Wijsheid 82

WAT IS WIJSHEID??? “Zodra iemand zich realiseert dat de werkelijkheid vele gezichten kent, zet hij de eerste stap op weg naar wijsheid.” Nieuwsbrief van Hopstaken Bedrijfsadvies – 2008.2 – 8 februari 2008 (nr. 82) In deze nieuwsbrief: 1. Waar gebeurd: Langs bergen & dal … 2. Nieuws van Hopstaken: Altijd vooruit & omhoog! 3. Instrument: Weten wat er écht leeft 4. Wijze citaten van Powers & Marshall, deel 2 van Haddock’s scheldwoordenarsenaal, en een Valentijnssnik van Piet Paaltjens 5. Tips voor leven na ’t werk Reacties: [email protected]. Het nieuwsbrieven-archief staat op www.hopstaken.com. Evenals een overzicht van onze diensten (advisering, workshops en seminars). 1. Waar gebeurd: Langs berg & dal … “Crisis? Hoezo, crisis?” Menig directie-woordvoerder slaakt deze vertwijfelde kreet wanneer iemand oppert dat er iets goed mis is met de tent. Vaak is het natuurlijk een simpel geval van ‘ontkenning’: niet willen weten hoe ernstig de situatie is, en werken aan de hand van wat Klaus Hilgers destijds zo mooi typeerde als ‘Hope Management’. Het blijft tobben met pieken & dalen, hollen & stilstaan, hoog- & laagconjunctuur. In onze Hollandse klaagcultuur heerst een permanente staat van ontevredenheid. Het weer is nooit goed. En op het werk is het òf stress, òf het gebrek daaraan.

Crisis?

Hoezo, crisis? 1

In de loop der jaren was ik getuige van zowel echte als vermeende crises. Echte crisis: geen geld om de salarissen te betalen. Vermeende crisis: paniek zaaien bij een incidentele tegenslag. Crisis, echt of vermeend: vaak een moment waarop mensen hun emoties niet langer beteugelen. Zo kunnen mensen totaal van slag raken bij een echte crisis, zodat die door alle verwarring alleen maar verergert. En het opblazen van een incident zaait alom onrust. Je hoort het niet meer zo vaak, ‘crisismanagement’. Een paar jaar terug nog een boeiend gegeven voor een reeks tv-programma’s, waar echte bestuurders een fictieve ramp moesten zien te bezweren. Zouden we de daarin getoonde lessen: beteugel de emoties, laat mensen die ter zake deskundig zijn een strak geleid team vormen, durf te beslissen na een snelle ‘scan’ van de situatie, houdt alternatieven achter de hand … Bedenk wel, dat de paar mensen met een EHBO- en /of BHVdiploma toegerust zijn op het behandelen van fysieke crises, en dan vooral de narigheid als de ramp zich al heeft voltrokken. 1

Winnie the Pooh tekening: Ernest Howard Shepard (1879-1976)

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

1

De meeste crises liggen op heel andere terreinen. Zakelijke, bijvoorbeeld. De hectiek van de markt vereist meer dan voorheen, een pro-actief beleid. Plannen klaar hebben liggen voor realistische rampen. Zoals: wat te doen als binnen korte tijd pakweg 40% van de omzet wegvalt? Als de dollar ten opzichte van de euro nog eens 15% in waarde daalt? Als mijn commerciële team ineens opstapt? Als m’n belangrijkste leverancier er ineens de brui aan geeft? Van die dingen … Een probleem dat je negeert, wordt meestal ingewikkelder en moeilijker onder ogen te zien. Het afgelopen jaar ben ik getuige geweest van zo’n echte crisis, en mijn hoorngeschal heeft niet echt mogen baten. Broodnodige maatregelen bleven te lang op zich wachten. De ‘het-zal-wel-zo’n-vaart-niet lopen’-mentaliteit vierde hoogtij. Het is treurig om te zien dat dit dansen om de hete brij dan meer en meer op een soort dodendans gaat lijken. Je staat erbij, je kijkt er naar, je roept waarschuwingen, terwijl waardevolle mensen er de brui aan geven. Wie niet vertrekt, is verknocht met zijn werk, gelooft nog in een wonder, of komt door allerlei persoonlijke faktoren moeilijk weg. Bergje af, dal tegemoet. Wat te doen? Precies, dát.

2. Nieuws van Hopstaken: Altijd vooruit & omhoog! Maatwerk Elke ondernemer wil vooruit, en er telkens weer wat beter van worden. Dat vereist bijblijven, en als het even kan, de concurrentie voorblijven. Dit vereist kennis. Van de markt, van producten, en o ja: van mensen. Klanten, personeel, leveranciers, buren, ambtenaren, bankemployees … Kennis van samenwerken, commercieel samenwerken, vruchtbaar samenwerken, relatiebeheer, public relations … Je kunt onmogelijk alle kennis in huis hebben. Dus huur je die in wanneer je er behoefte aan hebt. Die behoefte is niet altijd simpel te benoemen. Waar gebeurd: ondernemer P. wil n.a.v. Wijsheid??? nr. 81 iets doen aan het vasthouden van zijn waardevolle personeelsleden. Maar wat? Zelf bedenken is lastig, immers: P. heeft die kennis niet. Loek Hopstaken? Die komt langs, stelt vragen en komt met een voorstel. Dat kost geld en tijd. P.: dat heb ik er niet voor over: “Bij mij hebben ze ’t goed, en dat weten ze.” Binnen een week stapt 1ste medewerker E. op: kanjer in zijn vak, fijne collega. Schrik! Toch maar doen, dat voorstel? Het vertrek van E. kost P. een smak geld en tijd. En dan komt dit er nog bij, en inderdaad: uitvoering van mijn voorstel brengt E. niet terug. Daarvoor was de situatie al te ver heen. Maar P. bemerkt geroezemoes. Sommige personeelsleden speculeren over de reden van E.’s vertrek, zo weet zijn secretaresse hem te melden. Hij vermoedt nu, dat de actie van E. anderen kan inspireren om ook eens bij de concurrent te gaan kijken. Dit is typisch zo’n situatie die maatwerk vereist. En eigenlijk vereist ELKE situatie dat. Met confectie-trainingen van groot-adverteerders die werken met groepen van 16 en meer deelnemers, kom je er niet echt. Daarom lever ik al jaren maatwerk, aan groepen van maximaal 8 deelnemers en ook individueel, in de vorm van persoonlijke coaching & training. Want elke ondernemer wil vooruit, en er telkens weer wat beter van worden. En: de beste mensen behouden.

“Forever onward & upward” Ik las ergens, dat het altijd onze verlangens zijn die ons vooruit en omhoog stuwen. Dit vereist wel stuurmanskunst. Helemaal als je sterke verlangens hebt. Koppel die aan een krachtige wil en dito doorzettingsvermogen, dan is het zaak om je hoofd koel te houden, je niet door eigen gretigheid te laten verleiden tot onbezonnen beslissingen. Wanneer we eenmaal gegrepen zijn door zo’n verlangen, dan is het nog een opgaaf om dit aan anderen duidelijk te maken. Je hebt goede argumenten nodig, en overtuigingskracht. Een oude volkswijsheid stelt, dat mannen in de regel willen weten wat er achter de berg te vinden is; vrouwen zijn in de regel honkvast. Waar of niet, het hunkeren naar avontuur, met alle risico’s van dien, lijkt ingebakken in mijn DNA-patroon. Lijkt … anderen zullen betogen dat het allemaal aangeleerd gedrag is, door papa met de paplepel ingegoten toen mama even niet oplette. © 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

2

Hoe het ook zij: dit verlangen onderdrukken werkt als een rem op ontwikkeling en inspiratie. Eigenlijk heb je als mens geen keus: altijd vooruit, en omhoog! Naast het bedienen van mijn relaties met praktische kennis en vaardigheden, blijf ik op zoek naar wat er achter de berg te vinden is. De korte bezoekjes aan Vietnam hebben mij opnieuw doen kijken naar de betekenis van ‘globalisatie’, en nodigen mij uit om vanuit nieuwe invalshoeken te kijken naar het vak. Regelmatig jezelf herprogrammeren en installeren van updates kan geen kwaad. Onward & upward ∞!

Vooruit & omhoog: over een paar maanden zijn zij afgestudeerd.

3. Instrument: Weten wat er écht leeft In de grotemannenwereld van hoogwerkers en heftrucks, waar ik deze weken verkeer, is alles letterlijk & figuurlijk gericht op ‘vooruit & omhoog’. De onderneming kruipt gestaag uit een dal, en de toekomst ziet er weer gezonder uit. Reden voor de directie om alle medewerkers de gelegenheid te bieden om hun visie te geven op hun bedrijf, en op hun persoonlijke toekomst als medewerker. Dit vindt plaats aan de hand van een serie interviews van gemiddeld een uur. Dit bestaat uit gemiddeld 40 minuten gesprek, en 20 minuten verslag. Na een dag interviews mail ik ’s avonds de 8 – 10 verslagen door naar een centrale personeelsfunctionaris, die ze doorstuurt naar de geïnterviewde medewerker en zijn leidinggevende. Dat lees je goed: nagenoeg niemand heeft er problemen mee, dat de vrijuit verstrekte meningen terecht komen bij het management. Dat op zich is een goed teken: er is nauwelijks sprake van angst. “Wat je zegt kan tegen je worden gebruikt” heb ik pas één keer gehoord. Natuurlijk: sommige opmerkingen zijn én blijven ‘off the record’: de essentie van de boodschap verwerk ik wellicht in het eindrapport. De boodschap vereist soms, al dan niet op verzoek, zorgvuldig afschermen van de bron. Communiceren van gevoelige informatie kan iemand behoorlijk kwetsbaar maken. Menig klokkenluider kan hierover meepraten! In deze onderneming is dit onderzoek tegelijkertijd een ‘0-meting’ – een momentopname van - hun persoonlijke kijk op de organisatie - de beoordelingscriteria van de medewerkers zelf - hun persoonlijke toekomstvisie (belangstellingsregistratie) - hun opleidingswensen (behoefte-inventarisatie), en - al dan niet ondergesneeuwde suggesties en ideeën ter verbetering. Zo voeden we het management met informatie die voor de bedrijfsstrategie, en dan met name van essentieel belang is voor de paragraaf ‘personeel’. Immers, een veel gemaakte fout van managers is dat zij denken te weten wat er leeft, of erger: ‘te weten wat goed is voor de mensen.’ Door te weten wat er écht leeft, zorg je voor een breed draagvlak voor een personeelsbeleid dat aansluit op de werkelijke behoefte, terwijl het naadloos past in de bedrijfsstrategie. Mits je duidelijk laat zien, dat de suggesties, meningen en visies van het personeel daarin een plaats hebben gekregen.

Mocht je derhalve willen weten wat voor je medewerkers, DUS voor je bedrijf, werkelijk van belang is: - om de goeden te behouden, - hun persoonlijke visie op de onderneming te leren kennen, en - waardevolle informatie in te winnen over verbetering van je onderneming, neem dan even contact op met mij: [email protected]. © 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

3

4. Wijze citaten van Powers & Marshall, deel 2 van Haddock’s scheldwoorden-arsenaal, en een Valentijnssnik van Piet Paaltjens “Zo vol en volledig mogelijk leven om gelukkig te worden: dat is het ware einddoel van het leven.” Llewelyn Powers “Kleine daden gereed zijn beter dan grote daden gepland.” Peter Marshall

Lezersvraag naar aanleiding van deel 1 van Kapitein Haddock’s scheldwoorden-arsenaal: “Waarom?” Antwoord: “de laatste jaren is het niveau van krachttermen enorm verschraald. Ze worden alsmaar platter, grover en Engelser, de variëteit is uiterst beperkt. Tieren anno 2007 is saai en voorspelbaar. Toen de Bond tegen het Vloeken destijds ‘rhododendron’ voorstelde als alternatief scheldwoord voor de meestgebruikte vloek, was dat qua aantal lettergrepen en klinkers knap gevonden, maar geen werkbaar alternatief. Immers, we willen keus. Welnu: Haddock verschaft je die keus. Kies er 5, 6 uit en maak die tot jouw voorkeurscollectie. Wissel. Bijkomend voordeel: het tempert je woede.”

Kapitein Haddock’s scheldwoorden-arsenaal (uit: Duizend Bommen en Granaten …!*) – 2 Stelletje klompsokken – stelletje in egelvet gebraden kolokwinten – koorddanser – driedubbel overgehaalde alpiene kropdragers – alpien kropmens – stelletje ku-klux-klans – kwibussen – laserstralen – stuk logaritme – lolbroek – makaken – mamaloek – meerkatten – megacycle – menseneters – michelinmannetje – turkse mutsen – moezjieks – neanderthaler – onnozele – stom stuk ornithorhynchus – papomslag – paranoïcus – parasieten – patagoniër piraten – platvoeters – polygrafen – pyromaan – ras-atleet – renegaat – ronde-tafel-conferentie-houder – schijndode – schurken – slavenhandelaar – snoeshanen – sokkenlopers – onbeschoft stekelvarken – stuk straalbulldozer – strandschuimers – strotgrondel – sukkels – tapijtkevers – rare tartaren – technocraat – troglodieten – uilskuikens – vampier – varkenskoppen – vegetariër – verraders – visigoten – vivisectionisten – vleugelpiano – vogelverschrikker – vrijbuiter – wafelijzers – waskuip-generaal – waterhoofd – in boterbloemvet gesmoorde weerwolf – wegpiraten – wildemannen – woestelingen – wortelpotigen – wrattenzwijn – overgehaalde zandvlooien – stelletje zapoteken – zeeschuimers – zelfontbranders – zoetwatermatrozen – zwamneus – stelletje zwendelaars. *) Beknopt scheldwoordenboek van Haddock – samenstelling: Albert Algoud – uitg. Casterman My Funny Valentine (1) Valentijnsdag is in de ogen van menigeen een slimme zet van de kongsi wenskaartverkopers, post en horeca om een periode van commerciële slapte te overbruggen. Je komt om in de vuurrode harten, vaak groot en driedimensionaal uitgevoerd. Gék word je ervan. Maar er is wel een enorme markt die het idee van een dag gewijd aan romantiek in de armen sluit. Een markt die varieert van basisschool-leerlingen tot dertigers van de ‘Friends’ en ‘Sex & The City’generatie. Dan kun je er meewarig over blijven doen, of de romantici hun romantiek gunnen. In m’n Engelstalige netwerk lééft Valentijnsdag. Om die reden maak ik jaarlijks een ‘Valentine’s Day Special Edition’ van ‘What is Wisdom???’. Nr. 3 is zojuist verschenen. Hebben? Laat ‘t even weten, dan mail ik je hem discreet toe. Voor de Nederlandse romantici volgt hier een beroemd gedicht van Piet Paaltjens (François HaverSchmidt). Over Margot, diens Onbereikbare Liefde. Ooit uit het hoofd zien voordragen door een enigszins aangeschoten Harry Prenen, Godfried Bomans’ oude schoolvriend en Paaltjens-fan. Uit: Nagelaten Snikken. © 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

4

Romance – bij een zakdoek Ik min u teêr, o lief, o aanvallig wezen! Vond naar mijn hart bij U ook wedermin! Dan was de wond daarbinnen dra genezen: Nu bloed ik dood, om U, mijn zielsvriendin! En evenwel, ik wil daarom niet treuren: Voor u te sterven, engel, is zoo zoet! Zoo gij slechts nu en dan mij op woudt beuren Met éénen blik, wanneer ik u ontmoet; Eén blik van medelij uit Uw' bruine oogen, En in dien blik één enkle zilte traan! Hierbij een doek, om dien dan af te drogen. Droog af, Margot, en laat mij stil vergaan! François HaverSchmidt (1835-1894) 5. Tips voor leven na ’t werk My Funny Valentine (2) Zelden kom je muziekstukken tegen met dezelfde titel, en allebei klassiek. Neem ‘Koko’: twee verschillende composities, bij zowel Charlie Parker als Duke Ellington in de Top 10 van Klassiek Werk. Nog zeldzamer is het, wanneer van hetzelfde stuk drie verschillende uitvoeringen dezelfde emotionele impact hebben op de luisteraar – in elk geval op mij. 1. Chet Baker had begin jaren ’50 een bescheiden hitje met zijn gezongen versie van het Rodgers & Hart-kleinood ‘My Funny Valentine’. In amper twee minuten raakt Chet mij met zijn stem, met achter hem een wat slaperige pianootje. 2. Ellington nam het daarna op in een wondermooi arrangement van Billy Strayhorn. Op de dvd (zie WiW nr. 78; rechtsonder) is dit uitgekristalliseerd, zonder de nét iets te sentimentele trompetsolo van de studioopname. Je weet even niet wat je hoort – en ziet. 3. Hoewel de live-uitvoering van Miles Davis met zijn jaren ’60 kwintet (met o.a. Herbie Hancock) iets te lang is uitgesponnen, bevat het veel magistrale momenten. Dit is de Miles die overal volle zalen trok. Wanneer het leven even teveel lijkt, zet ze dan maar eens op. Bijvoorbeeld: 1. Chet, 2. Duke, 3. Miles. Daarna herhalen tot je opknapt. Heilzame therapie. Voor 14 februari, daarvoor en daarna.

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

5

Anders Chinezen 7 februari was het nieuwe maan: voor Chinezen en Vietnamezen het begin van het nieuwe ‘maanjaar’: het Jaar van de Rat (of Muis). Een paar weken geleden was ik op uitnodiging van Lulu Wang (niet de schrijfster, maar oud-studente) te gast bij een Chinees songfestival, op een boot in de Rotterdamse Parkhaven. Een bijzondere belevenis: 21 zangers & zangeressen – repertoire variërend van populair en rock tot klassiek en traditioneel – deden hun uiterste best om te winnen. Een achtkoppige jury nam haar taak uiterst serieus, scorend op zang en presentatie. Lulu won niet, maar zette wel een mooie performance neer. Na de wedstrijd volgde een overvloedig diner, waarbij het ene na het andere gerecht op tafel verscheen en door de hongerige toeschouwers binnen een mum van tijd verorberd werd. Schranzen op z’n Chinees. (Op mijn MSN-space staat een uitgebreider foto-verslag.)

(l.) Lulu repeteert; (r.) Chinese rocker laat zien hoe je ‘balletje balletje’ speelt met soepkommen

Chinezen, maar dan anders.

© 2007 Hopstaken Bedrijfsadvies

6