Glava 4

KARAKTEROT NA OKRU@UVAWETO

Okru`uvawe upatuva na faktori nadvor od pretprijatieto koi imaat potencijalno raboteweto na pretprijatieto.

vlijanie

vrz

Okru`uvaweto vklu~uva konkurenti, resursi, tehnologija, dobavuva~i, potro[uva~i, ponuda na rabotna sila, ekonomski, pravni, politi~ki, socio_kulturni i me|unarodni uslovi.

Prof. d - r Bobek [uklev

4.1

Beleg na okru`uvaweto vo 21 vek mu davaat pove}e faktori  Globalizacija  Tehnologija  Znaewe  Lu|e  Promeni

Prof. d - r Bobek [uklev

4.1

PROCENUVAWE NA NEIZVESNOSTA VO OKRU@UVAWETO

Prof. d - r Bobek [uklev

4.2

Okru`uvawata se razlikuvaat spored stepenot na nivnata neizvesnost. Neizvesnost vo okru`uvaweto (environmental uncertainty) e uslov spored koj, idnite faktori koi vlijaat na pretprijatieto ne mo`at da bidat to~no predvideni. Neizvesnosta vo okru`uvaweto mo`e da se podeli na dve dimenzii, i toa: Stepenot na promeni (environmental change) se odnesuva na dinamikata (brzo ili bavno) na menuvaweto na faktorite vo okru`uvaweto. Stepenot na kompleksnost (environmental complexity) se odnesuva na brojot na faktorite koi, po~esto ili poretko, se menuvaat.

Prof. d - r Bobek [uklev

4.2

Tabela 4.1 Matrica na neizvesnost vo okru`uvaweto

4.2

Tabela 4.2 Procenuvawe na stepenot na neizvesnost vo okru`uvaweto

4.2

PRISPOSOBUVAWE NA OKRU@UVAWETO

Prof. d - r Bobek [uklev

4.3

Tabela 4.3 Strategii za upravuvawe so promeni vo okru`uvaweto Strategija

Metodi

Prisposobuvawe

Ubla`uvawe, izramnuvawe, predviduvawe i ograni~uvawe.

Umereno vlijanie

Reklamirawe i odnosi so javnosta, kontaktori, regrutirawe, trgovski dogovori, sozdavawe strategiska

kooptirawe, alijansa,

trgovski asocijacii i politi~ki aktivnosti. Promena na podra~jeto

Celosno napu{tawe na podra~jeto ili diverzifikacija vo novi podra~ja

.

Prof. d - r Bobek [uklev

4.3

KLASIFIKACIJA NA OKRU@UVAWETO

Prva klasifikacija Op[to i posebno okru`uvawe

Vtora klasifikacija Fizi~ko i mentalno okru`uvawe

Treta klasifikacija Posebno, op[to i interno okru`vawe

Prof. d - r Bobek [uklev

4.4

Slika 4.1 Op{to, posebno i interno okru`uvawe

Prof. d - r Bobek [uklev

4.4

EKSTERNO OKRU@UVAWE Op[to okru`uvawe

4.5

Slika 4.2 Klu~ni segmenti na okru`uvawe

Prof. d - r Bobek [uklev

4.5. 1 1.1

EKSTERNO OKRU@UVAWE Posebno okru`uvawe

Posebnoto okru`uvawe (competitive environment) gi vklu~uva onie faktori koi imaat direktno vlijanie na pretprijatieto. Me|u niv se slednive:

Potro{uva~ite Konkurenti Dobavuva~i Ponuda na rabotna sila Tehnolo{kiot segment Prof. d - r Bobek [uklev

4.5.2

Stabilnoto okru`uvawe se karakterizira so:  slabo menuvawe na proizvodite i uslugite vo poslednite godini,  nedostig od tehnolo{ki inovacii,  stabilna grupa na konkurenti i potro{uva~i, so nekolku novi konkurenti;  stabilni, ekonomski, politi~ki i op{testveni uslovi,  konzistentna vladina politika na propisi i danoci.

Prof. d - r Bobek [uklev

4.5.2

Promenlivoto karakterizira so:

posebno

okru`uvawe

se

 proizvodite i uslugite se menuvaat kontinuirano,  glavni tehnolo{ki inovacii koi starata tehnologija ja pravat zastarena,  promenlivi akcii na konkurentite i potro{uva~ite,  nepredvidlivi i promenlivi vladini akcii, predviduvaj}i interakcii pome|u javnite i razli~nite grupi za za{tita na potro{uva~ite, gra|anskite prava, ekolo{ka za{tita i sl.,  brzi promeni vo vrednostite kaj mnogu poedinci. Prof. d - r Bobek [uklev

4.5.2

Dobar sistem na delovno okru`uvawe vklu~uva nekolku ~ekori, i toa:13) 1. identifikacija na okru`uvaweto na organizacijata i segmentite na okru`uvaweto, 2. identifikacija na okru`uvaweto,

verojatnite

faktori

vo

sekoj

segment

na

3. utvrduvawe na indikatorite na okru`uvaweto koi }e bidat vklu~eni vo sistemot na planirawe na pretprijatieto, 4. izrabotka na dijagram na vlijanieto za kriti~nite indikatori na okru`uvaweto, 5. sozdavawe banka na podatoci za okru`uvaweto, 6. izrabotka na struktura na radari za nabquduvawe na okru`uvaweto i za interpretacija na slabi signali, 7.

sozdavawe scenarija okru`uvaweto.

zasnovani

Prof. d - r Bobek [uklev

vrz

grupa

pretpostavki

za

4.5.2

INTERNO OKRU@UVAWE Analiza na resursi Sposbosnosti

Slika 4.4 Strategiska analiza na resursite

4.6

Prof. d - r Bobek [uklev

4.6

Prof. d - r Bobek [uklev

4.6

Slika 4.5 Resursite – osnova za profitabilnost

4.6

Sposobnostite upatuvaat na kapacitetot na pretprijatieto da gi iskoristuva resursite, za da ostvari sakan efekt.

Prof. d - r Bobek [uklev

4.6

Tabela 4.9 Vidovi sposobnosti

Менаџери

Prof. d - r Bobek [uklev

Претпријатие

4.6

Organizaciska kultura

Prof. d - r Bobek [uklev

4.6

Tabela 4.11 Karakteristiki na pretpri~kata i administrativnata kultura Aspekti

Pretpriema~ki karakteristiki Administrativni karakteristiki

Strategiska orientacija mo`nostite

Motivirana od sfa}aweto

Posvetenost kon prisvo-

Revolucionerni promeni na

juvawe na mo`nostite

pokratok rok

Posvetenost na resursite

Motivirana od na kontrolirani resursi Evolutivni promeni na dolg rok

Mnogu fazi, so minimalno Edna faza, so celosna izlo`uvawe vo sekoja faza

posvetenost zasnovana na edna odluka Kontrola na resursite na potrebnite resursi Menaxment struktura nivoa, so istaknuvawe komunikacijata niz formalanata hierarhija

Prof. d - r Bobek [uklev

Koristewe na honorarna pomo{ i rentirawe na potrebnite resursi

Vrabotenost ili sopstvenost

Nekolku nivoa, so istaknuvawe na primeri na neformalna komunikacija

Mnogu na

4.6

OKRU@UVAWETO I KULTURATA

Prof. d - r Bobek [uklev

4.7

Slika 4-6 Vidovi organizaciska kultura

4.7

Slika 4.7 Kombinacija na kulturnite vrednosti i delovnite rezultati

4.7