Communicatie- En Jongerenkaravaan, Deel 4

31

Video Doelstelling: basisvaardigheden rond videomontage aanleren Een scenario uitwerken, filmen. Beelden op de computer plaatsen, montage en editie van een video.

Theater Doelstelling: leren hoe je een theaterstuk monteert op basis van een specifiek thema.

Een blog maken Doelstelling: een blog maken met inhoud gekozen door de groep, in verband met de thema's van de Karavaan.

Onderwijs: wie bepaalt de kwaliteit? Doelstelling: reflecteren over de situatie in de publieke scholen in Brazilië en over de kwaliteit van het onderwijs. De waarde van de sociale organisaties in het educatief proces van de leerling.

Strategisch Gebruik van het Internet Doelstelling: web 2.0-Instrumenten introduceren bij de deelnemers door middel van een demonstratie en gebruik van het content management systeem Joomla en Wiki-technologie.

Dialoog over Vrije Communicatie en Gemeenschapscommunicatie Doelstelling: een aantal ervaringen in alternatieve communicatie tonen en debatteren over de conventionele communicatie en alternatieve communicatiemiddelen.

Ras, gender en seksualiteit Doelstelling: reflecteren over de jeugdidentiteit op basis van rassen-, gender- en seksualiteitkwesties.

Recht op kwaliteitsonderwijs Doelstelling: bijdragen tot een reflectie over de realiteit van het jeugdonderwijs, kwaliteit van het onderwijs en toegang tot kwaliteitsonderwijs.

Milieu en Duurzame ontwikkeling Doelstelling: de discussie en de reflectie over milieukwesties in het Noordoosten en in Brazilië stimuleren, alsook over het voorstel rond duurzame ontwikkeling, problemen, uitdagingen en voorstellen.

Jeugd en Werk Doelstelling: samen met de jongeren reflecteren over de huidige situatie van de jeugd op de arbeidsmarkt, benaderen van de problemen, uitdagingen, en voorstellen lanceren.

Vrije radio Doelstelling: het woord geven aan de jongeren en de mensen die we onderweg ontmoetten zodat ze zich konden uitdrukken over hun problemen, en het belang van het milieu benadrukken in de politieke strijd.

Gemeenschapsradio Doelstelling: tonen hoe een gemeenschapsradio werkt door onderweg en op het WSF nieuwsberichten uit te sturen. Informatie over gegevens en contacten van moderatoren van de workshops op de officiële site van de Karavaan: www.caravanadecomunicacao.org.br

32

33

“ É necessária uma aldeia inteira para cuidar de uma criança” Provérbio africano (Sandro Silva de Lima)

Met als doel, onder andere, een grotere sociale mobilisering te promoveren, hebben jongeren van verschillende deelstaten van Brazilië de Communicatie- en Jongerenkaravaan georganiseerd met de steun van verschillende segmenten van de burgermaatschappij. Door middel van workshops en artistieke praktijken die verschillende belangrijke punten voor de jeugd en voor de maatschappij in het algemeen bespraken, droegen de jongeren bij om de mensen te mobiliseren, hen te helpen over hun problemen na te denken en ze niet langer te zien als iets normaals, maar als iets dat kan veranderd worden. Hoewel velen zeggen dat de jongeren niet deelnemen aan de debatten over sociale problemen in deze wereld, hebben de jongeren hun kracht getoond. Overal, in de stad en op het platteland, ontmoetten we jongeren, die werkten, die debatten voerden en sociale en politieke interventies deden en andere jongeren mobiliseerden om na te denken en op collectieve wijze hun strijdpunten construeerden. Een ander sterk en vernieuwend punt was de actieve deelname van de jongeren in de opbouw en de uitvoering van deze interventies. Tijdens de momenten van creativiteit en van collectieve constructie waren de jongeren in staat om mobiliseringen te organiseren en waar ze ook langskwamen, hun merkteken van vrolijkheid en verantwoordelijkheid achter te laten op de gerealiseerde acties. De sociale mobilisering tijdens de Karavaan toonde nog een ander belangrijk element: de verandering, de transformatie van de perceptie en van de praktijken van de jongeren. Tijdens en na de Karavaan waren de personen, de ruimten, de wereld niet meer dezelfde voor veel van deze jongeren die door deze actie getransformeerd werden. We geloven dat deze transformatie het resultaat was van de educatieve ervaringen die door de jongeren als collectief zijn beleefd en die we zagen in hun gedeelde glimlach, hun blik, hun opgeroepen verlangens, in het aanvoelen van de personen en van de plaatsen, in het spel. De mobiliseringsprocessen van de Karavaan kenden hun hoogtepunt op het Wereld Sociaal Forum/2009. Dat was een ruimte waar de jongeren hun vrolijkheid en verontwaardiging konden tonen.Het Wereld Sociaal Forum/2009 was die ontmoetingsplaats, van versterking, steun voor onze strijdpunten, om onze capaciteit om te hopen te versterken. Het was ook een werkelijk verrijkende vormingsruimte, die veranderingen veroorzaakte in het hart en in de geest van de deelnemers van de Communicatie- en Jongerenkaravaan. We hebben zoveel mensen gemobiliseerd en we zijn zelf ook zodanig gemobiliseerd dat we elke keer meer geloven dat een andere wereld mogelijk is.

34

Deze Karavaan heeft me mijn gevoelige kant laten zien en dat was erg belangrijk voor mij. Bedankt, Karavaan, ik hou van jullie allemaal! (Arthur Rodrigues da Silva Santos)

We hebben een reizende workshop uitgevonden, we hebben de onverschilligheden opgelost en zijn de dialoog aangegaan met de gemeenschappen en de autoriteiten met de overhandiging van de eisen van de jeugd. (Antonio Hélio Roque da Silva)

De jongeren van deze Karavaan hebben getoond dat ze de dingen willen zien gebeuren. (Antonio Helio Roque da Silva)

Het feit dat wij, de jongeren van het Noordoosten van Brazilië, samen zijn, deze uitwisseling van kennis, deze mis van culturen, van accenten, deze zorg voor iedereen, deze oefening in tolerantie en liefde, dat waren voor mij de belagrijkste lessen. (Edgleison Vieira Rodrigues)

35

(Osmar Rufino Braga)

Het doel van deze tekst is proberen te antwoorden op een vraag die tijdens het systematiseringsproces rees: hoe hebben de jongeren zichzelf gezien en welke sociale vertegenwoordigingen hebben ze voor zichzelf opgebouwd tijdens het traject van hun sociale en culturele vermenging in de context van de Communicatie- en Jongerenkaravaan? Om op deze vraag antwoord te geven hebben we een “karavaan” gemaakt door de trajecten van de jongeren tijdens hun ervaring van sociopolitieke en culturele vermenging. Tijdens deze “reis” hebben we geprobeerd om de percepties en het discours, de uitdrukkingen, het verschillende taalgebruik, de reflecties en de attitudes van de jongeren te observeren en in de mate van het mogelijke te registreren in een poging om de sociale vertegenwoordigingen die de karavaniers tijdens hun traject van sociopolitieke en culturele vermenging maakten, te identificeren. We probeerden te observeren hoe de jongeren hun kwesties, conflicten, ontdekkingen en interventies thematiseerden in de realiteiten waarin ze zich onderdompelden en waar ze met andere subjecten interactie aangingen. We zagen dat deze belevingen en experimenten niet voor alle jongeren gelijk waren. Iedereen volgde het traject aangeduid door de Karavaan, maar legde tegelijkertijd, binnenin zichzelf en in de relatie met anderen, een persoonlijk, sociaal en groepstraject af. De jongeren bevestigden of ontdekten zich als subject in het samenleven met de anderen, met de gemeenschappen en, waarom niet, met de wereld, aangezien ze opgingen in de mondiale kwesties op het Wereld Sociaal Forum in Belém (Pará), de eindbestemming van de de Communicatie- en Jongerenkaravaan. De reflecties die we hier delen, zijn vruchten van het systematiseringsproces, ontwikkeld door een groep deelnemers van de Karavaan, vertegenwoordigers van de deelstaten die zich hebben ingezet voor de organisatie en realisatie van dit groot sociaal mobiliseringsevenement van de Jongeren van het Noordoosten. In de tekst zullen we een dialoog aangaan met enkele theoretische referenties die ons zullen helpen na te denken over ervaringen beleefd door de jongeren tijdens de Karavaan, over de betekenissen en de zin van deze ervaring van sociopolitieke en culturele vermenging met de gemeenschappen van het Noordoosten waar de Karavaan langskwam. Erg nuttig zal de categorie “sociale vertegenwoordiging” zijn, concept verdedigd door Jovchelovitch (2000, p.41) dat we in deze reflectie zullen gebruiken. De auteur zegt dat:

(...) de sociale vertegenwoordigingen altijd de vertegenwoordiging zijn van een voorwerp, ofwel, ze stellen opnieuw (re) iets voor. In deze zin reconstrueren ze de realiteit op een autonome en creatieve manier. Ze beschikken over een karakter dat beelden en betekenissen produceert, dat - in laatste instantie - het werk van de menselijke psyche over de wereld [...]

36 Op dezelfde manier proberen we een dialoog aan te gaan met Deleuse, Guatarri en Sodré, auteurs die ons zullen helpen om de relatie tussen het individuele en het gemeenschappelijke te begrijpen, tussen de singulariteit en de pluraliteit in de sociale relaties e in de collectieve acties door de Karavaan gecreëerd en gevestigd. Even belangrijk zal de dialoogtheorie zijn van Paulo Freire, waarmee we zullen proberen om te reflecteren over het pedagogisch, politiek en cultureel handelen, door de jongeren op zich genomen, in een thematiserend proces van de jeugd- en gemeenschapskwesties. De biologische visie van de Chileen Humberto Maturana licht de reflectie en het begrip over de betekenis en de lessen van het samenleven in diversiteit toe, onderwerp dat steeds door de jongeren werd aangehaald als het ging om hun belevingen. De tekst werd opgedeeld in drie delen: in het eerste deel bespreken we kort het publiek dat deelnam aan de Karavaan; in het tweede, centraal deel van de reflectie, benaderen we de sociale vertegenwoordigingen van de jongeren in hun ervaring en praktijken tijdens het traject van de Karavaan; in het derde deel besluiten we de tekst met een voorstelling van enkele beschouwingen over de in dit werk ontwikkelde reflectie.

Een totaal van 200 jongeren, evenwichtig verdeeld tussen jongens en meisjes, tussen 16 en 29 jaar oud, afkomstig uit stedelijke en rurale gebieden van de deelstaten Ceará, Pernambuco, Bahia, Alagoas, Rio Grande do Norte en Piauí. Alle jongeren zijn geëngageerd in sociale projecten, ngo's, bewegingen, netwerken en jeugdorganisaties. 1 Deze jongeren hadden verschillende percepties van de wereld, trajecten, vaardigheden, een verschillende seksuele oriëntatie en niveau van sociopolitiek optreden, en een gelijkaardig onderwijsprofiel (de meerderheid had of was bezig met het beëindigen van het middelbaar onderwijs). Er was een deel van de jongeren dat niet voldoende was voorbereid, en daardoor moeilijkheden had met het ontwikkelen van de activiteiten van de Karavaan, wat voor hen een uitdaging betekende op het vlak van sociopolitiek optreden en vergaarde kennis. 1.De jongeren waarover we het hebben, behoren tot of zijn verbonden met Jeugdbewegingen – Groep Jonge Toekomst Generatie, Jongerengroep Fala Sério (Ceará), Netwerk van Jongeren van het Noordoosten-RJNE, Pastorale van de Jeugd van het Volkse Midden, Netwerk van Solidaire Weerstand, Volkscentrum van Cultuur en Communicatie (Fortaleza-CE), Collectie Gambiarra Imagens, IntegraSol, Project Crescendo no Morro, Project Peixearte, Groep Pé no Chão, Caranguejo Uca; met Milieu-organisaties en organisaties van de landhervorming – Landloze BoerenBeweging –MST; met niet-gouvernementele organisaties, Centra voor de Verdediging van de mensenrechten en organisaties van de Verdediging van het recht op communicatie – Vormingsschool Quilombo dos Palmares – EQUIP, Steungroep voor Arme gemeenschappen – GACC, Obra Kolping do Nordeste (Ceará en Piauí), Wereld Visie (Ceará, Alagoas en Rio Grande do Norte), Centrum voor Communicatie en Jongeren (CCJ), Diaconia (Ceará en Pernambuco), Volens, MSD/ASD; met Organisaties van de Professionele Wereld– Boerenvakbond (STR), Dienst voor Alternatieve Technologie – SERTA, met Sociale Netwerken – Netwerk van Jongeren van het Noordoosten, Netwerk van Solidaire Weerstand; met Vrouwenorganisaties en Organisaties voor de vrije sexuele orientatie – Beweging van de Vrouwen van het Platteland van het Noordoosten – MMTR/NE; met Overheidsorganismen verbonden met de volkssectoren – Programma Conexões de Saberes (project van de federale Universiteit