพูดกับอวิชชา หรือผี ถ้าเราเผลอโกรธขึ้นมาเราก็เป็นผี ผีพูดกับผีก็ทะเลาะกัน ผีกับผีมันกัดกัน แล้วก็ล้มละลายไปด้วยกัน มันไม่ได้ทะเลาะด้วยปากแต่ทะเลาะด้วยใจ ปัญหาจะแก้ได้เมื่อมนุษย์พดู กับผี เพราะมนุษย์เก่งกว่าผี ปัญหาตอบง่ายแต่มันยากในการปฏิบัติ เหมือนภาพพระเซ็นตอบคำาถามท่านเทศา

:

ท่านเทศา หัวใจพระพุทธศาสนา คืออะไร พระเซ็น

:

ท่านเทศา พระเซ็น

หัวใจพระพุทธศาสนา คือ เว้นชั่ว ทำาดี และทำาจิตให้บริสุทธิ์

: โอ๊ย พูดอย่างนี้เด็ก 3 ขวบก็พูดได้ : ใช่เด็ก 3 ขวบพูดได้ แต่คนจำานวนมากแก่หัวหงอกแล้วยังปฏิบัติไม่ได้

ลักษณะอย่างนี้มีอยู่ทั่วไปในตัวเรา พูดได้ วางแผนการได้ มาติดอยู่ที่ว่าปฏิบัติไม่ได้ บังคับตัวไม่ได้ ก็ไร้ประโยชน์ รูว้ ่าโกรธไม่ดีมีทุกข์โทษมาก แต่ปฏิบตั ิไม่ได้ ไปโกรธเสียแล้ว เราต้องพูดจริงและไม่โกรธ เราจะชนะทุกคนอย่างปาฏิหาริย์

เราทำาผิดจนชิน เลยง่ายในการทำาผิด เรื่องที่ถูกเลยพูดง่ายทำายาก เราต้องฝึกทำาสิ่งที่ถูกให้เคยชิน เพื่อจะได้ทำาถูกง่าย สัตว์ ดำาเนินชีวิตด้วยสัญชาตญาณอย่างสัตว์ คน ดำาเนินชีวิต ด้วยสัญาตญาณอย่างคน คือเบียดเบียนกันรุนแรงกว่าสัตว์ มนุษย์ ดำาเนินชีวิตด้วย ปัญญา เห็นว่าเป็นเพื่อนร่วมทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ และตาย ปัญหาของสัตว์ มีในระดับสัญชาตญาณ เช่นแย่งตัวผูต้ ัวเมียกันเฉพาะฤดูผสมพันธุ์ แย่งอาหารกันเมื่อหิว ไม่กักตุนกอบโกยไม่มีทสี่ ิ้นสุด อย่างมากก็เก็บไว้กินในช่วงหน้าหนาว ส่วนปัญหาคนซับซ้อนกว่าสัตว์ เพราะคนมีสมองใหญ่ พัฒนาความคิดความฉลาดมารับใช้สัญชาตญาณ หลงไหลในรางวัลที่ธรรมชาติหลอกเอาไว้ เช่นเพศรสที่ได้รับจากการผสมพันธุ์ จิตคนปรุงแต่ง และหลงไหลในรางวัลจึงพยายามผสมพันธุ์กันโดยไม่รู้ฤดูกาล หรือรู้ฤดูกาลแต่หารางวัลจากการผสมพันธุ์โดยไม่ยอมรับใช้ธรรมชาติให้ได้พันธุ์ มีการคุมกำานิดแต่ไม่คุมกำาหนัด การแย่งหญิงแย่งชายจึงซับซ้อนกว่าสัตว์ นอกจากนี้ยังมีการมั่วกามกันระหว่างชายกับชาย หญิงกับหญิง ตลอดจนมีการบริการทางเพศ หรือเพศพานิช มีโสเภณีเด็ก โสเภณีผู้ใหญ่ มีโรคเอดส์

(AIDS) ซึ่งเกิดจากการมั่วเพศ

นักศึกษามหาวิทยาลัยอยากตบหน้าอาจารย์ให้สาแก่ใจ ลูกฆ่าพ่อที่ขดั ขวางไม่ให้แต่งงานกับหญิงต่างชาติแล้วฆ่าตัวตายตามไปด้วย เป็นโรคเครียดนอนไม่หลับต้องกินยาระงับประสาท ติดเหล้าติดยา มีการกินป่า กินดิน กินกรวดกินทราย และปัญหาอื่นๆอีก เกิดมาถ้าเป็นได้แค่คน ก็เป็นการเกิดมาเพื่อเพิ่มปัญหาให้แก่ตัวเองและผู้อื่น ยิ่งเรียนมาก รู้มากฉลาดมากรับใช้สัญชาตญาณอย่างสัตว์ได้ลึกซึ้งการเบียดเบียนก็ลึกซึ้งรุนแรง เช่น นาโต้ ถล่มยูโกสลาเวียผิดเป้า ผูอ้ พยพล้มตายเป็นร้อยเป็นพัน ที่ถล่มถูกเป้าตายไปเท่าไรไม่รู้ คนพูดกันไม่รู้เรื่อง เพราะตัวกูของกูจัด เมื่อพูดกันตัวกูมันก็กัดกับตัวกู คนต้องปวดหัวตกนรกด้วยกันทุกฝ่าย คนมีปัญหาทำาให้หัวเสีย เมื่อหัวเสียก็คือตาย คือเป็นทุกข์ คนจึงต้องพัฒนาให้เป็นมนุษย์ ให้มีปัญญาที่ถูกต้อง มีจิตใจที่สูงอยู่เหนือสัญชาตญาณอย่างสัตว์ เหนือความเห็นแก่ตัวอย่างโง่เขลา

(

,

มนุษย์มีสติปัญญามองเห็นโลกนี้เป็นของว่าง พุทธทาสภิกขุ สุญญตาปริทรรศน์ ความทุกข์หรือปัญหาก็หมดไปสิ้นเชิง

. 2518. : 238)