Benei Menashe Khai (28.11.2009)

‫בס“ד‬

.......‫ עוד אבינו חי‬,‫עם ישראל חי‬

‫בני מנשה חי‬ bnei menashe khai

PARASHAT HASHAVUA: VUA: Vayetze

2009 ‫הילת בני מנשה כיסלו תש“ע‬ ‫עלון שבעי לקהילת‬

PARASHAT VAYETZE

‫דבר תורה‬

Mipui hmaa mite zak taka siam phal a ni lo

Kan tunkar Parasha-ah chuan, “Zing a lo nih chuan ngai teh! Le’a-i a alo ni reng si a. Tichuan, Jakoban Laban-a hnenah, “Ka chunga i thil tih hi engtizia nge ni le? Rakhel-i nei turin i rawng ka bawl lo vem ni? Eng vangin nge mi bum mai hi le.” a ti a. (Genesis 29:25).Rashi chuan, “Zing a lo nih chuan ngai teh! Le’a-i a lo ni reng si a, tih a nihna chhan chu Jakoban Rakhel-i hnena chhinchhiahna a pek ruk chu, zak taka a awm loh nan Rakhel-i chuan a unau nu, a u Le’a-i a lo hrilh chhawn ve leh vang a ni,” tiin a hrilhfiah a. (Mesekhet Megila 13b, Mesekhet Baba Batra 123a).Kitzur Shulkhan Arukh 29:17 ah chuan ti hian a inziak a. “Mi tumahin midang tizah tur a ni lo va, tawngka in emaw, thil tihin emaw mipui hmaah tumah zak taka siam tur a ni lo,” tiin. “Chutianga ti an awm chuan chung mite chuan ‘Khawvel lo la awm tur - Haolam Haba’ ah chanvo an nei lovang,” a ti hial mai a ni!!. Kan Rabbi mithiamte chuan, “Mipui hmaa midangte zak taka siam ai chuan, Meipuia inpaihluh hial an duh zawk an ti a, chuvangin a te ber atanga a lian ber thlengin, mipui hmaa in tihzah loh tur a ni a, hming duh loh taka inkohte, ngaihthlak nawm loh taka chanchin in sawi sak te awih loh a ni. Midangin a pawi an lo sawiin a huatthu an lo sawi palh a nih pawhin a zahthlak lo thei ang berin a lawm loh thu a sawi mai tur a ni, mi pui zinga in tihzah awih a ni si lova. A tawp berah chuan hetiang hian Masekhet Baba Matzia 59a chuan a ziak hial mai. “Mipui hmaa midangte zahthlak taka siamtu chuan Khawvel lo la awm tur - Haolam Haba ah chanvo an nei lo vang.” tiin. SHABBAT SHALOM VEK U LE!! HALACHIC POSITION OF RABBI JOSEPH B. SOLOVECHIK ZT”L From the Lecture series By RABBI AHARON ZIEGLER.

Shemone Esre (Amida) sawi laklawh laia Kedusha chhan.

Ṭum tam tak kan tlai deuh vang emaw, kan chhiar muan bik vang emaw leh chhan dang avangin mite rualin Shemone Esre kan zo ve hman loh châng a awm 2009 ‫נובמבר‬

‫כיסלו תש“ע‬

44‘‫מס‬

ṭhin a, chutih hunah chuan Khazzan-in Shemone Esre chu lo sawi nawnin Kedushah lo thleng ta se, ‘kan ṭawngṭai lai kan tawp ang a, Kedushah chu kan chhâng ang nge, kan ṭawngṭaina chu kan chhunzawm zel zâwk ang?’ tih zawhna hi kum za tam ‫מנשה‬-‫עיתון שבעי לקהילת בני‬

tak liamta khân Rashi chuan a lo zawt daih tawh mai a, tin, a chhânna pawh sawi nghalin a chhânna a sawi chu ngawirenga din a ni. Rashi chuan, “Mi chuan Kedushah sawi laiin a ṭawngṭai lai a tawp ang a, chhâng ve chuang lovin a lo ngaithla

ang,” a ti a, tin, “Kedushah zawhah a ṭawngṭaina Amida chu a chhunzawm leh ang,” tiin. Mahse, Tosafot chuan “Kedushah pawh nise, Shemone Esre ṭawngṭai lai chu tawp lovin chhunzawm tur a ni,” a ti thung a, tin, Ritva chuan, “Keimahni ngeiin Berakha kan sawi theih, mahse, midang sawi ngaithlaa kan Mitzvah hlen theih a awm a, mahse,

Shemone Esre sawi lai chuan Kedushah kan chhân theih loh avangin kan ṭawngṭai lai kan chhunzawm zel tur a ni,” a ti ve bawk a. Tichuan Rav. Soloveichik chuan Rambam thiamna rawn la chhuakin, “Shemone Esre kan sawi lai chuan Kedushah pawh nimahse, tawp lovin kan ṭawngṭaina chu kan chhunzawm zel tur a ni,” a ti ta a ni. Rav. Tal pawhin “Ṭumkhatah Mitzvah pahnih

kan tih rual theih loh avangin Shemone Esre kan sawi zawh hmaa midangin Kedushah an lo sawi tawh a nih pawhin tawp lovin, intikhaihlak lovin kan ṭawngṭaina Shemone Esre chu kan chhunzawm zel tur a ni,” a ti bawk. Hemi chungchângah hian ngaihdan hrang hrang a awm avangin mahni Rav. te râwn a, an hrilh anga tih mai a ṭha ber. SHABBAT SHALOM

EDITOR DAWHKAN ATANGA THLIR VELNA: Yakov-a leh Elifav-a chanchin Kan Pa Yakov-a leh kan Nu Rachel-i te tuichhunchhuah kiang a an in tawn thu Racheli Pa Laban-a chuan Yakov-a a lo kal thu a lo hre ve a, a ngaihtuahna ah chuan, “Pawisa tam tak a lo keng ngei ang a, tlereuh leh Rangkachak tam tak a lo keng ngei ngei ang, ka u Rivka-a Itzkhak-a tan a an rawn dil tum pawh khan Chhiahhlawh Eliazer-a khan Ro hlu tam tawk a lo chhawm a nih kha, ka la hre reng mai” tiin Yakov-a lam pan chuan Laban-a chu a tlan in a tlan a. Mahse Yakov-a a hmu chu a phu chiang kher mai, Yakov-a chuan a hak lai kawr bak engmah a nei lova, Rohlu leh Sanghawngsei tih vel chu sawi loh, engmah reng a neilova. Laban-a chuan, “A kawr hnuai a athuk ru a niang” ti rilru chung in Yakov-a chu a va kuah vel a, a kuah pah chuan an dap vel ngial a mahse engmah a hmu chuang lova. Laban-a chuan, “A ka ah a dahtha tal ang” tiin Yakov-a chu a biangah natakin a fawp vel a, a thukru a nih chuan a chhah chhuah ngei theihna tur a na in an fawp vel a, mahse Yakov-a chuan engmah reng a nei lo tak tak a ni. Yakov-a chuan engatinge engmah a neih loh theih mai le? tiin zawhna a zawh theih ngei ang. A chhan chu khatia Yakov-a’n a Unaupa hlau a tlan chhiat dawn lai khan a Nu Rivka-i khan Sum tam tak chu a paitir teh meuh mai a, rohlu tam tak nen a ni a In kha a chhuahsan ni. Yakov-a a chhuah hnu khan Esauva thinrimna chu a la reh thei lova, Yakov-a’n a upatna a lak sak mai

bakah a Malsawmna leh zel a laksak chu a tuar dai thei ngang lova mahse a Pa Itzkhak-a a la dam chhung chuan thah a duh bik silo. Tichuan a fapa Elifaz-a chu Yakov-a um tur chuan a tir ta ngawt a. Esau-a fapa Elifaz-a hi a tlan chak em em a, khatih hunlai a khawkhat tlan chak a ni ve hial a ni. Kan Pa Yakov-a chu a um pha ta ngei a, Yakov-a chuan Elifaz-a a hmuh in, “Chibai Elifaz, enge hetah i tih a” tiin a zawt a. Elifaz-a chuan, “Chibai tur che lo kal ka ni lo, ka pa min tirh na ang a thah tur che a lo kal ka ni” tiin a chhang a. Yakov-a chuan tihdan tur an ngaituah vang vang a, chutah, “Ka Ro hlu zawng zawng hi la la, mirethei chu mithi ang a ngaih anni a, min that ang ah ngai mai rawh, ka neih ro sum kan chan hunah chuan mirethei ka lo ni mai dawn si a” tiin rem a ruat pui a. Elifaz-a chuan remtiin Yakov-a Ro sum chu a lak sak ta vek a, chuvangin Yakov-a chuan neih engmah nei lovin a Pute a te In chu a thleng ta a ni. Kan Nu leh Pate chanchin han zir hi chuan tunlai kan dinhmun nen hian in anna nei riau hian ka hre thin, Kan Thlah tute pawh khan ram dangah, Sakhaw dang bia nupuiah neiin chhungkhatah an in siam thin a, mahse a tul vet ah lo chuan an in kal pawh ngai chuang lova, an in chhung loh vang nilovin an Sakhuana a in an lo vang ni berin a lang. Keini paw’n kan Sakhuana dungzuiin Israel ramah kan pem a, kan Sakhaw zawm ve kher lo ka thisen zawmpui te Zoram lamah an la

2009 ‫נובמבר‬

‫כיסלו תש“ע‬

44‘‫מס‬

‫מנשה‬-‫עיתון שבעי לקהילת בני‬

awm hlawm a, chhiatni thatni tak takah lo chuan leh Pate hunlai kha keinin kan chen ve ni hial in kan in be pawh mang mang lo a nia, Sakhuana ka suangtuah thin. Zoram lam a Torah Eng kan hi mihring nunah hian a lo pawimawh teh e!! chhit en hun turte Rinna mit in ka thlir fo thin. Thenkhat in kan chhuahna ramah nupui/pasal an in zawng a, Juda Sakhua ah an siam a, kan Nu Chibai vek u le!! Rabbi Gurion sela Nitzan tlawh tum a a thu a hriat chuan rilru na em em in an in lam a Shiur atanga lak chhuah. pansan leh ta a, a suahtuah na zawng zawngte chu a thlawn mai an lo ni zo ta a ni. In a thlen Hmanlai hian Thinglang khaw pakhatah hian chuan thil awm dan a pa chu a hrilh ve ta a, Yakov-a hi a awm a, Yakov-a chuan fapa pahnih a pa pawh chu a rilru a na em em a. Nakinah Reuven-a leh Shimon-a nei a, Kut hnathawk chuan Reuven-a fanu chuan pasal neih a lo hun in ei an zawng thin a, an rethei berh ve em ve dawn ta a, mo lawm niah chhungte hruaitur em a ni. Thingtlang khaw hla tak a awm tih a nei ve hauh lo tih a in hriatin a unaupa lak a takah khawpui pawh an la hmu ngai reng reng a thil tihsual chu a hrechhuak ta a, rang tak a lo a,Vawikhat chu a fapa upa zawk Reuven-a an In tlawh tur chuan thu a chhuah ta nghal a chuan khawpui a hmuh chak em avangin pawisa ni. Tichuan Rosh hair a lo kal dawn tih an hriat a tuak tauh tauh a, khawpui hmuh ngei tum in khua te an chei a,an ti fai a, Rosh Hayir chu chuan sum a tuak a, a tuak ngah hnu chuan a lo thleng ta ngei a, a pate in a lo seilenna chu Khawpui hmu tur chuan a chhuak ta nghe nghe pan dingin kawngkhar chu a va kick ta a, “Ka pa a ni. Reuven-a’n khawpui a va hmuh chuan, I fapa Reuven-a ka lo kal e, kawng min hawn mak a ti em em mai a, engkim awm vek ni rawh” tiin a pa chu a au va, mahse a pa chuan, hial hian a hria a. Nuam a ti ta em em mai a, “Chutiang fapa ka neilo, ka fapa naupang zawk tichuan khawpuiah chuan awm nghet a tum ta Shimon-a unaupa nih duh lo tu chuan ka fa nih a. Khawpuiah chuan hna hmuin In te a luah ve pawh a tlak lo, mahni unaute pawh theihnghilh ta a, nakinah phei chuan a vanneih a siam in mi chu ka fa anni thei ngai lovang” tiin a lo an khaw hotu Rosh-Hayir hialah a in hlangkai a, chhang a. Reuven-a chuan a thil tih dik loh chu mite chuan an zahin, chhiahhlawh tam tak leh a hre chhuak ta hial a. He tehkhin thu a Yakov-a hausa takin a nun chu a hmang chho ta a. hi Lalpa Pa-thian a ni a, Shimon-a leh Reuven-a Reuven-a leh a unaupa Shimon-a chuan nupui hi Am Israel te. Heta kan hmuh ang hian Unau Fanau neiin in leh lo an bengbel a, nakinah za kan ni a, mahse kan unaute kan pawm duh chuan Shimon-a fanu chuan pasal neih a lo tlat loh chuan Lalpa Pa-thian paw’n min pawm hun dawn ta a, mahse Sidukh han ti vel turin duh bik dawn lo a ni. ‘Ka Fapa pakhat zawk pawisa a nei bawk si lova, a fanu chu tuman unau a i pawm duh loh chhung chuan kei pawn an chu e kha e loh phah hial a. Shimon-a chu ka fa ah ka pawm thei lo che’ min lo ti ve mai a mangang ru em em a, a pahnenah chuan dawn a, chuvangin in pumkhat hi a tul em em tihdan tur a zawt ta tawp a. A pa chuan, ‘E, a ni. Israel mite chu mamawh an in phuhhruk Unaupa khawpui a khawsa i nei a lawm, a ni sak tawn thin an tih ang in hawh u pumkhat in i chu a hausa tawh bawk a, a hnenah chuan awm ve ang u” tiin Menashe te inpumkhat a tul pawisa va dil mai ta che, a lo buaipui vek dawn zia a sawi a. A pawl zawngin thil ti mahila rilru che a lawm” tiin a lo hrilh a. Shimon-a chuan, hran a tul loh zia sawi pahin Zoram lam a Unaute “Ani dawn teh tak e” tiin pawisa a khawl tan ve a vei zia a sawi lang a, Zoram a zin tum pawh ta tauh tauh a, nakinah chuan khawpui kalna khan Shavei Mi tirh nimahse Beith-Keneset a a daih a lo nei thei ve ta a, Khawpui a va thlen lawi hram hram zia sawiin, Aliyah leh ah chuan chuan a Unaupa In chu a va zawng chhuak ta Mizoram a mi hmasa te hruai a tum ngei thu a a, a unaupa chu Rosh-Hayir a ni a tu pawn an sawi lang bawk a ni. BMC kan ni emaw, Irgun lo hre vek a. A unaupa in a thlen chuan Gate Or kan ni emaw, kan hnam tan a thawk tu lian vengtu hia luh a lo phal lova, mahse Shimon-a Shavei Israel hi do lova chhawrh tangkai dan chuan a unaupa anih zia chu a tir a tangin a tur zawng zawk turin min rawn a ni. Amah hi hrilh ta vek a, tichuan Gate veng tu chuan a lo kan hnam tan a thawktu Rabbi anih ang ngei a ring ta a, a unaupa chu a han hrilh ta a. Mahse a ropuina lam a en lova, mipui te tirhkah mai Reuven-a’n a unaupa tawp ve tak, thingtlang mi anih zawk zia sawiin a tulna apianga a in hawn a lo kal tih a hriat chuan mite’n an nuihzat phah zia a sawi bawk a ni. Thurawn leh rawnna nei ang tiin, “Ka Unaupa a ni lo, kal bo tir rawh” duhte tan engtik lai pawh a in huam in biak tiin Gate veng chu thu a pe a. Shimon-a’n chu pawh thei reng a ni e0545729855. 2009 ‫נובמבר‬

‫כיסלו תש“ע‬

44‘‫מס‬

‫מנשה‬-‫עיתון שבעי לקהילת בני‬

‫פרשת "ויצא" י"א כסליו‪ .‬גליון מס' ‪.44‬‬

‫כניסת השבת‪ .16:15 :‬צאת השבת‪.17:16 :‬‬

‫הידעת?‬

‫ד"ת קצרצר על הפרשה‬

‫]‪ [1‬בשנת ‪ 1750‬היו בעולם כ‪ 800-‬מיליון‬ ‫אנשים‪ .‬בשנת ‪ 1850‬היו מיליארד אנשים‬ ‫יותר‪ ,‬וב‪ 1950-‬נוספו עוד מיליארד‪ .‬מ‪-‬‬ ‫‪ 1950‬אוכלוסיית כדור הארץ הוכפלה ל‪6-‬‬ ‫מיליארד‪.‬‬ ‫]‪ [2‬יש יותר מ‪ 600-‬מיליון קווי טלפון‬ ‫בעולם‪ ,‬אך עדיין כמחצית מאוכלוסיית‬ ‫העולם אף פעם לא השתמשה בטלפון‪.‬‬ ‫]‪ [3‬בניו זילנד חיים כ‪ 4-‬מיליון תושבים ו‪-‬‬ ‫כבשים‪.‬‬ ‫מיליון‬ ‫‪70‬‬ ‫]‪ [4‬אמריקאים אוכלים בממוצע ‪73‬‬ ‫יום‪.‬‬ ‫כל‬ ‫פיצה‬ ‫של‬ ‫דונמים‬ ‫]‪ [5‬במקסיקו סיטי נגנבות בממוצע ‪124‬‬ ‫יום‪.‬‬ ‫כל‬ ‫מכוניות‬ ‫]‪ [6‬וניל הוא הטעם הכי פופולרי של‬ ‫גלידה‪.‬‬

‫"והנה סולם מוצב ארצה‪ ,‬וראשו מגיע השמימה" )כ"ח‪ ,‬י"ב(‪.‬‬ ‫אומרים משמו של האדמו"ר רבי ישראל מרוזי'ן‪ :‬המילה "סלם"‪ ,‬המוזכרת‬ ‫בחלום יעקב‪ ,‬מרמזת בדרך של נוטריקון )ר"ת( לסעודת מלווה מלכה‪ .‬בעוונותינו‬ ‫הרבים‪ ,‬זהו "סולם מוצב ארצה"‪ -‬שאין הבריות נזהרים כראוי המנהג זה‪ ,‬ופעמים‬ ‫מזלזלים שלא כדין בסעודת דוד מלכא משיחא‪ .‬אך האמת היא‪ ,‬ש"ראשו מגיע‬ ‫השמימה"‪ -‬ערכו ומעלתו של מנהג זה מגיע לגבהו מרומים‪ ,‬ואשרי מי שדבק בו‬ ‫כהלכה בכל מוצאי שבת‪.‬‬

‫ניבים ומשמעותם‪.‬‬ ‫כשאני אומר "עבד עליו הכלח" למה‬ ‫אני מתכוון?‬ ‫תשובה בתחתית העמוד‬

‫)פרפראות לתורה ח"א עמ' ‪.(129‬‬

‫חומש‬ ‫בראשית‪ .‬שמות‬ ‫ויקרא‪ .‬במדבר‬ ‫דברים‬

‫המדרש מספר‬ ‫עשרה נסיונות שנתנסה אברהם אבינו ועמד בכולן‪.‬‬

‫הניסיון העשירי‪ :‬עקדת יצחק‪.‬‬ ‫אמר להם‪ :‬שבו לכם פה עם החמור‪ ,‬וכשם שאין החמור‬ ‫רואה כלום‪ ,‬כך אינכם רואים כלום‪ .‬ואני והנער נלכה עד‬ ‫כה‪ ,‬ונשתחווה ונשובה אליכם‪ .‬נטל את העצים ונתנם על‬ ‫יצחק בנו‪ ,‬ולקח את האש ואת המאכלת בידו‪ ,‬והיו‬ ‫מהלכים שניהם יחדיו‪ ,‬אברהם שהיה יודע‪ ,‬היה הולך‬ ‫באותה שמחה כיצחק שהיה חושב שהולך ללמוד‪ .‬ושם‬ ‫העצים על יצחק‪ ,‬כדי להתחיל לנסותו אם יקבל מצוותו‬ ‫יתברך‪ ,‬או אם יבעוט‪ ,‬ולקח הסכין ביד ולא שמו בחיקו‪,‬‬ ‫כדי לנסות את יצחק לראות כשיראה הסכין אם יעמוד‬ ‫כנגדו‪ ,‬ועם כל זה‪ ,‬וילכו שניהם יחדיו‪ ,‬ביחוד אחד‪.‬‬ ‫ישמעאל ואליעזר שנשארו להמתין‪ ,‬התחילו לריב‬ ‫ביניהם‪...‬‬ ‫המשך יבוא!‬

‫מי התחיל איתי?‬

‫בדיחת השבוע‬ ‫תלמידים יושבים בעת שיעור‪ ,‬שואל המורה‪:‬‬ ‫"איזה משפטים חכמים אתם מכירים?" מרים לוי‬ ‫את ידו ואומר‪" :‬עדיף לתת מאשר לקבל!" אז‬ ‫המורה אומר לו‪" :‬יפה מאוד‪ ,‬ומאיפה למדת‬ ‫משפט חכם כזה?" אז ענה לוי‪" :‬מאבא שלי‪ ,‬הוא‬ ‫מתאגרף!"‬

‫כמה עובדות מעניינות על‬ ‫אישיים‬ ‫מצטיין‪.‬‬

‫כשחיין‬ ‫גם‬ ‫נודע‬ ‫קיסר‬ ‫יוליוס‬ ‫=‬ ‫= רוב האנשים שנהרגים בשודי בנקים הם השודדים‪.‬‬ ‫= ליאונרדו דה וינצ`י יכל לכתוב ביד אחת ולצייר ביד השניה באותו‬ ‫הזמן‪.‬‬ ‫= תומס ג`פרסון‪ ,‬נשיאה השלישי של ארה"ב‪ ,‬כתב אוטוביוגרפיה ולא‬ ‫ארה"ב‪.‬‬ ‫נשיא‬ ‫שהיה‬ ‫העובדה‬ ‫את‬ ‫הזכיר‬ ‫= ווינסטון צ`רצ`יל‪ ,‬ראש ממשלת אנגליה במלחמת העולם השניה‪,‬‬ ‫סבל מגמגום כשהיה ילד‪.‬‬

‫תשובה ל"ניבים ומשמעותם"‪:‬‬

‫התיישן‪ ,‬בלה מרוב ימים‪.‬‬

‫העוקץ‪ :‬רק דגים מתים זורמים עם הזרם!‬

‫פרשה‪:‬‬ ‫בראשית‬ ‫נח‬ ‫לך לך‬ ‫וירא‬ ‫חיי שרה‬ ‫תולדות‬

‫ויצא‬ ‫וישלח‬ ‫וישב )חנוכה(‬ ‫מקץ‬ ‫ויגש‬ ‫ויחי‬

‫חודש‪:‬‬ ‫תשרי‪ .‬חשוון‬ ‫כסליו‪ .‬טבת‬ ‫שבט‪ .‬אדר‬ ‫ניסן‪ .‬אייר‬ ‫סיוון‪ .‬תמוז‬ ‫אב‪ .‬אלול‬