12 juni 2009
Global Markets Weekly Eén land drie economieën De Chinese centrale overheid heeft als reactie op de mondiale economische crisis eind 2008 een miljarden kostend fiscaal steunpakket ontvouwd en is dit pakket nu aan het implementeren. Wanneer echter naar de drie verschillende regio’s van het land wordt gekeken, lijkt het fiscale stimuleringsbeleid niet primair gericht op de regio die de grootste hinder ondervindt van de mondiale economische achteruitgang. Vanuit een bedrijfseconomisch oogpunt is dit wellicht enigszins vreemd, maar het is wel goed verklaarbaar wanneer andere, niet economische overwegingen in de besluitvorming worden betrokken. Grote welvaartsverschillen tussen regio’s Tussen de 31 Chinese provincies is er een groot verschil in economische ontwikkeling. Grofweg kan China in drie regio’s ingedeeld worden. Het oostelijke deel, dat 64% van de nationale economie voor haar rekening neemt, telt elf provincies. Het centrale deel dat 26% van de nationale economie omvat heeft acht provincies en het westelijke deel vertegenwoordigt met twaalf provincies 10% van de nationale economie. Deze drie regio’s kennen wat betreft het economische ontwikkelingsniveau onderling grote verschillen. Vooral de verschillen tussen het oostelijke deel en de overige twee regio’s zijn zeer groot. Er is bijvoorbeeld sprake van een zeer ongelijke inkomensverdeling. Zo bedroeg het inkomen per hoofd van de bevolking in 2008 in het oostelijke deel USD 4790, terwijl het inkomen per hoofd van de bevolking in de overige twee delen van het land maar USD 2820 was. Met andere woorden, het inkomen per hoofd van de bevolking in het westelijke en centrale deel was maar 60% van het inkomen van het oostelijk deel. Deze grote discrepantie in inkomen wordt nog veel nijpender indien op provincieniveau naar inkomensverschillen wordt gekeken. Zo was bijvoorbeeld in 2008 het inkomen per hoofd van de bevolking in Shanghai (de stad is tevens een zelfstandige provincie) met USD 10.440 meer dan acht keer zo hoog als in de provincie Guishon in het westelijke deel van het land. De Gini coëfficiënt, die de inkomensongelijkheid in een land meet, is dan ook in China met 46.9 in 2008 redelijk hoog te noemen. Ter vergelijking: dezelfde coëfficiënt was in Nederland 30.9 en in de VS 40.8. De regionale inkomensongelijkheid is de reflectie van een aantal fundamentele factoren in de economie. Ten eerste is de urbanisatiegraad in het oostelijke deel van het land veel hoger dan in de overige delen van het land. Ten tweede is openheid van de economie (externe handel als percentage van het BBP) in de oostelijke regio veel groter dan in de twee andere regio’s. Deze twee zaken zijn natuurlijk direct terug te voeren op de industriële basis in het oostelijke deel van het land, die als een magneet werkt op de rurale bevolking. Deze grote industriële basis, die haar blik nagenoeg geheel op de externe markt heeft gericht, heeft de (stedelijke) bevolking in deze regio dus absoluut geen windeieren gelegd. Er is echter ook een keerzijde. De industriële sector in deze regio is door de mondiale recessie zeer hard geraakt, met als gevolg massaontslagen. Zo laat de Chinese uitvoer, die vooral steunt op industriële producten, al sinds november vorig jaar een krimp zien, In mei bereikte deze krimp zelfs het ongekende dieptepunt van -26.4%.
SERDAR KUCUKAKIN (020) 62895086
ECONOMISCH BUREAU / TREASURY RESEARCH
12 juni 2009
Aandeel in de industriële productie %
20 15 10 5 0 86
88
90
92
94
96
Guangdon (oostelijke regio)
98
00
02
04
06
08
Shaanxi (centrale regio)
Guizhou (westelijke regio) Bron: CEIC
Het beleid Gegeven de constatering hierboven, dat vooral het oostelijke deel van het land zeer negatief is geraakt door de huidige crisis, was het vanuit een bedrijfseconomisch oogpunt aannemelijk geweest als het stimuleringsbeleid van de overheid vooral op deze regio was gericht. In deze regio is immers de behoefte het grootst. Dit is echter niet de realiteit. Het enorme fiscale stimuleringsbeleid (Renminbi 4 biljoen) lijkt vooral bij de westelijke en centrale regio neer te slaan.
Investeringen % j-o-j
50 40 30 20 10 0 05
06
Oostelijke regio
07 Westelijke regio
08
09
Centrale regio
Source: CEIC
Politiek bedrijven is iets anders dan handelen vanuit bedrijfseconomische overwegingen. Ook andere factoren, sociale, maar vooral ook politieke, spelen een belangrijke rol bij de besluitvorming. De politieke leiders in Peking hebben er klaarblijkelijk voor gekozen om met het enorme fiscale stimuleringsbeleid de achterstand van de westelijke en centrale regio’s enigszins weg te werken door bijvoorbeeld de infrastructuur van die regio’s aanzienlijk op te krikken. De behoefte hieraan is trouwens ook veel minder sterk in het oostelijke deel van het land. Op deze manier wordt het gat dat wordt achtergelaten door een daling van de uitvoer (wat een belangrijke groeimotor is gebleken de afgelopen jaren), enigszins opgevuld door publieke investeringen. Feit is echter dat er een enigszins rare situatie is ontstaan. De regio die het hardst wordt geraakt, krijgt relatief de minste fiscale ondersteuning en vice versa. De bottom line is dat wij denken dat het enorme fiscale stimuleringspakket zeker zoden aan de dijk zal zetten en China door deze economisch moeilijke periode heen kan loodsen, zij het met mogelijk hier en daar wat vertragingen bij de projecten. Het zal echter relatief weinig aan het industriële leed in het oosten van het land afdoen.
12 juni 2009 Agenda Tijd
Land
maandag 15 juni 15/6-17/6 China 14:30 VS 19:00 VS dinsdag 16 juni Japan 09:30 Nederland 09:30 Nederland 10:30 VK 11:00 Eurozone 11:00 Duitsland 11:00 Duitsland 14:30 VS 14:30 VS 14:30 VS 15:15 VS woensdag 17 juni 10:30 VK 10:30 VK 11:00 Eurozone 14:30 VS donderdag 18 juni 09:30 Nederland 10:30 VK 10:30 VK 16:00 VS 16:00 VS vrijdag 19 juni 08:00 Duitsland 09:30 Nederland
Data/event
Periode
Eenheid
Producentenprijzen New York Empire Manufacturing (producentenvertr.) NAHB huizenmarktindex
mei juni juni
% j-o-j index index
Rentebesluit Bank of Japan Handelsbalans Detailhandelsverkopen Inflatie Inflatie ZEW rapport (economisch sentiment) ZEW beleggersvertrouwen Producentenvertrouwen In aanbouw genomen woningen Verleende bouwvergunningen Industriële productie
april april mei mei juni juni mei mei mei mei
% EUR mrd % j-o-j % j-o-j % j-o-j index index % j-o-j duizend duizend % j-o-j
Notulen rentevergadering Bank of England Werkloosheid Bouwproductie Inflatie
mei april mei
% % j-o-j % j-o-j
Werkloosheid Detailhandelsverkopen M4 geldhoeveelheid - prognose Voorlopende indicatoren (leading indicators) Philadelphia Fed vertrouwensindex
mei mei mei mei juni
% % j-o-j % j-o-j % index
Consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen
mei juni
% j-o-j index
Verwacht
Vorige
-5.75 17
-7.1 -4.55 16
0.1
1.9 0.0 35.0 -93.0 -4.4 480 500 -0.8
0.1 2.5 -6.0 2.3 0.6 31.1 -92.8 -3.7 458 498 -0.5
-0.9
4.7 -8.7 -0.7
-0.1 0.9 -18.0 -3.6
4.4 2.6 17.4 1.0 -22.6 -2.7 -23
Bron: ABN AMRO, Bloomberg.
Nederland: detailhandelsverkopen % j-o-j
De detailhandelsverkopen in Nederland hebben de afgelopen maanden flinke tikken gehad. Marktparticipanten hebben zich
15
zoals uit de tabel hierboven blijkt niet aan een concrete 10
verwachting gewaagd, maar het lijkt een opendeur als ik zeg
5
dat de detailhandelsverkopen in april wederom (ruim) onder de nul zullen uitkomen.
0 -5 -10 01
02
03
04
05
06
07
08
09
Bron: Bloomberg
© Copyright 2009 ABN AMRO Bank N.V. and affiliated companies ("ABN AMRO"). Alle rechten voorbehouden. Dit document dient uitsluitend ter informatie en wij geven, hoewel het document is gebaseerd op informatie die betrouwbaar wordt geacht, geen garantie aangaande de juistheid of volledigheid hiervan. ABN AMRO Bank N.V. (ABN AMRO) accepteert geen enkele aansprakelijkheid voor de informatie opgenomen in dit document. De weergegeven marktinformatie alsmede de opinies, prognoses, aannames, schattingen, afgeleide waarderingen en koersdoelstelling(en) die zijn opgenomen in dit rapport en die de opinie van de auteur vormen dateren van de aangegeven datum en kunnen op enig moment zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Hoewel wij ernaar streven de in dit document opgenomen informatie en opinies naar redelijkheid te actualiseren, kunnen er op grond van de regelgeving, compliance vereisten of andere oorzaken redenen zijn waardoor dit niet mogelijk is. Dit document vormt geen uitnodiging of aanbod tot het kopen of verkopen van effecten of andere financiële instrumenten. Dit document is uitsluitend bedoeld voor de professionele beleggers actief en ervaren in de Nederlandse markt, niet zijnde natuurlijke personen, en de informatie mag niet - geheel of gedeeltelijk – voor enig doel worden vermenigvuldigd, opnieuw worden verspreid of gekopieerd zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van ABN AMRO. ABN AMRO is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam.