Vu Khi Dautranh Batbaodong6

e-ThongLuan - Từ chế độ toàn trị sang thể chế dân chủ (kỳ 6)

Page 1 sur 3

Tìm

Đăng ký thân hữu Trị Sự

· Trang nhất · Bài Đã Đăng (xếp theo thời gian)

· Cổ động Thông Luận · Gửi bài · Tìm kiếm · Tủ Sách ThôngLuận · Thư Góp Ý · Trang Nối kết · Đề tài Đề mục

· Tất cả các đề mục · Ý Kiến · Chính Trị · Giáo Dục - Xã Hội · Kinh Tế · Những Vấn Đề Dân Chủ · Những Vấn Đề Lịch Sử · Phiếm Luận · Quan Điểm · Thế Giới Quanh Ta · Thời sự · Việt Nam-Đất & Người · Văn Hoá-Nghệ Thuật · Văn hoá-Tư Tưởng · Xã Hội Dân Sự TẬP HỢP DÂN CHỦ ĐA NGUYÊN

trong

Tất cả đề tài

Trang nhất | PDF | Lưu Trữ | Thăm dò | Đề Mục | Liên Lạc

Những Vấn Đề Dân Chủ: Từ chế độ toàn trị sang thể chế dân chủ (kỳ 6) Đăng ngày 12/05/2006 lúc 11:18:36 CDT Đề tài: Những Vấn đề Dân Chủ

Từ chế độ toàn trị sang thể chế dân chủ Gene Sharp Nguyễn Gia Thưởng chuyển ngữ

2 Tháng Mười Một, 2006 Trang liên hệ

· Đọc thêm về Những Vấn đề Dân Chủ

Bài được đọc nhiều nhất trong Những Vấn đề Dân Chủ: Gà Ất Dậu gáy vang Bình Minh Thế kỷ (TL 189)

Lựa chọn

1 2 3 4 5 6 "...Tóm lại, để thắng chế độ độc tài ngoan cố, đòi hỏi việc bất hợp tác và chống đối phải làm suy giảm và tháo gỡ những nguồn cung cấp quyền lực của chế độ..."

Trang in Gởi đến cho bạn bè

Chương Chín Đánh tan chế độ độc tài Tác dụng tích lũy của những chiến dịch chống đối chính trị được chỉ huy đúng và có kết quả sẽ củng cố sức mạnh của đối lập đồng thời thiết lập và khuếch trương những khu vực xã hội mà quyền kiểm soát thực sự của chế độ độc tài bị hạn chế. Những chiến dịch này cũng cung cấp những kinh nghiệm quý báu để biết làm thế nào từ chối hợp tác và làm thế nào thực thi chống đối chính trị. Kinh nghiệm này sẽ giúp rất nhiều cho việc tổ chức bất hợp tác và chống đối trên bình diện quy mô khi có cơ hội. Như đã thảo luận ở Chương Ba, tuân hành, hợp tác và tùng phục là những yếu tố thiết yếu giúp cho kẻ độc tài có quyền lực. Không còn nguồn cung cấp quyền lực chính trị, quyền lực của kẻ độc tài sẽ yếu đi và cuối cùng tan rã. Do đó, thu hồi sự hỗ trợ cho kẻ độc tài là hành động thiết yếu để phá hủy chế độ độc tài. Chúng ta cần duyệt xét phương cách làm thế nào chống đối chính trị có ảnh hưởng đến những nguồn cung cấp quyền lực. Những hành động từ chối và chống đối có tính biểu trưng là những phương tiện sẵn có để xoi mòn uy quyền tinh thần và chính trị của chế độ - tính chính danh của nó. Quyền uy của chế độ càng lớn bao nhiêu thì lòng tuân phục và tinh thần hợp tác mà nó nhận được càng lớn và càng chắc chắn bấy nhiêu. Bất đồng về tinh thần cần được biểu lộ qua hành động để có thể đe dọa thực sự sự sống còn của chế độ độc tài. Bất hợp tác và bất tuân hành là những điều cần thiết để cắt đứt việc sử dụng những nguồn cung cấp quyền lực của chế độ. Một nguồn cung cấp quyền lực quan trọng thứ hai là nhân lực, số lượng và tầm quan trọng của những người và nhóm tuân lệnh, hợp tác hoặc hỗ trợ cho kẻ độc tài. Nếu đại bộ phận quần chúng bất hợp tác, chế độ sẽ gặp những khó khăn lớn. Ví dụ, nếu các công chức không làm việc có hiệu quả như thường lệ hoặc ở nhà, guồng máy hành chánh sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Đặt mua báo THÔNG LUẬN

Tương tự như vậy, nếu các cá nhân và nhóm trong đó có cả những người trước đây vẫn cung cấp kỹ năng và hiểu biết, bất hợp tác, thì lúc đó kẻ độc tài sẽ thấy khả năng thực thi ý định của họ suy giảm kinh khủng. Ngay cả khả năng có những quyết định đúng đắn và khai triển các chính sách có hiệu quả cũng giảm thiểu một cách nghiêm trọng. Nếu những ảnh hưởng tâm lý và ý thức hệ - được gọi là những yếu tố không nắm bắt được - thường khiến quần chúng tuân theo và hỗ trợ kẻ cai trị, bị suy giảm hoặc đảo ngược, quần chúng có khuynh hướng bất tuân và bất hợp tác. Khả năng chiếm hữu tài nguyên vật chất của kẻ độc tài cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lực của họ. Nếu quyền kiểm soát nguồn tài chánh, hệ thống kinh tế, sở hữu tài sản, tài nguyên thiên nhiên, chuyên chở và các phương tiện truyền thông, nằm trong tay của đối lập hiện tại hoặc tương lai thì nguồn cung cấp quyền lực chính yếu này của kẻ độc tài sẽ trở nên yếu kém hoặc bị thu đoạt. Đình công, tẩy chay và gia tăng tự trị trong sinh hoạt kinh tế, thông tin liên lạc và chuyên chở sẽ làm suy yếu chế độ.

THƯ ĐI TIN LẠI ■ 14/10/2006: Nhóm Sinh viên Dân chủ Nguyễn Quang Đức: Mọi người dân hãy noi gương sự Đoàn Kết của bà con Khuất Duy Tiến để đòi lại sự công bằng và dân chủ tiễn đưa cái chế độ độc tài này... ■7/9/2006: (TL 206) Đặng Hữu Cầu: Không nên để quá trễ... ■ 7/9/2006: (TL 206) Trần Hữu Tâm: Cáo buộc ? ■ 7/9/2006: (TL 206) Nguyễn Ngọc Tuý: Vậy thì có hy vọng gì không ? ■ 7/9/2006: (TL 206) Hà Ngọc Minh: Khúc ruột ngàn

Như đã thảo luận trước đây, khả năng kẻ độc tài đe dọa hoặc áp dụng chế tài trừng phạt đối với các bộ phận bất kham, bất tuân và bất hợp tác của quần chúng - là nguồn cung cấp quyền lực chính yếu của kẻ độc tài. Nguồn cung cấp quyền lực này có thể suy giảm bằng hai cách. Thứ nhất, nếu quần chúng được chuẩn bị, như trong thời chiến, dám liều chấp nhận những hậu quả nghiêm trọng như là giá phải trả của việc chống đối, hiệu quả của những chế tài được dùng sẽ giảm một cách triệt để (có nghĩa là công cuộc đàn áp của kẻ độc tài không chắc sẽ duy trì được lòng tuân phục mà kẻ độc tài mong muốn). Thứ hai, nếu công an và lực lượng quân sự chính họ cũng bất bình, họ có thể với tư cách cá nhân hoặc tập thể tránh né hoặc công khai bất tuân lệnh bắt bớ, đánh đập hoặc bắn giết các chiến sĩ đối kháng. Nếu kẻ độc tài không còn trông cậy được vào công an và lực lượng quân đội để đàn áp, chế độ độc tài sẽ bị đe dọa trầm trọng. Tóm lại, để thắng chế độ độc tài ngoan cố, đòi hỏi việc bất hợp tác và chống đối phải làm suy giảm và tháo gỡ những nguồn cung cấp quyền lực của chế độ. Không có sự bổ sung liên tục của các nguồn cung cấp quyền lực, chế độ độc tài sẽ suy yếu và cuối cùng tan vỡ. Vì vậy việc lập kế hoạch chiến lược hoàn chỉnh cho việc chống đối chính trị chống chế độ độc tài cần phải nhắm vào những nguồn cung cấp quyền lực quan trọng nhất của kẻ độc tài. Leo thang quyền tự do Cùng với chống đối chính trị trong giai đoạn đối kháng chọn lọc, sự lớn mạnh của các định chế tự trị xã hội, kinh tế, văn hóa và chính trị dần dần sẽ mở rộng «

http://thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=773 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

02/11/2006

e-ThongLuan - Từ chế độ toàn trị sang thể chế dân chủ (kỳ 6) dặm ■ 11/8/2006: Núi Đôi: Tôi rất hân hạnh và sung sướng... ■ 29/7/2006: Eagle81: Ông cứ tràng giang đại hải... ■ 25/7/2006: Phạm Quế Dương: "Mình đúng là một phần tử lãng mạn" ■ Thư đầu năm 2006 (TL 199) ■ 13/1/2005: (TL 188) Lưu Văn Hội: Chống Cộng! ■ Thư toà soạn (Tháng 1/2005) (TL 188)

Bài đăng gần đây 16/10/2006

· Hãy cứu Trần Khải Thanh Thuỷ (Lê Lâm)

15/10/2006

· Nhân quyền, Dân chủ kiểu... bia mời! (Nguyễn Phương Anh)

· Chặng Đường Dân Chủ (Trần Khải)

14/10/2006

· Văn hoá hạnh phúc (Hàn Lệ Nhân)

13/10/2006

· Những vướng mắc thường gặp trong sáng tác văn học VN "đương đại" (Hoàng Quốc Hải)

12/10/2006

· Việc xưa như trái đất mà cố làm sống lại cho to chuyện (Phạm Trần)

11/10/2006

· Cuộc Chiến Tiền Giả (Trần Khải) · Nói lại với ông Nguyễn Trọng Tín (Nguyên Ngọc)

10/10/2006

· Nhà văn dụng võ (Trường Nhân) · Từ lãng mạn đến tham tiền và thực sinh nói thẳng (Võ Thanh Liêm) (TL 207)

09/10/2006

· Văn hoá dân chủ (Hàn Lệ Nhân) · Thời sự quốc tế và Việt Nam dưới mắt Thông Luận (TL 207)

· Việt Nam văn hiến ngàn năm (kì 7) (Lê Văn Hảo) - (TL 207)

· Nghĩa trang văn học (TL 207) · Thập Diện Mai Phục (Trần Khải) 08/10/2006

· Tìm hiểu về bệnh cao huyết áp (Bác sĩ Bùi Đắc Lộc) (TL 207)

· Một tư duy mới về thất nghiệp (Nguyễn Huy Đức) (TL 207)

· Hòa giải, một nhu cầu cấp bách (Nguyễn Văn Huy) (TL 207)

· Vài nhận xét về «thay đổi xã

hội» (Tôn Thất Thiện) (TL 207)

07/10/2006

· Một tờ báo mới của những người dân chủ Việt Nam: Tập san TỔ QUỐC (TL 207)

Bài viết trước đó BÀI MỚI ! Bài được đọc nhiều nhất hôm nay: Đả đảo vô cảm! (Nguyễn Phương Anh)

Page 2 sur 3

không gian dân chủ » của xã hội và thu hẹp quyền kiểm soát của chế độ độc tài. Khi các định chế dân sự của xã hội mạnh hơn chế độ độc tài, lúc đó, cho dù kẻ độc tài có mong muốn gì đi nữa, quần chúng vẫn xây dựng một cách tiệm tiến một xã hội độc lập nằm ngoài quyền kiểm soát của kẻ độc tài. Nếu và khi chế độ độc tài can thiệp để ngăn chặn đà «leo thang tự do» này, chúng ta có thể áp dụng đấu tranh bất bạo động để bảo vệ không gian mới xây dựng và chế độ độc tài sẽ phải đương đầu với một «mặt trận» khác của cuộc đấu tranh. Đôi lúc, sự phối hợp giữa đối kháng và xây dựng định chế có thể đưa đến tự do trên thực tế, làm cho chế độ độc tài sụp đổ và việc chính thức thiết lập thể chế dân chủ không thể chối bỏ được nữa vì tương quan quyền lực trong xã hội đã bị thay đổi hoàn toàn. Ba-lan vào những thập niên 1970 và 1980 cho ta một bằng chứng rõ ràng về việc phục hồi tiệm tiến những chức năng và định chế của một xã hội bằng đối kháng. Giáo hội Công Giáo đã bị bách haị nhưng chưa bao giờ hoàn toàn thuộc quyền kiểm soát của nhà nước Cộng Sản. Năm 1976 một vài trí thức và công nhân thành lập một nhóm nhỏ như K.O.R (Komitet Obrony Robotników - Ủy Ban Bảo Vệ Công Nhân) để phổ biến những tư tưởng chính trị. Tổ chức Công đoàn Solidarnosc với khả năng sử dụng những cuộc đình công có kết quả đã ép chính phủ phải hợp thức hóa công đoàn năm 1980. Nông dân, sinh viên và nhiều nhóm khác cũng tự thành lập những tổ chức độc lập của mình. Khi Cộng Sản nhận thấy các nhóm này đã làm thay đổi quyền lực thực tế, Solidarnosc bị khai trừ một lần nữa và Cộng Sản đã phải dùng đến thiết quân luật. Ngay cả lúc thiết quân luật, với bao nhiêu vụ giam bắt và tàn bạo bách hại, các định chế độc lập mới này của xã hội vẫn tiếp trục vận chuyển. Ví dụ, một chục nhật báo và tuần báo chui vẫn tiếp tục được phát hành. Các nhà phát hành chui hàng năm phân phối hàng trăm quyển sách, trong khi đó những văn sĩ nổi tiếng tẩy chay sách vở Cộng Sản và những nhà phát hành của chính quyền. Những sinh hoạt tương tự tiếp diễn trong những lãnh vực khác của xã hội. Dưới chế độ quân phiệt của Jaruzelski, chính quyền Cộng sản-quân đội có một lúc được mô tả như đang nhảy múa lung tung trên đầu của xã hội. Các viên chức vẫn chiếm ngự các văn phòng và dinh thự của chính quyền. Chế độ vẫn có thể ra tay trùng trị xã hội bằng những hình phạt, giam giữ, bỏ tù, tịch thu ấn phẩm báo chí và những thứ đại loại như vậy. Tuy nhiên chế độ không thể kiểm soát xã hội. Từ đó trở đi, cho đến khi xã hội có khả năng đánh đổ toàn diện chế độ, chỉ còn là vấn đề thời gian. Ngay cả khi một chế độ độc tài vẫn nắm chính quyền, đôi khi cũng có thể tổ chức một «chính quyền song song» dân chủ. Bộ phận này sẽ gia tăng hoạt động như một chính phủ đối lập được quần chúng và các định chế của xã hội chấp nhận trung thành, tuân phục và hợp tác. Chế độ độc tài do đó, càng ngày càng mất đi đặc tính của một chính phủ. Cuối cùng, chính phủ dân chủ song song có thể thay thế hoàn toàn chế độ độc tài trong tiến trình chuyển đổi sang một hệ thống dân chủ. Theo đúng trình tự, một bản hiến pháp có thể được chuẩn phê và bầu cử được tổ chức theo chương trình chuyển đổi. Đánh tan chế độ độc tài Trong lúc việc thay đổi định chế của xã hội đang diễn ra, phong trào chống đối và bất hợp tác có thể leo thang. Các chiến lược gia của lực lượng dân chủ nên suy nghĩ trước khi nào lực lượng dân chủ có thể bỏ đối kháng chọn lọc và phát động đối kháng trên quy mô lớn. Trong nhiều trường hợp, việc thành lập, xây dựng hoặc khuếch trương khả năng đối kháng đòi hỏi thời gian và việc khai triển chống đối quy mô chỉ có thể thực hiện sau nhiều năm. Trong giai đoạn tạm thời những chiến dịch đối kháng chọn lọc phải được phát động nhằm vào các mục tiêu chính trị mỗi lúc một quan trọng hơn. Khối đông quần chúng ở mọi cấp độ trong xã hội phải tham gia mỗi lúc một nhiều hơn. Vì tính quyết liệt và tinh thần kỷ luật của chống đối chính trị trong những sinh hoạt leo thang này, làm cho những nhược điểm nội tại của của chế độ độc tài có khả năng mỗi lúc một hiển nhiên hơn. Sự phối hợp của chống đối chính trị mạnh mẽ và việc xây dựng những định chế độc lập có khả năng vào một lúc nào đó gây sự chú ý, rộng khắp trên trường quốc tế, thuận lợi cho lực lượng dân chủ. Nó cũng có thể làm cho quốc tế lên án về mặt ngoại giao, tẩy chay và cấm vận để hỗ trợ cho các lực lượng dân chủ (như đã xẩy ra tại Ba-lan). Các chiến lược gia cần phải nhận thức trong một vài trường hợp, sự sụp đổ của chế độ độc tài có thể xẩy đến cực kỳ nhanh chóng, như tại Đông Đức năm 1989. Điều này xảy ra khi nguồn cung cấp quyền lực bị cắt đứt toàn diện vì toàn dân đột ngột chống lại chế độ độc tài. Tuy nhiên mô hình này không thường xảy ra và vì vậy tốt hơn chúng ta nên hoạch định một cuộc đấu tranh dài hạn (nhưng cũng phải chuẩn bị cho một cuộc đấu ngắn hạn). Trong tiến trình của cuộc đấu tranh giải phóng, mọi thắng lợi, dù nhỏ, cũng phải được ăn mừng. Những ai đã góp phần vào chiến thắng cần được ghi nhận. Ăn mừng trong sự cảnh giác cũng giúp nâng cao tinh thần để tiếp tục hoàn thành những giai đoạn tới của cuộc đấu tranh. Quản lý thắng lợi một cách hợp lý Các vị hoạch định chiến lược toàn bộ cần phải biết ước đoán trước xem cuộc đấu tranh thành công phải diễn tiến như thế nào để kết thúc tốt đẹp nhất theo chiều hướng mong muốn và làm thế nào có thể tránh được sự trổi dạy của một chế độ độc tài khác và bảo đảm cho việc thiết lập dần dần một hệ thống dân chủ lâu bền. Người dân chủ phải biết suy tính phương cách chuyển tiếp từ chế độ độc tài sang một chính phủ lâm thời khi cuộc đấu tranh chấm dứt. Tốt hơn hết là vào thời kỳ đó thiết lập nhanh chóng một chính phủ vận hành mới. Tuy nhiên, chính phủ này không thể là chính phủ cũ với nhân viên mới. Cần phải ước tính những bộ phận nào của cơ chế chính phủ cũ (chẳng hạn như công an chính trị) cần phải hoàn toàn xóa bỏ vì bản chất phản dân chủ cố hữu của nó và những bộ phận nào cần giữ lại để sau này dân chủ hóa. Một khoảng trống chính phủ toàn diện có thể mở đường cho hỗn loạn hoặc một thể chế độc tài mới. Những kế hoạch đặc thù dành cho việc chuyển tiếp sang thể chế dân chủ phải được chuẩn bị sẵn sàng để đem ra áp dụng khi chế độ độc tài suy yếu hoặc sụp đổ. Những kế hoạch như vậy sẽ giúp phòng ngừa các nhóm khác cướp chinh quyền bằng phương cách đảo chánh. Chúng ta cũng cần có kế hoạch thiết lập một chính quyền dân chủ hợp hiến với đầy đủ quyền tự do chính trị và cá nhân. Những thay đổi đạt được, trả bằng giá đắt, không thể bị mất vì thiếu kế hoạch. Khi phải đương đầu với khối quần chúng mỗi lúc một mạnh hơn và sự lớn mạnh

http://thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=773 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

02/11/2006

e-ThongLuan - Từ chế độ toàn trị sang thể chế dân chủ (kỳ 6)

Page 3 sur 3

của các nhóm và định chế dân chủ độc lập - mà chế độ độc tài thấy không còn kiểm soát được nữa - kẻ độc tài sẽ nhận ra toàn bộ sự nghiệp của họ đã bị tan rã. Toàn thể xã hội ngưng hoạt động, tổng đình công, đình công nằm nhà hàng loạt, diễn hành chống đối hoặc những hoạt động khác sẽ lần hồi xói mòn tổ chức và những định chế liên hệ của chính kẻ độc tài. Do hệ quả của chống đối và bất hợp tác như vậy, được tiến hành khôn ngoan với sự tham dự đông đảo và liên tục của quần chúng, kẻ độc tài sẽ mất quyền lực và các chiến sĩ dân chủ sẽ thắng mà không phải dùng đến vũ lực. Chế độ độc tài sẽ tan vỡ trước khối quần chúng chống đối. Không phải tất cả những cố gắng như vậy sẽ thành công, nhất là không dễ dàng và ít khi nhanh chóng. Chúng ta cũng nên nhớ là với các cuộc chiến bằng quân sự chúng ta có thể thắng và có thể thua. Nhưng với chống đối chinh trị thì chúng ta có cơ hội chiến thắng thực sự. Như đã minh định trước đây, khả năng này sẽ gia tăng nếu biết khai triển một chiến lược toàn bộ khôn ngoan, hoạch định cẩn thận chiến lược, lao tâm lao lực và đấu tranh can đảm kỷ luật. (Còn tiếp) "Vào" | Log vào/Đăng ký độc giả | 0 Ý kiến Là một diễn đàn tự do, Thông Luận không chịu trách nhiệm về nội dung của những ý kiến đóng góp từ độc giả. Bạn đọc ẩn danh không thể đăng ý kiến của mình, xin đăng ký ở đây trước

Copyright © 1988-2006 Thông Luận Thongluan Address: 7 Allée Bouleau Carreau, 77600 Bussy-Saint Georges, France ISSN 1145-9557, năm thứ 19. Email address: [email protected] PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi

http://thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=773 PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

02/11/2006