Gazeta Prawna Z 17 Listopada 08 (nr 224)

Płyty z praktycznym kursem obsługi programu Word DZIŚ Poziom podstawowy JUTRO Poziom zaawansowany

Największy dziennik gospodarczy PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008

NR 224 (2346)

ROK 15

CENA 5,99 ZŁ (W TYM 7 PROC. VAT) GAZETAPR AWNA.PL /24H

PRACA LECZENIE OFIAR WYPADKÓW

Zniknie podatek Religi, ale firmy ubezpieczeniowe nie obniżą OC GOSPODARKA ■ Porównanie ofert telefonów strony A2–A3 na kartę PRACA I KARIERA ■ Za siedem lat matura z przedsiębiorczości ■ Jak wybrać dobrego kandydata strony A6–A7 FINANSE ■ To nie czas na kupowanie strona A11 akcji TYDZIEŃ PODATKÓW PRZY SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI Jak rozliczyć sprzedaż mieszkania i domu kupionych do końca strona 14 2006 r.

PODATKI ■ ZAKAZ ODLICZANIA VAT

od wydatków, które nie są kosztem uzyskania przychodów, zostanie od 1 grudnia zlikwidowany. strona 6

PRACA

ISSN 1232–6712

Nr indeksu 348 066 Mut 1

Nakład: 145 910

■ FIRMY NIE BĘDĄ MOGŁY

zwolnić rodzica, który obniży wymiar czasu pracy ze względu na opiekę strona 10 nad dzieckiem.

PRAWO ■ PISMA SĄDOWE DORĘCZANE

będą przez pocztę, komornika i przez specjalnie utworzoną służbę strona 13 doręczeniową.

SAMOZATRUDNIENIE Jak rozliczać koszty działalności strona 15 w mieszkaniu

Tygodnik Podatkowy ■ Jak dokonać zamknięcia

księgi podatkowej

W

grudniu firmy ubezpieczeniowe po raz ostatni zapłacą tzw. podatek Religi. Jutro odbędzie się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy, który zlikwiduje go od stycznia 2009 r. Jednocześnie, wbrew wcześniejszym

zapowiedziom ministra zdrowia Ewy Kopacz, nie zostanie zastąpiony innym systemem, który zobowiąże ubezpieczycieli do partycypacji w kosztach leczenia ofiar wypadków. Jak sprawdziliśmy, zniesienie podatku Religi nie spowoduje obniże-

nia cen polis, podniesionych w ubiegłym roku o 7–10 proc. W najlepszym razie ceny polis zostaną utrzymane na obecnym poziomie. Ubezpieczyciele wskazują, że stanie się tak m.in. ze względu na wprowadzenie instytucji tzw. zadośćuczy-

nienia za śmierć bliskiej osoby w nieszczęśliwym wypadku. Przez rok z podatku Religi do NFZ wpłynęło 700 mln zł. Kolejnych pieniędzy w 2009 roku nie będzie.■

strony 2 i 8

PRAWO

PODATKI

FINANSE

Powróci spółdzielcza własność lokalu

Krótka sprzedaż akcji to kłopot z fiskusem

Kredyty: przez wahania kursu rata wyższa o 250 zł

R

N

W

esort infrastruktury proponuje przywrócenie możliwości przekształcania mieszkań lokatorskich w spółdzielczą własność oraz powrót instytucji zebrań przedstawicieli członków. Zmienić się mają zasady lustracji spółdzielni. Projekt ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych powinien najpóźniej na początku 2009 r. trafić do konsultacji społecznych.■

owela ustawy o obrocie instrumentami finansowymi umożliwia przeprowadzanie transakcji krótkiej sprzedaży papierów wartościowych na rynku kapitałowym. Zapomniano jednak jednoznacznie określić sposób opodatkowania tych transakcji dla pożyczkodawców. Brak jasnych przepisów podatkowych spowoduje spory z fiskusem i niepewność inwestorów.■

strona 12

strony 4–5

ahania kursu złotego są ostatnio tak duże, że wartość raty przeciętnego kredytu walutowego w ciągu kilku dni jest w stanie wzrosnąć o prawie 250 zł. Nadal jednak osoba zadłużona we frankach płaci mniej niż w złotych, jeżeli wzięła kredyt kilka miesięcy temu. Ci, którzy pożyczają teraz, za kredyty walutowe płacą prawie tyle samo, ile za złotowe.■

strona A10 reklama

CZY CHRONISZ SWOJE DANE? NIE POZWÓL, ABY DANE TWOICH KLIENTÓW DOSTAŁY SIĘ W NIEPOWOŁANE RĘCE !

Nie wyrzucaj ich do śmietnika! Każdy zbędny dokument lub materiał CD/DVD zawierający informacje lub dane powinien zostać zniszczony w niszczarce dokumentów.

Więcej informacji na www.fellowes.pl

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

2 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

BLOGI Gazety Prawnej www.gazetaprawna.pl/blogi

komentarze redakcji PRACA

Za złe prawo płaci kierowca

P

DOMINIKA SIKORA dominika.sikora @infor.pl

odatek Religi przechodzi do historii. W zasadzie to dobrze, bo i tak nie spełniał swojej funkcji. Firmy ubezpieczeniowe przekazywały wprawdzie dodatkowe pieniądze na leczenie ofiar wypadków, ale brak dobrze działającego systemu ich identyfikacji i niemożność dopasowania sprawcy wypadku do jego ofiary uniemożliwiły NFZ przekazywanie pieniędzy do szpitali i przychodni. Szkoda tylko, że jego likwidacja nie będzie oznaczać obniżenia składki OC, jaką musi płacić 14 milionów posiadaczy aut. Firmy ubezpieczeniowe nie zrezygnują z łatwo zarobionych pieniędzy i tłumaczą, że obniżka nie jest możliwa, bo Polacy mogą dochodzić roszczeń na podstawie tzw. instytucji zadośćuczynienia. Takich spraw jest jednak jak na razie niewiele. Będą też, znając realia sądowe, ciągnąć się latami. W tym czasie ubezpieczyciele będą korzystać z podwyższonej składki, ale do NFZ nie trafią dodatkowe pieniądze. Będą je za to mieli ubezpieczyciele.■ strona 8

U NAS PRZECZYTAŁEŚ PO RAZ PIERWSZY: FINANSE | Skutki kryzysu finansowego:

KNF może nie zgodzić się na dywidendy GP 223/2008 – 14 LISTOPADA 2008

PODATKI | Ewidencja sprzedaży:

Sankcja za brak kasy fiskalnej narusza przepisy unijne GP 220/2008 – 10 LISTOPADA 2008

PRACA

| Nowelizacja kodeksu pracy:

Nowe przepisy bhp najbardziej uderzą w małe firmy GP 223/2008 – 14 LISTOPADA 2008

PRAWO | Opłaty za korzystanie z kart płatniczych:

Banki mogły ustalać opłatę za płatności kartami GP 222/2008 – 13 LISTOPADA 2008

Czytaj www.gazetaprawna.pl/archiwum

TEMAT DNIA

Nie tylko z budżetu

O

MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ malgorzata. piasecka @infor.pl

fiary przestępstw mają prawo do kompensaty szkód, jakich doznały w wyniku czynu kryminalnego. Czy jednak koszty takiej pomocy powinno ponosić państwo? Jej obrońcy twierdzą, że sądy uwzględniają zaledwie niewielki procent wniosków o wypłatę kompensat. Dodają też, że Skarb Państwa nie wydaje olbrzymich pieniędzy na finansowanie pomocy dla ofiar przestępstw. Jednak warto także poszukać innych źródeł wspierania poszkodowanych. Choćby ze względów moralnych. Można np. utworzyć specjalny fundusz z pieniędzy sprawców przestępstw umyślnych i nieumyślnych. Takie rozwiązanie jest na pewno trudniejsze w realizacji, jednak naprawianie szkody przez samego przestępcę to najlepsza dla niego kara i droga do resocjalizacji.■ strona 2

Temat dnia PROCEDURA CYWILNA Odszkodowania od Skarbu Państwa

Kompensaty: 20 tys. zł dla ofiary przestępstwa ■ Zarówno ofiarom przestępstw umyślnych, jak i nieumyślnych będą przysługiwały kompensaty ■

Maksymalne odszkodowanie od Skarbu Państwa wzrośnie z 12 tys. do 20 tys. zł

■

Kompensatę będzie można przeznaczyć m.in. na leczenie i rehabilitację

MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ [email protected]

O

fiary przestępstw umyślnych i nieumyślnych, a w przypadku ich śmierci i ich najbliżsi, mogą dostać odszkodowanie od Skarbu Państwa na pokrycie poniesionych szkód materialnych, zwane kompensatą. Jest to możliwe, gdy nieskuteczne jest wyegzekwowanie pieniędzy od sprawcy przestępstwa lub np. ubezpieczyciela. Dodatkowo jeszcze kompensata w podwyższonej wysokości z 12 tys. do 20 tys. zł ma być przeznaczana również na koszty związane z leczeniem i rehabilitacją – przewiduje przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt nowelizacji ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw. – Kompensata przyznawana jest poszkodowanym, którzy spełniają kryteria określone w ustawie, bez względu na ich sytuację majątkową. Muszą oni jedynie wystąpić do sądu z wnioskiem o jej przyznanie – tłumaczy sędzia Marek Celej z Krajowej Rady Sądowniczej. Już czwarty rok Skarb Państwa wypłaca kompensaty ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Na podstawie przeprowadzonych badań Ministerstwo Sprawiedliwości uznało, że przepisy ustawy z 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych (Dz.U. nr 169, poz. 1415) uniemożliwiają wielu poszkodowanym uzyskanie odszkodowania od Skarbu Państwa. Dlatego w projekcie nowelizacji zaproponowano objęcie ochroną

kompensacyjną wszystkie ofiary przestępstw, zarówno umyślnych, jak i nieumyślnych. Autorzy projektu uważają, że dotychczasowa regulacja jest nieracjonalna z punktu widzenia systemu pomocy poszkodowanym. Odbieranie ofiarom przestępstw nieumyślnych możliwości dochodzenia kompensaty nie znajduje uzasadnienia, twierdzą. Ich opinię podzielają również prawnicy praktycy. – Z punktu widzenia ofiary nie jest istotne, czy została poszkodowana w wyniku przestępstwa umyślnego czy nie-

SZERSZA PERSPEKTYWA Prawo do kompensaty ma: ■ w Austrii – osoba, która w wyniku przestępstwa poniosła uszczerbek na zdrowiu psychicznym i fizycznym ■ w Danii, Finlandii, Francji – ofiara przestępstwa umyślnego i nieumyślnego ■ w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii – także ofiary przestępstw, które nie zostały dokonane z użyciem przemocy ■ w Szwecji – ofiary wypadków drogowych

umyślnego, na przykład wypadku komunikacyjnego – tłumaczy adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy. Projekt przewiduje, że kompensata będzie mogła być przyznawana także na pokrycie kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją, w tym również na dojazd na leczenie. Projekt nowelizacji zmienia także właściwość miejscową sądu orzekającego w sprawach kompensaty. Teraz orzeka o jej przyznaniu sąd, w miejscu którego popełniono przestępstwo. To się zmieni. Orzekać ma sąd, w którego okręgu wnioskodawca ma miejsce stałego zamieszkania. Autorzy projektu uznali, że konieczność prowadzenia sprawy w sądzie często odległym od miejsca zamieszkania poszkodowanych, którzy doznali ciężkiego, a nawet średniego naruszenia czynności narządów ciała lub rozstroju zdrowia, stanowić może istotną przeszkodę.■

OPINIE

BARTOSZ GROHMAN

SEBASTIAN KOCZUR

adwokat White & Case

adwokat Kancelaria Adwokacka w Krakowie

Państwo ma obowiązek skutecznie ścigać i wykrywać przestępców, a obywatel prawo do skutecznej ochrony. W razie udowodnienia winy sprawcy przestępstwa pokrzywdzony ma możliwość domagania się od niego odszkodowania, zadośćuczynienia i renty. Może to zrobić w odrębnym postępowaniu przed sądem cywilnym albo wystąpić o odszkodowanie już podczas toczącej się sprawy karnej przeciwko przestępcy. Jeżeli zaś przestępca nie zostanie wykryty, to państwo musi wziąć na siebie obowiązek ochrony pokrzywdzonego i zapewnić mu środki na pokrycie szkody, leczenie i rehabilitację. Temu ma właśnie służyć stworzenie pokrzywdzonemu możliwości ubiegania się o kompensatę od Skarbu Państwa. Propozycja podwyższenia wysokości kompensaty do 20 tys. zł zasługuje na poparcie.

Kompensaty powinny być wypłacane ze środków Skarbu Państwa ofiarom przestępstw umyślnych i nieumyślnych, gdyż w ten sposób państwo realizuje swoją funkcję socjalną. Podobnie jest wówczas, gdy w ramach ubezpieczeń społecznych wypłacane są renty socjalne osobom, które nigdy nie pracowały. Realizując zasadę sprawiedliwości społecznej państwo ma obowiązek zapewnić poszkodowanym ofiarom przestępstw pewne środki utrzymania, gdy nie mogą one wyegzekwować odszkodowania od sprawcy przestępstwa. Należy jednak rozważyć, czy nie powinien zostać utworzony specjalny fundusz, z którego środki przeznaczone byłyby na kompensaty. Pieniądze przekazywane do kasy funduszu mogłyby pochodzić od skazanych sprawców przestępstw umyślnych i nieumyślnych. Decyzję o ich obciążeniu podejmowałby sąd.

reklama

4 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Podatki ■

PAMIĘTAJ

Księgowość

■

Audyt

20 listopada mija termin zapłaty zaliczki na podatek dochodowy

■

Finanse publiczne

ROZMOWA

■

Administracja skarbowa

Potwierdzenie numeru NIP pozwala na zastosowanie zerowej stawki strona 6

ANALIZA

O przychodzie z pakietu medycznego zdecyduje sąd strona 7

PODATKI DOCHODOWE | Rozliczenie pożyczki papierów wartościowych

CO NOWEGO ■ TERMIN ZAPŁATY PODATKU. Dziś mija termin zapłaty przez osoby fizyczne ostatniej raty podatku od nieruchomości, podatku rolnego oraz podatku leśnego. ■ PODPISANIE ZMIAN DO USTAWY O RACHUNKOWOŚCI. Prezydent podpisał ustawę z 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości. Zmiany umożliwiają przedsiębiorcom od 1 stycznia 2009 r. przechowywanie listy płac w formie elektronicznej. Warunkiem takiego przechowywania będzie posiadanie urządzeń pozwalających na odtworzenie dowodów w postaci wydruku. Więcej www.prezydent.pl ■ NOWA USTAWA AKCYZOWA. Sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzy jutro poprawki zgłoszone w trakcie drugiego czytania do rządowego projektu ustawy o podatku akcyzowym. Jedna z poprawek dotyczy przeniesienia z rozporządzenia wykonawczego do ustawy możliwości składania przez podatnika zabezpieczenia akcyzowego w formie weksla. Projekt nowej ustawy akcyzowej wprowadza istotne zmiany wynikające przede wszystkim z konieczności dostosowania polskich przepisów do regulacji tzw. dyrektywy energetycznej. Więcej www.sejm.gov.pl ■ CERTYFIKAT KSIĘGOWY BEZ EGZAMINU. Osoby posiadające trzyletnią praktykę w księgowości i odpowiednie wykształcenie nie będą musiały zdawać egzaminu na certyfikat księgowy. Sejmowa Komisja Finansów Publicznych rozpatrzy jutro uchwałę Senatu w sprawie ustawy, która wprowadza takie rozwiązanie. Ustawa ta zmienia nowelizację ustawy o rachunkowości z 18 marca 2008 r., która wprowadziła obowiązek zdawania egzaminu przez wszystkie osoby ubiegające się o certyfikat księgowy. Więcej wwwj.sejm.gov.pl ■ SZKOLENIE Z REJESTRACJI FIRMY. Urząd Skarbowy w Ełku zaprasza dzisiaj o godz. 10.00 na szkolenie, które odbędzie się w siedzibie urzędu, podczas którego poruszone zostaną zagadnienia dotyczące: rejestracji firmy, rejestracji dla celów VAT, zawieszenia działalności. Więcej www.olsztyn.is.gov.pl ■ SZKOLENIE Z ABOLICJI. Urząd Skarbowy w Elblągu zaprasza 18 listopada osoby chcące skorzystać z abolicji podatkowej na bezpłatne szkolenie. Odbędzie się ono w siedzibie urzędu o godz. 15.30. Więcej www.olsztyn.is.gov.pl

■ SPOTKANIE INFORMACYJNE. W Urzędzie Skarbowym w Wyszkowie zorganizowane zostaną dwa spotkania informacyjnoszkoleniowe dla podatników. 18 listopada o godz. 10.00 dla osób zamierzających rozpocząć prowadzenie firmy, którego tematem będzie przybliżenie problematyki praw i obowiązków wynikających z prawa podatkowego. O godz. 13.00 rozpocznie się spotkanie dotyczące problematyki związanej z opodatkowaniem dochodów uzyskanych z najmu. Więcej www.is.waw.pl

Krótka sprzedaż wymaga zmian ■

Rozliczenie pożyczki papierów wartościowych nie jest jasno uregulowane w PIT oraz CIT

■

Ustawodawca powinien określić status wynagrodzenia pożyczkodawcy

■

Brak precyzji w przepisach może generować większe koszty dla instytucji finansowych

PRZEMYSŁAW MOLIK [email protected]

N

a możliwość przeprowadzania transakcji krótkiej sprzedaży na polskim rynku kapitałowym inwestorzy instytucjonalni i indywidualni ANALIZA czekali od dawna. Ostatnia nowelizacja ustawy o obrocie instrumentami finansowymi uchyla dotychczasowe ograniczenia stosowania tego mechanizmu. Istotnej, z punktu widzenia rozwoju polskiego rynku kapitałowego, zmianie w zakresie pożyczanie papierów na krótko nie towarzyszą jednak zmiany w przepisach podatkowych.

Kwalifikacja pożyczki Marek Kozaczuk, partner w Dewey & LeBoeuf, zwraca uwagę, że od 2004 roku przepisy podatkowe regulują wprost zasady opodatkowania dochodów pożyczkobiorców (osób dokonujących krótkiej sprzedaży), ale brakuje równoległych regulacji adresowanych bezpośrednio do pożyczkodawców. – Może to stwarzać ryzyko dla uczestników rynku kapitałowego i przeszkodzić w pełnym wykorzystaniu potencjału, jaki instytucja krótkiej sprzedaży ma przynieść temu rynkowi zgodnie z założeniami nowelizacji – dodaje doradca podatkowy. Ekspert podkreśla równocześnie, że przepisy o podatkach dochodowych nie zawierają autonomicznej definicji pożyczki dla celów opodatkowania, lecz posługują się pojęciem pożyczki dla określenia umowy nazwanej w ten sposób przez kodeks cywilny. Taka kwalifikacja pożyczki papierów wartościowych jest jednak kontrowersyjna. Andrzej Paczuski, partner w KPT Doradcy Podatkowi, przypomina, że zgodnie z kodeksową definicją pożyczki jej przedmiotem mogą być tylko pieniądze albo rzeczy oznaczone co do gatunku. – Uznać zatem należy, że umowa pożyczki papierów wartościowych nie stanowi umowy pożyczki w rozumie-

niu kodeksu cywilnego i tym samym jako umowa niezdefiniowana przez kodeks cywilny jest umową nienazwaną – tłumaczy ekspert.

Wynagrodzenie jako odsetki Mając na uwadze obecne brzmienie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), wynagrodzenie otrzymane przez pożyczkodawcę powinno być traktowane jak odsetki. Zdaniem Andrzeja Paczuskiego oznacza to, że dla osoby fizycznej otrzymane wynagrodzenie stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych podlegający opodatkowaniu 19-proc. stawką, natomiast pożyczkodawca będący osobą prawną rozliczy wynagrodzenie na zasadach ogólnych (również przy zastosowaniu 19-proc. stawki). – Mając na uwadze brak jednoznacznych przepisów w obecnie obowiązującej ustawie o PIT oraz CIT, nie można wykluczyć ryzyka, że organy podatkowe dokonają odmiennej kwalifikacji wynagrodzenia uznając, iż nie stanowi ono dochodu odsetkowego i tym samym nie powinno podlegać opodatkowaniu na zasadach przewidzianych dla odsetek tylko na zasadach ogólnych – przestrzega Andrzej Paczuski. Brak precyzji może stwarzać ryzyko dla pożyczkodawców instytucjonalnych i nieinstytucjonalnych. Marek Kozaczuk podkreśla, że w szczególności potencjalne ryzyko podatkowe może dotyczyć stawki podatku stosowanej przez pożyczkodawców będących osobami fizycznymi, momentu uzyskania przychodów (na zasadzie kasowej albo memoriałowej) oraz obowiązku potrącenia podatku przez pożyczkobiorców instytucjonalnych jako płatników. Doprecyzowanie przepisów Aby zmniejszyć to ryzyko, do ustaw podatkowych powinna zostać wprowadzona jednoznaczna definicja pożyczki papierów wartościowych. Marek Kozaczuk sugeruje, że wynagrodzenie po-

życzkodawcy można objąć rozszerzoną definicją odsetek z papierów wartościowych lub też odrębnie uregulować skutki udzielenia takiej pożyczki. – Przepisy powinny potwierdzać, że pożyczkodawca papierów wartościowych nie uzyskuje przychodów z tytułu ich odpłatnego zbycia ani nie ponosi z tego tytułu wydatków oraz, że przychodem pożyczkodawcy jest faktycznie otrzy-

19 proc. wynosi podatek od dochodów z giełdy oraz odsetek

mane wynagrodzenie – mówi partner w Dewey & LeBoeuf. Andrzej Paczuski dodaje, że wynagrodzenie pożyczkodawcy w ustawie o CIT powinno zostać wskazane jako przychód z działalności gospodarczej, natomiast w ustawie o PIT powinno ono powiększać katalog przychodów z kapitałów pieniężnych. – Pozbawienie statusu odsetek wynagrodzenia otrzymanego przez pożyczkodawcę pozwoli na znaczne uproszczenie formalności podatkowych – tłumaczy ekspert.

Problem rozliczenia W przypadku urzeczywistnienia się mechanizmu krótkiej sprzedaży, z czym wiąże się aktywność na rynku banków, domów maklerskich oraz inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych, zastanowić się należy, w jaki sposób należy rozliczać tego typu transakcje. Andrzej Paczuski wyjaśnia, że jeżeli wynagrodzenie z tytułu pożyczki papierów wartościowych będzie uznane za odsetki w rozumieniu prawa podatkowego, na pożyczkobiorcach będzie ciążył obowiązek pobrania podatku u źródła w przypadku pożyczkodawców zagranicznych (zgodnie z przepisami odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania) oraz tzw. podatku Belki w przypadku pożyczkodawców osób fizycznych. Jest to realny problem dla instytucji finansowych, wymagających nie tylko zaangażowania pracowników, ale również nakładów związanych z dostosowaniem systemów księgowych. – Urzeczywistnieniu się założeń nowelizacji ustawy o obrocie instrumentami finansowymi liberalizującą krótką sprzedaż sprzyjałoby wyłączenie pożyczkobiorców z kręgu podmiotów, na których ciążą obowiązki płatników w związku z wypłatą wynagrodzenia za pożyczkę papierów wartościowych – podsumowuje Marek Kozaczuk. Zadanie dla ustawodawcy O ile opodatkowanie jakiejkolwiek transakcji rynkowej zazwyczaj wpływa negatywnie na jej rozwój, o tyle brak jednoznacznych regulacji potęguje ryzyko rynkowe i zawsze generuje większe koszty operacyjne związane

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Akademia podatkowa cz. 613

Czy można wypłacić dywidendę w innej formie niż pieniądze W praktyce udziałowcy lub akcjonariusze otrzymują jako dywidendę składniki majątkowe inne niż środki pieniężne: papiery wartościowe, akcje w podmiotach powiązanych, grunty, nieruchomości lub środki transportu. Czy taka wypłata jest dozwolona? Przepisy kodeksu spółek handlowych (k.s.h.) nie zabraniają, aby przedmiotem dywidendy były aktywa inne niż środki pieniężne. Trzeba jednak zastanowić się, po jakich wartościach należy wycenić przekazywany majątek spółki. Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikował projekt D23: Podział aktywów niepieniężnych pomiędzy udziałowców/akcjonariuszy, który zawiera propozycje

nowych zasad rachunkowości. Proponowane rozwiązania, jeżeli zostaną zatwierdzone, mogą w przyszłości mieć także wpływ na zasady rachunkowości w przypadku podziału przedsiębiorstw na podstawie art. 528–550 k.s.h. Zgodnie z projektem wysokość dywidendy należy ustalić według wartości godziwej przekazywanego majątku. Jeżeli tak ustalona wartość godziwa różni się od aktualnej wartości bilansowej przekazanego aktywu, to różnicę tę należy odnieść do rachunku zysków i strat. Na dzień wypłaty dywidendy przekazany majątek, wyceniony według wartości godziwej, należy rozliczyć w korespondencji z kapitałem własnym. Proponowane w MSR rozwiązanie prowadzi do takich samych skutków finansowych, jakie

by wystąpiły, jeżeli jednostka najpierw by sprzedała dany składnik majątkowy osobie trzeciej po wartości rynkowej (godziwej) i otrzymane środki pieniężne przeznaczyła na dywidendę dla akcjonariuszy. Ujęta w rachunku zysków i strat różnica z wyceny odzwierciedla zysk/stratę z aktualizacji wyceny składnika majątkowego, jaki jednostka uzyskała w okresie, w którym była jego właścicielem. Ujęcie zysku z aktualizacji wyceny w rachunku zysków i strat odzwierciedla skutki transakcji z punktu widzenia jednostki, jest też prawdopodobnie zgodne z przepisami podatkowymi. Jeżeli omawiany projekt zostanie zatwierdzony, to można przewidywać, że ujęcie zobowiązania związanego z przekazaniem dywidendy w postaci aktywów niepie-

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 5

niężnych według aktualnej wartości godziwej oraz wykazanie zysków lub strat rachunku zysków i strat w momencie uregulowania zobowiązania będzie stanowiło zmianę stosowanych zasad rachunkowości dla wielu jednostek, jak i może w przyszłości stanowić wytyczne w przypadku podziału przedsiębiorstw. Dotychczas, zarówno w praktyce krajowej, jak i międzynarodowej, wiele jednostek wykazywało zobowiązanie z tytułu dywidendy w postaci aktywów innych niż środki pieniężne w wartości bilansowej składnika aktywów, a więc nie ujmowano zysku/straty w momencie dokonania wypłaty.■ Not. EM dr ANDRÉ HELIN prezes firmy audytorskiej BDO Numerica

www.gazetaprawna.pl/akademia_podatkowa

reklama

ustaw z różnymi interpretacjami przepisów podatkowych. Aby zminimalizować wpływ niejednolitych regulacji na kształt rynku oraz przede wszystkim koszt umowy pożyczki, ustawodawca powinien jasno ustalić, czy wynagrodzenia za pożyczone papiery ma status odsetek, czy też rozliczane powinno być na zasadach ogólnych. Jest to o tyle istotne, że umowy zapewniające dostarczenie papierów sprzedanych na krótko, w myśl nowych rozwiązań prawnych, będą kwestią biznesową ustalaną pomiędzy zainteresowanymi stronami. Kwestia oprocentowania pożyczki będzie więc jedną z kluczowych. Dotychczasowe regulacje jasno określały, że przychód pożyczkobiorcy dokonującego krótkiej sprzedaży rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-38. Brak praktyki rynkowej w tym zakresie niejako automatycznie marginalizował brak analogicznych regulacji podatkowych w stosunku do pożyczkodawcy. W najbliższym czasie po rzeczywistym uruchomieniu mechanizmu krótkiej sprzedaży problem ten może stać się jednak realny. Jeżeli regulatorzy rynku kapitałowego uznają, że wynagrodzenie za pożyczkę stanowi odsetki, to kto będzie odpowiedzialny za pobór tego podatku – banki, domy maklerskie, czy instytucje depozytowe? Wydaje się, że korzystniejszym rozwiązaniem, ograniczającym koszty systemowe dla instytucji finansowej jako ewentualnego płatnika, byłoby rozliczenie wynagrodzenia za pożyczkę w zeznaniu rocznym razem z innymi dochodami pochodzącymi z obrotu na giełdzie. Wtedy będzie to jednak związane z koniecznością wypełnienia deklaracji PIT-8C przez uczestników rynku. Uruchomienie mechanizmu krótkiej sprzedaży może nastąpić w ciągu trzech miesięcy po wejściu w życie nowelizacji. Ustawa ze względu jednak na inne przepisy, została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego.■

Pisaliśmy o tym ■ Krótka sprzedaż zwiększy płynność rynku – GP nr 222/2008 www.gazetaprawna.pl/archiwum

Podatki

6 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

VAT | Rozliczenie wydatków w firmie

PIT | Wykazanie dochodów zagranicznych w Polsce

Koszty nie wpłyną na odliczenie podatku

O abolicję wystąpiło ponad 10 tys. podatników

ZMIANA PRAWA Od 1 grudnia zostanie zlikwidowany zakaz odliczania VAT od wydatków, które nie są kosztem uzyskania przychodów. MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

W

ustawie o VAT zostaną wprowadzone od 1 grudnia przepisy likwidujące zakaz odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu niektórych towarów lub usług. Obecnie odliczenie nie przysługuje m.in. od wydatków niepodlegających zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego. Przepis ten likwiduje nowelizacja ustawy o VAT, która czeka na podpis prezydenta. Istniejąca obecnie regulacja w zasadniczym stopniu ogranicza prawo podatników do odliczenia VAT naliczonego, naruszając zasadę neutralności VAT oraz zasadę proporcjonalności. Potwierdzały to sądy administracyjne, które przepis uzależniający prawo do odliczenia od rozpoznania kosztu

podatkowego kilkakrotnie uznawały za sprzeczny z prawem wspólnotowym. Niezgodność tego przepisu z Dyrektywą 2006/112/WE została stwierdzona m.in. przez warszawski WSA w wyrokach z 30 kwietnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 173/08) oraz z 15 lipca 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 183/08). Celem usuwanej regulacji było wyłączenie prawa do odliczenia VAT w odniesieniu do tych wydatków, które nie są związane z prowadzoną działalnością. Brak odwołania się przy kwalifikacji danego wydatku do odliczenia VAT do przepisów o podatku dochodowym w zakresie kosztów uzyskania przychodów nie oznacza jednak, że podatnik nie będzie musiał wykazać związku poniesionego wydatku z prowadzoną działalnością. Podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.■

Pisaliśmy o tym ■ Można odliczyć VAT od zaniechanej inwestycji – GP nr 86/2008 www.gazetaprawna.pl/vat

Przez trzy miesiące do urzędów wpłynęło 10,7 tys. wniosków o abolicję podatkową. Najwięcej wniosków złożyli podatnicy zarabiający w Wielkiej Brytanii, Holandii, Danii.

– Na niewielką liczbę wniosków ma wpływ krótki czas obowiązywania ustawy abolicyjnej oraz to, że boom wyjazdów za granicę w celach zarobkowych rozpoczął się po wstąpieniu Polski do UE. Dlatego za 2002 rok tylEWA MATYSZEWSKA ko 390 podatników złożyło [email protected] stosowne dokumenty w celu skorzystania z ustawowych inisterstwo Finansów rozwiązań – wyjaśnia Lupodsumowało złożone dwik Kotecki, wiceminister dotychczas wnioski o abolicję finansów odpowiedzialny za podatkową. Do 20 październi- podatki. ka liczba złożonych wniosków Podkreśla też, że MF szacuwyniosła łącznie je, że wniosków bę10 712 (w tym 383 dzie więcej pod kownioski za 2002 niec roku, w okresie rok), które złożyło świątecznych po10 953 podatników wrotów, oraz (w tym 390 za 2002 w ostatnich dniach lutego terminu, czyli przed rok). 2009 r. 6 lutego 2009 r. Z danych resortu finansów wynika też, – Nie od dziś wiaostatni dzień domo, że wiele osób że do 20 październina złożenie odkłada załatwienie ka urzędy skarbowe wniosku urzędowych spraw wydały 119 decyzji dotyczących zwrotu o abolicję za lata na ostatnią chwilę, 2003–2007 czego przykładem podatku na kwotę jest akcja rozliczeń 313 393 zł i odsetek rocznych. Najwięcej (opłaty prolongacyjzeznań wpływa nej) do zwrotu w wyw ostatnich dniach sokości 3849 zł. Pochociaż nadto urzędy skarbomln zł kwietnia, zeznania składamy we wydały osiem już od kilkunastu lat decyzji dotyczących ma wynieść – podsumowuje Luumorzenia zaległości łączny koszt dwik Kotecki. podatkowej na kwotę abolicji za lata Warto dodać, że umorzonych zaległo2002–2007 ustawa z 25 lipca ści 14 092 zł i kwotę według umorzonych odsetek Ministerstwa 2008 r. o szczegól(opłaty prolongacyjFinansów nych rozwiązaniach dla podatników nej) 1712 zł.

M

6

326

ABOLICJA PODATKOWA W PRAKTYCE Kto skorzysta z abolicji Ustawa abolicyjna ma zastosowanie do podatników, którzy przynajmniej w jednym roku w okresie 2002–2007 podlegali nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce i uzyskiwali w tym roku przychody z pracy, do których miała zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia. Metoda proporcjonalnego odliczenia – zagraniczny podatek uiszczony już za granicą zostanie zaliczony na poczet podatku polskiego, obliczonego od całości dochodów – w takiej proporcji, w jakiej zagraniczny dochód pozostaje w stosunku do całości dochodu danego podatnika. Forma abolicji Abolicja podatkowa dotyczy zarówno podatników, którzy ukryli swoje zagraniczne zarobki przed polskim fiskusem, jak i osób, które rozliczyły się w Polsce. W pierwszym przypadku abolicja podatkowa przyjmie formę umorzenia długu. W drugim będzie to zwrot części podatku. Potrzebne druki PIT-AZ – wniosek o umorzenie zaległości podatkowej oraz o zwrot podatku dochodowego od osób fizycznych AZ-O – oświadczenie potwierdzające uzyskanie przychodów z pracy oraz zapłatę podatku za granicą

uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 143, poz. 894) zakłada możliwość udzielenia abolicji w dwóch formach. Pierwsza to umorzenie zaległości podatkowej. Przewidziana jest ona dla podatników, którzy nie rozliczyli się w Polsce z zagranicznych zarobków, a mieli taki obowiązek. Druga to zwrot części podatku. Z tej formy abolicji mogą skorzystać podatnicy, którzy w Polsce rozliczyli zagraniczne zarobki.

Z abolicji mogą skorzystać podatnicy, którzy pracowali poza krajem w latach 2002–2007. Osoby uzyskujące dochody zagraniczne w latach 2003–2007 na skorzystanie z abolicji mają czas do 6 lutego 2009 r. Wnioski o abolicję za 2002 rok podatnicy składali do 6 października 2008 r.■

Pisaliśmy o tym ■ Abolicja uchroni przed karą powracających do kraju – GP nr 204/2008 www.gazetaprawna.pl/pit

reklama

TRZY PYTANIA DO...

MAŁGORZATY SPYCHAŁY-SZUSZCZYŃSKIEJ z Izby Skarbowej w Poznaniu

Potwierdzenie numeru VAT pozwala na stosowanie zerowej stawki Jaka jednostka administracji podatkowej w Polsce realizuje zadania związane z wymianą informacji podatkowych z państwami Unii Europejskiej oraz innymi krajami? – Jednostką tą działającą z upoważnienia ministra finansów jest Biuro Wymiany Informacji podatkowych. Od 21 czerwca 2006 r. biuro to funkcjonuje w strukturach Izby Skarbowej w Poznaniu. Siedziba biura mieści się w Koninie. ■ Jakie są podstawowe zadania Biura Wymiany Informacji Podatkowych? – Do podstawowych zadań Biura Wymiany Informacji Podatkowych należy: wymiana informacji o podatnikach VAT oraz VAT w handlu wewnątrzwspólnotowym z państwami UE; wymiana informacji o podatkach bezpośrednich z państwami UE oraz z państwami spoza UE; potwierdzanie na wniosek polskich podatników VAT numerów identyfikacyjnych VAT ich kontrahentów z Unii; analiza danych z wymiany informacji podatkowych. ■ W jakim zakresie mogą kontaktować się bezpośrednio z biurem polscy podatnicy? – Obecnie polscy podatnicy VAT mogą kontaktować się bezpośrednio z biurem jedynie w zakresie potwierdzania numerów identyfikacyjnych VAT ich kontrahentów z Unii. Zgodnie z art. 97 ust. 17, 18, 19 ustawy o VAT na wniosek zainteresowanego Biuro Wymiany Informacji Podatkowych w Koninie potwierdza zidentyfikowanie lub ■

nie potwierdza zidentyfikowania określonego podmiotu na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Biuro realizuje wnioski składane na piśmie, faksem (nr 063 240 19 89) lub telefonicznie (nr 063 242 33 55), jak również za pośrednictwem poczty elektronicznej (e-mail: [email protected]). Potwierdzeń tych dokonują również urzędy skarbowe. W odpowiedzi na wniosek o potwierdzenie kontrahenta zainteresowany otrzymuje raport z weryfikacji. Jest to istotne z uwagi, że wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega 0-proc. stawce VAT, pod warunkiem że numer VAT kontrahenta i jego dane rejestracyjne są zweryfikowane poprawnie. Dane te muszą znaleźć się na fakturze stwierdzającej wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Potwierdzenie numeru VAT kontrahenta jest jednym z elementów niezbędnych do zastosowania obniżonej stawki VAT. Od 1 października 2008 r. zgodnie z nowym regulaminem organizacyjnym Izby Skarbowej w Poznaniu Biuro Wymiany Informacji Podatkowych w Koninie nie udziela informacji podatnikom w zakresie stosowania przepisów o VAT w transakcjach wewnątrzwspólnotowych. Informacje w tym zakresie podatnik może uzyskać w Krajowej Informacji Podatkowej pod nr tel. 0801 055 055 lub z tel. komórkowych 022 330 03 30.■ Rozmawiała EWA MATYSZEWSKA

Podatki

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 7

PIT | Opodatkowanie abonamentów medycznych

MF o kosztach podatkowych spółdzielni mieszkaniowych

O przychodzie z pakietu medycznego zdecyduje sąd

Docieplenie zwiększy wartość budynku

Podatnicy, którzy otrzymują od szefa abonament na usługi medyczne niewynikające z kodeksu pracy, mogą dowodzić, że nie są one ich przychodem opodatkowanym PIT.

dycznych nadobowiązkowych, czyli tych, za które pracodawca płaci ryczałtem co miesiąc, bez względu na to, czy pracownik korzysta z tych usług, czy nie.

ŁUKASZ ZALEWSKI

Rozbieżne wyroki Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał co najmniej trzy wyroki w sprawie opodatkowania abonamentów medycznych. W pierwszym (sygn. akt III SA/Wa 120/08) sąd, powołując się na art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, stwierdził, że przychodem są jedynie otrzymane, a nie pozostawione do dyspozycji świadczenia w naturze lub nieodpłatne świadczenia. W uzasadnieniu sąd przyznał, że przychodem u podatnika będzie wartość świadczenia uzyskiwanego przez pracownika w postaci możliwości korzystania z usług medycznych przez tę osobę.

[email protected]

P

racownicy, którzy dostają od pracodawcy abonamenty medyczne, mają problem z odpowiednią kwalifikacją podatkową. ANALIZA Organy podatkowe twierdzą bowiem, że są one przychodem podatników podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest jednak w tej sprawie jednolite.

Konieczne rozróżnienie Wojewódzkie sądy administracyjne zgodnie twierdzą, że świadczenia medyczne, które pracodawca musi zapewnić pracownikom, nie podlegają opodatkowaniu PIT (np. wyrok sygn. akt III SA/Wa 120/08, prawomocny). Z taką wykładnią przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) zgadzają się eksperci. – Przychodu pracownika nie stanowią świadczenia medyczne, do których opłacenia pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów kodeksu pracy i innych ustaw. Takie świadczenia zdrowotne mają bowiem charakter obowiązkowy. Muszą być zagwarantowane i dokonywane niezależnie od woli pracownika i pracodawcy – stwierdza Dorota Stangreciak-Karpierz, prawnik w Auxilium. Spór w orzecznictwie dotyczy natomiast świadczeń w ramach abonamentów me-

zumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, a samo uzyskanie prawa do korzystania z opieki medycznej stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy. Identycznie uznał również WSA we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 383/08, nieprawomocny).

Przychód pracownika Zdaniem Doroty Stangreciak-Karpierz, w następstwie zawarcia przez pracodawcę na rzecz pracowników umowy o świadczenie usług medycznych (obejmującej świadczeniami także członków ich rodzin) bez względu na to, czy osoby uprawnione skorzystają z tych usług, powstanie w myśl art. 12 ustawy o PIT u pracowników przychód ze stosunku pracy, stanowiący nieodpłatne świadczenie. – Nieodpłatnym świadczeniem spółki na rzecz jej pracowników jest fakt objęcia

Ważne! Jeśli nie można ustalić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał świadczenie medyczne i jaka jest jego wartość, to nie można uznać, że powstał u niego opodatkowany przychód W kolejnym wyroku (sygn. akt III SA/Wa 625/08, nieprawomocny) WSA podkreślił, że z art. 11 ust. 1 ustawy wynika, że za przychód można uznać wyłącznie wartość nieodpłatnego świadczenia, które pracownik faktycznie otrzymał. Jeśli więc nie można ustalić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał świadczenie i jaka jest jego wartość, to nie można uznać, że powstał u niego opodatkowany przychód. W najnowszym wyroku warszawski sąd uznał jednak, że wykupione przez pracodawcę na rzecz pracowników pakiety medyczne stanowią świadczenia w naturze w ro-

pracowników (członków ich rodzin) opieką medyczną – uważa Dorota Stangreciak-Karpierz. Jej zdaniem o powstaniu przychodu ze stosunku pracy nie przesądza fakt skorzystania przez pracownika z konkretnej usługi medycznej, lecz samo otrzymanie przez niego pakietu medycznego (o określonej wartości pieniężnej), dającego prawo do usług medycznych w ramach wykupionego pakietu.

radztwa i Dokumentacji Podatkowej. Podkreśla on, że co prawda z przepisów ustawy o PIT bezsprzecznie wynika, że jeżeli pracodawca wykupi pracownikowi dostęp do opieki medycznej, to powstanie u pracownika przychód, ale zasadniczo przychód będzie opodatkowany tylko wtedy, gdy da się go w jakiś sposób wymierzyć. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione, to wartość tych świadczeń ustala się według cen zakupu. – Z orzecznictwa sądowego wynika, że zasadę tę stosujemy, gdy możemy odnieść cenę zakupu do konkretnego pracownika – mówi Sławomir Czyż. Biorąc pod uwagę orzecznictwo, nie będzie przychodem dostęp do opieki zdrowotnej, za którą pracodawca płaci jedną opłatę zryczałtowaną obejmującą np. pracowników oraz ich rodziny, bez względu na liczbę uprawnionych, a więc gdy nie da się wyliczyć ceny na osobę.

Interpretacje podatkowe Dorota Stangreciak-Karpierz radzi, aby podatnicy lub płatnicy abonamentów medycznych występowali z wnioskami o udzielenie interpretacji do ministra finansów. Powinni oni powoływać się przede wszystkim na rozbieżności w orzecznictwie. Sławomir Czyż zwraca natomiast uwagę, że podatnik, który chce skutecznie prowadzić spór z organami podatkowymi, musi najpierw zadbać o właściwą umowę dotyczącą świadczeń medycznych.■

Pisaliśmy o tym ■ Pakiety medyczne: potrzebna Cena na osobę Innego zdania jest Sławomir interpretacja ministra Czyż, doradca podatkowy, kie– GP nr 176/2008 rownik do spraw postępowań z Europejskiego Centrum Do- www.gazetaprawna.pl/pit

Naczelny Sąd Administracyjny o zabezpieczeniu wykonania zobowiązań

Pieniądze w depozycie nie są oprocentowane Pieniądze złożone przez podatnika do depozytu, jako zabezpieczenie w celu wstrzymania wykonania decyzji, nie są oprocentowane jak nadpłata. ALEKSANDRA TARKA [email protected]

P

odatnicy prowadzili rodzinną firmę. Organy podatkowe zarzuciły, że uzyskali przychody z nieujawnionych źróORZECZENIE deł. W I instancji łączna kwota sankcyjnego podatku na cztery osoby wyniosła ponad 4 mln zł. Żeby wstrzymać wykonanie decyzji, podatnicy postanowili wpłacić tę kwotę do depozytu jako zabezpieczenie (art. 224a Ordynacji podatkowej). Problem pojawił się po tym, jak organ odwoławczy zmniejszył kwotę zaległości

podatkowej do 400 tys. zł. Organ zwrócił podatnikom resztę sumy wpłaconej do depozytu z 2,5 proc. odsetkami bankowymi. Podatnicy uznali jednak, że od kwoty ponad 3 mln zł, które złożyli jako zabezpieczenie wykonania decyzji, powinni dostać odsetki ustawowe jak przy nadpłacie. Organy podatkowe nie uznały tego żądania. Racji nie przyznały też podatnikom sądy administracyjne. Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną, potwierdził, że depozyt nie jest oprocentowany jak nadpłata. Sąd podkreślił, że podatnik miał do wyboru trzy wyjścia. Mógł zapłacić zaległość, co spowodowałoby wygaśnięcie zobowiązania. Mógł nie płacić i poddać się egzekucji. Mógł też złożyć zabezpieczenie, co spowodowałoby wstrzymanie

wykonania decyzji z mocy prawa. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że każda z tych instytucji jest inna i wywołuje odmienne skutki prawne. Uiszczenie zabezpieczenia nie jest tożsame z zapłatą zaległości. Sąd zwrócił uwagę, że zapłata należności z nieostatecznej decyzji powoduje wygaśnięcie zobowiązania. W wyniku złożenia zabezpieczenia zobowiązanie nie wygasa. Co prawda, pozwala na wstrzymanie czynności egzekucyjnych, ale nie ma wpływu na odsetki. Rację mają skarżący. Wpłata sumy zabezpieczenia daje gwarancję, że podatnikowi nie zostaną naliczone odsetki od zaległości za czas zabezpieczenia w części zaliczonej na poczet zaległości. Ale nie można odwrócić tej zasady i uznać, że podatnik ma dostać odsetki od zwróco-

nej części zabezpieczenia, które ostatecznie przewyższało zaległość. Sąd podkreślił, że art. 33d Ordynacji podatkowej trzeba czytać systemowo. Zawiera on katalog dopuszczalnych form zabezpieczeń. Depozyt jest tylko jedną z nich. Gdyby uznać, że złożenie gotówki do depozytu podlega oprocentowaniu, odsetki trzeba by zwracać też w innych przypadkach. A ich wyliczenie nie zawsze byłoby niemożliwe. Wyrok jest prawomocny.■ Sygn. akt II FSK 1845/07 Dziś Więcej orzeczeń sądów administracyjnych

Tygodnik Podatkowy www.gazetaprawna.pl

O zaliczeniu docieplenia budynków spółdzielczych do remontu lub modernizacji zdecyduje ekspertyza specjalistów budowlanych. MAGDALENA MAJKOWSKA [email protected]

M

inisterstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską (nr 5033) wyjaśniło zasady rozliczania kosztów ocieplania INTERPELACJA budynku spółdzielczego. Wątpliwości dotyczyły kwalifikacji tych wydatków na gruncie ustawy o CIT, w związku z likwidacją w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych przepisu art. 61 ust. 5 określającego pojęcie modernizacja. Zgodnie z tym przepisem, za modernizację uważało się trwałe ulepszenie istniejącego budynku (lokalu), przez co zwiększała się jego wartość użytkowa. Po zniesieniu tego przepisu nie jest jasne, czy wydatki na docieplanie budynków spółdzielczych finansowane z funduszu remontowego wpływają na ulepszenie środka trwałego, a tym samym zwiększają jego wartość, czy też są ponoszone w ramach prac remontowych. Jak wyjaśniło MF, w świetle ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na ulepszanie środ-

ków trwałych powiększających wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych. Chodzi tu o wydatki na przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację środków trwałych, które powodują wzrost wartości użytkowej i technicznej w stosunku do dnia przyjęcia środka trwałego do używania. Istotą remontu jest przywrócenie pierwotnego stanu technicznego oraz użytkowego, bez zwiększania wartości początkowej środka trwałego. Zdaniem MF ostateczna ocena, czy ocieplenie wpływa na ulepszenie czy ma charakter remontu, powinna uwzględniać ekspertyzy specjalistów z dziedziny budownictwa. Ministerstwo poinformowało, że odpisy na fundusz remontowy w spółdzielniach mieszkaniowych obciążające koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi stanowią koszty uzyskania przychodów. Zakwalifikowanie przez spółdzielnię wydatków ponoszonych na ocieplenie budynków jako wydatków powodujących ulepszenie środka trwałego wpłynie na zwiększenie wartości tego środka. Resort zwrócił jednak uwagę, że w świetle art. 16c pkt 2 ustawy o CIT spółdzielcze budynki mieszkalne nie podlegają amortyzacji.■ reklama

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

8 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

Praca ■

Prawo pracy ■

PAMIĘTAJ

Ubezpieczenia społeczne ■

3 dni wolnego na poszukiwanie pracy przysługuje pracownikowi w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia

CO NOWEGO STRAJK GENERALNY MAŁO REALNY. Zdaniem Pawła Grasia (PO) Sierpień 80 jest zbyt małym związkiem zawodowym, by miał szanse na zmobilizowanie innych central związkowych do strajku generalnego. W piątek rano związkowcy Sierpnia 80 zakończyli okupację biura poselskiego premiera Donalda Tuska w Warszawie po tym, jak zapadała decyzja o jego przeniesieniu. Szef Sierpnia 80 Bogusław Ziętek wezwał inne centrale związkowe do zorganizowania strajku generalnego 8 grudnia. Więcej www.platforma.org ■

NABÓR CZŁONKÓW RAD ODDZIAŁÓW WOJEWÓDZKICH NFZ. Rada Działalności Pożytku Publicznego zaprasza do składania ofert do uczestnictwa w pracach rad oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia. Ogłoszenie dotyczy województw opolskiego i świętokrzyskiego. Spośród zgłoszonych kandydatur Rada Działalności Pożytku Publicznego wybierze dla każdego województwa jedną osobę, której udzieli rekomendacji. Zostanie ona powołana w skład rady oddziału wojewódzkiego NFZ przez Sejmik danego województwa. Więcej www.mps.gov.pl

■

■ DZIERŻAWA SZPITALI. Starostwo Powiatowe w Piasecznie oraz Firma EMC Instytut Medyczny poinformowały o podpisaniu 25-letniej umowy dzierżawy Polikliniki w Piasecznie. Podpisanie umowy jest wynikiem trójstronnych negocjacji pomiędzy Zarządem Powiatu Piaseczyńskiego, Centralnym Szpitalem Klinicznym MSWiA w Warszawie i firmą EMC Instytut Medyczny Natomiast Rady Miasta w Siemianowicach Śląskich wyraziła zgodę na wydzierżawienie szpitala. Pod koniec grudnia powinien zostać ogłoszony przetarg. Szpitalne mienie ma być wydzierżawione na 30 lat. Zdaniem radnych to jedyny sposób na poprawę sytuacji placówki zadłużonej na około 700 tys. zł. Więcej www.mp.pl

■ ZA NISKIE STAWKI NA ŚWIADCZENIA SPECJALISTYCZNE. Przedstawiciele niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej z Małopolski są zaniepokojeni, że do tej pory nie otrzymali aneksów do kontraktów na ambulatoryjną opiekę specjalistyczną w 2009 roku. Ich zdaniem powinny obowiązywać stawki wyższe niż proponuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Według Małopolskiego oddziału NFZ aneksy z wyższymi kwotami zostały już wysłane do NZOZ. Fundusz czeka na odpowiedź. Więcej www.nfz.gov.pl

■ NIEKORZYSTNE ZMIANY W KARCIE NAUCZYCIELA. Posłowie PiS domagają się przerwania prac sejmowych nad rządowym projektem zmian w Karcie Nauczyciela. Przewiduje on zmianę wskaźników, według których oblicza się średnie wynagrodzenie nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. Zgodnie z nowymi wskaźnikami, najbardziej wzrosną pensje nauczycieli stażystów. Zdaniem posłów PiS nowe przepisy są niekorzystne dla nauczycieli, bo mimo podwyżek stracą oni finansowo (najbardziej nauczyciele dyplomowani i mianowani) ze względu na wydłużenie czasu pracy. Więcej www.pis.org.pl

NOWOŚĆ

Zdrowie ■

Urlop macierzyński wydłuży się nawet do 45 tygodni strona 10

Edukacja ■

ORZECZENIE

Kadry

Racjonalizacja zatrudnienia nie jest powodem wypowiedzenia strona 11

OCHRONA ZDROWIA | Finansowanie świadczeń zdrowotnych

NFZ nie otrzyma 700 mln zł na leczenie ofiar wypadków ■

Od przyszłego roku firmy ubezpieczeniowe nie będą musiały pokrywać kosztów leczenia ofiar wypadków drogowych

■

Ceny obowiązkowych polis OC dla kierowców nie zostaną obniżone, a mogą wręcz wzrosnąć

■

700 mln zł uzyskane od ubezpieczycieli NFZ będzie mógł przeznaczyć na pokrycie kosztów wszystkich świadczeń

DOMINIKA SIKORA [email protected]

J

utro odbędzie się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy, która likwiduje tzw. podatek Religi. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom rządu ubezpieczyciele nie będą ponosić żadnych kosztów leczenia ofiar wypadków drogowych. Od 2009 roku to Narodowy Fundusz Zdrowia i budżet będą więc ponownie pokrywać koszty leczenia tych osób. Ubezpieczyciele już zapowiadają, że likwidacja podatku Religi nie spowoduje obniżenia wysokości, wcześniej podniesionych z tego powodu, składek OC. Ich zdaniem jest to niemożliwe, bo będą m.in. ponosić dodatkowe koszty związane z wprowadzeniem możliwości dochodzenia roszczeń finansowych przez rodzinę za śmierć bliskiej osoby w nieszczęśliwym wypadku.

Rząd się wycofał – Nowelizacja wymaga szybkiego uchwalenia. Zakładamy, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu trafi już do drugiego czytania – mówi Beata Małecka-Libera, wiceprzewodnicząca sejmowej Komisji Zdrowia. Posłowie śpieszą się z zakończeniem nad nią prac, bo zgodnie z obowiązującymi przepisami do 30 listopada minister zdrowia musi określić rozporządzeniem wysokość opłaty ryczałtowej wnoszonej co miesiąc przez firmy ubezpieczeniowe na kolejny rok. Obecnie wynosi 12 proc. od wartości obowiązkowych polis OC, jakie ubezpieczyciele mają podpisane z posiadaczami samochodów. Jeżeli Sejm nie uchyliłby obowiązujących przepisów, minister musiałby określić wysokość ryczałtu na przyszły rok. A intencją rządu jest całkowita jego likwidacja. – Podatek Religi nie będzie obowiązywał od stycznia przy-

szłego roku – mówi Jakub Gołąb, rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia. Ministerstwo Zdrowia wycofało się także z wcześniejszych planów, że w zamian za likwidację ryczałtu ubezpieczyciele zostaną zobowiązani do pokrywania rzeczywistych kosztów leczenia ofiar wypadków drogowych. Mieliby to robić na podstawie faktur wystawionych przez szpitale i przychodnie Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Oznacza to, że w ogóle nie będą przekazywać pieniędzy do NFZ. – Nie chcemy wprowadzać rozwiązań, które nie będą działać, bo wciąż nie jesteśmy w stanie stworzyć wydajnego systemu identyfikacji ofiar i dopasowania ich do sprawców poszczególnych wypadków – mówi Jakub Gołąb. Podkreśla jednak, ż resort zdrowia pracuje nad wypracowaniem innego sposobu na zaangażowanie firm ubezpieczeniowych w pokrywanie kosztów leczenia osób poszkodowanych w wypadkach. Nie chce jednak na razie zdradzać szczegółów.

Składki nie spadną Z szacunków firm ubezpieczeniowych wynika, że utrzymanie poboru opłaty ryczałtowej od ubezpieczycieli spowodowałoby, że składka OC dla kierowców wzrosłaby o 18 proc. Jednak likwidacja podatku Religi nie oznacza, że ceny obowiązkowych polis OC dla kierowców zostaną obniżone. A średnio wzrosły one w wyniku jego wprowadzenia o 7–10 proc. To oznacza, że w najlepszym przypadku 14 mln posiadaczy samochodów będzie opłacało polisy na dotychczasowym poziomie. Niewykluczone jednak, że ich ceny wzrosną. – Niedawno wszedł w życie art. 446 ust. 4 kodeksu cywilnego, który wprowadził instytucję zadośćuczynienia za

14 mln osób opłaca składki OC za posiadane samochody

śmierć osoby bliskiej w nieszczęśliwym wypadku. To z pewnością wpłynie na wzrost wypłaconych odszkodowań, a w perspektywie czasu może oddziaływać na wysokość składek – mówi Katarzyna Lewandowska, dyrektor ds. Produktów Komunikacyjnych PZU. Również inne towarzystwa nie wykluczają zmiany poziomu opłacanych składek OC. – Warta zmienia taryfy w zależności od poziomu aktualnego ryzyka ubezpieczeniowego. Zniesienie podatku Religi z pewnością będzie wymagać kolejnych analiz – podkreśla Tomasz Piekarski, dyrektor Biura Rozwoju Produktów Komunikacyjnych Towarzystwa Ubezpieczeniowego i Reasekuracji Warta.

700 mln zł w rezerwie Podatek Religi został wprowadzony w październiku 2007 roku. Do listopada tego

roku ubezpieczyciele przekazali do NFZ na leczenie ofiar wypadków drogowych około 700 mln zł. Samo PZU, które jest największym ubezpieczycielem w kraju, wydało na ten cel 312 mln zł. W praktyce wykorzystanie ich okazało się mało realne, bo NFZ nie dysponował informacjami, które pozwoliłyby połączyć dane ofiar ze sprawcą konkretnego wypadku. Z puli środków uzyskanych z podatku Religi NFZ wydał na leczenie ofiar wypadków drogowych tylko 3,7 mln zł. Te dane nie odzwierciedlają jednak rzeczywistej skali wydatków związanych z leczeniem osób poszkodowanych w wypadkach. Resort zdrowia szacuje, że rocznie może to być nawet miliard złotych. Firmy ubezpieczeniowe uważają, że nie jest to więcej niż 400 mln zł. – Tylko koszty udzielenia takim osobom podstawowej pomocy, tj. dojazd karetki na miejsce wypadku, wykonanie czynności ratunkowych, przewiezienie do szpitala, to łączny średni koszt rzędu 210 mln zł – zauważa Krzysztof Kuszewski z Państwowego Instytutu Higieny. Do tej kwoty trzeba jeszcze dodać koszt hospitalizacji, zabiegów, badań laboratoryjnych i ewentualnej rehabilitacji. Projekt ustawy znoszącej podatek Religi zobowiązuje NFZ do rozliczenia zgłoszonych przez świadczeniodawców wydatków, jakie ponieśli oni na świadczenia udzielone ofiarom wypadków drogowych do 14 lutego 2009 r. – Pozostałe środki Fundusz będzie mógł przekazać na pokrycie kosztów innych procedur medycznych – mówi Andrzej Troszyński z biura prasowego NFZ.■

Więcej: www.gazetaprawna.pl /ochrona_zdrowia

Akademia prawa pracy cz. 593

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 9

W jaki sposób jest chroniony pracownik przed emeryturą Kodeks pracy chroni pracowników, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jakie są szczegółowe zasady ochrony takich pracowników? Czy pracodawca może zwolnić pracownika tylko dlatego, że osiągnął on wiek emerytalny i nabył prawo do świadczenia? Kodeks pracy zasadniczo chroni przed wypowiedzeniem stosunku pracy kobiety od ukończenia przez nie 56 roku życia oraz mężczyzn od ukończenia 61 lat. Dla szczególnych zawodów, np. kolejarzy, górników, ochrona zaczyna się wcześniej. Wiek emerytalny jest dla tych grup obniżony. Artykuł 39 nie chroni pracowników, którym brakuje czterech lat do nabycia wcześniejszej emerytu-

ry. Pojęcia wcześniejszej emerytury nie należy mylić z ustawowo obniżonym wiekiem emerytalnym. Warto podkreślić, iż pracodawca jedynie nie może wypowiedzieć pracownikowi chronionemu umowy o pracę. Samo rozwiązanie umowy o pracę (upływ okresu wypowiedzenia) może nastąpić już w okresie ochronnym (np. po przekroczeniu przez kobietę 56 roku życia). Przepis nie chroni też pracowników przed rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia (na podstawie art. 52 lub 53 k.p.). Całkowity brak ochrony takich pracowników i możliwość wypowiedzenia umowy o pracę występuje również w przypadku likwidacji i upadłości pracodawcy. Czy pracodawca może zwolnić pracownika, który już osiągnął wiek emerytalny? Orzecznictwo

sądów jest w tej materii niejednolite. Dotychczas Sąd Najwyższy uznawał, iż osiągnięcie wieku emerytalnego oraz nabycie prawa do emerytury stanowią uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę. Pojawiają się jednak zarzuty, że jeśli jedyną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest osiągnięcie wieku emerytalnego, to stanowi to dyskryminację ze względu na wiek. Sprawa jest dyskusyjna ze względu na brzmienie art. 18 3b kodeksu pracy. Moim zdaniem przede wszystkim trudno uznać, że fakt nabycia prawa do emerytury przez pracownika uzasadnia wypowiedzenie umowy. Pracownik ten pozyskuje jedynie dodatkowe źródło dochodów, a to nie wystarczy, by wypowiedzieć umowę o pracę. W jednym z ostatnich wyroków z 19 marca

2008 r. Sąd Najwyższy uznał, iż wypowiedzenie umowy o pracę kobiecie, która ma ustawowo niższy wiek emerytalny niż mężczyzna, jest dyskryminacją ze względu na płeć. W pełni zgadzam się z poglądem sądu w tej materii. Moim zdaniem, aby bezpiecznie wypowiedzieć umowę przyszłemu emerytowi, powinny istnieć dodatkowe przyczyny, jak nieprawidłowe wykonywanie obowiązków służbowych czy też niespełnienie oczekiwań pracodawcy.■ KATARZYNA DULEWICZ radca prawny i partner CMS Cameron McKenna

www.gazetaprawna.pl/akademia_pracy

NIEPEŁNOSPRAWNI | Zmiany w ustawie o rehabilitacji

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE | Praca w szczególnych warunkach lub charakterze

Firmy otrzymają wyższe dofinansowania z PFRON

Emerytury pomostowe trafią do prezydenta

ZMIANA PRAWA Podstawą wyliczania pomocy publicznej dla firm zatrudniających osoby niepełnosprawne ma być płaca minimalna w bieżącym, a nie poprzednim roku.

BOŻENA WIKTOROWSKA

ŁUKASZ GUZA [email protected]

W

ysokość dofinansowań do wynagrodzeń i składek niepełnosprawnych pracowników może zależeć od płacy minimalnej w roku, w którym wypłacana jest taka pomoc. Tak wynika z jednej z poprawek do rządowego projektu nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Na jutrzejszym posiedzeniu sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny poprawki zgłosi podkomisja ds. rozpatrzenia tego projektu nowelizacji. Obecnie przy ustalaniu wysokości publicznej pomocy dla pracodawców wykorzystywane jest wynagrodzenie minimalne z poprzedniego roku. A rośnie ono co roku. Dzięki zmianie przepisów w przyszłym roku dofinansowania dla pracodawców będą wyliczane

Jeszcze w tym tygodniu ustawa o emeryturach pomostowych może trafić do prezydenta.

na podstawie kwoty 1276 zł, Z dotychczasowej praktyki wya nie 1126 zł. Inaczej publiczna nika bowiem, że procedura pomoc byłaby niższa. przekazywania pieniędzy na re– Podkomisja zarekomendu- habilitację niepełnosprawnych je też wniesienie poprawki, któ- przez samorządy jest dłuższa ra umożliwi refuni bardziej skomplikodowanie pracodawwana niż ta realizocom kosztów składek wana przez fundusz. Podkomisja pozyniepełnosprawnych tywnie zaopiniuje emerytów – mówi poprawkę, zgodMarek Plura, poseł mld zł też nie z którą publiczna PO, przewodniczący podkomisji ds. rozbędą kosztować pomoc będzie przypatrzenia projektu PFRON sługiwała wszystkim noweli. dofinansowania pracodawcom osoby Składki będą redo wynagrodzeń niepełnosprawnej, fundowane w ra- niepełnosprawnych a nie tylko tym, któmach dofinansowaw 2009 r. rzy zatrudnią ją jako pierwsi. nia kosztów płacy – W takich przyosób niepełnosprawnych. Z projektu wynika, że od padkach wysokość pomocy dla stycznia 2009 r. pracodawcy konkretnej firmy będzie propormają otrzymywać maksymalnie cjonalna do części etatu, na jaką 75 proc. kosztów płacy niepeł- w danym zakładzie zatrudniony nosprawnych (pensji i składek). jest niepełnosprawny pracowPosłowie chcą też, aby to nik – mówi Marek Plura. Podkomisja zgłosi też kilka Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, alternatywnych propozycji a nie samorządy wojewódzkie zmian do przepisów projektu przekazywały pracodawcom dotyczących np. sposobu reśrodki na rekompensatę pod- kompensowania podwyższowyższonych kosztów zatrudnie- nych kosztów zatrudnienia nia osób niepełnosprawnych. osób niepełnosprawnych. WyPrzyjęcie takiej poprawki spo- boru, którą z nich przyjąć, dowoduje, że pracodawcy szybciej kona jutro Komisja Polityki otrzymają publiczną pomoc. Społecznej i Rodziny.■

1,99

reklama

[email protected]

W

iele wskazuje na to, że ustawa o emeryturach pomostowych może być przyjęta przez Senat w wersji zaproponowanej przez rząd – mówi senator Marek Trzciński, zastępca przewodniczącego senackiej Komisji Gospodarki Narodowej. Senatorowie PO nie zgodzili się na wprowadzenie przez senatorów PiS poprawek mających na celu zwiększenie liczby osób uprawnionych do świadczeń Senator Marek Trzciński zwraca uwagę, że wykaz prac w szczególnych warun-

kach lub o szczególnym charakterze został już rozszerzony w czasie negocjacji prowadzonych z partnerami społecznymi. W czasie prac senackich Komisji Gospodarki Narodowej nie doszło do dyskusji nad 37 poprawkami przygotowanymi przez związki zawodowe, które miał zgłosić senator Stanisław Kogut (PiS). Zostaną one zgłoszone jako wnioski mniejszości. Zakładają one m.in. przyznanie prawa do emerytur pomostowych nie tylko nauczycielom, ale także kierowcom ciężarówek, listonoszom, osobom pracującym poza pomieszczeniami zamkniętymi, w hałasie, w systemie zmianowym nocnym, nauczycielom pracującym przy tablicy, konduktorom, zwrotniczym na kolei i w metrze.

– Komisja będzie rekomendować ich odrzucenie – dodaje Marek Trzciński. Także w czasie posiedzenia senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zostały zgłoszone kolejne poprawki. Jedną z nich zgłosił Jan Rulewski z PO. – Osoby mające przepracowane 15 lat w tzw. szkodliwych warunkach, które utraciły prawo do wcześniejszego zakończenia pracy, powinny otrzymać odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia – mówi Jan Rulewski. Ustawą o emeryturach pomostowych Senat ma się zajmować na rozpoczynającym się w środę posiedzeniu. Jeśli senatorowie nie przyjmą poprawek, trafi do podpisu prezydenta.■ reklama

Praca

10 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

KODEKS PRACY | Uprawnienia rodzicielskie

SZKOLNICTWO WYŻSZE | Nadzór nad uczelniami

Rodzice będą dłużej chronieni przed zwolnieniem z pracy

Kontrole uczelni będą skuteczniejsze ZMIANA PRAWA Resort nauki i szkolnictwa wyższego chce skuteczniej dyscyplinować uczelnie, które nie przestrzegają jego zaleceń.

ZMIANA PRAWA Z wyjątkiem nielicznych sytuacji firmy nie będą mogły zwolnić rodzica, który obniży swój wymiar czasu pracy ze względu na opiekę nad dzieckiem.

ARTUR RADWAN [email protected]

J

ŁUKASZ GUZA [email protected]

P

racodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z podwładnym uprawnionym do urlopu wychowawczego, który złoży wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. Ich zwolnienie będzie dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Ochrona taka będzie trwała do dnia powrotu pracownika do zwykłego wymiaru czasu pracy. Tak wynika z projektu nowelizacji kodeksu pracy (tzw. ustawy prorodzinnej). Na rozpoczynającym się w tym tygodniu posiedzeniu Sejmu odbędzie się jego drugie czytanie. Rządowy projekt popiera Prawo i Sprawiedliwość, największy klub opozycyjny. Wiele wskazuje więc, że projekt zostanie uchwalony jeszcze w tym tygodniu. Ma obowiązywać od 1 stycznia 2009 r. Nowe przepisy przewidują też wydłużenie urlopów ma-

cierzyńskich. W zależności od liczby urodzonych dzieci w trakcie jednego porodu wyniesie on od 20 do 37 tygodni. Od 2010 roku rodzice dziecka będą mogli skorzystać też z części fakultatywnej urlopu (od 6 do 8 tygodni). – Nie będzie to ich obowiązek. Po zakończeniu obligatoryjnego urlopu mogą wrócić do pracy lub wystąpić z wnioskiem o obniżenie czasu pracy – mówi Stanisław Chmielewski, wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach. Po wykorzystaniu przez pracownicę ośmiu tygodni urlopu macierzyńskiego ojcu wychowującemu dziecko będzie przy-

sługiwało prawo do części macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym matka wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. W tym przypadku urlop macierzyński pracownicy przerywa się na okres, w którym z takiego urlopu korzysta ojciec. Z projektu nowelizacji wynika też, że od 2010 roku pracownicy ojcowie uzyskają prawo do jednego tygodnia urlopu ojcowskiego (w ciągu roku od narodzin dziecka). Począwszy od 2012 roku, wymiar ten wzrośnie do dwóch tygodni. W okresie urlopu ojcom będzie przysługiwał zasiłek macierzyński.■

eżeli uczelnia nie zrealizuje zaleceń pokontrolnych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, organ kontrolujący będzie mógł to uznać za rażące naruszenie przepisów z zakresu szkolnictwa wyższego. W konsekwencji może to doprowadzić do wszczęcia przez ministra postępowania w sprawie likwidacji uczelni. Taki przepis został wprowadzony do projektu nowelizacji rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 31 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu dokonywania kontroli uczelni i związków uczelni (Dz.U. nr 24, poz. 151). Ministerstwo chce w ten sposób wymóc m.in. na uczelniach realizację zaleceń pokontrolnych. Resort wyjaśnia, że często uczelnie lekceważą tego typu zalecenia. – Rozumiem intencję ministerstwa związaną z istotą dbania o wysoki standard uczelni, ale wprowadzenie tego przepisu będzie tylko powtórzeniem przepisu ustawy, który już określa, kiedy uczelnia rażąco narusza przepisy o szkolnictwie wyższym – mówi Woj-

ciech Kaczmarczyk, prorektor Wyższej Szkoły Administracji Publicznej w Kielcach. Dodaje, że ministerstwo powinno szukać innych rozwiązań dyscyplinujących uczelnie. W projekcie rozporządzenia zwiększono też dopuszczalną liczbę przeprowadzonych kontroli przez eksperta w danym roku. Będą mogli prowadzić takie kontrole nie pięć, ale nawet siedem razy w roku. Według wyjaśnień ministerstwa trudno jest pozyskać ekspertów o wysokich kwalifikacjach za kwoty, które może im ono zaoferować. Dlatego ci, którzy już obecnie prowadzą takie kontrole, będą mogli robić to więcej razy w roku. Obecnie ekspertem może być osoba posiadająca co najmniej stopień naukowy doktora, a w zakresie prawidłowości wydatkowania środków publicznych osoba z uprawnieniami biegłego rewidenta lub z wykształceniem wyższym, zatrudniona na stanowisku głównego księgowego lub kwestora uczelni. W tym zakresie projekt wprowadza podział ekspertów na trzy grupy. Tak więc ekspertem merytorycznym ma być osoba ze stopniem naukowym doktora lub doktora habilitowanego, a w uzasadnionych przypadkach zostanie nim osoba nieposiadająca stopnia naukowego. Ze względu na finansowanie przez ministerstwo inwestycje budowlane re-

sort wyszczególnił też eksperta budowlanego, który będzie musiał posiadać uprawnienia budowlane bez konieczności posiadania stopnia naukowego. Ostatnią grupą ekspertów będą eksperci finansowi, którym może zostać biegły rewident, główny księgowy lub jego zastępca i osoba posiadająca uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. – Dobrze, że wyszczególniono rodzaje ekspertów i doprecyzowano wymagania, jakie muszą spełnić, aby mogli przeprowadzać kontrole – wyjaśnia Marek Rocki, przewodniczący Państwowej Komisji Akredytacyjnej. W jego opinii niektóre uczelnie oceniane negatywnie próbują podważać wyniki kontroli przez kwestionowanie kompetencji ekspertów. W projekcie rozporządzenia zostały też dostosowane do ustawy terminy na zgłoszenie zastrzeżeń do protokołu, odmowę jego podpisania i odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne. Minister nauki i szkolnictwa wyższego sprawuje nadzór nad zgodnością działań uczelni z przepisami, a także nad prawidłowością wydatkowania środków publicznych. Może żądać informacji i wyjaśnień od organów uczelni lub założyciela uczelni niepublicznej, a także dokonywać kontroli działalności uczelni.■

reklama

„“•„–„ꑄꎒ‘‰ˆ•ˆ‘†Aꓗ­®

pumvyth{€hjqh „‡Œ‘Œ–—•„†Œê“˜…Œ†‘ˆ 20 listopada 2008 roku:DUV]DZD &HQWUXP3UDVRZH)RNVDOXO)RNVDO PROGRAM:

„ Wprowadzenie do tematyki konferencji: grzechy informatyzacji administracji SXEOLF]QHMļGULQĝ:DFïDZ,V]NRZVNLSUH]HV3ROVNLHM,]E\,QIRUPDW\NL i Telekomunikacji 3/$1,1)250$7<=$&-,3$”67:$ „6WDQUHDOL]DFML3ODQX,QIRUPDW\]DFML3DñVWZDNLHG\UXV]È]DPöZLHQLDGOD EUDQĝ\LQIRUPDW\F]QHM"ļ0LQLVWHUVWZR6SUDZ:HZQÚWU]Q\FKL$GPLQLVWUDFML „H38$3L3HVHOVWDQSUDFQDGGZRPDNOXF]RZ\PLV\VWHPDPLGOD LQIRUPDW\]DFMLDGPLQLVWUDFMLSXEOLF]QHMļ0LQLVWHUVWZR6SUDZ:HZQÚWU]Q\FK L$GPLQLVWUDFML „2E\ZDWHOSïDFLSRGDWNLRQOLQHF]\OLV\VWHPH'HNODUDFMHLH3RGDWNL '2¥:,$'&=(1,(%5$1¿<,7:,1)250$7<=$&-,$'0,1,675$&-,38%/,&=1(- „-DNEXGRZDÊEH]SLHF]QÈVLHÊ"ļ0DFLHM0LHU]HMHZVNLGLUHFWWRXFKDFFRXQW PDQDJHUFRP3ROVND6S]RR „6SHF\ğNDZVSöïSUDF\GRVWDZF\WHFKQRORJLF]QHJR]SDUWQHUHPSXEOLF]Q\P „=DOHĝQRĂÊEXGRZ\V\VWHPöZLQIRUPDW\F]Q\FKGODDGPLQLVWUDFMLRGSU]HSLVöZ prawnych „=DPöZLHQLDSXEOLF]QHEDULHUÈZLQIRUPDW\]DFMLDGPLQLVWUDFML" „&]\SRGSLVHOHNWURQLF]Q\MHVWSU]\GDWQ\SROVNLPXU]ÚGRP" „)RUPDW3')MDNRGRNXPHQWSRGSLV\ZDQ\NZDOLğNRZDQ\PSRGSLVHP HOHNWURQLF]Q\P7DGHXV]&KHïNRZVNL'\UHNWRU7HFKQLF]Q\$GREH6\VWHPV „,7ZVDPRU]ÈGDFKGRĂZLDGF]HQLDğUPLQIRUPDW\F]Q\FK „&DVHVWXG\

JUTRO w Gazecie Prawnej w Tygodniku Prawa Gospodarczego ■

jakie ma prawa i za co odpowiada małżonek przedsiębiorcy

■

kto do 30 listopada musi przeprowadzić kontrolę stanu technicznego budynków

■

jak przeprowadzić egzekucję na podstawie wyroku zaocznego

:LÚFHMLQIRUPDFMLRUD]IRUPXODU]]JïRV]HQLRZ\6\OZLD6]DUIHQEHUJWHO HPDLOV\OZLDV]DUIHQEHUJ#LQIRUSOZZZJD]HWDSUDZQDSONRQIHUHQFMHLQIRUPDW\]DFMD 3DWURQKRQRURZ\

3DUWQHU]\

3DWURQLPHGLDOQL

www.gazetaprawna.pl

Praca

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 11

UE | Imigracja zarobkowa

Sąd Najwyższy o rozwiązaniu stosunku pracy

Firmom łatwiej będzie zatrudniać wykwalifikowanych imigrantów

Racjonalizacja zatrudnienia nie jest powodem wypowiedzenia

EU chce zachęcić do pracy na jej terytorium wysoko wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich. Mają uzyskiwać dwuletnie zezwolenie na pobyt i pracę. KATARZYNA WÓJCIK-ADAMSKA [email protected]

W

Parlamencie Europejskim w tym tygodniu będą kontynuowane prace nad wprowadzeniem tzw. błękitnej karty. Ma ona ułatwić legalne uzyskanie wykwalifikowanym imigrantom spoza UE. Będzie ona funkcjonować jako zezwolenie na pobyt i pracę przez 2 lata z możliwością jej przedłużenia. Prawo do niej mają mieć osoby, które posiadają dyplom ukończenia szkoły wyższej lub wyższej szkoły zawodowej, a także osoby z doświadczeniem zawodowym wynoszącym sześć lat, z tego co najmniej dwa lata na stanowisku kierowniczym. Po pięciu latach pracy w Unii Europejskiej posiadacz tej karty ma otrzymywać status rezydenta długoterminowego. Takie rozwiązania przewidziane są w dyrektywie Rady w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli

krajów trzecich w celu pod- dawczymi projektu w Parlajęcia pracy w zawodzie wy- mencie. Na podstawie błękitnej karmagającym wysokich kwalifikacji i w poprawkach do ty w UE będą mogli przebydecyzji zaproponowanych wać również członkowie roprzez Parlament w procedu- dzin pracowników. O liczbie rze konsultacji. przyjętych migrantów zadeDla porównania, cydują poszczególne w USA Zielona Karkraje członkowskie. ta pozwala na stały Raport w sprawie pobyt do 10 lat i poBłękitnej Karty bęzwala ludziom pradzie omawiany na cować i swobodnie sesji plemln najbliższej podróżować na tenarnej Parlamentu renie całych Staobywateli E u r o p e j s k i e g o , nów. krajów trzecich w najbliższą środę. Do Unii EuropejPolskie firmy koprzebywa skiej przybywa zalegalnie rzystają już z ułaledwie 5,5 proc. twień w zatrudniaw Unii niu cudzoziemców wysoko wykwalifiEuropejskiej spoza UE od lipca kowanych migrantów z Afryki pół2007 r. – mogą bez nocnej, podczas zezwolenia zatrudgdy USA lub Kanadę wybie- niać Ukraińców, Białorusira 54 proc. z nich. Główną nów i Rosjan. Obecnie (od luprzyczyną tak niskiej atrak- tego tego roku) mogą oni cyjności UE jako celu migra- pracować w Polsce we cji jest istnienie 27 różnych wszystkich branżach przez systemów przyjmowania pół roku. Wcześniej bez imigrantów. zezwolenia mogli pracować – Zastosowanie komplek- przez okres trzech miesięcy.■ sowego i spójnego podejścia do europejskiej polityki mi- Czwartek gracyjnej jest konieczne. Na jakie świadczenia z ZUS Przyciągając wysoko wymoże liczyć chory pracownik kwalifikowanych specjalistów, Unia przyczynia się do Tygodnik zwiększenia konkurencyjnoPrawa Pracy ści i wzrostu gospodarczego – podkreśla Ewa Klamt, niewww.gazetaprawna.pl miecka posłanka i sprawoz-

18,5

Brak precyzyjnego i zrozumiałego wskazania pracownikowi przyczyny wypowiedzenia jest naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu umów o pracę. ARTUR RADWAN [email protected]

P

racownik był zatrudniony na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora ds. administracyjno-technicznych, a jednoORZECZENIE cześnie pracował w spółce z o.o., pełniąc funkcję prezesa jej zarządu. W 2004 roku odbyło się zebranie udziałowców, podczas którego pracownika nie wybrano do zarządu spółki na kolejną kadencję. Jednocześnie wręczono mu wypowiedzenie umowy o pracę, wskazując jako jego przyczynę racjonalizację zatrudnienia. Pracownik wystąpił do sądu I instancji z powództwem przeciwko spółce o odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę. Zdaniem sądu, wskazana przyczyna nie była prawdziwa, gdyż nie było żadnych kryteriów doboru pracowników do zwolnienia. Zauważył, że firma dla uniknięcia wypłaty świadczeń należnych zwalnianemu pracow-

nikowi wskazała pozorną, tj. nieistniejącą, a także nieuzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. W odniesieniu do żądania odprawy pieniężnej sąd stwierdził, że wyłączną przyczyną wypowiedzenia umowy była racjonalizacja zatrudnienia, a więc przyczyna niedotycząca pracownika, co uprawniało powoda do otrzymania odprawy. Sąd zasądził od spółki na rzecz pracownika tytułem odszkodowania 32 tys. zł i 12 tys. zł tytułem odprawy z uwagi na zwolnienie z przyczyn niedotyczących pracowników. Od tego wyroku firma odwołała się do sądu II instancji, który zmienił zaskarżony wyrok, oddalając powództwo o odszkodowanie. Jego zdaniem apelacja zasługiwała na uwzględnienie, gdyż w sprawie doszło do naruszenia przez sąd I instancji art. 45 par. 1 kodeksu pracy. Wskazana przez spółkę przyczyna wypowiedzenia pod postacią racjonalizacji zatrudnienia dla dobra firmy jest wprawdzie pojęciem ogólnym, ale obejmuje również likwidację stanowiska, co było powodem wypowiedzenia umowy o pracę. Sąd podkreślił, że była to przyczyna rzeczywista, bo obowiązki zwolnionego pra-

cownika zostały przekazane innym, a w schemacie organizacyjnym firmy nie występuje już stanowisko, jakie zajmował zwolniony pracownik. Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł pracownik. Jego zdaniem, za fikcyjnością przyczyny dokonanego wypowiedzenia przemawia, że firma nie wykazała m.in. powodu i konieczności dokonania zmian organizacyjnych. W ocenie Sądu Najwyższego, brak precyzyjnego, zrozumiałego i odpowiadającego prawu wskazania pracownikowi przyczyny wypowiedzenia stanowi wadę dokonanego mu wypowiedzenia i prowadzi do usprawiedliwionego wniosku, że taka czynność pracodawcy naruszała przepisy o wypowiadaniu umów o pracę. W takiej sytuacji, dla rozstrzygnięcia roszczenia o odszkodowanie, nie było potrzeby ani konieczności badania, jakie ewentualnie inne okoliczności mogły uzasadniać wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. SN uchylił zaskarżony wyrok i oddalił apelację spółki od wyroku sądu I instancji.■ Sygn. akt II PK 123/07

Więcej: www.gazetaprawna.pl /kodeks_pracy

reklama

Ekspert odpowiada Komornik nałoży grzywnę za zaniedbania pracodawcy PROBLEM CZYTELNIKA Jeden z moich pracowników ma kłopoty finansowe. Komornik, który prowadzi egzekucję, zażądał ode mnie oświadczenia, którego nie przedstawiłem w wyznaczonym terminie. W związku z tym nałożył grzywnę. Czy komornik mógł postąpić w ten sposób? EKSPERT WYJAŚNIA Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów. W tym oświadczeniu pracodawca powinien też podać, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi. Pracodawcy, który nie złożył w przepisanym MARCIN terminie tego rodzaju oświadczenia albo zanieRUSINEK dbał przesłania zawiadomienia lub dokumenekspert z Kancelarii tów zajęcia wynagrodzenia, komornik wymieRadcy Prawnego rza grzywnę w wysokości do 500 zł. Grzywna A. Polowiec może być powtórzona, jeżeli pracodawca nadal uchyla się od wykonania swoich obowiązków. W sytuacji gdy pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik lub wspólnik odpowiedzialny za wykonanie tego typu czynności, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia – osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie podlega którykolwiek ze wspólników.

NASZA REKOMENDACJA W przedstawionej sytuacji postępowanie komornika jest zgodne zprzepisami. Aby uniknąć ponownego ukarania, pracodawca powinien wwyznaczonym terminie wykonać określone przez komornika obowiązki.

Podstawa prawna ■ Art. 882, art. 886 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.).

Not. MONIKA BURZYŃSKA

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

12 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

Prawo

■ Prawnicy ■ Prawo gospodarcze i cywilne

PAMIĘTAJ

20 LISTOPADA wchodzi w życie nowelizacja ustawy o rekompensacie z tytułu pozostawienia nieruchomości poza granicami RP

ORZECZENIE

■ Orzecznictwo WSA o limitach inwestycyjnych OFE strona 13

KRONIKA PRAWA

Dzienniki Ustaw nr 201; Dz.Urz. UE L 289–292 strona 16

ZMIANA PRAWA | NIERUCHOMOŚCI | Spółdzielnie mieszkaniowe

CO NOWEGO ■ NAGRODY URZĘDU PATENTOWEGO. Od sześciu lat Urząd Patentowy we współpracy z wiodącymi uczelniami i szkołami artystycznymi organizuje konkursy na prace naukowe i plakaty z dziedziny własności przemysłowej. W tym roku nagrodzono 19 prac naukowych, w tym 2 rozprawy habilitacyjne, 3 doktorskie, 13 magisterskich i jedną studencką oraz 17 projektów wykonanych przez studentów akademii sztuk pięknych, uczniów średnich szkół plastycznych i osoby startujące w kategorii otwartej. Wręczenie nagród odbyło się 14 listopada w Muzeum Plakatu w Warszawie z siedzibą w Zespole Pałacowym w Wilanowie.

Wróci instytucja zebrań przedstawicielskich ■

Resort infrastruktury chce dać zarządom więcej czasu na zmianę statusu mieszkań spółdzielczych

■

Znowu będzie możliwe przekształcanie mieszkań lokatorskich we własnościowe

■

Spółdzielnie uzyskają prawo do tworzenia funduszy remontowych dla poszczególnych nieruchomości

ADAM MAKOSZ ■ BEZWIZOWY WJAZD DO KANADY. Mini-

sterstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało, że po 1 stycznia 2009 r. bezwizowy wjazd do Kanady będzie możliwy tylko dla osób posiadających paszporty biometryczne. Od osób posiadających paszporty bez cech biometrycznych, przy wjeździe do Kanady wymagana będzie wiza na pobyt czasowy. Więcej www.mswia.gov.pl

■ SKARGA

NA CZYNNOŚCI KOMORNIKA. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że na postanowienie sądu rejonowego oddalające skargę na czynność komornika polegającą na zajęciu świadczeń emerytalno-rentowych nie przysługuje zażalenie (sygn. akt III CZP 106/08). Więcej www.sn.pl

■ MIĘDZYNARODOWA

WSPÓŁPRACA PRAWNIKÓW. International Bar Association (IBA) oraz młodzi polscy prawnicy zapraszają do Krakowa na seminarium dotyczące międzynarodowej współpracy prawniczej, które odbędzie się 22 listopada 2008 r. Spotkanie ma na celu przybliżenie młodym prawnikom działalności IBA i korzyści płynących z członkostwa oraz współpracy międzynarodowej na tym forum. Więcej www.wardynski.com.pl ■ UDOSTĘPNIANIE AKTÓW PRAWNYCH W FORMIE ELEKTRONICZNEJ. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji skierowało do rozpatrzenia przez Radę Ministrów projekt ustawy o zmianie ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Jego celem jest m.in. uproszczenie przepisów dotyczących udostępniania w formie elektronicznej zainteresowanym podmiotom – tak odpłatnie, jak i nieodpłatnie – dzienników urzędowych oraz zbiorów aktów prawa miejscowego. Więcej www.mswia.gov.pl

UNIA EUROPEJSKA PRZECIWKO NARKOMANII. Rada Unii Europejskiej przedstawiła plan działania UE w zakresie narkotyków na lata 2009–2012. UE, poprzez zwiększenie koordynacji strategii krajowych i wspólnotowych w celu przeciwdziałania narkomanii, zamierza zmniejszyć popyt i podaż na narkotyki w krajach członkowskich UE. ■

Więcej www.europa.eu/pol

[email protected]

M

inisterstwo Infrastruktury pracuje nad nową wersją projektu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Już wiadomo, jakie będą najważniejsze kierunki zmian. – Przed skierowaniem projektu na ścieżkę legislacyjną musimy uwzględnić w nim wyrok Trybunału Konstytucyjnego związany z wnioskiem posłów lewicy o zbadanie zgodności z konstytucją kilkunastu przepisów ostatniej nowelizacji ustawy o spółdzielniach – podkreśla Piotr Styczeń, wiceminister infrastruktury.

Powrót spółdzielczej własności Autorzy projektu przewidują przede wszystkim przywrócenie możliwości przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze prawo własnościowe. Będzie to możliwe do końca 2012 roku. Chociaż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ma nie tylko wady (m.in. członek nie jest właścicielem posiadanego lokalu), ale i wiele zalet (np. spółdzielnia przekazuje w imieniu członka podatki za grunt), to zdaniem prof. Henryka Ciocha z Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie przyjęcie takiego rozwiązania nie jest dopuszczalne. Przeczy to stanowisku Trybunału Konstytucyjnego, który w kwietniu 2005 r. uznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu za niekonstytucyjne. Byłoby to sprzeczne z wyrokiem – podkreśla profesor. Obowiązujące od ponad roku przepisy nowelizacji ustawy o spółdzielniach z 14 czerwca 2007 r. przewidują możliwość takiego przekształcenia tylko w jednej sytuacji – gdy budynek jest postawiony na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, w związku z czym nie można wyodrębnić na nim własności. Projekt zakłada przywrócenie zebrań przedstawicieli członków w spółdzielniach oraz zniesienie

ustawowo określonej kadencyjności rad nadzorczych. Ograniczenia czasowe w sprawowaniu funkcji będą mogły wprowadzać statuty.

Zadecydują przedstawiciele – Walne sprawdza się tylko w małych spółdzielniach, natomiast jeżeli jest to duża spółdzielnia, która się nie podzieliła, powstaje problem. Nie da się ukryć, że na walne przychodzi zazwyczaj tylko garstka ludzi, wobec tego zebranie przedstawicieli może pozwolić na uniknięcie paraliżu decyzyjnego – mówi Barbara Konopka, prezes SM Zakoniczyn w Gdańsku. – Więcej do powiedzenia będą mieli właściciele lokali w jednej nieruchomości, a zebranie przedstawicieli będzie decydowało w kwestiach ogólnych wynikających z korporacyjnego działania spółdzielni. Nie będzie już takiej możliwości, że przedstawiciele jednej nieruchomości mogą narzucić swoją wolę innym nieruchomościom – wyjaśnia Piotr Styczeń. O podziale na grupy członkowskie nie będzie już decydował zarząd spółdzielni. Grupy członkowskie mają składać się z członków jednej lub kilku nieruchomości, a stosownego podziału dokona rada nadzorcza. Dłuższe przekształcenia Ministerstwo chce także, by zarządy miały więcej czasu na wyodrębnienie lokalu. Obecnie po złożeniu wniosku o przekształcenie lokalu mają one 3 miesiące na podpisanie aktu notarialnego. Resort proponuje, aby podobny termin miały władze spółdzielni nie na sfinalizowanie transakcji, ale na skompletowanie niezbędnych do wykupu dokumentów i ustalenie daty podpisania aktu notarialnego. Choć zaproponowane zmiany wydają się powrotem do poprzedniego stanu prawnego sprzed nowelizacji z 2007 roku, to ministerstwo przekonuje, że w istocie rzeczy tak nie jest. – Większość nowych rozwiązań ma charakter fakultatywny, co oznacza, że ostatecznego wy-

boru dokonają członkowie spółdzielni w granicach określonych w ustawie – podkreśla Piotr Styczeń. Nowa ustawa ma zmienić podstawowe zasady prowadzenia gospodarki rozliczeniowo-finansowej spółdzielni. Spółdzielnie będą mogły tworzyć fundusze remontowe dla poszczególnych nieruchomości, czy fundusze specjalne, na przykład na remont dróg osiedlowych.

Postulaty rzecznika O podjęcie pilnych prac nad nowelizacją przepisów spółdzielczych zwrócił się do premiera Donalda Tuska rzecznik praw obywatelskich Janusz Kochanowski. RPO podkreślił, że obecna ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych zawiera wiele nieprecyzyjnych przepisów i brakuje w niej rozwiązań przejściowych. Zdaniem RPO, w ustawie powinny pojawić się przepisy określające formę czynności prawnej, polegającej na przekształceniu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na prawo własnościowe. Obecne, nie wskazują ani formy, ani trybu zawarcia stosownej umowy. Z tego powodu jedna spółdzielnie zawierają umowy w zwykłej formie pisemnej (tym samym

narażają spółdzielców na konsekwencje jej bezwzględnej nieważności), inne robią to w formie kosztownych aktów notarialnych (gdyż przepisy nie określają żadnych preferencyjnych stawek przy zawieraniu takiej umowy). Przepisy przewidują też wadliwą procedurę zbywania lokali, do których wygasły prawa lokatorskie. Musi się ona odbywać wyłącznie w drodze przetargu na ustanowienie odrębnej własności lokalu, jednak jest to niedopuszczalne, gdy nieruchomość ma nieuregulowany stan prawny. Janusz Kochanowski podkreślił także, że jak najszybciej należy wyjaśnić sprawę zebrań przedstawicieli członków, które w dalszym ciągu funkcjonują na gruncie obowiązujących przepisów. Zdaniem Piotra Stycznia, wstrzymanie prac legislacyjnych nad projektem nie może być uzależnione od terminu wydania wyroku przez Trybunał. – Jeżeli do końca roku nie zajmie on stanowiska w sprawie przepisów zakwestionowanych przez posłów lewicy, nie będziemy dłużej czekać i projekt zostanie przekazany do konsultacji społecznych już na początku 2009 r. – wyjaśnia.■

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

Akademia prawa gospodarczego cz. 287

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 13

Czy z prezesem UOKiK można zawrzeć ugodę Czy dopuszczalne jest zawarcie ugody z prezesem Urzędu Ochrony Konsumentów i Konkurencji w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Prezes UOKiK co roku wydaje setki decyzji w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Dotyczą one najczęściej stosowania postanowień wzorców umownych wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych, naruszania obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji. Postępowania wszczynane są z urzędu. Impulsem do jego wszczęcia może być zawiadomienie złożone przez konsumenta. UOKiK z własnej inicjatywy przeprowadza też kontrole różnych branż.

Postępowania w sprawie praktyk niedozwolonych poprzedzane są postępowaniem wyjaśniającym, które niekiedy zamyka sprawę. Jeśli prezes UOKiK postanowi wszcząć postępowanie, to najczęściej kończy się ono wydaniem decyzji niekorzystnej dla przedsiębiorcy. Prezes nakazuje wówczas zaniechanie stosowania praktyki, względnie wydaje decyzję stwierdzającą zaniechanie jej stosowania (jeśli przedsiębiorca w toku postępowania wykazał fakt zaniechania stosowania praktyki). W obu przypadkach na przedsiębiorcę mogą zostać nałożone sankcje, takie jak obowiązek publikacji decyzji, kara pieniężna w wysokości do 10 proc. przychodu przedsiębiorcy za ubiegły rok. Powstaje pytanie, czy po wszczęciu postępowania w sprawie praktyk niedozwolonych możli-

we jest ugodowe zakończenie sporu z prezesem UOKiK? Zgodnie z art. 102 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w postępowaniu tym może być zawarta ugoda, jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, a ugoda nie zmierza do obejścia prawa lub nie narusza interesu publicznego lub słusznego interesu konsumentów. Komentatorzy wskazują, że przepis ten jest błędem ustawodawcy. Podstawową przesłanką ugody jest istnienie stron o spornych interesach, których w tym postępowaniu brak (stroną jest jedynie przedsiębiorca). Prezes UOKiK, jako prowadzący postępowanie, nie może stanąć do ugody, a zarazem dokonać jej zatwierdzenia. Nie przesądzając trafności tego stanowiska, należy przyjąć, iż w praktyce omawiany art. 102

jest martwy. Nie oznacza to jednak braku możliwości polubownego zakończenia postępowania. W razie zobowiązania się przedsiębiorcy do podjęcia lub zaniechania działań zmierzających do zapobieżenia naruszeniom zbiorowych interesów konsumentów, prezes UOKiK może wydać decyzję nakładającą na przedsiębiorcę obowiązek wykonania tych zobowiązań (art. 28 u.o.k.k.). Wykluczona jest wówczas możliwość nałożenia na przedsiębiorcę sankcji. Ostatnio jest coraz więcej przykładów tego rodzaju korzystnych dla przedsiębiorców rozstrzygnięć.■ ANDRZEJ SPRINGER radca prawny z kancelarii prawnej Grynhoff Woźny Maliński

www.gazetaprawna.pl/akademia_biznesuiprawa

PROCEDURA CYWILNA | Pisma sądowe

komentuje dla nas

W sądach powszechnych powstanie służba doręczeniowa

Szkoła przygotowuje kadry dla sądownictwa

ZMIANA PRAWA Zmiany sposobu doręczenia pism sądowych mają służyć usprawnieniu i uproszczeniu postępowania cywilnego. MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ [email protected]

P

isma sądowe będą doręczane przez pocztę, osoby zatrudnione w sądzie, komornika, a nawet przez specjalnie w tym celu utworzoną służbę doręczeniową – przewiduje projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, którym po uzgodnieniach międzyresortowych wkrótce zajmie się rząd. Służbę doręczeniową utworzy prezes sądu za zgodą ministra sprawiedliwości lub tenże po zasięgnięciu opinii prezesa sądu. Doręczeń będzie mógł dokonywać również inny uprawniony podmiot zajmujący się dostarczaniem korespondencji, który będzie taką działalność prowadził po zniesieniu monopolu Poczty Polskiej.

Awizowanie przesyłki sądowej Projekt doprecyzowuje tryb awizowania przesyłki, gdy nie można jej doręczyć w sposób właściwy lub zastępczy. Pismo przesłane pocztą będzie składane w placówce pocztowej operatora publicz-

nego, a doręczone w inny spo- dowód doręczenia jego odpisu sób w urzędzie gminy. Nato- albo dowodu wysłania przesyłką miast zawiadomienie o tym ma poleconą. Pisma bez tego załączbyć umieszczone w drzwiach nika zostaną zwrócone bez wzymieszkania adresata lub w od- wania do usunięcia tego braku. dawczej skrzynce – Do tej pory pocztowej. Będzie w sprawach cywilnych ono zawierało inforistniała fakultatywna mację o tym, gdzie forma doręczania i kiedy zostało pozowzajemnie sobie pism stawione pismo, oraz między adwokatami pouczenie, że należy Gdy adresat i radcami prawnymi je odebrać w ciągu odmawia reprezentującymi strosiedmiu dni od dnia przyjęcia pisma, ny – tłumaczy radca zamieszczenia zawiadoręczenie prawny Helena Mardomienia. Gdyby ten zostanie uznane kowska w Kancelarii termin bezskutecznie za dokonane Radców Prawnych upłynął, wówczas zai nastąpi zwrot Biernaccy. Natomiast wiadomienie zostapisma do sądu projekt nakłada na nie pozostawione poz adnotacją profesjonalnych pełnownie. nomocników taki oboo odmowie jego Zdarza się, że adrewiązek, a w dodatku przyjęcia sat odmawia przyjęrozszerza go również cia pisma. Przewiduje na strony reprezentosię, że w takim przywane przez rzecznipadku doręczenie zoków patentowych – stanie uznane za dokonane dodaje Helena Markowska. i nastąpi zwrot pisma do sądu Projekt przewiduje, że w taz adnotacją o odmowie jego kiej formie nie będą mogły być przyjęcia. jednak doręczane pozwy wzajemne, apelacje, skargi kasacyjPełnomocnik zastąpi pocztę ne, zażalenia, sprzeciwy od wyNatomiast strony, które są re- roku zaocznego, sprzeciwy i zaprezentowane przez adwokata, rzuty od nakazu zapłaty, wnioradcę prawnego albo rzecznika ski o zabezpieczenie powódzpatentowego, będą miały obo- twa, skargi o stwierdzenie wiązek doręczać sobie bezpo- niezgodności z prawem prawośrednio nawzajem odpisy pism mocnego orzeczenia. Pisma te procesowych z załącznikami. Do w dalszym ciągu będą składane pisma procesowego wniesione- w sądzie z odpisami dla strony go do sądu ma być dołączany przeciwnej.■

P

ANDRZEJ LECIAK dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury

rzyjęty przez Sejm projekt ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury stanowi dopełnienie reformy systemu szkolenia i doskonalenia kadr sądownictwa i prokuratury. Istotne znaczenie dla prac nad projektem miało orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 r. (sygn. SK 7/06), w którym uznał on powierzenie asesorom sądowym sprawowania wymiaru sprawiedliwości za sprzeczne z konstytucją. Ustawa zakłada dwuetapowość szkolenia wstępnego kadr sądów powszechnych i prokuratury. tj aplikację ogólną, a następnie kontynuację tego szkolenia w ramach specjalistycznej aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej. Zmianie ulegnie status aplikanta. Nie będzie on aplikantem konkretnego sądu czy prokuratury, lecz aplikantem, a właściwie słuchaczem Krajowej Szkoły. Ukończenie aplikacji ogólnej stanowić będzie warunek ubiegania się o stanowisko referendarza sądowego, asystenta sędziego lub asystenta prokuratora. Wyniki uzyskane w trakcie aplikacji zadecydują o miejscu aplikanta na liście klasyfikacyjnej. Według kolejności miejsca na liście, absolwenci aplikacji ogólnej będą mogli decydować się na kontynuowanie szkolenia na specjalistycznej aplikacji sędziowskiej albo prokuratorskiej. Limit miejsc na aplikacje określany będzie przez ministra sprawiedliwości na podstawie prognozy potrzeb kadrowych sądów i prokuratury. Ustawa przewiduje równorzędnie traktowane drogi dochodzenia do stanowisk sędziowskich poprzez:

■ ukończenie aplikacji sędziowskiej

lub ukończenie aplikacji prokuratorskiej i pracę w charakterze asesora prokuratorskiego przez okres co najmniej trzech lat; ■ wykonywanie zawodu adwokata, radcy prawnego, notariusza lub prokuratora; ■ ukończenie aplikacji ogólnej, pracę na stanowisku referendarza sądowego lub asystenta sędziego, odpowiednio przez okres pięciu lub sześciu lat, oraz złożenie egzaminu sędziowskiego. Ustawa zachowuje też zasadę, iż uprawnienie do ubiegania się o stanowisko sędziego przysługuje osobom mającym tytuł profesora albo stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. Proponuje również rozwiązania dla osób w tzw. okresie przejściowym. W przypadku osób mianowanych na stanowisko asesora sądowego przed dniem opublikowania wyroku Trybunału ustawa zakłada skrócenie okresu asesury, niezbędnego do ubiegania się o powołanie na stanowisko sędziego, do jednego roku, oraz obniżenie wieku kandydatów do 28 lat. Przewiduje się, że asesorzy, w stosunku do których ustało powierzenie pełnienia czynności sędziowskich (co nastąpić ma od 5 maja 2009 r.), wykonywać będą czynności referendarzy sądowych (w sądach powszechnych) lub czynności sekretarsko-administracyjne (w sądach wojskowych), zachowają uprawnienia pracownicze oraz w zakresie wynagradzania i będą podlegać zwolnieniu przez właściwy organ, na zasadach takich, jak oboOpr. K.Ż. wiązujące obecnie.■

ogłoszenia drobne

WSA w Warszawie o limitach inwestycyjnych OFE

BIZNES

Przekroczenie przepisów musi zostać ukarane Naprawienie błędu inwestycyjnego przez otwarty fundusz emerytalny nie powoduje, że organ nadzoru nie może ukarać towarzystwa zarządzającego funduszem.

nad 24 proc. akcji spółki Seco/Warwick, przy czym udział ten zwiększał stopniowo dokonując kolejnych zakupów. W ten sposób naruszył przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 3 lutego 2004 r. w spra-

uznaniowości administracyjnej. Podniosło, że niezwłocznie po wezwaniu KNF do wyjaśnień usunęło naruszenie prawa, które wynikło z niezamierzonego błędu zarządzającego portfelem akcji. KNF w odpowiedzi

JOANNA BARAŃSKA [email protected]

O

stateczną decyzją z 19 lutego tego roku Komisja Nadzoru Finansowego ukarała Powszechne Towarzystwo Emerytalne PolORZECZENIE sat karą w wysokości 50 tys. zł za przekroczenie limitów inwestycyjnych przez prowadzony przez PTE otwarty fundusz emerytalny. Komisja stwierdziła, co było bezsporne między stronami, że w okresie od 16 do 23 sierpnia 2007 r. otwarty fundusz emerytalny miał po-

Sądowa kontrola decyzji uznaniowej organu administracji jest ograniczona i sprowadza się do badania, czy decyzja nie przekroczyła granic dowolności wie określenia maksymalnej części aktywów otwartego funduszu emerytalnego. Karę nałożono zaś na podstawie art. 156 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Powszechne Towarzystwo Emerytalne Polsat zarzuciło decyzji podjętej przez Komisję przekroczenie granic

na skargę stwierdziła, że PTE nie dochowało należytej staranności: powinno w sposób ciągły kontrolować zachowywanie limitów przez OFE i rozpoznawać ryzyko inwestycyjne. Bezsporne jest, że podstawowe zasady lokacyjne uległy naruszeniu, a Powszechne Towarzystwo Emerytalne Polsat nie naprawiło błędu samo, lecz dopiero po interwencji organu nadzoru.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę. Zaznaczył, że sądowa kontrola decyzji uznaniowej jest ograniczona i sprowadza się do badania, czy decyzja nie przekroczyła granic dowolności. To, zdaniem sądu, nie miało miejsca w tej konkretnej sprawie. Stan faktyczny został ustalony bezspornie i uprawniał on organ administracji do zastosowania sankcji. Wysokość nałożonej kary została uzasadniona indywidualnymi przesłankami. Komisja Nadzoru Finansowego wzięła pod uwagę zarówno okoliczności obciążające, jak i łagodzące. Te ostatnie jednak nie sprawiły, że organ kary nałożyć nie mógł. Kara, podkreślił sąd, ma także zapobiegać powtarzaniu się podobnych sytuacji w przyszłości.■ Sygn. akt VI SA/Wa 1318/08

Bezzaliczkowy odzysk długów za 6% Kredyty (0 42) 679 00 64 www.azyl.pl

Sprzedam dużą, czynną, dochodową CEGIELNIĘ. Zdolności produkcyjne: 12 000 000 cegieł. Atrakcyjna cena. Tel. 0728-10-77-38

WIERZYTELNOŚCI – KUPNO tel.: 0 500 643 178 22 836 02 41 w. 416 www.polfrance.pl

www.opentranslation24.pl, Modlińska 1/209, tłumaczenia zwykłe, przysięgłe, samochodowe, szybko, 085 732-16-36

Pożyczki dla firm bez zaświadczeń, uproszczone procedury; 150 tys. zł rata: 931,60 zł infolinia: 608-921-608

Ogłoszenia. Prasa niemiecka (m.in. Frankfurter Allgemeine Zeitung), rosyjska, polonijna. 0 602 647 603, [email protected]

Szukamy do współpracy w transporcie międzynarodowym przewoźników, jak i kierowców. Bliższe informacje tel. 0043 5337 64370, fax 0043 5337 67310 lub e-mail [email protected]

MAZURY – pensjonat, szkolenia, imprezy integracyjne www.lajs.com.pl OKAZJA!!! lokal użytkowy 590 m2, w centrum Warszawy, miejsca parkingowe, klimatyzacja, tel. 501 444 633

Podatki

14 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

GP radzi prawo na co dzień

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

JUTRO

Jak rozliczyć sprzedaż domu lub mieszkania kupionego w latach 2007–2008

TYDZIEŃ PODATKÓW PRZY SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI | PIT | Przychody zwolnione z opodatkowania

Jak rozliczyć sprzedaż mieszkania i domu kupionych do końca 2006 r. Podatnik, który zamierza sprzedać nieruchomość nabytą do końca 2006 roku, a od momentu kupna do sprzedaży nie minęło pięć lat, będzie musiał zapłacić 10-proc. podatek od przychodu. EWA MATYSZEWSKA [email protected]

P

odatnicy, którzy planują sprzedaż mieszkania lub domu nabytego do 31 grudnia 2006 r., rozliczenia podatkowego takiej transakcji muszą dokonać na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obowiązujących przed 1 stycznia 2007 r. Chodzi tu zarówno o wysokość podatku, sposób rozliczenia, jak i możliwość wykorzystania ulg. Na początek jedna ważna uwaga. Sprzedaż nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu PIT tylko wtedy, gdy następuje przed upływem pięciu lat od momentu nabycia. Co ważne, okres pięcioletni liczy się od końca roku, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Zatem nieruchomości nabyte w 2006 roku będą podlegały PIT, gdy sprzedaż nastąpi do końca 2011 roku. Od 2012 roku taka sprzedaż nie będzie już objęta PIT.

1

Źródło przychodów Sprzedaż nieruchomości stanowi jedno ze źródeł przychodów, które trzeba wykazać przed fiskusem i opodatkować. Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie: ■ nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, ■ spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, ■ prawa wieczystego użytkowania gruntów, – jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalno-

ści gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. W przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany. W tym miejscu pojawia się pytanie, co oznacza termin zbycie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 11 października 2006 r. (sygn. akt I SA/Sz 243/06; niepublikowany) wyjaśnił, że pojęciu zbycie należy nadać znaczenie cywilnoprawne, tj. obok sprzedaży jest to każde prawem dopuszczalne przeniesienie prawa własności rzeczy na osobę trzecią, przy czym ustawodawca opodatkowuje jedynie takie zbycie, które ma charakter odpłatny.

2

Zwolnienia z PIT Przepisy ustawy o PIT, obowiązujące do końca 2006 roku, przewidują możliwość skorzystania z pewnych ulg podatkowych przy sprzedaży nieruchomości. I tak wolne od podatku są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży: ■ na nabycie w Polsce budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytko-

SPRZEDAŻ NIERUCHOMOŚCI KUPIONEJ DO KOŃCA 2006 ROKU Wysokość podatku: 10 proc. od przychodu Rozliczenie z fiskusem: 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości Formularz: PIT-23 Ulgi do wykorzystania: – wolna od PIT jest sprzedaż nieruchomości nabytych w spadku lub darowiźnie, – nie trzeba płacić PIT, gdy pieniądze ze sprzedaży mieszkania zostaną przeznaczone na inne cele mieszkaniowe w ciągu dwóch lat od momenty zbycia. Zasada: nie płaci się podatku jeśli sprzedaż nastąpi po upływnie pięciu lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie.

wania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, ■ na nabycie w Polsce spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie, ■ na nabycie w Polsce gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, ■ na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium RP, ■ na rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację – na cele mieszkalne – własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego, położonych w Polsce. Zwolnione są też dochody w części wydatkowanej, nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży, na spłatę kredytu lub pożyczki, a także odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętych na cele wskazane wyżej w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę na terytorium RP w tym również na spłatę kredytu lub pożyczki oraz odsetek od tego kredytu lub pożyczki zaciągniętych przed dniem uzyskania tych przychodów. Natomiast przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami są zwolnione z PIT w całości, jeżeli: ■ sprzedaż nastąpiła w celu uzyskania, w zamian za te nieruchomości lub prawa, spół-

3

Słuchaj w radiowej Trójce o 9.30 Informator ekonomiczny ■ Komentarz do wydarzeń

ekonomicznych

Podatek do zapłaty Przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nie łączy się z przychodami (dochodami) z innych źródeł. Podatek od takiego przychodu ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10 proc. uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego. I tu jeszcze jedna uwaga na temat ulgi mieszkaniowej. Podatku od sprzedaży nieruchomości nie muszą płacić podatnicy, którzy w ciągu 14 dni od dnia sprzedaży złożą w urzędzie skarbowym oświadczenie, że przychód ze sprzedaży nieruchomości przeznaczą na cele mieszkaniowe (tylko wymienione w ustawie o PIT). Jeśli jednak podatnicy nie spełnią warunków ustawowych, uprawniających do tego zwolnienia, np. gdy nie wydadzą wszystkich pieniędzy, to od niewykorzystanych środków będzie trzeba zapłacić 10-proc. PIT. W terminie płatności podatku podatnik jest zobowiązany złożyć deklarację podatkową.■

Podstawa prawna ■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.).

CZWARTEK

ŚRODA

Eksperci GAZETY PRAWNEJ w mediach

dzielczego lokatorskiego prawa do lokalu albo budynku mieszkalnego lub jego części, ■ sprzedaż nastąpiła w wykonaniu lub w związku z wielostronną umową o zamianie tych budynków lub praw do lokali, ■ ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny. Zatem w celu skorzystania ze zwolnienia od PIT przy sprzedaży nieruchomości nabytej do końca 2006 roku ważny jest sposób jej otrzymania, a także wydatkowanie zarobionych na sprzedaży pieniędzy. Jeśli mieszkanie lub dom podatnik otrzymał w spadku lub darowiźnie i teraz chce je sprzedać, nie zapłaci PIT. Podatku można również uniknąć, sprzedając teraz nieruchomość i przeznaczając środki z tej sprzedaży na inne cele mieszkaniowe. Aby skorzystać z tego drugiego zwolnienia, trzeba w urzędzie skarbowym złożyć odpowiednie oświadczenie o korzystaniu z tej ulgi, PIT-23 i wydać pieniądze w ciągu dwóch lat.

Oglądaj w TV BIZNES Poranek prasowy z Gazetą Prawną o 8.45 i 11.45 ■ Komentarz do wydarzeń gospodarczych tygodnia

Słuchaj audycji Radia Dla Ciebie o 13.00 ■ Portfel dla ciebie

PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ WSPÓLNEJ DZIAŁKI W 2001 roku podatnik kupił wraz z drugą osobą działkę na zasadzie współwłasności z udziałem po 50 proc. Obecnie zamierzają podzielić działkę na dwie równe części i znieść współwłasność. Po zniesieniu współwłasności podatnik ma zamiar sprzedać swoją działkę i uzyskane pieniądze przeznaczyć na częściową spłatę kredytu hipotecznego, który posiada. Czy podatnik zapłaci PIT od tej sprzedaży? Nabycie nieruchomości na zasadzie współwłasności nastąpiło w 2001 roku. Samo zaś zniesienie współwłasności poprzez podział nieruchomości na części, odpowiadające wielkościom udziałów nabytych w 2001 roku, nie przysporzyło żadnej ze stron zysku (przysporzenia majątkowego), skutkując jedynie zmianą charakteru własności. Wobec tego za datę nabycia przedmiotowej nieruchomości przez podatnika należy uznać datę pierwotnego nabycia udziału w prawie własności, tj. rok 2001, zatem pięcioletni okres upłynął z końcem 2006 r. W konsekwencji przychód ze sprzedaży nieruchomości nabytej w 2001 roku w drodze kupna na zasadzie współwłasności nie stanowi źródła przychodu i tym samym nie skutkuje obowiązkiem uiszczenia 10-proc. zryczałtowanego podatku dochodowego.

1

PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ NIERUCHOMOŚCI Z ZAMIANY Podatnik w 1999 roku nabył prawo własności działki. W 2000 roku podatnik kupił kolejną działkę. W 2006 roku aktem notarialnym dokonał zamiany jednej z działek. Teraz zamienioną działkę chce sprzedać. Czy od tej transakcji będzie musiał zapłacić PIT? Rezultatem umowy zamiany jest nabycie na własność innej nieruchomości. W związku z tym bieg terminu pięcioletniego liczony jest od daty nabycia prawa własności gruntu nabytego w drodze zamiany, tj. od 2006 roku. Ponieważ sprzedaż nieruchomości nastąpi przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, to sprzedaż ta stanowi źródło przychodu podlegające PIT. Przychód uzyskany ze sprzedaży podlega opodatkowaniu 10-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

2

PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ NIERUCHOMOŚCI Z DAROWIZNY Podatnicy chcą sprzedać mieszkanie, które otrzymali w darowiźnie od rodziców w 2005 roku. Czy będą musieli zapłacić podatek dochodowy od zarobionych na sprzedaży środków? Nie. Źródłem przychodu jest m.in. odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jednocześnie zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d) ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych w całości – jeśli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny. Zatem jedynym warunkiem do zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym jest w opisanym przypadku fakt nabycia nieruchomości w drodze darowizny. Tak więc przychód uzyskany z przedmiotowej sprzedaży w całości podlegać będzie zwolnieniu z opodatkowania od sprzedaży nieruchomości.

3

ULGA MIESZKANIOWA * Zasada: Podatnik nie zapłaci 10-proc. PIT od przychodu, jeśli w ciągu dwóch lat od dnia sprzedaży przeznaczy pieniądze na inne cele mieszkaniowe. Warunki: Trzeba złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie o korzystaniu z tego zwolnienia i deklarację PIT-23. Skutki: Jeśli podatnik w ciągu dwóch lat nie wyda wszystkich pieniędzy będzie musiał zapłacić od środków, które mu zostały, 10-proc. PIT od przychodu. * nadal mogą z niej korzystać podatnicy, którzy sprzedają nieruchomości nabyte do końca 2006 roku, a od momentu nabycia do sprzedaży nie minęło pięć lat

SOBOTA, NIEDZIELA Biznes Tydzień oglądaj w TV Biznes sobota godz. 7.10, 12.40, 17.10 niedziela godz. 7.40, 12.10, 22.10 ■ Podsumowanie wydarzeń gospodarczych tygodnia

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

GP radzi samozatrudnienie

PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224 | 15

SAMOZATRUDNIENIE | Działalność gospodarcza prowadzona we własnym domu

Jak rozliczać koszty działalności w prywatnym mieszkaniu Większość osób decydujących się na samozatrudnienie, przynajmniej na początku, prowadzi działalność gospodarczą we własnym mieszkaniu lub domu i wykorzystuje do tego prywatny samochód, telefon lub inne urządzenia. Zachowując warunki określone w prawie podatkowym, osoby takie mogą część związanych z tym kosztów rozliczać podatkowo.

Czy od sprzedaży lokalu jest podatek Czy jeśli na działalność gospodarczą przeznaczę mieszkanie, które kupiłem 5 lat temu na cele prywatne, sprzedając taki lokal, będę musiał zapłacić podatek? Gdy mieszkanie zostanie w związku

Tak z prowadzeniem działalności przekwa-

lifikowane na lokal użytkowy, który następnie zostanie zaliczony do składników majątku firmy, zawsze dochód z działalności będzie rozliczany i opodatkowany jak przychód z działalności. Inaczej jest z lokalem mieszkalnym – i to zarówno wówczas, gdy nie jest on, jak i jest składnikiem majątku firmy – oraz lokalem użytkowym niewpisanym do ewidencji środków trwałych, a więc nieuznawanym za składnik majątku firmy. Od początku 2007 roku obowiązuje nowy 19-procentowy podatek od dochodu ze sprzedaży nieruchomości. Dotyczy mieszkań, domów, działek, lokali użytkowych i im podobnych, których właścicielami zostaliśmy od 1 stycznia 2007 r. Sprzedaż nieruchomości nabytych wcześniej objęta jest nadal zryczałtowanym podatkiem od przychodu lub z podatku zwolniona. Osoby sprzedające mieszkanie lub inną nieruchomość, której własność nabyły do końca 2006 roku, nadal są zobowiązane do zapłaty zryczałtowanego podatku od przychodu ze zbycia. I tylko wtedy, gdy byli właścicielami krócej niż pięć lat i przychodu nie przeznaczą na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Najbardziej komfortową sytuację mają osoby, które posiadają nieruchomość, jej część lub udział w niej dłużej niż pięć lat. Wówczas bowiem sprzedaż nieruchomości nie jest obciążona podatkami. Co prawda, także wtedy trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, ale ciężar ten spada na nabywcę. Natomiast przychód z takiej sprzedaży jest w całości zwolniony z podatku dochodowego. Bywa jednak, że transakcję trzeba przeprowadzić wcześniej. Wtedy już także przychód podlega co do zasady podatkowi dochodowemu. Można jednak przed nim uciec, korzystając z możliwości, jakie wiążą się z przeznaczeniem wydatków na własne cele mieszkaniowe.

Podstawa prawna ■ Art. 10, art. 14 i art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Czy wliczać w koszty czynsz Jestem samozatrudnionym, rozliczam się w formie księgi. Działalność prowadzę poza miejscem zamieszkania, w części wynajmowanego pokoju. Czy mogę w koszty wliczyć część kosztów najmu? W przypadku najmu wszystkie wydatki na lokal – od czynszu po opłaty eksploatacyjne, jeśli tylko zgodnie z umową najmu obciążają one najemcę – są kosztem uzyskania przychodu. Kwalifikuje się je w koszty na podstawie umowy najmu, do której za poszczególne miesiące warto odwołać się w rachunkach lub fakturach wystawianych przez wynajmującego. Te ostatnie zaś są dowodem księgowym, na podstawie którego następuje ich zaewidencjonowanie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Tak

W koszty prowadzonej działalności zaliczamy także wydatki związane z opłatami za czynsz. Możemy mieć tutaj do czynienia z dwoma przypadkami: lokal jest w całości przeznaczony na działalność gospodarczą albo na cele działalności gospodarczej wykorzystujemy tylko część mieszkania. W pierwszym przypadku sprawa jest jasna: kontrahent wystawia nam fakturę lub rachunek, które stanowią podstawę do zaksięgowania całej kwoty (brutto lub netto, w zależności od tego, czy mamy prawo do odliczenia VAT) w koszty. Czynimy to w kolumnie 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Gdy wykorzystujemy na działalność część mieszkania, w koszty wliczamy część opłat za najem, proporcjonalnie do udziału powierzchni wykorzystywanej dla potrzeb działalności w stosunku do powierzchni całego mieszkania.

Podstawa prawna ■ Art. 14 i art. 21–23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). ■ Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).

Czy rozliczać prywatny rachunek telefoniczny W jednoosobowej działalności gospodarczej wykorzystuję prywatny telefon stacjonarny. Czy mogę wliczać w koszty przynajmniej część rachunku telefonicznego? Jeśli jest billing, który stanowi załącz-

Tak nik do rachunku telefonicznego, nale-

ży zaznaczyć na nim rozmowy, które prowadzone były w celach związanych z prowadzoną działalnością. Następnie należność za te rozmowy trzeba zsumować. Zaś na odwrocie rachunku dokonać zapisu, np. rachunek za rozmowy telefoniczne, z których część została odbyta w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i zaliczona w koszty... w miesiącu.... Suma rozmów zaliczonych w koszty (na podstawie wyszczególnienia w załączonym billingu)... zł. Oczywiście zapis ten podpisać. Następnie zaś – na ogólnych zasadach – sporządzamy dowód wewnętrzny, do którego dołączamy tak opisany rachunek i na podstawie tego dowodu wewnętrznego dokonujemy zapisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Gdy mamy rachunek telefoniczny bez billingu, określamy procentowo, jaka część rozmów miała charakter prywatny, a jaka związana była z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. porównując rachunki telefoniczne z okresu, gdy działalność gospodarcza nie była prowadzona z rachunkami obecnymi; urząd skarbowy ma bowiem prawo spytać w takiej sytuacji, skąd wziął się taki, a nie inny procent, ponadto możemy już na wstępie, gdy rozpoczynamy tak rozliczać telefon prywatny, złożyć w urzędzie skarbowym pismo informujące, iż będziemy zaliczali w koszty część rozmów z prywatnego telefonu i będą one stanowiły np. 65 proc. całej należności za rozmowy). Następnie opisujemy rachunek, np. rachunek za rozmowy telefoniczne, z których część odbyto w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i zaliczono w koszty... w miesiącu... Odsetek rozmów odbytych w związku z prowadzoną działalnością wynosi... proc., co stanowi... zł. Oczywiście osoba upoważniona taki zapis podpisuje. Następnie na tej podstawie sporządzamy – na zasadach ogólnych – dowód wewnętrzny. Dołączamy do niego rachunek za telefon. Na podstawie dowodu wewnętrzne-

go dokonujemy zapisu w księdze przychodów i rozchodów.

Podstawa prawna ■ Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).

Czy wliczać w koszty wydatki na benzynę Od niedawna jestem samozatrudnionym. Jestem pośrednikiem w obrocie nieruchomościami i rozliczam się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Do działalności czasami wykorzystuję samochód osobowy rodziców. Czy zakup benzyny mogę wliczyć w koszty? Jednak w tym celu trzeba dochować

Tak kilku warunków. Najogólniej można

powiedzieć, że z tej formy wykorzystywania do celów prowadzonej działalności prywatnego samochodu można zacząć i przestać korzystać w dowolnym momencie (bez żadnych dodatkowych konsekwencji). Wystarczy założyć ewidencję przebiegu pojazdu i kosztów eksploatacji samochodu oraz prowadzić ją na bieżąco. W żadnym bowiem przypadku nie możemy zaliczyć do kosztów prowadzonej działalności gospodarczej zakupu benzyny i wszelkich innych wydatków związanych z używaniem takiego samochodu. By tak się mogło stać, musielibyśmy go wprowadzić do ewidencji środków trwałych, a to możliwe byłoby tylko wtedy, gdyby stanowił naszą własność. Ewidencję przebiegu pojazdu możemy kupić jako gotowy druk akcydensowy. Dla udokumentowana wydatków poniesionych w związku z użyciem własnego samochodu do celów służbowych trzeba też robić zestawienie kosztów eksploatacji samochodu. W kupionym gotowym formularzu nazywa się to zestawieniem rachunków za eksploatację pojazdu. Podatnik ma prawo do wliczania w koszty kwoty stanowiącej efekt przemnożenia liczby przejechanych w celach służbowych kilometrów przez aktualnie obowiązującą stawkę za 1 km. W sytuacji gdy kwota wynikająca z miesięcznego zestawienia rachunków dotyczących eksploatacji samochodu jest wyższa niż kwota wynikająca z ewidencji przebiegu pojazdu, kosztem uzyskania przychodów jest kwota wynikająca z ewidencji i księgowana w kol. 13 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Różnica między wielkością wynikającą z miesięcznego zestawienia poniesionych wydatków (wynikających z rachunków) a wielkością wynikającą z ewidencji przebiegu pojazdu podlega rozliczeniu (czyli jest uwzględniana przy rozrachunku) w kolejnym miesiącu. Ewentualną nadwyżkę kosztów odliczy w następnych miesiącach 2008 r., oczywiście pod warunkiem, iż wówczas wystąpi sytuacja odwrotna; z przemnożenia liczby przejechanych kilometrów przez obowiązującą wówczas stawkę za 1 km wyjdzie więcej, niż wyniosły wydatki faktycznie poniesione w danym miesiącu. Ale jeśli już do końca roku nie będzie takiej sytuacji, że faktycznie wydana kwota będzie niższa od tej, która wynika z ewidencji przebiegu pojazdu, nie uda się wliczyć w koszty prowadzonej działalności gospodarczej takiej nadwyżki. Koszty te, jak już stwierdziliśmy, wpisujemy do księgi na koniec miesiąca. Możemy to uczynić w dwojaki sposób: bezpośrednio na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu; wówczas w rubryce 3 (nr dowodu księgowego) wpisuje-

my: ewidencja przebiegu pojazdu lub za pośrednictwem dowodu wewnętrznego, sporządzonego na podstawie zapisu z ewidencji przebiegu pojazdu.

Podstawa prawna ■ Art. 14 i art. 21–23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 200 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). ■ Rozporządzenie ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.).

Czy użyczenie jest opodatkowane Rozpoczynam samozatrudnienie, będę rozliczała się na podstawie księgi przychodów. Skorzystam z lokalu udostępnionego przez przyjaciółkę. Czy ma to jakieś konsekwencje podatkowe? Zgodnie z odpowiednim przepisem

Tak art. 14 ustawy o podatku dochodowym

od osób fizycznych za inny przychód z działalności gospodarczej należy uznać wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Najpierw rozszyfrujmy te dwie grupy podatkowe. Do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych (a więc potomków i przodków w I linii), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Jeśli od którejś z tych osób samozatrudniony otrzyma nieodpłatnie jakiekolwiek świadczenie, np. użyczy mu ktoś z takich krewnych (nieodpłatnie) lokal na biuro albo samochód, by mógł go wykorzystywać dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, nie spowoduje to żadnych konsekwencji finansowych. Zupełnie inaczej będzie jednak w przypadku, gdy osoba użyczająca znajdzie się poza taką kategorią krewnych, użyczy zaś określonej rzeczy nieodpłatnie lub nieodpłatnie wykona określoną usługę. Ponieważ alternatywą dla agenta byłaby konieczność poniesienia kosztu (zapłacenia za usługę lub za wynajem określonej rzeczy), a do płacenia nie doszło, samozatrudniony uzyskał ewidentną korzyść (przychód). Co gorsza, jego wysokość ustala się wedle średnich cen rynkowych – często nieadekwatnych do konkretnego przypadku, a na dodatek nie ponosząc faktycznie wydatku na ten cel. Samozatrudniony nie może więc obniżyć o tę samą kwotę przychodu poniesionego wydatku – z tytułu kosztu uzyskania przychodu. Za koszt może bowiem uznać wyłącznie wydatek faktycznie poniesiony. Wniosek z tego jest oczywisty: w przypadku, gdy podmiotem użyczającym lub wykonującym jakiekolwiek nieodpłatne świadczenie ma być osoba spoza I lub II grupy pokrewieństwa, lepiej na tę okoliczność zawrzeć umowę najmu czy np. zakupu usługi, niż korzystać z użyczenia.

Podstawa prawna ■ Art. 14 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

MARIANNA OLSZEWSKA

samozatrudnienie JUTRO: Jak otworzyć stację paliw strona A7 Wszystkie artykuły o samozatrudnieniu na:

www.gazetaprawna.pl/ samozatrudnienie

WWW.GAZETAPRAWNA.PL

16 | PONIEDZIAŁEK 17 LISTOPADA 2008 | nr 224

Kronika prawa Dziennik Ustaw nr 201

Omówienie: Stawka jednolitej płatności obszarowej za 2008 r. wynosi 339,31 zł na 1 ha gruntów rolnych.

z 13 listopda 2008 r. PRZYRODA Ustawa z 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw POZ. 1237 ■ Weszła w życie z dniem 15 listopada 2008 r. Omówienie: Nowelizacja ustawy uwzględnia projekt dyrektyw unijnych w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, usprawnienie zarządzania obszarami Natura 2000 oraz zapewnienie właściwego nadzoru przez organ wydający decyzje dotyczące reglamentowania korzystania z zasobów środowiska. PRAWO BUDOWLANE Rozporządzenie ministra infrastruktury z 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowania POZ. 1238 ■ Wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Omówienie: Zmiany rozporządzenia wynikają z faktu wprowadzenia wymogu posiadania przez budynki świadectwa charakterystyki energetycznej. Zmieniono warunki techniczne, jakie powinny spełniać budynki co do wymogów dopuszczalnych strat ciepła i funkcjonowania urządzeń emitujących ciepło czy też zaopatrujących budynki w energię cieplną. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i form projektu budowlanego POZ. 1239 ■ Wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzoru świadectw ich charakterystyki energetycznej POZ. 1240 ■ Wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

Omówienie: Świadectwo energetyczne budynku ma składać się z sześciu części i określać m.in. wartość zużycia energii (w kWh/mkw./rok) dla danego budynku. Będzie też zawierać porównanie z wartością zużycia energii w budynku referencyjnym (wzorcowym). Wzór tego świadectwa zawiera podpisane 6 listopada 2008 r. przez ministra infrastruktury rozporządzenie w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego. Od początku przyszłego roku dokument ten ma być wystawiany dla wszystkich nowo wybudowanych budynków oraz budynków starszych wprowadzanych do obrotu, czyli np. sprzedawanych lub wynajmowanych. Więcej Moje nieruchomości • Nie trzeba straszyć świadectwami energetycznymi – GP nr 223/2008 oraz forsal.pl • Certyfikat określi koszty utrzymania mieszkania – GP nr 198 /2008 NAUKA I SZKOLNICTWO Rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 7 listopada 2008 r. w sprawie warunków i trybu przyznawania pomocy publicznej na realizację projektów celowych POZ. 1241 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r. Omówienie: Rozporządzenie określa warunki przyznawania pomocy publicznej na badania przemysłowe (stosowane) i prace rozwojowe – prowadzone w ramach tzw. projektu celowego. Przyznane środki finansowe stanowiące pomoc publiczną są przekazywane przedsiębiorcy na podstawie umowy o wykonanie projektu celowego. Pomoc publiczna, o której mowa, może być udzielona, pod warunkiem m.in. że: przedsięwzięcie objęte projektem celowym ma charakter innowacyjny, istnieje zapotrzebowanie na wyniki realizacji projektu oraz planowany koszt w stosunku do przedmiotu i zakresu badań przemysłowych (stosowanych) i prac rozwojowych są zasadne.

Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 5 listopada 2008 r. w sprawie stawki jednolitej płatności uzupełniającej na 2008 r. POZ. 1243 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r. Omówienie: Stawka płatności uzupełniającej za 2008 r. na 1 ha powierzchni upraw np. roślin przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych – wynosi 379,55 zł. a dla chmielu – 407,60 zł lub 591,50 zł. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 7 listopada 2008 r. w sprawie stawki pomocy krajowej do owoców na 2008 r. POZ. 1244 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r. Omówienie: Stawka pomocy krajowej, o której mowa w rozporządzeniu, wynosi 577,44 zł na 1 ha powierzchni upraw. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 7 listopada 2008 r. w sprawie stawki płatności cukrowej za 2008 r. POZ. 1245 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r.

Omówienie: Stawka płatności cukrowej za 2008 r. wynosi 39,45 zł na 1 tonę buraków cukrowych. Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 5 listopada 2008 r. w sprawie stawki płatności do pomidorów za 2008 r. POZ. 1246 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r. Omówienie: Stawka płatności do pomidorów za 2008 r. wynosi 133,65 na 1 tonę pomidorów. OCHRONA ZDROWIA Rozporządzenie ministra zdrowia z 4 listopada 2008 r. w sprawie wzorów dokumentów przedkładanych w związku z badaniem klinicznym produktu leczniczego oraz w sprawie wysokości i sposobu uiszczania opłat za rozpoczęcie badania klinicznego POZ. 1247 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r.

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 289 z 30 października 2008 r. UMOWA Z CARIFORUM Decyzja Rady z 15 lipca 2008 r. w sprawie podpisania i tymczasowego stosowania Umowy o partnerstwie gospodarczym między państwami CARIFORUM z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony oraz sama umowa Omówienie: Stanowisko, jakie ma zająć Wspólnota we Wspólnej Radzie CARIFORUM-WE i w Komitecie CARIFORUM-WE ds. Handlu i Rozwoju określa Rada na podstawie wniosku Komisji zgodnie z postanowieniami Traktatu. Celem umowy o partnerstwie gospodarczym między państwami CARIFORUM, czyli Antiguą i Barbudą, Wspólnotą Bahamów, Barbadosem, Belize, Wspólnotą Dominiki, Republiką Dominikańską, Grenadą, Republiką Gujany, Republiką Haiti, Jamajką, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucią, Saint Vincent i Grenadyną, Republiką Surinamu oraz Republiką Trynidadu i Tobago z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi jest wpływanie na prawa inwestorów państw członkowskich UE do korzystania z lepszego traktowania przewidzianego w innych umowach dotyczących inwestycji, których państwo członkowskie i państwo CARIFORUM są stronami. Państwa członkowskie mogą utrzymać i zawierać takie umowy, jeśli są zgodne z prawem wspólnotowym.

Dziennik Urzędowy UE L 290 z 31 października 2008 r.

PRAWO ROLNE Rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 5 listopada 2008 r. w sprawie stawki jednolitej płatności obszarowej na 2008 r. POZ. 1242 ■ Weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. 13 listopada 2008 r.

W nim m.in. CHRONIONE NAZWY Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1070/2008 z 30 października 2008 r. rejestrujące w rejestrze chronionych nazw pochodze-

20 listopada 2008 r.

Wchodzi w życie nowe prawo Ustawa z 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 197, poz. 1223)

nia i chronionych oznaczeń geograficznych nazwę (Rogal świętomarciński (ChOG)) ■ Wchodzi w życie 20 dnia po opublikowaniu, tj. 20 listopada 2008 r. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Omówienie: Została zarejestrowana nazwa rogal świętomarciński, klasa 2.4. Chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze, herbatniki i inne wyroby piekarskie dla polskiego ciastka z Wielkopolski. BONSAI Decyzja Komisji z 30 października 2008 r. przedłużająca okres obowiązywania decyzji 2002/887/WE w odniesieniu do naturalnie lub sztucznie skarlonych roślin Chamaecyparis Spach, Juniperus L. oraz Pinus L., pochodzących z Japonii (notyfikowana jako dokument nr C(2008) 6269) Stosuje się ją od 1 listopada 2008 r. Jest skierowana do państw członkowskich UE. Omówienie: Nie stwierdzono nowych okoliczności uzasadniających niedopuszczanie do obrotu w UE skarlonych drzewek japońskich, więc przedłużono do końca 2010 r. stosowanie odstępstw od zasad ochronnych dla roślin, w których to parametrach bonsai się nie mieszczą.

Dziennik Urzędowy UE L 291 z 31 października 2008 r. WSPÓLNA TARYFA CELNA Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1031/2008 z 19 września 2008 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej ■ Wchodzi w życie 1 stycznia 2009 r. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE. Omówienie: Unowocześniono Nomenklaturę Towarową, zwaną Nomenklaturą Scaloną, która spełnia wymagania zarówno Wspólnej Taryfy Celnej, statystyk handlu zewnętrznego Wspólnoty, jak i innego rodzaju polityki wspólnotowej dotyczącej przywozu lub wywozu towarów.

Dziennik Urzędowy UE L 292 z 31 października 2008 r. RAMY HOMOLOGACJI Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1060/2008 z 7 października 2008 r. zmieniające załączniki I, III, IV, VI, VII, XI i XV do Dyrektywy 2007/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej ramy dla homologacji pojazdów silnikowych i ich przyczep oraz układów, części i oddzielnych zespołów technicznych przeznaczonych do tych pojazdów (dyrektywa ramowa) ■ Wchodzi w życie 29 kwietnia 2009 r. Wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE. Omówienie: Wspólnota postanowiła, że regulaminy Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie (EKG ONZ) są częścią prawa Wspólnoty. Dotyczą one, gdy chodzi o homologacje pojazdów silnikowych, przede wszystkim: świateł głównych, systemów adaptacyjnych oświetlenia głównego, przedniego pola widzenia, identyfikacji urządzeń sterowniczych i kontrolnych, ostrzegawczych i wskaźników, systemów ogrzewania, sprzęgów o zmiennej długości, autobusów i autokarów, pojazdów do transportu substancji niebezpiecznych. Ponadto emisji spalin, zbiorników paliwa, zamków i zawiasów, hamulców, zabezpieczeń przed bezprawnym użyciem, systemów autoalarmów, wytrzymałości siedzeń, ich mocowań i zagłówków, zewnętrznych elementów wystających, punktów kotwiczenia pasów bezpieczeństwa, instalacji urządzeń oświetleniowych i sygnalizacji świetlnej, reflektorów, urządzeń przytrzymujących dla dzieci, emisji zanieczyszczeń z silników pojazdów ciężkich, kół, opon do użytku tymczasowego. Kolumnę przygotowali DOBROMIŁA NIEDZIELSKA-JAKUBCZYK i MAREK KOBYLAŃSKI