Gm Weekly 01 Mei 2009

1 mei 2009

Global Markets Weekly Varkensgriep en de ervaring met SARS in Azië De markten zijn wereldwijd in de ban van de varkensgriep H1N1 en iedereen vraagt zich af welke gevolgen deze epidemie kan hebben voor de economische ontwikkeling in de getroffen landen. Wij zijn van mening dat waardevolle informatie verkregen kan worden door de ervaringen in Azië gedurende de SARS-epidemie (Severe Acute Respiratory Syndrome) in 2003 onder de loep te nemen. Omdat nog niet alle medische aspecten van de huidige varkensgriep H1N1 bekend zijn, kan volgens deskundigen vooralsnog de overdraagbaarheid van mens op mens niet uitgesloten worden. In dit kader heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) woensdagavond de alarmfase verhoogd. Er is nu sprake van alarmfase 5, de laatste fase voordat gesproken kan worden over een pandemie. De SARS ‘ervaring’ van Azië De SARS-epidemie in 2003 creëerde voor de Aziatische landen veel onzekerheid in een periode dat deze economieën aan het herstellen waren van een aantal externe schokken, zoals de Tweede Golfoorlog (eerste kwartaal 2003), de bomaanslag op Bali (oktober 2002) en de terroristische aanvallen van 9/11 in New York (2001). De negatieve effecten van SARS werden vooral gevoeld in China (de oorsprong van de epidemie), Hong Kong, Taiwan en Singapore, waar 94% van de slachtoffers geconcentreerd waren. Feiten over SARS en H1N1 Virus

SARS

H1N1

Periode

November 2002 – juli 2003

Sinds maart 2009

Aantal waargenomen gevallen (A)

8096

2200*

Sterfgevallen (B)

774

149*

B/A

9.5%

7%

Landen met meeste gevallen

China,

Hong

Kong,

Singapore,

Mexico, VS, Canada, Spanje

Taiwan Bron: Asian Development Bank, Bloomberg, Nu.nl * per 27 april 2009 gerapporteerd door WHO.

Bovenal was de SARS-epidemie een crisis van vrees. Mondkapjes beheersten het straatbeeld. Mensen meden waar mogelijk drukke openbare plekken en scholen gingen voor enkele weken dicht. Het resultaat van dit alles was dat het effect van SARS vooral aan de vraagkant van de economie werd gevoeld, terwijl de aanbodkant van de economie, bijvoorbeeld de industriële productie, nauwelijks werd geraakt. Aan het begin van de epidemie bestond de vrees dat de handel en buitenlandse investeringen ook negatief geraakt zouden worden door een daling van zakenreizen en een groeiend negatief sentiment onder buitenlandse investeerders, maar omdat de epidemie vrij snel onder controle was, was dit niet het geval. Alles overziend was de economische impact vrij gering. In het tweede kwartaal van 2003 lieten de groeicijfers in de betrokken landen (China uitgezonderd) een krimp zien, maar hun economieën herstelden zich snel in het volgende kwartaal. Vooral de binnenlandse consumptie, alsmede de uitvoer van diensten (denk aan toerisme) en de aandelenbeurzen hadden het zwaar te verduren.

SERDAR KUCUKAKIN (020) 62895086

ECONOMISCH BUREAU / TREASURY RESEARCH

1 mei 2009 Economische groei % j-o-j

15 10 5 0 SARS

-5 Dotcom bubble

Kre die t cris is

Azië cris is

-10

Q1 1996

Q1 1999 Q1 2002 Q1 2005 Q1 2008 Singapore Hong Kong Taiwan

Bron: Thomson financial

Zo daalde in China de jaar-op-jaar groei van de detailhandelsverkopen naar 6.7% in het tweede kwartaal van 2003, van 9.3% in het eerste kwartaal. Voorts daalde in maart en april in Hong Kong het aantal toeristen met 63%, waardoor de bezettingsgraad van de hotels kromp van 79% begin maart naar 18% begin mei. Toen de epidemie echter eenmaal onder controle was, was de opleving behoorlijk sterk. In juni begon het aantal buitenlandse toeristen weer te stijgen, om in augustus pre-SARS niveaus te bereiken. Zo was in juli de bezettingsgraad van de hotels in Hong Kong weer opgelopen naar 71%.

Aantal toeristen % j-o-j

20 0 -20 -40 -60 -80 China

Hong Kong

Tweede kwartaal 2003

Singapore

Taiwan

Derde kwartaal 2003

Bron: CEIC

De beurzen in de regio kregen te maken met gegroeide risicoaversie zowel onder buitenlandse investeerders als onder de eigen bevolking. Zo verloor de aandelenbeurs van Hong Kong tussen 20 maart 2003 en 25 april 2003 8.5% van zijn waarde, om vervolgens tot eind mei weer met 14.6% in waarde te stijgen. Vooral de koersen van de detailhandel, luchtvaart en vastgoedbedrijven kregen het zwaar te verduren. Soortgelijke ontwikkelingen waren ook op andere beurzen in de regio waar te nemen. Samenvattend Daar de SARS-epidemie in 2003 in Azië betrekkelijk snel onder controle was, bleven de negatieve effecten beperkt tot enkele maanden vraaguitval, terwijl de productie vrijwel geen hinder ondervond. Echter, als de SARS-epidemie in 2003 makkelijker van mens op mens overdraagbaar was geweest en de overheden minder succesvol waren geweest met het indammen van de epidemie, waren de negatieve effecten veel groter geweest. Dan had de epidemie langer geduurd, was ook de productie(capaciteit) van de betrokken landen uiteindelijk negatief geraakt en had het kunnen uitgroeien tot een pandemie. De les die we in de huidige setting kunnen leren is dat de negatieve effecten van de varkensgriep H1N1 beperkt kunnen blijven tot vraaguitval indien de epidemie snel onder controle is. Hierbij zal niet alleen de mogelijke overdraagbaarheid van het virus van mens op mens een belangrijke rol spelen. Ook de effectiviteit

1 mei 2009 en de snelheid van het overheidsoptreden alsmede van multinationale instellingen als de WHO zal een belangrijke variabele zijn.

1 mei 2009

Agenda Tijd

Land

maandag 4 mei 30/4-5/5 Duitsland 09:55 Duitsland 10:00 Eurozone 16:00 VS dinsdag 5 mei 11:00 Eurozone 16:00 VS woensdag 6 mei 01:01 VK 09:55 Duitsland 10:00 Eurozone 10:30 VK 11:00 Eurozone 14:15 VS donderdag 7 mei 12:00 Duitsland 13:00 VK 13:45 Eurozone 14:30 VS 21:00 VS vrijdag 8 mei 08:00 Duitsland 08:00 Duitsland 09:30 Nederland 09:30 Nederland 12:00 Duitsland 14:30 VS 14:30 VS 14:30 VS

Data/event

Periode

Eenheid

Verwacht

Vorige

Detailshandelsverkopen PMI verwerkende industrie PMI verwerkende industrie Lopende huizenverkopen

maart april april maart

% j-o-j index index %

-0.4 35 36.7 0.0

-5.3 35 36.7 2.1

Producentenprijzen (PPI) ISM dienstverlening

maart april

% j-o-j index

-2.9 42

-1.8 40.8

Consumentenvertrouwen (Nationwide) PMI dienstverlening PMI dienstverlening PMI dienstverlening Detailhandelsverkopen ADP schatting werkgelegenheid

april april april april maart april

index index index index % j-o-j duizend

43 43.5 43.1 46.2 -2.6 -643

41 43.5 43.1 45.5 -4.0 -742

Fabrieksorders Rentebesluit Bank of England Rentebesluit ECB Arbeidskosten per eenheid product (prognose) Consumptief krediet

maart

1 kwartaal maart

% j-o-j % % % USD mrd

-35.8 0.5 1.00 2.5 -3.3

-38.2 0.5 1.25 5.7 -7.5

Import Export Industriële productie Industriële verkopen Industriële productie Verandering werkgelegenheid Werkloosheid Gemiddelde uurlonen

maart maart maart maart maart april april april

% m-o-m % m-o-m % j-o-j % j-o-j % j-o-j duizend % % j-o-j

-0.9 -1.3 -21.1 -620 8.9 -

-4.2 -0.7 -12.6 -27.4 -20.6 -663 8.5 3.4

e

Bron: ABN AMRO, Bloomberg.

Beleidsrente eurozone en VK %

De ECB en Bank of England (BoE) komen volglende week

7 6 5 4 3 2 1 0

bijeen. De algemene verwachting is dat de BoE de rente ongemoeid zal laten, terwijl de ECB de rente verder omlaag zal brengen naar 1%. Gegeven de economische vooruitzichten in de eurozone is deze verwachte renteverlaging meer dan

09 n-

Ja

n-

08

07 Ja

n-

06 Ja

Ja

n-

n-

05

04 Ja

nJa

n-

03

02 Ja

n-

nJa

Ja

Ja

n-

00

01

welkom. Voorts zullen de markten van ECB president, Trichet, willen horen of en zo ja welke onorthodoxe maatregelen de ECB overweegt (in de nabije toekomst) om de economie verder te Eurozone

VK

ondersteunen met monetair beleid.

Bron: Thomson Financial.

© Copyright 2009 ABN AMRO Bank N.V. and affiliated companies ("ABN AMRO"). Alle rechten voorbehouden. Dit document dient uitsluitend ter informatie en wij geven, hoewel het document is gebaseerd op informatie die betrouwbaar wordt geacht, geen garantie aangaande de juistheid of volledigheid hiervan. ABN AMRO Bank N.V. (ABN AMRO) accepteert geen enkele aansprakelijkheid voor de informatie opgenomen in dit document. De weergegeven marktinformatie alsmede de opinies, prognoses, aannames, schattingen, afgeleide waarderingen en koersdoelstelling(en) die zijn opgenomen in dit rapport en die de opinie van de auteur vormen dateren van de aangegeven datum en kunnen op enig moment zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Hoewel wij ernaar streven de in dit document opgenomen informatie en opinies naar redelijkheid te actualiseren, kunnen er op grond van de regelgeving, compliance vereisten of andere oorzaken redenen zijn waardoor dit niet mogelijk is. Dit document vormt geen uitnodiging of aanbod tot het kopen of verkopen van effecten of andere financiële instrumenten. Dit document is uitsluitend bedoeld voor de professionele beleggers actief en ervaren in de Nederlandse markt, niet zijnde natuurlijke personen, en de informatie mag niet - geheel of gedeeltelijk – voor enig doel worden vermenigvuldigd, opnieuw worden verspreid of gekopieerd zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van ABN AMRO. ABN AMRO is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.