Glava 11
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Glava 11 as PDF for free.
More details
- Words: 644
- Pages: 26
PLANIRAWE I ODLU^UVAWE
Za odnosot me\u planiraweto odlu~uvaweto postojat divergentni stojali[ta:
Prvoto stojali[te e odlu~uvaweto se sinonimi,
deka
planiraweto
i
i
Vtoroto stojali[te deka planiraweto i odlu~uvaweto se razlikuvaat me\u sebe po sodr`ina, su[tina i zna~ewe, Tretoto stojali[te deka planiraweto go sodr`i vo sebe odlu~uvaweto.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.1
11.1
Slika 11.1 Fazi vo planiraweto
11.1
Odlu~uvawe pretstavuva process na utvrduvawe problemi, formulirawe na alternativni re[enija za problemot, selektirawe na alternativa, sproveduvawe na re[enieto i kontrola na istoto.
Odlukata (decision) pak, napraven od raspolo`livi alternativi.
Prof. d - r Bobek [uklev
pretstavuva
izbor
11.1
KARAKTEROT NA ODLU^UVAWETO
Prof. d - r Bobek [uklev
11.2
Postojat pove}e zna~ewa na terminot odlu~uvawe, kako na primer: • selekcija na sakan tek na akcija od dve ili pove}e alternativi; • proces so koj se procenuvaat alternativite i se izbira me|u niv; • izbirawe me|u razli~ni tekovi na akcija; • izbirawe me|u alternativi; • planiraweto i odlu~uvaweto se sinonimi; • proces na identifikacija i • re{avawe na problemi i sl. Prof. d - r Bobek [uklev
11.2
VIDOVI ODLUKI
Menaxerite podgotvuvaat odluki koi mo`at da bidat: 1. Organizaciski odluki se onie [to menaxerot gi podgotvuva vo vrska so negovata oficijalna uloga kako menaxer. 2. Personalni odluki se onie odluki koi menaxerot gi donesuva kako individua, a ne kako ~len na pretprijatieto. 1. Osnovnite odluki se razgleduvaat kako nepovtorlivi po svojata priroda i imaat sudbonosno zna~ewe za pretprijatieto. 2. Rutinskite odluki ~esto se povtorlivi po svojata priroda i imaat nezna~itelno vlijanie vrz pretprijatieto. Prof. d - r Bobek [uklev
11.3
1. Takti~kite odluki ne se kompleksni i se odnesuvaat na kratok rok. 2. Strategiskite odluki se kompleksni i se od posebna va`nost za pretprijatieto na dolg rok.
1. Programiranite odluki (programmed decisions) se povtorlivi, jasno definirani i rutinski. 2. Neprogramiranite odluki (nonprogrammed decisions) se podgotvuvaat za edinstvena, nepovtorliva situacija.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.3
11.3
Slika 11.2 Nivoa na menaxment, vidovi odluki i problemi
11.3
USLOVI NA ODLU^UVAWE
Slika 11.3 Uslovi na odlu~uvawe
11.4
Izvesnost (certainty) vo odlu~uvaweto e koga menaxerot to~no znae [to ]e se slu~i, koga ima kompletni znaewa za rezultatite od sekoja odluka i koga gi ima site potrebni informacii za odlu~uvawe. Rizik (risk) vo na odlu~uvaweto e koga menaxerot ima delumni informacii na raspolagawe, koi ne se dovolni da dadat odgovor na site pra[awa za ocenuvawe na rezultatite na sekoja alternativa.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.4
Objektivnata verojatnost e situacija vo koja menaxerot, so relativna izvesnost, mo`e da opredeli verojatnost deka sekoja od mo`nite alternativi }e se slu~i. Subjektivnata verojatnost e situacija vo koja menaxerot opredeluva verojatnost za sekoja alternativa na osnova na negovoto li~no veruvawe deka sekoja idna sostojba }e se slu~i. Neizvesnost (uncertainty) e koga menaxerot nema informacii ili znaewe [to mo`e da go koristi kako osnova za opredeluvawe na verojatnosta na sekoja alternativa. Prof. d - r Bobek [uklev
11.4
MODELI NA ODLU^UVAWE
11.5
Slika 11.4 Proces na nuka za menaxment
11.5
Zatvoren model na odlu~uvawe postoi vo situacija vo koja se poznati alternativite i menaxerot izbira odluka so primena na racionalnosta. Otvoren model na odlu~uvawe postoi vo situacija koga odlu~uva~ot e postojano pod vlijanie na okru`uvaweto.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.5
Klasi~niot model na odlu~uvawe e zasnovan na pretpostavkata deka menaxerite treba da podgotvuvaat logi~ni odluki koi ]e bidat najdobar od ekonomski interes za pretprijatieto. Administrativniot model na odlu~uvawe opi[uva kako menaxerite vo stvarnosta gi podgotvuvaat odlukite vo uslovi na neizvesnost, karakteristi~ni za neprogramiranite odluki.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.5
11.5 11.5
PROCES NA ODLU^UVAWE
Procesot na odlu~uvawe so~inuvaat slednive fazi:
mo`e
da
go
Definirawe na problemot; Pribirawe informacii; Formulirawe alternativi; Ocenuvawe na alternativite; Izbor na alternativa; Ostvaruvawe na alternativata; Kontrola Prof. d - r Bobek [uklev
11.6
Slika 11.5 Tek na procesot na odlu~uvawe
11.6
Slika 11.6 ^ekori vo re{avawe na problemot
11.6
Za odnosot me\u planiraweto odlu~uvaweto postojat divergentni stojali[ta:
Prvoto stojali[te e odlu~uvaweto se sinonimi,
deka
planiraweto
i
i
Vtoroto stojali[te deka planiraweto i odlu~uvaweto se razlikuvaat me\u sebe po sodr`ina, su[tina i zna~ewe, Tretoto stojali[te deka planiraweto go sodr`i vo sebe odlu~uvaweto.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.1
11.1
Slika 11.1 Fazi vo planiraweto
11.1
Odlu~uvawe pretstavuva process na utvrduvawe problemi, formulirawe na alternativni re[enija za problemot, selektirawe na alternativa, sproveduvawe na re[enieto i kontrola na istoto.
Odlukata (decision) pak, napraven od raspolo`livi alternativi.
Prof. d - r Bobek [uklev
pretstavuva
izbor
11.1
KARAKTEROT NA ODLU^UVAWETO
Prof. d - r Bobek [uklev
11.2
Postojat pove}e zna~ewa na terminot odlu~uvawe, kako na primer: • selekcija na sakan tek na akcija od dve ili pove}e alternativi; • proces so koj se procenuvaat alternativite i se izbira me|u niv; • izbirawe me|u razli~ni tekovi na akcija; • izbirawe me|u alternativi; • planiraweto i odlu~uvaweto se sinonimi; • proces na identifikacija i • re{avawe na problemi i sl. Prof. d - r Bobek [uklev
11.2
VIDOVI ODLUKI
Menaxerite podgotvuvaat odluki koi mo`at da bidat: 1. Organizaciski odluki se onie [to menaxerot gi podgotvuva vo vrska so negovata oficijalna uloga kako menaxer. 2. Personalni odluki se onie odluki koi menaxerot gi donesuva kako individua, a ne kako ~len na pretprijatieto. 1. Osnovnite odluki se razgleduvaat kako nepovtorlivi po svojata priroda i imaat sudbonosno zna~ewe za pretprijatieto. 2. Rutinskite odluki ~esto se povtorlivi po svojata priroda i imaat nezna~itelno vlijanie vrz pretprijatieto. Prof. d - r Bobek [uklev
11.3
1. Takti~kite odluki ne se kompleksni i se odnesuvaat na kratok rok. 2. Strategiskite odluki se kompleksni i se od posebna va`nost za pretprijatieto na dolg rok.
1. Programiranite odluki (programmed decisions) se povtorlivi, jasno definirani i rutinski. 2. Neprogramiranite odluki (nonprogrammed decisions) se podgotvuvaat za edinstvena, nepovtorliva situacija.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.3
11.3
Slika 11.2 Nivoa na menaxment, vidovi odluki i problemi
11.3
USLOVI NA ODLU^UVAWE
Slika 11.3 Uslovi na odlu~uvawe
11.4
Izvesnost (certainty) vo odlu~uvaweto e koga menaxerot to~no znae [to ]e se slu~i, koga ima kompletni znaewa za rezultatite od sekoja odluka i koga gi ima site potrebni informacii za odlu~uvawe. Rizik (risk) vo na odlu~uvaweto e koga menaxerot ima delumni informacii na raspolagawe, koi ne se dovolni da dadat odgovor na site pra[awa za ocenuvawe na rezultatite na sekoja alternativa.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.4
Objektivnata verojatnost e situacija vo koja menaxerot, so relativna izvesnost, mo`e da opredeli verojatnost deka sekoja od mo`nite alternativi }e se slu~i. Subjektivnata verojatnost e situacija vo koja menaxerot opredeluva verojatnost za sekoja alternativa na osnova na negovoto li~no veruvawe deka sekoja idna sostojba }e se slu~i. Neizvesnost (uncertainty) e koga menaxerot nema informacii ili znaewe [to mo`e da go koristi kako osnova za opredeluvawe na verojatnosta na sekoja alternativa. Prof. d - r Bobek [uklev
11.4
MODELI NA ODLU^UVAWE
11.5
Slika 11.4 Proces na nuka za menaxment
11.5
Zatvoren model na odlu~uvawe postoi vo situacija vo koja se poznati alternativite i menaxerot izbira odluka so primena na racionalnosta. Otvoren model na odlu~uvawe postoi vo situacija koga odlu~uva~ot e postojano pod vlijanie na okru`uvaweto.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.5
Klasi~niot model na odlu~uvawe e zasnovan na pretpostavkata deka menaxerite treba da podgotvuvaat logi~ni odluki koi ]e bidat najdobar od ekonomski interes za pretprijatieto. Administrativniot model na odlu~uvawe opi[uva kako menaxerite vo stvarnosta gi podgotvuvaat odlukite vo uslovi na neizvesnost, karakteristi~ni za neprogramiranite odluki.
Prof. d - r Bobek [uklev
11.5
11.5 11.5
PROCES NA ODLU^UVAWE
Procesot na odlu~uvawe so~inuvaat slednive fazi:
mo`e
da
go
Definirawe na problemot; Pribirawe informacii; Formulirawe alternativi; Ocenuvawe na alternativite; Izbor na alternativa; Ostvaruvawe na alternativata; Kontrola Prof. d - r Bobek [uklev
11.6
Slika 11.5 Tek na procesot na odlu~uvawe
11.6
Slika 11.6 ^ekori vo re{avawe na problemot
11.6
