Verstandig Omgaan Met Energie

De GaragastenKrant Drieëntwintigste nummer: mei 2007

verstandig omgaan met energie Ben je tussen 12 en 14? Ben je gefascineerd door alles wat met techniek te maken heeft? Voel je de bijna onweerstaanbare drang om elk apparaat uit elkaar te prutsen om te zien hoe het er vanbinnen uitziet? Dan ben je een Garagast en dan is dit nog steeds je lijfblad!

In dit nummer: Een jas van olie? Water en wind: lekker ge ZON d Spaar je douche Op weg met

f watersto

De nieuwe ‘Knap Geknutseld’-opgave

ng wi hu sc ar

wa

Miljoenen jaren geleden zag onze aarde er helemaal anders uit. Behalve dino’s had je ook uitgestrekte wouden van planten en bomen. De resten van die wouden zijn na al die jaren veranderd in olie, gas en steenkool. En daar halen we vandaag onze energie uit. Maar wist je dat we zelfs verf maken van aardolie? En ?

Auto’s, vliegtuigen, verwarmingsinstallaties, fabrieken en machines... allemaal hebben ze fossiele brandstoffen (olie, gas of steenkool) nodig om te werken. Helaas gebruiken we er zo veel van dat de voorraden die nu nog in de grond zitten over 50 jaar helemaal op zijn. En fossiele brandstoffen zijn erg slecht voor het milieu omdat je ze moet verbranden om er energie uit te halen. Daarbij komt CO2 en fijn stof vrij. In te grote hoeveelheden brengt het gas CO2 de natuur flink in de war. Het giftige fijn stof maakt heel wat mensen ziek. Wat? Begin je bang te worden? Niet nodig, want hier is het goede nieuws. Slimme mensen, Garagasten wellicht, hebben een mooie oplossing* bedacht: een plan in drie stappen.

De makkelijkste manier om het milieu te sparen, is minder energie gebruiken. Als je altijd het en de deur sluit als je een kamer uitgaat, verbruik je minder licht en warmte. Als je met de fiets naar school gaat in plaats van met de auto of de brommer heb je al heel wat benzine of diesel bespaard. En als je school of huis heeft in plaats van enkele, dan blijft de warmte veel beter binnen. Eigenlijk is energie sparen heel makkelijk. Als je even goed nadenkt, vind je vast zelf nog tien manieren en tips om zuinig met energie om te gaan.

*Kwistig elektriciteit gebruiken is alvast geen goed idee. De meeste elektriciteitscentrales gebruiken immers een fossiele brandstof om stroom op te wekken. Hoe dat precies gebeurt, lees je in GaragastenKrant 12 of op www.garagasten.be

ales sl natlrea cster

Als je toch energie gebruikt, kies dan voor energie die gewonnen wordt uit bronnen die nooit opraken. Honderden jaren geleden al bouwden onze voorouders molens om wind- of waterkracht om te zetten in w tw wa wate eartkerreakn energie. Vandaag maken we met windturbines en waterkrachtc crhtartca heletn milieuvriendelijke elektriciteit. Die we daarom trouwens groene stroom noemen. En ook zonne-energie levert groene stroom op. Als zonlicht op een zonnepaneel valt, wordt het immers door een chemische reactie in elektriciteit omgezet. Een mooi voorbeeld daarvan is de zonnewagen die je in Techniek op Wielen vindt.

Derde vuistregel: gebruik je toch fossiele energie, gebruik die dan efficiënt. Want hoe spaarzamer we ermee omspringen, hoe langer de voorraden zullen meegaan. Wist je bijvoorbeeld dat klassieke gloeilampen echte energievreters zijn? Van alle elektriciteit die ze verbruiken, zetten ze 95% om in warmte en maar 5% in licht. Eigenlijk zijn het dus kleine verwarmingsapparaatjes die ook wat licht geven. Daarom kies je beter voor spaarlampen, die hebben een rendement van 40% in plaats van 5%. En als je gaat douchen, zorg dan voor een spaardouchekop. Die verspreidt het water beter, als E en dus h ond en mooie eb je er manie er e veel min E r en n w om w der van gew ees a r m nodig. w g on e ater t erus e spa t, je dou ren. wor che dt e kop ven . n at

In de motor van een auto wordt fossiele brandstof verbrand. Je kan dus wel raden wat er in uitlaatgassen zit. Inderdaad, CO2. Daarom werken autobouwers vandaag aan nieuwe motoren die geen benzine of diesel nodig hebben. De nieuwste auto is er eentje die op waterstof rijdt. Dat is een behoorlijk explosief goedje en levert dus flink wat energie op. Maar bij de verbranding ervan komt helemaal geen CO2 vrij. Wat dan wel? Heel eenvoudig: water. Van een schone motor gesproken. Maar omdat er zo weinig pompstations zijn waar je waterstof kan tanken, heeft de auto ook een benzinetank en een gewone benzinemotor. Hey, als je ooit ’s wil uitpakken met een moeilijk woord, onthoud dan dat zo’n auto met twee verschillende motoren een hybrideauto genoemd wordt. Hybride betekent namelijk “samengesteld uit verschillende delen”. En in dit geval zijn die verschillende delen dus een waterstofmotor en een benzinemotor, maar een ander, superzuinig type hybridewagen kan je vandaag al door de straten zien rijden: eentje met een elektromotor en een benzinemotor.

wij de n hebben t daar a D ? k ie e, wan van techn asten.b ownload de g krijgen g e o a n r e a g t .g ’s. D ww aar nie f naar w k en auto r ie u Kan je m s n 2002: h c u jo te voor over jaargang g u n o a in ellev w s s r n e lo te p m o uit de sp je we num e t itj a e e w ll m s e t e p e ll s (h n vind je a nKrant 5 . Kies ee . En hey, aragaste ideauto’s tenhoek r G n b e n y a h ragasten . v im r r f e e d v p e exp eer o ndere Ga d a m t in s e boek e je m le k ij je n een k g die n-gasten 2003) e in ’s te n s r de e a m e g m e a r n n ij of of ee et Ga r info ove r e h p le e ti a in m n g r s e r te e e o o l h tj we naars. terecht v richtje ac n heb je el een be agasten-webstek aam wel bij de win n misschie s n a d t r . Laa at jouw n op de Ga wil delen an je ook schien sta k is jk M li . r d u ij En natu ’-wedstr knutseld ‘Knap Ge

Er gaat niks boven een heuse ontdekkingstocht in de wereld van de techniek en de auto. Daarom is er Techniek op Wielen, het geweldig leuke doe-parcours in het Brusselse Autoworld-museum. En welke milieuvriendelijke auto vind je daar? Juist ja, een zonnewagen. Ga zelf maar ’s kijken wat een prachtig staaltje techniek die wagen is. Of surf eerst even naar www.garagasten.be, klik op de knop Techniek op Wielen en bekijk er het filmpje over dit schitterende Belgische ontwerp. Waarna je natuurlijk zo snel mogelijk naar Autoworld vertrekt.

Antwoordkaart Naam: Adres:

Geboortedatum: E-mailadres: Ik wil graag een gratis abonnement op de GaragastenKrant Ik wil graag een gratis abonnement op de elektronische GaragastenNieuwsbrief Het juiste antwoord op de wedstrijdvraag is het onderste rad het bovenste rad beide raderen draaien even snel

Deed jij mee aan de vorige wedstrijd en wil je weten of jij de prijs hebt gewonnen? Of ben je op zoek naar het goede antwoord? Surf snel naar www.garagasten.be en klik op ‘Wedstrijd’.

De gegevens zullen enkel gebruikt worden om de aanvrager te voorzien van niet-commerciële informatie over toekomstopwielen.be-projecten. Wijziging of schrapping van het adres kan op eenvoudig verzoek.

Knap Geknutseld, dat is niet alleen een fantastisch experiment, maar ook een leuke wedstrijd. Lees snel even wat je precies moet doen. In elke nieuwe GaragastenKrant vind je een experiment waarbij je passie voor techniek je flink van pas zal komen. Je kan dat experiment alleen uitvoeren, met een paar vrienden, of met de hele klas. En je kan er geweldige prijzen mee winnen. Hoe dan? Wel, bij elk experiment hoort een wedstrijdvraag. Het antwoord op die vraag kan je achterhalen door dat experiment juist uit te voeren. En het juiste antwoord stuur je op met de antwoordkaart uit de GaragastenKrant. Je kan natuurlijk ook antwoorden via www.garagasten.be. Op die webstek vind je bovendien nog meer info bij de opdracht. Uit de juiste antwoorden worden tien gelukkige winnaars geloot. Die mogen gratis op bezoek in Techniek op Wielen.

Nu denk je vast dat je alleen kan winnen als je de vraag juist beantwoordt. Mis! Ook de leukste, origineelste en mooiste waterkrachtconstructies worden beloond. En nog wel met gratis tickets voor Techniek op Wielen of een gratis exemplaar van ‘100 paarden onder de motorkap’, het boek dat het beste van drie jaar GaragastenKrant bundelt. Maak daarom een paar foto’s van je werk. Of beschrijf in een tekst wat je precies gedaan hebt en wat het resultaat is. Zet al je bewijsmateriaal daarna op www.garagasten.be.

KLEEF HIER EEN POSTZEGEL

Garagasten p/a toekomstopwielen.be J. Bordetlaan 164 1140 BRUSSEL

de opdracht racht k r e t a w t e m f Creatie

, dig: een tuinslang hebt rg er ook voor dat je Dit heb je no Zo n. ite ze bu je s st al be t zo he na je ie e ct do er f tru m oe ns pr co Deze Bouw de • 1 oude em ter kan aanvoeren. ecteert. sp re s zodat je constant wa te og van 10 liter ho de t erop dat je Le t. zie g nin ke te atjes op de • 1 spijker in de emmer. De ga iciteitsbuis ijker twee gaatjes je at sp ga de te en rs er 2 stukken elektr de m on • t ha He n. ge lig ar Maak met de ka n el zijn en precies bove van 30 cm lang cm hoogte. moeten even groot 22 op te ns ve bo t ogte, he • 2 satéstokjes maak je op 8 cm ho epen van 4 ho sc ht ac es tfl pe Snij uit de • 2 kurken en schoepenraderen. liter) gleufjes in elke kurk r vie je Dan maak je twee es m t he • 1 petfles (1,5 et dat het hoog. Maak m zo kje cm sto 2,5 té en sa d n ee ee br cm elke kurk • 1 hamer astic erin. Prik door n zijn klaar! re de steek de stukjes pl ra en ep ho • 1 schaar sc en hangt. Je ide rad mooi in het midd be n va n • 1 mesje éé n cm va izen. Meet 13 en 27 bu its er. ijk ite sp ric kt de ele et m ee je Neem de tw zichtig een gaat op die hoogtes voor n vijf centiuiteinden en maak n en steek die buize ize bu de en ss tu n schoedere gaatjes vlak voor de Hang je schoepenra de et m er m em de Plaats meter de grond in. constructie klaar! je is Nu . er penraderen kken en vul de emm waar zijn vingers te bede et m n je vast wel raden ka jes at Nu ga n. re de oe om nv d aa an r te iem wa g ijf aa he Vr basis of lemaal gaatjes nu vrij en bl uwd wordt. Aan de bo ge m da met water. Laat de uw st n de generator bij ee bovenaan? et hebt uitgevoerd, we Als je de proef juist trijdds we de op rd antwoo je meteen wat het 22cm vraag is. it het snelst? lk schoepenrad draa We cm 8 Het onderste rad Het bovenste rad Ze draaien allebei

even snel

DOE MEE AAN DE “KNAP GEKNUTSELD”WEDSTRIJD. BEANTWOORD DE VRAAG OF ZET JE FOTO’S EN TEKSTEN VOOR 18 JUNI 2007 OP DE GARAGASTENWEBSITE!

27cm 13cm 5cm De GaragastenKrant is een initiatief van is een actie van de automobielsector en aanverwante sectoren, op initiatief van Febiac en de Sociale partners: Federauto, ABVV-Metaal en ACV-Metaal. EDUCAM coördineert dit project. , J. Bordetlaan 164, 1140 BRUSSEL

EEN PASSIE VOOR TECHNIEK? DOE daar dan iets mee en kies nu de juiste studierichting! Op de website

www.garagasten.be vind je alle

studierichtingen die je kan volgen als je tuk bent op techniek. Zo weet je meteen waar je met je toekomst naartoe kan!

Verantwoordelijke uitgever: Luc De Moor, Concept en realisatie: www.linkinc.be en www.zeppo.be Tekeningen: Sam Vanallemeersch

Zowel in het technisch als beroepssecundair onderwijs vind je boeiende richtingen.