Safari 175

±_¿ fi_ — 175

;f+5ffnsgff[ 5fTf

áÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ¿ÎÏ÷˝¿-‹Î√˝ÂÌÊ˝ 1930

÷_ h ÎÌ, ‹ ƒ ¿ ±fiı ≠¿Î¿ — fi√ı L ƒ ω…› Á_ ’ Îÿ¿ — ËWν · ’ W ¿HÎν ‹ ¬ M≤Wà ÏÕ{Î¥fi ÷◊Î ·ı ± εÀ˚ Á — ËWν · ’ W ¿HÎν ¿·Î ÁËΛ¿˘ — ¿ı  ‰ «Î‰ÕÎ, ±Ï‹÷ ÂÎË, Á Ï fi· ÏøÏç›fi ‹ÎÏ·¿ — ËWν · ’„O·¿ı  LÁ, ±‹ÿΉÎÿ. ‹ ƒ HÎV◊Îfi — ±ı · Î¥Õ ±˘ŒÁı À , √˘‹÷Ì’ fl , ±‹ÿΉÎÿ. Ï¿o ‹ ÷ — ‰ÌÁ wÏ’›Î 12 ±_ ¿ ˘fi _ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 220. ’flÿı  ‹Î_ — wÎ.1,500 24 ±_ ¿ ˘fi _ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 440 ‰ı ⁄ ÁÎ¥À — www.safari-india.com ¥-‹ı · — ·‰Î…‹ ‹ÎÀı — [email protected]

ÁÒ « fi˘, ’˛ Ï ÷¤Î‰˘ ÷◊Î ±L› ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı — [email protected]

’hÎT›‰ËÎflfi _ Áflfi΋ _ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, 212- 215, ±Îfi_ ÿ ‹_ √ ·-3, ¿˘fl ⁄Λ˘Àı ¿ fiÌ Á΋ı , ’Ïfl‹· ø˘ÏÁ_ √ ’ÎÁı , ±ı Ï ·Á Ï⁄˛ … , ±‹ÿΉÎÿ-380006. Œ˘fi fi_ ⁄Á˝ — 2646 16 98 / 6605 6050 Printed and published by Nagendra Vijay for Harshal Publications. 212 to 215, Anand Mangal-3, Opp. Core Biotech, Near Parimal Crossing, Ellisbridge Ahmedabad-380 006. Printed at Allied Offset Printers, 14/2, Kalidas Mill Compound, Gomtipur, Ahmedabad. Printer, Publisher & Editor: Nagendra Vijay Owner: Harshal Publications Registered with the RNI. No. 38380/80

¿Î›‹Ì √˛ Î Ë¿˘±ı ’hÎT›‰ËÎfl ‰¬÷ı ’˘÷Îfi˘ ·‰Î…‹ fi_ ⁄ fl ±«Ò ¿ ·¬‰˘.

‹_⁄≥±ı Ωı›ı·_ ¿fl’ÌHÎ ±Î÷_¿‰ÎÿÌ ¿ÎflV÷Îfi ‰Î"À ⁄ıL¿fi_ flÎ…¿ÎflHÎ «·Î‰÷Ì ¿ıLƒ Áfl¿Îfl ’fl ÷˘ ΩHÎı ¿ÂÌ ±Áfl ¿fl‰Îfi_ fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄‘Ì ±ÎÂÎ »˘ÕÌ «Ò¿ı·Ì ±Î‹…fi÷αı ’˘÷ı ◊˘ÕÌ¿ ±ÎI‹¬˘… ¿fl‰Î …ı‰Ì »ı. ω«ÎflHÎÎfiÎ ±fiı ωf·ıÊHÎfiÎ ‹K›V◊Îfiı flά‰Îfi˘ ’˛ffi ±ı »ı ¿ı ±Î÷_¿¬˘fl˘ Á΋ı ±Î’HÎı ’˛Ω ÷flÌ¿ı ±ÎÀ·Î ·Î«Îfl ¿ı‹ »Ì±ı ? ⁄Ì∞ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ »±ı¿ ‹ÏËfi΋Î_ 60 ¿fl÷Î_ ‰‘ ⁄˘Q⁄‘ÕοΠ◊Λ ±fiı Ïfiÿ˘˝Ê ±ı‰Î ËΩfl˘ fiÎ√Ïfl¿˘fi_ ·˘ËÌ flıÕΛ I›Î_ Á‘Ì ±Î÷_¿fiı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤Ìw÷Î ¿ËÌ Â¿Î÷Ì ÁËfiÂÌ·÷Î ‰Õı ¿ı‹ ÁÎ_¬Ì ·≥±ı »Ì±ı ? ≥{flΛı·fiÎ ⁄ı ÁˆÏfi¿˘fiı ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ’Ëı·Î_ Ë‹ÎÁfiÎ ±Î÷_¿¬˘fl˘±ı ⁄Îfi ’¿ÕuÎ I›Îflı ≥{flΛı·Ì ω‹Îfi˘±ı ·Î√·√ÎÀ ÁkÎfl Ïÿ‰Á Á‘Ì Ë‹ÎÁfiÎ ±Î‰ÎÁ˘ ÷ı‹… ±~α˘ ’fl ⁄˘Q⁄‹Îfl˘ «·ÎT›˘, ÷˘ ±Î’HÎı ÂÎ ‹ÎÀı ∫Àfi˘ …‰Î⁄ ’J◊fl ‰Õı ±Î’Ì Â¿÷Î fi◊Ì ? ÏÁQ’· …‰Î⁄ »ı. ÏËLÿ ‘‹˝fiÎ fi΋ı ‰Ê˘˝ ◊›ı ¤Îfl÷Ì› ’˛Ωfiı Á÷÷ ±ı‹ Â̬‰‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ¿ı ±ÏËoÁÎ ’fl‹˘ ‘‹˝ »ı. ÏËoÁÎ ¿fl˘ ÷˘ ’Î’ ·Î√ı, ‹ÎÀı ÷ı ¿flΛ fiÏË. ±Î Ω÷fi˘ ⁄˘‘ ’˛Ωfiı ¬flı¬fl ÷˘ ÏËLÿ ‘‹˝ ¶ÎflÎ fiÏË, ’fl_÷ ÏËLÿ ‘‹˝fiÎ ¬˘ÀÎ ±◊˝CÎÀfi ¶ÎflÎ ‹Y›˘ »ı. √Ì÷΋Î_ ÷˘ lÌ ¿ÚWHÎ ±ı‹ ¿ËÌ √›Î ¿ı ‘‹˝›©fiı ¬Î÷fl ÏËoÁÎ ¿fl÷Î ZÎÏhΛ ‹ÎÀı V‰√˝fiÎ_ ¶Îfl ¬Ò·Ì Ω› »ı. ±ËŸ ‘‹˝ ±ıÀ·ı ÁI› ±fiı L›Î› ÏÁ‰Î› ¿Â_ fiÏË, ‹ÎÀı ÷ıfiı religion fiÎ ÁÌÏ‹÷ ±◊˝‹Î_ ·ı‰Îfi˘ fi◊Ì. ‘‹˝fiÎ …ı±˘ ÂhÎ ˢ› ÷ı‹fi˘ fiΠ¿fl‰˘ flè΢ --±fiı Ë¿Ì¿÷‹Î_ ÷ı ±‘‹˝fiΠ»ı. ∑B‰ıÿfiÎ ±fiı ›…\‰ÿ˝ı fiÎ ¿ıÀ·Î› f·˘¿˘ ’HÎ ±‘‹˝fiÎÂfiı ·√÷Î »ı, …ı‹fiı ¬˘ÀÌ flÌ÷ı ÏËoÁÎ’˛ıfl¿ √HÎÌ ’˛Ωfiı ÷ı‹fiÎ ±_√ı ¿ÿÌ ‹ÎÏË÷√Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì fi◊Ì. lÌ ¿ÚWHαı ÁI› ±fiı L›Î› ’fl ÷flÎ’ ‹ÎflfiÎfl ÷‹Î‹ ¿˙fl‰ ÁıfiÎfiı ËHÎÎ‰Ì fiÎ¬Ì ±fiı fl΋ı ±‘‹a flΉHÎfi˘ ‰‘ ¿›˘˝ ÷ı‹Î_ ÁËÎfl˘ ÏËoÁÎfi˘ ·ı‰Î›˘, ’fl_÷ …ı ÏËoÁÎ ’Î’ÌfiÎ Á_ËÎfl ‹ÎÀı ◊Λ ±ı ÏËoÁÎ fi◊Ì. ¿÷˝T› ±fiı ÷ıfiÎ ’ηfi ‹ÎÀı ÿά‰Î›ı·Ì ‰Ìfl÷Î »ı. ‹Îfi‰÷Î ÷˘ ÃÌ¿, ‹Îfi‰Á‹Î… ’HÎ ÷ıfiÎ ‰√fl À¿Ì ¿ı fiÏË. ÏËoÁÎ Á‰˝V‰ »ı ±ı‹ ¿Ëı‰Îfi˘ ±Î› fi◊Ì. ¿Ëı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ±ÏËoÁÎ Á‰˝V‰ fi◊Ì. Ë‹·Î¬˘fl ’˘÷ı Ωı ÏËoÁÎfiÎ ⁄‚ı ±Î’H΢ fiΠ¿fl‰Îfi˘ ˢ› ÷˘ ›˘B› ’˛Ï÷¿Îfl ‹ÎÀı ±ÏËoÁÎfiı À>_¿ Á‹› ’Òfl÷Ì ÷∞ ÿı‰Ì Ωı≥±ı. ±Î‹ »÷Î_ …√÷fiÎ ⁄ÌΩ ±ı¿ı› ‘‹˝‹Î_ √‰Î›˘ fi ˢ› ÷ı‰˘ ±ÏËoÁÎfi˘ ‹ÏË‹Î ÏËLÿ ‘‹˝fiÎ fi΋ı Œı·Î‰Ì ·˘¿˘fiı ’΋fl ±fiı ’·Î›fi‰ÎÿÌ ⁄fiÎ‰Ì ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı--…ı‹ ¿ı √{fiÌfi˘ ‹Ë‹ÿ ’Ëı·Ì ‰¬÷ Á˘‹fiÎ◊ ’fl «ÕÌ ±ÎT›˘ I›Îflı ËΩfl˘ ¤@÷…fi˘ ‹_ÏÿflfiÌ ÿ̉η˘ ±ÎÕı ËÎ◊ ’˛ÁÎflÌ ¬ÕÎ flËÌ √›Î ±fiı ‹Ë‹ÿ √{fiÌfiÎ ·U¿flı ÷·‰Îfl˘ ‰Õı Á˙fiı ¿Î’Ì fiÎA›Î. Ë‹·Î¬˘flı Ωı›_ ¿ı ·˘¿˘ Âj΢ ËÎ◊‹Î_ ·ı÷Î fi◊Ì. ¿⁄Ò÷flfiÌ »Î÷Ì ‘flΉı »ı. ±Î◊Ì ’˛Ï÷¿Îfl ◊‰Îfi˘ ¤› flÎA›Î ‰√fl ⁄Ì∞ Á˘‚ ‰¬÷ ‹Ë‹ÿ √{fi̱ı Á˘‹fiÎ◊ ‹_Ïÿfl ’fl ±Îø‹H΢ ¿flÌ ÷ıfiı Ï⁄fi‘ÎV÷ ·Ò_Àu_. ’˛◊‹ Ë‹·Î ‰¬÷ı ◊˘Õο ËΩfl ·˘¿˘±ı ’HÎ ËÏ◊›Îfl˘ ‰Õı ÷ıfi˘ Á_√Ìfi ‹¿Î⁄·˘ ¿›˘˝ ˢ÷ ÷˘ ¿ÿΫ ŒflÌ @›Îflı› ÷ı Ωı¬‹¤›* fi‰_ ÁÎËÁ ¬ıÕ÷ fiÏË. ωÿıÂÌ ±Îø‹¿ ÷ˆ‹Òfl ·_√ÕÎfiÎ ‹fi ’fl ¤Îfl÷ ωÂı ’Õı·Ì »Î’ …\ÿÌ fi Ë÷Ì. ¿ÎÂÌfiı ‘‹fl˘Y›Î ’»Ì ÷ı ËÏfl¶Îfl ’ˢÓE›˘, F›Î_ ±ÎK›ÎI‹‰ÎÿfiÎ ‹Î√ı˝ «Õı·Î ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ ÿıËfi˘ ‹˘Ë »˘ÕÌ ±ÎI‹ÂÏ©‹Î_ ·Ìfi Ë÷Î. Âj΢ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ‰F›˝ Ë÷Î_. ÷ˆ‹Òfl ‹ÎÀı fiˢ÷Î_, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı ⁄‘Îfi_ Á΋ÏË¿ Ïfi¿oÿfi ¿ÎœÌ fiÎA›_. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ±Î‰Î ÿά·Î CÎHÎÎ Ë÷Î, ’HÎ ÷ı‹fi˘ ⁄˘‘’Îà ’˛Ω Á‘Ì ’ˢӫÎÕΛ˘ fiÏË. ∂SÀ<_, ‰Ê˘˝ ’»Ì √Î_‘Ì∞±ı ±ÏËoÁΉÎÿfiı ·√¤√ ±Îÿ½‰ÎÿfiÌ Ëÿı ’ˢӫÎÕÌ ÿÌ‘˘. ±ı¿ √ηı ·ÎŒ˘ ’Õı ÷˘ ⁄ÌΩı √η ‘fl‰˘ ±ı ÷ı‹fi_ ÁÒhÎ Ë÷_. (fiıËv±ı ±ı‹ … ¿›*. ’ÎÏ¿V÷Îfiı 1947 ‹Î_ ¿ÎU‹Ìfl‹Î_ 77,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÿı ±Î_«¿Ìfiı ÷‹Î«˘ ‹Î›˘˝ I›Îflı ÷ı‹HÎı ⁄ÌΩı √η «Ìfi Á‹ZÎ ‘›˘˝. «Ìfiı 1962 ‹Î_ ·tάfi˘ 38,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ’˛ÿı …M÷ ¿flÌ ⁄ÌΩ √ηı ÷‹Î«˘ …‹Î‰Ì ÿÌ‘˘.) ±Î Ω÷fiÎ ÿı‹Î_ ÂjΑÎflÌ ‰Ìfl·Î±˘ ¿ÿÌ ’οı fiÏË ±fiı ÿı ±Î÷_¿¬˘fl˘ Á΋ı ·ÕÌ ’HΠ¿ı fiÏË. ±Î „V◊Ï÷ ÏÿSËÌ‹Î_ F›Î_ Á‘Ì ÿı¤@÷ ±fiı ºœ ‹fi˘⁄‚fi˘ fiı÷Î ÁkÎÎ ’fl fi ±Î‰ı I›Î_ Á‘Ì «Î· flËı‰ÎfiÌ »ı. ·¬Ì flά˘. --ËWν· ’W¿HÎν ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 1

vf+s gf+p !&#

Â_ ±Î’fi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl

***** /175 »ı ? ÷˘ Á¬ıÿ …HÎΉ‰Îfi_ ¿ı iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÿÏfi›Î‹Î_ ±Î’fiÌ ÁŒfl «Î· ±_¿ı ’ÒflÌ ◊Λ »ı...

...ÏÁ‰Î› ¿ı ±Î’fi_ 175 ‹Î ±_¿ı («Î· ±_¿ı) ’Òw_ ◊›ı·_ ·‰Î…‹ ±Î’ ‰ı‚ÎÁfl flÌL›Ò ¿flΉ˘ ! ±Î’ Ωı ¿Î›‹Ì √˛ÎË¿ ˢ ±fiı «Î· ±_¿fiÎ ¿‰fl ’fl ±Î’fiÎ Áflfi΋΋Î_ ·‰Î…‹ fi_⁄flfi˘ »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ωı

175 ˢ› ÷˘ fi‰_ ·‰Î…‹ ‰ı‚ÎÁfl ¤flÌ ÿ˘, …ı◊Ì iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÁŒfl «Î· flËı !

‰‘ ω√÷ ‹ÎÀı …\±˘ ’Îfi_ 4

±Î¿Ê˝¿ ‹¬M≤Wà ÁÎ◊ıfi˘ “ÁŒÎflÌ”fi˘ ±_¿ fi_. 174 ¬Ò⁄ … fl˘«¿ ±fiı ωω‘ ωWΛ˘ ’fl ΩHοÎflÌ ±Î’fiÎfl˘ Ë÷˘. “⁄fiΉ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ”‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ «Ò_ÀHÎÌ ’©Ï÷ ±_√ı ÁflÁ ΩHοÎflÌ ‹‚Ì. “Á_’Îÿ¿fi˘ ’hΔ Ëo‹ı ‹…⁄ ω«Îfl’˛ıfl¿ ‹tÎ ÁÎ◊ı fl…^±Î÷ ’ÎQ›˘. Àı@˚VÀ⁄Ò¿fiÎ ‹ÎK›‹◊Ì Ï‰zÎ◊a±˘ Á‹ZÎ ¤Îfl÷Ì› Á_V¿ÚÏ÷fi_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ¬˘À_ ω‰flHÎ ¬flı¬fl Âfl‹…fi¿ »ı. ¤Ò·¤flı·˘ ≥Ï÷ËÎÁ ‰Î_«Ìfiı ÷ˆ›Îfl ◊÷Ì fi‰Ì ’ıœÌ‹Î_ √·Î‹Ìfi_ ‹ÎfiÁ ¬Ì·ı ±ı‹Î_ ÂÌ fi‰Î≥ ? «˘yÁ ‰√˝fiÌ ‰Î"À⁄ıL¿ ‹ı‚‰‰Î ¬Î÷fl ¿fl˘Õ˘ ·˘¿˘fiÌ l©Î Á‹Î fl΋fiÎ ±„V÷I‰fiı … fi V‰Ì¿ÎflfiÎfl ‰÷˝‹Îfi Áfl¿Îfl ±Î’HÎÎ ’˛Î«Ìfi ‘‹˝√w±˘ ÷◊Î ‰Ìfl’vÊ˘ ωÂı ¬˘ÀÌ ‰Î÷˘ ·¬Î‰ı ÷ı‹Î_ Â_ fi‰Î≥ ? “±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_...”‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‹Ò‚ ’˛Ω flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ωÂı ¨ÕÎHΤflÌ ‹ÎÏË÷Ì ΩHΉΠ‹‚Ì. ±Î µ’flÎ_÷ ¿˘‹˘Õ˘ ÀÎ’fiÎ ‹ËοΛ ¿ÎÏ«_ÕÎfi˘ ·ı¬, ‹˘÷ Á΋ı ⁄Î◊ ¤ÌÕ÷Î ‹fl∞‰Î±˘fi˘ ·ı¬ ±fiı ËıflÌ ËÏÕfiÌ Ï‰Âıfi˘ ·ı¬ ¬Ò⁄ … fl˘‹Î_«¿ ·ÎB›˘. ËÏÕfi̱ı ¿flı·Î ΩÿfiÎ ¬ı· fi‰Î≥ ’‹ÎÕı ÷ı‰Î Ë÷Î. ÏÁ›Î«Ìfi ÁflËÿı Œfl… ⁄Ω‰÷Î ¤Îfl÷Ì› …‰Îfi˘fiÌ „V◊Ï÷ ΩHÎÌ ÿ—¬ ◊›_. ±Î µ’flÎ_÷ “Á’flÁ‰Î·”fiÎ …‰Î⁄‹Î_ Á¬˘≥-30 fiÌ A to Z ÁÏ«hÎ ‹ÎÏË÷Ì iÎÎfi‰‘˝¿ flËÌ. ⁄ıVÀ ±Î"Œ “ÁŒÎflÌ”fi_ fi‰_ ‰{˝fi ¬flı¬fl Á’⁄˝ flèÎ_. fiflı ’fi˘÷, ‹. ’Ì’fl·Î, Ï…. ¤Î‰fi√fl; √˘’η ÕÌ. …√Ï÷›Î, Ω‹fi√fl; ¿<Á‹, …›_Ï÷, Ïfi¿<_… ±fiı ¤˙Ï‹¿ ’Àı·, ›Ï÷fi ±fiı lı›Á, ‰Õ˘ÿflÎ; Âı⁄Î{ ±ı. ‹ı‹HÎ, …¬˙, ¿E»; flÎ…ı ±ı‹. Ωÿ‰ÎHÎÌ, ‹.’˘. CÎÕ<·Ì, ¿E»; Â¤Î ±ı. ‰ÁΉÕÎ, ±‹ÿΉÎÿ; ±Î¿Î ±ı. ‰flÎÁÕÎ, flÎ… ΩÕıΩ, ’ÎflÁ ¤Î·ÁflÎ, ‹ıË· flÎ⁄Ï՛Π±fiı ‹Î·Ï÷ ’_ÕuÎ, ÏÁ©Î◊˝ ⁄fl»Î,

flÎ…¿˘À; Ëı‹_÷ flÎHÎÎ, ¿fi «˙ËÎHÎ, ˆ·ıÊ ÏhΉıÿÌ, √΋ ÀŸ⁄ΫÕÌ, ⁄fiÎÁ¿Î_ÃÎ; ¿Ï’·¤Î≥ ±˘{Î, ±‹ÿΉÎÿ; ‰ˆz ΩB≤÷ ’Àı·, Áfl÷; ωfl¤ƒ ΩÕıΩ, ËÌfiÎ, ≥Lƒ, ÷’fi, Ω‹-√œ¿Î, Ω‹fi√fl; ¬ıÓ√Îfl …ÂÎ ÕÎ_√fl, ±ÎÏÿ’fl, ¿E»; Á_…› Ãyfl

“ÁŒÎflÌ”-174 ‹Î_ “Á_’Îÿ¿fi˘ ’hΔ ÷◊Î “⁄fiΉ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ” ω¤Î√ ¬Ò⁄ … flÁ’˛ÿ ·ÎB›Î. “FYI” ‹Î_ fl…^ ¿flı·Ì Ω’ÎfiÌ{ ‰Î_ÿflα˘ ωÂıfiÌ ‹ÎÏË÷Ì fi‰Î≥ ’‹ÎÕÌ √≥. ±Î µ’flÎ_÷ ’˛◊‹ èÎ‹fi-’Î‰Õ˝ ω‹Îfi ωÂı ΩHΉÎfiÌ ’HÎ ‹Ω ±Î‰Ì. √˘flÌ ’˛Ω±ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ flıÕ ≥„LÕ›fi˘ ’fl √Ωflı·Î hÎÎÁ ωÂı ’Ëı·Ì ‰¬÷ ΩH›_. ·ı¬‹Î_ fl…^ ¿flı·Î_ flıÕ ≥„LÕ›fi ’˛ΩfiÎ_ Ï«h΢ ÁflÁ Ë÷Î_. fi΋ÂıWÎ ⁄fiı·Î ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ‰_Â… …ı‰Î ¿˘‹˘Õ˘ ÀÎ’fiÎ ¿ÎÏ«_ÕÎfi˘ ·ı¬ ÷ı‹… ‹˘÷fiı ’Õ¿Îfl÷Î ‹fl∞‰Îfi˘ ·ı¬ ±ÿ˚¤÷ flè΢. ·U¿flfiÎ …‰Îfi˘fiı ÏÁ›Î«Ìfi ÁflËÿı ’Õ÷Ì ÷¿·ÌŒ˘ ±_√ı ‰Î_«Ì ¢¿Î÷fl ⁄fiÌ …‰Î›_. flÎ…¿Ì› ¤Ò·˘fi_ ’ÏflHÎ΋ ¿ı‰_ ¤›_¿fl ±Î‰Ì ¿ı ÷ıfi˘ ÿά·˘ ÏÁ›Î«Ìfifi˘ ‹˘fl«˘ »ı. Á¬˘≥-30 fiÌ fl«fiÎ Ï«h΢ ±fiı ÕΛÎ√˛Î‹fiÌ ‹ÿÿ◊Ì ¨ÕÎHÎ’Ò‰˝¿ Á‹Ω‰‰Î ⁄ÿ· ◊ıÓ@Á. “Á’fl„@‰{” ’HÎ ÁflÁ Ë÷Ì. flÎ…ı ±fiı ’˛ÂÎ_÷ ’_«Î·, ≥Áfi’fl, ±‹ÿΉÎÿ; Ïfi¿<_… ±fiı ∑„I‰ ÿ·ÁÎÏHΛÎ, ÿÌ’¿ ±Î«Î›˝, ÏÿT›Î_√ ¿˘À¿, Á_…› {ηΉÎÏÕ›Î, flÎ…¿˘À; ¿
O eff{Ltfsxff;Tf O

Lafuf af[+ufgff 5f[,ff afc] uffh[,ff dfcf5?iff[ufgf]+ xf]+ yfif]+ M

Ï⁄√ ⁄ıÓ√fiÎ_ flËV›˘ ¬˘·‰Î ‹ÎÀı ›fl˘’ ¬Î÷ı ’ÎÏÀÛ¿· ±ı@Áı·flıÀfl ‰Õı …ı ’˛›˘√ ËÎ◊ ‘flΛ˘ ÷ıfiÎ_ œ˘·-fi√ÎflÎ_ Âw±Î÷‹Î_ ¬Ò⁄ ‰ÎB›Î_. ˉı ÷ıfiÎ ±_√ı Á‹Î«Îfl ¿ı‹ ±Î‰÷Î fi◊Ì ? ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ’˛›˘√fi_ lΩ Á‚Ì ‹ÎÀı ±À¿›_ »ı. ·Î…˝ ËıÕˇ˘fi ¿˘·Î≥Õfl/ LHC ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷_ ’ÎÏÀÛ¿· ±ı@Áı·flıÀfl ⁄_‘ »ı. ‹Î‹Ò·Ì ⁄Î⁄÷ı ‹˘ÀÌ Á‹V›Î Ω√Ì »ı ±fiı ·Î_⁄Ì ‹ÿ÷ ’ÕÌ »ı. ÁMÀı Q ⁄fl, 2008‹Î_ Á_  ˘‘¿˘±ı 27 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’ÏflCÎfiÎ LHC ‹Î_ ’˛˘À˘fi ¿H΢fiı Œfl÷Î ¿›Î˝ ’»Ì ⁄L›_ ±ı‰_ ¿ı flÎZÎÁÌ ·˘Ë«_⁄¿˘fiı ÃoÕÎ flά÷Î ’˛‰ÎËÌ ÏËÏ·›‹fi˘ 1 Àfi …ıÀ·˘ ’fl‰Ã˘ ·Ì¿ı… ’ÎQ›˘. ±ÎÂflı 100 ·˘Ë« _ ⁄ ¿˘fi _ ÷Î’‹Îfi ‰‘Ìfiı 1000 Áı„S›Áı ’ˢÓE›_. (ÿflı¿ ·˘Ë«_⁄¿ 15 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ ±fiı 35 Àfi ‰…fifi _ »ı ) . Á_¢‘¿˘±ı ’˛›˘√ fl˘¿Ì ÿı‰˘ ’Õu˘, ¿ı‹ ¿ı ±ÎÀ·Î ÷Î’‹Îfiı ±Î‰U›¿ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ fl«Î› fiÏË ±fiı ’˛˘À˘fi ¿H΢ ±’οWνHÎ ¶ÎflÎ ⁄˘√ÿ΋Î_ …·¿‹·‰÷˚ flËÌ Â¿ı fiÏË. ÏËÏ·›‹fiÎ √‚÷flı ’˛›˘√fi˘ ¿Î›˝ø‹ ¬˘fl‰Ì fiÎA›˘. fi‰˘ ¿Î›˝ø‹ ±ËŸ ±Î’ı·Î ¿˘Ã΋Î_ …\±˘.á O >Ltfcf;f O

ef}tfsf/ afgf[,ff[4 5f6 gf ef],ffif[,ff[ dff6[sxffgff[ af[8gf

±Î ‹ÏËfiı 1971fiÎ ¤Îfl÷-’ο ›©fiı 37 ‰Wν ’ÒflÎ_ ◊Λ »ı. ω…›ÏÿfifiÌ ›Îÿ ÷Î∞ 6 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

O jffcgfjifjfcfz O

n]Lgfiffgfl ;ff{yfl ‘ gf[gff[' sfz O ;dff8:

ÁÎ≥{fiı ±fi·ZÎÌ ‰’flÎ÷Î fiıfi˘ ÂOÿfi˘ ‹÷·⁄ »ı ±⁄…‹˘ ¤Î√ ±◊ν÷˚ 0.000000001, ±ıÀ·ı ÷Î÷Î ‹˘ÀÁı˝ ’˘÷ÎfiÌ À«Ò¿ÕÌ ¿Îfl ‹ÎÀı

±ı ÂOÿ ’Á_ÿ ¿›˘˝ »ı. ωr¤flfiÌ ⁄‘Ì ‹˘Àfl˘fiı Ωı ¿ı √HÎfi΋Î_ ·˘ ÷˘ fiıfi˘ (µ’flfi˘ Œ˘À˘) Á˙◊Ì fiıfi˘ ¿Îfl fi◊Ì. ‰Î‹fi ¿ÿfiÎ ‹Î‹·ı ’Ëı·˘ fi_⁄fl ¡ÎLÁ‹Î_ ‹ÏÁ˝ÏÕ{ √˛Ò’ ¶ÎflÎ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì V‹ÎÀÛ fi΋fiÌ ±I›_÷ fiÎfiÌ ¿Îflfi˘ »ı. (…\±˘, fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘). ±Î…¿Î· V‹ÎÀÛfiÎ µI’Îÿ¿˘ ÁËı… µ«ÎÀ‹Î_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷Î÷Î ¿o’fiÌ 2009 fiÎ µkÎflΑ˝◊Ì Âw ¿flÌfiı ‹ÏËfiı ÿËÎÕı ËΩfl˘ fiıfi˘ ¿Îflfiı ›fl˘’Ì ⁄Ωfl‹Î_ µ÷Îfl‰ÎfiÌ »ı. V‹ÎÀÛ ¿Îfl ⁄Ωw V’‘ν‹Î_ ¤Îfl÷Ì› ‹˘Õı·

FOR YOUR INFORMATION

Á΋ı {Î{_ À¿Ì ¿ı ÷ı‹ fi◊Ì. ±Î ›fl˘’Ì ¿Îfl ÷ıfiÎ ¿ÿ ‹…⁄ ¤·ı ÁΫΠ±◊˝ ‹ Î_ fiı fi ˘ ˢ›, ’HÎ Ï¿o‹÷‹Î_ fi◊Ì. Ëη ÷ı 12,000 ÕÎ"·flfiÎ ¤Î‰ı ‰ı«Î› »ı, F›Îflı fiıfi˘fiÌ Ï¿o‹÷ 2,500 ÕÎ"·flfiÌ ±ÎÁ’ÎÁ »ı. ‰‘‹Î_ V‹ÎÀÛ ¿Îfl À<ÁÌÀfl »ı, ÷˘ fiıfi˘ Œ˘fl-ÁÌÀfl »ı. V‹ÎÀÛ fi Ì ·ÌÀfl-ÿÌà 15 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ±ı‰flı… Á΋ı fiıfi˘fiÌ ±ı‰flı… (÷Î÷Î ‹˘ÀÁ˝fiÎ ÿΉΠ‹…⁄) 20 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ±Î‹ hÎHÎ ‹A› ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ’S· _ fiıfi˘fiÌ ÷flŒıH΋Î_ fi‹ı »ı . ÿ Ï fi›ÎfiÎ 36 ÿı¢‹Î_ 1997 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ±Î… Á‘Ì ‹ÎhÎ 8,50,000 V‹ÎÀÛfi_ ‰ı « ÎHÎ ◊› _ »ı . µI’Îÿfi ‹˘Àı ’Λı ◊›_ fi◊Ì, ±ı À ·ı ÷ı fi Ì µI’Îÿ¿ ¿o’fiÌ ±⁄Ωı ÕÎ"·flfi_ fi¿ÁÎfi ‰ıÃÌ «Ò¿Ì »ı. ·˘¿˘fiı ‰‘ ÁflıflΠ±Î’÷Ì Œ˘flÁÌÀfl ±ıÔ‰Ì ÁV÷Ì ‹˘Àfl ¬’ı »ı. ÷Î÷ÎfiÌ fiıfi˘ ‹ÎÀı ±fiı¿ ÿı¢‹Î_ ‹ıÿÎfi ±ı flÌ÷ı ‹˘¿‚_ »ı. ±‹ıÏfl¿Î›fl˘’fiÎ V’‘νI‹¿ ⁄Ωfl‹Î_ ±_÷ı fiıfi˘ … “V‹ÎÀÛ” ’Òfl‰Îfl ◊Λ ÷˘ ±Îç›˝ fiÏË.á

¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı ›©fiÎ ÏËfl˘ …fifl· Á΋ ‹ÎHÎı¿ÂÎ ±Î…ı Ë›Î÷ fi◊Ì, ’fl_÷ ÷ı±˘ ·U¿flÌ ¿ÎflÏ¿ÿafiÎ ÏÂfl˘Ï⁄Lÿ±ı ±◊ν÷˚ ÏŒSÕ-‹Î½·fiÎ ÿflF…ı ’ˢÓE›Î ±ı ‰¬÷fi˘ ÕˇÎ‹ıÏÀ¿ ’˛Á_√ ±ËŸ ›Îÿ ¿fl‰Î …ı‰˘ »ı. ÷Îfl̬ ΩL›±ÎflÌ 1, 1973 Ë÷Ì. ≥ÏLÿflÎ √Î_‘ÌfiÌ ¿ıÏ⁄fiıÀı …fifl· ‹ÎHÎı¿ÂÎfiı ÏŒSՋν·fiÎ ’ÿı ⁄œ÷Ì ±Î’Ìfiı ÏfiHν›fiÌ ÁkÎΉÎfl ΩËıflÎ÷ ¿flÌ I›Îflı Á‹› œ‚÷Ì ÁÎ_…fi˘ Ë÷˘. ·U¿flÌ ’˛˘ÀÎ"¿˘· ±_√ı ¿ıÏ⁄fiıÀfiÎ ÁP›˘ ±ΩHÎ Ë÷Î. ±˘Ï«_÷Ì ◊›ı·Ì ΩËıflÎ÷ı ⁄Ì∞ ÷flŒ ·U¿fl‹Î_ «Ë·’Ë· ‹«Î‰Ì ÿÌ‘Ì, ¿ı‹ ¿ı …fifl· ¿fl÷Î_ ÏŒSÕ-‹Î½·fiı ÁΉ …\ÿ˘ ’˛˘ÀÎ"¿˘· ·Î√ ’Õ÷˘ Ë÷˘. ŒÎˆ∞ ’˛HÎÎÏ·¿Î ‹…⁄ ÏŒSÕ-‹Î½· ¿ÿÌ ÁıS›ÒÀ ‹Îflı fiÏË. ¨«Î ˢtÎfi˘ ‹fl÷⁄˘ Ωı÷Î_ ÁıS›ÒÀ ¿fl‰Îfi_ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ›˘B› √HÎΛ fiÏË. ’˛«Ï·÷ ‘ÎflÎ ’˛‹ÎHÎı ÏŒSÕ-‹Î½·ı ÁıS›ÒÀfiÎ …‰Î⁄‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ·Î¿ÕÌ …ı‰˘ ’˘Ï·ÂÿÎfl ±fiı fi¿ÂÌÿÎfl ⁄ıÀfi ¨«˘ ¿fl‰˘ Ωı≥±ı. ±Î Ω÷fi˘ ⁄ıÀfi Á΋ ‹ÎHÎı¿ÂÎ ’ÎÁı fi Ë÷˘--±fiı …ı Ë÷˘ ÷ı …fifl·fi˘ Ë÷˘. ˉı ÷ıfi_ ‹Ëk‰ flèÎ_ fi Ë÷_. flÎ÷ ’ՉΠ±Î‰Ì Ë÷Ì. ±Ï¤‰Îÿfi ‹ÎÀı ‰Ëı·Ì Á‰Îflı fiΈ¿ÎÁıfiÎ’Ï÷ ±ıÁ. ±ı‹. fiLÿÎ ±fiı ‰Î›ÁıfiÎ’Ï÷ ’Ì. ÁÌ. ·Î· ÁÏË÷ ¿ıÀ·Î¿ ÏÁÏfi±fl ·U¿flÌ ±ŒÁfl˘fi_ ‹ÎHÎı¿ÂÎfiÎ ⁄_√·ı ±Î√‹fi ◊Λ I›Îflı ÏŒSÕ-‹Î½·ı ’˘÷ı ⁄ıÀfi ‰√fl ÷ı‹fiÌ Á‹ZÎ ÂÌ flÌ÷ı ËÎ…fl ◊‰_ ÷ı ¬U¿Ìÿ‚ ‹ÎÀı ¿’flÌ ‹Ò_{‰HÎfi˘ Á‰Î· ⁄L›˘. ·U¿flfiÌ ’˛HÎÎÏ·¿Îfi˘ ±fiı ÏÂWÀΫÎflfi˘ ¿ÿÌ ¤_√ ¿flΛ fiÏË. ±Î◊Ì ¿˘÷fl¿Î‹ ‰Õı ¿flLÁÌ fi˘À˘fiÌ ⁄ÎflÌ¿ ÏÕ{Î≥fi ⁄fiΉ÷Ì ¿˘·¿Î÷ÎfiÌ ±·Ì’fl Ào¿Â΂fiı ±…˝LÀ Á_ÿı¢ ‹˘¿·Î›˘ ¿ı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ «fi_ÿÎ ¿Á⁄̱˘fiı flÎ÷¤fl ÕuÒÀÌ ’fl ⁄ıÁÎÕÌfiı ÏŒSÕ-‹Î½·fi˘ fi¿ÂÌÿÎfl ⁄ıÀfi ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ±Î’‰˘. ⁄Ì∞ ÷flŒ ÏÿSËÌ‹Î_ ÁıfiΤ‰fi ¬Î÷ı ⁄ıÀfifiÌ ¿·ÎI‹¿ ÏÕ{Î≥fi ÿ˘fl‰Îfi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ◊˘ÕÎ … Á‹›‹Î_ ±ıflŒ˘Á˝fi_ ω‹Îfi ÷ı ÏÕ{Î≥fi ÷◊Î ÏÁÏfi±fl ±ŒÁfl˘ ÁÎ◊ı ¿˘·¿Î÷Î …‰Î µ’Õu _ . ±·Ì’ fl Ào ¿ Â΂fiÎ ‹ÎVÀfl fi¿ÂÌ⁄ÎΩı ΩıÕı À>_¿Ì Ï‹ÏÀo√ ›˘Ω›Î ⁄Îÿ Á‹› ÁÎ◊ı V’‘ν Âw ◊≥. ⁄ıÀfi ÁÎ√fiÌ ·Î¿ÕÌfi˘ Ë÷˘, …ıfiÌ À˘« ’fl ¤Îfl÷fiÌ flÎ…‹ƒÎ …ÕÌ ·ı‰ÎfiÌ Ë÷Ì. ¿Á⁄Ì ΩHοÎfl˘±ı √HÎ÷flÌfiÎ ¿·Î¿˘‹Î_ ÷ıfi_ ±Î¿Wν¿ ⁄Ì⁄_ ÷ˆ›Îfl ¿›*. ⁄οÌfiÌ ·Î¿ÕÌ ’fl ¿ıÀ·_¿ …Õ÷fl ’HÎ …wflÌ Ë÷_. ÏŒÏfiÏÂ_√ ’Òw_ ◊›_ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ ‹‘flÎ÷ ‰Ì÷Ì «Ò¿Ì Ë÷Ì--±fiı I›Îfl ’»Ì ¿·Î¿˘fiı ⁄ÿ·ı Ï‹ÏfiÀ˘ √HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. ÿflQ›Îfi ¿˘·¿Î÷Î ±fiı ÏÿSËÌ ‰E«ı ¬U¿Ìÿ‚fiÎ ‰Î›fl·ıÁ Á_ÿıÂÎ ÷˘ Á÷÷ √Ò_FuÎ ¿fl÷Î Ë÷Î. Áÿ˚¤ÎB›ı ’fl˘œ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ⁄ıÀfi ’Òflı’Òfl˘ ⁄fiÌ flè΢. ˉÎ≥ÿ‚fi_ M·ıfi ’˛HÎÎÏ·¿ÎfiÎ ‹ÒS›‰Îfi ’˛Ï÷¿ …ı‰Î ±ı Á_’ı÷flÎ ÁÎ◊ı ÏÿSËÌ …‰Î fl‰ÎfiÎ ◊›_ ±fiı ’η‹ ¬Î÷ı ±ıflŒ˘Á˝ ÀÏ‹˝fi· ’ÎÁı flÎË Ωı÷Î ‹˘Àfl¿ÎŒ·Î ¶ÎflÎ ⁄ıÀfi Â@› ±ıÀ·Ì I‰flαı ÏŒSÕ-‹Î½· Á΋ ‹ÎHÎı¿ÂÎfiÎ ⁄_√·ı ’ˢӫÎÕÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ›˘√Îfi›˘√ ±ı ¿ı ’˛¤Î‰ÂÎ‚Ì ›ÏfiŒ˘‹˝‹Î_ ÁF… ◊›ı·Î ‹ÎHÎı¿Âαı ÷ı ⁄ıÀfi ’Ëı·Ì ‰Îfl ËÎ◊‹Î_ ’¿Õu˘ ÷ıfiÌ «_ÿ Ï‹ÏfiÀ˘‹Î_ … fiΈ¿ÎÁıfiÎ’Ï÷ ±ıÕÏ‹fl· fiLÿÎfi˘ flÁη˘ Ï¿Ï¿›ÎflÌ ‹«Î‰÷˘ ⁄_√·ÎfiÎ ’˛Î_√H΋Î_ ÿά· ◊›˘ ±fiı fiLÿÎfiÌ ÁıS›ÒÀfiÎ …‰Î⁄‹Î_ ‹ÎHÎı¿Âαı ⁄ıÀfi ¨«˘ ¿›˘˝--±ı ⁄ıÀfi ¿ı …ıfiÌ ’ˆÁıÀ¿ı ‹’Î÷Ì Ï¿o‹÷ ’HÎ ·U¿flÌ ’˛HÎÎÏ·¿Î …ı‰Ì ¨«Ì Ë÷Ì.á ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 7

;f}iff:;tf 5fklif[ ;ff{zxfLstfgf[ 5f,ff[8tf]+ ;5f[gfgf]+ ;ff[,ffz yfdf:,f 5ffjfz ;8[xfgf gfjf]+ ;f+xff[wfgf

ÁÒ›˝fiÎ Ï¿flH΢fiı fiÎ◊Ì ∂Ω˝ ‹ı‚‰‰Î …÷Î_ ‹˘ÀÌ Á‹V›Î ±ı ˢ› ¿ı ÏZÎÏ÷…ı ÁÒ›˝ œY›Î ’»Ì ÁΈfl∂Ω˝fi_ ÿ˘Ëfi ¿fl÷_ ‰·˘b_ Œfl÷_ ⁄_‘ ◊≥ Ω› »ı. ±Î Á‹V›Îfi_ ‰LÁ-Œ˘fl-±Î"· ÏfiflοflHÎ V’ıfiı ˉı ¿ÎœÌ ⁄÷ÎT›_ »ı

V’ıfi‹Î_ √›ı ‹ÏËfiı 50 ‹ı√ΉÎ"Àfi_ «Ì·Î«Î· ¿fl÷Î_ …\ÿÌ Ï¿Á‹fi_ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi ¿Î›Î˝„L‰÷ ⁄L›_. ωiÎÎfifiÌ º„WÀ±ı ÷ıfi_ ‹Ëk‰ ±ı ¿ı ωfl˘‘ΤÎÁÌ ±ı‰Ì ⁄ı Ë¿Ì¿÷˘ ‰E«ı ÷ıHÎı ◊˘Õ˘ CÎH΢ ‹ı‚ ⁄ıÁÎÕÌ ±ÎM›˘. ω’ · ‹ÎhÎ΋Î_ Á˘·Îfl ±ıfi∞˝fiı ’˛ı„@À¿· flÌ÷ı ’·˘À‰Î ‹ÎÀı fi‰Ì ÏÿÂÎ ¬˘·Ì fiάÌ. Ë¿Ì¿÷ fi_. 1 — ∂Ω˝Á¿_ À ±I›Îflı ÷‹Î‹ …√÷ ‹ÎÀı Á_¿À ⁄L›_ »ı. …÷ı ÿËÎÕı ±ı Á_¿À ‰‘ CÎıw_ ⁄fi‰Îfi_ »ı, ¿ı ‹ ¿ı ‰ˆ Ï r¿ ‘˘flHÎı ’ı À ˇ ˘ Ï·›‹ fl˘…ıfl˘… …ıÀ·_ ‰’flΛ ±ıÀ·Î ÷ıfiÎ fi‰Î ¤_ÕÎfl˘ ‹‚÷Î fi◊Ì. Ë¿Ì¿÷ fi_. 2 — ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiÌ g«÷Î »˘ÕÌ ÿ˘. ∂Ω˝ fi Î Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ j΢÷˘ ±˘»Î fi◊Ì. ±Î

8 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

j΢÷˘ ÷ı ‹ fiÎ ‹⁄·¬ ’ fl ‰ÃÎfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ±ZΛ’ÎhÎ …ı‰Î »ı. ËΩfl˘ ‰Ê˝ Á ‘ Ì ¬Ò À ı ÷ı ‹ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±Î_ ¿ Õο̛ flÌ÷ı Ωı ÷ Î_ ±ı fi ∞˝ fi Î ‹Î‹·ı ¿Â_ Á_¿À ’ıÿÎ ◊‰Îfi˘ Á‰Î· flËı÷˘ fi◊Ì. ’Ëı·Ì Ë¿Ì¿÷ ÷˘ fi…fl Á΋ı »ı, ’fl_÷ ⁄Ì∞ ωÂı ¿ıÀ·_¿ ω‰flHÎ flÁ’˛ÿ fỉÕı ÷ı‹ »ı. ÿÏfi›ÎfiÎ ⁄‘Î ÿı¢ ‰Êı˝ ÿËÎÕı 1.9 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ"À¿·Î¿ ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flı »ı. (1 Ï√√ΉÎ"À = 1 ±⁄… ‰Î"À.) ËÎ≥Õˇ˘’Ήfl, ±„U‹…L› ⁄‚÷H΢ ÷ı‹… ±b‹◊¿˘ ¶ÎflÎ ‹˘ÀÎ ¤Î√fi˘ ’fl‰Ã˘ ‹‚ı »ı. ±ÎfiÌ Á΋ı Œ@÷ ‰÷˝‹Îfi Àı@fi˘·˘Ï… ‰Î’flÌfiı ¤Ò√¤˝fiÌ ‰fl΂ ¶ÎflÎ 13.8 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ"À-¿·Î¿, ’‰fi„@÷ ‰Õı 10.6 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ" À -¿·Î¿,

ÁΈfl„@÷ ‰Õı 4.36 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ"À¿·Î¿, ⁄Λ˘‹ÎÁ◊Ì 2.3 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ"À-¿·Î¿ ±fiı Á‹ƒfiÎ_ ‹˘Ω_ ¶ÎflÎ 10 ·Î¬ Ï√√ΉÎ" À -¿·Î¿ ‰Ì…‚Ì ’˛ÎM÷ ¿flÌ Â¿Î› ÷ı‹ »ı. ±Î √HÎ÷fḻı ‰Ì…‚Ìfi˘ ¿<· ’fl‰Ã˘ ·√¤√ 31 ¿fl˘Õ Ï√√ΉÎ"À-¿·Î¿ ◊›˘, …ı ‰ˆÏr¿ …wÏfl›Î÷ ¿fl÷Î_ ±ı¿‰ÌÁ √H΢ ‰‘Îflı »ı. ±Î‹ »÷Î_ ‰÷˝‹Îfi „V◊Ï÷ Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ¿>‰Î‹Î_fi_ CÎb_ ¬w_ ±‰ıÕ΋Î_ Ë∞ ±ÎT›_ fi◊Ì. ∂Ω˝fiÎ Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ j΢÷˘ ¶ÎflÎ ±I›Îflı …√÷fiÌ ‹Î_ Õ 2.3Ñ …wÏfl›Î÷ Á_÷˘ÊΛ »ı. „V◊Ï÷ ±ÎÀ·Ì ¿o√΂ ˢ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? ⁄ı ¿ÎflH΢ »ı. ÁÒ›˝fiÌ, ’‰fifiÌ, Á‹ƒfiÎ_ ‹˘Ω_fiÌ ¿ı ’»Ì ¤Ò√¤˝ ‰fl΂fiÌ ∂Ω˝fiı ’·˘ÀÌ ÷ıfiı ωz÷ ∂Ω˝‹Î_ Œıfl‰‰Îfi_ ¿Î‹ ¬«Î˝ ‚ »ı . Àı@fi˘·˘Ï…¿· Áfl_Ω‹ ‹˘ÓCÎÌ Ï¿o‹÷fi˘ ˢ› »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ¿<ÿfl÷Ì ’Ïfl⁄‚˘ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊›ı·Ì ‰ˆ¿„S’¿ ±ı fi ∞˝ Á˘±ı Á˘ À¿Î ‰Ì…‚Ì‹Î_ Œıfl‰Î÷Ì fi◊Ì. ¿Î›˝Z΋÷Î ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı 12Ñ ◊Ì 20Ñ …ıÀ·Ì flËı »ı . ’ÏflHÎ΋ı ±Î‰Ì ‰Ì…‚Ìfi˘ ›ÏfiÀÿfl ‰‘Ì Ω› »ı. ωÂıÊ fi˘Ó‘’ÎhÎ ¿ÎflHÎ ⁄Ì…\ _ »ı --±fiı V’ı fi ı

÷Î…ı÷fl‹Î_ V◊Î’ı·Î fi‰Î Á˘·Îfl ’Ήfl ‰Ì…’fl‰Ã˘ ÁËı…‰Îfl ‹ÎÀı ’HÎ CÎÀ‰˘ ±fiı …fiflı À fl «·Î‰Ì ¿Λ »ı . ±Î Ω÷fi˘ ‹◊¿fiÎ Á_ÿ¤ı˝ ÷˘ ¬ÎÁ fi˘Ó‘‰Î …ı‰_ fi Ωı≥±ı. ‰‘‰˘ ’HÎ fi Ωı≥±ı. ‰Ì…‚ÌfiÌ ‹Î√ ±˘»Ì ˢ› ±ı‰Î M·ÎLÀ ±‹ıÏfl¿Î ÷ıfiÎ 75 ‹ı√ΉÎ"ÀfiÎ »ı . Ï⁄fi’fl_ ’ flÎ√÷ j΢÷˘ ¶ÎflÎ ‰Ì…‚Ìfi˘ ’fl‰Ã˘ I›Îflı … ‹‚ı ¿ı ¿·Î¿˘‹Î_ Ωı ¿ı ‰Ì…‚Ìfi˘ ’fl‰Ã˘ ‰‘Ì Ï‰LÕ ŒÎ‹˝ ‹ÎÀı V◊Î’Ì flèÎ_ »ı, ’fl_÷ F›Îflı Á˘·Îfl ’Ήfl VÀıÂfi ‹ÎÀı ÁÒ›˝ ’Õı »ı, …ıfiı @›Î_ ·ı¬ı ·√ÎÕ‰˘ ±ı ÷ıfi_› ⁄…ıÀ ¬ÎVÁ_ 21.4 ¿fl˘Õ ’˛¿ÎÂ÷˘ ˢ›, ’‰fi«yÌfiΠωLÕ ‹˘ÀÌ Á‹V›Î ⁄fiÌ flËı »ı. ÁΑÎflHÎ ÕÎ"·flfiÎ ±Î_¿Õı ’ˢӫı ÷ı‹ »ı. ±Î ·Î_⁄Ì ¤ÒÏ‹¿Î ⁄Î_K›Î ’»Ì ŒÎ‹˝ ‹ÎÀı ‰Î›fl˘ e_¿Î÷˘ ˢ› ±√fl flÌ÷ı ’Ήfl ‹◊¿‹Î_ …ıÀ·Ì ‰Ì…‚Ì ÷˘ ÀÎ≥Õ· ’Ήfl VÀıÂfi ‹ÎÀı Á‹ƒ‹Î_ µI’Lfi ◊Λ ÷ıfi˘ µ’›˘√ ÷I¿Î‚ ¿flÌ ‹A› Á‰Î· — ∂Ω˝fiÎ …ı ÷ı ‰ˆ¿„S’¿ ¤fl÷Ì-±˘Àfi˘ Á‹› ˢ›, ’fl_÷ ±ı fiά‰˘ ’Õı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹ı√ΉÎ"ÀfiÎ j΢÷ ¶ÎflÎ ‰Ì…ÁM·Î› ±ı ¿ ‘Îfl˘ ’Ïfl„V◊Ï÷ «˘‰ÌÁı ¿·Î¿ Ïfi›Ï‹÷’HÎı ÏËÁÎ⁄ı ŒÎ…· flËı÷Î ’fl‰ÃÎfiı ⁄Œfl …‚‰Î› ±fiı Ï√˛Õ fi Ωı¬‹Î› ±ı‰˘ ±fiı fi˘‹˝· ·ı‰·ı …‚‰Î÷Ì fi◊Ì. VÀ˘¿ ÷flÌ¿ı Ï¿ŒÎ›÷Ì flÌ÷ı Á_CÎflÌ flV÷˘ ¿›˘ ? …‰Î⁄ V’ıfifiÎ fi‰Ì ωz÷ ÁM·Î›‹Î_ ±ı‰ı ‰¬÷ı ◊÷˘ ¿Î÷˘ fi◊Ì. ·ıÕ-±ıÏÁÕ ⁄ıÀflÌ ÷ıfiÎ ÷flÎËfiÎ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi‹Î_ CÎÀÎÕ˘ @›Îflı¿ ’Ήfl ·Î≥fifiÌ Ï√˛Õfiı ‹ÎÀı fi¿Î‹Ì »ı. ‰ıfiıÏÕ›‹fiÌ ⁄ıÀflÌ ‹‚ı »ı. ◊‹˝· ÂOÿ ÁÒ«‰ı »ı ÷ı‹ ±ı ¬˘fl‰Ì fiάı--±ıÀ·ı ¿ı ÷ıfiı “ÏÀˇ’” ¿flÌ ÿı. ¤Îfl÷fi_ … ºWÀÎ_÷ ·˘. ±Î’HÎı I›Î_ ‰Ì…’ fl ‰Ã˘ 50 ËÀÛ ˚ { fiÎ AC / ±Î"SÀflfiıÏÀo√ ¿flLÀfi˘ ˢ› »ı . ∂Ω˝ fi Î Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ j΢÷˘ ’fl (ÿÎ. ÷. ωLÕ ŒÎ‹˝ ’fl) ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ‹ÿÎfl flÎA›˘ ˢ› ÷˘ 50 ËÀ˚˝{fiÌ Ï¡@‰LÁÌ‹Î_ »Î‰Îflı ⁄ÿ·Î‰ ±ÎT›Î ‰√fl flËı fiÏË. ωLÕ ŒÎ‹˝‹Î_ Á˘’˘ ’Õı I›Îflı Ï¡@‰LÁÌ ¿ÿΫ 1 ËÀ˚˝{ …ıÀ·Ì CÎÀÌ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‹˘ËÎ‰Ì flıÏ√V÷Îfi ¬Î÷ı V◊Î’‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi 10 ‹ı√ΉÎ"À ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flÌ Â¿÷_ Ë÷_ …‰Î ’΋ı. ·ı‰· 48.8 ËÀÛ˚{fi_ ◊›Î «Î·ı, ’HÎ ÷ı ‹˘ÓCÎÌ »ı. ±Î›·ı˝LÕfiÎ ‹◊¿‹Î_ Á˘·Îfl Áı· fi◊Ì. ÁÒ›˝fiÌ ’»Ì ›˘B› ¿o’Á_A›Î Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ‹˘ÀΠωLÕ ŒÎ‹˝ ’ÎÁı ±Î‰Ì ⁄ıÀflÌfi_ ◊‹˝· ∂Ω˝fiı ±◊ν÷˚ µW‹Î∂Ω˝fiı ÷ı ’Ήfl VÀıÂfiı Ï√˛ÕfiÎ ±‹¿ ωV÷Îfl‹Î_ Á_¿<· 2009 ‹Î_ V◊’ΉÎfi_ »ı, …ıfi_ ’Ëı·Î_ ‰fl΂‹Î_ ±fiı ’»Ì ‰Ì…‚Ì‹Î_ ·ÎıÕ ÂıÏÕo√ ¿fl‰_ flèÎ_. ωz÷ ’fl‰Ã˘ ⁄…ıÀ 63 ·Î¬ ±‹ıÏfl¿fi ÕÎ"·fl ¿fl÷Î_ Œıfl‰ı »ı. ‹◊¿fiÌ Z΋÷Î 50 ‹ı√ΉÎ"À ±ı ωV÷Îfl ’Òfl÷˘ ¿Î’Ì fiÎA›Î ‰√fl ±˘»\ _ fi◊Ì. ⁄ÌΩı flV÷˘ ŒÎ…· »ı, …ıfiı ±ÁΑÎflHÎ ¿Ëı‰Ì Ωı≥±ı. ωrfi _ ’Ëı · ‰Ëı ·  _ ωÂ΂ »^À¿˘ fiÏË. ÏfiWHÎÎ÷˘fi˘ ±_ÿÎ… »ı ¿ı ‰Ì…‚Ìfiı ¿˘Q’˛ıVÕ ±ıfl ÷flÌ¿ı VÀ˘fl ¿flÌ ±ıfi∞˝fiÎ ‰ˆ¿„S’¿ j΢÷˘fi˘ ŒÎ‚˘ Ωı ·ı‰Îfi˘ »ı. µI’Îÿfi F›Îflı ÏÕ‹ÎLÕ Œı·Î‰Îfi_ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi ¿<· ‰Ì…‚ÌfiÎ 30Ñ …ıÀ·˘ ◊Λ ÷˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ ˢ› I›Îflı ±Ï÷Ïfl@÷ 1981 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝±Î Ï√˛Õfi_ Á_«Î·fi ¿fl‰_ ‹U¿ı· fiÏË, ‰Ì…‚Ìfi˘ µ’›˘√ ˉÎfiÎ Á_¿˘«fi flÎF›fiÎ Mojave/‹˘ËÎ‰Ì flıÏ√V÷Îfi ⁄·¿ı ±Â@› ⁄fiı. ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ‹ÎÀı ¿›Î˝ ’»Ì ‹Î√ ‰‘ı ±ı‰ı ‰¬÷ı ¬Î÷ı V◊Î’‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷._ flıÏ√V÷Îfi À> _ ¿ ‹Î_ ±ı ¿ı ‰ˆ ¿ „S’¿ j΢÷˘fi˘ ±ı ¿˘Q’˛ıVÕ ±ıflfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ‰Õı À⁄ν≥fi ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿flΛ_ ¿ı Àı¿flÎ, T≤Z΢ ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á 9

÷◊Î ‹¿Îfi˘ fi ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı Á‰Îflı ’Ò‰˝ ÏZÎÏ÷…ı ÁÒ›˝ Õ˘¿Î› I›Îfl◊Ì Âw ¿flÌfiı ’Ïç‹ ÏZÎÏ÷…ı ±Î◊‹ı I›Î_ Á‘ÌfiÎ ’Òflı’ÒflÎ Á‹› ÿflQ›Îfi Á˙flÏ¿flH΢fi _ ‰Ì…‚Ì‹Î_ ±ı¿‘Îw_ w’Î_÷fl ¿flÌ Â¿Î› ÷ı‹ Ë÷_. Á_¿<·fiÌ ‰E«˘‰« 91 ‹ÌÀfl (300 ŒÌÀ) ¨«˘ ÀΉfl Ë÷˘, …ıfiÌ À˘«ı ⁄˘≥·flfi_ ¿Î‹ ±Î’÷Ì Á˙fl¤ßÌ Ë÷Ì. ÀΉflfiÌ «˘÷flŒ 1,818 Á˘·fl Àˇı¿fl ±flÌÁÎ/heliostat √˘Ã‰ı·Î Ë÷Î. ÿflı¿fi_ ZÎıhÎŒ‚ ·√¤√ 40 «˘flÁ ‹ÌÀfl, ±ıÀ·ı ¿<· ZÎıhÎŒ‚ 72,650 «˘flÁ ‹ÌÀfl Ë÷_. ÿı¬Ì÷Ì ‰Î÷ ¿ı ±Î‰Î T›Î’¿ Á_ ¿ < · ‹Î_ …ı ÷ı ±flÌÁαı ÁÒ › ˝ fi Î Ï¿flH΢fiı Á˙fl¤ßÌ ’fl ÷ο‰Î ‹ÎÀı «˘yÁ ±"L√· fl«‰Îfi˘ ◊Λ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ ±Î¿Î‹Î_ ÁÒ›˝fiÎ V◊Îfi⁄ÿ·Î ‹…⁄ ÷ıHÎı ’˘÷Îfi˘ ¬ÒH΢

10 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

‰¬÷˘‰¬÷ ⁄ÿ·‰˘ flè΢. ±Î ¿Î‹ ‹˘ËÎ‰Ì flıÏ√V÷ÎfifiÎ Á˘·Îfl-1‹Î_ Á˘·Îfl-Àˇ¿ı fl, ¿QM›ÒÀfl ±fiı Á‰˘˝ ‹˘Àfl ‰Õı ±Î’˘±Î’ ◊÷_ Ë÷_. Ïÿ‰Á‹Î_ ¿<· 144 ‰¬÷ ’˛I›ı¿ ±flÌÁÎfi˘ ¬ÒH΢ ›˘B› ±_Âı V‰›_Á« _ ÎÏ·÷ flÌ÷ı Œıfl‰Î›Î ¿flı , ±ı À ·ı ⁄‘ÎfiÎ_ ’flΉÏ÷˝ ÷ ÁÒ›Ï˝ ¿flH΢ Ï‹fiÎflÎfiÌ À˘«ı ⁄˘≥·fl ’fl Á÷÷ ¿ı„Lƒ÷ ◊›ı·Î_ flËı÷Î_ Ë÷Î_. ⁄˘≥·fl 6200 Áı„S›Áı ÷’Ìfiı ’Î≥’fiÌ ±_ ÿ fl ‰Ëı ÷ Î ’ÎHÎÌfi _ ‰fl΂‹Î_ w’Î_÷fl ¿flı, ‰fl΂ ◊¿Ì À⁄ν≥fi Œfl÷_ ◊Λ ±fiı …fiflıÀflfiı «Î¿√Ï÷±ı CÎҋΉ÷_ Ë÷_. Á˘·Îfl- 1 ¶ÎflÎ ’˛ Î M÷ ◊÷˘ ‰Ì…‚Ìfi˘ ’fl‰Ã˘ 10 ‹ı√ΉÎ"À …ıÀ·˘ Ë÷˘. ±ı¿ … ÷¿·ÌŒ Ë÷Ì ±fiı ÷ı ¬ÎÀ·ı ¬˘Õ …ı‰Ì Ë÷Ì. Ïÿ‰ÁfiÎ ¤Î√ı … Á˘·Îfl ‰fi ÁÏø› flËı÷_ Ë÷_. ·Î≥ÏÀo√ ‹ÎÀı Á_K›Î¿Î‚ ’»Ì ÏÕ‹ÎLÕ

‰‘ı I›Îflı fiÏË. Ïÿ‰Áı ˉ΋Îfi ‰Îÿ‚»Î›_ ˢ› I›Îflı ’HÎ fiÏË. µI’Îÿfi ‹›Î˝Ïÿ÷ flËı‰Îfiı ·Ì‘ı Á˘·Îfl ‰Ì…‚Ì ±ıÀ·Ì ‹˘ÓCÎÌ ’ÕÌ ¿ı «Îfl ‰Ê˝ ’»Ì 1986 ‹Î_ Àı„@fiϱfi˘±ı Á˘·Îfl-1fi˘ ÿˆÏfi¿ ¿Î›˝¿Î‚ ‰‘Îfl‰Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ Á˙fl¤ßÌfi_ ÷‹Î‹ ‹Î‚¬_ ⁄ÿ·Ì fiÎA›_. ÁÒ›˝Ï¿flH΢fiÌ µW‹Îfi˘ ÁÒ›Î˝V÷ ’»Ì›ı Á_«› ◊›ı·˘ flËı ±ı Ëı÷Áfl ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı ZÎÎfl˘fi˘ µ’›˘√ ¿›˘˝ , …ı ± ˘ Ïÿ‰Á¤fl ¢ÊΛı · Ì √fl‹Ìfiı ÁÒ›Î˝V÷ ⁄Îÿ ø‹Â— ‹@÷ ¿fl÷Î Ë÷Î. ±Î◊Ì Á˘·Îfl-2 ¿Ëı‰Î÷_ ±ı Á_¿<· flÎhÎı ’HÎ ◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘ Á‘Ì ¿Î‹ ±Î’÷_ Ë÷_. ’Ήfl ÁM·Î› Ωı ¿ı 10 ‹ı√ΉÎ"À ¿fl÷Î_ ‰K›˘ fiÏË. ±Î‹ı› Á˘·Îfl-2 ‹ÎhÎ ’Λ·À ’˛˘…ı@À Ë÷˘, ±ıÀ·ı ’Î_« ‰Ê˝ ’»Ì ÷ıfiı› ’Õ÷˘ ‹Ò¿Ì ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ÿÏfi›Îfi_ Á˙◊Ì ‹˘À<_ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi ±Î…ı V’ıfiı ±z÷fi Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı ÷ıfiÎ √˛ıfiıÕÎ ’˛ÎL÷‹Î_ V◊ÎM›_ »ı, F›Î_ ‰Ê˝fiÎ CÎHÎÎ ¬flÎ Ïÿ‰Á˘ ÁÒ›˝’˛¿ÎÂfiΠˢ› »ı. ±Î ‰Ì…‹◊¿ ±ı L ÕÎÁ˘·- 1 ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı. (±fiø‹ı 2 fi_ ±fiı 3 fi_ ’HÎ ⁄Î_‘¿Î‹ Âw ¿flÌ ÿı‰Î›_ »ı). ±‹ıÏfl¿Îfi_ ‹ÎhÎ 10 ‹ı√ΉÎ"Àfi_ ’˛ › ˘√ÎI‹¿ Á˘·Îfl- 2 ¿‹Ï½ › · fiˢ÷_, ’HÎ ±ıLÕÎÁ˘·-1 fi_ ¿Î‹¿Î… T›Î’ÎflÌ ‘˘flHÎı «Î·‰Îfi_ »ı. µI’Îÿfi Z΋÷Î 50 ‹ı√ΉÎ"À »ı ±fiı ÷ı ’fl‰Ã˘ V’ıfifiÎ_ 50,000 ÂËıflÌ CÎfl˘ ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ V’ıfifi˘ 31 ¿fl˘Õ ›fl˘ÕÎ"·flfi˘ ’˛˘…ı@À Ωı ÁŒ‚ ◊Λ ÷˘ Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ ±ıfi∞˝fiÎ ZÎıhÎı fi‰Ì ÏÿÂÎ ¬Ò·ı ÷ı‹ »ı. ±Î Á˘·Îfl ◊‹˝ · ’Ήfl VÀıÂfi˘fi˘ ¿Î›˝’˛¿Îfl Á‹…‰Î …ı‰˘ »ı. ‹Ò‚¤Ò÷ fl«fiÎ ±Î‰Î_ ⁄ÌΩ_ ‹◊¿˘ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì, ’HÎ ¿ÿfiÎ ±fiı ¿Î›˝Z΋÷ÎfiÎ ‹Î‹·ı ÷ı ±ΩıÕ »ı.

ÀΉflfiÌ ⁄‘Ì ÷flŒ Á’ÎÀ …‹Ìfi ’fl 3200 Áı„S›Áı ’ˢӫÎÕÌ ÷ı‹fiı «·Î‰‰Î‹Î_ …wflÌ ⁄fi÷Ì Ëfl˘‚⁄_‘ √˘Ã‰ı·Î ’fl‰·›/para- ’˛‰ÎËÌ ⁄fiÎ‰Ì ÿı »ı. (⁄Lfiı ZÎÎfl˘fi_ ‰fl΂ Á˙fl„@÷ ‰√fl bolic ±flÌÁα˘fi _ ¿< · ZÎı h ÎŒ‚ √·fiÏ⁄Lÿ 3070 Áı„S›Á »ı). ’ıÿÎ ◊Λ fiÏË. ·Î≥ÏÀo√ ‹ÎÀı flÎhÎı 5,10,000 «˘flÁ ‹ÌÀfl ›Îfiı ¿ı ±Î ’˛‰ÎËÌ¿flHÎ ÷ı‹HÎı ¢Êı·Ì ‰‘ ’fl‰Ã˘ ±Î‰U›¿ ˢ› ±ı‰ı ‰¬÷ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’ı·Î ‹˘ËÎ‰Ì flıÏ√V÷ÎfifiÎ Á˙fl√fl‹Ìfiı ±Î¤ÎflÌ »ı, …ıfiı I›Îfl … ¿Î‹¿Î… ±À¿Ì Ω› ±fiı ⁄Ì∞ Á˘·Îfl-1fiÌ Á‹¬Î‹HÎ̱ı 7 √b_ »ı. ⁄Îÿ ¿˘·Á˘ ›Î fiı«fl· √ıÁ ⁄΂÷Î ÷flŒ Ï√˛Õ‹Î_ ‰Î"SÀı… Ω‚‰‰Îfi_ ’HÎ ⁄‘ÎfiÎ_ ’flΉÏ÷˝÷ Á˙flÏ¿flH΢ ÀΉflfiÌ Á΋ÎL› ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfifiÎ ‘˘flHÎı ‹U¿ı· ⁄fiı. V’ıfifiÎ ±ıLÕÎÁ˘·-1 »ı¿ À˘«ı ±Î‰ı·Ì Á˙fl¤ßÌ Á˘·Îfl ◊‹˝ · ’Ήfl ’fl ¿ı„Lƒ÷ ◊Λ »ı, …ı‹Î_ VÀıÂfi‹Î_ ±ı ’˛ffi CÎHÎÎ ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı 60Ñ ±_Âı À‚Ì √›˘ »ı. ’˛÷Î’ Á˘ÏÕ›‹ fiÎ≥Àˇ ı À ±fiı Á˘ÏÕ›‹ fiÎ≥ÀˇıÀfi˘ ±fiı 40Ñ ’˘ÀıÏ›‹ fiÎ≥ÀˇÀı fi_ ’˘ÀıÏ›‹ fiÎ≥ÀˇıÀfi˘ »ı, Ï‹lHÎ ¤flı·_ »ı. ⁄Lfiı …ı ± ˘ ÁÒ › ˝ fi Ì ’ W ¿‚ ZÎÎfl˘ √fl‹Ìfiı ¤fl’Ò fl µW‹Îfiı ’«ÎT›Î ⁄Îÿ ‹ÎhÎ΋Î_ √˛ Ë HÎ ¿flÌ ‘Ì‹Î ±Î›Î‹‹Î_ ÷ı fi ı ·ı‰Îfi˘ √HΑ‹˝ ‘flΉı »ı. µIÁÏ…˝÷ ¿flı »ı. ·Î_⁄ı fi˘‹˝· ÀıQ’˛« ı flı ÷ı±˘ ÁŒıÿ √΂ı ’ÎHÎÌfiÎ 100 0 ’ΉÕfl ÷flÌ¿ı CÎfi V‰w’ı Áı „ S›ÁfiÎ µI¿·fi ÁÒ›˝fiÎ_ Ï¿flH΢fiı ÁΈfl¤ßÌ ÷flŒ ‰Î‚÷Î ±ıLÕÎÁ˘·-1 ‹◊¿fiÎ ’fl‰·› ±flÌÁΠˢ›, ’HÎ ¬ÎVÁ_ ÷Î’‹Îfi Ï⁄Lÿ Á ‘ Ì ÷ı ‹ fi _ ‹Y›Î ⁄Îÿ ÷√÷√ÎÀ ‹Îfl÷Î ’˛‰ÎËÌ ‰Ì…‚Ì‹Î_ Œıfl‰‰Îfi_ ÁÌ‘_ÁÎÿ_ ¿Î‹ … µWHÎ÷΋Îfi fiÌ«_ ±Î‰‰Î‹Î_ ¿·Î¿˘ fl√ÕÎ …ı‰Î ◊Λ »ı. Á˙fl¤ßÌ ’fl ⁄Î¿Ì flËı »ı. fiÌ¿‚Ì …‰Î ’΋ı. ‹‘flÎ÷ ⁄Îÿ 1—30 ¿ı„Lƒ÷ ◊÷Î_ Á˙flÏ¿flH΢ ¶ÎflÎ ÁΩ˝÷_ ÕΛÎ√˛Î‹ ŒflÌ …\±˘. ’˛‰ÎËÌ ‰ÎB›Î ·√Ì ÷ı±˘ ’ÎHÎÌfiı ‰fl΂‹Î_ µWHÎ÷΋Îfi ’ÎHÎÌfiÎ µI¿·fi Ï⁄Lÿ◊Ì ZÎÎfl˘fi˘ ’fl‰Ã˘ VÀÌ‹ …fiflıÀfl ÷flŒ Œıfl‰÷Î flËı »ı ±fiı …fiflıÀfl Œfl÷Î_ @›Î_› ‰‘Îflı flËı, ‹ÎÀı ±ı ‰¬÷ı Ω› »ı. F›Î_ ÷ıfiÌ ’˛¬fl √fl‹Ì ‰Î"Àfl flËı »ı. ÏfiƒÎ‘Ìfi flËı‰ÎfiÎ ±ı Á‹›ı ZÎÎfl˘fiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷Î ’ÎHÎÌfiÌ ÀıL¿ ¶ÎflÎ ±Î‰÷Î ’ÎHÎÌfiÌ ‰fl΂ ·Î≥ÏÀo√ ±◊ı˝ ωz÷ ‹Î√ ·√¤√ ÁËı…ı ‰fl΂ ⁄fiı. ⁄fiΉı »ı. ‰fl΂ ◊¿Ì À⁄ν≥fi ±fiı ±˘ÁflÌ «Ò¿Ì ˢ›, ‹ÎÀı ÿ˘œ ‰ÎB›Î ±ıLÕÎÁ˘·-1 fi˘ ¿Î›˝’¿˛ Îfl ±Î‰Î À⁄ν≥fi ◊¿Ì …fiflıÀfl Œflı »ı. Á_√˛ÏË÷ ’»ÌfiÎ ‰Ì…¿Î’◊Ì ’˛ı„@À¿· flÌ÷ı … ø‹fiı ±fiÁflı »ı. fiÌ«ı ¤ÒÏ‹ ’fl ±ı‰Ì ’W¿‚ √fl‹Ìfiı ’ÎHÎÌfiΠˉηı {Î{˘ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ‹Ëk‰ ÁÒ›Î˝V÷ ±fiı ‹‘flÎ÷ Ï‹Ïl÷ ZÎÎfl˘ ‹ÎÀı ⁄ı VÀ˘flı… ÀıL¿ »ı. ¿›Î˝ ⁄Îÿ ÁËı… ÃoÕÎ ’Õı·Î ZÎÎfl˘ ¨«Î≥‹Î_ ÿflı¿ 14 ‹ÌÀflfiÌ ±fiı Á‹Îfi ¿ÿfiÌ ⁄Ì∞ ÀÎ_¿Ì‹Î_ Ω› »ı ‰E«ıfiÎ Á‹›fi_ »ı, …ıfiı ±ıLÕÎÁ˘·T›ÎÁ‹Î_ 36 ‹ÌÀflfiÌ »ı. VÀ˘flı…fiÌ ±fiı ’Q’ ¶ÎflÎ ‰‚Ì Ï‹fiÎflÎfiÌ À˘«ı 1 Ω‚‰Ì ·ı »ı. ÿÏfi›Îfi_ ⁄Ì…\_ ±ı¿ı› Z΋÷Î 28,500 Àfi …ı À ·Ì »ı . Á˙fl¤ßÌ‹Î_ ’ˢӫı »ı. ±ËŸ ÷ı±˘ ŒflÌ Á˘·Îfl ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi ±Î‰Ì flÌ÷ı (…\ ± ˘, Á΋ı fi Î ’Îfiı fl…^ ¿flı · ˘ Á˙fl√fl‹Ì ±ÎI‹ÁÎ÷˚ ¿flı, ±ıÀ·ı ’Î»Ì ÁÒ›˝fiÌ √ıfl‹˘…^ÿ√Ì‹Î_ 50 ‹ı√ΉÎ"À ÕΛÎ√˛Î‹). ÁÒ›˘˝ÿ› ’Ëı·Î_ ±Î√·Î ±ı … CÎÀ‹Î‚ Âw ◊Λ »ı. ‰Ì…‚Ì ’ı ÿ Î ¿fl÷ _ fi◊Ì. V’ı fi ı 0 CÎÀ‹Î‚fi˘ ¬Ò ⁄ Ì…fi¿ (±fiı ±ıLÕÎÁ˘·-1 V◊Î’Ìfiı ÷◊Î 50-50 Ïÿ‰Áfi_ Ë∞ 280 Áı„S›Á …ıÀ·_ ÷Î’‹Îfi ‘flΉ÷Î ZÎÎfl˘fiı ’Q’ ‰Õı Á˘·Îfl ±ıfi∞˝fiÎ ZÎıhÎı ±‹¿ Ëÿı ‹ı√ÎÔ‰Î"ÀfiÎ ±ıLÕÎÁ˘·-2 fi_ ÷ı‹… ÀΉflfiÌ Á˙fl¤ßÌ ÷flŒ «ÕΉ‰Î‹Î_ øÎ_Ï÷…fi¿) M·Á ’˘≥LÀ ±ı ¿ı ‰Ì…‚Ì ±ıLÕÎÁ˘·-3 fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ Âw ¿flÌfiı ±Î‰ı »ı. V‰w’ I›Îflı CÎfi ’ΉÕflfi_ ’ıÿÎ ¿fl‰ÎfiÌ ’˛˘ÁıÁ ÁÒ›Î˝V÷ ’»Ì›ı Ï⁄fi’fl_’flÎ√÷ ±ıfi∞˝fiÎ ZÎıhÎı ⁄Ë ˢ› »ı. ÁÒ›˘˝ÿ› ’»Ì ËΩfl˘ ’fl‰·› 7.5 ¿·Î¿ Á ‘ Ì ±À¿÷Ì fi◊Ì. ‹˘ÀÌ Á‹V›Îfi˘ Ë· «Ÿ‘Ì ⁄÷ÎT›˘ ±flÌÁÎ ¶ÎflÎ ’flΉÏ÷˝÷ ◊÷Î_ Ï¿flH΢ Á˙fl¤ßÌfi_ ⁄˘≥·fl F›Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ »ı. ’Ïç‹Î¿Î‹Î_ ÁÒ›˝ œY›Î ’»Ì›ı ◊˘ÕÌ ‰Îfl‹Î_ Á˘ÏÕ›‹ fiÎ≥ÀˇıÀfiÎ ±fiı Á˘·Îfl ‰fifiÌ …ı‹ ’ÎHÎÌ ‰Õı ÁÏø› ÷ıfiÌ Â„@÷fi˘ ⁄Œfl VÀ˘¿ ‰Î’flÌ ’˘Àı Ï Â›‹ fiÎ≥Àˇ ı À fiÎ ÷Î’‹Îfifiı flËı ÷  _ ˢ› I›Î_ VÀÌ‹ À⁄ν ≥ fi ¿Λ ±ı …ı‰˘ ÷ı‰˘ ·Î¤ fi◊Ì.á ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

11

123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890

±Î…◊Ì ±Îà ÿΛ¿Î ’Ëı·Î_ ±‹ıÏfl¿Î±ı …ı ¿Îfl‹Ì ‹_ÿÌ ±fi¤‰Ì ÷ıfi_ ˉı “‰LÁ ‹˘fl” ◊÷_ …HÎΛ »ı. flı·˘ ¤Îfl÷ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì flè΢ »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ Â_ ◊Λ ÷ıfi˘ «˘Ó¿Î‰fiÎfl˘ Á_¿ı÷ (±fiı «ı÷‰HÎÌ) ±ËŸ ‰Hν‰ı·Î ¤Ò÷¿Î‚fiÎ N˚·ıÂ⁄"¿‹Î_ ‹‚ı »ı

±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹Î◊ı fiÎHÎÎ_¿Ì› ±Î¤ ŒÎÀuÎfiÎ ’_ÿfl Ïÿ‰Á ’Ëı·Î_ L›Ò ›˘¿Û‰ÎÁÌ ÁÀ˘Ï՛αı ’˘÷ÎfiÌ ‹Î_Õ ÿÁ ‹ÏËfiÎ …^fiÌ ‹˘Àfl¿Îfl ‰ı«‰Î ¿ÎœÌ ±fiı ¤Î‰ Œ@÷ 300 ÕÎ"·fl flÎA›˘. ±flÁ˘ ·√¤√ 80 ‰Ê˝

12 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

’Ëı·Î_fiÎ ±Î"@À˘⁄fl, 1929 fi˘ Ë÷˘. …‹ÎfiÎ ’˛‹ÎHÎı ‹˘Õı· ±ı¿oÿflı VÀıÀÁ ÏÁQ⁄˘· …ı‰_ ˢ‰Î »÷Î_ ’ÎHÎÌfiÎ ¤Î‰ı ‹‚÷Ì ±ı ¿ÎflfiÎ fl˘¿ÕÎ √HÎÌ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ÷˘ ÃÌ¿, ¤Î‰÷ηfiÌ fl¿{¿ ‹ÎÀı ’HÎ ¿˘≥ ‹ÎHÎÁ Œfl@›˘ fiÏË. L›Ò ›˘¿ÛfiÎ ‰Î"· VÀˇÌÀ ¬Î÷ıfiÎ Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ’˘÷Îfi_ Á‰˝V‰ √‹Î‰Ìfiı ÿ˘flÌ-·˘ÀÎfiÎ ◊›ı·Î ÁÀ˘Ï՛αı ±_÷ı ‹˘Àflfi˘ ¤Î‰ ø‹Â— CÎÀÎÕÌfiı ‹ÎhÎ 100 ÕÎ"·flfi˘ ¿›˘˝. Á_¤Ï‰÷ ¬flÌÿÎfl˘fi_ K›Îfi ¬ıÓ«‰Î ΩËıfl flV÷ÎfiÌ ¿˘flı ’˛ÿϽ÷ ¿flÌ. Á˘ÿ˘ »ı‰Àı ¿ıÀ·Î‹Î_ ◊›˘ (¿ı fi ◊›˘) ±ı ÷˘ ¿˘fiı ¬⁄fl, ’HÎ ÁÀ˘ÏÕ›ÎfiÌ ‹˘Àfl¿Îfl ±ı ‰¬÷ı VÀıÀÁ ÏÁQ⁄˘· √HÎΉÎfiı ⁄ÿ·ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿Îfl‹Ì ‹_ÿÌ‹Î_ √fl¿ ◊‰Î ‹Î_Õı·Î ±◊˝÷_hÎfi˘ ÕˇÎ‹ıÏÀ¿ ÏÁQ⁄˘· Ë÷Ì. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ÷ı ‹_ÿÌfi˘ ÿ˘fl √˛Àı ÏÕ’˛Â ı fi fi΋fiÎ ÿ—V‰Mfi ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷˘ ⁄fi‰Îfi˘ Ë÷˘. fiÎÿÎflÌfi˘, ±»÷fi˘, ⁄ıfl˘…√ÎflÌfi˘ ±fiı fiÎHÎÎ_¤ÌÕfi˘ ¿ıÕ˘ »˘ÕΉ‰Î‹Î_ ‰Ê˘˝ fiÌ¿‚Ì …‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_. ‹_ÿÌfiÌ ±ÎÕ±Áfl ÷flÌ¿ı ›fl˘’Ì ÿı¢fiÎ_ ±◊˝÷_h΢ Õ΋ÎÕ˘‚ ◊Λ ±fiı …‹˝ fi Ì‹Î_ ÏËÀ·fl ‹ÎÀı ÁkÎÎfl˘ËHÎfi˘ ‹Î√˝ ¬Ò·Ì Ω› ÷ı ±ÎÕ±Áfl ’HÎ ¬flÌ. ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ‹_ ÿ Ìfi _ ŒflÌ ‰¬÷ Œı · Î÷ _ ‰ˆ Ï r¿ ‹˘…\ _ Ωı÷Î_ ÷’ÎÁ‰Î …ı‰˘ Á‰Î· ±ı »ı ¿ı 80 ‰Ê˝ ’Ëı · Î_ ¬flı ¬ fl Â _ ⁄L›_? ⁄ÌΩı ±ı ¿ı ÂÎ ‹ÎÀı ⁄L›_ ? ±fiı hÎÌΩı ±ı ¿ı ±‹ıÏfl¿Îfi_ ¬ÎÕı √›ı·_ ±◊˝÷_hÎ ’λ\_ Á©fl ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄L›_ ? ÿflı ¿ ’˛ f fifiÎ ¬ · ÎÁ΋Î_ ◊˘Õ< _ ¿

±Î‰Ì √HÎ÷flÌ ÷˘ ±◊˝ÂÎjÎ »ı, ’fl_÷ ±À’À<_ fi◊Ì. ⁄Ë Áfl‚ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ Âıfl⁄ΩflfiÎ ±Î¿Õı …"¿’˘Àfi˘ ÁI›¿◊Î …ı‰_ fl˘«¿ »ı. ±‹ıÏfl¿Î ÁÏË÷ CÎHÎÎ ÿı¢‹Î_ T›Î’ı·Ì ‰÷˝‹Îfi ‹‘’ÒÕ˘ ΩıfiÎflÎ ÿflı¿ …HÎÎfiÎ ‹_ÿÌfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷˘ ÷ıfiÎ ±_√ı ¬ÎÁ ‰Î¿ıŒ ◊‰_ flèÎ_. Á˙ ’Ëı·Î_ L›Ò ‹fi‹Î_ fl‹÷Ì Ë˘›, ’fl_ ÷  ›˘¿ÛfiÎ ‰Î"· VÀˇÌÀ Âıfl⁄ΩflfiÎ 1929 ‹Î_ …ı ¤yÎ ⁄˘S›Î ±fiı …ıfiÎ ¿o ’ fi̱˘fiÎ ‘Ïfi¿ ±Î_«¿Î ·√¤√ ÷‹Î‹ …√÷ı ±fi¤T›Î ÷ıfi_ Œ˚·ıÂ⁄"¿ ‰Î_«˘, ¿ÎflHÎ ¿÷νË÷ν±˘ ·Î_⁄Ì flıÁfiÎ C΢ÕÎ ¿ı ±¤Ò÷’Ò‰˝ ‹_ÿÌfiÎ_ ⁄Ì… ±Á·‹Î_ ÷ı ⁄fiΉı fl˘M›Î_. (¿ı ’»Ì VÀ˘¿ ±ı@V«ıL…fiÎ ÂOÿ¿˘Ê ’˛◊‹ ωrω√˛Ë ’»Ì ±ıÀ·ı ¿ı 1918 fiÎ ±flÁÎ ⁄Îÿ ±‹ıÏfl¿Îfi_ ‹ÒÕ̉ÎÿÌ ‹…⁄ ±Î¬·Î) Ë÷Î. ‰Î"· VÀˇÌÀfiÎ ±◊˝÷_hÎ ÷ı∞fiÎ ÿ˘fl‹Î_ Ë÷_. ωr›© ÿflQ›Îfi …ı ±fiı¿ fi‰Î_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ V◊’ΛÎ_ Âı fl ⁄Ωfl˘fiı µ’fl «ÕΉ‰Î ‹ÎÀı fi _  ÷ı‹fiı Áfl¿Îflı ·U¿flÌ ¿˘LÀˇÎ@À ±Î’‰Îfi_ ⁄_‘ ¿›*, ±ıÀ·ı ‰¿fl˘ ‹‚÷˘ ±À¿Ì µE«Î·fi ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ËÎ◊‹Î_ flά‰Î √›˘. CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_±ı À¿Ì flËı‰Î ⁄Ωw ‹Î· ⁄fiΉ‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘. ‹Î√÷Î Ë÷Î. ¿˘≥ fl˘¿ÎHοÎflfiÌ …\ÿÎ ’˛¿ÎflfiÎ ‹Î·fi_ ’˛˘Õ@Âfi ËÎ◊ ‘fl‰Î ’›Î˝M÷ ‹ÒÕÌ ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı fi Ë÷Ì. T›„@÷√÷ fiÎHÎÎ_¿Ì› ’ˢӫ √‹ı ÷ıÀ·Ì ‹Î·fiÌ ¬flÌÿÌ ‹ÎÀı ⁄Ì∞ ÷flŒ fiÎ√Ïfl¿˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ ’HÎ …wflÌ fiÎHÎÎ_ ˢ‰Î_ ˢ›, ’fl_÷ ±ı¿·ıËÎ◊ı ÷ı Âıfl⁄Ωflfiı Ωı≥±ı. ÏÕ‹ÎLÕ ±ı ÏÁ‰Î› ‰‘ı fiÏË ±fiı ÏÕ‹ÎLÕ ‰√fl ’˛˘Õ@Âfi ‰‘ı fiÏË. ’˘÷ÎfiÎ ‘Λν ‹…⁄ fi«Î‰Ì ¿ı fiÏË. ±Î „V◊Ï÷fiı fi…fl Á΋ı flÎ¬Ì ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿Îfl ¿flLÁÌ fi˘À˘ »Î’Ì ’˘÷Îfiı ±Î◊Ì ¿o ’ fi̱˘fiÎ ‹Î·ı ÷  Ω fl ¿fl‰ıflÎ ¶ÎflÎ ‹‚÷Ì ±Î‰¿ ¿fl÷Î_ hÎHÎ √H΢ ¬«˝ ¿fl‰Î ·Î√Ì. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‰Ë̉ÀÿÎfl˘±ı ÷ı‹fiÎ Á_›@÷ ¤_Õ˘‚ ‰Õı ŒıÕfl· Ïfl{‰˝ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿ı ¿‹Ï½›· ⁄ıL¿˘fiı ±˘»Î ÿflı »^Àı ÏÁ„LÕ¿ıÀ fl«‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. ËÎ◊ı fiÎHÎÎ_ ‘Ìfl‰Îfi_ Âw ¿›*. T›Î’ÎflÌ ⁄ıL¿˘ ¶ÎflÎ ±ı fiÎHÎÎ_ …_√Ì ¿Îfl¬ÎfiÎ_ Ï¿Îfl ¬ı·‰Î ‹ÎÀı ‰Î"· VÀˇÌÀfiÎ ‘flΉ÷Ì …fifl· ‹˘ÀÁ˝ ±fiı flıÏÕ±˘ ¿˘’˘˝flıÂfi ±Î"Œ ±‹ıÏfl¿Î/RCA …ı‰Ì ¿o’fi̱˘fiı ÁV÷Î T›Î…ı ‹‚÷Î_ ◊›Î_, …ı‹HÎı À>_¿ L›Ò ›˘¿ÛfiÌ ‰Î"· VÀˇÌÀ ¬Î÷ı ±Î‰ı·Î Âıfl⁄ΩflfiÌ ⁄ËÎfl ¤ı√Î ◊›ı·Î ±‹ıÏfl¿fi “¬ı·_ÿα˘” Á‹›‹Î_ ’˛˘Õ@Âfi 50Ñ …ıÀ·_ ‰‘Λ*. µI’ÎÏÿ÷ ‹Î·fi˘ ⁄Ωfl‹Î_ {Õ’Ì µ’ÎÕ ’HÎ ◊‰˘ Ωı≥±ı, ±ıÀ·ı ¿‹Ï½›· ⁄ıL¿˘ ’˛Ω…fi˘fiı Â˘Ï’_√ ‹ÎÀı ·˘fi ±Î’‰Î ·Î√Ì. ±Î ·˘fifi˘ T›Î…ÿfl ’HÎ fiÌ«˘ Ë÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı Áfl¿ÎflÌ Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿ ¶ÎflÎ ⁄ıL¿˘fiı ’ÀÎflÎ⁄_‘ fi˘À˘ ±˘»Î ÿflı ‹‚÷Ì Ë÷Ì. ÏÕ‹ÎLÕ-ÁM·Î›fiÎ «øfiı ±ı flÌ÷ı Œfl÷_ ¿flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±ı¿ ÷flŒ ‰‘ ‹Î· ⁄fi÷˘ Ë÷˘ ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ‰‘ ‹Î· ¬flÌÿÎ÷˘ Ë÷˘. ±ÎÏ◊˝¿ º„WÀ±ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ¿ÿÌ Ωı‰Î fiˢ÷Ì ‹‚Ì ±ı‰Ì ÁQ≤Ï©fi_ ‰Î÷ΉflHÎ ΩQ›_. ±Î «ø ·Î_⁄ı √΂ı ÿW«ø ÁÎÏ⁄÷ ◊‰Îfi_ Ë÷_. µI’Îÿ¿ ¿o’fi̱˘fi˘ fiŒ˘ ‰K›˘, ’fl_÷ ÷ıfi˘ ÏÁ_ˤÎ√ …ı ÷ı ¿o’fiÌfi_ ÁÎw_ ±ı‰_ Âıflˢ„SÕo√ ‘flΉ÷Î ÏÕflı@Àfl˘fiΠϬVÁ΋Î_ …÷˘ Ë÷˘ ±fiı ’ˆÁıÀ¿ı ÷ı±˘ ±‹ıÏfl¿fi ‹¿Â ı ±_⁄ÎHÎÌ ⁄fi÷Î Ë÷Î. ‰Ê˘˝‰Ê˝ fiŒÎ‹Î_ ±Î‰÷Ì ⁄fl¿÷fiı ·Ì‘ı ‰Î"· VÀˇÌÀ ±ıÀ·ı ¿ı L›Ò ›˘¿Û VÀ˘¿ ±ı@V«ıL… ’fl Õε ΩıLÁ ¿Ëı‰Î÷˘ ÁıLÁı@Á ±ı¿oÿflı ‰‘Ì flè΢ Ë÷˘. ±Î ø‹ Ë∞ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ «Î·ı ±ı‰Î_ V’WÀ Ï«é˘ Ωı÷Î_ ¿o’fi̱˘fiÎ ’ˆÁÎ’ÎhÎ ‰Ë̉ÀÿÎfl˘ Âıfl⁄Ωfl ÷flŒ ‰Y›Î. ±_√÷ fiŒÎfi˘ ¬ı· ’ÎՉ΋Î_ ·Î_⁄Ì …ŒÎ fi Ë÷Ì. ±Î…ı fiÌ«Î ¤Î‰ı Âıfl˘ ¬flÌÿÌ ±Î‰÷Ì ¿Î·ı ‰‘ ¤Î‰ı e_¿Ì ‹ÎflÌ ’˛Î"ÏŒÀ ⁄Ò¿ ¿flÌ ·ı‰Îfi˘ Ë÷˘. ÿı¬Ì÷_ »ı ¿ı √ÿ⁄Ïÿ›Î_ ¿flΉ÷Ì ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

13

fiÏË, Ï⁄˛Àfi ±fiı …‹˝fiÌ ÁÏË÷ CÎHÎÎ ¬flÎ ›fl˘’Ì ÿı¢ ‹ÎÀı ’HÎ ÷ı Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ’Á_ÿ ¿flΛı·Ì ÁÎÕÎ ÁÎ÷Ìfi˘ ±Îfl_¤ Ë÷˘. Á‰Îflı ‰Î"· VÀˇÌÀfi_ Âıfl⁄Ωfl ¬ÒS›Î ’»Ì ¿o’fi̱˘ ›fiÎ≥ÀıÕ VÀÌ·, 10—30 ‰ÎB›ı ÏÁ„LÕ¿ıÀ ‰÷Ì ‹Î≥¿· ‹ÌËÎfiı RCA fiÎ Á΋ÀÎ flıÏÕ±˘ ¿˘’˘˝flıÂfi ±Î"Œ ±‹ı Ï fl¿Î/ RCA , …fifl· 5,000 Âıfl˘ ¬flÌÿ ¿›Î˝. ±Î_¿Õ˘ …_√Ì Ë÷˘, ±ıÀ·ı ‰Î›fl·ıÁ ¶ÎflÎ ‹˘ÀÁ˝, Õ< ’˘LÀ, ⁄ıL¿ ±Î"Œ ±ı ¬⁄fl Ωı÷Ωı÷΋Î_ ÁÎfi ¡Î„LÁV¿˘, ⁄˘VÀfi, ÏŒ·ÎÕı„SŒ›Î, ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á ‰√ıflı ÂËıfl˘‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì √›Î ±fiı I›Î_ RCA fiÎ Âıfl˘ ‹ÎÀı ±‹ı Ï fl¿Î ‰√ı fl ı Ë÷Ì. ÏÁ„LÕ¿ıÀfi˘ ±Î√ı‰Îfi ‹Î≥¿· ‹ÌËÎfi ·ı‰Î·Ì±ı Ωıfl ’¿Õu_. ÿ·Î·˘fiÎ ±Î"ÕÛfl˘ ÁÌ‘Î ‰Î"· VÀˇÌÀ ’fl ±Î‰÷Î Ë÷Î. RCA fi˘ Ë÷˘. …‹Îfi˘ Ë∞ flıÏÕ±˘fi˘ ·Î√ı »ı ¿ı RCA fiÌ fiı‹ ÷ο‰Î‹Î_ ‹Î≥¿· ‹ÌËÎfiı «Î÷flÌ ±…‹Î‰Ì Ë÷Ì. ±fiı √˛Î‹˘Œ˘fifi˘ Ë÷˘, ±ıÀ·ı ÷ı ÁΑfi˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ CÎHÎÎ_ flıÏÕ±˘ VÀıÂfi˘ RCA fiÌ ‹ÎÏ·¿ÌfiÎ_ Ë÷Î_. ‰Î"· VÀˇÌÀ ’fl ⁄fiΉ÷Ì RCA ÷√ÕÌ ¿o’fiÌ Ë÷Ì. Ï·VÀıÕ ¿o’fi̱˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 1,002 ˢ‰Î »÷Î_ Âıfl˘fiÎ ¤Î‰fiı ·√÷Î flıÏÕ±˘ ‹Î≥¿· ‹ÌËÎfifi˘ Õ˘‚˘ ’HÎ ‹A›I‰ı L›Ò{‹Î_ RCA fiÎ ⁄_‘ ¤Î‰fiı Á˙ ’˛◊‹ ÀÎ_¿‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î Ë÷Î. µ»Î‚˘ ‹˘À˘ ÷ıfiÎ Âıfl˘ ’fl ‹_ÕΛ˘ Ë÷˘. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ˢ› I›Îflı ÷˘ œ˘· ’ÌÀ‰Îfi˘ ‹˘¿˘ ±«Ò¿ {Õ’Ì ·ı‰Î÷˘ Ë÷˘. ‹Î«˝ 11, 1929 68 …HÎÎ ÏÁ„LÕ¿ıÀ‹Î_ ΩıÕΛΠ±fiı ¿<· fiÎ fl˘… ‰¬÷˘‰¬÷ «Î· ¿Î›˝ø‹ ‰E«ı RCA fiÎ Âıfl¤Î‰ ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_ 1,26,83,000 ÕÎ"·flfi_ ¤_Õ˘‚ ±ı¿Ã<_ ±ÎT›Î. ÏÁ„LÕ¿ıÀ ±ı ÿflQ›Îfi ‰‘ Âıfl˘ ¬flÌÿÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì. ±√ε ’HÎ ÷ıHÎı ¿›Î˝ ⁄Îÿ ‹Î«˝ 11, 1929 fiÎ fl˘… ⁄Ωfl‹Î_ ÷ı∞ fi Œı·Î› ±ı flÌ÷ı ¿À¿ı ¿À¿ı Á_A›Î⁄_‘ Âıfl˘ ¿˘fi˝fl ¿flÌ ·Ì‘Î Ë÷Î. “‘ L›Ò ›˘¿Û Õı≥·Ì L›Ò{” ÿˆÏfi¿fiΠˉı …ı fl˘¿ÎHοÎfl˘fiı RCA fi_ ¤Ò÷ ‰‚B›_ ÷ı±˘ ‹ÎhÎ √ÎÕÏfl›Î À˘‚ÎfiÎ ÁP›˘ Ï⁄{fiıÁ Ïfl’˘ÀÛfl ’ÎÁı ·Î_«fiÎ Ë÷Î. Ïfi›Ï‹÷ flÌ÷ı ÏÕωÕLÕ ’HÎ fi ⁄ÿ·Î‹Î_ ¬⁄fl ’˛√À ¿flÎT›Î ±Î’÷Ì ¿o’fiÌfiÎ Âıfl˘ ÷ı∞fiÎ ’‰fi‹Î_ ¿ı RCA fiÎ Âıfl˘fi˘ ¤Î‰ ÁÎ÷‹ı Ïÿ‰Áı ÷˘ ±ÎÁ‹Îfiı ’ˢÓE›Î. 100 …ıÀ·˘ ◊Λ ±ı‰Ì ‰¿Ì ÏÁ„LÕ¿ıÀı I›Îflı Á΋ÀÎ 2,38,600 Âıfl˘ ⁄Ωfl‹Î_ µ÷Λν ±fiı ÷ı‹fiÎ Á˘ÿÎ Ë÷Ì. ±Î√·Î Ïÿ‰Áfi˘ ⁄_‘ ¤Î‰ ·√¤√ 90 Ë÷˘ ±fiı ‰Õı 49,24,078 ÕÎ" · flfi˘ fiŒ˘ I›Î_ Á‘Ì fl˘…fiÎ 500 ◊Ì ⁄Ë µ÷Λ˘˝. ‹Î≥¿· ‹ÌËÎfifi˘ ÏËVÁ˘ ÷ı‹Î_ ÷˘ 1,000 Âı fl ˘fiÎ Á˘ÿÎ 6,52,783 ÕÎ" · fl Ë÷˘. ‹ÌËÎfi Âıflÿ·Î· ’HÎ ¬fl˘, ±ıÀ·ı ⁄˛˘¿flı…fiÎ ’Õ÷Î Ë÷Î. Ωı‰ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ÿˆ Ï fi¿‹Î_ ±Ëı ‰ η ÷ıfiÎ ⁄ÌΩ 5,80,000 ÕÎ"·fl ‹Y›Î. ±Î Ë∞ Âw±Î÷ Ë÷Ì. ‰Î"· »’Λ˘ ÷ı Ïÿ‰Á Á˘‹‰Îflfi˘ Ë÷˘, ’fl_÷ Ï⁄{fiıÁ Ïfl’˘ÀÛflı VÀˇÌÀfi_ Âıfl⁄Ωfl ·¬’Ï÷ ›Î ¿fl˘Õ’Ï÷ ±ı‰Î ‰‘ ±Î"’flıÀfl˘fiÎ ’˛‰ı ÁÎ◊ı RCA fiÎ Âıfl˘fiı ‹_√‚‰ÎflfiÎ ¿ıÀ·Î› Á‹› ’»Ì Á|Î⁄Ωfl ⁄L›_. Ïÿ‰Á ‹ÎÀı best buy √HÎÎT›Î Áÿ˚√÷ ’˛‹¬ Fˢfi ¿ıfiıÕÌfiÎ Ï’÷Î Ë÷Î. ±ÎÕ¿÷flÌ flÌ÷ı ÷ıHÎı ΩıÁıŒ ¿ıfiıÕÌ ÁÏË÷ ±fiı¿ ‘fiÎœu˘ fl˘¿ÎHοÎfl˘fiı Á˘‹‰Îflı RCA ’˘÷ÎfiÌ ‘fiÁ_’ÏkÎ flÎ÷˘flÎ÷ ⁄ı-«Îfl fiÎ Âıfl˘‹Î_ fi {_’·Î‰‰ÎfiÌ √HÎÌ ¿flÌ ·ı‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î, ‹ÎÀı RCA Á·ÎË ±Î’Ì Ë÷Ì. ÏÁ„LÕ¿ıÀ Âı fl ⁄ΩflfiÌ ÷ı ∞ ‹Î_ ¿fl˘Õ˘fi˘ fiŒ˘ fi˘Ó ‘ ΉfiÎfl ωϷ›‹ Õ< fl ÎLÀ ¬flÌÿÌ ¿fl‰Î ‹ıÿÎfiı ’Õı I›Îflı ’»Ì ¿ıÀ·Ì¿ ⁄Ì∞ ¿o’fi̱˘fiÎ Âıfl˘‹Î_ ⁄Ì∞ ·ı‰Î·Ì fiÌ¿‚‰Îfiı ⁄ÿ·ı ¤Î‰˘ ’HÎ T›Î’¿ ·ı‰Î·Ì fiÌ¿‚Ì ±fiı ’˛I›ı¿ Ïÿ‰Áfi_ ÀˇıÏÕo√ ±Î√·Î Ïÿ‰Áfiı ±Î_ÀÌ ÿ⁄Λı·Î flËı ±ı …wflÌ Ë÷_. …‰Î ·ÎB›_. fi˘¿flÌ-T›‰ÁΛ ¿fl÷Î ÁΑÎflHÎ ·˘¿˘ Âıfl⁄Ωfl ÷flŒ ±Î¿Êν› ÷ı ÿÏfi›ÎfiÌ Á˙◊Ì ¿Îfl‹Ì ‹_ÿÌfi_ ‰¬÷ ’HÎ ÿÒfl fi Ë÷˘. fiÏ‚›Î Á˘fiÎfiÎ ◊›Î ˢ› ±ı‰Î_ ºWÀÎ_÷˘ ·√¤√ ÿfl ÷ı‹… ±ÎÏ◊˝¿ ZÎıhÎı ±‹ıÏfl¿Î±ı Ωı›ı·Ì ±Ã‰ÎÏÕ›ı Á‹Î«Îfl˘‹Î_ «‹¿Ì flèÎÎ_ Ë÷Î_. ⁄Ë«Ï«˝÷ ÿά·˘ Âı‰fl˘·ıÀ ⁄fiΉ÷Ì ±¤Ò÷’Ò‰˝ ⁄fl⁄ÎÿÌfi_ “Ï·Îfl˘’HΔ …fifl· ‹˘ÀÁ˝ ¿o’fiÌfiÎ V◊Î’¿ ±fiı ¤Ò÷’Ò‰˝ «ıfl‹ıfi ωϷ›‹ Õ<flÎLÀfi˘ Ë÷˘. Á˘‹‰Îfl, ‹Î«˝ 11, 1929 fiÎ fl˘… ±Î ¤ÎB›Â΂̱ı ‰Î"· VÀˇÌÀ‹Î_ ÂıflÁ|˘ ±Îfl_P›Î ⁄Îÿ ’Ëı·ı ‹ÏËfiı ◊›_ ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı. ‹ÎhÎ ±‹ıÏfl¿Î 10,00,000 ÕÎ"·flfi˘ fiŒ˘ ¿›˘˝, ⁄ı ‹ÏËfi΋Î_ ¿<· 1,00,00,000 ÕÎ"·flfi˘ 14 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

ÿS·˘ ‹ı‚T›˘ ±fiı hÎHÎı¿ ‹ÏËfiÎfiÎ À>_¿Î √΂΋Î_ ÷˘ ·√¤√ 5,00,00,000 ÕÎ"·fl ⁄fiÎ‰Ì ·Ì‘Î. Âıfl⁄ΩflfiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ·fi˘ …ı±˘ ¿y˘ fiˢ÷Î ÂÌA›Î ±ı‰Î ·˘¿˘fiı ’HÎ ‰Î"· VÀˇÌÀfi˘ «V¿˘ ·ÎB›Î ’»Ì ÷ı∞fi˘ ¤Õ¿˘ ±˘fl ‰K›˘. Àı@ÁÌ ÕˇÎ≥‰fl˘, Q›ÏfiÏÁ’· ¿‹˝«Îfḻ˘, ⁄Á ¿LÕ@Àfl˘, ±Î"ÏŒÁfiÎ ¿Îfl¿>fi˘, flıVÀ˘flLÀfiÎ ‰ı≥Àfl˘, ÀÎ≥Ï’VÀ ±fiı ⁄Ë‹Î‚Ì ‹¿Îfi˘fiÌ ⁄ÎflÌfiÎ ¿Î« ÿflfl˘… ·Ò_»fiÎflÎ ¿Î‹ÿÎfl˘ ‰√ıflı …ı‰Î ±‹ıÏfl¿fi˘fiı «Õ÷Î ⁄Ωflı flÎ÷˘flÎ÷ ‰fi À< ¿Î Œ˘fl ¿flÌ ·ı‰Î Ë÷Î. ±Î ¿Î‹ ÷ı‹fiı ±ÎÁÎfi …HÎÎ÷_ Ë÷_, ¿ÎflHÎ ¿ı Âıfl˘fi˘ ¤Î‰‰‘Îfl˘ Á÷÷ «Î· Ë÷˘. ⁄Ωflfiı µ’fl «ÕΉ‰Î ‹ÎÀıfi_ µE«Î·fi I›Îfl ’»Ì ·¬’Ï÷ ±fiı ¿fl˘Õ’Ï÷ Á|ά˘fl˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ fi flèÎ_. ˉı ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ±ı …wflÌ ’HÎ fi Ë÷_. ÁΑÎflHÎ ’ˢӫfiÎ Á_A›Î⁄_‘ ±‹ıÏfl¿fi˘ ‰Î"· VÀˇÌÀ ÷flŒ ‰Y›Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ Á_›@÷ fl˘¿ÎHÎfiÎ Ωıflı ‹…⁄Ò÷ ·ı‰Î·Ì fiÌ¿‚Ì ±fiı ⁄Ωfl ±Î’˘±Î’ ‰‘÷_ flèÎ_. ±fiı¿ ·˘¿˘±ı ‰Î"· VÀˇÌÀfiÎ ÷’÷Î «Ò·ı fl˘À·Î Âı¿Ì ·Ì‘Î, …ı‹fiÌ ÁŒ‚÷αı ‰‚Ì ⁄ÌΩ ±fiı¿ ·˘¿˘fiı Âıfl ‹Î¿ı˝ÀfiÎ fl‰ÎÕı «ÕÎT›Î. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ΩHÎÌ÷Î ±◊˝ÂÎjÎÌ (±fiı ¤Îfl÷ ¬Î÷ıfiÎ ¤Ò÷’Ò‰˝ ±‹ıÏfl¿fi flÎ…ÿÒ÷) Fˢfi ¿ıfiı◊ √Î"·⁄˛ı◊fiÎ ‹_÷T›ı ÷ı‹Î_ ÿÁı¿ ·Î¬ …HÎÎ ÷˘ T›‰ÁÎ›Ì Á|ά˘fl˘ Ë÷Î, …ı±˘ ‰Îfl_‰Îfl ’˛Î"ÏŒÀ ⁄ÒÏ¿o√ ¿fl÷Î Ë÷Î. ωϷ›‹ Õ<flÎLÀ …ı‰Î ‹√fl‹E»˘fi˘ ’HÎ ÷ı‹Î_ Á‹Î‰ı ◊÷˘ Ë÷˘. ±Î ¬ı· CÎH΢ Á‹› ±fiı CÎHÎÎ ‹˘ÀÎ ’Λı «ÎS›˘ ÷ıfi_ ‹A› ¿ÎflHÎ ‹ÎÏ…˝fi ¿Ëı‰Î÷_ Á√‰ÏÕ›_ ‘ÌflÎHÎ Ë÷_. …\√ÎÏfl›˘ ÿΉ fl‹‰Î ‹Î√÷Î ⁄‘Î ·˘¿˘ ’ÎÁı Âıfl˘ ¬flÌÿ‰Î ‹ÎÀı ’›Î˝M÷ fl¿‹ fi Ë÷Ì, ’fl_÷ Âıflÿ·Î·˘ ÷ı‹fi_ ¿Î‹ Áfl‚ ¿flÌ ±Î’÷Î Ë÷Î. fl˘¿ÎHοÎflı ¬flÌÿÌ ‰¬÷ı Âıfl˘fiÎ ¿<· ‹ÒS› Á΋ı Œ@÷ ‹ÎÏ…˝fi …ıÀ·Î ’ˆÁÎ ¿Îœ‰ÎfiÎ flËı ±fiı ÿ·Î· ÷ıfiı ⁄οÌfiÎ ’ˆÁÎ ·˘fi ’fl ±Î’Ì ÿı. ÿ·Î· ÷ı ’ˆÁÎ ‹ÎÀı ‰‚Ì ⁄ıL¿fi_ ‘ÌflÎHÎ ·ı. fl˘¿ÎHοÎfl √HÎΛ ÂıflˢSÕfl, ’HÎ

Âıfl ÁÏÀÛÏŒ¿ıÀ˘ Ëo‹Â ı Î_ ÿ·Î·fiı ËV÷¿ flËı÷Î_ Ë÷Î_. ¤Î‰˘ ‰‘ı I›Îflı ÂıflˢSÕfl ’˛Î"ÏŒÀ ⁄ÒÏ¿o√ ‹ÎÀı Á˘ÿ˘ ’ÎÕÌ ÿ·Î·fiı ·˘fifiÌ fl¿‹ µ’flÎ_÷ ⁄˛˘¿flı… ±Î’Ì ⁄οÌfi˘ fiŒ˘ flÎ¬Ì ·ı. ¤Î‰˘ ÿ⁄Λ ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ ÷ıHÎı ±ı ‹…⁄ ‰‘ÎflÎfi_ ‹ÎÏ…˝fi Âıflÿ·Î·fiı I›Î_ …‹Î ¿flΉ‰_ flèÎ_. 1929 ‹Î_ T›Î’¿ Á|ά˘flÌ ‹ÎÀı Á_Ω√ ı ˘ hÎHÎ flÌ÷ı ±fi¿‚ > Ë÷Î. ‹ÎÏ…˝fifi˘ ÿfl Œ@÷ 10Ñ Ë÷˘, ·ı‰Î·ÌfiÎ …\‰Î‚ ‰E«ı Âıfl˘fiÎ ¤Î‰˘ Á÷÷ ‰‘÷Î Ë÷Î ±fiı ŒıÕfl· Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿ ¶ÎflÎ ⁄Ë ±˘»Î ÏÕV¿ÎµLÀ flıÀfi_ ›Îfiı ¿ı ±˘»Î T›Î…fi_ ‘ÌflÎHÎ ‹ı‚‰÷Ì ⁄ıL¿˘ Âıflÿ·Î·˘fiı ÷ı‹fi˘ ÂıÊ 90Ñ ÏËVÁ˘ «Ò¿‰‰Î ‹ÎÀı ±ÎÕı‘Õ ·˘fi ±Î’÷Ì Ë÷Ì. 1929 fiÎ ±ıÏ’˛· ’»Ì ±Î‰Ì ·˘fi˘‹Î_ ’˛I›ı¿ ‹ÏËfiı 40 ¿fl˘Õ ÕÎ" · flfi˘ ‰‘Îfl˘ ◊÷˘ flè΢, ±ı À ·ı Áfl‰Î‚ı ⁄fl⁄ÎÿÌfi˘ flı · ˘ Á΋ÎL› fl˘¿ÎHοÎfl˘, Âıflÿ·Î·˘ ±fiı ÁÀ˘Ï՛α˘ ’»Ì ⁄ıL¿˘fiÎ ’√ ÷‚ı ’HÎ ±Î‰‰Îfi˘ Ë÷˘. ¿˘≥ ⁄«Ì ¿‰Îfi_ fi Ë÷_.

ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

15

Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı Âıflÿ·Î·˘±ı 10Ñ fi_ ‹ÎÏ…˝fi ‰‘ÎflÌfiı 20Ñ ¿flÌ fiÎA›_ ±fiı ¬ÒÀ÷Î ’ˆÁÎ ÷I¿Î‚ ¤flÌ ÿı‰Î ’˘÷ÎfiÎ ÂıflˢSÕfl √˛ÎË¿˘ ’fl ÿ⁄ÎHÎ ¿›*. ±fiı¿ √˛ÎË¿˘ ±ı ’ˆÁÎ ¤flÌ Â@›Î fiÏË, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı Âıfl˘ ‰ı«‰Î ¿ÎœuÎ. ±Î flÌ÷ı ’HÎ …ı‹HÎı ‹ÎÏ…˝fi fi «Ò¿T›_ ÷ı‹fiÎ Âıfl˘ Âıflÿ·Î·˘±ı ‰ı«‰Îfi_ Âw ¿›*. Ϭfl ’fl fiÎ…^¿ Á_÷·fi Ω‚‰Ìfiı À¿ı·Ì Ï·Îfiı fi∞‰˘ ËÕÁı·˘ ¬ÌHÎ ÷flŒ √⁄Õ÷Ì ¿flÌ ‹Ò¿ı ÷ı‹ ±ı¿‘ÎflÌ ¬flÌÿÌ ⁄Îÿfi_ ±˘Ï«_÷_ T›Î’¿ ‰ı«ÎHÎ Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ±Ï‰fl÷ ’÷fifiÎ ±Îfl_¤fi_ ÏfiÏ‹kÎ ⁄L›_. ‰ı«‰Î·ÌfiÎ ’√·ı ¤Î‰˘ ÿ⁄ΉΠ·ÎB›Î. Âıflÿ·Î·˘±ı ⁄ıL¿˘fiÎ ’ˆÁı fl˘¿ÎHοÎfl˘fiı Âıfl˘fiÌ ¬flÌÿÌ ‹ÎÀı 80Ñ fiÎHÎÎ_ ‘Ì›Î* Ë÷Î_. ˉı CÎHÎÎ ¬flÎ Âıfl˘fiÎ ¬ÎVÁÎ CÎÀı·Î ¤Î‰˘ Ωı÷Î_ ÏÁ@›˘ÏflÀÌ ÷flÌ¿ıfiÎ Âıfl˘ ÷ı fiÎHÎÎ_ Á΋ı ±˘»Î ‹ÒS›fiÎ Ë÷Î. ±Î◊Ì fl˘¿ÎHοÎfl˘ Á‹ZÎ ŒflÌ ‰‘ fiÎHÎÎ_ ¤fl‰Î ‹ÎÀıfi˘ ÷¿Îÿ˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, …ıfiı ·Ì‘ı ’λΠ‰‘ Âıfl˘ ‰ı«ÎH΋Î_ ±ÎT›Î. ±√ε ¿ıÀ·Î¿ ±◊˝ÂÎjÎ̱˘ ÷ı‹… ±ÎÏ◊˝¿ ÿˆÏfi¿˘ V’WÀ ÂOÿ˘‹Î_ «ı÷‰HÎÌ ±Î’Ì «Ò¿ı·Î_ ¿ı ‰Î"· VÀˇÌÀ‹Î_ Ωı‰Î ‹‚÷Ì ÷ı∞ »ı÷fl΋HÎÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı Âıfl⁄Ωfl ‰Ëı·_‹˘Õ<_ …⁄fl…V÷ ’»ÕÎÀ ÁÎ◊ı ÷ÒÀı ±ı fiyÌ Ë÷_. ⁄Ωfl ÁΫı … √√ՉΠ‹Î_Õu_ I›Îflı ·˘¿˘fiı ±ı «ı÷‰HÎÌ ÁÎ«Ì ’Õ÷Ì ·Î√Ì ±fiı ÷ı±˘ ’HÎ ‹‚ı ÷ı ¤Î‰ı ’˘÷ÎfiÎ Âıfl˘ ‰ı«Ìfiı fiÌ¿‚Ì …‰Î ÷I’fl ⁄L›Î. ¤Î√÷Î ¤Ò÷fiÌ ·_√˘ÀÌ ‰Õı Á_÷˘Ê ‹ÎL›Î ‰√fl ⁄ÌΩı ±Îfl˘ fi Ë÷Îı. ‰ı«ÎHÎ ‹ÎÀı ‰Î"· VÀˇÌÀfiÌ ⁄ËÎfl ‘y΋yÌ ¿fl÷Ì ±ı‰Ì ¤ÌÕ Ω‹Ì ¿ı À˘‚Îfiı ¿Î⁄Ò‹Î_ flά‰Î ’Ï·Áfi˘ ¿ÎŒ·˘ ⁄˘·Î‰‰˘ ’Õu˘. ºU› ’Ëı·Ì ‰Îflfi_ fi Ë÷_. ‹ÏËfiα˘ ±√ε ¬flÌÿÌ ‹ÎÀı Á‰Îfl◊Ì ÁÎ_… ·√Ì ±Î‰˘ … ‘ÁÎfl˘ ◊÷˘ Ë÷˘. Œfl¿ ÷ı∞fi˘ ’fl’˘À˘ eÀÌ …‰ÎfiÎ ¤HοÎflÎ …HÎΛΠ¿ı ÷fl÷ fl˘¿ÎHοÎfl˘ ‰ı«‰Î·Ì ÷flŒ ‰Y›Î ±fiı ‰Î"· VÀˇÌÀ ¬Î÷ı ÷ı‹fiÎ_ À˘‚Î_ µ‹ÀÌ ’ÕuÎ_ ±ı À ·˘ ¿ı I›Îflı ⁄Îfl ËΩflfiÎ ·Î¬ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’ÕÎ’ÕÌ Ë÷Ì. ˉı ·Î¬fiÎ ⁄Îfl ËΩfl ‹ı‚‰‰Îfi_ ’HÎ fl¬ı «Ò¿Ì …‰Î› ±ı ⁄Ì¿ı ·˘¿˘ ’ÕÎ’ÕÌ ¿fl÷Î Ë÷Î. ‹ÏËfiα˘ Á ‘ Ì e·Ìfiı ⁄·Òfi …ı‰Õ˘ ◊›ı·˘ ‰Î"· VÀˇÌÀ Âıfl⁄Ωflfi˘ ’fl’˘À˘ ±_÷ı eÀÌ …‰Î‹Î_ ◊˘ÕÎ … Ïÿ‰Á˘ ·ÎB›Î. ±Î"@À˘⁄fl 21, 1929 fiÎ Ïÿ‰Áı 60,91,870 Âıfl˘ ‰ı«‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. Âıfl⁄ΩflfiÎ «˘’Õı ÷ı‹Î_fiÎ »ıS·Î ÂıflfiÌ fi˘Ó‘HÎÌ ÷˘ ‹Î¿ı˝À ⁄_‘ ◊›Î ⁄Îÿ ’˘HÎÎ ⁄ı ¿·Î¿ı Â@› ⁄fiÌ. ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı ‹Î¿ı ˝ À …flÎ ’¿ÕΛı·_ flèÎ_, ’HÎ hÎÌ…ı Ïÿ‰Áı ±Î"@À˘⁄fl 23 fiÎ

±Î¬flı ’ÎCÎÕÌfi˘ ‰‚ ÂÌ flÌ÷ı »ıÕı ±ÎT›˘ ÷ı Ωı≥±ı. ≥Ï÷ËÎÁı Ωı›ı·Ì ±¤÷’Ò‰˝ Âıfl÷ı∞fi˘ ’fl’˘À˘ eÀı ±ı ’Ëı·Î_ ⁄·Òfi …ı‰Õ˘ ⁄fiÌ «Ò@›˘ Ë÷˘. Âıfl˘fiÎ ¤Î‰ ÁflıflΠ40Ñ ‰K›Î Ë÷Î. ±‹¿ Âıfl˘‹Î_ ÷˘ 250Ñ ◊Ì 400Ñ fi˘ ‰‘Îfl˘ fi˘Ó‘Λ˘ Ë÷˘. ±Î d√Ή˘ ‹A›I‰ı ⁄ıL¿˘fiı ±Î¤ÎflÌ Ë÷˘, …ı‹HÎı ÁMÀıQ⁄fl, 1929 Á‘Ì‹Î_ Âıfl⁄˛˘¿fl˘fiı ¿<· 700 ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl ‘Ì›Î˝ Ë÷Î. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı ±ı fiÎHÎÎ_ Áfl¿ÎflÌ ŒıÕfl· flÌ{‰˝ ⁄ıL¿ ¶ÎflÎ ÁV÷Î ÏÕV¿ÎµLÀ ÿflı ‹‚ı·Î ‘ÌflÎH΢fiÎ ±fiı ¬Î÷ıÿÎfl˘fiÌ ÏÕ’˘Ï{À˘fiÎ_ Ë÷Î_. ±Î ⁄Lfiı j΢÷˘ ±Î"√VÀ, 1929 ’»Ì ÁҿΉΠ·ÎB›Î. ±ı¿ ÷flŒ ⁄ıL¿˘fiı ’W¿‚ fiÎb_ ‘ÌflÌ «Ò¿ı·Ì Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿ı ÏÕV¿ÎµLÀ flıÀ ‰‘ÎflÌ fiÎA›˘, ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ¬Î÷ıÿÎfl˘±ı ’˘÷ÎfiÌ ÏÕ’˘Ï{À˘ ÷˘ÕΉÌfiı fl¿‹ Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ‹ÎÏ…˝fi ÷flÌ¿ı fl˘¿Ì

16 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

fl˘… ‰ı«‰Î·Ì±ı 4 ±⁄… ÕÎ"·flfi_ ‘˘‰ÎHÎ ¿flÌ fiÎA›_. fl˘¿ÎHοÎfl˘±ı ±fiı Âıflÿ·Î·˘±ı ⁄’˘flı 3—00 ‰ÎB›Î Á‘Ì‹Î_ … ¿<· 63,74,960 Âıfl˘ ‰ıE›Î, ¿ı‹ ¿ı ÿfl ¿·Î¿ı ⁄Ωfl‹Î_ ¿fl˘Õ˘ ÕÎ"·fl …ıÀ·_ √Î⁄Õo ’Õ÷_ Ë÷_. ±Î"@À˘⁄fl, 24 fi˘ Ïÿ‰Á ÀÏfi*√ ’˘≥LÀ Ë÷˘. Á‰Îflı ⁄Ωfl ¬ÒS›_ ¿ı ÷fl÷ ±_‘ΑÒ_‘Ìfi_ ‰Î÷ΉflHÎ ΩQ›_. ’fl˘œ◊Ì ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÎ Âıfl˘ e_¿Ì ‹Îfl‰Î ‰Î"· VÀˇÌÀfiÎ ÿfl‰Î…ı flÎË Ωı÷Î Ë÷Î. Âıflÿ·Î·˘ ’HÎ Ë÷Î, …ı‹fiı ‹ÎÏ…˝fifi˘ ‰Î›ÿ˘ fi ’΂fiÎfl fl˘¿ÎHοÎfl˘fiÎ Âıfl˘fiÌ ‹flÌfiı ⁄ÿ·ı ‹√fiÎ ¤Î‰ı ’HÎ fl˘¿ÕÌ ¿flÌ ·ı‰Ì Ë÷Ì. Ïÿ‰Á ’Òfl˘ ◊›˘ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ 974 ¿o’fi̱˘fiÎ ⁄‘_ ‹ÔÔ‚Ìfiı 1,28,94,650 Âıfl˘fi˘ ËÎ◊⁄ÿ·˘ ◊›˘--±fiı ÷ı ‰Î"· VÀˇÌÀ ‹ÎÀı flı¿Î"ÕÛ Ë÷˘. fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı ‰ı«ÎHοÎfl˘fiı ±Î‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ ¬flÌÿÎfl˘ ’HÎ ‹‚Ì flèÎÎ. ±·⁄kÎ, ÿflı¿ Á˘ÿ˘ ¿ÕÿÎfiÎ ¤Î‰ı ◊›˘ Ë÷˘. ¿˘≥ ¬flÌÿÎfl Âıfl˘fi˘ ⁄Ωfl¤Î‰ ±Î’‰Î ÷ˆ›Îfl fi Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ÿflı¿ ·ı‰Î·fiı ‹Î¿ı˝À Á‘fl‰ÎfiÌ ±fiı ’˛Î"ÏŒÀ ⁄ÒÏ¿o√ ¿flÌ ·ı‰ÎfiÌ ±ÎÂÎ Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ⁄ıL¿˘±ı ‹Î¿ı˝À ‰‘ fi ÷ÒÀı ±ı ‹ÎÀı ÷ÎI¿ÎÏ·¿ 100 ¿fl˘Õ ÕÎ"·flfiÎ Âıfl˘ ¬flÌÿÌ ·Ì‘Î Ë÷Î. ±Î ’√·Î±ı ‹Î¿ı˝Àfiı …flÎ „V◊fl ⁄fiÎT›_, ’HÎ ÷ı ±Áfl ⁄ı Ïÿ‰Á ¿fl÷Î_ ‰‘ À¿Ì fiÏË. flω‰Îfl ’»Ì Á˘‹‰Îfl ±Î"@À˘⁄fl, 28 fiÎ fl˘… Âıfl⁄Ωfl ¿<· 92,12,800 Âıfl˘fiÎ ‰ı«ÎHÎ ÁÎ◊ı ±ı¿ÿ‹ ÷ÒÀu_ ±fiı ÁÎ_…ı ¿Îfl˘⁄Îfl ⁄_‘ ◊›˘ I›Î_ Á‘Ì‹Î_ fl˘¿ÎHοÎfl˘±ı, ÿ·Î·˘±ı ÷◊Î ⁄ıL¿˘±ı 1,400 ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl √‹Î‰Ì ÿÌ‘Î. ±Î ¬ÎfiάflÎ⁄Ì ‰E«ı ’HÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛‹¬ Ë⁄˝ÀÛ ËÒ‰fl Ïfi„Wø› Ë÷Î. ±ı¿fi_ ±ı¿ flÀHÎ ÷ı‹HÎı «Î· flÎA›_ ¿ı ±◊˝÷_hÎ Á©fl Ë÷_ ±fiı Âıfl⁄ΩflfiÎ ŒLÕ΋ıLÀSÁ ‹…⁄Ò÷ Ë÷Î. ËÒ‰fl ±ı‹ ‹Îfi÷Î ¿ı ±◊˝T›‰V◊Î ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ Ë˘› I›Î_ Áfl¿Îflı ¿ÿÌ Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ËV÷ZÎı’ fi ¿fl‰˘ Ωı≥±ı. ±◊˝ÂÎjÎfiÌ ¤ÎÊÎ ‹…⁄ …ı‹fiı ‹Î¿ıÀ˝ Œ˘ÏÁ˝Á ¿Ëı‰Î› ±ı ⁄Ωw ’Ïfl⁄‚˘ ’fl ⁄‘_ »˘ÕÌ ÿı‰_ Ωı≥±ı. ‰Î"· VÀˇÌÀ‹Î_ …ı‹fiÎ ±Î_√‚Î ÿÎ{uÎ ÷ı ·˘¿˘fiÌ ±’ıZÎÎ …\ÿÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ’˛Ω…fi˘‹Î_ ’˛‹¬ Ë⁄˝À ËÒ‰fl ±‚¬Î‹HÎÎ ⁄fi‰Î ·ÎB›Î. Á˙◊Ì ‰‘ ÷fl¬ÎÀfi˘ ±fiı ÷ÎflÎ∞fi˘ Ïÿ‰Á √v‰Îfl, ±Î"@À˘⁄fl 29, 1929 fi˘ Ë÷˘. ‰Î"· VÀˇÌÀ Âıfl⁄Ωflfiı ±ı Ïÿ‰Áı @›Î_› ‰‘ ΩıflÿÎfl ŒÀ¿˘ ‰ÎB›˘, …ı ‹flHÎ÷˘· Ë÷˘. Á‰Îflı ‹Î¿ı˝À ¬ÒS›_ ¿ı ÷fl÷ ’˛ I ›ı ¿ Ï‹ÏfiÀı Âı fl ˘ ÁflıflΠ⁄ı ÕÎ"·fl ·ı¬ı CÎÀ‰Î ·ÎB›Î. Âw±Î÷fiÌ hÎÌÁ Ï‹ÏfiÀ‹Î_ … ¿< · 32,59,800 Âı fl ˘ ‰ı « ΛΠ±fiı fl˘¿ÎHοÎfl˘fiÎ 200 ¿fl˘Õ ÕÎ" · fl ˉ΋Î_

±˘√‚Ì √›Î. {Õ’◊Ì CÎÀ÷Î ¤Î‰ı Âıfl˘ ±Î"Œfl ◊÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ·ı‰Î·ı @›Î_› fi Ë÷Î. ÿÎ. ÷. ÀˇÎLÁ±‹ıÏfl¿Î fi΋fiÌ ‹Î÷⁄fl √HÎÎ÷Ì ¿o ’ fiÌfiÎ Âıfl¤Î‰‹Î_ 42.50 ÕÎ"·flfi_ √Î⁄Õ<_ ’ÕuÎ ⁄Îÿ Âıfl 20.25 ÕÎ"·flfi˘ ◊›Î »÷Î_ fiÎ¬Ì ÿÌ‘ÎfiÎ ±ı ¤Î‰ı ’HÎ Ãı⁄ı «Õ÷˘ flè΢. ∞‰ ’fl ±Î‰ı·Î ¿ıÀ·Î¿ fl˘¿ÎHοÎfl˘±ı ±_÷ı ‰‘ fiÌ«Î ¤Î‰ı ’˘÷ÎfiÎ Âıfl˘ e_¿Ì ‹Î›Î˝. ⁄’˘flı 1—00 ‰ÎB›Î Á‘Ì‹Î_ 1,26,52,000 Âıfl˘ ‰ı«ÎHÎ ’HÎ ±ÎT›Î. ÁÎ_…ı 5—32 ‰ÎB›ı ‹Î¿ı˝À ⁄_‘ ◊›_ I›Îflı ±Î_¿Õ˘ 1,63,83,700 Âıfl˘ ·√Ì ’ˢÓE›˘. ±ı¿ fi‰˘ ‰SÕÛ flı¿Î"ÕÛ ‰Î"· VÀˇÌÀı V◊ÎM›˘. ±·⁄kÎ, ÏÂfl’Ήfiı ⁄ÿ·ı Âfl‹…fi¿ ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰˘ Ë÷˘, ¿ı‹

¤Îflı ‰ı«‰Î·Ì ‰E«ı ±˘Ï«_÷Î ±„V◊fl ⁄fiı·Î Âıfl⁄Ωflı ‰Î"· VÀˇÌÀ‹Î_ Á˘’˘ ’ÎÕÌ ÿÌ‘˘ ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

17

¿ı ±Î¬Î Ïÿ‰Á‹Î_ fl˘¿ÎHοÎfl˘fiÎ ±ÎÂflı 1,000 ¿fl˘Õ ÕÎ"·flfi_ ‘˘‰ÎHÎ ◊›_ Ë÷_. √v‰Îfl, ±Î"@À˘⁄fl, 1929 fiÎ ±ı Ïÿ‰Áı Âıfl⁄Ωflfi_ ÷Ï‚›_ … fiÌ¿‚Ì √›_ ±fiı Œı@ÀflÌfiÎ ‹…^fl˘◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‹Î·ı÷Ωfl˘ ÁÏË÷ ·Î¬˘ …HÎÎfiÎ »ıS·Î ÕÎ"·fl Á‘ÌfiÎ_ fiÎHÎÎ_ ÁflÌ √›Î_, ‹ÎÀı ±ı Ïÿ‰Á ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÷‰Îfl̬‹Î_ Black Thursday ÷flÌ¿ı fi΋«Ìfi ⁄fi‰Îfi˘ Ë÷˘. ˉı Âıfl⁄Ωfl CÎÕÌ¿‹Î_ ’λ\_ ⁄ıÃ<_ ◊Λ ÷ı‹ fi Ë÷_. ±Î CÎÀfiÎ ’˘÷ı ‰Î"· VÀˇÌÀ øı ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷Ì ⁄fiÌ. ⁄ΩflfiÌ ‘˘⁄Ì’»ÎÕı ⁄‘_ ‹‚Ì ·˘¿˘fiÎ 7,400 ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl ‘˘≥ fiÎA›Î. ±Î‹Î_ Àı@ÁÌ ÕˇÎ≥‰fl˘ Ë÷Î, ¿Îfl¿>fi˘ Ë÷Î, ÿ¿ÎfiÿÎfl˘ Ë÷Î, Àˇ Î ÏŒ¿ ¿˘LVÀı ⁄ ·˘ Ë÷Î, Q›ÏfiÏÁ’· ÁŒÎ≥ ¿Î‹ÿÎfl˘ Ë÷Î ±fiı ωϷ›‹ Õ<flÎLÀ …ı‰Î ¿<⁄ıfl’Ï÷±˘ ’HÎ Ë÷Î. …\√Îfl¬Îfi_ ⁄fiı·Î Âıfl⁄Ωflı Á˙fiı ±ı¿ ·Î¿Õ̱ı ËÎ_@›Î Ë÷Î. ωϷ›‹ Õ<flÎLÀı «Îfl ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl √‹ÎT›Î Ë÷Î. µ’flÎ_÷ ‹Î◊ı 9,14,231 ÕÎ"·flfi_ ÿı‰_ µ»ÌfiÎ ·Ì‘ı·Î ’ˆÁÎfiÎ fi΋ı «Õu_ Ë÷_. ±ÿη÷ Á‹ZÎ ÷ıHÎı fiÎÿÎflÌfiÌ …ı ±fl∞ fi˘Ó‘Î‰Ì ±ı‹Î_ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ±V@›Î‹÷˘ ÷flÌ¿ı ‹ÎhÎ ¿’ÕÎ_ √HÎÎT›Î_, …ı‹fiÌ Ï¿o‹÷ 250 ÕÎ"·fl Ë÷Ì. …" Á Ì Ï·‰fl‹Ò fl fi΋fiÎ ⁄ÌΩ ‘Ïfi¿ ÁÀ˘Ï՛αı hÎHÎ ¿fl˘Õ ÕÎ"·flfi_ fi¿ÁÎfi ‰ıÃu_ Ë÷_ ±fiı ÷ıfiÎ ‹Î◊ı «Õı·_ ¿fl…fi_ ÷’ı·_ 22,59,212 ÕÎ"·fl Ë÷_. Ï‹·¿÷ ÷ıHÎı 1,84,000 ÕÎ"·fl ˢ‰Îfi_ …HÎÎT›_, ’fl_÷ fiÎÿÎflÌfiÌ ÁfiΉHÎÌ ‰¬÷ı ¿˘Àı˝ Ωı›_ ¿ı ÷ı ‹ Î_ fi Ì CÎHÎÌ ’˛ ˘ ’Àa Ï√fl‰ı ‰Î"· VÀˇÌÀfi_ Âıfl⁄Ωfl ’ÕÌ ¤Î_B›_ ÷ıfiÌ fi˘Ó‘ ·_ÕfifiÎ ÿˆÏfi¿˘±ı ’HÎ ·Ì‘Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ı ⁄fiΉfiÌ ±Áfl ‰Ëı·Ì‹˘ÕÌ I›Î_ ’Õ‰ÎfiÌ Ë÷Ì

18 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı Â_¿ÎV’ÿ Ë÷Ì. ±ı¿ Ïÿ‰Á …"ÁÌ Ï·‰fl‹Òfl ˢÀı·‹Î_ √›˘, «⁄fl¬Ì ’fl MY LIFE HAS BEEN A FAILURE ±ı‹ ·A›_, I›Îfl ⁄Îÿ Àı⁄· »˘ÕÌfiı ‰Î"Âw‹‹Î_ √›˘ ±fiı I›Î_ Ï’V÷˘· ‰Õı ±ÎI‹ËI›Î ¿flÌ fiάÌ. …ıQÁ Ïfl±˘Õ˘˝fi fi΋fiÎ ÁÀ˘Ï՛Π⁄ıL¿‹ÎÏ·¿ı ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ∞‰fi À>_¿ÎT›_. ±ı¿ ‹Ï˷αı ⁄Ë‹Î‚Ì ‹¿ÎfifiÎ 40 ‹Î ‹Î‚ı◊Ì ±fiı ⁄ı ¤Î√ÌÿÎfl˘±ı Q≤I› ‰¬÷ı ’HÎ ÁÎ◊ı flËı‰Î ±ı¿⁄ÌΩfi˘ ËÎ◊ ’¿ÕÌ Ë˘Àı·fiÎ 10 ‹Î ‹Î‚ı◊Ì ’Õ÷_ ‹Ò@›_. ±ı¿ ¿Ï‹Âfi ±ı…LÀfi˘ Q≤÷ÿıË L›Ò ›˘¿ÛfiÌ ËÕÁfi fiÿÌ‹Î_◊Ì ‹‚Ì ±ÎT›˘. ϬVÁ΋Î_ 9.40 ÕÎ"·fl µ’flÎ_÷ Âıflÿ·Î·fi˘ ‹ÎÏ…˝fifiÌ µCÎflÎHÎÌfi˘ ¿Î√‚ Ë÷˘. ¬ÿ¿<ÂÌfiÎ ±Î‰Î Ï¿VÁÎ ⁄ÌΩ Õ{fi⁄_‘ Ë÷Î. ¤Ò¿’o fi˘ ’˛◊‹ ΩıflÿÎfl ±Î_«¿˘ ·Î√Ì «Ò@›Î ’»Ì ÷ıfiÎ ±ÎŒÀflÂÎ"¿ ⁄Ë ÷̉˛ fi ˢ›, ’fl_÷ ±ËŸ ‹Î‹·˘ ¤ÒV÷flÂÎjÎfi˘ fi Ë÷˘. ±Î"@À˘⁄fl 29, 1929 fiÎ fl˘… Á‹Ò‚√Î ’ÕÌ ¤Î_√ı·Î ‰Î" · VÀˇ Ì À Âı fl ⁄Ωflfi˘ ±Î_ « ¿˘ ‹ A ›I‰ı ÂıflˢSÕflfiı ·ÎB›˘ Ë÷˘. T›„@÷√÷ flÌ÷ı ÷ı‹fiÌ Á_A›Î ◊˘Õο ·Î¬ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi Ë÷Ì. Âıfl˘‹Î_ ÷ı‹HÎı fl˘¿ı·Î_ fiÎHÎÎ_ ÿıÂfiÎ ¿<· ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‹Î_Õ hÎHÎ-«Îfl À¿Î Ë÷Î. ±Î‹ »÷Î_ À>_¿ Á‹› ’»Ì ±ÎCÎÎ÷fiÎ_ …ı ‹˘Ω_ ±ÎŒÀflÂÎ"¿ ÷flÌ¿ı Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ⁄‘Ì Á_’ÏkÎ √‹Î‰Ì …LQ›Î_ ÷ı ±Î¬Î ÿı‹Î_ ŒflÌ ‰Y›Î_ ±fiı ÿÁı¿ ⁄ıÃı·Î ÁÀ˘Ï՛Π…ıQÁ Ïfl±˘Õ˘˝fi (µ’flfi˘ Œ˘À˘) ±fiı …"ÁÌ Ï·‰fl‹Òfl ‰Ê˝ Á‘Ì ÂQ›Î_ fiÏË. ±‹ıÏfl¿Îfiı ÷ı‹HÎı ‘ √˛ıÀ ÏÕ’˛ıÂfi ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì ¿Îfl‹Ì ‹_ÿÌ‹Î_ ‘¿ı·Ì ÿÌ‘_, …ı ‹Îfi‰ ÷‰Îfl̬‹Î_ ±¤Ò÷’Ò‰˝ Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿Î±ı … fiÏË, …√÷ı ’HÎ ‹_ÿÌfi˘ ±ı‰˘ ÿ˘fl ±√ε ¿ÿÌ Ωı›˘ fi Ë÷˘. ±Î…ı ·√¤√ ’˘H΢ Á˘ ‰Ê˝ ⁄Îÿ ŒflÌ ’Î»Ì ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Âw ◊›ı·Ì ±fiı ‰ˆÏr¿ ⁄fiÌ flËı·Ì ‹_ÿÌfiı ±fi·ZÎÌ ‘ √˛ıÀ ÏÕ’˛ıÂfifi_ Œ˚·ıÂ⁄ı¿ Ωı≥±ı. Œ˚·ıÂ⁄ı¿ ±ı‰_ »ı ¿ı …÷ı ÿËÎÕı Â_ ◊Λ ÷ıfi˘ ±Î»˘’Î÷‚˘ A›Î· ’HÎ ÷ı ±Î’Ì ÿı. ±ı¿ «˘¬‰À Âw±Î÷‹Î_ … ¿flÌ ÿı‰Ì flËÌ ¿ı ÏÕ’˛ıÂfi ›Îfiı ±ÎÏ◊˝¿ ‹_ÿÌ ÂıfiÎ ¿ÎflHÎı ±Î‰ı ÷ıfiÎ ±_√ı ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ ±◊˝ÂÎjÎ̱˘ ÁË‹÷ fi◊Ì. Ï◊±fḻ˘ CÎHÎÌ »ı. ±ı¿ Ï◊±flÌ ·˘¿˘ ¶ÎflÎ ◊÷Ì ‰‘ ’Õ÷Ì ⁄«÷fiı ‹_ÿÌfiÌ ±Áfl ‹ÎÀı ¿ÎflHΤÒ÷ √HÎΉı »ı. ‰‘ ⁄«÷fi˘ ‹÷·⁄ »ı ±˘»Ì ¬flÌÿÌ, ‹ÎÀı «Ì…-‰V÷±˘ ‹ÎÀı ⁄Ωfl‹Î_ CÎflÎ¿Ì flËı fiÏË. µ’ÎÕ ±˘»˘ flËı, ±ıÀ·ı µI’Îÿ¿˘ ’˘÷ÎfiÎ Á_A›Î⁄_‘ ¿ÎflÌ√fl˘fiı »^ÀÎ ¿flı ±fiı ’˛˘Õ@Âfi CÎÀÎÕÌ fiάı. ’√Îfl-¤J◊Î_ √‹ÎT›Î ’»Ì ⁄ıfl˘…√Îfl ¿‹˝«Îfḻ˘ ’HÎ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ±√ε …ı‰Ì ¬flÌÿÌ fi ¿flı ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ ÏÕ‹ÎLÕ ±˘fl

CÎÀı, ’˛˘Õ@Âfi ¿Î’‰Î ‰‘ ¿‹˝«Îfḻ˘fiı »^ÀÎ ¿flΛ ±fiı µI’Îÿfi ±ı flÌ÷ı ¿ÎM›ı …÷Î µI’Îÿ¿˘ ‹ÎÀı Áfl‰Î‚ı ±ı‰˘ Á‹› ±Î‰ı ¿ı F›Îflı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ËÎÀÕÌ Á‹ıÀÌ ·ı. ⁄ıL¿˘fiÌ ·Îıfi fi ¤flΛ, ’˛˘Õ@Âfi ‹ÎÀı ¿Î«˘ ‹Î· fi ¬flÌÿΛ, ÀˇÎLÁ’˘ÀÛfl˘fiı ‰flÿÌ fi ‹‚ı ±fiı ⁄Ì∞ CÎHÎÌ ±ÎÏ◊˝¿ ·ı‰Õÿı‰Õ fi ◊Λ, …ıfiÎ Œ‚V‰w’ı ‹_ÿÌ CÎıflÌ ⁄fiı. ≥·Î… ±ı »ı ¿ı ‰‘ ⁄«÷fiÌ Z΋÷Ή΂Π’ˆÁÎ’ÎhÎ ·˘¿˘ ’fl ‰‘ ¿fl⁄˘… fiÎ¬Ì ±ı ’ˆÁÎ ¿Î‹ Á΋ı ÿ΋fiÎ ‘˘flHÎı …wfl÷‹_ÿ˘‹Î_ ‰ËıÓ«Ì ÿ˘. …wÏfl›Î÷‰Î‚Î ±ı ·˘¿˘ ÷fl÷ ¬flÌÿÌ ¿fl‰Î ‹Î_Õı, ±ıÀ·ı ÏÕ‹ÎLÕ‹Î_, ’˛˘Õ@Âfi‹Î_ ÷◊Î fl˘…√ÎflÌ‹Î_ ‰‘Îfl˘ ◊Λ ±fiı À>_¿ Á‹› ’»Ì ‹_ÿÌfi_ V◊Îfi ÷ı∞ ·ı. ±ÎÏ◊˝¿ ‹_ÿÌfiÎ ¿ÎflHÎw’ı fl…^ ¿flΛı·Ì ⁄Ì∞ Ï◊±flÌ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎfiı ·√÷Ì »ı. ≥L‰ıVÀ‹ıLÀ ‹ÎÀı ›˘B› ÷¿˘ fi ˢ› I›Îflı ·˘¿˘fiÌ ⁄«÷ ±˙z˘Ï√¿ ZÎıhÎ Á‘Ì fi ’ˢӫı, ¿ıÏ’À· √ÒÕ˚{ ¿Ëı ‰ Î÷Ì ‹ÂÌfiflÌ‹Î_ , fi‰Î_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ‹ Î_ ÷ı ‹ … ‹¿Îfi˘fiÎ ⁄Î_‘¿Î‹‹Î_ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ fi ◊Λ, ‹ÎÀı ’˛˘Õ@Âfifi˘ CÎÀÎÕ˘ ±√ε ‰HνT›Î ‹…⁄ … ‹_ÿÌfiÎ ÿW«øfiı Œfl÷_ ¿flÌ ÿı. ≥·Î… ±ı »ı ¿ı Áfl¿Îflı ±Î¿Ê˝¿ T›Î…fiÌ ⁄«÷ V¿Ì‹˘ ÿά· ¿fl‰Ì Ωı ≥ ±ı ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ‹Î·fiÌ ¿◊‚ı·Î_ ±◊˝÷_hÎı ±‰Î_ ºU›˘ Ãıfl Ãıfl Á∞˝ ÿÌ‘Î_ ÏÕ‹ÎLÕ ‰‘ı ±ı ‹ÎÀı ΩËıfl ⁄Î_‘¿Î‹fiÎ_ ¿Î›˘˝ ÷ı‹… flÎË÷¿Î›˘˝ ËÎ◊ ‘flÌ ·˘¿˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ ’ˆÁÎ ‹Ò¿‰Î Ωı≥±ı. hÎÌ∞ Ï◊±flÌ — ÏÁyÎfiÌ ⁄ı ÁÎ≥ÕfiÌ …ı‹ ÷ı∞ ±fiı ‹_ÿÌ business cycle fiÎ_ ⁄ı ±Ïfi‰Î›˝ ’ÎÁÎ_ »ı. ‹@÷ ⁄ΩflfiÌÏ÷ …ıfiı ·Î√ ’ÎÕÌ Ë˘› ÷ı ±◊˝÷_h΋Î_ ÷ı‹fi˘ ¿ıÕ˘ »˘ÕÎ‰Ì Â¿Î› fiÏË. ÷ı∞‹Î_ ±◊˝÷_hÎ hÎHÎ Õ√·Î_ ±Î√‚ «Î·ı, ÷˘ ‹_ÿÌ‹Î_ ⁄ı Õ√·Î_ ’λ‚ ±ÎÏ◊˝¿ ‹_ÿÌ‹Î_ ÏfiflÎÏl÷ ⁄ıfiı·Î ·˘¿˘fiÌ ŒÏÀ«fl ‰ÁÎË÷ — “ËÒ‰flω·” ÁflÌ Ω› ±ı Ïfi›‹ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ⁄Ë ÷˘ ±ı ‰ Î_ ’√·Î_ ¤flÌ Â¿Î› ¿ı …ı‹fiı ·Ì‘ı ‹_ÿÌ ‰‘ ’Õ÷Ì fi ‰¿flı. ˉı ±Î"@À˘⁄fl 29, 1929 fiÎ ‰Î" · VÀˇ Ì À øıÂfiÎ ’√·ı ±‹ıÏfl¿Î ¿ı‰Ì ‹_ÿÌfiÎ ¤flÕ΋Î_ ±ÎT›_ ÷ıfi_ Á_ÏZÎM÷ ‰Hνfi — ⁄ı ‹ÏËfiÎ ’»Ì ΩL›±ÎflÌ, 1930 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ‹Î«˝, 1933 Á ‘ ÌfiÎ √΂ΠÿflQ›Îfi 9,000 ⁄ı L ¿˘ ŒÕ«Î‹Î_ √≥, ¿ÎflHÎ ¿ı Âıfl⁄Ωfl ‹ÎÀı

¿flı · Î_ ±⁄Ωı ÕÎ" · flfiÎ_ ‘ÌflÎH΢‹Î_ ÷ı‹fiÎ ’ˆÁÎ Õ>O›Î Ë÷Î. µ’flÎ_÷ ¿ıÀ·Ì¿ ⁄ıL¿˘fiÎ ·˘Ï¤›Î ‰Ë̉ÀÿÎfl˘±ı ¤_Õ˘‚fiÌ µ«Î’÷ ¿flÌ ÷ı ŒLÕ Âıfl⁄Ωfl‹Î_ Á|˘ ¬ı·‰Î ‹ÎÀı ‰Î’›* Ë÷_, …ıfiı ‰Î"· VÀˇÌÀfi˘ O·ı¿ ˢ· ¤fl¬Ì √›˘ Ë÷˘. (±ı ¿ ⁄ı L ¿ı 35,92,000 ÕÎ"·flfi_ fiÎËÌ fiά‰_ ’Õu_ Ë÷_). ‰‘‹Î_ …ı‹fiı ±˙z˘Ï√¿ ‘ÌflÎHÎ ¿flΛı ·  _ ±ı ‰ Î ¿ı À ·Î› Œı@ÀflÌ‹ÎÏ·¿˘±ı ÷ı ’ˆÁÎ ‰Õı ‘_‘˘ «·Î‰‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÷ı‹fiı Âıfl⁄Ωfl‹Î_ ·ÕÎT›Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ı fi ⁄ıL¿˘ ±ı ’ˆÁÎ ‰ÁÒ· ¿flÌ Â¿Ì ¿ı fi Œı@ÀflÌ‹ÎÏ·¿˘fi˘ ‘_‘˘ ±Î√‚ «ÎS›˘. ±fiı¿ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ⁄_‘ ◊›Î_ ±fiı ⁄ıfl˘…√ÎflÌ ‰‘Ì. ⁄ıL¿˘ ¿Î«Ì ’ÕÌ, ±ıÀ·ı ·Î¬˘ ¬Î÷ıÿÎfl˘±ı ÷ı‹fiÌ ◊Î’H΢ √‹Î‰Ì ÿÌ‘Ì. ËεÏÁ_ √ ·˘fi ’fl ±ı À ·ı ¿ı ‹˘ÀÛ√ı… ’fl …ı‹HÎı CÎfl˘ ¬flÌÿı·Î_ ¿ı ⁄_‘Ήı·Î_ ±ı‰Î_ 25,000 ◊Ì 50,000 ¿<À
ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

19

⁄ıfl˘…√Îfl ◊›Î Ë÷Î. ∞‰fi …wÏfl›Î÷fiÌ ⁄Ì∞ «ÌΩı ÷˘ ÃÌ¿, ¬Î‘ά˘flοÌfiÎ_ ’HÎ ÷ı‹fiı ŒÎ_ŒÎ_ Ë÷Î_. ±ı¿ ¿‹fiÁÌ⁄ ±‹ıÏfl¿fi ‰ı’ÎflÌfiÎ (Hard Times ’V÷¿‹Î_ fi˘Ó‘Λı·Î) ÂOÿ˘ — “Ë_ ‘_‘˘ «·Î‰÷˘ Ë÷˘. µ‘Îfl‹Î_ ¿Î’Õ ‰ı«÷˘ Ë÷˘. ⁄ıL¿˘ flÎ÷˘flÎ÷ ⁄_‘ ’Õ÷Î_ ‹ıÓ ⁄‘_ √‹ÎT›_. ¤Ò¬‹fl˘ ‰ıÃ÷Î_ ¿<À÷˘ ÷ıfiı ·HÎ÷Î fi Ë÷Î. ·HÎÌfiı ‰ı«‰Î‹Î_ fi¿ÁÎfi Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ±Î‰¿ ‰√flfiÎ ·˘¿˘ ÷ıfi˘ ’Õ÷fl ¤Î‰ ’HÎ ±Î’Ì Â¿ı ÷ı‹ fi Ë÷Î. Ë¿Ì¿÷ı ÷˘ ·HΉÎfi˘ ¬«˝ ’HÎ fiÏË. ±ı¿ ¬ıÕ>÷ ÷ıfiÎ ¬ı÷flfiÌ ‹¿Î≥ ⁄Âı·fiÎ (27 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ) 8 ÁıLÀ ±ıÀ·ı ¿ı 0.8 ÕÎ"·fl ·ı¬ı ‰ı«Ì Â@›˘, ’fl_÷ ±ı ¬flÌÿÌ V◊ÎÏfi¿ ¿˘Àı˝ Ï›΂Π‰¬÷ı ËÌÏÀo√ ±◊ı˝ ÷ıfiÎ ±ÿη÷Ì ¬_ÕfiÌ ¤ßÌ‹Î_ ‹˘ÓCÎÎ ¿˘·ÁÎfiı ⁄ÿ·ı ‹¿Î≥ ⁄΂‰Î ‹ÎÀı ¿flÌ Ë÷Ì. µk΋ @‰Î"Ï·ÀÌfiÎ_ 200 ÁŒfl…fi ’"¿ ¿flı·Î ⁄Î"@ÁfiÎ ‰‘‹Î_ ‰‘ 0.50 ÕÎ"·fl µ’…÷Î Ë÷Î, ±ıÀ·ı ⁄Î√Λ÷fiÎ_ µ»ıfl¿ıLƒ˘ ‹ÎÀı T≤ZÎ ’flfiÎ_ ±ı‰Î_ Œ‚˘ µ÷Îfl‰Îfi˘ ¬«˝ ’Î≥fiÌ ¤Î∞ ±fiı À¿ÎfiÎ ‰CÎÎfl …ı‰˘ fỉÕ÷˘ Ë÷˘. ±ı¿ ÷flŒ ·Î¬˘ ±ı¿fl ‰ÎÕÌ⁄√̫΋Î_ ÁŒfl…fi Õ΂˘ ’fl ÁÕ÷Î_ Ë÷Î_, ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÁflıflΠ⁄΂¿-Ï¿Â˘flfiı «Îfl ‹ÏËfiÎfiÌ ÁÌ{fi ÿflQ›Îfi ‹Î_Õ ±ı¿Îÿ ÁŒfl…fi ¬Î‰Î ‹Y›_ Ë÷_. ±ı¿ ÁQ≤© ¬ıÕ>÷ı ÷ıfiÎ_ 3,000 CÎıÀÎ_fiı ¿Î’Ì ÷ı‹fiÎ Q≤÷ÿıˢ ¬ÌH΋Î_ ‘¿ı·Ì ÿÌ‘Î_. ¿÷·¬Îfiı ‹˘¿·‰Îfi˘ ¬«˝ CÎıÀÎÿÌà 1.10 ÕÎ"·fl Ë÷˘, F›Îflı ÷ıfiÌ Áfl¿Îfl ÷flŒ◊Ì ‹‚÷Î Ïfi—ÂS¿ ¤˘…fi ‹ÎÀı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÃıflÃıfl ⁄ıfl˘…√Îfl ·˘¿˘fiÌ ¿÷Îfl ·Î√÷Ì. ‹ŒÏ÷›_ ¤˘…fi Á΋ı ◊÷Ì fl˘¿ÕÌ 1 ÕÎ"·fl ¿fl÷Î_ ‰‘ fi ¬Î‰ÎfiÌ „V◊Ï÷ ±fiı¿fiı fi΋˘Â̤flÌ …HÎÎ÷Ì, ’HÎ ’ıÀfi˘ ¬ÎÕ˘ ’Òfl‰Îfi˘ ⁄ÌΩı ¿˘≥ flV÷˘ ’HÎ @›Î_ Ë÷˘? Ë÷Ì. ËΩfl˘ ›‰Îfi˘ ¬˘flο, ±Îl›, ¿’ÕÎ_ ‰√ıflfi ı Ì Â˘‘‹Î_ √΋ı√΋ ’√’΂Π¤À¿÷Î Ë÷Î. Áfl¿ÎflÌ flÎË÷¿ıLƒ˘ …^… Ë÷Î_ ±fiı ¿ÌÏÕ›ÎflÎ_ …ı‰Î_ Ë÷Î_, ±ıÀ·ı @›Î_› fi_⁄fl ·Î√÷˘ fi Ë÷˘. ÿı¤fl‹Î_ 32,000 ±√˛√H› ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ⁄_‘ ◊›Î_ ’»Ì fl˘…√ÎflÌ ‹‚‰Îfi˘ ÷˘ ’˛ffi … fi Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿Îfi_ ’˘·ÎÿÌ ‹…⁄Ò÷Ìfi_ √HÎÎ÷_ À¿˘flÎ⁄_‘ ±fiı À|Îfl ±◊˝÷_hÎ ÂÌÊνÁfifiÌ „V◊Ï÷‹Î_ ±Î‰Ì √›_ Ë÷_. ±Î ˢfiÎfl÷fi˘ ’˛¤Î‰ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÁÌ‹ÎÕÎ ’Òfl÷˘ ÁÌÏ‹÷ fi flè΢. ÿÏfi›Î¤fl‹Î_ ÷ıfiÎ »Î_ÀÎ ∂ÕuÎ, ¿ı‹ ¿ı CÎHÎÎ ÿı¢ ±‹ıÏfl¿Î ÁÎ◊ı √Îœ ±ÎÏ◊˝¿ Á_⁄_‘ı ΩıÕΛı·Î Ë÷Î. ›fl˘’Ì ÿı¢ ÷ı‹Î_ ‹A› Ë÷Î. ’˛◊‹ ωrω√˛Ë ’»Ì ±Î"„VÀˇ›Î fi΋fiÎ ÿıÂfi˘ ±ÎÏ◊˝¿ ¿Îfl˘⁄Îfl ‹A›I‰ı ¿o√ÎÏ·›÷ ‹ÎÀı ·˘¿˘ ’˛‹¬ Ë⁄˝ À Û ËÒ ‰ flfiı …‰Î⁄ÿÎfl √HÎ÷Î Ë÷Î. “ËÒ‰fl O·ıL¿ıÀ” ›Îfiı ±ı ‰ ˘ ‘Î⁄‚˘ ¿ı …ı Ï›΂ ÃoÕÌ Á΋ı flZÎHÎ ‹ÎÀı ’V÷ÌfiÎ_ »Î’Î_ ‰Õı ⁄fiı·˘ Ë÷˘. ≥fiÁÎ≥Õ ±ÎµÀ ¿flÌfiı ¬Î·Ì¬‹ ⁄÷Ήı·Î ϬVÁÎfi_ ⁄ËÎfl Õ˘¿Î÷_ ¿Î’Õ “ËÒ‰fl Œ˚·ı√” ¿Ëı‰Î÷_ Ë÷_. fi˘¿flÌ‘_‘Î ‰√flfiÎ ⁄ı¿Îfl˘ ÷ı‹fiÌ ‹˘Àfl˘ «·Î‰‰Î ’ıÀˇ˘· ¬flÌÿÌ Â¿÷Î fi Ë÷Î, ±ıÀ·ı ‹˘Àflfiı CÎ˘Õ˘ Ωı÷fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ Ë÷˘. ±Î Ω÷fiÎ ‰ÎËfifi_ fi΋ “ËÒ‰fl ‰ı√fi” ’Õu_ Ë÷._ “ËÒ‰fl ·ı‘fl” ±ı‰Î ΩÕÎ ’ÒÃ_ Îfi_ fi΋ ¿ı …ı ŒÎÀı·Î Á˘·‰Î‚Î ⁄ÒÀfiÎ ÷Ï‚›ı ¬Ì·Ì ‹ÎflÌfiı …ÕÌ ·ı‰Î÷_ Ë÷_. ŒÕ«Î‹Î_ √›ı·Ì ⁄ıL¿˘fiÌ Á_A›Î À>_¿ Á‹›‹Î_ ‰‘Ìfiı 10,000 fiÎ ±Î_¿Õı ’ˢӫÌ. ‘_‘Î ‹ÎÀı …ı‹fiı ±√ε ÷ı‹fi_ ‘ÌflÎHÎ ‹‚Ì flËı÷_ ±ı‰Î_ ·Î¬˘ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ⁄_‘ ’ÕuÎ_ ±fiı ÿıÂfi_ ‰ÎÏÊ˝¿ µI’Îÿfi 104 ±⁄… ÕÎ"·fl◊Ì CÎÀÌfiı 56 ±⁄… ÕÎ"·fl ◊›_, …ı ·√¤√ ±Õ‘_ Ë÷_. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 1,30,00,000 ·˘¿˘

20 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

±‹ıÏfl¿fi ÁËΛ ’fl fi¤÷˘ Ë÷˘. ±Î fiÎHÎÎ_¿Ì› ‹ÿÿ ⁄_‘ ◊÷Î_ ±Î"„VÀˇ›fi ⁄ıL¿˘ ¿Î«Ì ’ÕÌ, ‘ÌflÎHÎfiÎ ±¤Î‰ı ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ⁄_‘ ◊›Î_, ·˘¿˘±ı ÷ı‹fiÌ ⁄ıL¿ ◊Î’H΢ µ’flÎ_÷ fi˘¿flÌ‘_‘Î √‹ÎT›Î ⁄Îÿ »ı‰Àı ±ı‰˘ Á‹› ±ÎT›˘ ¿ı F›Îflı ÷ı±˘ ±ıÓÃÌ…^ÃÌ ¬Îz «ÌΩı ¢‘‰Î ‹ÎÀı flV÷Î ’flfiÎ µ¿flÕÎ ŒıÓÿ÷Î Ë÷Î. ωÂıÊ ¿’flÎ Ëη …‹˝fiÌfiÎ ◊›Î, …ıHÎı ’˛◊‹ ωr›© ’»Ì ±¤Ò÷’Ò‰˝ d√Ή˘ Ωı›˘ Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿Î±ı I›Îfl ⁄Îÿ ¿fl˘Õ˘ ÕÎ"·fl ‘ÌflÌ ÷ıfiÎ

±‹ıÏfl¿Î‹Î_ T›Î’ı·Ì √˛ıÀ ÏÕ’˛ıÂfifiÌ ‹_ÿÌfi˘ …\‰Î‚ ›fl˘’Ì ÿı ±Î"„VÀˇ›Î Á‘Ì Œı·Î›˘ ±fiı ÷ı ÿıÂfiÎ ±◊˝÷_hÎfiÌ ’HÎ ¿‹fl ±ı¿Î±ı¿ ¤Î_√Ì I›Îflı ·˘¿˘±ı fl˘Ï…_ÿÎ ¬˘flο ‹ÎÀı µ¿flÕÎ ŒıÓÿ‰Îfi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘

Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ’˛Ω‹Î_ ÷ıfiÌ Áfl¿Îfl ’˛I›ı ±Á_÷˘Ê ‰K›˘. 1933 fiÌ «ÒÀ_ HÎÌ‹Î_ ·˘¿˘±ı ±ÎÂÎfiÌ ‹ÌÀ fiÎ{Ì ’ZÎ ÷flŒ ‹Î_ÕÌ ±fiı ’ην‹ıLÀ‹Î_ ÷ı ’ZÎfiı ⁄Ë‹÷Ì ÁÎ◊ı «Ò_ÀÌ ¿Îœu˘. ÏËÀ·fl ±_÷ı ΩL›±ÎflÌ 30, 1933 fiÎ fl˘… …‹˝fiÌfi˘ ÁÒhΑÎfl ⁄L›˘. ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ √˛ ı À ÏÕ’˛ ı  fi ¿Ëı‰Î÷Ì ‹_ÿÌ ±ÎÕ¿÷flÌ flÌ÷ı ⁄ÌΩ ωr›©fiı fi˘÷flÌ ·Î‰Ì ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı . ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ‰Ê˘˝ ’Ëı · Î_ fi Ì CÎÀfiÎfiı ‰Ê˘˝ ’»ÌfiÌ ÁΉ …\ÿÌ CÎÀfiÎ ‹ÎÀı ¿Îfl¿ ’ fl ‰Îfl fi ◊Λ ±ı ‰  _ …‰S·ı … ⁄fiı. Ï⁄˛ÀfifiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı ÿı ∂fi, ¿Î’Õ, flÁΛH΢, ¿˘·Á˘, …ËÎΩı ‰√ıflı ±‹ıÏfl¿Îfiı ‰ı«Ì ÁÎw_ ±ı‰_ ËoÏ՛΋HÎ fl‚÷˘ Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‹_ÿ̱ı ÷ı‹fiÌ ÏÕ‹ÎLÕ fiÎ⁄Òÿ ¿flÌ fiÎA›Î ’»Ì Ï⁄˛Àfi‹Î_ 25,00,000 ·˘¿˘ ⁄ıfl˘…√Îfl ◊›Î. ±‹ıÏfl¿Î ¶ÎflÎ ◊÷Ì ±Î›Î÷ ’fl ±fiı ÷ıfiÌ ±ÎÏ◊˝¿ ÁËΛ ’fl fi¤÷Î ±Î"VÀˇÏı ·›Î◊Ì ‹Î_ÕÌfiı @›Ò⁄Î Á‘ÌfiÎ ⁄ÌΩ Õ{fiı¿ ÿı¢fiÌ ’HÎ ±ı … ÿÂÎ Ë÷Ì. ±ı ¿ ÿά·˘ ⁄˛ÎÏ{·fi˘ ÀÎ_¿Ì ¿Λ, …ıHÎı 1932 ‹Î_ ÿfl ‹ÏËfiı ¿Î"ŒÌfiÎ ⁄ÌfiÌ 10 ·Î¬

«·HÎfiı „V◊fl ⁄fiÎT›_ Ë÷_. …‹˝fi «·HÎ ‹Î¿Ûfiı I›Î_fiÌ Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿‹Î_ …‹Î ◊÷Î ÕÎ"·flfi˘ Àı¿˘ Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿Î±ı ÕÎ"·fl ±Î’‰Îfi_ ⁄_‘ ¿›*, ±ıÀ·ı ÷ı ⁄√·C΢ÕÌ fiÌ¿‚Ì …‰Î ’΋Ì. …‹˝fi˘fiı ‹Î¿Û ’fl ¤fl˘Á˘ fi Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı ±ÎÃ-fi‰ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_fiÎ d√ΉΠÿflQ›Îfi ‹Î¿ÛfiÌ ¿fl˘Õ˘ µ’flÎ_÷ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‹_ÿ̱ı …‹˝fi ±◊˝÷_hÎfiı ’HÎ ¿◊‚ÎT›_, …ıfiÎ Ïfl{SÀw’ı ±ı ÿı‹Î_ ÁkÎÎ’·À˘ ±ÎT›˘ ±⁄ΩıfiÎ ’HÎ »Î’ı·Î ‹ÒS›‰Î‚Ì fi˘À˘fiÌ Ï¿o‹÷ ÷ı‹fiÎ ±fiı …√÷fiÎ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ …⁄fl…V÷ ’·À˘ ±ÎHΉΠ±"Õ˘SŒ ÏËÀ·fl fi‰˘ ÁkÎΑÌ ⁄L›˘ Ï’˛„LÀo√ ‹ÎÀı ‰’flΛı·Î ¿Î√‚fiÎ ¤Î‰ ¿fl÷Î_ ±˘»Ì ◊›ÎfiÌ ›Îÿ …‹˝fi˘fiÎ VQ≤Ï÷’À ’fl ÷Î∞ Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı ·˘¿˘ ÷ı‹fiÎ ËV÷¿fi_ ’εLÕ ±fiı ÕÎ"·fl …ı‰_ ωÿıÂÌ fiÎb_ ÷ı‹… Á˘fi_ ÿıÂfiÌ ⁄ËÎfl „V‰{ ⁄ıL¿˘‹Î_ ‹˘¿·‰Î ·ÎB›Î. …^fi, 1931 fiÎ ±ı¿ … ‹ÏËfi΋Î_ ±Î‰Ì 1,75,00,000 ’εLÕ …ıÀ·Ì Á_’ÏkÎ …‹˝fi̱ı √‹Î‰Ì ÿÌ‘Ì. „V‰Á ⁄ıL¿˘‹Î_ ¬Îfi√Ì ±ı¿ÎµLÀ ¬˘·Î‰fiÎflÎ ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ …‹˝fi˘ ‘Ïfi¿ ‰√˝fiÎ Ë÷Î ±fiı ÷ı‹Î_ ’HÎ ‹A› ¿flÌfiı ›ËÒÿ̱˘ Ë÷Î. fiÎHÎÎ_¤ÌÕ ‰E«ı …‹˝fi ±◊˝÷_hÎ ’HÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ …ı‹ ‹_ÿÌfiÌ ¤ŸÁ‹Î_ ±ÎT›_. ÏËLÕfi⁄√˝ I›Îflı …‹˝fiÌfi˘ ’˛‹¬ Ë÷˘. ÿıÂfiÎ ±◊˝÷_hÎfiı ¬ÎÕı …÷_ fl˘¿‰Î ‹ÎÀı Ωÿ≥ »ÕÌ fi ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

21

√H΢ ⁄Î‚Ì fiά‰Ì ’Õ÷Ì Ë÷Ì. À>_¿‹Î_, ±Î…ı Ωı‰Î ‹‚ı »ı ÷ı‹ 1930 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ±‹ı Ï fl¿fi ‹_ ÿ ÌfiÌ ±Áfl ‰ˆÏr¿ Ë÷Ì. ’˛‹¬ Ë⁄˝À ËÒ‰fl ‰Î"· VÀˇÌÀ øı ’»Ì ±‰‚ı ’ÎÀı «ÕÌ √›ı·Î ±◊˝÷_hÎfiı flÎ√ı ’ÎÕÌ Â¿ı ±ı‰˘ ¤fl˘Á˘ ±‹ıÏfl¿fi ’˛Ωfiı flè΢ fi Ë÷˘. ÏËÀ·fl ’fl …‹˝fi ·˘¿˘±ı …ı‹ ±ÎÂÎ ⁄Î_‘Ì ÷ı‹ 1932 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿fi˘±ı L›Ò ›˘¿ÛfiÎ √‰fi˝ fl ¡ı L ¿Ï·fi w{‰ı S Àfiı ’˛ ‹  ¬ ⁄fiÎT›Î. ’˘Ï·›˘fiı ·Ì‘ı ±_Â÷— ’_√ ±ı‰Î w{‰ıSÀ ’ÎÁı› Ωÿ≥ »ÕÌ ÷˘ fi Ë÷Ì, »÷Î_ ±◊˝-T›‰V◊Îfiı ’√¤fl ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ±◊˝ÂÎjÎfiÎ ’ΛÎw’ ÏÁ©Î_÷˘ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ «˘yÁ M·Îfi Ë÷˘. ±Î M·Îfifiı ÷ı ‹ HÎı New Deal ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›˘. ⁄Ë ÷¿ÛÁ_√÷ flÌ÷ı ÷ı±˘ ±ı‰Î ÷ÎflHÎ ’fl ±ÎT›Î ¿ı ÿıÂfiÌ ±◊˝T›‰V◊Î “ÏÕ‹ÎLÕ-ÏÕˇ‰fi” ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ’Ëı·_ ¿Î‹ ÏÕ‹ÎLÕfiÎ ±˘·‰Î›ı·Î ÷Î’HÎÎfiı ŒflÌ «ı÷Ή‰Îfi_ ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ωA›Î÷ ±◊˝ÂÎjÎÌ Fˢfi ‹ıfiÎÕÛ ¿ı≥LÁfiÌ Ï◊±flÌ ‹…⁄ «Ì…‰V÷±˘ ‹ÎÀı ⁄Ωfl‹Î_ ‹Î√ fiÌ¿‚ı ÷˘ ‹Î·fi_ µI’Îÿfi ‰‘ı, ·˘¿˘fiı fl˘∞ ÷ı‹… ’√Îfl¤J◊Î_ ‹‚ı, ⁄«÷fiÎ_ …ı fiÎHÎÎ_ ÷ı ± ˘ ⁄ı L ¿˘‹Î_ ‹Ò ¿ ı ÷ı µI’Îÿ¿˘fiı fi‰Î_ M·ÎLÀ-‹ÂÌfiflÌ ‹ÎÀı ‘ÌflΛΠ’»Ì µI’Îÿfi ÷◊Î fl˘…√ÎflÌ ±˘fl ‰‘ı ±fiı ‹_ÿ̉΂_ ±◊˝÷_hÎ ‰¬÷ …÷Î_ ÷ı∞‰Î‚_ ⁄fiı. Ï◊±flÌ ¿Î√‚ ’fl ⁄Ë ‹˘Ë¿ Ë÷Ì, ’HÎ ÷ıfi˘ ±‹· Á‹…’Ò ‰ ˝ ¿ ±fiı ÁΉ«ı÷Ì’Ò‰˝¿ ¿fl‰˘ ’Õı ÷ı‹ Ë÷˘. ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ’˛‹¬ ¡ıL¿Ï·fi w{‰ıSÀfiı d· ‹Î¿Û˚Á ±Î’‰Î flèÎÎ. 22 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

√˛ıÀ ÏÕ’˛ıÂfi ‰¬÷ı ±¤Î‰ ¬flÌÿ„@÷fi˘ Ë÷˘--±fiı ¬flÌÿ„@÷ ‰√flfiÌ ÏÕ‹ÎLÕfi˘ ±◊˝ fiÏË. ±Î◊Ì ·˘¿˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ ’ˆÁÎ ‹Ò¿‰Î ÷ı‹HÎı ⁄_‘˘, ’·˘, flV÷Î, ‹¿Îfi˘ ‰√ıflıfi_ ⁄Î_‘¿Î‹ Âw ¿flÎ‰Ì 300 ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl ¬«a fiÎA›Î. 1936 Á‘Ì‹Î_ Áfl¿ÎflÌ ¬«˝fiı 900 ¿fl˘Õ ÕÎ"·flı ’ˢӫÎÕÌ ÿÌ‘˘. fl˘∞fl˘ÀÌ ‹‚÷Î_ ¬flÌÿÌ ‰‘Ì. µI’Îÿfi ÷ı ‹Î√fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı ‰‘ı ±fiı ⁄_‘ ’Õı·Î_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ¬Ò·ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı µI’Îÿ¿˘fiı ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ ±◊ı˝ ‘ÌflÎHÎ ‹‚ı ±ı …wflÌ Ë÷_ ±fiı ÷ı ‹ÎhÎ ⁄ıL¿˘ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊Λ ÷ı‹ Ë÷_. ‰Î"· VÀˇÌÀ øıÂfiÎ ’√·ı 9,000 ⁄ıL¿˘ fiÎÿÎfl ◊›Î ’»Ì ⁄ı„L¿o√ ZÎıh΋Î_ ·˘¿˘fiÌ l©Î Õ√Ì Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±ı‰Ì fi˘⁄÷ ŒflÌ ±Î‰ı ÷˘ ±ı Á_Ωı√˘‹Î_ ÿflı¿ ¬Î÷ıÿÎflfiı 5,000 ÕÎ"·fl «Ò¿‰‰ÎfiÌ w{‰ıSÀ Áfl¿Îflı ⁄Î_Ëı‘flÌ ±Î’Ì. À>_¿ Á‹› ’»Ì √ıflLÀÌfi˘ ±Î_¿Õ˘ ‰‘ÎflÌfiı 10,000 ÕÎ"·fl ¿flÌ ÿÌ‘˘. ·˘¿˘ ⁄ıL¿‹Î_ ’ˆÁÎ ‹Ò¿‰Î ·ÎB›Î. µI’Îÿ¿˘fiı ‘ÌflÎHÎ ‹‚÷_ ◊›_ ±fiı µI’Îÿfi ‰ı√Ì·_ ⁄L›_. ·˘¿˘fiı fl˘…√ÎflÌ ¶ÎflÎ ø‹Â— ‰‘ ‹‚÷Ì ±Î‰¿ı ÏÕ‹ÎLÕfi˘ ÀıQ’˘ ’HÎ ‰‘Λ˘˝. ’˛‹¬ w{‰ıSÀfiÎ New Deal ±Ï¤›Îfiı 1939 Á‘Ì‹Î_ √˛ıÀ ÏÕ’˛Â ı fifi˘ ±_÷ ·Î‰Ì ÿÌ‘˘. ⁄Ì…\_ ωr›© ±ı … ‰Êı˝ Âw ◊›Î ’»ÌfiÎ À>¿_ Î√΂΋Î_ (1941 ‹Î_) ÷˘ flΛŒ·fiÌ ⁄·ıÀ◊Ì ±fiı flHÎ√ÎÕÌfiÎ_ ⁄˘·-⁄ıÏfl_√◊Ì ‹Î_ÕÌfiı

⁄˘Q⁄fl M·ıfi Á‘ÌfiÌ ËΩfl˘ «ÌΩı ⁄fiΉ÷Î_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ Ïÿ‰ÁflÎ÷ ‘‹‘‹‰Î ·ÎB›Î_. ÷ı∞fi˘ ·Î_⁄˘ ÿ˘fl Âw ◊›˘ ±fiı ±‹ıÏfl¿Î ±ÎÏ◊˝¿ Á’fl’Ήfl ⁄L›_. ±Î…ı Á’fl’Ήfl ŒflÌ ‹_ÿÌfiÎ «yfl‹Î_ ŒÁΛ_ »ı, …ıfiÌ ‹ÎÃÌ ±ÎÕ±Áfl ¤Îfl÷ …ı‰Î ÿı¢fiı ◊‰Î ‹Î_ÕÌ »ı. ±Î ÿı¢‹Î_ ’HÎ ‹_ÿÌ Ωıfl ’¿ÕÌ flËÌ »ı. ÁËı…ı ’˛ffi ◊Λ ¿ı ¤Îfl÷fiı ’HÎ Á’ÎÀ΋Î_ ·ı÷Ì ‰ˆÏr¿ ‹_ÿÌfi˘ ÿ˘fl @›Î_ Á‘Ì «Î·‰Îfi˘ »ı ? ±Îfi˘ …‰Î⁄ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÷ı∞-‹_ÿÌ ·Î‰÷Ì business cycle fiÌ ±‰Ï‘ ’fl ±‰·_⁄ı »ı. Ï⁄{fiıÁ ÁΛ¿· ·Î_⁄Ì/major ±fiı À>_¿Ì/minor ±ı‹ ⁄ı ’˛¿ÎflfiÌ »ı. ·Î_⁄Ì CÎÀ‹Î‚ 25 ◊Ì 40 ‰Ê˝fiÌ Ë˘›, F›Îflı ±ı‰Ì ⁄ı CÎÀ‹Î‚˘ ‰E«ıfiÌ À>_¿Ì CÎÀ‹Î‚ 5 ◊Ì 10 ‰Ê˝ «Î·ı. ≥¿˘fi˘Ï‹@ÁfiÌ ¤ÎÊÎfiÎ ∫„B·Â ÂOÿ˘ ‰Î’flÌfiı ¿Ë˘ ÷˘ ≥L‰ıVÀ‹ıLÀ, ’˛˘Õ@Âfi, ±ıQM·˘›‹ıLÀ, ÏÕ‹ÎLÕ ‰√ıflı ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ ¿ÕÌ ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿ ’HÎ ±_¿˘Õ˘ ÷ÒÀÌ Ω› ÷˘ ±ÎÏ◊˝¿ ÏÕ’˛ıÂfi ±Î‰‰_ flèÎ_. ±‹ıÏfl¿Î±ı 1910 ’»Ì ±fi¤‰ı·Ì ‹A› ÷ı∞-‹_ÿ̱˘ µ’flfiÎ «ÎÀÛ‹Î_ …\±˘. ¿˘≥fi˘ Á‹›¿Î‚ À>_¿˘, ÷˘ ¿˘≥fi˘ ·Î_⁄˘ fỉÕu˘ »ı. (›© ÷ıfiı ±ÎÏ◊˝¿ flÌ÷ı ŒY›_ »ı ±ı ’HÎ ‹Î¿Û ¿fl˘.) ‰÷˝‹Îfi ‹_ÿÌ ·Î_⁄Ì fỉÕı ¿ı À>_¿Ì ÷ı Ëη ÷˘ ±◊˝ÂÎjÎ̱˘ ’HÎ ¿ËÌ Â¿÷Î fi◊Ì. ±ı¿ ‰Î÷ Ωı ¿ı V’WÀ »ı. 1929-30 fiÎ √˛ıÀ ÏÕ’˛ıÂfi ‰¬÷ı ¤Îfl÷fi_ ±◊˝÷_hÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ±◊˝÷_hÎ ÁÎ◊ı √Îœ flÌ÷ı ΩıÕΛı·_ fi Ë÷_, ’HÎ ‰ˆÏr¿flHÎfiÎ ›√‹Î_ ±Î…ı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ±‹ıÏfl¿fi ‹_ÿÌ …ıÀ·Ì ‰¿flı ±ıÀ·_ ¤Îfl÷fi_ ’HÎ ±◊˝÷_hÎ Ωı¬‹Î‰Îfi_ »ı.á

of;8[;8gff jf,0: z[sf<0~:H O ;ff{yfl jfwf] H05f vf[8,f[ sf[gfl s[8,fl H05f M ±Î"Ï·„Q’¿◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±‰¿Î›ÎhÎÎ Á‘Ì ‹Îfi‰Ì {Õ’fiÎ fi‰Î flı¿Î"ÕÛ˚{ fi˘Ó‘Ή÷˘ ±ÎT›˘ »ı, F›Îflı ±‹¿ flı¿Î"ÕÛ˚{ ¿<ÿfl÷ı ’˘÷ÎfiÎ fi΋ı Ëo‹ı ‹ÎÀı Ïfl{‰˝ ¿flÌ ·Ì‘Î »ı. ¿≥ ‰V÷ ¿ı T›„@÷ ’˘÷ÎfiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ŒÎVÀıVÀ

;fdfyf: jiff;f

»ı ÷ıfi_ flÁÿÎfl ‰Hνfi ·ı¬‹Î_ ‰Î_«˘

ωrfi˘ Á˙◊Ì {Õ’Ì ‹Îfi‰Ì ˢ‰Îfi˘ ωø‹ …ıHÎı ±Î"√VÀ

’HÎ V◊ÎM›˘, ’fl_÷ ⁄˘SÀı ¬ÂÎ·Ì ÿÎ⁄Ì flάÌfiı ›◊Ήı√ı 16, 2008 fiÎ fl˘… Ï⁄Ï…_√ ±Î"Ï·„Q’¿ ÿflQ›Îfi V◊ÎM›˘ ÿ˘Õ‰Îfi_ «Î· flÎA›_ ˢ÷ ÷˘ 100 ‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ¿ıÀ·Î ÷ı µÁıfi ⁄˘SÀ Ë‹HÎÎ_ ’λ˘ Á‹Î«Îfl‹Î_ «‹@›˘. ÿ˘ÕV’‘ν Á‹›‹Î_ ¿’Î÷ ±ı ’˛ffifi˘ fi˘‰ı˝Ï…›fi ωiÎÎfi̱˘ Ë· ¢‘‰Î ‰¬÷ı 100 ‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ÷ıHÎı ‹ÎhÎ 9.69 Áı¿LÕ‹Î_ ¿Î’Ì ⁄ıÃÎ. ωÏÕ±˘ flı¿˘ÏÕ*√fiÎ_ ºU›˘ ÷ı‹HÎı VÀ˘’‰Î"« ‰Õı ‹˘ÏfiÀfl ⁄÷ÎT›_, ’HÎ I›Îfl ’»Ì …‹ˆ¿Îfi˘ ±ı Ë⁄ÁÌ Ï‰iÎÎfi̱˘ ‹ÎÀı ¿›Î*, ‹ÎHÎÁfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ÏË·«Î·fiı ·√÷Î_ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· Á_¢‘fifi˘ ωʛ ⁄L›˘ ±fiı Á_¢‘fifi_ ÷ÎflHÎ ⁄Ë flÁ’˛ÿ ÁÒh΢ ·ÕÎT›Î_ ±fiı ⁄˘SÀı ’˛ÁÎflı·Î ËÎ◊fiı fiÕÌ Â¿÷˘ ˉÎfi˘ fiÌ¿Y›_. µÁıfi ⁄˘SÀı ‹ı, 2008 ‹Î_ ’˘÷Îfi˘ … ±Î√·˘ ‰SÕÛ ±‰fl˘‘ ’HÎ √HÎÌ ¿Îœu˘. µ’flÎ_÷ ⁄˘SÀ 80 ‹ÌÀflı ’ˢÓE›˘ flı¿Î"ÕÛ ÷˘ÕÌ ⁄÷ÎT›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ µIÁÎË‹Î_ ±Î‰Ì fiÎfiÌ Áfl¬Ì I›ÎflfiÌ {Õ’ ±fiı »ıS·Î 20 ‹ÌÀfl ÿflQ›ÎfifiÌ V’ÌÕ √Œ·÷ ÷ıHÎı ¿flÌ fiÎ¬Ì Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı ÁflÁÎ≥fi˘ ±Î_¿ ÁËı… √HÎ÷flÌ‹Î_ ·Ì‘Ì. ÏfiW¿Ê˝ ±ı fiÌ¿Y›˘ ¿ı ⁄˘SÀı ‹ÎhÎ ÿ˘Õ‰Î‹Î_ fiÌ«˘ flè΢ Ë÷˘. ‹fi ’fl˘‰ı·_ flÎA›_ ˢ÷ ÷˘ 100 ‹ÌÀflfi˘ ŒÎÁ·˘ ÷ı 9.69 Ï⁄Ï…_√ ±Î"Ï·„Q’¿ ‰¬÷ı ⁄L›_ ±ı‰_ ¿ı »ı‰ÀfiÎ 20 Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı 9.55 Áı¿LÕ‹Î_ ¿Î’Ì fiά÷ ±fiı ÷ı flı¿Î"ÕÛfiı ‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ‹…· ⁄Î¿Ì Ë÷Ì I›Îflı ’˘÷ı flıÁ (±fiı √˘SÕ ¿ÿΫ ⁄˘SÀ ’˘÷ı Œfl̉Îfl ±Î_⁄Ì Â¿÷ fiÏË. √‹ı ÷ı‹, ’HÎ ‹ıÕ·) ∞÷÷˘ ˢ‰Îfi˘ ⁄˘SÀfiı ’οı ’Λı A›Î· ±Î‰Ì √›˘. ⁄˘SÀ ±Î…ı M≤J‰Ì ’flfi˘ ŒÎVÀıVÀ ‹Îfi‰Ì »ı. ¿·Î¿fiÎ 37.15 Ïfi¿Àfi˘ ’˛ Ï ÷V’‘a ŒÎVÀıVÀ ‹ıfi ±Î"fi ±◊˝ — …‹ˆ¿Îfi˘ µÁıfi ⁄˘SÀ, …ıHÎı 100 ‹ÌÀflfi_ ±_÷fl 9.69 Áı¿LÕ‹Î_ ¿Î’Ì fiÎA›_ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı √ ı ÷ı ±ıÀ·ı ¿ı ⁄ÌΩ fi_⁄flfi˘ ÿ˘ÕÌ ΩHÎı »ı. ¬ı·ÎÕÌ Ïfl«ÎÕÛ ◊˘Q’Áfi ±Î …‹ˆ ¿ ÎfiÎ CÎH΢ ’λ‚ Ë÷˘. ¬ı · ÎÕ̱ı fi˘Ó ‘ Ήı · Ì Ï‰…›fi˘ ±Îfi_ ÿ ÏÁÏ© ±_√ı ΩH›Î ’»Ì ¬‹Îfl̤ıfl T›@÷ ¿fl‰Î “ŒÎVÀıVÀ” ÂOÿfiı …flÎ ⁄˘SÀı ËÎ◊ Œı·ÎT›Î ±fiı ‰‚√Ì flˢ, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiı »Î÷Ì Ã˘¿Ì, …ıfiı ·Ì‘ı ·√÷Î_ ΩHΉηΛ¿ ÷ıfi˘ ‰ı√ fi∞‰Î ±_Âı ±fiı ¿< ÷ Ò Ë ·…fi¿ CÎÀÌ …‰Î ’ÎQ›˘. ω…› µÿÎËflH΢ ⁄ÌΩ_ ±fiı¿ ÷˘ ΩHÎı ‹Y›˘ ±fiı »ı. Á˙◊Ì ‰‘ {Õ’fiÎ ⁄ı ’ √Î ‹Îfi‰ÌfiÌ CÎHÎÎ ¬flÎ flı ¿ Î" Õ Û ˚ { V’ÌÕfi˘ fi‰˘ ωrωø‹ ±Î‘Ïfi¿ Àı@fi˘·˘Ï…fiı ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

23

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

±Î¤ÎflÌ »ı. ±‹¿ ‰‚Ì ¿<ÿfl÷‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ±Î≥fiVÀÎ≥fiı ÿflı ¿ √Ï÷ÂÌ· ’ÿÎ◊˝ ‹ÎÀı V’ÌÕ Ï·Ï‹À ¿·Î¿fiÎ 1,07,92,51,200 Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ·√¤√ ⁄ıÁ‹Îfl ËÿfiÌ ¤·ı ±Î_¿Ì ˢ›, ’fl_÷ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ±˘»Ì V’ÌÕfiÎ ±Î_¿ÕÎ ’HÎ …ı ÷ı ωʛ ’˛‹ÎHÎı ωω‘÷Î’ÒHν ±fiı ωV‹›¿Îfl¿ »ı. Á_’ÒHν ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÁÎ◊ıfi_ Ï·VÀ ‰Î_«˘.

±Î ¿S’fiÎÏ«h΋Î_ ±ı¿ ¤Î√ıÕ< ÷Îfl˘ ¿·Î¿fiÎ ·Î¬˘ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ÿÒ‘√_√Îfiı »˘ÕÌfiı ¬S·Î ±_÷ÏflZÎ ÷flŒ ÁÌ‘Î‰Ì flè΢ »ı

±Î≥fiVÀÎ≥fiı …HÎÎT›_ ÷ı‹ ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ ’˛¿Î‰ı√ ¿fl÷Î_

‰‘ {Õ’ Â@› fi◊Ì. ±Î V’ÌÕ Ï·Ï‹À‹Î_ flËÌfiı ŒÎVÀıVÀ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷˘ ’ÿÎ◊˝ ˢ› ÷˘ ±ı ‘fl÷Ì ’fl ±ºU› Ëı·ÌfiÌ …ı‹ ±ËÏfi˝Â ‰flÁ÷Î_ ¿˘„V‹¿ Ï¿flH΢fi˘ ÁflıflΠ¿HÎ, …ı ’˛¿Î‰ı√ ¿fl÷Î_ ‹ÎhÎ 0.58Ñ ±˘»Ì {Õ’ ‘flΉı »ı. ±Î‹Î_ 90Ñ ¿H΢ ÏÁ_√· ’˛˘À˘fi ˢ› »ı. ËÎ≥Õˇ˘…fifiÌ ÷ı ±bfiÎϤ »ı. ’˘Ï{Àˇ˘fi (±"„LÀ‹ıÀflfiÎ) ≥·ı@Àˇ˘fi) ’HΠˢ› »ı. ¿˘„V‹¿ Ï¿flH΢fiÎ ±Î√‹fifiÌ ¿ÂÌ «˘yÁ ÏÿÂÎ fi◊Ì, ±ıÀ·ı @›Î_◊Ì ±Î‰ı »ı ÷ı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ±Î…ı Ïÿfi Á‘Ì ΩHÎÌ Â@›Î fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ‰Ì…¤Îfl ‘flΉ÷Î ÷ı‹fiÎ ¿H΢ ŒÎVÀıVÀfiÎ ⁄‘Î flı¿Î"ÕÛ˚{fiı ±Î_ÀÌ Ω› »ı. ‘fl÷Ì ’fl ÷ı‹fiÎ …ıÀ·Ì V’ÌÕ ÿά‰÷˘ ’ÿÎ◊˝ ⁄ÌΩı ±ı¿ı› fi◊Ì. {Õ’fiÌ ÁÒÏ«‹Î_ ’Ëı·˘ fi_⁄fl ÷ı‹fi˘ »ı--±fiı Ëo‹ıÂÎ_ flËı‰Îfi˘ »ı.

±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹ıÁı«ÂıÀ˚Á flÎF› ¬Î÷ı ±Î‰ı·Ì ¿ı„Q⁄˛…

‰ı‘Â΂ÎfiÎ ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ‰Î"flıfi ⁄˛Îµfiı ÏÕÁıQ⁄fl, 2004‹Î_ ‹Îfi˘ ›Î fi ‹Îfi˘ …ı‰Î Á‹Î«Îfl ‰Õı ’˘÷ÎfiÎ ÁÎ◊Ì Ï‹h΢fiı «˘Ó¿Î‰Ì ÿÌ‘Î. ±Î ¬√˘‚ωtı ÀıÏ·V¿˘Ï’¿ ±‰·˘¿fi ‰¬÷ı ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ¿ıLƒ◊Ì ÁËı… ÿÒfl ±ı‰˘ ÷Îfl˘ Ωı›˘ ¿ı …ı Áı¿LÕfiÎ 850 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ±◊ν ÷ ˚ ¿·Î¿fiÎ 30,60,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ±ı ¿ıLƒfi˘ I›Î√ ¿flÌ ¤Î√˘‚ ÷flŒ ‘ÁÌ flè΢ Ë÷˘. ⁄˛ÎµfifiÌ ‰Î÷ ’˛I›ı ÁÎ◊ÌÿÎfl˘fi_ Ïfl±"@Âfi Ë÷_ — ‹√… Ãı¿ÎHÎı »ı ¿ı fiÏË ? ’˛Ï÷¤Î‰ Á‹∞ ¿Λ ÷ı‰˘ Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı ÿÒ‘√_√Îfi˘ …ı ±‰¿ÎÂÌ Œ·¿ ‰Î"flıfi ⁄˛Îµfiı «Ÿ‘Ì ⁄÷ÎT›˘ I›Î_fiÎ ±ı¿ı› ÷ÎflÎfi˘ ‰ı√ Áı¿LÕfiÎ 240 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì (’˛Ï÷¿·Î¿ı 8,64,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì) ‰‘Îflı fi Ë÷˘. ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ¿ıLƒ Œfl÷ı ·√¤√ ±ıÀ·Ì … V’ÌÕı ÁΈ ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷Î Ë÷Î. ±Î ÷ı‹fi˘ ‹Ëk΋ ¤˛‹HΉı√ Ë÷˘. ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ⁄‚‰Îfi ¿ıLƒÌ› √vI‰Î¿WνHÎfi˘ ’˛¤Î‰ Ωı÷Î_ ±ı¿Îÿ ÷Îfl˘ ¿ıLƒI›Î√Ì ◊Λ ±fiı ÿÒ‘√_√Îfiı √ÒÕ ⁄Λ ¿flÌ Ω› ±ı‰˘ ÷˘ ’˛ffi … fi Ë÷˘. 24 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

±Î‹ »÷Î_ ‰Î"flıfi ⁄˛Îµfiı Ωı›ı·˘ ÷Îfl˘ ‰Ëı·˘‹˘Õ˘ ÿÒ‘√_√Îfiı »˘ÕÌ ⁄ΉÌÁ ·Î¬ ’˛ ¿ ΉWν »ı À ı ±Î‰ı · Ì ÿı ‰ ›ÎfiÌ ±Î¿ÎÂ√_√΋Î_ ’˘÷Îfi_ ÁP›’ÿ fi˘Ó‘Ήı ±ı fiyÌ Ë÷_. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ±Îç›˝ ‰E«ı 2004 ’»Ì ⁄ÌΩ fi‰ Á’flŒÎVÀ ÷ÎflÎ ‹‚Ì ±ÎT›Î. ÁΈ◊Ì ‰ı√‰Îfi ¤Î√ıÕ ÷Îfl˘ fi‰ıQ⁄fl, 2007‹Î_ fiÎÁÎfiÎ «_ƒ V’ıÁ ÀıÏ·V¿˘’ı ¢‘Ì ¿Îœu˘. («_ƒ ±ıÀ·ı ¤Îfl÷‰_ÂÌ «_ƒÂı¬fl Á⁄˛õH›‹fiÌ ›Îÿ‹Î_ ·Î"L« ¿flΛı·_ ±ı@Á-flı ÀıÏ·V¿˘’). ±Î flı¿Î"ÕÛ⁄˛ı¿fl ÷Îfl˘ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl »ı, …ıfiÌ V’ÌÕ ’˛Ï÷Áı¿LÕı 1,333 Ï¿·˘‹ÌÀfl (’˛Ï÷¿·Î¿ı 48,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl) »ı. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷ıfiı Rx J0822-4300 ±ı‰_ ·ı⁄· ±ÎM›_ »ı. ωflÎÀ ¿ÿfiÎ Á’flfi˘‰Î ÷ÎflÎfi˘ ωVŒ˘À ◊›Î ’»Ì ±Î÷_Ïfl¿ √¤˝fi˘ …ı Á˘Ï·Õ ÃÏ‚›˘ ⁄Î¿Ì flËı ÷ı L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl »ı. ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ CÎHÎÎ ¬flÎ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎÁ˝ ›B‹/binary ÷ÎflÎ »ı. ±◊ν÷˚ ÷ÎflÎfiÌ ΩıÕÌ Ë˘› »ı. ¿˘≥ ÷Îfl˘ ±Î’⁄‚ı ÷˘ 48,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰ı√ ’¿ÕÌ Â¿ı fiÏË, ±ıÀ·ı ’˛ffi ±ı »ı ¿ı «_ƒ ÀıÏ·V¿˘’ı ¢‘ı·Î Rx J0822-4300fi_ ±ı@Áı·flıÀfl ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ¿›Î ’Ïfl⁄‚ı ÿÎO›?_ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ±fi‹Îfi ‹…⁄ ±ÎÂflı 3,700 ‰Wν ’Ëı·Î_ Puppis A fi΋fi˘ Á’flfi˘‰Î ŒÎÀuÎ ’»Ì ÂıWÎ ⁄«ı·˘ ±ı L›ÒÀˇ˘fi VÀÎfl ’HÎ ±‰¿ÎÂÌ fl¬Õ’|Ì ÿflQ›Îfi ’ÎflV’Ïfl¿ √vI‰Î¿WνHÎfiÎ Ωıflı ⁄ÌΩ ±Î‰ÎflÎ L›ÒÀˇ˘fi VÀÎflfi˘ ΩıÕÌÿÎfl ⁄L›˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ⁄Lfiı ÷ÎflÎ ±ı ’»Ì ›B‹ fl«Ì ±_÷ÏflZ΋Î_ ¤À¿÷Î flèÎÎ. »ı‰Àı Á_Ωı√‰ÂÎ÷˚ ±ı¿Îÿ ‹ËÎflÎZÎÁÌ O·ı¿ ˢ·fiÌ ±ÕŒıÀı «ÕuÎ, …ıHÎı ⁄ÌΩ ÷ÎflÎfiı ’˘÷ÎfiÌ ±ÎÁ’ÎÁ

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

⁄Ë fiÌ«Ì ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ’Òfl{Õ’ı Œfl÷˘ ¿flÌ ÿÌ‘˘. ⁄Î¿Ì flè΢ Rx J0822-4300, ’HÎ ÷ı ÁËı… ÿÒfl ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı O·ı¿ ˢ·ı ÷ıfiı slingshot effect ±ıÀ·ı Ï√·˘· …ı‰Ì ±Áfl ‰Õı ⁄‚’Ò‰˝¿ Œo√˘‚Ì ÿÌ‘˘. (…\±˘, µ’flfi˘ …‹H΢ ÕΛÎ√˛Î‹.) ’ÏflHÎ΋ı ÷ıfi˘ ‰ı√ ËΩfl˘ √H΢ ‰‘Ì …‰Î ’ÎQ›˘. ±Î CÎÀfiÎ ÷ıfiÎ …L‹ ’»Ì Ωı ÷fl÷fiÎ √΂΋Î_ ⁄fiÌ Ë˘› ÷˘ ±ı ÷Îflαı ±Î…ı ÿÒ‘√_√ÎfiÌ ¤Î√˘‚ ÷flŒ 20 ’˛¿Î‰Wν …ıÀ·_ ±_÷fl ¿Î’Ì fiÎA›_ »ı. ’˛‰ÎÁ Ë∞ ±ı … flı¿Î"ÕÛÁ…˝¿ {Õ’ı «Î· »ı ±fiı …÷ı ÿËÎÕı ±ı ÿÒ‘√_√Îfi˘ Ëo‹ı ‹ÎÀı I›Î√ ¿flÌ …‰Îfi˘ »ı. ÿÒ‘√_√ÎfiÌ »Î‰HÎÌ‹Î_ I›Îfl ⁄Îÿ ÷ı ’λ˘ Œfl‰Îfi˘ fi◊Ì.

ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ⁄‘Î √˛Ë˘fiÎ ¿<· …\‹·Î ¿fl÷Î_ 750 √b_

±fiı M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ 3,33,000 √b_ ÿ‚/mass ‘flΉ÷Î ÁÒ›˝fiÎ ±P›ÎÁ ‹ÎÀı fiÎÁαı ‰W΢˝ ’Ëı·Î_ ⁄ı ±_÷ÏflZΛÎfi˘ ‹˘¿S›Î_ Ë÷Î_. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ⁄Lfiı ‹Îfi‰flÏË÷ Ë÷Î. ±ÎÂflı 71Ñ ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ ±fiı 27Ñ ÏËÏ·›‹fiÎ ⁄fiı·Î ÁÒ›˝ ÷flŒ ’Ëı·_ ›Îfi ËıÏ·±˘Á-1 ÏÕÁıQ⁄fl 10, 1974fiÎ fl˘… ·Î"L« ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ËıÏ·±˘Á-2 I›Îfl ’»Ì ΩL›±ÎflÌ 15, 1976fiÎ fl˘… µ’Õu_. ‹Îfi‰ÁÏ…˝÷ ’ÿÎ◊ı˝ ‹Ëk΋ flŒ÷Îfl

‹ı‚T›Îfi˘ flı¿Î"ÕÛ ËıÏ·±˘Á-2 fiÎ fi΋ı ·¬Î‰Îfi˘ Ë÷˘. ÁÒ›˝ Œfl÷ı ÷ıfiÌ ’HÎ ¤˛‹HοZÎÎ ·_⁄√˘‚ Ë÷Ì. ±ıÏ’˛· 16, 1976fiÎ Ïÿ‰Áı ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ¿ZÎÎfiÎ perigee/ÏfiQfiÏ⁄Lÿ±ı ’ˢÓE›_ I›Îflı ÁÒ›˝ ±fiı ÷ıfiÎ ‰E«ı ‹ÎhÎ 4,35,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi _ ±_ ÷ fl flèÎ _ . ÁÒ›˝fiÎ ’˛«_Õ ¬ıÓ«ÎHÎfiÎ ÁÌ‘Î ±fi’Î÷‹Î_ ËıÏ·±˘Á-2 fi˘ ‰ı√ I›Îflı ‰‘Ìfiı 2,52,800 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ±Î_¿Õı ’ˢÓE›˘, …ı ±¤Ò÷’Ò‰˝ Ë÷˘. FYI : ⁄ÌΩ fi_⁄flı ±Î‰÷Î √ıÏ·Ï·±˘ ›Îfiı 1995‹Î_ ¿·Î¿fiÎ 1,70,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ V’ÌÕı √vfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ {_’·ÎT›_ Ë÷_.

fiÌ· ±Î‹˝VÀˇ˘√Ó …\·Î≥, 1969‹Î_ ±ı’˘·˘-11 fiÎ ›ÎhÎÌ ÷flÌ¿ı «_ƒ ’fl µ÷›˘˝ ±ı ’Ëı·Î_ ±ı’˘·˘-10 ‰Õı µ÷flÎHÎfi_ ◊˘Õ<_¿ ÏflËÁ˝· ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. ’flV’fl ΩıÕΛı·Î ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ·fiı ÷◊Î S›ÒfiÎfl ‹˘ÕuÒ·fiı «_ƒfiÌ ∂Õ÷Ì ‹·Î¿Î÷ ÿflQ›Îfi ÷ıfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ »^ÀÎ_ ’ÎÕÌ ŒflÌ ΩıÕ‰Îfi˘ ’˛›˘√ ËÎ◊ ‘fl‰Îfi˘ Ë÷˘, …ı◊Ì ±ı ‰Î÷fiÌ ¬Î÷flÌ ◊Λ ¿ı ±ı‰_ ¿Î‹ ‹Òfi ·ı„LÕ_√ ‰¬÷ı ¿fl‰_ ±Â@› ¿ı ±CÎw_ …HÎΛ ¿ı ¿ı‹? ‹ı

ÁÒ›˝fi_ ‹·Î¿Î÷Ì ›Îfi — ËıÏ·±˘Á-2

±ı’˘·˘-10fiÌ ±‰¿Î›ÎhÎÌ ÏhÎ’ÒÀÌ — ÕÎ⁄ı◊Ì Áıfiνfi, VÀıŒÕÛ ±fiı ›_√

22, 1969fiÎ fl˘… ±ı’˘·˘-10fiÎ ⁄ı ›ÎhÎ̱˘ ◊˘‹Á VÀıŒÕÛ ±fiı ›…ıfi Áıfiνfi ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ·fi˘ ±Î_÷Ïfl¿ ÿfl‰ÎΩı ¬˘·Ì S›ÒfiÎfl ‹˘ÕuÒ·‹Î_ √›Î ±fiı ÿfl‰ÎΩı ⁄_‘ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ±ı ‹˘ÕuÒ·fiı 15,240 ‹ÌÀflfiÎ ·ı‰· Á‘Ì fiÌ«ı µ÷Λ*. «_ƒfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ¿ıÀ·Î¿ «¿flΉΠ·Ì‘Î ’»Ì ŒflÌ ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ· ÷flŒ ±Îfl˘ËHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_, F›Î_ hÎÌΩı ›ÎhÎÌ Fˢfi ›_√ ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

25

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

2002fiÎ fl˘… ÂÎ_CÎÎ≥ ±fiı ÷ı ÂËıflfiÎ ±ıfl’˘ÀÛ ‰E«ı Áı‰Î Âw ¿flfiÎfl ÀˇÎLÁflıÏ’Õ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àˇıfi »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiı› ’ˆÕÎ_ fi◊Ì. Àˇıfi ±fiı Àˇı¿ ‰E«ıfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ±˘ÂÌ¿ÎfiÌ √fl… ÁÎflÌ ÷ıfiı ⁄ı±ı¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ±©fl flάı »ı. Àˇı¿fiÎ_ ·˘Ë«_⁄¿˘ ’˘÷ÎfiÎ_ fiı√ıÏÀ‰-’˘Ï{ÏÀ‰ ‘˛‰˘fiı Á÷÷ ⁄ÿ·÷Î_ flËı, ‹ÎÀı ±Î√·Î_ ·˘Ë«_⁄¿˘fi_ ±Î¿WνHÎ ÷◊Î ’λ·Î_ ‘˛‰˘fi_ ±’οWνHÎ Àˇıfifiı ±√˛√Î‹Ì √Ï÷ ±ÎM›Î ¿flı »ı. ‹Ëk΋ ‰ı√ ¿·Î¿fiÎ 431 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ◊Λ »ı. ÂÎ_CÎÎ≥ ±fiı ÷ıfiÎ ±ıfl’˘ÀÛ ‰E«ıfi˘ ŒÎÁ·˘ 30 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ »ı. ÂÀ· Áω˝Á «·Î‰÷Ì Àˇıfi ÷ı ±_÷fl ¿Î’‰Î‹Î_ ’Î_« Ï‹ÏfiÀ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ·ı÷Ì fi◊Ì. ’λΠŒfl÷Ì ‰¬÷ı ±ı’˘·˘-10fiÎ ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ·ı V’ÌÕfi˘ ±÷ÒÀ flı¿Î"ÕÛ V◊Î’Ì ÿÌ‘˘

÷ıfi_ Á_«Î·fi ¿flÌ flè΢ Ë÷˘. ⁄Lfiı ›ÎhÎ̱˘ ŒflÌ ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ·‹Î_ √›Î ±ı ’»Ì SuÒfiÎfl ‹˘ÕuÒ·fiı »^À<_ ’ÎÕÌ ÷∞ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. M≤J‰Ì ÷flŒfi˘ ‰‚÷˘ ’˛‰ÎÁ Âw ◊›˘ ±fiı «Îfl Ïÿ‰Á ’»Ì ‹ı 26, 1969fiÎ fl˘… ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ· hÎHÎ ›ÎhÎ̱˘ ÁÎ◊ı M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ’˛‰ıU›_. ±ı„LÀˇ ‰¬÷ı ›Îfifi˘ ¬ÒH΢ ÁËı… hÎÎ_Á˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ıfiı ⁄ÿ·ı Âfl÷«Ò¿ı …flÎ ÷̉˛ flè΢. M≤J‰ÌfiÎ √vI‰Î¿WνHÎfi˘ ’˛¤Î‰ ±ıÀ·˘ ‰fl÷Λ˘ ¿ı ¿‹ÎLÕ ‹˘ÕuÒ·fiÌ V’ÌÕ ¿·Î¿fiÎ 39,897 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ’ˢӫÌ. ‹Îfi‰Ì±ı ËÎ_Á· ¿flı·Î ’˛‰ÎÁ‰ı√fi˘ ±ı flı¿Î"ÕÛ Ë÷˘. ¿˘≥ ‹fiW›±ı ±√ε ¿ÿÌ ±ÎÀ·Ì {Õ’ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕu˘ fi Ë÷˘. ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ ¿ÿΫ ±ı flı¿Î"ÕÛ ÷ÒÀı fiÏË.

¡ÎLÁfiÌ TGV Àˇıfi ‹ı 18, 1990fiÎ Ïÿ‰Áı 515

Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ÿ˘ÕÌ ±fiı mlx01 ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì Ω’ÎfifiÌ ’ˆÕÎ_flÏË÷ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àˇıfiı ÏÕÁıQ⁄fl 2, 2003fiÎ fl˘… 581 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰ı√ ËÎ_Á· ¿›˘˝ ±ı ⁄Lfiı ’˛Á_√˘fiı ±ËŸ ⁄Î…\ ’fl flά˘. ⁄ıµfiÌ ’˛Î›˘Ï√¿ ÿ˘À ‹ÎhÎ Àı@fi˘·˘Ï…¿· ’flÌZÎHÎ ‹ÎÀı Ë÷Ì. fl˘Ï…_ÿÌ ’ıÁıL…fl Áω˝Á ‰¬÷ı ’˛‰ÎÁ ¿·Î¿fiÎ 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ‰‘ {Õ’ı ¬ıÕÎ÷˘ fi Ë÷˘. ÀˇıfifiÌ flıB›·fl Áω˝ÁfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ {Õ’fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ «ÌfifiÌ ÀˇÎLÁflıÏ’Õ ¿Ëı‰Î÷Ì ‹ı≥Õ-≥fi-…‹˝fiÌ Àˇ ı fi ‹˘¬flı »ı . ÏÕÁı Q ⁄fl 31, «ÌfifiÌ flı¿Î"ÕÛÁ…˝¿ ÀˇÎLÁflıÏ’Õ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àˇıfi

26 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

VeÏ÷˝fiÎ ±fiı V’ÌÕfiÎ ¿ıÀ·Î› flı¿Î"ÕÛ˚{ ¿ÌÀ¿V≤„WÀ±ı

’˘÷ÎfiÎ ¬Î÷ı fi˘Ó‘Î‰Ì flÎA›Î »ı. Á_¤Ï‰÷’HÎı ±‹¿ ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘ ±ı‰Î »ı ¿ı …ı Ë∞ Á_¢‘¿˘fiÎ K›Îfi ’fl ±ÎT›Î fi◊Ì. ±ı¿ flı¿Î"ÕÛ ±_√ı ÷ı‹fiı 2006‹Î_ ΩHοÎflÌ ‹‚Ì ±fiı ÷ı ÁÎ◊ı ±Îç›˝fi˘ Ë‚‰˘ ±Î_«¿˘ ’HÎ ‹Y›˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ⁄¿Û·Ì ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ¬Î÷ı ÷ı‹HÎı ËÎ≥-V’ÌÕ Ï‰ÏÕ±˘ ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ‹K› ±‹ıÏfl¿Ì ÿı ¿˘VÀÎ Ïfl¿ÎfiÎ trap-jaw „V’ÏÁÁfiÎ ‹_¿˘ÕÎfi_ ±‰·˘¿fi ¿›* I›Îflı Á’fl {Õ’ Âıfiı ¿Ëı‰Î› ±ıfi˘ ÷ı‹fiı A›Î· ±ÎT›˘. ωÏÕ±˘ ¡ı‹ ¶ÎflÎ ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ±ı fiΫÌ{ ¿ÌÀ¿ ‹Îfi‰±Î_¬fiÎ ’·¿ÎflÎ ¿fl÷Î_ 2,300 √HÎÌ ‰‘ {Õ’ı ’˘÷Îfi_ ¬S·_ …Õ⁄_ ⁄_‘ ¿flÌ Â¿ı »ı. ±Î Ïø›Î ±ÎÀ˘’‰Î‹Î_ ÷ıfiı 0.13 Ï‹Ï·Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì. ¿<ÿfl÷‹Î_ ⁄ÌΩı ±ı¿ı› Á∞‰ ±ÎÀ·Ì V’ÌÕ ÿά‰÷˘ fi◊Ì. ±Î trapjaw ‹_¿˘ÕÎfi_ …Õ⁄_ ¿·Î¿fiÎ 232 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ⁄_‘ ◊Λ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı ÷ıfiÎ „@‰¿ ±"@Âfi VfiΛ±˘ ÷‹Î‹ Á∞‰V≤„WÀ‹Î_ ⁄ıΩıÕ »ı. ≥LVÀLÀ flÌ÷ı …Õ⁄_ ¤ÌՉ΋Î_ mantis

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

±◊‰Î ÷˘ ÕÎ⁄Ì ›Î …‹HÎÌ ÷flŒ 40 Áı„LÀ‹ÌÀfl »ıÀı ’Õı »ı. ±Î ⁄Lfiı ±Î_¿ÕÎ ÁÎÕÎ ’Î_« ŒÌÀfiÎ ‹ÎHÎÁfiı ·Î√ ’ÎÕ˘ ÷˘ ±fiø‹ı ÷ı 13.4 ±fiı 40 ‹ÌÀflfiÎ …Q’ ⁄flÎ⁄fl »ı. ±ŒÁ˘Á ¿ı ‹fiW› ’ÎÁı ¿·Î¿fiÎ 232 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ V’ÌÕı ¿Î‹ ±Î’Ì Â¿ı ÷ı‰_ „V’˛_√⁄˘ÕÛ fi◊Ì.

¿·Î¿fiÎ 32 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ±ı¿oÿflı Á΋ÎL› …HÎÎ÷Ì V’ÌÕ

‹K› ±‹ıÏfl¿Ì ‹_¿˘Õ˘, …ı ’˘÷Îfi_ …Õ⁄_ ±ıÀ"¿ ±fiı ÏÕŒıLÁ ±ı‹ ⁄ı‰ÕÎ ¿Î‹ı ‰Î’flı »ı

shrimp ¿Ëı‰Î÷Î

¿fl÷Î_ ‰‘ {Õ’ı ⁄ΛÏÁ¿· ¿ÿÌ ÿ˘ÕÎ‰Ì »ı ? ±ı¿‘ÎflÌ ÿ˘ÕΉ‰Î Ω‰ ÷˘ ¿Î‹ …flÎ ‹U¿ı· ⁄fiı, ¿ı‹ ¿ı ⁄hÎÌÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ±Î_¿ ‰ÀÎT›Î ’»Ì ÂflÌflfiÌ 90Ñ Â„@÷ ˉÎfiÎ ±‰fl˘‘fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î‹Î_ ¬«Î˝› »ı. ⁄οÌfiÌ ‹ÎhÎ 10Ñ ±ıfi∞˝ ⁄Î≥ÏÁ¿·fiı √Ï÷ ±Î’‰Î‹Î_ ‰’flΛ »ı. {Õ’ I›Îfl ⁄Îÿ V@‰ıfl‹Î_ ‰‘ı, ÷˘ ˉÎfi˘ ±‰fl˘‘ ¿uÒ⁄‹Î_ ‰‘÷˘ flËı »ı. ±_÷ı V’ÌÕ Ï·Ï‹À ±Î‰‰Î‹Î_ ‰Îfl ·Î√÷Ì fi◊Ì. ˉÎfiÌ ’ΛÎw’ ±fiı ’˛Ï÷⁄_‘¿ ¤ÒÏ‹¿Î Ωı÷Î_ ‹Îfi‰Î …ı ‰  _ fi …HÎΛ ¿ı “ŒÎVÀı V À”fiÎ ÂÌWν ¿ fiÌ«ı ±Î‰÷˘ ⁄Î≥ÏÁ¿Ï·_√fi˘ V’ÌÕ flı¿Î"ÕÛ 130 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ »ı. ±Î flı¿Î"ÕÛ ¿ıfiıÕÎfiÎ Á΋ „TËÏÀo√Ëı‹ fi΋fiÎ «Î·¿ı ±Î"@À˘⁄fl, 2002‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fiı‰ÎÕÎ flÎF›fiÎ ¬ÎflÎ ’À ’fl V◊ÎM›˘. ±ı … V◊‚ı ¿ı F›Î_ ÿfl ‰WÎı˝ ⁄Î≥ÏÁ¿Ï·_√fiÌ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› flıÏÁ_√ V’‘ν ›˘Ω› »ı. ±ΩHÎÌ T›„@÷fiı ’Ëı·Ì fi…flı A›Î· fi ±Î‰ı ¿ı V’‘ν ¿ı‰Î ’˛¿ÎflfiÎ ‰ÎËfifiı ·√÷Ì »ı, ¿ı‹ ¿ı ±ı¿ı› ⁄Î≥ÏÁ¿·fi˘ ÿı¬Î‰ «Ì·Î«Î· ’˛¿Îflfi˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ˉÎfiÎ ±‰fl˘‘fiı Â@› ±ıÀ·˘ À΂‰Î ‹ÎÀı ’ıÕ·, «ı≥fi, ÁÌÀ ±fiı «Î·¿ ÁÏË÷ ⁄‘_ ¿ıMV›Ò·fiÎ ±√fl ÷˘ ⁄·ıÀfiÎ ±Î¿Îfl‰Î‚Î ¿˘ÂıÀ΋Î_ Á‹Î‰Ì ÿı‰Î›_ ˢ› »ı. ±Î¿Îfl Ï⁄·¿<·

Á‹ƒÌ Ï{_CÎÎ ‰W΢˝ Á‘Ì fi_⁄fl ‰fi ‹fiÎ÷Î flèÎÎ, ’fl_÷ ¿˘VÀÎ Ïfl¿ÎfiÎ ‹_¿˘Õαı ÷ı‹fiı ’ÿ¤˛WÀ ¿›Î˝ »ı. ±ı¿ Á‰Î· — ±Î ‹_¿˘ÕÎfiÌ V’ÌÕfi_ flËV› Â_ ? ‹V÷¿fiÌ ±_ÿfl …Õ⁄ÎfiÎ ‹Ò‚‹Î_ ÷ıfiı ⁄‚‰Îfi VfiΛ±˘ »ı. …Õ⁄_ ¬˘·÷Ì ‰¬÷ı ±ı ÷ı‹fiı ’HλfiÌ …ı‹ ¬ıÓ«ı »ı. ‰E«ıfi˘ ⁄ÌΩı VfiΛ latch/±Î√‚Îfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰ı »ı. …Õ⁄_ ¬S·_ ˢ› I›Îflı ÷_√ VfiΛ‹Î_ ±ıfi∞˝ VÀ˘fl ◊›ı·Ì flËı »ı, ’HÎ ⁄À¿<_ ¤fl÷Ì ‰¬÷ı ±Î√‚˘ …ı‰˘ ¿Î›Î˝„L‰÷ ◊Λ ¿ı ÷fl÷ flı¿Î"ÕÛÁ…˝¿ ⁄Î≥ÏÁ¿Ï·_√ ±Îfl_¤÷Î ’Ëı·Î_ ¿ıMV›Ò·Î¿Îfl ÁΛ¿·fiÎ ¿˘ÂıÀ΋Î_ V◊Îfi ·≥ flËı·˘ „TËÏÀo√Ëı‹ …Õ⁄_ ¤ÌÕΛ »ı. ⁄ÌΩı Á‰Î· — ±Î ‹_¿˘ÕÎfiı µIøÎ_Ï÷ ÿflQ›Îfi ’˛ÎM÷ ◊›ı·Î „@‰¿-±"@Âfi …Õ⁄Îfi˘ µ’›˘√ ¢ ? fi∞¿◊Ì ’ÁÎfl ◊÷Î Ï¿Îflfiı Ωı÷Ωı÷΋Î_ ⁄À¿<_ ¤flÌfiı ÷ı ‹_¿˘Õ˘ ¬˘flοfi˘ ¿˘Ï‚›˘ ÷˘ ΩHÎı ¿ÎœÌ ·ı »ı, ’HÎ …Õ⁄Îfi_ ‰‘ ‹Ëk‰fi_ ¿Î›˝ ‹_¿˘ÕÎfiı ÿıÕ¿Î ±fiı ¿ÎÏ«_ÕÎ …ı‰Î Ï¿ÎflÌ◊Ì ÿÒfl ¤Î√‰Î‹Î_ ‹ÿÿ ¿fl‰Îfi_ »ı. ’√’΂Π…·ÿÌ ’·Î›fi ◊‰_ ‹U¿ı·, ±ıÀ·ı ¬÷flÎfiÌ CÎÕ̱ı ‹_¿˘Õ˘ ’˘÷Îfi_ ¬S·_ …Õ⁄_ ÕÎ⁄ı-…‹HÎı ¿ı ±Î√‚ ÷flŒ …‹Ìfi ’fl Àı¿‰Ì ÷ıfiı „V’˛_√⁄˘ÕÛ ÷flÌ¿ı ‰Î’flı »ı. „V’˛_√ »À¿ı I›Îflı ‹_¿˘Õ˘ ˉ΋Î_ 8 Áı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·˘ µ»‚Ìfiı ’λ‚ ŒıӿΛ »ı ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

27

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

±ı fl ˘ÕÎ≥fiÎÏ‹¿ ˢ›, ‹ÎÀı {Î{˘ √Ï÷fl˘‘ ◊÷˘ fi◊Ì. ËflÌŒ˘ ‹ÎÀı ¬ÎÁ ±Î¿Wν H Î 25,000 ÕÎ" · flfi _ fl˘¿Õ ’ÎÏfl÷˘ÏWο »ı, …ı ‰W΢˝ ◊›ı ±fi΋÷ ’Õu _ »ı . ’ÎÏfl÷˘ÏWο ∞÷‰Î ‹ÎÀı ¿·Î¿fiÎ 90 ‹Î≥·fiÌ (144 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ) V’ÌÕ ’˛ÎM÷ ¿flÌ ÿı¬ÎÕ‰Ì Ωı≥±ı. ±I›Îflı √ÎÕ<_ 130 Ï¿·˘‹ÌÀflı ±À¿u_ »ı, »÷Î_ ±ı ‰ı√ı ’HÎ ¿ıfiıÕÎfi˘ Á΋ „TËÏÀo√Ëı‹ …√÷fi˘ ÁΈ◊Ì {Õ’Ì “ÁıSŒ-’˛˘’ıSÕ” ‹Îfi‰Ì »ı.

≥‹Îfl÷˘fiÌ ’ıÁıL…fl Ï·Œ˚ÀfiÎ ‹Î‹·ı ’HÎ “ŒVÀıVÀ”fiÎ

·ı⁄· ‹ÎÀı V’‘ν «Î· »ı. ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ’Ëı·˘ fi_⁄fl ÷Î≥‰Îfi ÿıÂfiÎ ’ÎÀfi√fl ¬Î÷ı 2004‹Î_ ⁄_‘Λı·Î 509 ‹ÌÀflfiÎ (1,680 ŒÌÀfiÎ) ±fiı 101 ‹Î‚fiÎ √√fi«_⁄Ì ÷Î≥’ı≥-101 ‹¿ÎfifiÌ (µ’flfi_ Ï«hÎ) Ï·Œ˚Àfi˘ »ı. ⁄‘Î ‹…·Î √H΢ ÷˘ ±ÎÂflı 4,12,500 «˘flÁ ‹ÌÀflfi˘ ¿Îfl’ıÀ ±ıÏfl±Î ‘flΉ÷Î ‹¿Îfi‹Î_ ¿<· 61 Ï·Œ˚À »ı. ⁄ı Ï·Œ˚À Õ⁄· Õı¿fl »ı ±fiı ÿflı¿‹Î_ Á΋ÀÎ 24 ’ıÁıL…fl˘fiı Á‹Î‰Ì ¿Λ »ı. ωø‹ ’HÎ ‹¿ÎfifiÎ ’Î_«‹Î ±fiı 89‹Î ‹Î‚ ‰E«ı ±Î‰fiΩ‰fi ¿fl÷Ì ±ı Ï·Œ˚Àfi˘ »ı. (ÿflı¿fiÌ Ï¿o‹÷ — 24 ·Î¬ ÕÎ"·fl). ’ıÁıL…fl˘fiı 89‹Î_ ‹…·ı ’ˢӫÎՉ΋Î_ ÷ı‹fiı 37 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı Áı¿LÕfiÎ

16.83 ‹ÌÀflfiÌ ±ıÀ·ı ¿ı 55.22 ŒÌÀfiÌ {Õ’ı ÷ı±˘ ±Îfl˘ËHÎ ¿flı »ı. V’ÌÕ ±ı flÌ÷ı ¿·Î¿fiÎ 60.6 Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·Ì »ı. ±Î¿Îfl‹Î_ ⁄Lfiı Ï·Œ˚À ±ıfl˘ÕÎ≥fiÎÏ‹¿ »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ_ ¿o’fi˘ ¢WÎÌ ·ı‰Î ‹ÎÀı ¬ÎÁ ’˛¿ÎflfiÎ_ ÂÎ"¿ ±ıOÁ˘⁄˝Á˝fi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿flΛ˘ »ı, ±ıÀ·ı ‰ı√ ’Òfl’ÎÀ ˢ‰Î »÷Î_ ’ıÁıL…fl˘fiı √Ï÷fi˘ ⁄Ë ±ËıÁÎÁ ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î Ï·Œ˚Àı …ıfi˘ flı¿Î"ÕÛ ±ÎµÀ ±Î"Œ ÕıÀ ¿flÌ fiÎA›˘ ±ı Ω’ÎfiÌ ›˘¿˘Ë΋ΠÀΉflfiÌ Ï·Œ˚Àfi˘ ‰ı√ ¿·Î¿fiÎ 45 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı.

ÏË‹ÁÏfl÷α˘ ÷ı‹fiÎ V·˘-‹˘Âfi ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı ΩHÎÌ÷Ì

»ı. ÏË‹fi˘ ◊fl «˘‰ÌÁ ¿·Î¿ı ◊˘Õο ‹Ì·Ì‹ÌÀfl◊Ì ¿ıÀ·Î¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ±Î√‚ Áfl¿ı »ı. µ’fl‰ÎÁ‹Î_ ±Î¿ÎÂÌ ’Î_¬ÕÌfiÎ V‰w’ı ‰flÁı·Î ÏË‹fiı ÁÏfl÷ÎfiÎ ‹¬ Á‘Ì ’ˢӫ‰Î‹Î_ ±ı flÌ÷ı ÁıÓ¿Õ˘ ‰Wν ·Î√Ì Ω› »ı. ΩL›±ÎflÌ 24, 1966fiÎ fl˘… ±ıfl-≥„L՛Πgff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ ±ıfl·Î≥LÁfi_ ⁄˘Ó≥√-707 ›fl˘’fiÌ á ŒÎVÀıVÀfiÎ ±‹¿ flı¿Î"ÕÛ˚{ ±ı‰Î »ı ¿ı …ı‹Î_ ‹ÌÀflfiÎ ›Î Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ±Î_¿ÕΠˢ÷Î ±ÎSMÁ ’‰˝÷‹Î‚Î ΩıÕı À¿flΛΠ⁄Îÿ fi◊Ì. V’ÌÕ …\ÿÌ ±"@Âfi ¶ÎflÎ T›@÷ ◊Λ »ı. ±ı¿ µÿÎËflHΗ ÕÎ". ˢ‹Ì ¤Î¤Î ÁÏË÷ …ı 117 …HÎÎ ±_√˛ı∞‹Î_ midge ¿Ëı‰Î÷_ Forcipomyia √˘hÎfi_ ±ıÀ·ı ¿ı ‹Î›Î˝ √›Î ÷ı ’ˆ¿Ì ¿ıÀ·Î¿fiÎ ±‰ÂıW΢ genusfi_ ‹√÷v_ (…‹H΢ Œ˘À˘) ’˛I›ı¿ Ï‹ÏfiÀı 62,760 «Î·ÌÁ ‰Wν ⁄Îÿ ËıÉÎÁ‹Î_ ‹‚Ì ±ÎT›Î. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı ±Ï‘¿÷‹ ‰¬÷ (Áı¿LÕ‹Î_ 1,046 ‰¬÷) ÷ıfiÌ ’Î_¬˘ ‰Ÿ{ı »ı. 0 {Õ’Ì ÏË‹ÁÏfl÷Îfi˘ ‰ı√ ’HÎ …ıfiı ‰Î÷ΉflHÎfi_ ÷Î’‹Îfi 37 Áı„S›Á ˢ› I›Îflı …\‹·˘ “ŒÎVÀ” ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰˘ ˢ› fiÏË. Ï‹ÏfiÀfiÎ 1,33,080 (Áı¿LÕfiÎ 2,218) ŒŒÕÎÀ Á‘Ì ÁΈ◊Ì {Õ’Ì ’˛‰ÎÁ ¿fl÷Ì ÏË‹’Ë˘Ó « ı »ı . VfiΛ fi Î ÿflı ¿ Á_ ¿ ˘«fi-ωV÷flH΋Î_ ‹ÎhÎ ÁÏfl÷Î ±‹ı Ï fl¿ÎfiÎ µkÎflÌ flÎF› 0.00045 Áı¿LÕ …ıÀ·˘ Á‹› ·Î√ı »ı. ±·ÎV¿Î‹Î_ »ı ±fiı ¿˘·„Q⁄›Î á ΩL›±ÎflÌ 26, 2004fiÎ fl˘… ÁÏø› ⁄fiı·Î MyDoom fi΋fiÎ ¿QM›ÒÀfl ‰Î≥flÁı B·ıÏ›fl ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı. Ïÿ‰ÁfiÎ ÁΈ◊Ì ‰‘ {Õ’ı «ı’ Œı·Î‰‰Îfi˘ ωø‹ fi˘Ó‘ÎT›˘ ≥LÀflfiıÀ ¶ÎflÎ ÷ıHÎı ÿfl ¿·Î¿ı ÁflıflΠ·√¤√ 35 ‹ÌÀfl ±ıÀ·ı ¿ı ¿·Î¿fiÎ 12,000 ¿QM›ÒÀfl˘fiı «ı’√˛V÷ ⁄fiÎT›Î. ±ı¿ ÁM÷ÎË‹Î_ ÷ıHÎı …√÷¤fl‹Î_ fiıÀ ¿fiı@Âfi‰Î‚Î_ 0.00145 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·ı¬ı ÷ı ’˛‰ÎÁ 10Ñ ¿QM›ÒÀfl˘fiı Ï⁄‹Îfl ¿flÌ ‹Ò¿›Î_.á ¬ıÕı »ı. ÁÏfl÷Î 54 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì

28 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

of;8[;8gff jf,0:Vz[sf<0:~H

»ı, ±ıÀ·ı ’ËÎÕÌ ‹Ò‚◊Ì Âw ¿flÌfiı ‹¬ Á‘Ì ’ˢӫ‰Î‹Î_ ÷ıfi_ ÏË‹ ·√¤√ 1,542 Ïÿ‰Á …ıÀ·˘ Á‹› ·ı »ı.

‰Î_ÁfiÌ ±_ÿÎ…ı 500 Ω÷˘ »ı. ¨«Ì ¿ÎÃÌfiÎ ◊‰Î‹Î_

⁄‘Îfi˘ ‰ı√ ÷ı‹fiÌ „V’ÏÁÁ ’˛‹ÎHÎı ‰‘±˘»˘ flËı »ı, ’fl_÷ ¿ıÀ·Ì¿ Ω÷˘ fl˘…fiÎ ÁflıflΠ0.9 ‹ÌÀfl (36””) ·ı¬ı ‰‘ı »ı. ω¿ÎÁfiÌ ±ı {Õ’ ⁄ÌΩ fi_⁄flı ±Î‰÷Î »˘Õ ¿fl÷Î_ ÁÎÕÎ hÎHÎ √HÎÌ ‰‘Îflı »ı. ‰Î_Á ’˘÷ı »˘Õ fi◊Ì. T≤ZÎ ’HÎ fi◊Ì.

‹ÌÀfl‹Î_ √HÎfiÎ’ÎhÎ »ı. ±ı¿ …_√· ±Ï‘¿Îfḻı ’˘÷ÎfiÌ ËıÀ ÷ıfiÎ ¬¤Î Á‘Ì ±Î‰÷Î ‰Î_ÁfiÌ ÀÎı«ı ‹Ò¿uÎ ⁄Îÿ I›Î_ … ¤Ò·Ì √›˘ ±fiı ⁄Ì∞ ÁÎ_…ı ÷ı ·ı‰Î ‹ÎÀı ’λ˘ Œ›˘˝ I›Îflı ËıÀ Á‘Ì ÷ıfi˘ ËÎ◊ ’ˢÓE›˘ fiÏË. ‰Î_ÁfiÌ ¨«Î≥ 1 ‹ÌÀfl◊Ì ’HÎ ‰‘Ì …‰Î ’Î‹Ì Ë÷Ì.

M≤J‰Ìfi˘ Ãflı·˘ ’˘’Õ˘ 70 ◊Ì 100 Ï¿·˘‹ÌÀfl ΩÕ˘ »ı.

±Î Á˘Ï·Õ ◊fl ±¬_Õ fi◊Ì ÷ı‹ ±«‚ ’HÎ fi◊Ì. 1915‹Î_ …‹˝fi ¤ÒV÷flÂÎjÎÌ ±ÎS¡ıÕ ‰ı√fiflı …HÎÎT›_ ÷ı‹ ±fiı ’»Ì 1965‹Î_ ¿ı fi ı Ï Õ›fi ¤ÒV÷flÂÎjÎÌ Fˢfi ωSÁfiı ÁÎÏ⁄÷ ¿›* ÷ı‹ ±ı ◊fl Õ{fiı¿ fiÎfiÌ-‹˘ÀÌ Àı¿À˘Ïfi¿ M·ıÀ‹Î_ ±ı À ·ı ¿ı »^ À ¿ ¤Ò V ÷flÌ› ’˘’Õ΋Î_ ‰Ëı Ó « Λı · ˘ »ı . M≤J‰Ìfi˘ …L‹ ◊›ı ÁÎÕÎ «Îfl ±⁄… ‰Wν …ıÀ·˘ Á‹› ‰ÌI›Î »÷Î_ Ë∞ ⁄‘Î ’˘’ÕÎ ±Î_÷Ïfl¿ ·Î‰ÎfiÎ CÎ| Á‹ ÿ Λ ’fl ÷flÎ’ÎfiÌ …ı‹ ÷flı »ı ±fiı ‘Ì‹Ì √Ï÷±ı V◊ÎfiÎ_ ÷ fl ¿flı »ı . µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı ›fl˘’fiÌ ÷◊Î µkÎfl ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ M·ıÀ ÿfl ‰WÎı˝ ‰fiV’Ï÷ωt˘±ı ¿flı·Î ‰√a¿flHÎ ‹…⁄ CÎÎÁ »ı. Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ºÏWÀ±ı ÷ıfi˘ T≤Ï©‰ı√ ‹Î‹Ò·Ì …HÎΛ, ’fl_÷ ±ı¿⁄Ì∞◊Ì 5 Áı„LÀ‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ÿÒfl Ω› »ı, F›Îflı ¤Îfl÷Ì› µ’¬_ÕfiÌ M·ıÀ 3 ÁıÏLÀ‹ÌÀfl ·ı¬ı µkÎfl gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ ÷flŒ ¬Áı »ı. V◊ÎfiÎ_÷flfiÌ ±Î‰Ì V’‘ν á ωz÷‰ı√Ì ÂOÿ …ıfiÎ ¿Î›˝ ‹ÎÀı ωÂıWÎHÎ ÷flÌ¿ı ‰Î’flÌ Â¿Î› ±ı‰˘ ŒÎVÀıVÀ ¿ı‹ıflÎ ¤·ı √˘¿‚√ΛfiÌ flıÁ ·ı¬Î›, »÷Î_ Ω’Îfifi˘ HyperVision HPV-1 »ı. ’˛I›ı¿ Áı¿LÕı ÷ı‹Î_ 10,00,000 Œ˘ÀÎ ±ıÀ·ı ¿ı ±ı‹Î_ “ŒÎVÀıVÀ” √HÎÎ÷Ì M·ıÀ ¿≥ ? ¡ı‹ ±_Ï¿÷ ◊Λ »ı. ±·⁄kÎ, Œ˘ÀÎ O·ı¿ ±ıLÕ TËÎ≥À ˢ› »ı--±fiı Ï’¿ÁıSÁ 312É260 ÁΈ◊Ì ‹˘ÀÌ ±ı‰Ì ’ıÏÁÏŒ¿ M·ıÀfi˘ =81,120 ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fiÏË. fi_ ⁄ fl ’Ëı · ˘ »ı . (’˛ V ÷ ÷ ·ı ¬ ‹Î_ ‰Hν ‰ ı · Î {Õ’fiı ·√÷Î ÁΈ á ΩL›±ÎflÌ, 1971‹Î_ ⁄fiı·_ …√÷fi_ ’Ëı·_ ¿QM›ÒÀfl Áı¿LÕÿÌà 1,00,000 √HÎ÷fḻ˘ ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘‹Î_ »ıS·˘ ’HÎ »ı). ÁΈ◊Ì ¿flÌ Â¿÷_, ’HÎ ±Î…fiÎ Á’fl¿QM›ÒÀfl˘±ı ÷ıfiı ‘Ì‹Ì M·ıÀfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ÷ı 24 √HÎÌ ‰‘ ¿Î«⁄ÎfiÌ ’Λfḻı ‹Ò¿Ì ÿÌ‘_ »ı. ±Î…ı ŒÎVÀıVÀ {Õ’ı µkÎfl ’Ïç‹ı V◊ÎfiÎ_÷fl ¿flı »ı Á’fl¿QM›ÒÀfl 45,000 ‹Î≥ø˘’˛˘ÁıflfiÎ Á_¿<· ‰Õı ±fiı ÷ı fi ˘ ‰ı √ ’˛ Ï ÷¿·Î¿ı ⁄fiı·_ ±‹ıÏfl¿Îfi_ Cray XT Jaguar »ı, …ı 0.00000001134 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ’˛Ï÷Áı¿LÕı 10,00,000 ±⁄… √HÎ÷fḻ˘ ¿flÌ ‰ÎÏWν ¿ ‘˘flHÎı ¿’Î÷ _ ±_ ÷ fl 10 ⁄÷Ήı »ı. ±Î Á’fl¿QM›ÒÀfl ¿<· 200 ¿ıÏ⁄fiıÀ‹Î_ Áı„LÀ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ‰ËıӫΛı·_ »ı (…\±˘, ⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) ±fiı ÷ı ¿ıÏ⁄fiıÀ ‰‚Ì ±√ε ⁄fiı·Î Cray XT5 ¤ÒV÷flÌ› ZÎıhÎ ’Òfl÷˘ ÷ıfi˘ ¿ÌÏ÷˝‹Îfi Á’fl¿QM›ÒÀflfiÎ_ »ı.á V‰Ì¿Îfl‰˘ flè΢.á ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

29

aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf

¤ÎˆÏ÷¿ÂÎjÎ, flÁΛHÎÂÎjÎ, ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎ, ÁÎÏËI›, ωrÂÎ_Ï÷ ‰√ıflı ZÎıhÎı fi˘Ó‘’ÎhΠ¢‘Á_¢‘fi ÷ı‹… ¿Î›˝ ¿flfiÎflfiı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì …ı fiÎı⁄ı· ’˛Î≥{ ±ıfiΛ÷ ¿flΛÎ_ »ı ÷ı ’ˆ¿Ì ⁄‘Î_ ’˛Î≥{ ÷ıfiÎ ›˘B› µ‹ıÿ‰ÎflfiÎ ËÎ◊‹Î_ √›Î fi◊Ì. ±‹¿ ¿ıÁ‹Î_ µ‹ıÿ‰ÎflfiÌ ’Á_ÿ√Ì ¬˘ÀÌ flÌ÷ı ◊≥ »ı. ±Î flèÎÎ ¿ıÀ·Î¿ ÿά·Î--

vffbff sf[/f tfzls[ xffsdff+ ufif[,ff+ ;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H ±Î ‹ÏËfi˘ fi˘⁄ı· ω…ı÷α˘fiı …\ÿÎ_ …\ÿÎ_ 6 ZÎıhÎı ±’Î÷Î_ ‰ÎÏÊ˝ ¿ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿˘fiΠω÷flHÎfi˘ »ı . ÕÎ≥fi΋Î≥Àfi˘ „V‰ÏÕ ¢‘¿ ±ÎS¡ıÕ fi˘⁄ı· ¿ÿÌ ’flH›˘ fiÏË, ±ıÀ·ı ·Î‰ÎÏflÁ ‹fl÷Î ’Ëı·Î_ ÷ıHÎı ±ı ¢‘ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊›ı·Ì ω’· Á_’ÏkÎfi_ ÀˇVÀ ⁄fiÎT›_ ±fiı ÷ı fiÎHÎÎ_ ‹Îfi‰Ω÷fiÎ ¿S›ÎHÎ ‹ÎÀı fi˘Ó‘’ÎhÎ ¿Î‹√ÌflÌ …ı‹HÎı ⁄Ω‰Ì ˢ› ±ı‰Î ‹ËÎfi¤Î‰˘fiı ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿˘fiÎ ‘˘flHÎı ±Î’‰Îfi_ ÃflÎT›_. ≥fi΋˘ ‹ÎÀı ÷ıHÎı ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎ, flÁΛHÎÂÎjÎ, ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎ, ÁÎÏËI› ±fiı ÂÎ_Ï÷ ±ı‹ ’Î_« ZÎıh΢ ’Á_ÿ ¿›Î*. ⁄ıL¿ ±Î"Œ „V‰ÕfifiÎ µ’ø‹ı 1969 ‹Î_ »ßÎ ZÎıhÎ ÷flÌ¿ı ±◊˝ÂÎjÎfi˘ µ‹ıfl˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, …ıfiÌ ±ÎÏ◊˝¿ …‰Î⁄ÿÎflÌ ’HÎ ⁄ıL¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÏÂflı ·Ì‘Ì. ±ÎS¡ıÕ fi˘⁄ı· ÏÕÁıQ⁄fl 10, 1896 fiÎ fl˘… ±‰ÁÎfi ’ÎQ›˘, ‹ÎÀı ÷ıfiÌ Q≤I›Ï÷Ï◊ ÏfiÏ‹kÎı ÿfl 10 ‹Ì ÏÕÁı Q ⁄flı „V‰ÕfifiÎ ’ÎÀfi√fl VÀ˘¿Ë˘‹‹Î_ ω…ı÷α˘fiı fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ±Î’‰Îfi˘ ωϑ‰÷ Á‹Îfl_¤ ›˘Ω› »ı ±fiı Á‹Î«Îfl „V‰ÏÕ ¤ÎˆÏ÷¿ÂÎjÎÌ ±ÎS¡ıÕ fi˘⁄ı· ±fiı ÷ıfiÌ ›Îÿ‹Î_ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ «˘‰ÌÁ ¿ıflıÀ Á˘fiÎfi˘, 200 √˛Î‹ ‰…fifi˘ ±fiı 66 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ıÕ·

30 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

‹ÎK›‹˘‹Î_ ÷ıfiÌ Ï‰VI≤÷ fi˘Ó‘ ·ı‰Î› »ı. ‰ÎÏÊ˝¿ Á‹Îfl_¤fiı ‰ˆÏr¿ ’˛ÏÁÏ© ‹‚‰Îfi_ ÿı¬Ì÷_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı …√÷‹Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ …ı‰_ ‹Î÷⁄fl ±fiı ‹ÎL›÷Î’˛ÎM÷ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ⁄Ì…\_ ±ı¿ı› fi◊Ì. ÏÁÏ©fiÎ ’˛‹ÎHÎ’hÎ ÷flÌ¿ı fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ±„SÀ‹ıÀ »ı. ω…ı÷ÎfiÌ ’Á_ÿ√Ì Á˘ √‚HÎı ÷ıfiı √ÎY›Î ’»Ì ¿flΛ »ı. µ‹ıÿ‰Îfl˘fiÎ_ fi΋˘ ÁÒ«‰‰Î ‹ÎÀı »ıS·Ì ÷Îfl̬ 1 ·Ì Œı⁄˛±ÎflÌ »ı, …ıfiÎ ’»Ì ωω‘ ZÎıh΢fiÌ 6 fi˘⁄ı· ÁÏ‹Ï÷±˘fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ·√¤√ fi‰ ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ÿflı¿ µ‹ıÿ‰ÎflfiÎ ¿Î›˝fi_ ‹ÒS›Î_¿fi ¿flı »ı. ±Î‰U›¿÷Î …HÎΛ ÷˘ ⁄ËÎflfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘fi˘ ±Ï¤’˛Î› ‹_√Ήı »ı. ≥fi΋fiÌ Âά Ωı÷Î_ »ı‰Àfi˘ Ëı÷ ±ı ˢ› ¿ı ’˛Ï÷’ÎÏÿ÷ ÏÁÏ© ‹ÎÀı … fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±’Ή_ Ωı≥±ı. ÿÎ. ÷. Ï⁄˛Àfifi˘ „VÀŒfi Ë˘Ï¿o√ ±Î…ı fi_⁄fl ‰fi ¬√˘‚ÂÎjÎÌ √HÎÎ÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ÎÀı ÷ıfiı √HÎfi΋Î_ ·ı‰Î›˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı O·ı¿ ˢ·fiÎ “⁄ÎW’̤‰fi” ±_√ı ÷ıHÎı fl…^ ¿flı·Ì Ï◊±flÌfi˘ ’flΉ˘ ‹Y›˘ fi◊Ì--±fiı ¿ÿΫ ‹‚‰Îfi˘ ’HÎ fi◊Ì. ω…ı÷ÎfiÌ ’Á_ÿ√Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀıfiÎ_ ‘ÎflΑ˘flH΢ ¿Õ¿ ˢ‰Î »÷Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{fiÎ ÏÁyÎfiı ⁄Ì∞ ÁÎ≥Õ ’HÎ »ı, …ı ⁄Ë ’˛¿Î‹Î_ ±Î‰Ì fi◊Ì. 1901 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ΩËıfl ◊›ı·Î_ 335 ’ˆ¿Ì ¿ıÀ·Î_¿ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿˘ ±ı‰Î_ »ı ¿ı …ı ›˘B› T›„@÷fiÎ ËÎ◊‹Î_ √›Î_ fi◊Ì. ¿˘≥ ‰Îfl ’˛Î≥{fiÎ ÁΫΠËyÿÎfl˘ ±‰√HÎfiÎ ’ÎQ›Î »ı, ÷˘ @›Îflı¿ Â_¿ÎV’ÿ ±ı‰Ì ¢‘˘ ‹ÎÀı ÷ı‹fiΠ¢‘¿˘fiı ’˛Î≥{ ‹Y›_ »ı. Á˙◊Ì ΩHÎÌ÷˘ Ï¿VÁ˘ ’SÁÎfl ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î L›ÒÀˇ˘fi VÀÎflfiÌ Â˘‘fi˘ »ı. Ï⁄˛ÀfifiÌ ΩıÁıÏ·fi ⁄ı· fi΋fiÌ ‹ÏË·Î ¬√˘‚ÂÎjÎ̱ı flıÏÕ±˘ ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı 1967 ‹Î_ ±Î‰˘ ’Ëı·˘ ÷Îfl˘ ¢K›˘ ±fiı ¬√˘‚…√÷‹Î_ fl˘‹Î_«fi_ ‹˘…\_ Œı·ÎT›_. ΩıÁıÏ·fiı ¤Ò· ±ı ¿flÌ ¿ı flıÏÕ±˘ ÀıÏ·V¿˘’fi˘ Ï’˛LÀ±ÎµÀ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ÏÁÏfi±fl ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ±ı L ◊fiÌ èÎ ≥ Âfiı ⁄÷ÎT›˘. ΩıÁıÏ·fifiÌ ±’ıZÎÎ ‹ÎhÎ ±ıÀ·Ì ¿ı ±ÁΑÎflHΠ¢‘ ¿›Î˝ ⁄ÿ· ÷ıfiı ÂÎ⁄ÎÂÌ ‹‚ı, ’fl_÷ ¬√˘‚ZÎıhÎı ’SÁÎflfiÌ ¬˘…fi_ ‹Ëk‰ Á‹…÷Î ±ıL◊fiÌ èÎ≥Âı ±ı ¢‘fiı ’˘÷ÎfiÎ fi΋ı «ÕÎ‰Ì ÿÌ‘Ì. ±‰¿ÎÂÌ ÿ̉ÎÿÎ_ÕÌ …ı‰˘ ÷Îfl˘ ΩıÁıÏ·fi ⁄ı·ı ¢K›ÎfiÌ ‰Î÷ …√ΩËıfl ˢ‰Î »÷Î_ 1974 ‹Î_ fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±ıL◊fiÌ èÎ≥Âfiı ±ıfiΛ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›._ fi˘⁄ı· ÁÏ‹Ï÷fiı ø˘Á-«ıÏ¿o√ ‹ÎÀı ÁÎ÷ ‰Ê˝fi˘ Á‹› ‹Y›˘, ÷˘ ’HÎ ÷ıHÎı ±Î¬_ ¿˘‚_ Âο‹Î_ fiÎA›_. ¿o≥¿ ±˘»Î ΩHÎÌ÷Î ÿά·Î ’HÎ ±Õ‘˘ Õ{fi …ıÀ·Î »ı.

L›ÒÀˇ˘fi VÀÎflfiÌ Â˘‘ ΩıÁıÏ·fi ⁄ı·ı ¿flÌ, »÷Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ±ıL◊fiÌ èÎ≥Âfiı ‹Y›_

ω…ı÷ÎfiÌ ’Á_ÿ√Ì ⁄Î⁄÷ı ±‹¿ …HÎΠωfiÎ ¿ÎflHÎı ¬ÎÀÌ √›Î »ı, ÷˘ fi˘⁄ı· ω…ı÷Î ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ±‹¿ …HÎÎfi˘ ‰Î…⁄Ì ÿΉ˘ ωfiÎ ¿ÎflHÎı ¬˘À˘ Û˘˝ »ı. ≥fi΋fi˘ «¿Îÿ˘ ±Î’‰Î‹Î_ ¤Ò·˘ Œ@÷ ±˘√HÎÌÁ-‰ÌÁfiÌ ◊‰Î ’Î‹Ì »ı ±ı‰_ ’HÎ fi◊Ì. fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿fiÌ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ’˛Ï÷WÃÎfiı fi…fl Á΋ı flά˘ ÷˘ ±ı º„WÀ±ı »⁄flÕÎ ⁄Ë ‹˘ÀÎ »ı. ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÿflı¿ Ï¿VÁ˘ …flÎ ÷ÎΩı ¿fḻı. ¬ÎÀÌ √›ı·˘ ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√ — ’ıÏfiÏÁÏ·fi ¿Ëı‰Î÷Ì ±"„LÀ-⁄ΛÎ"ÏÀ¿ ÿ‰Îfi˘ ¢‘¿ ¿˘HÎ Ë÷˘ ? ωiÎÎfifiÎ_ ’ÎÃu’V÷¿˘◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ωr¿˘Â˘ Á ‘ ÌfiÎ ·√¤√ ÿflı ¿ ’ V ÷¿‹Î_ V¿˘ÏÀ ∞‰Ï‰iÎÎfiÌ ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√fi_ fi΋ ÀÎ_¿ı·_ Ωı‰Î ‹‚ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÷ı µ’flÎ_÷ ¬ÎÁ µS·ı¬ ˢ› ¿ı ¢‘ ±Î¿„V‹¿ Ë÷Ì. Ï⁄˛ÀfifiÎ ’ÎÀfi√fl ·_Õfi ¬Î÷ı flËı÷˘ Œ˚·Ïı ‹_√ ÁMÀıQ⁄fl, 1928 ‹Î_ ÷ıfiÌ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ’˛›˘√Â΂Îfi_ ¿Î‹ ‹˘¿>Œ flÎ¬Ì À>_¿Ì flΩ ’fl ⁄ËÎfl√΋ √›˘ Ë÷˘. ¿Î«fiÌ ’Îflÿ½¿ ÏÕ¢/Petri dishes ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ¬S·Ì ⁄ÎflÌ ’ÎÁıfiÎ ‹ı… ’fl ±ËŸ ÷ËŸ ’ÕÌ Ë÷Ì ±fiı ÷ı‹Î_ ’˛›˘√˘ ‹ÎÀıfiÎ ⁄"@ÀÌÏfl±Î Ë÷Î. flΩ √΂Ìfiı ’λΠ±ÎT›Î ⁄Îÿ Œ˚·ıÏ‹_√ı Ωı›_ ÷˘ ±‹¿ ÏÕ¢ ’fl e√ ⁄Î{ı·Ì Ë÷Ì, …ıfiÎ Á΄LfiK›‹Î_ ⁄"@ÀÌÏfl±Î T≤Ï© ’Î‹Ì Â@›Î fi Ë÷Î. e√fiÎ ÁÒZ‹ ⁄ÌΩb±˘ ¬S·Ì ⁄ÎflÌ ‰ÎÀı ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ±_ÿfl ’˛‰ıU›Î Ë÷Î. ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ ÏfiflÌZÎHÎ ¶ÎflÎ …HÎΛ_ ¿ı e√ Penicillium notatum „V’ÏÁÁfiÌ Ë÷Ì. ⁄Λ «ÎLÁ ◊›ı·Ì ¢‘ı ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√fiı A›Î÷fi΋ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘˘. µS·ı¬fiÌ› Ë¿Ì¿÷ ±ı »ı ¿ı ±Î‰Ì e√fiı µ»ıfl‰Î ‹ÎÀı ÷ıHÎı ’˘÷ı …ı ±¬÷flÎ ¿›Î˝ ÷ı ⁄‘Î ÏfiWŒ‚ flèÎÎ. ±ı¿ ‹U¿ı·Ì ±˘fl fi˘Ó‘’ÎhÎ Ë÷Ì. e√fi_ ’ıÏfiÏÁÏ·fi ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

31

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

’ıÏfiÏÁÏ·fifiÌ Â˘‘‹Î_ fi˘Ó‘’ÎhÎ ÏflÁ«˝ ¿›* ±LVÀÛ «ı≥fi (µ’fl ÕÎ⁄ı) ±fiı ËΉÕÛ N˚·˘fḻı (…‹HÎı), ’HÎ ±_÷ı ÁΈ◊Ì ‰‘ A›ÎÏ÷ ‹‚Ì ±ı·ı@{ÎLÕfl N˚·ıÏ‹_√fiı (ÕÎ⁄ı)

ƒT› ⁄"@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ¿˘Ê‹Î_ ’˛‰ıÂÌfiı ¤Ì÷flfiÎ …ˆÏ‰¿ ‹ÀÌÏfl±·fiÎ ¤yÎ ¿ÎœÌ fiά÷_ ˢ‰Îfi_ Œ˚·ıÏ‹_√ ‹Îfi÷˘ Ë÷˘. ‰ÎV÷‰‹Î_ ±ı ƒT› fi‰Î ¿˘Ê˘fiÌ ÿ̉ηfi_ Á…˝fi fl˘¿Ì ⁄"@ÀÌÏfl±ÎfiÌ T≤Ï© ±À¿Î‰÷_ Ë÷_--±◊ν÷˚ …ı ⁄"@ÀÌÏfl±Î ±√ε e·ÌŒÎ·Ì «Ò@›Î ˢ› ÷ı‹fiı ±Î‰Ì e√fi_ ’ıÏfiÏÁÏ·fi ƒT› ¿ÂÌ ±Áfl ¿fl÷_ fi Ë÷_. ¿˘Ê˘fiÌ ÿ̉η fl«Ì fiÎA›Î ’»Ì ⁄"@ÀÌÏfl±Î Á·Î‹÷ flËı÷Î Ë÷Î. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ Penicillium notatum fiÎ ’ıÏfiÏÁÏ·fifiı ±"„LÀ-⁄ΛÎ"ÏÀ¿ ÷flÌ¿ı ‰Î’fl‰Îfi˘ ’˛ffi … fi flè΢. ¬ÿ Œ˚·ıÏ‹_√fi_ ‹√… ±ı ’˛ffi ÷flŒ ¿ÿÌ ‰Y›_ fi Ë÷_. 1930 ◊Ì 1940 Á‘Ì ÷ıHÎı ’ıÏfiÏÁÏ·fi ±_√ı µ’flε’flÌ 27 ±P›ÎÁ·ı¬˘ ÷ˆ›Îfl ¿›Î˝ ±fiı ’˛√À ¿flÎT›Î, ’fl_÷ ±ı¿ı›‹Î_ ’ıÏfiÏÁÏ·fifiÎ ±˙Ê‘Ì› ’ÎÁÎfiı ·√÷˘ µS·ı¬ ¿›˘˝ fiÏË. ±Î‹ … ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ fiÌ¿‚Ì √›Î_. ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√ı ÷ıfi_ Á_¢‘fi ’ı·Î ±Î¿„V‹¿ ⁄fiΉfiÎ ◊˘ÕÎ ‹ÏËfiÎ ⁄Îÿ ’Õ÷_ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘_ Ë÷_, ’HÎ ⁄ÌΩ Á_¢‘¿˘ e√…L› ±"„LÀ⁄ΛÎ"ÏÀ¿ ÿ‰Î ¢‘‰Î ‹«Ì flèÎÎ Ë÷Î. Ï⁄˛ÀfifiÌ ±˘¿˚VŒÕÛ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ‹Î_ ÏflÁ«˝ ¿fl÷Î ⁄ı Á_¢‘¿˘fiı ±_÷ı ÷ı‹fiÎ ¿Î›˝‹Î_ ÁŒ‚÷Î ‹‚Ì. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ‰V›Î ˢ‰Î »÷Î_ ÷ı±˘ ±_√˛ı… fi Ë÷Î. ËΉÕÛ Œ˚·˘flÌ fi΋fi˘ Á_¢‘¿ ±Î"VÀˇıÏ·›fi Ë÷˘, F›Îflı ±LVÀÛ «ı≥fi fi΋fi˘ ⁄ÌΩı Á_¢‘¿ ‹Ò‚ …‹˝fi Ë÷˘. ’ıÏfiÏÁÏ·fifiÎ ‰√˝fiÌ …\ÿÌ e√ ÷ı‹HÎı ‰Î’flÌ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ±"„LÀ-⁄ΛÎ"ÏÀ¿ ÷flÌ¿ı ’ıÏfiÏÁÏ·fifiı ±¿ÁÌfl ⁄fiΉ÷Ì ÂÏ©¿flHÎfiÌ ’©Ï÷ ÷ı‹HÎı ¢‘Ì ±fiı ÷ı ’©Ï÷ ‰Õı … ‰¬÷ …÷Î_ (1943 ‹Î_) ’ıÏfiÏÁÏ·fifi_ ’˛˘Õ@Âfi Â@› ⁄L›_ Ë÷_. ÿflQ›Îfi ’_ÿfl ‰Ê˝ …ıÀ·˘ Á‹› ‰Ì÷Ì «Ò@›˘ Ë÷˘. 1928 32 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

‹Î_ e√‰Î‚Ì ÏÕ¢ ÷’ÎV›Î ⁄Îÿ ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√ı ±Î√‚ ¿Â_ … ÏflÁ«˝ ¿›* fi Ë÷_. ±Î‹ »÷Î_ Ï⁄˛ÏÀ Á‹Î«Îfl ‹ÎK›‹˘ ÷ıfi_ fi΋ «√Ή÷Î_ flèÎÎ_ Ë÷Î_. ËΉÕÛ Œ˚·˘flÌfiı ÷◊Î ±LVÀÛ «ı≥fifiı ÷ı‹HÎı ±‰√H›Î, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ Ï⁄˛ÏÀ fi Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ ±ı ±ÎT›_ ¿ı ·˘¿fi…fl‹Î_ ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√ ’ıÏfiÏÁÏ·fifi˘ ¢‘¿ √HÎÎ÷˘ flè΢. ωr¤fl‹Î_ ±ı‰Ì »Î’ ’ÕÌ ¿ı ±"„LÀ-⁄ΛÎ"ÏÀ¿fiÌ Â˘‘ ÷ıHÎı ¿flÌ Ë÷Ì. ±_÷ı 1945 ‹Î_ hÎHÎ …HÎÎ ‰E«ı ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎfi_ fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ‰ËıӫΛ_ I›Îflı ±ı‹Î_ ’Ëı·_ fi΋ ±ı·ı@{ÎLÕfl Œ˚·ıÏ‹_√fi_ Ë÷_. ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿fiÎ ⁄ÌΩ ±fiı hÎÌΩ fi_⁄flfiÎ ¤Î√ÌÿÎfl˘ ±fiø‹ı ËΉÕÛ Œ˚·˘flÌ ÷◊Î ±LVÀÛ «ı≥fi Ë÷Î, …ı±˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ ’ıÏfiÏÁÏ·fifiÎ ±Á· ¢‘¿˘ Ë÷Î. ¬˘À‹Î_ flËı·Ì Ï·Á ‹ı¥Àfifl — ±Î≥fiVÀÎ≥fiı 1905 ‹Î_ V’ıU›· Ï◊±flÌ ±Î"Œ Ïfl·ıÏÀωÀÌfiÎ ¤Î√w’ı E=Mc2 fi_ ÁÒhÎ ±ÎM›_ ÷ı ’»Ì ±fiı¿ Á_¢‘¿˘fiı ’˛ffi ◊›˘ ¿ı M/‹ÎÁ ±ıÀ·ı ¿ı ’ÿÎ◊˝fiı ±ı ÁÒhÎ ‹…⁄ E/ ±ıfi∞˝‹Î_ Œıfl‰Ì ¿Λ ¿ı fiÏË ? ±ı¿ Á_¢‘¿ ±Î"„VÀˇ›Î ÿıÂfiÎ ’ÎÀfi√fl ω›ıfi΋Î_ …L‹ı·Ì ›ËÒÿÌ ‹ÏË·Î Ï·{ ‹ı≥Àfifl Ë÷Ì. …‹˝fiÌ‹Î_ ±Î‰ı·Ì ¿ˆ{fl ωSËı‹ ≥„LVÀÀuÒÀ ¬Î÷ı ÷ıfiı ÏÁÏfi±fl ¿ZÎÎfi˘ ˢt˘ ±’Λ˘ Ë÷˘. ÏËÀ·flı 1938 ‹Î_ ±Î"„VÀˇ›Î ¿⁄…ı ·Ì‘,_ ±ıÀ·ı ÷ı ±Î’˘±Î’ …‹˝fi fiÎ√Ïfl¿ ⁄fiÌ. ±Î‹ »÷Î_ …L‹ı ›ËÒÿÌ Ë˘‰Îfiı ¿ÎflHÎı …‹˝fiÌ‹Î_ flËı‰_ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Á·Î‹÷̤›* fi Ë÷_, ±ıÀ·ı ÷ı V◊‚Î_÷fl ¿flÌ „V‰ÕfifiÎ ’ÎÀfi√fl VÀ˘¿Ë˘‹ ’ˢӫÌ. ≥„LVÀÀuÒÀı ±ı ’Ëı·Î_ ›ËÒÿ̱˘ Á΋ıfi_ fiÎ{̉ÎÿÌ ‰·HÎ ±’fiÎ‰Ì ÷ıfiı ’ÎHÎÌ«_ ±ÎM›_ Ë÷_ ±fiı ÷ıfiÌ Á΋ıfiÌ {Ò_⁄ı‹Î_

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

‹˘À˘ ŒÎ‚˘ ±Î"À˘ ËÎfi fi΋fiÎ ËflÌŒ Á_¢‘¿fi˘ Ë÷˘. ±bfiΠω¤Î…fi ‹ÎÀı ±ı Á_¢‘¿ ’HΠωω‘ ±¬÷flÎ ¿fl÷˘ Ë÷˘, ’HÎ ±fiı¿ flÌ÷˘ ±’fiÎT›Î »÷Î_ ±bfiÎϤ Ëo‹ıÂÎ_ ±¿⁄_‘ flËı÷Ì Ë÷Ì. ’˛ı„@À¿· ±¬÷flÎ ‰Õı …ı Â@› fi ⁄L›_ ÷ı VÀ˘¿Ë˘‹ ¬Î÷ı Ï·{ ‹ı≥Àfiflı ‹ÎhÎ ¿Î√‚-’ı„LÁ· ‰Î’flÌfiı Áˆ©Î_Ï÷¿ flÌ÷ı ÏÁ© ¿flÌ ⁄÷ÎT›_. ±bfiÎϤ ÷˘Õ‰Î ‹ÎÀı ⁄‘Î Á_¢‘¿˘ ÷ıfiÎ ’fl L›ÒÀˇ˘fi ’fl‹Îbfi˘ ‰ı√Ì·˘ ‹Îfl˘ «·Î‰÷Î Ë÷Î. ‹ı◊ı‹ıÏÀ¿· √HÎ÷flÌ ¶ÎflÎ Ï·{ ‹ı≥Àfifl ±ı‰Î ‹_÷T› ’fl ±Î‰Ì ¿ı L›ÒÀˇ˘fifi˘ ‰ı√ …flÎ ‘Ì‹˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ›flıÏfi›‹fiÌ ±bfiÎϤ‹Î_ ‰‘ÎflÎfi˘ L›ÒÀˇ˘fi ÁËı… Ë‚‰ı flËÌfiı Á΋ı· ◊Λ ÷˘ … ⁄‘Î_ ¿<ÿfl÷Ì ÷k‰˘‹Î_ ‹Ëk΋ ’˛˘À˘fi-L›ÒÀˇ˘fi ‘flΉ÷Ì ±ı fiÎϤ ±„V◊fl ◊Λ ±fiı ÷ıfi_ ⁄_‘ÎflHÎ ÷ÒÀÌ …‰Î ’΋ı. Ï◊±flÌ CÎÕuÎ ’»Ì ‹ı≥Àfifl VÀ˘¿Ë˘‹‹Î_ flËÌ ÷ıfiı ·√÷˘ ‰Ëı ‰ Îv ’˛ › ˘√ ËÎ◊ ‘flÌ Â¿ı ÷ı‹ fi Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±bfiÎϤfiÎ ¬_ Õ fifi˘ ÏÁ©Î_ ÷ ÷ı H Îı ’˘÷ÎfiÎ ±P›ÎÁ·ı¬‹Î_ ‰HνT›˘. ±Î ÏflÁ«˝ ’ı ’ flfiÌ fi¿· ±Î"À˘ ËÎfiı ‹ı‚‰Ì ±fiı 1938 ‹Î_ ±Î"À˘ ËÎfi, …ıHÎı Ï·{ ‹ı≥ÀfiflfiÌ (Œ˘À΋Î_ …‹HÎÌ …‹˝fi ·ı⁄˘flıÀflÌ‹Î_ ⁄Î…\) ¢‘ ’˘÷ÎfiÎ fi΋ı «ÕÎ‰Ì ÿÌ‘Ì ’˛ı„@À¿· ±¬÷fl˘ ¿›˘˝ I›Îflı ›flıÏfi›‹fiÌ fiÎϤ ¬flı¬fl ω¤Î…fi ’΋Ì. ∂Ω˝ ’HÎ ±ıÀ·Ì … »^ÀÌ ’ÕÌ …ıfi_ «˘yÁ ’˛‹ÎHÎ ‹ı≥Àfiflı ’˘÷ÎfiÎ ±P›ÎÁ·ı¬‹Î_ ÀÎ_¿Ì ⁄÷ÎT›_ Ë÷_. ωrfiı ±b›√‹Î_ ’˛‰ı ±’Ή÷Ì Â˘‘ ⁄ÿ· ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎfi_ fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ Ï·{ ‹ı≥Àfiflfiı ±ıfiΛ÷ ◊‰_ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ıfiı ⁄ÿ·ı 1944 ‹Î_ ±Î"À˘ ËÎfifiÎ fi΋ı ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. Ï◊±flÌfiÌ ÷ŒÕo«Ì ‹ÎÀı ÷ıfiı ÏÂfl’Ή ‹Y›˘ ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı. ¬ÎÀÌ √›ı·˘ ΩıËÎÏfiÁ ÏŒÏ⁄√fl — 1926 ‹Î_ ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎfi_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ …ıfiÎ fi΋ı ΩËıfl ¿flΛ_ ±ı ÕıL‹Î¿Ûfi˘ ’ı◊˘·˘Ï…VÀ ΩıËÎÏfiÁ ÏŒÏ⁄√fl ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ·ı‰Î „V‰Õfi √›˘ I›Îfl◊Ì … ±‹¿ ΩHοÎfl˘ ÷ıfiı

¬˘À˘ ÏÁy˘ ‹Îfi‰Î ·ÎB›Î Ë÷Î. ÕıL‹Î¿ÛfiÌ ¿˘’fiËı √ fi › Ï fi‰ÏÁ˝ À Ì‹Î_ ÏŒÏ⁄√flı (…‹H΢ Œ˘À˘) ¿ıÀ·Î¿ ‹flı·Î ™ÿfl˘fi_ ’˘VÀ ‹˘Àı‹ ˝ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı Ωı›_ ¿ı ÷ı±˘ ¿ıLÁflfi˘ ¤˘√ ⁄L›Î Ë÷Î. ˢ…flÌ‹Î_ ¿ıLÁflfiÌ ÀuÒ‹fl ÁÎ◊ı ¿ÌÕÎfiÌ Á_A›Î⁄_‘ ·Î‰Î˝ ’HÎ Ë÷Ì. ™ÿfl˘±ı ¬Î‘ı·Î ∞‰Îb√˛V÷ ‰Î_ÿÎ ‹ÎflŒ÷ ±ı ·Î‰Î˝ ÷ı‹fiÌ Ë˘…flÌ‹Î_ ’Ë˘Ó«Ì Ë÷Ì ±fiı ÏŒÏ⁄√flfiÎ ‹÷ı ˢ…flÌfiÎ ¿˘Ê˘fiı µkÎıÏ…÷ ¿flÌ »ı‰Àı ¿ıLÁfl …L‹ÎT›_ Ë÷_. ÀÌU› ±Î‚Î ◊Λ I›Îflı ¿ıLÁflfiÎ fiÃÎflÎ ¿˘Ê˘ T≤Ï© ’΋‰Î ‹Î_Õı ±ı‰˘ A›Î· 1920 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ CÎHÎÎ ÷⁄Ì⁄˘fi˘ Ë÷˘. Ï⁄·¿<· ±ı … ‹_÷T› ‘flΉ÷Î ΩıËÎÏfiÁ ÏŒÏ⁄√flı ¿ıLÁfl ‹ÎÀı ¿ÌÀ¿˘fiı …‰Î⁄ÿÎfl ÃflÎT›Î ±fiı ÷ı fi ˘ ±Ï¤’˛ Î › fi˘⁄ı · ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿fiÎ ÏfiHÎν›¿˘±ı øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘ ÷flÌ¿ı V‰Ì¿ÎflÌ ·Ì‘˘. ÷⁄Ì⁄˘ ¬˘ÀÎ Ë÷Î, ÏŒÏ⁄√flfi_ ÷ÎflHÎ ¬˘À<_ Ë÷_ ±fiı fi˘⁄ı·fi˘ ÏÂfl’Ή ¬˘ÀÌ T›„@÷fiı ±’Λ˘ Ë÷˘. ¬˘À‹Î_ flËı·˘ ±˘V‰ÎSÕ ±ı‰flÌ — ÿ˘flÕÎfiÌ ÷◊Î ÿÎ_ÕÌfiÌ ⁄fiı·Ì ÏfiÁflHÎÌ …ı‰˘ ±Î¿Îfl ‘flΉ÷Î …ıfiıÏÀ¿ DNA fiÌ Â˘‘ ¿›Î˝ ⁄ÿ· ±fiı ÷ıfiÎ ¿Î›˝fi˘ A›Î· ±ÎM›Î ⁄ÿ· 1962 ‹Î_ ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎfi _ fi˘⁄ı · ’˛ Î ≥{ ⁄ı Á_  ˘‘¿˘fiı ‹Y› _ . ⁄Lfiı ¿ı „ Q⁄˛ … ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÎ Ë÷Î ±fiı Á_¢‘fi ¿fl‰Î‹Î_ ÁˤÎ√Ì Ë÷Î. ±ı¿ ÁΛ„LÀVÀ ¡Î„LÁÁ Ïø¿ Ë÷˘ ±fiı ⁄ÌΩı …ıQÁ ‰Î"ÀÁfi Ë÷˘. Ë¿Ì¿÷‹Î_ …ı ¿Î‹ ÷ı‹HÎı ¿›* ÷ı ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ fl˘¿Œı·fl ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfi˘ ⁄Λ˘·˘Ï…VÀ ±˘V‰ÎSÕ ±ı‰flÌ »ı¿ 1944 ‹Î_ Á˘ À¿Î ¿ÎÏ‹›Î⁄Ì ÁÎ◊ı ¿flÌ «Ò@›˘ Ë÷˘. ±ı¿ ¿‰÷a ’˛›˘√ ÷ıHÎı ¿›˘˝. L›Ò‹˘Ïfi›ÎfiÎ ¿ÎÏ÷· ’HÎ ‹flı·Î ⁄"@ÀÌÏfl±Îfiı ÷ıHÎı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ’W¿‚ √fl‹ ±fiı ’W¿‚ ÃoÕÎ ¿flÌ ÷ı‹fi_ ÂÎflÌÏfl¿ ⁄_‘ÎflHÎ ÷˘ÕÌ fiÎA›_. ⁄ËÎflfi_ ±Î‰flHÎ ÷ÒÀu_ ±fiı ¤Ì÷flÌ ‹ÀÌÏfl±· »^À_< ’ÕÌfiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì ±ÎT›._ ±ı‰fḻı ÷‹Î‹ ±‰ÂıÊ˘fiı petri dish/¿Î«fiÌ ÏÕ‹Î_ ’˘Ê¿ ƒÎ‰HÎ ‰E«ı ‹Ò@›Î. Ïÿ‰Á˘ ’»Ì ±ı … ÏÕ‹Î_ fi‰Î ⁄"@ÀÌÏfl±Î ’ıÿÎ ◊›Î, …ı±˘ ’HÎ L›Ò‹˘Ïfi›ÎfiÎ Ë÷Î. ‰‚Ì ¿ÎÏ÷· Ë÷Î. ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

33

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

±Îfi˘ V’WÀ ±◊˝ ±ı ◊Λ ¿ı ‹flı·Î ⁄"@ÀÌÏfl±Î ¶ÎflÎ …wflÌ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ‹ÎÏË÷Ì fi‰ÁÏ…˝ ÷ ⁄" @ ÀÌÏfl±Î‹Î_ Àˇ Î LÁŒfl ’Î‹Ì Ë÷Ì, ⁄·¿ı ±ı …ıfiıÏÀ¿ ‹ÎÏË÷̱ı ±ıÀ·ı ¿ı O·Ò Ï ’˛ L Àı … fi‰Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi_ Á…˝fi ¿›* Ë÷ _ . ±Î ‹ÎÏË÷Ì Deoxyribo Nucleic Acid / DNA fiÎ V‰w’ı

Ë÷Ì. ±˘V‰ÎSÕ ±ı‰fḻı DNA fiı ·√÷Ì ’˘÷ÎfiÌ Â˘‘ …√÷ Á‹ZÎ ‹Ò¿Ì, ’fl_÷ ±Î‰˘ ÁÒZ‹ …ıfiıÏÀ¿ ¿˘Õ fi‰Î Á∞‰fiı ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀıfiÌ …_√Ì ‹ÎÏË÷Ì ‘flΉ÷˘ ˢ› ±ı ‰Î÷ ‹Îfi‰Î ⁄ÌΩ Á_  ˘‘¿˘ ÷ˆ › Îfl fi Ë÷Î. fi˘⁄ı · ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿fiÎ ÏfiHÎν›¿˘ ’HÎ fiÏË. flËÌ flËÌfiı ÕÌ.±ıfi.±ı.fiÌ Õ⁄· ËıÏ·@Á ’ıÀfi˝fi˘ 1960 fiÎ ÿÁ¿ÎfiÌ ’Ëı·‰Ëı·˘ ¢‘¿ ±˘V‰ÎSÕ ±ı‰flÌ Âw±Î÷ı ÷ı‹HÎı ±ı‰flÌfiÌ Â˘‘fiı V‰Ì¿ÎflÌ, ’HÎ I›Îflı ⁄Ë ‹˘Õ<_ ◊≥ √›_ Ë÷_. ±˘V‰ÎSÕ ±ı‰flÌ 1955 ‹Î_ ±‰ÁÎfi ’Î‹Ì «Ò@›˘ Ë÷˘--±fiı fi˘⁄ı·fiÎ ‘ÎflÎ ‹…⁄ Áÿ˚√÷ T›„@÷fiı ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±Î’Ì Â¿Î› fiÏË. ±ı‰flÌfiÎ Ëyfi_ ’˛Î≥{ ±_÷ı ¡Î„LÁÁ Ïø¿fiı ÷◊Î …ıQÁ ‰Î"ÀÁfifiı ±ıfiΛ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ¬ÎÀÌ √›ı·˘ fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfi — ≥·ı @ Àˇ ˘ fifi˘ fiı √ ı Ï À‰ ‰Ì…¤Îfl ±Î_ ¿ Õο̛ flÌ÷ı ‹ÎM›Î ⁄Îÿ ±‹ı Ï fl¿fi ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfifiı 1923 fiÎ ‰Ê˝fi_ fi˘⁄ı· ≥fi΋ ‹Y›_. ±Î Á_¢‘fifiÎ ZÎıhÎı ±Î"„VÀˇ›Î ÿıÂfi˘ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ ŒıÏ·@Á ±ıËflıfiËÎŒ˚À ’HÎ Ïÿ‰ÁflÎ÷ ‹E›˘ Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ Ï¿Î√˘ ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌ ¬Î÷ı 1909 ‹Î_ ÏflÁ«˝ Âw ¿flfiÎfl fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfi ÷ıfiı ’λ‚ flÎ¬Ì ÿı‰Î ‹Î√÷˘ Ë÷˘. ≥·ı„@Àˇ¿ ‰Ì…¤Îfl ›Îfiı ¿ı «Î…˝ Ëo‹ıÂÎ_ coulomb/¿˘·Q⁄‹Î_ ‹’Λ, 34 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

…ı ±ı¿‹ ¡ıL« ÁΛ„LÀVÀ «ÎSÁ˝ ¿˘·Q⁄fiÌ ›Îÿ‹Î_ ±’fiΉΛ _ Ë÷ _ . ≥·ı@Àˇ˘fifi˘ «Î…˝ ¿ıÀ·˘ ˢ› ÷ı Á_  ˘‘¿˘ ‹ı ◊ ı ‹ ı Ï À¿· √HÎ÷flÌ ‰Õı Áˆ©Î_Ï÷¿ flÌ÷ı ±_ÿÎ∞ «Ò@›Î Ë÷Î, »÷Î_ ’˛›˘√˘ ¶ÎflÎ ÁÎÏ⁄÷Ì fi ‹‚ı I›Î_ Á‘Ì ÷ı ±Î_¿Õ˘ ÁΫ˘ √HÎΛ fiÏË. ÏfiW¿Ê˝ ÷flÌ¿ı fi˘⁄ı· ‹ı‚‰‰ÎfiÌ flıÁ‹Î_ (±HÎ«Ì ËÎ◊ ·Î√÷˘ ÁÎÏ⁄÷Ìw’Ì ¿flÌfiı) ∞÷Ì √›ı·˘ fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfi ±Î_¿Õ˘ ‰‚Ì ÿflı¿ıÿflı¿ ’˛›˘√‹Î_ ±ı¿Áfl¬˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. fl÷̤Îfl ’HÎ Œfl¿ flËÌ Ω› ÷ı fi «Î·ı. ‹Î«˝ 7, 1910 fiÎ fl˘… ¿flı·Î ⁄ı ’˛›˘√˘‹Î_ fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfiı ≥·ı@Àˇ˘fifiÎ «Î…˝fi˘ …ı ’˛◊‹ ±Î_¿Õ˘ ÷ÎflT›˘ ±ı 60Ñ ¬˘À˘ Ë÷˘ ±fiı ⁄ÌΩ ±Î_¿Õ΋Î_ ÷˘ 88Ñ …ıÀ·Ì ¤Ò· Ë÷Ì. Ï‹Ï·¿ıfiı ¿<· ‹‚Ì 175 ’˛›˘√˘ ¿›Î˝, …ı‹Î_ ÷ıfiı ωϤLfi Ω÷fiÎ_ Ïfl{SÀ ‹Y›Î_. Á‹›fiÌ Ë˘Õ‹Î_ ±Î"„VÀˇ›fi ËflÌŒfiı ±˘‰flÀı¿ ¿flÌ …‰Î ‹Î√÷Î fl˘⁄ÀÛ Ï‹Ï·¿ıfiı ±_÷ı ’˛›˘√˘fiÎ ±Î‘Îflı …‰Î⁄ ’fl ±Î‰‰Îfiı ⁄ÿ·ı Áˆ©Î_Ï÷¿ …‰Î⁄ ÁÎ◊ı …ı‹fi˘ ‹ı‚ ⁄ıÃ˘ ˢ› ±ı‰Î …^… ’˛›˘√˘fi˘ ÕıÀÎ …\ÿ˘ ÷ÎflT›˘. ⁄οÌfi˘ ÕıÀÎ Œ√Î‰Ì ÿÌ‘˘. fi‰Î≥ ±ı »ı ¿ı ≥·ı@Àˇ˘fifiÎ ‰Ì…¤Îflfi˘ …ı ÏŒ√fl fl…^ ¿flÌ ÷ıHÎı 1923 ‹Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ı‚T›_ ±ı ’HÎ Á«˘À fi Ë÷˘. ÁΫ˘ ±Î_¿Õ˘ ‰Ê˘˝ ⁄Îÿ ’˛¿Î‹Î_ ±ÎT›˘. ¬˘À‹Î_ flËı·˘ ±LVÀÛ VÀ<¿ı·⁄√˝ — „V‰À˚{fl·ıLÕfi˘ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ ±LVÀÛ VÀ<¿ı·⁄√˝ Ë∞ ’ÒflÎ_ hÎÌÁ ‰Ê˝fi˘ fiˢ÷˘ ◊›˘ ±ı ±flÁ΋Î_ ÷ıHÎı ±bfiÎϤfiÎ ’fl‹Îb±˘fiı ⁄_‘ √ÃÏfl›Î‹Î_ …¿ÕÌ flάfiÎw_ VÀˇ˘Ó√ Œ˘Á˝ fi΋fi_ ¿<ÿfl÷Ì ’Ïfl⁄‚ ¢‘Ì ¿Îœu_ Ë÷_. ’˘Ï{ÏÀ‰ «Î…˝fiÎ ’˛˘À˘fi ÷ı‹fiÎ Á‹Îfi ‰Ì…¤Îflfiı ¿ÎflHÎı ’ÎflV’Ïfl¿ ±’Î¿Ê˝HÎ ¶ÎflÎ ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì ÿÒfl ŒıӿΉΠΩı≥±ı, ’fl_÷ VÀˇ˘Ó√ Œ˘Á˝fiÌ ‹…⁄Ò÷ ’¿Õ ÷ı‹fiı »À¿‰Î ÿı÷Ì fi Ë÷Ì. VÀ<¿ı·⁄√˝fiÌ Ï◊±flÌfiı «˘‹ıfl Ω¿Îfl˘ ‹Y›˘, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı ±ı ’Õ÷Ì ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Ì. ‰Ê˘˝ ’»Ì Ω’ÎfifiÎ ›¿Î‰Î ÏËÿı¿Ì fi΋fiÎ ÁΛ„LÀVÀı ±ı … Ï◊±flÌ ’˘÷ÎfiÎ ÏflÁ«˝ ’ı’fl‹Î_ fl…^ ¿flÌ ±fiı 1949 fiÎ ‰Ê˝fi_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ı‚‰Ì √›˘. VÀ<¿ı·⁄√ı˝ ÿflQ›Îfi ±bfiÎϤ ÁÎ◊ı ’˛¿Î ¿ı‰Ì ’˛Ï÷Ïø›Î ¿flı ÷ıfiı ·√÷_ Á_¢‘fi «·ÎT›_. ÿ¤Î˝B›ı ÷ÎflH΢ ‰Hν‰÷˘ ·ı¬ ÷ıHÎı „V‰À˚{fl·ıLÕfiÎ ⁄Ë ±˘»Î ΩHÎÌ÷Î ÁΛLÁ

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

ω…ı ÷ ÎfiÌ ’Á_ ÿ √Ì ¿fl‰Î‹Î_ fi˘⁄ı · ‹ı√ıÏ{fi‹Î_ »’ÎT›˘, F›Î_ ÁÏ‹Ï÷±ı ΩH›ı-±ΩH›ı ω‰Îÿ ÁF›Î˝fiÎ ÷ı K›Îfi ’fl ·ı‰Î›˘ fiÏË. ⁄ÌΩ CÎHÎÎ ÿά·Î »ı. ¿ıÀ·Î¿ ¬˘ÀÌ ’Á_ÿ√Ì Ï⁄·¿<· ±ı … ¢‘ ‹ÎÀı ◊›ÎfiÎ »ı, ÷˘ ¿ıÀ·Î¿ ÁÎ«Ì ’Á_ÿ√Ì fi 1965 ‹Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{fiÎ ◊›ÎfiÎ »ı. Ï·VÀ ±‘Ò w_ fi flËÌ Ω› ÷ı ‹ÎÀı ÏfiHÎν›¿˘±ı hÎHÎ …HÎÎ ‰E«ı ⁄ÌΩ_ ºWÀÎ_÷˘ À>_¿‹Î_ Ωı≥±ı — ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ‰ËıÓE›_ I›Îflı ÂÎ_ Ï ÷fiÎ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ VÀ<¿ı·⁄√˝fi˘ ±P›ÎÁ·ı¬ ‹ÎÀı 1948 ‹Î_ ÏfiHÎν › ¿˘fiı «Ÿ‘Ì √Î_‘Ì∞fi_ fi΋ ÁÒ«‰Î›_ ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, ’fl_÷ Ë÷_. √Î_‘Ì∞ ±ı … ‰Êı˝ fi˘⁄ı·fi˘ ‘Îfl˘ ±ı ¿ı ’˛Î≥{ Q≤I› ’ÎQ›Î, ±ı À ·ı ±’ΛΠ⁄Îÿ ÷ıfiı ’λ\_ ¬ı« Ó Ì ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ‹flH΢kÎfl fi ±’Λ ÷ı ‘ÎflΠ¿Λ fiÏË. VÀ<¿ı·⁄√˝fiÌ ±fiÁÎfl ÷ı‹fi_ fi΋ Ëo‹ı ‹ÎÀı flÿ⁄Î÷· ¿‹fiÁÌ⁄Ì …\ ± ˘ — ¤ÎˆÏ÷¿Ï‰iÎÎfifiÎ ZÎıhÎı hÎHÎ ‹Ëk‰’ÒHν Á_¢‘fi˘ ¿fl‰Î Û*. ⁄Ì∞ ÷flŒ Á_›@÷ flÎWÀˇ Á_V◊ÎfiÎ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎfiÎ ZÎıhÎı ÷ıHÎı »÷Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{◊Ì ‰_Ï«÷ flËı·˘ ±LVÀÛ VÀ<¿ı·⁄√˝ ‹ËÎÁÏ«‰ ÕÎ√ Ëı‹flÂSÕ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ¿˘Ó√˘ hÎÌ∞ ¢‘ ¿flÌ, …ı ’HÎ ¬Î÷ı ˉÎ≥ ±¿V‹Î÷‹Î_ ‹Î›Î˝ √›Î ±ı ’»Ì 1961 ‹Î_ fi˘⁄ı· ÁÏ‹Ï÷fiÎ K›Îfi ’fl ±Î‰Ì fiÏË. Ô‰Ê˘˝ ’»Ì ±ı … ÷ı‹fiÎ fi΋ı ÂÎ_Ï÷fi_ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ¢‘ ¿fl‰Î ⁄ÿ· 1982 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿ıÏfi◊ ωSÁfifiı ‹flH΢kÎfl fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏWο fi ±Î’‰ÎfiÌ ’˛HÎÎÏ·fiı fi˘⁄ı· fi˘⁄ı·fi˘ ÏÂfl’Ή ‹Y›˘.

ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

35

;fz5?f>H h[jff+ gff[af[,f 5?f>H

¿Ï‹ÏÀ±ı ⁄Λ’ÎÁ ¿flÌ. ¿ÿΫ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ±ÎS¡ıÕ fi˘⁄ı·fiÌ …ı‹ ÕÎ√ Ëı‹flÂSÕ ’HÎ „V‰ÏÕ Ë÷Î. Ï⁄˛ÏÀ ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ¡ıÕ Ë˘≥·ı ±‰¿ÎÂÌ ÷Îfl΋Î_ ◊÷Πωω‘ ÷k‰˘fiÎ Á…˝fifiÌ CÎÀ‹Î‚ Á«˘À flÌ÷ı Á‹Ω‰Ì Ë÷Ì. ¢‘fiı øÎ_Ï÷¿ÎflÌ √HΉ΋Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì, ¿ı‹ ¿ı √˛Ë˘fi_ ±fiı M≤J‰Ì fi΋fiÎ √˛Ë ’fl ÷˘ ‹fi W › ÁÏË÷fiÎ ⁄‘Î Á∞‰˘fi _ ’HÎ Á…˝ fi ±Î‰Î ÷Îfl΋Î_ fl«Î›ı·Î_ ÷k‰˘ ‰Õı ◊›_ Ë÷_. ¡ıÕ Ë˘≥·fiı (…‹H΢ Œ˘À˘) 1983 fi_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹‚ı ±ı‰Ì T›Î’¿ ‘ÎflHÎÎ Ë÷Ì, ’fl_÷ ÷ıfi˘ fi_⁄fl ¿ÿΫ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı fi ·ÎB›˘ ¿ı 1974 ‹Î_ ÷ı H Îı ’SÁÎflfiÌ Â˘‘¿ ΩıÁıÏ·fi ⁄ı·fiı ±‰√HΉΠ⁄ÿ· fi˘⁄ı · ÁÏ‹Ï÷fiÌ {ÎÀ¿HÎÌ ¿ÎœÌ Ë÷Ì. ˢ≥· »ı‰Àı fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ı‚T›Î ‰√fl … Q≤I› ’ÎQ›˘. ’˘÷˝√ηfiÎ ±ıV÷˘Ïfi±˘ ‹˘Ïfi{ fi΋fiÎ ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎÌfiı 1949 ‹Î_ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±Î’‰Î‹Î_ fi˘⁄ı· ÁÏ‹Ï÷±ı Ëÿ ¿flÌ fiÎ¬Ì Ë÷Ì. ±Î ÷⁄Ì⁄ı ‹ÎfiÏÁ¿ fl˘√fiÎ ≥·Î… ÷flÌ¿ı fl˘√ÌfiÎ ‹√…fi˘ ±‹¿ ÏËVÁ˘ ¿Î’Ì ·ı‰Îfi_ ÁÒ«T›_ Ë÷_. ⁄ÿÏ‹Ω∞ Ï«Q’ÎL{Ì ‰Îfifl˘fiı ±ıL÷˘Ïfi±˘ ‹˘Ïfi{ı (…‹H΢ Œ˘À˘) ±ı‰Ì ÂjÎÏø›Î ‰Õı ÂÎ_÷ ’˛¿ÚÏ÷fiÎ ¿flÌ ⁄÷ÎT›Î Ë÷Î, ‹ÎÀı ±‹ıÏfl¿Î ÁÏË÷ ¿ıÀ·Î¿ ’Ïç‹Ì ÿı¢‹Î_ ÷⁄Ì⁄˘ ’˘÷ÎfiÎ ÿflÿ̱˘ ’fl ÷ı fiÁ¬˘ ±…‹Î‰‰Î ·ÎB›Î ±fiı @›Îflı¿ ÷ı‹Î_ ¿Î«_ ¿’ΉΠ·ÎB›_. ‹˘Ïfi{fiı ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±ÎM›Î ⁄ÿ· fi˘⁄ı· ÁÏ‹Ï÷ ÀÌ¿Î’ÎhÎ ⁄fiÌ, ’fl_÷ ÷ıHÎı ’˘÷Îfi˘ ⁄«Î‰ ±ı‹ …HÎΉÌfiı ¿›˘˝ ¿ı ±ı …‹Îfi΋Î_ ‹ÎfiÏÁ¿ fl˘√ÌfiÎ ‹√…fi˘ À<¿Õ˘ ¿Î’Ì ·Ì‘Î ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ≥·Î… fi Ë÷˘. Á˘Ï‰›ı÷ flÏ›Îfi˘ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ ±ÎLƒı≥ Á¬Îfl˘‰ ÷ı ÿıÂfiÎ ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄fi˘ Á…˝ ¿ Ë÷˘, …ı H Îı ⁄fiΉı · ˘ 57 ‹ı√ÎÀfifi˘ ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄ flÏ›αı 1961 ‹Î_ Œ˘ÕuÎ ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î Á΋_ 36 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

‹ı ÿ Îfiı ’Õu _ . ⁄Lfiı ‹ËÎflÎF›˘ ‰E«ı ÃoÕ˘ ω√˛Ë ±ı¿ÿ‹ ‰¿›˘˝ ±fiı ÷ı ‹ HÎı ¿< · 30,000 ±bÂj΢ ¬Õ¿Ì ÿÌ‘Î_ . ±Î‹ ωrÂÎ_Ï÷fiı Ωı¬‹‹Î_ ‹Ò¿‰Î ’λ‚ ±ÎLƒı≥ Á¬Îfl˘‰fi˘ (…‹H΢ Œ˘À˘) ’fl˘ZÎ ŒÎ‚˘ ˢ‰Î »÷Î_ ±ı ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎ̱ı F›Îflı flÏ›΋Î_ fiÎ√Ïfl¿ ±Ï‘¿Îfl˘ ‹ÎÀı {Ò_⁄ı «·Î‰Ì I›Îflı ÷ı fi ı ÂÎ_Ï÷fi_ fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ±ıfiΛ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±Î ⁄‘Î Ï¿VÁÎ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{fiÌ Ï‰rT›Î’Ì ’˛Ï÷WÃÎ Á΋ı Â_¿ÎfiÌ ÁÎ"› «Ÿ‘÷Î …HÎΛ ÷ı‰Î »ı. ±Î‹ »÷Î_ V‰Ì¿Îfl‰_ ’Õı ¿ı …√÷fiÎ ⁄‘Î ±ı‰˘ÕÛ˚{‹Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ Ë∞ ’HÎ ±„SÀ‹ıÀ »ı. ¿˘≥ ⁄ÌΩ ±ı‰˘ÕÛfiı ÷ıfiÎ …ıÀ·_ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› Á‹◊˝fi ‹Y›_ fi◊Ì ±fiı ¿˘≥ ⁄ÌΩı ±ı‰˘ÕÛ ÷ıfiÎ …ıÀ·_ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ÁL‹Îfi ±’Ή÷˘ fi◊Ì. ±ı¿ ‰Î÷ı Ωı ¿ı fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿˘fi˘ ‹˘¤˘ ÁËı… CÎÀu˘ »ı. ωiÎÎfi̱˘ ‹Ò‚¤Ò÷ ±fiı ‹Ëk‰’ÒHν ¢‘¬˘‚˘ ¿flÌ «Ò@›Î »ı, ‹ÎÀı ±Î…¿Î· ⁄Ë …^… ¢‘˘ ±ı‰Ì ◊Λ »ı ¿ı …ı‹fiı ¿‰÷a ¿ËÌ Â¿Ì±ı. ÏÂflV÷˘ ’΂‰Î ¬Î÷fl ¿ıÀ·Ì¿ Á΋ÎL› ¢‘˘fiı ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿˘ ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿fl‰Ì ’Õı »ı--…ı‹ ¿ı ’SÁÎfl ÷ÎflÎ ‹‚Ì ±ÎT›Î ⁄Îÿ ±Î‰Î ›B‹ ±ıÀ·ı ¿ı ΩıÕ¿Î ’SÁÎflfiÌ ¬˘… ‹ÎÀı 1993fiÌ Áη‹Î_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ΩËıfl ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ÿÏfi›Î‹Î_ Á΋˛ÎF›‰Îÿ, Áfl‹¬I›ÎflÂÎËÌ ±fiı ÁÎQ›‰Îÿfi_ «·HÎ CÎÀuÎ ’»Ì ÂÎ_Ï÷fiÎ ’ÎÏfl÷˘ÏÊ¿ ‹ÎÀı ’HÎ fiıSÁfi ‹ıLÕı·Î …ı‰Î ›˘B› ‹ÒflÏ÷›Î±˘ ±Î…¿Î· ‹‚÷Î fi◊Ì. ÁÎÏ⁄÷Ì ±ı ¿ı ÂÎ_Ï÷ ‹ÎÀı 2002 fiÎ ‰Ê˝fi_ fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¤Ò÷’Ò‰˝ ’˛‹¬ ∞‹Ì ¿ÎÀÛflfiı ±ıfiΛ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›._ ∂E« ’˛¿Îflfi_ ÁÎÏËI› ’HÎ ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ‰÷˝‹Îfi ›√‹Î_ ÿ·˝¤ ⁄L›_ »ı, ±ıÀ·ı fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ ‹ı‚‰‰Î‹Î_ ÁËı… fiÌ«Ì ¿ıÀı√flÌfiÎ ·ı¬¿˘fi˘ fi_⁄fl ·Î√Ì Ω› »ı. ±Î‹ »÷Î_ fi√ÿ Á˘fiÎfiÎ ‹ıÕ· µ’flÎ_÷ fi‰◊Ì ÿÁ ·Î¬ ÕÎ"·fl …ıÀ·Î_ fiÎHÎÎ_ ÁÎ◊ı ’˛ÎM÷ ◊÷Î fi˘⁄ı· ’˛Î≥{ı ÷ıfi_ ±Î¿Ê˝HÎ √‹ÎT›_ fi◊Ì.á

Lnufdafz jiff;f

vfdf[Lzsfgff 5?df]bff[gfl xf5fyfLjfLwfgf]+ ;ff1fl afgf[,f]+ 8[af,f4 h[ "8maf,f' afgif]+ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ 44‹Î ’˛‹¬fiÌ Â’◊ωϑ ±Î‰÷Î ‹ÏËfiı ›˘Ω› I›Îflı Â@› »ı ¿ı ±√ε CÎHÎÎ ±‹ıÏfl¿Ì ’˛‹¬˘fiÌ Á˘√_ÿωϑ ‰¬÷ı ‰’flΛı·_ ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Û fi΋fiÎ ±ÎÏ¿ÛÀı@Àfi_ Àı⁄· ŒflÌ Á‹Î«Îfl˘‹Î_ «‹¿ı. ±‹ıÏfl¿fi ’˛‹¬˘ ÁÎ◊ı ÷ı ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ Àı⁄·fi˘ fiÎ÷˘ ⁄Ë √Îœ »ı--±fiı √Òœ ’HÎ »ı!

±ı¿ ‹…ıÿÎfl ›˘√Îfi›˘√ Ëη ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ fi‰Î «Ò_ÀΛı·Î

±ı ÷Îfl̬ ‹Î«˝ 4, 1865fiÌ Ë÷Ì. ±⁄˛ÎË‹ Ï·_¿fi ⁄Ì∞ ‰Îfl «Ò_ÀΛΠ⁄Îÿ ’ÎÀfi√fl ‰Î"ÏÂ_BÀfi‹Î_ ¿ıÏ’À˘· ÷flÌ¿ı ’˛‹¬fiÌ 20‹Ì ΩL›±Îfḻı ◊fiÎfl Á˘√_ÿωϑfiı K›Îfi‹Î_ ΩHÎÌ÷Î Á_Áÿ¤‰fi ¬Î÷ı ˢtÎfiÎ Á˘√_ÿ ·ı‰ÎfiÎ Ë÷Î. ¿˘≥fiı ·ı÷Î fi˘Ó‘‰Î …ı‰Îı »ı--‰flHÎÌ ’΋÷Î ⁄‘Î ’˛‹¬˘ ⁄Î≥⁄· »ıS·Ì CÎÕ̱ı ›Îÿ ±ÎT›_ ¿ı ⁄Î≥⁄· flά‰Î ‹ÎÀı VÀıLÕfi_ ¿ı ’fl ËÎ◊ ‹Ò¿Ìfiı Â’◊ ·ı÷Πˢ› »ı. ωϑ ◊÷Î ’Ëı·Î_ ±fiı ‹ı…fi_ ±Î›˘…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ fi Ë÷_. TËÎ≥À ËεÁ Á‘Ìfi˘ ◊›Î ’»Ì ±ı ’V÷¿ ¬ÎÁ Àı⁄· ’fl ‹Ò¿ı·_ ˢ› »ı. ±ı¿ Œıfl˘ ¬Î‰Îfi˘ Á‹› fi Ë÷˘, ±ıÀ·ı Á_Áÿ¤‰fifi_ ±‘Òw_ …‹Îfi΋Î_ Á˘√_ÿωϑfiÎ ·√¤√ ÿflı¿ Á‹Îfl_¤ ‰¬÷ı hÎHÎ ⁄Î_‘¿Î‹ ±Î√‚ «·Î‰Ì flËı·˘ ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Û fi΋fi˘ ’ΛÎfi_ …ı Àı⁄· ’fl_’flÎfiÌ ±Î≥À‹ ÷flÌ¿ı ŒflÌ ŒflÌfiı ‰’flΛ_ ±ÎÏ¿ÛÀı@À ’˘÷ÎfiÎ CÎfl ÷flŒ ÿ˘Õu˘ ±fiı ÀÌ’Î"› ÷flÌ¿ı ‰’flÎ÷_ ÷ıfiı ±Î…ı ¤Ò·◊Ì ’HÎ ›Îÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ fi◊Ì. ¿˘≥ fi‰˘ «Ò_ÀΛı·˘ ’˛‹¬ ±ı Àı⁄·fiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛‹¬ ÷flÌ¿ı Â’◊ ·≥ flËı·Î ±⁄˛ÎË‹ Ï·_¿fifi_ Ï«hÎ, …ı‹Î_ ‰E«˘‰« ÿı¬Î÷Î hÎHÎ ’ΛÎfi_ CÎÎÀÌ·_ Àı⁄· ·ı ÷ ˘ ±ÎT›˘. ⁄Î≥⁄· ‰Î’fl‰Îfi_ Ωı¬‹ ÷˘ @›Îflı› hÎHÎ ’ΛΉ΂ΠÀı⁄·fiı ‰¬÷ …÷Î_ “±’Â¿Ïfi›Î‚”fi_ ·ı⁄· ·Î√Ì …‰Îfi_ Ë÷_ ÷ı fi Î ’fl ‹Ò ¿ ΛΠ’»Ì ¬ı Õ ÷˘ fi◊Ì, ¿ı ‹ ¿ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ …ı‹HÎı ÷ıfiÎ ’fl ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ «ÌŒ …„VÀÁı ±⁄˛ Î Ë‹ Ï·_ ¿ fi ’ÎÁı ⁄Î≥⁄· ‹Ò¿ÎT›_ ÷ı ’ˆ¿Ì ˢtÎfiÎ Â’◊ ·ı‰ÕÎT›Î. CÎHÎάflÎ ’˛‹¬˘ ‹ÎÀı ÷ı ⁄flÎ⁄fl 41 Ïÿ‰Á ’»Ì ±’Â¿Ïfi›Î‚ fỉÕu_. Fˢfi ω„S¿Á ⁄Ò ◊ Ë¿Ì¿÷ı ÷ı ‹ÎhÎ ›˘√Îfi›˘√/ fi΋fiÎ ËI›Îflαı coincidence √HÎΛ, »÷Î_ ±⁄˛ÎË‹ Ï·_¿fifiı Ï’V÷˘· Ë¿Ì¿÷ »ı ¿ı ±‹¿ ’˛‹¬˘ ‰Õı ÃÎfl ‹Î›Î˝. ÷ı‹fiÎ ¿Î›˝¿Î‚ ÿflQ›Îfi ÏÁ·ÏÁ·ÎfiÌ ±Î‰Ì ⁄ı±Î⁄w ◊›Î ±fiı ¿ıÀ·Î¿ ’Ëı·Ì CÎÀfiÎ ⁄ı¿ ‰Ëı‹Ì ⁄ı ‹ ˘÷ ‹›Î˝ . ±ÎŒ÷˘fiÌ ·˘¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ Àı⁄· ’˛I›ı CÎÀ‹Î‚ ±ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì ±fiı ±ÎÂ_ ¿ Î …√ÎՉΠ‹ÎÀı ·›⁄© «Î·Ì ¿ı »ı‰Àı ±ı ’Ò fl ÷Ì fi Ë÷Ì. ±" Õ ‰ÕÛ Àı ⁄ · ±‹_ √ ‚ ˢ‰ÎfiÎ @·Î¿Û fi  _ Àı ⁄ · ŒflÌ ±Îfl˘’Áfl Ï÷·Î_…·Ì ’ÎQ›_. µ’›˘√‹Î_ ·ı‰Î›_ fi ˢ÷ CÎÀ‹Î‚fi˘ ±Îfl_¤ ◊›˘ ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

37

"8maf,f' afgf[,f]+ 8[af,f

÷˘ ‰Î÷fi˘ »ıÕ˘ I›Î_ … ±Î‰Ì Ω÷ ’HÎ Áfl¿Îflı ¤Îω Â’◊ Á‹Îfl_¤˘ ‹ÎÀı ÷ı ‰Î’fl‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. Àı⁄·fi˘ ¿⁄Ωı Ωı ¿ı ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Ûfiı ËV÷¿ flè΢. Ï·_¿fifiÎ ±Î¿„V‹¿ Q≤I› ’»Ì ÷ı‹fiÎ ±fi√Î‹Ì fiı÷Î ±ıLÕˇu FˢfiÁfiı ’˛‹¬’ÿfiÎ Á˘√_ÿ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ·ı‰Î ’ÕuÎ, ‹ÎÀı ±Îˆ’«ÎÏfl¿ Á‹Îfl_¤ ›˘Ω›˘ fiÏË ±fiı Àı⁄· ‰’flΛ_ fiÏË. ’fl_÷ ±ıLÕˇu FˢfiÁfi ’»Ì ÁkÎÎ ’fl ±Î‰ı·Î ’˛‹¬ ›Ï·ÁıÁ √˛ÎLÀı Àı⁄·fi˘ µ’›˘√ ¿›˘˝ ±fiı Áfl¿ÎflÌ fiÎHÎÎ_fiÌ µ«Î’÷fiÎ ±Îfl˘’Áfl ÿı¤fl‹Î_ ⁄ÿfi΋ ◊›Î. √‚ÎfiÎ ¿ıLÁflı ÷ı‹fi˘ ±¿Î‚ı ¤˘√ ·Ì‘˘. Àı⁄·fiÌ ‹˘…^ÿ√Ì‹Î_ Â’◊ ·ıfiÎfl ±Î√Î‹Ì ’˛‹¬ w‘flŒ˘ÕÛ Ëı≥Áfiı ÷ı‹fiÎ Ïfl’„O·¿fi ’ZÎı flÎ…¿ÎflHÎfiÌ ⁄ËÎfl Œ√Î‰Ì ÿÌ‘Î. ⁄οÌfi_ ∞‰fi ÷ı‹HÎı ÿÎfi‘‹Î˝ÿÎ ±fiı ‘‹˝fiÎ ’˛«Îfl ’λ‚ ‰Ì÷Î‰Ì ÿÌ‘_. fi‰Î ’˛‹¬ …ıQÁ √ÎflÏŒSÕ ‹ÎÀı ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Ûfi_ hÎHÎ ’ΛÎfi_ Àı⁄· @›Î_› ‰‘ ±’Â¿Ïfi›Î‚ fỉÕu_. Àı⁄· ’flfiÎ … ⁄Î≥⁄·fiÌ ÁÎZÎ̱ı ÷ı‹HÎı Â’◊ √˛ËHÎ ¿›Î˝ Ë÷Î. ⁄Ì…ı ‰WÎı˝ …\·Î≥ 2, 1881fiÎ fl˘… ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı ÷ı±˘ ’ÎÀfi√fl ‰Î"ÏÂ_BÀfifiÎ flıS‰ı VÀıÂfiı √›Î, F›Î_ ÏflÁıMÂfi ·˘L… ’ÎÁı ±ΩH›Î ÂAÁı ÷ı‹fiı Ï’V÷˘·fiÌ ⁄ı √˘‚̱˘ ‹ÎflÌ ÿÌ‘Ì. ±ı¿ √˘‚̱ı …ıQÁ √ÎflÏŒSÕfiÎ ËÎ◊fiı ‹ÎhÎ CÎÁfl¿˘ ¿›˘˝, ’HÎ ⁄Ì∞ ÷ı‹fiÌ ’ÌËÎ_ ±_ÿfl Á‘Ì ¬Ò_’Ì. √_¤Ìfl flÌ÷ı …¬‹Ì ◊›ı·Î √ÎflÏŒSÕfiı ÷fl÷ TËÎ≥À ËεÁ ’fl ¬ÁıՉ΋Î_ ±ÎT›Î. Q≤I› Á΋ı ÷ı‹fi˘ Á_CÎWν 89 Ïÿ‰Á «ÎS›˘. ±Î¬flı ÁMÀıQ⁄fl 19, 1881fiÎ fl˘… ÷ı±˘ ±‰ÁÎfi ’ÎQ›Î. …ıQÁ √ÎflÏŒSÕfiÎ ÷ı‹… ±⁄˛ÎË‹ Ï·_¿fifiÎ ±’Q≤I› ‰E«ı Á‹Îfi ¿ÕÌ Ë˘› ÷˘ ±ı ÷ı‹fiÌ Â’◊ωϑfiÎ Á‹›ı ‰’flΛı·_ Àı⁄· Ë÷_. ⁄οÌfiÎ …ı ’˛‹¬˘±ı Àı⁄·fi˘ µ’›˘√ ¿›˘˝ ÷ı±˘ ⁄Ì∞ «Ò_ÀHÎÌ‹Î_ ËÎflÌ √›Î ±√fl ÷˘ ’ZÎı ÷ı‹fiı µ‹ıÿ‰Îfl ÷flÌ¿ı ’Á_ÿ fi ¿›Î˝. ±‹¿fiı ¤˛WÀΫÎflfiÎ ±Îfl˘’ı ¬flÕÌ fiÎA›Î. ’ÏflHÎ΋ı ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Ûfi_ Àı⁄· ±Œ‰ÎfiÎ ÷ı‹… ±ÎÂ_¿ÎfiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ±ÎT›_. ’˛‹¬ ωϷ›‹ ‹ıÏ¿oL·ÌfiÎ ±_Ω‹ı ÷ıfiı ±˘fl √Î…÷_ ¿›*. 1897‹Î_ ÷ı‹HÎı ⁄Î≥⁄·fiı ÷ıfiÎ ’fl ‹Ò¿Ì ˢtÎfiÎ Â’◊ ·Ì‘Î ±fiı ˢtÎfi˘ ¿Î›˝¿Î‚ ’Òfl˘ ◊Λ ÷ı 38 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

’Ëı·Î_ ÁMÀıQ⁄fl 6, 1901fiÎ fl˘… ÷ı±˘ ¿˘≥ ±ΩH›Î ËI›ÎflÎfiÌ √˘‚Ìfi˘ ¤˘√ ⁄L›Î. ωϷ›‹ ‹ıÏ¿oL·ÌfiÎ ±fi√Î‹Ì Ï◊±˘Õ˘fl w{‰ıSÀ Ë÷Î. ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿ÛfiÎ ’hαı ÷ı‹fiÎ ’HÎ Á˘√_ÿωϑ ‰¬÷ı Àı⁄· ËÎ…fl ¿flÌ ÿÌ‘_. w{‰ıSÀ ‹ÎÀı ±ı‰Î ’˛Á_√˘ ⁄ı ‰¬÷ ±ÎT›Î. 1912fiÎ «Ò_ÀHÎÌ’˛«Îfl ÿflQ›Îfi ±„V◊fl ‹√…fiÎ ±‹ıÏfl¿fiı ÷ı‹fiÎ ’fl √˘‚Ì⁄Îfl ¿›˘˝. √˘‚Ì »Î÷Ì‹Î_ ‰Î√Ì, ’HÎ …¬‹ Áÿ˚¤ÎB›ı ‹flHÎ÷˘· fi Ë÷˘. ËI›ÎfiÎ ’˛›ÎÁı Ωı ¿ı Àı⁄·fiÌ ‹fiËÒÁ »Î’‹Î_ ‰‘Îfl˘ ¿›˘˝. ·˘¿‰Î›¿Îfiı ’„WÀ ±ı ‰Î÷ı ‹‚Ì ¿ı fi‰Î ’˛‹¬ ωϷ›‹ ÀÎŒ˚À ‹ÎÀı Àı⁄·fi˘ µ’›˘√ Á_Ωı√‰ÂÎ÷˚ ÀY›˘ ±fiı ÷ı‹fi˘ Àˇı¿ flı¿Î"ÕÛ µk΋ fỉÕu˘. ±Î ’˛‹¬fiÎ Â’◊ωϑfi˘ Á‹Îfl_¤ ¬S·Î «˘√Îfi‹Î_ √˘Ã‰Î›˘ Ë÷˘, F›Î_ Àı⁄· ’HÎ ËÎ…fl ›Ï·ÁıÁ √˛ÎLÀfiÌ (Ï«h΋Î_ ÕÎ⁄ı) Â’◊ωϑ ‰¬÷ı ’HÎ ±ı … Àı⁄· ‰’flΛ_ ¿ı …ı ÷ı‹fiÎ ’fl˘√Î‹Ì ’˛‹¬˘fiÌ Á˘√_ÿωϑ ÿflQ›Îfi ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_

"8maf,f' afgf[,f]+ 8[af,f

±Î≥{fiˢ‰flı »ıS·Ì CÎÕ̱ı fi‰_ VÀıLÕ ‹_√ÎT›_ ±fiı ⁄Î≥⁄· ÷ıfiÎ ’fl ‹Ò¿ÎT›_. ±⁄˛ÎË‹ Ï·_¿fi ’»Ì …fifl· ±Î≥{fiˢ‰fl ’Ëı·Î ±ı‰Î ’˛‹¬ ¿ı …ı‹HÎı V‰ı»Î±ı ’˛HÎÎÏ·¿Îfi˘ ¤_√ ¿›˘˝. ±ı¿ ‰Îfl ÏÂflV÷˘ ÷ÒÀu˘, ±ıÀ·ı I›Îfl ’»ÌfiÎ ⁄‘Î ’˛‹¬˘±ı ±Â¤ ‹fiÎ÷_ Àı⁄· ‰Î’fl‰Îfi_ ÀÎY›_. ‰ÎV÷ω¿÷Î ±ı »ı ¿ı ÁI›ÎÂÌ ‰Wν ÿflQ›Îfi …ı ÿ¤Î˝B›’ÒHν ’˛Á_√˘ fi˘Ó‘ΛΠ÷ı ‹ÎhÎ ¿Î√-Õ΂fiÎ ‘˘flHÎı ±fiı Á_¤Ï‰÷÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷ ’˛‹ÎHÎı ⁄L›Î. ‰ÎflÎŒfl÷Ì 19 ’˛‹¬˘ ÁkÎÎ ’fl ±ÎT›Î ˢ› I›Îflı TËÎ≥À ËεÁ‹Î_ ⁄‘ÎfiÎ Ïÿ‰Á˘ V‰ÎVJ›fiÌ ±fiı ÁŒ‚÷ÎfiÌ ºÏWÀ±ı Áfl¬Î ‰Ì÷ı ±ı Â@› fi Ë÷_. ±Î‹ »÷Î_ Á˘√_ÿωϑ ÿflQ›Îfi ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Ûfi_ Àı⁄· ‰Î’flfiÎflÎ ’˛‹¬˘ … ‹ÁÌ⁄÷‹Î_ ±Î‰Ì ’ÕuÎ ±fiı ⁄οÌfiÎ ‹ÎÀı ÂÎÁfi¿Î‚ ÁflÁ flÌ÷ı ‰ÌI›Î ±ı ›˘√Îfi›˘√ Àı⁄·fiı ’ı·Î Ωfi·ı‰Î √HÎÎ÷Πˢ’ ÕΛ‹LÕfiÌ ±fiı ÷÷fi¬Î‹ıfifiÎ ‹‹ÌfiÌ Ëfl˘‚‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘_. ±Î fiı√ıÏÀ‰ ’„O·ÏÁÀÌ ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿ÛfiÎ ‰ÎflÁÿÎfl˘ ‹ÎÀı Áfl‰Î‚ı ⁄ı¿ŒÎ›fl ◊Λ ÷ı‹Î_ ±Îç›˝ fi Ë÷_. ±ı¿ Á‹›ı ÷ı±˘ Àı⁄·fiı ‹ÒS›‰Îfi √HÎÌ ÷ıfi_ ¿Î‚∞’Ò‰˝¿ …÷fi ¿fl÷Î Ë÷Î ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ Àı⁄·fiÌ ¬flÌÿÌ ‹ÎÀı ±Î¿Wν¿ fl¿‹fiÌ ±Î"Œfl ÷ı‹fiı ‹‚÷Ì Ë÷Ì. ’˛ÏÁÏ©±ı fi¿ÎflI‹¿ {˘¿ ·Ì‘Î ’»Ì ±fiı ¬ÎÁ ÷˘ ±Î≥{fiˢ‰flı ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ Á˘√_ÿωϑ ‰¬÷ı ⁄οÎ÷ flάÌfiı ’fl_’flÎ ÷˘ÕuÎ ’»Ì ÷ıfi˘ ÏÁ÷Îfl˘ Ëo‹ı ‹ÎÀı ±Î◊‹Ì √›˘. ±Î ««Î˝V’ÿ Àı⁄· ±Î…ı ’HÎ @·Î¿Û ¬ÎfiÿÎfi ’ÎÁı Á«‰Î›ı·_ ’Õu_ »ı, ’fl_÷ ‰W΢˝ Á‘Ì √‰Î›Î ⁄Îÿ ˉı ÷ı ‰√˘‰Î›ı·Ì Ëη÷‹Î_ flıœ<_ ’Õu_ »ı.á

Â’◊ωϑ ÿflQ›Îfi ‰Î’flı·_ ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿Ûfi_ Àı⁄· …ı‹fiı fiÕu_ (±√fl ÷˘ fiÕu_ ˢ‰ÎfiÌ ‰Î›¿Î Œı·Î≥) ÷ı‰Î ’˛‹¬˘ ±fiø‹ı »ı¿ ÕÎ⁄ı◊Ì — ±ıLÕˇu FˢfiÁfi, w‘flŒ˘ÕÛ Ëı≥Á, …ıQÁ √ÎflÏŒSÕ, ωϷ›‹ ‹ıÏ¿oL·Ì, Ï◊±˘Õ˘fl w{‰ıSÀ, ‰ÒÕˇ˘ ωSÁfi ±fiı ‰Î"flıfi ËÎÏÕÙ√

’Õu_ Ë÷_. ωϑfiÎ ±Îfl_¤ ’Ëı·Î_ ±ı¿Î±ı¿ ÏË‹‰WÎν ÁÎ◊ı ¿ÎÏ÷· ÃoÕ˘ ’‰fi e_¿Î‰Î ·ÎB›˘. ωϷ›‹ ÀÎN˚À ÁÏË÷ ⁄‘Î …HÎÎ «˘√Îfi »˘ÕÌfiı ‹¿Îfi‹Î_ …÷Î flèÎÎ ±fiı Àı⁄· …ı‹fi_ ÷ı‹ ⁄ËÎfl ’ÕÌ flèÎ_. µS·ı¬fiÌ› »ı ¿ı ÷ıfi˘ µ’›˘√ fi ¿flfiÎfl ÀÎN˚À ¿Î›˝¿<‚ ±fiı ÁŒ‚ ’˛‹¬ ÷flÌ¿ı ·˘¿«ÎËfiÎ ’ÎQ›Î ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ⁄Îÿ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÁÏ’˛‹ ¿˘ÀÛfiÎ «ÌŒ …„VÀÁ ⁄L›Î. ’˛‹¬ ±fiı «ÌŒ …„VÀÁ ±ı‹ ⁄ı Á‰Îı˝E« ˢtÎ ¤˘√‰fiÎfl ÷ı±˘ ±ı¿‹ÎhÎ fiı÷Î Ë÷Î. ωϷ›‹ ÀÎN˚À ’»ÌfiÎ ⁄ı ’˛‹¬˘ ±fiø‹ı ‰ÒÕˇ˘ ωSÁfi ±fiı ‰Î"flıfi ËÎÏÕÙ√ ±Î‰Î Áÿ˚¤Î√Ì fi Ë÷Î--±fiı ›Îÿ flËı ¿ı ⁄LfiıfiÌ Â’◊ωϑ ÿflQ›Îfi ⁄Î≥⁄· ’ı·Î ±"Õ‰ÕÛ @·Î¿ÛfiÎ Àı⁄· ’fl ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. ‰ÒÕˇ˘ ωSÁfifiı ÷ı‹fiÎ ÂÎÁfi¿Î‚ ÿflQ›Îfi ⁄˛ı≥fi Ëı‹flı… ◊›_, …ıHÎı ÷ı‹fiı ÂÎflÌÏfl¿ ÷ı‹… ‹ÎfiÏÁ¿ flÌ÷ı ’_√ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘Î. ˢtÎfiÌ ‹ÿ÷ ’ÒflÌ ◊›Î ±ÎÕı ⁄Î¿Ì flËı·Î_ ⁄ı±ı¿ ‰Wν Á‘Ì ÷ı‹fiÌ ’Ifi̱ı ÂÎÁfi «·ÎT›_. ‰ÒÕˇ˘ ωSÁfifiÎ µkÎflÎÏ‘¿ÎflÌ ‰Î"flıfi ËÎÏÕÙ√fiÌ Áfl¿Îfl ÷ıfiÎ ¿Îˆ¤Î_Õ˘ ‹ÎÀı ¿
ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

39

0lp vf[gfp sf{Lxfs

df[ rel="nofollow">0 >gf rff>gff O vfjfsfxfl Lafiffz6 jf0[ Jifg8 o/Vxffsgfl vff;fdffgfl o;f,f ⁄ı ÿΛ¿Î ’Ëı·Î_ ⁄Λ˘Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı ¿ÚÏWÎ ZÎıhÎı ËÏfl›Î‚Ì øÎ_Ï÷ ±Î‰Ì ±ı ’»Ì ˉı «Ìfi ±ı ZÎıhÎı …flÎ …\ÿÌ flÎËı øÎ_Ï÷ ±ÎHÎÌ flèÎ_ »ı. …\ÿÌ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı Œ‚-Âοfi˘ …J◊Î⁄_‘ µ÷Îfl ·ı‰ÎfiÌ …^fiÌ flÌ÷˘fiı ÷ıHÎı Œ√Î‰Ì ÷ıfiı ⁄ÿ·ı fi‰˘ fiÁ¬˘ ±…‹ÎT›˘ »ı — Œ‚-ÂοfiÌ …Q⁄˘ ŒÁ· ·ı‰Îfi˘!

’E«ÌÁ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ «Ìfifi˘ ‰V÷̱Î_¿ 1 ±⁄…fi˘ ◊›˘ I›Îflı ’Ïç‹fiÎ ¿ÚÏÊÏfiWHÎÎ÷˘±ı ±Î√ÎËÌ ¿flı·Ì ¿ı ±ı ÿı ‹ÎÀı T›Î’¿ ¤Ò¬‹flÎfiÌ fi˘⁄÷ ÿÒfl fi◊Ì. ±Î⁄ÎÿÌ ¿ÌÏÕ›ÎflÎfiÎ ‘˘flHÎı ‰‘÷Ì Ω› »ı, ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ¬ı÷̷Λ¿ ’˛ÿı ‹Î_Õ 11Ñ »ı. ’ÏflHÎ΋ı «Ìfiı 1969-71 ÿflQ›Îfi ±ÎÂflı ⁄ı ¿fl˘Õ ·˘¿˘fi˘ ¤˘√ ·ıfiÎfl˘ …ı ÿ¿Î‚ Ωı›˘ ÷ıfi_ ‰Ëı·_‹˘Õ<_ ’fiflΉ÷˝fi ‰‘ √_¤Ìfl ±fiı √‹A‰Îfl flÌ÷ı ◊‰_ flèÎ_. ±Ï√›Îfl À¿Î …‹Ìfifi˘ ’ο 1 ±⁄… …ıÀ·Î ·˘¿˘fiÎ ’ıÀfi˘ ¬ÎÕ˘ ’ÒflÌ Â¿ı fiÏË. ±Î…ı ’E«ÌÁ ‰Ê˝ ⁄Îÿ «Ìfifi_ ¿ÚÏÊÏ«hÎ ÷ıfiΠωÂı ¿flΛı·Ì ±Î√ÎËÌ ¿fl÷Î_ ÁΉ ω’flÌ÷ »ı. ±ı¿flÿÌà ‹Ëk΋ ŒÁ· ·ı‰Î‹Î_ «Ìfiı ⁄ÌΩ ÿı¢fiı @›Î_› ’λ‚ flÎ¬Ì ÿÌ‘Î »ı. ±˙z˘Ï√¿flHÎfiÎ ¤Î√w’ı ËΩfl˘ fi‰Î_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ⁄_‘ΛÎ_ ’»Ì ¬ı÷̷Λ¿ …‹Ìfi 11Ñ fiı ⁄ÿ·ı 10Ñ flËÌ »ı, »÷Î_ «˘¬Î …ı‰Î ‰ˆÏr¿

’ο‹Î_ 29Ñ ÏËVÁ˘ «Ìfifi˘ »ı ±fiı CΙ‹Î_ ÷ıfi˘ ŒÎ‚˘ 15Ñ »ı. ¿˘≥ ⁄ÌΩ ÿı‹Î_ «Ìfi …ıÀ·Î CΙ-«˘¬Î ◊÷Î fi◊Ì. ¬˘flο ÷flÌ¿ı ‰’flÎ÷Î ‹flCÎÎfiÌ ’HÎ Á_A›Î «Ìfi‹Î_ ±ÎÂflı 4.2 ±⁄… »ı, …ı ‰ˆÏr¿ Á_A›ÎfiÎ 26Ñ …ıÀ·Ì »ı. «Ìfi ÷ı‹Î_› ’˛◊‹ ø‹ı »ı. ˉı «ÌfifiÎ ‰÷˝ ‹ Îfi 1.32 ±⁄…fiÎ …fiÁ‹ ÿ Λ ‹ÎÀı ¬Î‘ά˘flοÌfiÌ ⁄Î⁄÷ı øÎ_Ï÷ ·Î‰‰Î‹Î_ ⁄Î¿Ì Â_  flèÎ _ ? Âο¤Î∞ ±fiı Œ‚Œ‚ÎÏÿ ⁄Î¿Ì flèÎÎ_ . ÿflı ¿ ZÎı h Îı ËflHΌ΂ ¤flÌ flËı·_ «Ìfi ±ı ÏÿÂ΋Î_ ’HÎ ‹«Ì ’Õu_ »ı ±fiı fi‰Î ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘ V◊Î’Ì flèÎ_ »ı. ËÎ"ÏÀÛ¿S«fl‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ⁄Î√Λ÷‹Î_ ÷ıfiÌ fiÌÏ÷ ±"Ï√˛¿S«fl ¿fl÷Î_ …\ÿÌ »ı. ±ı¿flÿÌà Œ‚-ÂοfiÎ_ ‰‘ fi_√˘fi˘ µ÷Îfl ‹ı‚‰‰ÎfiÌ fiÏË, ’HÎ ÿflı¿ fi_√ …Q⁄˘ ¿ÿfi_ µ√ÎÕ‰ÎfiÌ »ı. eÀ⁄˘·fiÌ ÁÎ≥{fiÎ_ À‹ıÀÎ_, √Î…fl …ı‰ÕÎ_ ‹fl«Î_ ±fiı ÂıflÕÌfiÎ ÁÎÃÎ …ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì ¿Î¿ÕÌ Ï‰¿ÁΉ‰Î ’fl «Ìfi ωÂıÊ K›Îfi ±Î’Ì flèÎ_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰Î_ fi˘‹˝· ¿ÿfiÎ_ Œ‚-Âοfi˘ ›√ «Ìfi‹Î_ ˉı ø‹Â— ±Î◊‹Ì flè΢ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹fi_ V◊Îfi …Q⁄˘ ÁÎ≥{fiÌ ËÎ≥-Àı¿ ŒÁ·˘±ı ·Ì‘_ »ı

40 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

efldfsfif o/Vxffsgfl o;f,f

Á’fl Ω›LÀ Œ‚-Âο ‰Õı … ‹Îfi‰ ¿ÌÏÕ›ÎflÎfiÌ ÿˆÏfi¿ …wÏfl›Î÷fiı Á_÷˘ÊÌ Â¿Î› ÷ı‹ »ı. ‹›Î˝Ïÿ÷ …‹Ìfi‹Î_ 1010 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ_ hÎÌÁ ’÷¿˘‚Î_fiı ⁄ÿ·ı ÿÁ ’÷¿˘‚Î_ 300-300 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ_ ‹‚ı ÷˘ ŒÁ· ÿÁ √HÎÌ ◊Λ ±ı‰Ì √HÎ÷flÌ ÁÎ◊ı «Ìfiı …\ÿÌ flÎËı ËÏfl›Î‚Ì øÎ_Ï÷fi_ ±Ï¤›Îfi Âw ¿›* »ı. «ÌfifiÎ “fl˘¿ıÀ Á·ÎÕ” ÷flÌ¿ı ±ı ωr¤fl‹Î_ ««Î˝fi˘ ωʛ ⁄L›_ »ı. ±Î Ω÷fiÎ ·ı⁄· ’λ‚fi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ωflÎÀ ±ÎT≤ÏkÎfiÎ_ Œ‚-Âο ω¿ÁΉ‰Î ‹ÎÀı «Ìfi V’ıÁ Àı@fi˘·˘Ï… ±…‹Î‰Ì flèÎ_ »ı, …ıfi_ ‹A› ±_√ fl˘¿ıÀ »ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ ±‹¿ Œ‚˘fiÎ_ ±fiı Âο¤Î∞fiÎ_ Ω÷‰Îfi ⁄Ì… ’Á_ÿ ¿flÌ Áı À ı · Î≥À ¤ı √ Î_ ’ÎÁ˝ · ÷flÌ¿ı ±_÷ÏflZ΋Î_ ‹˘¿·ı »ı. ÁıÀ· ı Î≥À ¿ıÀ·Î¿ Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ¤˛‹HοZÎ΋Î_ Œfl÷˘ flËı, I›Îfl ⁄Îÿ ’ÎÁ˝ · ÁÎ◊ı M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÷ıfiÌ “Ïfl±ıLÀˇÌ” ◊Λ ±fiı ¿Ï◊÷w’ı fi‰_ Ωı‹ ’΋ı·Î_ ⁄Ì…fiı «Ìfifi_ ¤ÒÏ‹‹◊¿ ËV÷√÷ ¿flÌ ·ı. ±ı¿ ÿά·˘ 2006 ‹Î_ ·˘L« ¿flΛı·Î ÏÂÏ…±Îfi-8 fi΋fiÎ ÁıÀı·Î≥Àfi˘ »ı. ±Î Áı À ı · Î≥À ¶ÎflÎ …\ ÿ Ì …\ ÿ Ì ‰ıflΛÀÌfiÎ_ 2,000 ⁄Ì…fiı Á_¢‘¿˘±ı ±‰¿Î‹Î_ «ÕÎT›Î_. ¿ıÀ·Î¿ ‹ÏËfiı Á_’ı÷flÎ_ ’fl÷ ‹ı‚T›Î_ ’»Ì ±ı ⁄Ì…fiı fl˘’‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ I›Îflı Á’fl Ω›LÀ Œ‚-Âο ∂B›Î_, …ı‹fiÎ_ ⁄Ì…fiı ‰‚Ì fi‰Î ⁄˛ÌÏÕo√ ‹ÎÀı ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ «Ìfi ±Î‰Î CÎHÎÎ ’˛›˘√˘ ¿flÌ «Ò@›_ »ı, …ıfi_ ±ÿ˚¤÷ Œ‚ (±fiı ‰‘‹Î_ Âο) ÷ıfiı ‹Y›_ »ı. ±Î¬˘ ÿı “fl˘¿ıÀ Á·ÎÕ”fi˘ SËΉ˘ ‹ÎHÎı »ı. ˉı fi˘‹˝· ¿ÿfiÎ_ ‹˘Á_⁄Ì-Á_÷flÎ_fi˘ ±fiı √Î…fl‹Ò‚Îfi˘ …‹Îfi˘ I›Î_ ø‹Â— ±˘ÁflÌ flè΢ »ı. «Ìfiı ⁄Ì›ÎflHÎ ’flfiÎ ±‰¿ÎÂÌ ’˛›˘√˘ 1980 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ Âw ¿›Î˝. ’Ëı·˘ ‰Îfl˘ CΙ-«˘¬Îfi˘ ±ÎT›˘. «ÌfiÌ Á_¢‘¿˘fiÎ ÿΉΠ‹…⁄ ¬ı÷fl˘‹Î_ I›Îfl ’»Ì fi˘Ó‘Λı·˘ ÷ı ‘ÎL›˘fi˘ ŒÁ·‰‘Îfl˘ ⁄Ì›ÎflHÎfiÌ ±‰¿ÎÂÌ Ï‰Ï{Àfiı ±Î¤ÎflÌ »ı. ‰‘Îfl˘ 10Ñ ◊Ì 20Ñ …ıÀ·˘ ◊›˘ »ı. ±_÷ÏflZ΋Î_ ’˛◊‹ ⁄Ì›ÎflHÎ Á‘›Î˝ ’»Ì ÷ıfiÎ ⁄‚¿Î √HΑ‹˘˝ ’ıœÌ ÿfl ’ıœÌ …‚‰Î÷Î flèÎÎ »ı ±fiı «Ìfi ±fiÎ…fiÎ ZÎıhÎı V‰Î‰·_⁄Ì ⁄L›_ »ı. Âο¤Î∞fiÌ ±fiı Œ‚Œ‚ÎÏÿfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ÷˘ ±ı ÿı ±Î…ı Œ@÷ V‰Î‰·_⁄Ì fiÏË, Ïfi¿ÎÁ¿Îfl ’HÎ »ı. ◊Î≥·ıLÕ, ÏÁ_√Î’fl, Ω’Îfi ‰√ıflı ÿı¢‹Î_ ÷ıfiÎ_ fi_√ÿÌà 10 Ï¿·˘√˛Î‹ ‰…fifiÎ_ À‹ıÀÎ_ ±fiı 6 Ï¿·˘√˛Î‹ ‰…fifiÎ_ flŸ√HÎÎ_ ‰ı«Î› »ı. Ω›LÀ ¿Ï·_√flfi_ ‰…fi 75 Ï¿·˘√˛Î‹◊Ì ±˘»\_ fiÏË.

‹ı≥Õ ≥fi «Î≥fiÎ √·¿Î_ ±fiı ÷ÒÏfl›Î_fiÌ ·_⁄Î≥ ÿ˘œı¿ ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ±˘»Ì ˢ÷Ì fi◊Ì

±_÷ÏflZÎfiÌ Ï‰Ï{Àı ‹˘¿·Î÷Î_ ⁄Ì…fiı ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ±ı‰˘ ÷ı ¿›˘ E›‰fi’˛Î ‹‚÷˘ ˢ› ¿ı ÷ı‹fiÎ ‰Õı ’ıÿÎ ◊÷Î_ Œ‚Âο ωflÎÀ ±‰÷Îfl ’΋ı ? ±Îfi˘ V’WÀ …‰Î⁄ ÷˘ ¬ÿ «ÌfifiÎ Á_¢‘¿˘ ’ÎÁı ’HÎ fi◊Ì. ·Î" Ï{√ıÓ√ fi΋fi˘ Á_¢‘¿ ¿Ëı »ı ¿ı ‰…fiËÌfi ÿÂÎ ±◊‰Î ¿˘„V‹¿ Ï¿flH΢ (±◊‰Î ⁄Lfiı) ±‹¿ flÌ÷ı ⁄Ì…fiı ±Áfl ¿fl÷Î_ ˢ‰Î_ Ωı≥±ı. Ï…LÁfiÌ f≤_¬·Îfi˘ ø‹ ⁄ÿ·Î› »ı, …ıfiı ·Ì‘ı Œ‚-Âοfi˘ ω¿ÎÁ {Õ’Ì ◊Λ »ı ±fiı ωÂıÊ‹Î_ ¿ÿ ±fiı¿√b_ ‹˘À<_ ◊Λ »ı. ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ fiÎÁÎfi˘ ±fi¤‰ …\ÿ˘ »ı. ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

41

efldfsfif o/Vxffsgfl o;f,f

±Î «ÌfiÌ ‹fl«Î_ ·_⁄Î≥fiÌ º„WÀ±ı √Î…flfiı› {Î_¬Î ’ÎÕÌ ÿı ÷ı‰Î »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹fi_ ¿ÿ ’ÒflÎ 10 ∫«fi_ »ı!

‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ÷ıHÎı ±Î‰Î ’˛›˘√˘ ¿›Î˝ I›Îflı ⁄Ì…fiÎ …ıfiıÏÀ¿ ⁄_‘ÎflH΋Î_ fi˘Ó‘’ÎhÎ Œı fl ŒÎfl ◊›Îfi _ …HÎΛ _ fiÏË. ≥LÀflfiıÂfi· V’ıÁ VÀıÂfi‹Î_ 2002 ÿflQ›Îfi Á˘›Î⁄ÌfifiÎ_ 8 ⁄Ì… ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì flά‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀfi_ ’˛‹ÎHÎ ±ı ⁄Ì…‹Î_ ‰K›_ ±fiı ÷ˆ·Ì ƒT›˘fi_ CÎÀu_. …ıfiıÏÀ¿ ⁄_‘ÎflHÎ

42 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

›◊Ή÷˚ flèÎ_. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı …ıfiıÏÀ¿ ·ı‰·ı ŒıflŒÎfl fi ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ⁄Ì…fiÎ_ √HΑ‹˘˝ ⁄ÿ·Î› fiÏË. ±ı¿ ‘ÎflHÎÎ ‹ … ⁄ «ÌfifiÎ Á_  ˘‘¿˘ ⁄Ì…fiı ±‰¿Î‹Î_ ‹˘¿·÷Î ’Ëı·Î_ ¿ı ’fl÷ ·ÎT›Î ’»Ì ÷ıfiı ¿ÂÌ¿ ’˛Ïø›Î fiÌ«ı ’ÁÎfl ¿fl÷Πˢ‰Î Ωı≥±ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ «ÌfifiÎ ¬ıÕ>÷˘fiı …Q⁄˘ ¿ÿfiÌ ŒÁ· ·ı‰Î ‹ÎÀı ’œÎ‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì ⁄Î√Λ÷fiÌ ’©Ï÷ ±ΩHÎÌ fi◊Ì. µÿÎËflHÎ ‹ÎÀı ¿˘⁄Ìfi˘ µS·ı¬ ¿fl‰Î …ı‰˘ »ı. ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ ⁄ÌΩ ÿflı¿ Œ‚-ÂοfiÌ …ı‹ ¿˘⁄ÌfiÎ ’HÎ ¿ıÁ‹Î_ ωÂıÊ ¤Îfl Ï»ƒÎ‚ ‹ÎÀÌ ±fiı »ÎÏHΛΠ¬Î÷fl ’fl ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿˘⁄ÌfiÎ ‘v fiÁ˝flÌ‹Î_ µ√ÎՉΠ‹ÎÀı ¿˘Ëı·Î_ ’Î_ÿÕÎ_, e√ ±fiı ‹Î≥ø˘OÁ ‰Õı ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı Œ‚ƒ’ ÷◊Î Á‹flÁ ⁄fiı·Ì ‹ÎÀÌ µk΋ »ı. Œıflfl˘’HÎÌ ’Ëı·Î_ fl˘’΋Î_ ‹…⁄Ò÷Ì ±ÎHΉΠ¬ıÕ>÷˘ fiÎ≥ÀˇıÀ ±Î"Œ Á˘ÕÎ ‰Î’flı »ı ±fiı ’»Ì ¬ı÷fl‹Î_ ‹ÎÀÌ ’fl »ÎÏHΛΠ¬Î÷flfi˘ 10 Áı„LÀ‹ÌÀfl ΩÕ˘ ◊fl fl«Ì »˘Õfiı ÷ı‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl ¿flı »ı. ‹ÒÏ‚›Î_fiı ’Òfl÷˘ ±Î"„@Á…fi µ’·O‘ ◊Λ ±ı Ëı÷Áfl ±ÎÁ’ÎÁfiÌ ‹ÎÀÌfiı ‰¬÷˘‰¬÷ µ◊·Î‰÷Î flËı »ı. (¿˘⁄ÌfiÌ ‰ıflΛÀÌ Õˇ‹ËıÕ ’˛¿ÎflfiÌ »ı, …ı ¤Îfl÷‹Î_ ’HÎ T›Î’¿ ’˛‹ÎH΋Î_ ‰’flΛ »ı). ÀˇÎLÁM·ÎLÀ ‰¬÷ı ⁄ı ¿˘⁄Ì ±fiı ⁄ı Ëfl˘‚ ‰E«ı 1.22 ‹ÌÀfl◊Ì 1.83 ‹ÌÀflfi_ ±ıÀ·ı ¿ı 4 ◊Ì 6 ŒÌÀfi_ ±_÷fl flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ŒÎÁ·˘ Âw±Î÷‹Î_ ‰‘ ’Õ÷˘ …HÎΛ, ’fl_÷ «Òfi˘, ⁄˘flıÏÁ¿ ±ıÏÁÕ, Œ˘VŒıÀ ‰√ıflıfi˘ ’ÎÁ ±’ΛΠ⁄Îÿ

efldfsfif o/Vxffsgfl o;f,f

«Îflı¿ ‹ÏËfiı ¿˘⁄Ìfi_ ¿ÿ ±ıÀ·_ ‰‘Ì Ω› ¿ı ’Ëı·Î √˘ÀÎfiÎ_ ’Î_ÿÕÎ_ ±Î√Î‹Ì √˘ÀÎfiÎ_ ’Î_ÿÕÎ_fiı V’½÷Î_ ˢ› »ı. ÁflıflΠ√˘ÀÎfi_ ‰…fi ’HÎ 40 Ï¿·˘√˛Î‹◊Ì ±˘»\_ ˢ÷_ fi◊Ì. ωrωø‹ Ωı ¿ı 56.24 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı. Ï⁄˛ÀfifiΠˢÏÀÛ¿S«ÏflVÀ ⁄fiνÕÛ ·ı‰fḻı ¿˘⁄Ìfi˘ ±ı‰˘ ÿÕ˘ 1989 ‹Î_ ∂√ÎÕu˘ Ë÷˘. Á_A›Î fiÏË, ’HÎ ÁÎ≥{fiı ±fi·ZÎÌ ⁄Q’fl ’ο ·ı‰ÎfiÌ ’˛T≤ÏkÎ Ï⁄˛Àfi‹Î_ ‰Ê˘˝ ◊›ı «Î·ı »ı ±fiı ÷ıfiÌ ‰ÎÏÊ˝¿ V’‘ν ’HÎ ›˘Ω› »ı. ±ı¿ ÁΑÎflHÎ Ï¿VÁ˘ ±ı‰Ì V’‘νfiÎ ±Î›˘…fi ‹ÎÀı ¿ÎflHΤÒ÷ ⁄L›˘. Ï⁄˛ÀfifiÎ “√ÎÕÛfi T›{” ‹ı√ıÏ{fifiı 1960 Á΋ÎL› ’÷¿˘‚_ ⁄Ë ⁄Ë ÷˘ ÿÁı¿ Ï¿·˘√˛Î‹fi_ ˢ›, ’HÎ «ÌfiÌ “⁄fiΉÀ”fi_ ÿflı¿ ’÷¿˘‚_ ÁflıflΠ90 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ »ı. ¬flÌÿÌ ¿›Î˝ ’»Ì CÎfl Á‘Ì ÷ıfiı ’ˢӫ÷_ ¿fl‰Î ±ı¿Îÿ ÀıQ’˘ fl˘¿‰˘ ’Õı! ‹Î_ ⁄Ë …^fiÎ ‰Î«¿ı ’hÎ ·A›˘. …√÷fi_ Á˙◊Ì Ï‰flÎÀ ¿ÿfi_ Œ‚ ω¿ÁÎT›Îfi˘ ÷ıHÎı ÿΉ˘ ¿›˘˝. Œ‚fiÌ fl_√Ìfi ÷Á‰Ìfl ’HÎ ’fl_÷ ±ı‰Ì Õ<_√‚Ìfi˘ ’ο I›Î_ …J◊Î⁄_‘ ‹˘¿·Ì. Á΋ϛ¿‹Î_ ÷ıfi˘ ’hÎ »’ΛΠ⁄Îÿ ¿ıÀ·Î¿ ‰Î«¿˘±ı ’˘÷ÎfiÌ ÏÁÏ© ‘˘flHÎı ·ı‰Î› »ı. ¤Îfl÷‹Î_ fi˘Ó‘Λı·˘ ‰Hν‰÷Î ’h΢fi˘ ‹Îfl˘ «·ÎT›˘ ±fiı ‹Î‹·˘ «ÕÁΫÕÁÌfi˘ ⁄L›˘. ÁΉ˝…Ïfi¿ flı¿Î"ÕÛ 1 Ï¿·˘√˛Î‹fiÌ Õ<_√‚Ìfi˘ »ı. á ’÷¿˘‚ _ — ÁÎ≥{fiÌ º„WÀ±ı ’˛ÿ½fi‹Î_ …Q⁄˘ Œ‚-ÂοfiÎ ⁄‘Î fi‹ÒfiÎ ‹_√ΉÌfiı … flı¿Î"ÕÛ-⁄˛ı¿fl ±Î≥À‹fiı ω…ı÷Î ÃflÎ‰Ì Â¿Î› ±ı‰Î A›Î· ÁÎ◊ı “√ÎÕÛfi T›{” ‹ı√ıÏ{fiı V’‘ν √˘Ã‰‰Îfi_ ’÷¿˘‚Î …ı‰Ì Á’fl ±Î≥À‹ ⁄Ì∞ fiyÌ ¿›*, …ı ±ıÀ·Ì ·˘¿Ï’˛› fỉÕÌ ¿ı ’˛ÿ½fi I›Îfl ’»Ì ‰ÎÏÊ˝¿ ‘˘flHÎı ±ı¿ı› fi◊Ì. ’Ïç‹Ì ÿı¢‹Î_ ‰ÎÏÊ˝¿ ›˘Ω‰Î ·ÎB›._ ωø‹˘ ’HÎ ±‰Îflfi‰Îfl ÷ÒÀ÷Î flèÎÎ. “Ï√fiıÁ ⁄Ò¿ ±Î"Œ flı¿Î"Õ{ ˚Û ”‹Î_ ‘˘flHÎı ’Q’Ï¿fi ‹ı‚Î ’HÎ ›˘Ω› »ı, ÷ı‹fi˘ Á‹Î‰ı ◊›˘, ±ıÀ·ı V’‘νfiı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› V‰w’ ‹Y›_. «ÌfifiÌ “fl˘¿ıÀ ±ıÀ·ı ¿ÿ‰‘ÎflÎfiÎ ’˛›˘√˘ ¿flfiÎflÎ Á·ÎÕ” ±_√ı ÷ı ’V÷¿‹Î_ fi˘Ó‘ ·ı‰Î÷Ì fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı wÏœ‰ÎÿÌ ÿı Á‹Î«Îfl˘fiÌ ËÎ"ÏÀÛ¿S«flfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹ÎÀı ±ı Œı‰flıÀ ˚Û fi˘ ⁄Î⁄÷ı ’Îflÿ½¿÷Î ‘flΉ÷˘ fi◊Ì. «ÌfifiÎ ÿΉÎfiÌ «¿ÎÁHÎÌ ¿fl‰Îfi_ ‹U¿ı· »ı. «Ì… »ı. ’÷¿˘‚ÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ flı¿Î"Õ{ ’ÏflHÎ΋ı 10 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ À‹ıÀ<_ ω¿ÁÎT›Îfi˘ ÿΉ˘ ÷ıHÎı ¿›˘˝ ˢ‰Î »÷Î_ “Ï√fiıÁ ÏÁ·ÏÁ·˘ ’HÎ ⁄ÌΩ_ Œ‚-ÂοfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ·Î_⁄˘ »ı. ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ⁄Ò¿ ±Î"Œ flı¿Î"ÕÛ˚{ı” ±ı À‹ıÀΠωÂı fi˘Ó‘ ·Ì‘Ì fi◊Ì. ωʛ ÷flÌ¿ı «ÌfiÌ “fl˘¿ıÀ Á·ÎÕ”fiı CÎÕ̤fl ⁄Î…\±ı flÎ¬Ì …Q⁄˘ Œ‚-Âοfiı ÁkÎΉÎfl flı¿Î"ÕÛ ‹ÎfiÌ ›Î ¿S’Ì ’HÎ fi ·√÷Î ¿ıÀ·Î¿ ωrωø‹˘ ÷’ÎÁ̱ı, …ı±˘ ÁÎÏ⁄÷ ¿flı »ı ¿ı «Ìfiı ‹ı‚‰ı·Ì ¿Λ ±ı ‰ ˘ »ı . ‰…fifiÌ º„WÀ±ı 666.32 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı, …ı 2005 ÏÁÏ© ±¤÷’Ò‰˝ ¿ı ±ΩıÕ fi◊Ì. ’ÒflÎ ÿÁ Ï¿·˘√˛Î‹ ‰…fifi_ «ÌfiÌ ÂyÏfl›_ ‹Î_ ·ı fl Ì «ı ¿ fi fi΋fiÎ á Õ<_√‚Ì — ËÎ"ÏÀÛ¿S«flfiÎ ±‹ı Ï fl¿fiı fi˘Ó ‘ ÎT›˘. ±‹¿ ⁄Îˢ ΩHοÎfl˘ CÎHÎÌ ’÷¿˘‚ÎfiÌ Á΋ÎL› ‰ıflΛÀÌ ‰Îfl ’˘÷ı … V◊Î’ı·Î flı¿Î"ÕÛ˚{fiı Ëı @ ÀflÿÌà 25,000 ÷˘Õ÷Î flèÎÎ »ı. Ï⁄˛ÀfifiÎ ‹ı· Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·Ì ŒÁ· ±Î’ı, ±ı Õ fiÌ fi΋fiÎ ⁄Î√Λ÷Ì …ı ·ıflÌ «ı¿fiı ω¿ÁΉı·Î ÏfiWHÎÎ÷ı 1994 ‹Î_ eÀ⁄˘·fiÎ fi‹ÒfiÎ …ı‰Î_ 37 ’÷¿˘‚Î_ ¿ÿfiÌ 5.55 Ï¿·˘√˛ Î ‹fiÌ ⁄flÎ⁄fl »ı. Õ<_√‚Ì ¬Ì·‰Ì, …ı flı¿Î"ÕÛfiı ÷ıHÎı á √Î…fl — ÏfiWHÎÎ÷˘ 1997 ‹Î_ 7.03 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ √Î…flfiı …Q⁄˘ ⁄fiΉ‰Î fi‹Ò fi Î ‰Õı ±ÎµÀÕı À ı Õ ¿flÌ ‹ÎÀı ÷ıfiÎ fl˘’Îfiı ‹˘¿‚Î fiÎA›˘. «ÌfifiÎ ¬ıÕ>÷˘ «Îflı¿ Ï’›÷fiı ⁄ÿ·ı ‰¬÷˘‰¬÷ Ï¿·˘√˛Î‹ Á‘Ì ’ˢÓE›Î »ı, ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

43

efldfsfif o/Vxffsgfl o;f,f

’ÎHÎÌfi˘ Œ@÷ V’˛ı ±Î’ı »ı. ±‹¿ Ëÿı ÷ıfiı ’ÎHÎÌfiÌ ±»÷ …HÎΉΠÿı »ı, ±ıÀ·ı ¤ı…fiÌ Â˘‘‹Î_ √Î…fl ⁄Ë fiÌ«ı Á‘Ì ·_⁄Λ »ı ±fiı Á’flŒ˘VŒıÀ ÷◊Î ’˘ÀΠ‹Y›Î ’»Ì ¤flΉÿÎfl ◊Λ »ı. 1998 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Fˢfi ≥‰ÎLÁı ∂√ÎÕı · Î 8.61 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ √Î…flfi˘ flı¿Î"ÕÛ ±Î…ı ÿÁ ‰Ê˝ ’»Ì›ı ±¿⁄_‘ flè΢ »ı. á À‹ıÀÎ_ — «Ìfiı 10 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ À‹ıÀ<_ ω¿ÁÎT›Îfi˘ ÿΉ˘ ¿›Î˝ »÷Î_ ÁkÎΉÎfl ‰SÕÛ flı ¿ Î" Õ Û 3.51 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı. √˘ÕÛfi √˛Ëı ΋ fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fiı ÷ı 1986 ‹Î_ fi˘Ó‘ÎT›˘. «Ìfi ±ı flı¿Î"ÕÛfiı ±Î_ÀÌ √›_ ˢ› ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË, ’fl_÷ ÿΉÎfiÎ Á‹◊˝fi‹Î_ ÷ıHÎı ’˛I›ZÎ ÁÎÏ⁄÷Ì fl…^ ¿flÌ fi◊Ì. á ¿Î¿ÕÌ — «ÌfifiÎ “fl˘¿ıÀ Á·ÎÕ”fiÌ ¿Î¿ÕÌ ÁflıflΠ0.6 ‹ÌÀfl (2 ŒÌÀ) ·Î_⁄Ì Ë˘› »ı, ’HÎ ⁄Ë ΩÕÌ fiÏË. ‰…fi «Îfl◊Ì ’Î_« Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·_ ◊Λ »ı. ωrωø‹ 12.4 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı. ⁄Î√Λ÷fiÎ_ ±_√˛ı∞ ¿Á⁄Ì ±ÎS¡ıÕ ¿˘⁄ı ÷ı fi‹Òfi˘ 2003 ‹Î_ ∂√ÎÕu˘. á ⁄ÌÀ — Ï⁄˛ÏÀ ¬ıÕ>÷ ≥›Îfi fiÌ·ı 2001 ‹Î_ fiıÂfi· Ω›LÀ ‰ı∞Àı⁄· «"„Q’±fiÏÂ’ V’‘ν ÿflQ›Îfi 23.4 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ ⁄ÌÀ ’˛ÿϽ÷ ¿flÌ ±√εfiÎ 13.5 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ flı¿Î"ÕÛfiı {Î_¬˘ ’ÎÕÌ ÿÌ‘˘. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ±‰Îflfi‰Îfl fi˘Ó‘Î÷Î ±Î‰Î ωø‹˘ ‹ÎÀı I›Î_fiÌ «"„Q’±fiÏÂ’ V’‘ν±˘ CÎHÎÎ ±_Âı …‰Î⁄ÿÎfl »ı. á ‹Ò‚Î — µkÎfl ’˛ÿıÂfiÎ ‹ÌflËÎ_ ‰Á÷Î ⁄Î√Λ÷fiÎ ¿Á⁄Ì ∞‰fiÏÁ_Ë Ï⁄U÷ ωflÎÀ ¿ÿfiÎ_ Œ‚-Âο ¬Ì·‰‰Î ‹ÎÀı ΩHÎÌ÷Î »ı ±fiı 10 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ 1.32 ‹ÌÀfl (4 ŒÌÀ, 4 ∫«) ·Î_⁄Î ‹Ò‚Îfi˘ flı¿Î"ÕÛ ÷ı‹fiÎ fi΋ı ⁄˘·ı »ı. ωrωø‹ 31.1 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı, …ı 2003 ‹Î_ ‹˘fiÎ⁄ ±˘fi˘ fi΋fiÎ Ω’ÎfiÌ ¬ıÕ>÷ı V◊ÎM›˘. ±Î ⁄‘Î flı¿˘Õ˚˝{ Œ‚-ÂοfiÌ ±ı‰Ì 44 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

±Î «ÌfiÌ À‹ıÀÎ_ Ë∞ ⁄ÎS›Î‰V◊΋Î_ »ı. ’Î@›Î ’»Ì ÷ı‹fi_ ¿ÿ eÀ⁄˘· …ı‰Õ<_ ◊‰Îfi_ ±fiı ‰…fi ’ÒflÎ 10 Ï¿·˘

…Q⁄˘ ±ÎT≤ÏkÎfiı ·√÷Î »ı ¿ı …ı‹fiÎ_ ⁄Ì…fiı ±_÷ÏflZ΋Î_ ¿ÿÌ ‹˘¿·‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ fi Ë÷Î_. ÏÁ·ı„@À‰ ⁄˛ÌÏÕo√ ±fiı ‹Î‰…÷ ‰Õı … ¿Î‹ ·ı‰Î›_ »ı. ŒÁ· ’ˆ¿Ì Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ ¿ÿfiÎ Œ‚fi˘ ¿ı Âοfi˘ fi‹Òfi˘ …\ÿ˘ ÷ÎflT›Î ’»Ì Á_‰‘˝¿˘ ÷ıfiÎ_ ⁄Ì…fiı ±Î√Î‹Ì ⁄˛ÌÏÕo√ ‹ÎÀı ‰Î’flı »ı. µ’…fiı ¿ÿfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‰‘Îfl‰Î flÎÁΛÏHο ŒÏÀÛ·Î≥{flfi˘ ‰‘ ’˛‹ÎH΋Î_ µ’›˘√ ¿fl÷Î fi◊Ì. ωÂıÊ ‹ÿÎfl »ÎÏHΛΠ±fiı ¿Q’˘VÀ ¬Î÷fl ’fl flάı »ı. ¿˘Ëı·Î_ ’Î_ÿÕÎ_ ±fiı Õ΂¬Î_ …ı‰Î Áı„Lƒ› ’ÿÎ◊˘˝‰Î‚Ì ‹ÎÀÌ ’Á_ÿ ¿flı »ı. »˘ÕfiÌ Ï‹Ïfi‹‹ …wÏfl›Î÷ ’ÒflÌ ◊Λ ±ıÀ·Î ’Òfl÷˘ … ÷ıfiı ’ÎHÎÌfi˘ V’˛ı ±Î’ı »ı ±fiı ’˛Á_√˘’Î÷ ÷ı ’ÎHÎÌ‹Î_ ’˛‰ÎËÌ ¬Î÷flfi˘ ÷ı‹… ˢ‹˘˝LÁfi˘ ¤ı√ ¿flı »ı. «ÌfifiÎ ¬ıÕ>÷˘ ¶ÎflÎ ±’fiΉÎ÷Ì flÌ÷ ’HÎ …\ÿÌ fi◊Ì, »÷Î_ ËÎ"ÏÀÛ¿S«flfiÎ ZÎıhÎı «Ìfi‹Î_ Ωı‰Î ‹‚÷Ì ËÏfl›Î‚Ì øÎ_Ï÷ ⁄ı ‰Î÷ı …\ÿÌ »ı. Ëı‰Ì‰ı≥À Œ‚˘fiÌ ÷ı‹… Âο¤Î∞fiÌ ŒÁ· I›Î_ ⁄ÌΩ ÿı¢ ¿fl÷Î_ ±ıÀ·Ì T›Î’¿ flÌ÷ı ·ı‰Î› »ı ¿ı ±‹¿ ’˛ÎL÷˘‹Î_ fi˘‹˝· ¿ÿfiÎ fi‹ÒfiÎ ±Î…¿Î· ¬ÎÁ Ωı‰Î ‹‚÷Î fi◊Ì. ⁄ÌΩı Œfl¿ ±ı ¿ı ‹Ò‚¤Ò÷ ⁄Ì… ‰Î›Î ±‰¿Î «ÌfifiÎ_ ¬ı÷fl˘‹Î_ ’ˢÓE›Î ˢ› »ı, …ı±˘ Á_‰‘˝fi ‹ÎÀı ⁄ÌΩ_ Ω÷‰Îfi ⁄Ì… ’ıÿÎ ¿flÌ ±Î’ı »ı. ±√ε fi˘ÓK›_ ÷ı‹ ±_÷ÏflZ΋Î_ ‰…fiËÌfi÷ÎfiÎ Á_Ωı√˘ ±fiı ¿˘„V‹¿ Ï¿flH΢ ⁄Ì… ’fl ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Áfl ¿fl÷Î_ ˢ› ±ı «ÌfifiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ’˘÷ı ΩHÎ÷Î fi◊Ì. fiÎÁÎfiÎ ±‹ıÏfl¿fi ÏfiWHÎÎ÷˘ ’HÎ fiÏË, ⁄·¿ı ÷ı‹fiÎ ‹_÷T› ’˛‹ÎHÎı ÷˘ ±Î‰Î ’˛›˘√˘ ±…‹Î‰‰Îfi˘ ¿Â˘ ±ÎÏ◊˝¿ ŒÎ›ÿ˘ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ «ÌfifiÎ ±fi¤‰ ‹…⁄ V’ıÁ ÀˇÎ‰ı· ¿flÌ ±Î‰ı·Î_ ⁄Ì… ‰‘ ÷√ÕÌ ±fiı ‰‘ {Õ’Ì ŒÁ· ±Î’ı »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ±‹¿ Âο¤Î∞‹Î_ ωÀÎÏ‹fi C fiÌ ‹ÎhÎÎ ‰‘Ìfiı hÎHÎ √HÎÌ ◊Λ »ı. ±ı¿ ÷¿Û ±ı‰˘ »ı ¿ı ±‰¿Î›ÎhÎÎ ÿflQ›Îfi ⁄Ì…fiÎ fi¿ÎflÎI‹¿/recessive Ï…LÁfiÌ ZÎÏ÷ ±fiı Á¿ÎflÎI‹¿/progressive Ï…LÁfiÌ ’„WÀ ◊÷Ì Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. Ë¿Ì¿÷‹Î_ Â_ ◊÷_ ˢ› ÷ı Ë∞ Á_¢‘fifi˘ ωʛ »ı, ’fl_÷ «Ìfifi_ “fl˘¿ıÀ Á·ÎÕ” ±Î…ı ‰ÎV÷ω¿÷Î »ı.á

Q u e s t i o n s

Q ¿>¿Õ˘ Ëo‹ıÂÎ_ Á‰Îfl ’Õı I›Îflı … »ÕÌ ¿ı‹ ’˘¿Îflı »ı ? ’•¿Î_÷ ¿˘ÃÎflÌ, ωfi› ’˛Ω’Ï÷ ±fiı Ï«flÎ√ ΩıÊÌ, ÁflıLƒfi√fl;

&

A n s w e r s

Q ÀıÏfiÁfiÌ fl‹÷ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷˘ ⁄˘· w_»ÕÎ_‰Î‚˘ ¿ı‹ ˢ› »ı ? Á_∞‰ ’_«˘·Ì, ¿Ì÷˝fi ‰˘flÎ ±fiı Ï‹h΢, …^fiÎ√œ

fl„U‹ ±ÎÕıÿflÎ ÷◊Î Ï‹h΢, ’˘fl⁄_ÿfl; ’Î◊˝ ¿ı. ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ

A ‰‘Îflı ›˘B› Á‰Î· ±ı √HÎΛ ¿ı Á‰ÎflfiÎ ‰¬÷ı ¿>¿Õ˘ ΩıÂÌ·Î ÁÎÿı ±fiı …\ÿÎ ÁÒfl‹Î_ ¿ı‹ ⁄˘·ı »ı ? Ïÿ‰Áı ’HÎ ¿>¿Õ˘ ΩB≤÷ΉV◊Î ÿflQ›Îfi Ω÷ Ω÷fiÎ ±‰ÎΩı ¿Îœ÷˘ flËı »ı, ’fl_÷ Á‰Îflfi˘ ‰¬÷ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±√I›fi˘ »ı. flÎÏhÎfi˘ Á‹› ÷_ƒÎ‹Î_ ‰Ì÷ÎT›Î ’»Ì Á‰Îflı ¿>¿ÕÎfiÌ ÿˆÏfi¿ ’˛T≤ÏkÎfi˘ ±Îfl_ ¤ ◊Λ »ı ±fiı ’Ëı·_ ¿Î‹ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ ±Ï‘¿Ú÷ ’˛ÿıÂfiÎ ±ı·Îfifi_ ¿flı »ı . ¨«Î ±‰Î…ı ⁄˘·Ì ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ÿflı¿ ’˛Ï÷V’‘a ¿>¿ÕÎfiı …HÎΉı »ı ¿ı Á̋Τ_ √ ¿fl‰˘ fiÏË. ‹flCÎ̱˘ ’fl ÷ı ’˘÷Îfi˘ ËyÿΉ˘ ’HÎ »ÕÌ ¶ÎflÎ T›@÷ ¿flı »ı . ±Î «ı ‰ ÷HÎÌ ‰¬÷ı ¿ıÀ·Î¿ ÏfiƒÎ‘Ìfi ‹ÎHÎÁ˘fiı ’HÎ …√ÎÕÌ ‹Ò¿ı ÷ı‰˘ ËÎ≥-‰Î"S›Ò‹ ±‰Î… ¿Îœ‰˘ flè΢, ¿ı‹ ¿ı ±‰Î… ÷ıfi_ ÂÎflÌÏfl¿ Á΋J›˝ ÿÂν‰÷_ ⁄ıfl˘‹ÌÀfl »ı. Ïÿ‰ÁfiÎ Á‹› ÿflQ›Îfi ’HÎ ¿>¿Õ˘ ’˛Á_√˘’Î÷ ⁄˘·÷˘ flËı, ’fl_÷ ¿Ï⁄·Î ÁÎ◊ıfiÎ ¿Q›ÒÏfi¿ıÂfi ‹ÎÀıfiÎ ÷ı ±‰ÎΩı Á‰ÎflfiÌ »ÕÌ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ_ ˢ› »ı.á

A ÀıÏfiÁfi˘ ÿÕ˘, ¿ıÀ·Î¿ ÏÁL◊ıÏÀ¿ ’ÿÎ◊˘˝ ±fiı ÿÁı¿ …ıÀ·Î_ ¿ıÏ‹¿SÁ ‰Õı ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄‘Î_fi_ Á_›˘…fi flE›Î ’»Ì ±_√˛ı∞ 8 ±Î¿ÎflfiÎ ⁄ı À<¿ÕÎ ¿Î’Ì ·ı‰Î› »ı. ±Î Ω÷fiÎ_ ⁄ı ±ÕÏ‘›Î_fiı «˘yÁ ÷Î’‹Îfi ‰E«ı ÿ⁄ÎHΛ@÷ «ıQ⁄fl‹Î_ ·ıÀı@Á …ı‰Î «ÌÀ¿’ÿÎ◊˝/adhesive ‰Õı ΩıÕÌ ÿı‰Î› »ı. ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì Ë‰Îfi_ ÿ⁄ÎHÎ ’˛I›ı¿ «˘flÁ ∫«ı 14.7 fl÷· »ı, F›Îflı ÿÕ΋Î_ 13 fl÷·fiÎ ÿ⁄ÎHÎ‰Î‚Ì Ë‰Î flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄Lfiı ÿ⁄ÎH΢ Áfl¬Î_ ˢ› ÷˘ fl‹÷ ‰¬÷ı ÀM’˘ ¬Î÷˘ ÿÕ˘ ’»ÕÎÀfiÌ ±ıfi∞˝fiı ¬ÎÁ fi ¢Êı, ±˘»˘ Á_¿˘«Î›, ‰‘ ⁄εLÁ ◊Λ ±fiı ÷ıfi˘ µ»Î‚˘ Á΋ı‰Î‚Î ¬ı·ÎÕ̱ı µ’fl ÷flŒ ·_⁄Ήı·Î flı¿ıÀfiı ’HÎ ¿>ÿÎ‰Ì fiάı. ±Î_÷Ïfl¿ ÷ı‹… ⁄ÎèÎ ÿ⁄ÎHÎ ‰E«ıfi˘ ±Î‰˘ ÷ŒÎ‰÷ Ωı ¿ı ÿÕÎfiÎ ⁄εLÁfiı fiÌ«Î ·ı‰·ı flά‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ fi◊Ì, ‹ÎÀı ÀıÏfiÁ ⁄˘· ’fl ±_√˛ı∞‹Î_ felt ¿Ëı‰Î÷Î_ fiΛ·˘fi, ∂fi ÷◊Î Õıø˘fifiÎ_ w_»ÕÎ_fi_ ±Î‰flHÎ «ÕΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÀıÏfiÁ ⁄˘· ÀM’˘ ¬Î› I›Îflı flO⁄fl ’Ëı·Î_ ±ı w_»ÕÎ_ ÿ⁄Λ ±fiı ’»ÕÎÀfiÎ ±ÎCÎÎ÷fiı Ë‚‰˘ ⁄fiÎ‰Ì ÿı. µ»Î‚˘ ¿Î⁄Ò‹Î_ flËı, …ıfiÎ ‹ÎÀı fl‹÷fiÎ fiÌÏ÷Ïfi›‹˘fiÌ ‹A› ¿·‹ ±ı »ı ¿ı 100 ∫«fiÎ ·ı‰·ı◊Ì ‹@÷ ¿flΛı·˘ ÀıÏfiÁ ⁄˘·

ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

45

58 ∫« ¿fl÷Î_ ‰‘ ±fiı 53 ∫« ¿fl÷Î_ ±˘»˘ fi µ»‚‰˘ Ωı≥±ı. ±Î Ω÷fi˘ ÿÕ˘ … ÷ıfiÎ ÀM’Î ⁄Îÿ µ»Î‚˘ ‹ÎflÌfiı ÀıÏfiÁ ¿˘ÀÛfiÌ ⁄ËÎfl Ω› fiÏË. w_»ÕÎ_fi_ ⁄Ì…\_ ¿Î‹ ˉÎfiÎ CÎÊ˝HÎ ¶ÎflÎ ÀıÏfiÁ ⁄˘·fiÎ ‰ı√fiı ÁËı… ‘Ì‹˘ ’ÎÕ‰Îfi_ »ı ±fiı ÷ı ⁄ËÎfiı Á΋ı‰Î‚Î ¬ı·ÎÕÌfiı ‰‚÷Î ŒÀ¿Î ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ Á‹› ±Î’‰Îfi_ »ı. ŒıSÀ ¿Ëı‰Î÷Î w_»ÕÎ_fi˘ ‰‘ ±ı¿ ŒÎ›ÿ˘— flı¿ıÀ ΩıÕı Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷˘ ÿÕ˘ ’˘÷ÎfiÌ ¬fl⁄«ÕÌ Á’ÎÀÌfiı ·Ì‘ı “V·Ì’” ‹Îfl÷˘ fi◊Ì. flı¿ıÀfiÌ fiıÀ ’fl F›Î_ À̫Λ˘ ˢ› I›Î_ … flËı »ı. flı¿ıÀ hÎÎ_Á_ ˢ‰Î »÷Î_ ’˘÷Îfi_ ›◊ÎV◊Îfi Ω‚‰ı »ı. flO⁄flfiÌ ·ÌVÁÌ Á’ÎÀÌ ‘flΉ÷Î ÿÕÎ ‹ÎÀı ±ı Â@› fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ ‰Õı fl‹÷Î ¬ı·ÎÕÌ ‹ÎÀı ‰‚÷Î ŒÀ¿Î ÿflQ›Îfi ……‹ıLÀ ·ı‰Îfi_ ‹U¿ı· ⁄fiı.á

fiÏË. ⁄ÿ·‰ÎfiÌ ¿Î›˝‰ÎËÌ ËÎ◊ ‘flΛ ±ı ’Ëı·Î_ ¿·Î¿˘ Á‘Ì ⁄_‘ flËı÷_ ÏÁBfi· ‰ÎËfiT›‰ËÎflfiı ¬˘fl‰Ì ’HÎ fiάı. ±Î‘Ïfi¿ ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi·˘‹Î_ ˉı ⁄S⁄fiı ⁄ÿ·ı LED/Light Emitting Diode ‰’flΛ »ı, …ıfiÌ ±Î‰flÿÎ ÏŒ·Î‹ıLÀ ⁄S⁄ ¿fl÷Î_ ±fiı¿√HÎÌ Ë˘› »ı.á

Q ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi·fiÎ ⁄S⁄ ‰Îfl_‰Îfl ±Î"fi-±Î"Œ ◊÷Πˢ‰Î »÷Î_ ·Î_⁄˘ Á‹› ¿ı‹ À¿ı »ı ?

A flV÷ÎfiÌ ÕÎ⁄Ì ÷flŒ flËÌfiı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ‰ÎfiÌ ’˛◊Î ‹K››√Ì Ï⁄˛Àfi‹Î_ wœ ⁄fiÌ, F›Îflı flV÷Î ¿Î«Î ±fiı ÁÎ_¿ÕÎ Ë÷Î. ±ı¿ C΢ÕıÁ‰Îflfiı Á΋ı◊Ì ⁄ÌΩı C΢ÕıÁ‰Îfl ±Î‰÷˘ ÿı¬Î› ±fiı fl¬ı ÂhÎ fiÌ¿‚ı ÷˘ …‹HÎÎ ËÎ◊ı Á‹›Áfl ’˘÷ÎfiÌ ÷·‰Îfl

‹˘fi· ÁÌ. ’Àı· ±fiı Ï‹h΢, fi‰fl_√’flÎ, ±‹ÿΉÎÿ

A ⁄S⁄fiÌ ±Î‰flÿÎ ÷ıfiÎ ‰Î"À ’fl ±fiı ¿ıÀ·Î Á‹›ÎL÷flı ÷ıfiı „V‰«-±Î"fi ¿flΛ ±ı ⁄Î⁄÷˘ ’fl ±‰·_⁄ı »ı. ±˘»Î ‰Î"Àfi˘ ⁄S⁄ ·Î_⁄˘ ‰¬÷ «Î·ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÎ ÏŒ·Î‹ıLÀı ‰‘ ¿flLÀ ÁËı‰˘ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ‰Îfl_‰Îfl „V‰«-±Î"fi fi ¿flÎ÷˘ ⁄S⁄ ’HÎ ·Î_⁄˘ À¿ı, ¿ı‹ ¿ı „V‰« «Î· ¿fl˘ I›Îflı ÏŒ·Î‹ıLÀ ‰Ì…‚Ìfi˘ {ÎÀ¿˘ ±fi¤‰ı »ı. ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi· ‹ÎÀı Á΋ÎL› flÌ÷ı 100 ‰Î"ÀfiÎ ⁄S⁄ ‰’flΛ »ı, …ı±˘ 1,000 S›Ò‹ıLÁ …ıÀ·˘ ’˛¿Î ±Î’ı »ı. CÎfl‰’flÎÂfi˘ 60 ‰Î"Àfi˘ ⁄S⁄ ’HÎ ±ıÀ·˘ … ’˛¿Î Œı·Î‰ı »ı. ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi·fiÎ ⁄S⁄fi_ ‰Ì…‚Ì Ï⁄· ±ı º„WÀ±ı 40Ñ ‰‘ ±Î‰ı, ’fl_÷ fl«fiÎ …\ÿÌ Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ‰Î"Àı…fi˘ ±Î_¿ ‰‘ flά‰˘ …wflÌ »ı. Á΋ÎL› ⁄S⁄‹Î_ ±Î√˘˝fi √ıÁ ‰’flΛ »ı. ÀˇÎÏŒ¿fiÎ ⁄S⁄‹Î_ ÁËı … ‹˘Ó C ΢ ±ı ‰ ˘ ÏøMÀfi √ıÁ ¤fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ı ÷ıfiÎ ‰Î"Àı… ÁÎ◊ı ±Î‰flÿÎ ’HÎ ‰‘ÎflÌ ±Î’ı »ı. ÀˇÎÏŒ¿ ÏÁBfi· ‹ÎÀı ‰Ì…‚Ì Ï⁄· ¿fl÷Î_ ωÂı Ê ‹Ëk‰ ±Î‰flÿÎfi_ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı fi Î ⁄S⁄ ‰Îfl_‰Îfl ⁄ÿ·‰Îfi_ ŒÎ‰ı 46 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

Q Ï⁄˛Àfi, ±Î"VÀˇıÏ·›Î, ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿Î, ¤Îfl÷, Ω’Îfi ‰√ıflı ±fiı¿ ÿı¢‹Î_ ‹˘Àfl‰ÎËfi˘ flV÷ÎfiÌ ÕÎ⁄Ì ÷flŒ Ëo¿Îflı »ı, ÷˘ ±‹ıÏfl¿Î±ı …‹HÎÌ ÁÎ≥Õı Ëo¿Îfl‰Îfi˘ ‘Îfl˘ ¿ı‹ ±’fiÎT›˘ ? ¿S’ı ’˛Ω’Ï÷, …ı÷’fl; ÁΉfi ÏhΉıÿÌ ±fiı ÿı‰Î_√ ’Îÿ, ±‹ÿΉÎÿ; ∞√fl ‹˘ÿÌ, ÏÿT›¿Î_÷ flı‹‰Î‚Î, Áfl÷; ω‹· ’Îflı¬ ±fiı Ï‹h΢, ¿fl«ıÏ·›Î

¬ıÓ«Ìfiı Á΋fiÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ‹ÎÀı ÷ı flV÷ÎfiÌ ÕÎ⁄Ì ÷flŒ flËı÷˘ Ë÷˘. …‹HÎıflÌ ⁄√̉Îfi˘ ’˘÷ÎfiÌ «Î⁄Ò¿ ⁄Î…\fiÌ {ÎÕÌ‹Î_ fi ±À‰Î› ÷ı ‹ÎÀı ⁄√Ìfiı ÕÎ⁄Ì ÁÎ≥Õı «·Î‰÷Î Ë÷Î. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Á_Ωı√‰ÂÎ÷ …\ÿÌ „V◊Ï÷ Ë÷Ì. ±œÎfl‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ı CΙ, ¿’ÎÁ, Âο¤Î∞, ÷‹Î¿< ‰√ıflı ‹Î· ¤flı·Ì ±fiı »◊Ì ±Îà C΢ÕÎ Ωı÷flı·Ì √ÎÕ̱˘ I›Î_ flV÷ÎfiÌ …‹HÎÌ ÁÎ≥Õı ÿ˘Õ÷Ì Ë÷Ì. ±Ï‘¿÷‹ ‹Î· Á‹Î‰Ì ¿Λ ±ıÀ·Î ¬Î÷fl ±Î‰Ì C΢ÕÎ√ÎÕÌ‹Î_ «Î·¿ ‹ÎÀı ⁄ıÿ fi Ë÷Ì. …‹HÎÎ ËÎ◊ı ‰Ÿ{Î÷Ì ·Î_⁄Ì «Î⁄Ò¿fi˘ ‰Îfl ÿflı¿ C΢ÕÎ Á‘Ì ’ˢӫÎÕ‰ÎfiÎ ±Î›ı «Î·¿ ÕÎ⁄Ì ⁄Î…\fiÎ »ıS·Î C΢ÕÎ ’fl Á‰ÎflÌ ¿fl÷˘ Ë÷˘. Ï⁄˛ÀfifiÌ …ı‹ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ’HÎ ‰√Õε flV÷Î ÁÎ_¿ÕÎ Ë÷Î. Á΋ı◊Ì ¤Îflı¬‹ ±ı‰Ì ⁄Ì∞ ‹Î·‰ÎË¿ C΢ÕÎ√ÎÕÌ ±Î‰ı

I›Îflı ±ı¿‹ı¿fiı ø˘Á ◊÷Ì ‰¬÷ı ⁄Lfiı √ÎÕÌfiÌ ±ı@Á· fi À¿flΛ ÷ıfi_ K›Îfi flά‰_ ’Õ÷_ Ë÷_. ⁄Lfiı «Î·¿˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ ÕÎ⁄Î C΢ÕÎ ’fl ⁄ıÃΠˢ›, ‹ÎÀı ÷ı±˘ C΢ÕÎ√ÎÕÌfiı flV÷ÎfiÌ …‹HÎÌ ÷flŒ Ëo¿Îflı ÷˘ … ±ı@Á·fiı Ωı‰Îfi_ Á√‹ ⁄fiı. ±Î flÌ÷ı C΢ÕÎ√ÎÕ̱˘ ‹ÎÀı flÎ≥À ÁÎ≥Õfi˘ ÿıÂT›Î’Ì ‘Îfl˘ ’Õu˘. …ı ‰W΢˝ ’»Ì ‹˘Àfl¿ÎflfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ’HÎ «Î· flè΢.á Q ⁄ıL¿fiÎ ATM ±Î"À˘‹ıÀıÕ Àı·fl ‹ÂÌfi‹Î_ ¿ÎÕÛ fiάÌfiı µ’ÎÕı·Î ’ˆÁ΋Î_ ±‹¿ fi˘À˘ ⁄fiΉÀÌ Ë˘› ÷˘ ±ı ⁄ÿ·‰Î ‹ÎÀı ±Î’HÎı I›Î_ ÂÌ T›‰V◊Î »ı ? ÏÁ©Î◊˝ ±ı. ¿oÁÎflÎ, ω·ı ’ηı˝ (’Ïç‹), ‹_⁄≥

A ¿˘≥ T›‰V◊Î fi◊Ì. ¤Îfl÷‹Î_ ±ÎÂflı 32,000 ATM ‘flΉ÷Ì ⁄ıL¿˘ ±ı ’˛¿ÎflfiÌ fi˘À˘ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎflÌ ·ı ÷ Ì fi◊Ì. ¬Î÷ı ÿ Îflı fi¿ÂÎfi ‰ıÉ_ ’Õı »ı. ÿÎ{uÎ ’fl Õ΋ …ı‰Ì ⁄Î⁄÷ ÷˘ ±ı ¿ı ’ Ï ·Á ±ı ‰ Î ¬Î÷ıÿÎfl Á΋ı ⁄fiΉÀÌ fi˘À flÎA›Îfi˘ √fi˘ ÿά· ¿flÌ Â¿ı »ı. ⁄ıL¿ ’ÎÁı fi˘À˘ ±_√ı flı¿˘ÕÛ Ë˘›, ’HÎ ¬Î÷ıÿÎfl ÁÎÏ⁄÷ fi ¿flÌ Â¿ı ¿ı Ω·Ì fi˘À ÷ıfiı ATM ¶ÎflÎ ‹‚Ì.á Q ’ıÀˇ˘·fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı CNG ¿ıÀ·Î ±_Âı ÁV÷_ ’Õı »ı ? CNG fiÌ ÀÎ_¿Ì‹Î_ ωVŒ˘À ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ ¬fl˘ ? ±Ïrfi ⁄Ì. fl΋, ÿÎˢÿ; ‹ıË· ±ıÁ. ¿yÕ, ¤Î‰fi√fl

A ωVŒ˘Àfi_ Ωı¬‹ ÷˘ ·√¤√ …flΛ fiÏË. ÀÎ_¿Ì‹Î_ ¤flı·Î CNG/Compressed Natural Gas fi_ ‹Ëk΋ ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ ’˛I›ı¿ «˘flÁ Áı„LÀ‹ÌÀflı 200 Ï¿·˘√˛Î‹ ˢ› »ı, ±ıÀ·ı ÿfl «˘flÁ Áı„LÀ‹ÌÀflı 1.03 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ ’˛ıÂfl ‘flΉ÷Ì ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Îfi˘ ±Î"„@Á…fi ÷ı‹Î_ ÿËfi ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’˛‰ıÂÌ Â¿ı fiÏË. µ’flÎ_÷ ÁÎflÌ ¿ÌÀ‹Î_ safety burst disc ¿Ëı‰Î÷Ì ’ÕCÎÌ Ë˘› »ı, …ı ‰‘ ’Õ÷Î ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHÎ ‰¬÷ı ÷ÒÀÌfiı ÁıŒ˚ÀÌ ‰ÎS‰fi_ ¿Î‹ ±Î’ı »ı. ’ıÀˇ˘·fiΠω¿S’ ÷flÌ¿ı CNG ‰Î’fl˘ I›Îflı ‹A› ω«Îfl ¬«˝-·Î¤ ±_√ı ¿fl‰˘

flè΢. ±Î…fiÎ ¤Î‰ ’˛‹ÎHÎı Ωı÷Î_ ’ıÀˇ˘· ¿fl÷Î_ CNG ÿfl Ï¿·˘‹ÌÀflı ±_ÿÎ…ı wÎ. 3.25 fiÌ ⁄«÷ ¿flΉı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ¿ÌÀfi˘ ¤Î‰ wÎ. 40,000 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁfi˘ »ı. ±Î fl¿‹ ÏŒ¿˚VÕ ÏÕ’˘Ï{À‹Î_ ‹Ò¿˘ ÷˘ ÷ıfiÎ ’fl ‰Êı˝ÿËÎÕı »^À÷_ T›Î… wÎ. 3,600 ¿fl÷Î_ ±˘»\_ ˢ› fiÏË, ‹ÎÀı ’Ëı·Î ‰Êı˝ wÎ. 43,600 fi_ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ ◊›_ Á‹∞ ·˘. ±Î ‹ÒÕÌ ‰ÁÒ· ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’˛◊‹ ⁄Îfl ‹ÏËfiÎ ÿflQ›Îfi ‹˘Àfl¿Îflfiı ¿<· 13,415 Ï¿·˘‹ÌÀfl (fl˘…fiÎ ÁflıflΠ36.75 Ï¿·˘‹ÌÀfl) «·Î‰‰Ì Ωı≥±ı--±fiı ÷ı ÿflQ›Îfi CNG fi˘ ¿Â˘ … ·Î¤ ‹Y›˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË. Œ@÷ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ »^À<_ ◊Λ »ı. ±‹¿ ·˘¿˘ ’˘÷ÎfiÌ ‹˘Àflfiı fl˘…fi_ ±ÎÀ·_ flÏfi_√ ±Î’÷Î fi◊Ì, ±ıÀ·ı CNG ¿ÌÀ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı fl˘¿ı·Î_ fiÎHÎÎ_ ‰ÁÒ· ◊‰Î‹Î_ ⁄ı±ı¿ ‰Ê˝ fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. (’˛◊‹ ‰Ê˝fiÎ ±_÷ı “⁄Î¿Ì ·ıHÎΔ ¬Î÷ı flËı·Ì ‹ÒÕÌ ’fl ÷ı‹HÎı ⁄ÌΩ ‰Ê˝fi_ ’HÎ T›Î… √HÎ÷flÌ‹Î_ ·ı‰_ flèÎ_). À>_¿‹Î_, ⁄‘˘ ¬«˝ fiÌ¿‚Ì ±Î‰ı ÷ı ’»Ì … CNG fi˘ ±ÎÏ◊˝¿ ŒÎ›ÿ˘ ‹‚‰˘ Âw ◊Λ »ı. ⁄Ì∞ ÷¿·ÌŒ ±ı »ı ¿ı CNG fiÌ d· Àı L ¿ ¿flÎT›Î ’»Ì Áflı fl Π200 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ·Î_⁄˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì. ÏflŒuÒÏ·_√ ‹ÎÀıfi_ VÀıÂfi fi∞¿‹Î_ fl¬ı fi ˢ› ÷˘ ‰«√΂ÎfiÎ Á‹›‹Î_ 5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[

á Á˙fl∂Ω˝fiı ‰Ì…‚Ì‹Î_ Œıfl‰÷Î Á˘·Îfl Áı·fiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· ±fiı fl«fiÎ ¿ı‰Ì ˢ› »ı ? ÁfiÌ ±ı‹. ÁÎfl_√; Ï⁄˛…ı ÕÌ. flÎÃ˘Õ, flÎ…¿˘À; ±S’ı ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ÁÎ√fl ∞. ‘Î_Ï‘›Î, ‹Ë‰Î, Ï…. ¤Î‰fi√fl; ÏfiÏÂ÷ ÂÎË, ÁÎ⁄fl‹÷Ì, ±‹ÿΉÎÿ; …›ÿÌ’ Ë›ÎHÎÌ, …ı÷’fl; ¤‰ ’Ì. ’Àı· ±fiı fl˘fi¿ ’Ì. ’Àı·, ‹. ’˘. flÎHÎÌ’flÎ, Ï…. ¤w«; ’flÌÏZÎ÷ ¿ı. ¿¿ˆ›Î, √˘ÓÕ·; ÁÏ«fi ±Îfl. ⁄˛õ¤|, ÷flÁηÌ, ‰Õ˘ÿflÎ; ‹ËıLƒ ’Àı·, ‰·ÁÎÕ; ±Î·Î’ ¿ı. ‹˘ÿÌ, ±‹ÿΉÎÿ; Ïÿ·ıÂÌ ’Ì. flΉ·, ‘˛Î_√‘˛Î; …›’˛¿Î ΩıÊÌ, fifl˘ÕÎ, ±‹ÿΉÎÿ; ¿‹· ÏhΉıÿÌ, ¤Î‰fi√fl; ±S’ı ’_«Î·, ‹ËıÁÎHÎÎ; Ïfi·ı¿<‹Îfl ∞. ’Àı·, ‹. ’˘. ¿fl…√΋, Ï…. ‰·ÁÎÕ; fiflı ±ı‹. ¿Î÷Ïfl›Î, ±_@·ırfl

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 172 (“fi‰_ Á_¢‘fi” ω¤Î√) á ωrfi_ Á˙◊Ì ⁄‚‰Îfi ÀıÏ·V¿˘’ ¿›_ »ı ? ±Ï¤Êı¿ ±ıfi. ’Îflı¬, ±_@·ırfl; ÏËflıfi flΉ·, Ω‹Ωı‘’fl

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 77 (’ÎfiÎ fi_. 48) ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

47

‹˘ÓCÎ_ ’ıÀˇ˘· ⁄΂‰Îfi_ flËı »ı. ÂËıfl‹Î_ ’HÎ »ıÀıfiÎ CNG ÏflŒuÒÏ·_√ VÀıÂfiı …‰Î ¬ÎÁ ‘y˘ ¬Î‰˘ ’Õ÷˘ ˢ› ÷˘ ±ı ’Òfl÷˘ Á˘ÿ˘ ¬˘Àfi˘ flËı »ı. ±Î ÿflı¿ ’ÎÁ_ K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ CNG Œ@÷ ±ı‰Î ·˘¿˘ ‹ÎÀı ±Îÿ½ √HÎΛ ¿ı …ı‹fi˘ fl˘Ï…_ÿ˘ ÁflıflΠ‹˘Àfl’˛‰ÎÁ 40 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ±˘»˘ ˢ÷˘ fi◊Ì.á Q flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı ±Î¿Î‹Î_ ’ÁÎfl ◊÷Πω‹Îfifi˘ ±‰Î… ¿ı‹ Á_¤‚Î÷˘ fi◊Ì ? ÁÏ«fi ‹Âw‰Î·Î ±fiı ¤ƒı Á˘flÏÛÎ, µ‘fiÎ, Áfl÷; ÿÌ’Î ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ÿÌ’¿ ¿ı. √ÕÎ, ±ÎÏÿ’fl, ¿E»; flÎ…ı ‰Î‚Î, ‹.’Ì’‚‰Î, Ï…. …^fiÎ√œ; ÷ı…fl ±Îfl. ’Àı·, ‹ËıÁÎHÎÎ

A ˉÎfiÎ ‹ÎK›‹‹Î_ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷Î_ ’˛¿ÎÂfiÎ_ ‹˘Ω_ …\ÿÎ ‹ÎK›‹‹Î_ (ÿÎ.÷. ’ÎHÎÌ‹Î_ ±√fl ÷˘ ¿Î«‹Î_) ’˛‰ıÂı I›Îflı ÷ı‹fi_ ‰ø̤‰fi ◊Λ ÷ı‹ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ’HÎ ‹ÎK›‹fiÎ ⁄ÿ·Î‰ ‰¬÷ı refraction ‰ø̤‰fi ’΋ı »ı. ‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı Ωı÷Î_ ‹ÎK›‹ ÷flÌ¿ıfi˘ ’ÿÎ◊˝ ¿›˘ »ı ÷ıfi_ ‹Ëk‰ fi◊Ì. ‹Ëk‰

÷ıfiÌ CÎfi÷Îfi_ »ı. CÎfi÷Îfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ±Î√‚ ‰‘÷Î_ ‹˘Ω_fiı …\ÿÎ ±ıL√·ı ‹fl˘ÕÌ fiάı »ı. ω‹ÎfifiÎ ±‰Î…fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı ÷ıfiÎ_ ‹˘Ω_ ¿≥ ÏÿÂÎ ’¿Õı ±ı ‰Î÷ΉflHÎfiÎ …ı ÷ı ◊flfiÌ ±˘»Ì ¿ı ‰‘ CÎfi÷Î ¶ÎflÎ fiyÌ ◊Λ »ı. CÎfi÷Î ’˘÷ı ˉÎfiÎ ÷Î’‹Îfi ’fl ±‰·_⁄ı »ı. flÎÏhÎ ÿflQ›Îfi µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Îfi_ µWHÎ÷΋Îfi ‰‘ ˢ› ±ı ‰¬÷ı I›Î_ µ~›fi ¬ıÕ÷Πω‹ÎfifiÌ CÎflıflÎÀÌfi˘

±‰Î… ‰‘Îflı {Õ’ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕı, ’fl_÷ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ fiÌ«ıfiÎ ÃoÕÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ …ı‹ ’˛Áflı ÷ı‹ …‹Ìfi ÷flŒ ‰ø̤‰fi ’΋ı »ı. (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹ fi_.1). ω‹Îfifi˘ ±‰Î… ⁄Ë ÿÒfl Á‘Ì ’ˢӫı »ı. ‹ÎhΠω‹Îfifi˘ … fiÏË, ⁄·¿ı flÎhÎı fiÿÌfiÎ Á΋Π¿Î_Ãı ‰Î÷ ¿fl÷Î ‹ÎHÎÁ˘fiÎ ÂOÿ˘ ’HÎ ±Î’HÎı @›Îflı¿ ⁄ÌΩ ¿Î_Ãı ÁÎ_¤‚Ì Â¿Ì±ı--±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı fiÿÌfiÌ …‚Á’ÎÀÌfiÎ Á_’¿Û‹Î_ flËı÷Ì Ë‰Î µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎ ¿fl÷Î_ ÃoÕÌ Ë˘› »ı. ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ¿‹ÎfiοÎflı fiÿÌfiı ±˘‚_√Ì Ω› »ı. ˉı ±fi‹Îfi ¿fl˘ ¿ı flÎÏhÎ ÿflQ›Îfi µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Îfi_ µWHÎ÷΋Îfi ±˘»\_ »ı ±fiı …‹Ìfi ÷ıfiı Ïÿ‰Á¤fl ’˛ÎM÷ ◊›ı·Ì ÁÒ›˝fiÌ √fl‹Ìfiı µIÁÏ…˝÷ ¿flÌ flËÌ »ı. …‹ÌfifiÎ Á_’¿Û‹Î_ flËı÷Ì Ë‰Îfi_ µWHÎ÷΋Îfi ±ı¿oÿflı µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ »ı. ω‹Îfifi˘ ±‰Î… …‹Ìfi ÷flŒ ±Î‰÷Ì ‰¬÷ı ±ı √fl‹ ˉΠ¶ÎflÎ µ’flfiÌ ÃoÕÌ Ë‰Î ÷flŒ ‰ø̤‰fi ’΋ı »ı,

‹ÎÀı @›Îflı¿ ÷ı …‹Ìfi Á‘Ì ’ˢӫ÷˘ fi◊Ì ±fiı ¿Îfiı ’Õ÷˘ fi◊Ì. (ÕΛÎ√˛Î‹ fi_.fl). µfi΂ΠÿflQ›Îfi ±Î‰_ ¬ÎÁ ⁄fiı, ¿ı‹ ¿ı √˛ÌW‹fiÌ flÎhÎı …‹ÌfiÁflÁÌ Ë‰Î‹Î_ ⁄ÎŒ ˢ› »ı.á Q ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ Áfl¿Îflfi˘ …ı ÷ı ‹_hÎη›fi˘ ’˛‘Îfi Ï‹ÏfiVÀflfiı ⁄ÿ·ı ÁıøıÀflÌ ÷flÌ¿ı ¿ı‹ ±˘‚¬Î› »ı ? ËÏÊ˝÷ ÿ‰ı, ωø‹ ΩıÊÌ ±fiı Ï‹h΢, ‰S·¤Ï‰zÎfi√fl

A ÁıøıÀflÌ ÂOÿ ‹Ò‚ ·ıÏÀfi ÂOÿ ÏÁøıÀfiÎ ’√·ı fl«Î›˘ ±fiı wœ ⁄L›˘. ‹K››√‹Î_ ›fl˘’Ì Á‹˛ÎÀ˘fiÎ, ÂÎÁ¿˘fiÎ ±fiı Á΋_÷˘fiÎ ±_√÷ ÁıøıÀflÌfi_ ¿Î‹ Á_¤Î‚÷Î ‹ÿÿfiÌ¢ 48 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

¬Îfi√Ì ’hÎT›‰ËÎfl, ÿV÷ΉıΩı ÷◊Î ±ÎÿıÂ’h΢ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ÷Î Ë÷Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹fi˘ ˢt˘ ‹Ëk‰fi˘ √HÎÎ÷˘ flè΢. ±‹¿ Ëÿı ‰Ë̉ÀÌ ¿Î›˝ ’HÎ ÷ı‹fiı Á˘Ó’Î÷_ Ë÷_. ωrÎÁ’ÎhÎ ±ı‰Î ÁıøıÀfḻ˘ ⁄œ÷Ì ’΋Ìfiı ¬Î÷ο̛ ’˛‘Îfi˘fiÎ ÿflF…ı ’ˢÓE›Î. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ’˛◊Î …\ÿÌ Ë÷Ì, F›Î_ flÎΩÂÎËÌfiı ÷ı‹… Á΋_÷ÂÎËÌfiı ±fiw’ ÂOÿ˘ ‰’flÎ÷Î Ë÷Î. CÎHÎÎ ¬flÎ ’˛‘Îfi˘ flÎΩfiÎ ÿfl⁄ÎflÌ ±ıÀ·ı ¿ı Ï‹ÏfiVÀfl ¿Ëı‰Î÷Î Ë÷Î, F›Îflı fiÎHÎÎ_¬Î÷ÎfiÎ ’˛‘Îfi ‹ÎÀı Á΋_÷ÂÎËÌ ’˛◊Î ‹…⁄ «ÎLÁı·fl ÂOÿ ±’fiΉΛ˘ Ë÷˘. Ï⁄˛ÀfifiÌ √·Î‹Ì Œ√Î‰Ì ÿıfiÎfl ±‹ıÏfl¿Îfiı ⁄ı‹Î_fi˘ ±ı¿ı› ÂOÿ ‹ÎL› fi Ë÷˘. Ï⁄˛ÏÀ ÁÎ’fiÎ ·ÌÁ˘ÀÎ ’HÎ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ flËı‰Î fi ’΋ı ±ı √HÎ÷fḻı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Áfl¿ÎflfiÎ fiı÷Î ‹ÎÀı ‰ÕÎ ’˛‘Îfifiı ⁄ÿ·ı ’˛ıÏÁÕLÀ ±fiı ¬Î÷ο̛ ’˛‘Îfi ‹ÎÀı ÁıøıÀflÌ ·ı⁄· ’Á_ÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. 1787 ‹Î_ fiyÌ ◊›ı·_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ flÎF›⁄_‘ÎflHÎfi_ ‹Î‚¬_ ’HÎ Ï⁄˛ÀfifiÌ ’˛HÎÎÏ·¿Î ¿fl÷Î_ ÿflı¿ ‰Î÷ı …\ÿ_ Ë÷_.á Q …‚Á’ÎÀÌ◊Ì ±©fl flËÌfiı ’Òfl’ÎÀ {Õ’ı Ëo¿ÎflÌ Â¿Î÷Ì ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· fiΈ¿ÎfiÌ fl«fiÎ ¿ı‰Ì ˢ› »ı ? V‰ÎÏ÷ ÿÌÏZÎ÷, ¿ı¢ÿ, Ï…. …^fiÎ√œ; fl‹ı ‹¿‰ÎHÎÎ, fl‹ı ›Îÿ‰ ±fiı fl‹ı «Î‰ÕÎ, Ω‹fi√fl; ‹ˆhÎÌ, ±‰fiÌ, º„WÀ ÷◊Î ÿÌ’ ’Àı·, ⁄ΛÕ

A ’ÎHÎÌfiÌ CÎfi÷ΠˉΠ¿fl÷Î_ 815 √HÎÌ »ı, ±ıÀ·ı fiΈ¿Îfi˘ ‹˘fl˘ …‚flÎÏÂfiı ±ÎÁÎfiÌ’Ò‰˝¿ ¿Î’Ì Â¿Î÷˘ fi◊Ì. ±ı„L…fi „@÷ÂÎ‚Ì Ë˘› ÷˘ ’HÎ fiΈ¿ÎfiÎ ’˛‰ÎÁfi˘ ‰ı√ Á΋ÎL› flÌ÷ı 30-35 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ fi∞‰Î ±Î_¿ı ‹›Î˝Ïÿ÷ flËı »ı. ’ÎHÎÌfiÌ CÎfi÷Î (±fiı CÎWνHÎ) fiΈ¿ÎfiÎ/hull ’ÃÎHÎfiı Á÷÷ ±‰fl˘‘ı »ı . ≥ÀÎÏ·fiÎ ±ı fi Ïfl¿ı Œ˘·Î˝ Ï fiÏfi fi΋fiÎ ±ı„L…Ïfi±flı 1905‹Î_ fiΈ¿Î ‹ÎÀı ±ı‰Ì ÏÕ{Î≥fi ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ¿ı …ıfiı ·Ì‘ı ’ÃÎHÎ ÁÎ◊ı ’ÎHÎÌfi˘ Á_’¿Û … flËı‰Î fi ’΋ı. ω‹ÎfifiÌ ±ıflŒ˘≥·fiÎ ‹fl˘Õ‰Î‚Ì ’Î_¬ …ı‰_ ’ÎÏÀ›_

÷ıHÎı ’ÃÎHÎfiÌ ÁËı… fiÌ«ı …ÕÌ ·Ì‘._ µ’fl ÷flŒ ÁËı… µ’Áı·Ì ±fiı fiÌ«ı ÷flŒ ◊˘ÕÌCÎHÎÌ Á’ÎÀ ⁄fiΉÎ÷Ì ±ıflŒ˘≥· ˉÎfiÎ ‹ÎK›‹‹Î_ ±Î√‚ ‰‘÷Ì Ë˘› I›Îflı fiÌ«·Ì Á’ÎÀÌ ’fl ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ‰‘ flËı »ı. µ’·Ì Á’ÎÀÌ ’fl CÎb_ ±˘»\_, ‹ÎÀı ÷ıfiı ¿<ÿfl÷Ì Ï·Œ˚À ‹‚ı »ı. ω‹Îfi ±ı … ÏÁ©Î_÷ ±fiÁÎfl ˉ΋Î_ ÷fl÷_ flËı »ı. ≥ÀÎÏ·fiÎ Œ˘·Î˝ÏfiÏfi±ı ÷ı ÏÁ©Î_÷ ˉÎfiı ⁄ÿ·ı ’ÎHÎÌfiı ·Î√ ’ÎÕu˘, ‹ÎÀı ÷ıHÎı ‰Î’flı·_ ’ÎÏÀ›_ ±ıflŒ˘≥·fiı ⁄ÿ·ı ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷_ ⁄L›_ »ı. ±Î ¢‘¿ı 1906‹Î_ ÁŒ‚ ±¬÷fl˘ ¿›Î˝ ’»Ì fiΈ¿Î ’˘÷ı ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰Î ·Î√Ì. ‰W΢˝ ⁄Îÿ 1918‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ

⁄ıLΩÏ‹fi ¡ıL¿Ï·fiı ‰‘ ÁÎflÌ ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· fiΈ¿Î ÷ˆ›Îfl ¿flÌ, …ıHÎı ¿·Î¿fiÎ 110 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ ⁄÷ÎT›˘. ’«ÎÁı¿ ‰Wν Á‘Ì ±÷ÒÀ flËı ±ı‰˘ V’ÌÕ flı¿Î"ÕÛ V◊ÎM›˘. ±Î‘Ïfi¿ ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥·fiÎ ⁄ı ’˛¿Îfl »ı. ±ı¿‹Î_ surface-piercing foil ˢ› »ı, …ı Á΋ÎL› flÌ÷ı fiÿÌfiÎ ¿ı Áfl˘‰flfiÎ ±ı¿oÿflı ÂÎ_÷ flËı÷Î ’ÎHÎÌ ‹ÎÀı ±Îÿ½ »ı. Œ˘≥·fi˘ ±Î¿Îfl V …ı‰˘ ˢ› »ı. ’˛‰ÎÁ ‰¬÷ı ÷ıfi˘ ‹ÎhÎ ±‹¿ ¤Î√ …‚Á’ÎÀÌ fiÌ«ı flËÌ ’ÎHÎÌfiı ¿Î’ı »ı. (…\±˘, flı¬Î_¿fi fi_. 1). Œ˘≥·fiı Ï·Œ˚À ‹‚ı, ±ıÀ·ı ÷ı ±Î¬Ì fiΈ¿Îfiı ±©fl ¿flÌ ÿı »ı. fiΈ¿ÎfiÎ ’ÃÎHÎfiı I›Îfl ⁄Îÿ ’ÎHÎÌfi˘ ±‰fl˘‘ fiÕ‰Îfi˘ ’˛ffi flËı÷˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı V’ÌÕ ±ı¿ÿ‹ ‰‘Ì Ω› »ı. ±·⁄kÎ, µ»‚÷Î_ ‹˘Ω_ ‰E«ı ±Î‰Ì ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· ‘Λ* ¿Î‹ fi ±Î’ı, ¿ÎflHÎ ¿ı »Ì»w_ ·ı‰· Ω‚‰÷Ì V Œ˘≥· ‰¬÷˘‰¬÷ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì ±Î‰‰Îfi˘ Á_¤‰ flËı »ı. ’˛‰ÎÁ fiÿÌ-Áfl˘‰flfiı ⁄ÿ·ı Á‹ƒ ’fl ¬ıÕ‰Îfi˘ ˢ› I›Îflı ’ÎHÎÌ‹Î_ ÁËı… ‰‘ Õ>⁄ı·Ì flËı÷Ì Œ˘≥· Ωı≥±ı. ±Î fl«fiÎ submerged foil ‘flΉ÷Ì ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥·‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ±ı¿ Œ˘≥· ÷ı‹Î_ ±Î√‚ ÷flŒ ±fiı ⁄ı ’λ‚ ÷flŒ ˢ› »ı.

ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

49

Q. ±_÷ÏflZ΋Î_ ‹fiW› ‰‘‹Î_ ‰‘ ¿ıÀ·ı ÿÒfl Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì Â@›˘ »ı ? ¿
A. ±ıÏ’˛· 15, 1970 fiÎ fl˘… ±ı’˘·˘-13 fiÎ (fiÌ«ıfiÌ ÷Á‰Ìfl‹Î_ ÕÎ⁄ı◊Ì ±fiø‹ı) …ıQÁ ·˘‰ı·, Fˢfi rÎ≥√ÀÛ ±fiı ¡ıÕ Ëı≥Á fi΋fiÎ hÎHÎ ±‰¿Î›ÎhÎ̱˘

’ÎHÎÌ‹Î_ ±ı hÎHÎı› …flÎ ‰‘ ±_Âı Õ>⁄ı·Ì flËı »ı. (…\±˘, flı¬Î_¿fi fi_.2). ∂¤Î Àı¿Î Á_¿˘flÌ Â¿Î› ±ı‰Î Œ˘„SÕo√ ˢ› »ı, …ı◊Ì ’˛‰ÎÁfiÎ ±_÷ı ¿ı ±Îfl_¤ı fiΈ¿Î »Ì»flÎ Ï¿fiÎflı ˢ› I›Îflı ’Î_Ϭ›Î_ ÷Ï‚›Î ÁÎ◊ı À¿flΛ fiÏË. ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· {Õ’Ì ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı ±Îÿ½ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfiÌ ’ıÁıL…fl Áω˝Á ⁄Ë ±˘»Î ÿı¢‹Î_ «Î·ı ». ±fiı¿ Áfl˘‰fl˘ ±fiı fiÿ̱˘ ‘flΉ÷Î flÏ›΋Î_ ÷ıfi_ «·HÎ ‰‘Îflı »ı. ÁΈ◊Ì ‹˘ÀÌ ’ıÁıL…fl ËÎ≥Õˇ˘Œ˘≥· „V‰Õfi ±fiı ÕıL‹Î¿Û ‰E«ı Ïfi›Ï‹÷ ¬ı’ ¿flı »ı. ¿·Î¿fiÎ 75 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı Ëo¿Îfl÷Ì 165 ÀfifiÌ ±ı fiΈ¿Î 250 ›ÎhÎ̱˘fiı Á‹Î‰Ì ¿ı »ı.á Q ±Î÷_¿‰ÎÿÌ Ë‹·Î ‹ÎÀı ÁΉ˝…Ïfi¿ …B›Î±ı Á_÷ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı·Î ⁄˘Q⁄fiı ’Ï·ÁfiÎ ¿>÷flα˘ √_‘ ‰Õı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ¢‘Ì ¿Îœı »ı ? ’˛÷Ì¿ flÎÃ˘Õ, ωø‹ Ãyfl ±fiı flοı Á˘fiÌ ÷◊Î Ï‹h΢, flÎ…¿˘À; ω…›ÏÁ_Ë «˙ËÎHÎ, Ω‹fi√fl; ’˛iÎÎ ¿ı. ÿ‰ı, ⁄˘fl̉·Ì, ‹_⁄≥; ∞√fl ‰Î›. ÕΤÌ, flÎHÎÌ’, ±‹ÿΉÎÿ

4,00,187 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı √›Î Ë÷Î. «_ƒfiı ‹ÎhÎ flεLÕ ‹ÎflÌ ÷ı‹fi_ ±_÷ÏflZΛÎfi ’λ\_ Œ›* Ë÷_. ¿˘≥ ⁄ÌΩ ±‰¿Î›ÎhÎ̱ı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì M≤J‰Ì◊Ì ±ÎÀ·ı ÿÒflfi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕu˘ fi◊Ì. Q. ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ÁΈ◊Ì ‰‘ ∞‰·ıHÎ flıS‰ı ±¿V‹Î÷ ¿›Î ÿı‹Î_ ◊›˘ »ı ? ‹fiÁ¬ ⁄Îflˆ›Î, …›ÏÁ_Ë ‰ÎCÎı·Î ±fiı Ï‹h΢, ÁflıLƒfi√fl; ¿
A. …^fi 6, 1981fiÎ fl˘… ¤Îfl÷Ì› flıS‰ıfiÌ ’ıÁıL…fl Àˇıfi Ï⁄ËÎfl ¬Î÷ı ⁄Î√‹÷Ì fiÿÌfi˘ ’· ±˘‚_√÷Ì ‰¬÷ı Àˇı¿ ’fl◊Ì fiÌ«ı √⁄ÕÌ ±fiı 800 ¿fl÷Î_ ‰‘ ’ıÁıL…fl˘ ‹›Î˝ Ë÷Î. CÎHÎÎ ¬flÎfi_ Q≤I› fiÿÌ‹Î_ Õ>⁄‰Îfiı ¿ÎflHÎı ◊›_ Ë÷_. ±√εfi˘ flı¿Î"ÕÛ ΩL›±ÎflÌ 16, 1944fiÎ fl˘… V’ıfi‹Î_ 500 ‹ÁÎŒfl˘fi˘ ¤˘√ ·ıfiÎfl flıS‰ı ±¿V‹Î÷fi˘ Ë÷˘. Q. ±ı¿ √ı·fi ⁄flÎ⁄fl ¿ıÀ·Î ·ÌÀflfi_ ‹Î’ ⁄ıÁı »ı ? ¤fl÷ {ı{flÌ›Î, ’˛‰ÌHÎ Ï‹jÎÌ ±fiı ÁÏfi· ’fl‹Îfl, √·ÁÎHÎÎ, ÷Î.‘_‘¿Î; ωfi˘ÿ ’Àı·, fiÏÕ±Îÿ; ÏË÷ı ‹Ëı÷Î, flÎ…¿˘À

A. √ı·fifiÎ_ ⁄ı ‹Î’ »ı. ≥„Q’Ïfl›· ›ÏfiÀ ¿Ëı‰Î÷Î Ï⁄˛ÏÀ ÷S›Î_¿ ‹…⁄ 1 √ı·fi ⁄flÎ⁄fl 4.546 ·ÌÀfl ◊Λ »ı, F›Îflı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ 1 √ı·fifi_ ‹Î’ 3.785 50 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

A ¿>÷flÎfiÌ CβÎHÎı„Lƒ› ±I›_÷ Á÷ı… »ı. ‹fiW›fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ÷ıfiÎ fiο‹Î_ √_‘ ’Îfl¬÷Î receptors/Á_‰ıÿ¿˘ @›Î_› ‰‘ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ·√¤√ 100 √HÎÎ ·Î_⁄Î »ı. ±Î◊Ì √_‘ƒT›fiÎ ‰‘ flıb±˘ ÷ı‹Î_ √˛ËHÎ ◊Λ »ı ±fiı ’fl¬Â„@÷ ‰‘ı »ı. Ï¿Îfḻı ‰Ÿ‘ı·Î ±fiı {ÎÕÌ ‰E«ı ¬flÌ ’Õı·Î …ı ÷ı ’ZÎÌfiı ¢‘Ì ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î V’ıÏfi±·, ·ı⁄˛ÎÕ˘fl, ¿˘·Ì, ÏflÀˇÌ‰fl ‰√ıflı Ω÷fiÎ ¿>÷flÎ ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ «ÏÕ›Î÷Î »ı. ⁄˘Q⁄fiÌ ¬˘… ‹ÎÀı ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ±ı‰Î ¿>÷flÎ ‰’flΛ »ı. ωÂıÊ ‹Ëk‰ Ωı ¿ı ÷ı‹fiı ±’Î÷Ì ÷η̋fi_ »ı, …ı‹Î_ ⁄Îflı¿ ±Ã‰ÎÏÕ›Î_ fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. ±Î ¿Î‹ ⁄Ë ±Î›˘…fi’Ò‰˝¿ ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ¿≥ √_‘fiı ±˘‚¬Ì ⁄÷Ή‰ÎfiÌ »ı ÷ıfi˘ V’WÀ A›Î· ¿>÷flÎfiı ÷Î·Ì‹Ì ¿˘Á˝ ÿflQ›Îfi ‹‚Ì flËı‰˘ Ωı≥±ı. Âw±Î÷ı ‹ıÿÎfi ’fl ÁËı… »ıÀı ±‹¿ Ω÷fi˘ ⁄Îwÿ ±ı‰Ì ‰V÷‹Î_ (ÿÎ. ÷. »Î’΋Î_) ·’ıÀÌfiı ‹Ò¿Î› »ı ¿ı …ıfiı ÷ı ‹˘Ó ‰Õı ’¿ÕÌ ÷ıfiÎ Àˇı≥fifl ’Ï·Á ±Ï‘¿ÎflÌ Á‹ZÎ

ËÎ…fl ¿flÌ ÿı. ±Î ¿Î›˝fiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ ÷ıfiı ±‹¿ ⁄ÏZÎÁ ‹‚ı »ı. Àˇı≥fifl ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı √ı· ¿flı ±√fl ÷˘ ’¿ÕÿΉ ¬ı·ı ±ı ’HÎ ¿>÷flÎ ‹ÎÀı ⁄ÏZÎÁ »ı. ¿>÷flÎfiÎ ‹√…‹Î_ ÃÁÎ‰Ì ÿı‰_ ’Õı ¿ı ÷ıHÎı «˘yÁ √_‘‰Î‚Ì «Ì… ¢‘Ì, ‹ÎÀı ‰‚÷fl ‹Y›_. ⁄Ì∞ ¬ÎÁ ⁄Î⁄÷ — ⁄ÎwÿfiÌ ¬˘…fi˘ ÷Î·Ì‹Ì ’˛›˘√ Âw ◊Λ ÷ı ’Ëı·Î_ ¿>÷flÎfiı «Î‹ÕÎfiÌ ’|Ìfi˘ ÁÎ… ’ËıflΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ı fi˘‹˝· Á_Ωı√˘‹Î_ ‰’flÎ÷˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı …÷ı ÿËÎÕı F›Îflı ’HÎ ÁÎ… ’ËıflΉΛ I›Îflı ¿>÷fl˘ ’Î‹Ì Ω› ¿ı ÷ıfiı ⁄Îwÿ ÁÒ_CΉÎfi_ ¿Î‹ Á˘Ó’Λ_ »ı. ±Î sniffer/ √_‘’Îfl¬ rÎfifiÎ ‹√…‹Î_ ±ı ’HÎ ÃÁΉ‰_ ’Õı ¿ı ‹Ëk‰ √_‘fi_ »ı, «Ì…‰V÷fi_ fiÏË. ±Î◊Ì »Î’ÎfiÎ ‰ŸÀ·Î ’»Ì ¿Âο ⁄ÌΩ ’ıÏ¿o√‹Î_ ⁄Îwÿ ·’ıÀ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’ıÏ¿o√ ⁄ÿ·Î›, ’HÎ ÷ı‹Î_ flËı·˘ ±ı‹˘Ïfi›‹ fiÎ≥ÀˇıÀ ¿ı RDX …ı‰˘ ÿÎw√˘‚˘ fiÏË. ⁄ÏZÎÁ ÷ıfiÌ ’fl¬ ¿›Î˝fiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ ‹‚ı, ±ıÀ·ı ¿>÷fl˘ ·Î_⁄ı √΂ı Œ@÷ √_‘ ÁÎ◊ı ‹÷·⁄ flά‰Îfi_ ÂÌ¬Ì Ω› »ı. ÁCÎfi flÌ÷ı ±’Î÷Ì ÷η̋ ÿflQ›Îfi ¿>÷flÎfiı ⁄‘_ ‹‚Ì 12 Ω÷fiÎ ÿÎw√˘‚ÎfiÌ √_‘ ±_√ı ‰Î¿ıŒ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¤Îfl÷‹Î_ Ωı ¿ı ±Î÷_¿¬˘fl˘ ⁄˘Q⁄ωVŒ˘À ‹ÎÀı Á΋ÎL› flÌ÷ı ±ı‹˘Ïfi›‹ fiÎ≥ÀˇıÀ ±fiı RDX ±ı‹ ⁄ı Ω÷fiÎ VŒ˘À¿ ’ÿÎ◊˘˝ ‰Õı ⁄˘Q⁄ ÷ˆ›Îfl ¿flı »ı. ±ı‹˘Ïfi›‹ fiÎ≥ÀˇıÀ ‹ı‚‰‰_ ¿’v_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı flÎÁΛÏHο ¬Î÷fl‹Î_ ‰’flÎ÷_ ‹ÀÌÏfl±· »ı.á

·ÌÀfl …ıÀ·_ »ı. ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹ T›Î’¿ ⁄L›Î ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î ÏÁ‰Î›fiÎ ÿı¢‹Î_ √ı·fifi_ ¬ÎÁ «·HÎ fi◊Ì.

Q ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ±‰¿ÎÂÌ ÷ÎflÎfiÌ Á_A›Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı √HÎı »ı? ÷ÎflÎfiÌ Á«˘À Á_A›Î ΩHΉÎfi_ Â@› ¬w_ ?

Q. ±Î’HÎÌ M≤J‰ÌfiÌ ¤ÒÁ’ÎÀÌfi˘ ¿ıÀ·Î À¿Î ÏËVÁ˘ …_√·˘±ı fl˘@›˘ »ı?

«ı÷fi ‹˘ÿÌ, ¿
A fiflÌ ±Î_¬ı ÿı¬Î÷Î 5,776 ÷ÎflÎfi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷˘ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ΩHÎÌ ·ı‰Î›˘ Ë÷˘. ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı I›Îfl ⁄Îÿ ’˛◊‹ ‹˘…HÎÌ 1860 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ’˛Ï›ÎfiÎ (…‹˝fiÌfiÎ) ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ¡ıÕÏfl¿ ±Î…ı˝·ıLÕflı I›Î_fiÎ ⁄˘fi fi√fl‹Î_ flËÌfiı ¿flÌ ±fiı ÷ı ‹ÎÀı 75 ±ı‹.±ı‹. (3””) T›ÎÁfi˘ ·ıLÁ ‘flΉ÷_ ÀıÏ·V¿˘’ ÷ıHÎı ‰Î’›*. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı …ı ÷ÎflÎ ⁄˘fifiÎ fi¤˘‹_Õ‚‹Î_ ÿı¬Î› ±ı … ÷ıfiÎ Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î, »÷Î_ ±Î…ı˝·ıLÕflı (ÕÎ⁄_ Ï«hÎ) »ı‰Àı ÷ˆ›Îfl ¿flı · Ì ÁÒ Ï «‹Î_ ÷ı ‹ fiÌ Á_ A ›Î 4,58,000 …ı À ·Ì Ë÷Ì. ±Î ¬√˘‚ÂÎjÎÌ I›Îfl ’»Ì ÿÏZÎHÎfiÎ ’˛ÿı¢‹Î_ √›˘, F›Î_ ÷ıHÎı ±ı‰Î ÷ÎflÎfiÌ √HÎ÷flÌ Âw ¿flÌ ¿ı …ı µkÎfl √˘‚Α˝‹Î_ fi…flı «Õ÷Î fi Ë÷Î. ŒÎ≥fi· Ï·VÀ 10,72,000 ÷ÎflÎfi_ Ë÷_. ±Î ÏŒ√fl ’˘÷ı ŒÎ≥fi· fi Ë÷˘. ωÂıÊ ⁄‚‰Îfi ÀıÏ·V¿˘’ …ı‹ ⁄fi÷Î √›Î ÷ı‹ ‰‘ ÷ÎflÎ ºU›‹Îfi ⁄fi÷Î flèÎÎ, …ı‹fiı ‰fi ⁄Λ ‰fi √HΉÎfi_ ±Â@› Ë÷_.

Q. ±¿⁄flfiÎ ÿfl⁄Îfl‹Î_ fi‰flIfi˘ ¿˘HÎ Ë÷Î ? Ïfi¿<_… ±fiı ∑„I‰ ÿ·ÁÎÏHΛÎ, flÎ…¿˘À

A. ±Î flËÌ ⁄Ë‹ÎL› √HÎÎ÷Ì fi΋ΉϷ — (1) flÎΩ Ï⁄fl⁄·, (2) Œˆ{Ì, (3) ÷ÎfiÁıfi, (4) flÎΩ ‹ÎfiÏÁ_Ë, (5) ¬Îfi¬ÎfiÎfi, (6) Ë¿Ì‹ Ë‹Î‹, (7) flÎΩ À˘Õfl‹·, (8) ±⁄· Œ{· ÷◊Î (9) ‹S·Î ÿ˘Ï’›Î{Î. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ’˛ÏÁÏ© Ωı ¿ı ‹ÎhÎ Ï⁄fl⁄·fiı (ÕÎ⁄ _ Ï«hÎ) ±fiı ÷ÎfiÁıfifiı ‹‚Ì »ı.

flÎ…ı ±ı‹. Ωÿ‰ÎHÎÌ, ‘Õ<·Ì, ÷Î. ·¬’÷

A. ±I›Îflı 29.5Ñ …ıÀ·˘ ¤ÒÏ‹’˛ÿı …_√·˘ ‰Õı ±ÎE»ÎÏÿ÷ »ı . ±ÎfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ¤Îfl÷fi˘ …_√·Ï‰V÷Îfl ¿<· ¤ÒÏ‹fiÎ 20.6Ñ ¿fl÷Î_ ‰‘ fi◊Ì. ±Î’HÎÎ_ …_√·˘fi_ ZÎıhÎŒ‚ 6,77,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ⁄‘Î_ flÎF›˘‹Î_ ‹K› ’˛ÿı ‹˘¬flı »ı, F›Îflı √…flÎ÷fi˘ fi_⁄fl 18 ‹˘ »ı. ÿıÂfiÎ_ …_√·˘ ÿfl ‰WÎı˝ ·√¤√ 400 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl ·ı¬ı CÎÀ÷Î_ Ω› »ı. Q. ¤Îfl÷Ì› flıS‰ıfiÎ ±fiø‹ı ⁄˛˘Õ √ı…, ‹ÌÀfl √ı… ±fiı fiıfl˘ √ı…fiÎ ’ÎÀÎfiÌ ·_⁄Î≥ ¿ıÀ·Ì »ı ? fiÌfl‰ √F…fl, ’˛ÂÎL÷ Á˘fiÌ ±fiı ’Ï·fi ¬Î_Չ΂Î, µ‘fiÎ, Áfl÷; ËWνÿ ’Àı· ±fiı ÏË÷ıfi ’Àı·, ¬ıÕÎ

A. ÷‹Î‹ fiıÀ‰¿Û 63,465 Ï¿·˘‹ÌÀflfi_ »ı. ±Î‹Î_ 47,749 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ’ÎÀÎ ⁄˛˘Õ √ı…fiÎ, 12,662 Ï¿·˘‹ÌÀfl ‹ÌÀfl √ı…fiÎ ±fiı 3,054 Ï¿·˘‹ÌÀfl fiıfl˘ √ı…fiÎ »ı. ‹ÌÀfl √ı… ÷◊Î fiıfl˘ √ı… ’flfi˘ ÀˇÎÏŒ¿ flıS‰ıfiı ‰WÎı˝ wÎ.3,200 ¿fl˘Õfi_ fi¿ÂÎfi ¿flΉı »ı. ÿÏfi›Îfi_ ÁΈ◊Ì ‹˘À<_ fiıfl˘ √ı… fiıÀ‰¿Û ‰Õ˘ÿflÎ ’ÎÁıfiÎ Õ¤˘≥fi_ »ı. √Λ¿‰ÎÕfiÎ …‹Îfi΋Î_ fi‰ ·Î≥fi˘fi_ ±ı fiıÀ‰¿Û ⁄ıfi‹Òfi √HÎÎ÷_, ’HÎ ±Î…ı ÷ıfiÎ ±Î¬flÌ Ïÿ‰Á˘ √HÎΛ »ı.á ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

51

ÀıÏ·V¿˘’fiÎ ±Î"„MÀ¿· ’Ήfl ÁÎ◊ı ÷ÎflÎfi˘ …\‹·˘ √HÎÎ_¿‹Î_ ‰‘Ì flè΢ Ë÷˘. ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ·ı‰Î›ı·Î ±¿ı¿ ·˘Ó√-±ı@V’˘{fl Œ˘À˘√˛ÎŒ‹Î_ ·Î¬˘ ÷ÎflÎ ±_Ï¿÷ ◊÷Î Ë÷Î. ‘Ìfl…‰Î‚˘ ±fiı «Ì‰À‰Î‚˘ ¬√˘‚ÂÎVhÎÌ ÷ı‹fiı √HΉΠ⁄ıÁı ÷˘ ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì ’Îfl ±Î‰ı fiÏË. ±Î Ω÷fiÎ ⁄ÌΩ ÷˘ ÁıÓ¿Õ˘ Œ˘ÀÎfi_ M≤◊yflHÎ ÷ıHÎı ¿fl‰_ flèÎ_. Ï⁄˛ÀfifiÎ ±ıÕ‰ÕÛ Ï¿⁄·TËÎ≥À (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) fi΋fiÎ ¬√˘‚ÂÎVhÎ̱ı ±_÷ı ‹˘…HÎÌfiÎ ¿Î›˝ fi ı Áfl‚ ±fiı {Õ’Ì ⁄fiΉ÷Ì fi‰Ì ’©Ï÷ ¢‘Ì, …ı ‹ Î_ ÷ı H Îı ¿QM›Ò À flfi˘ ÷◊Î ·ıÁflfi˘ ÁËÎfl˘ ·Ì‘˘. ±ıÕ‰ÕÛ Ï¿⁄·TËÎ≥À ±‰¿ÎÂÌ ZÎıhÎfi˘ Œ˘À˘ ’ÎÕuÎ ⁄Îÿ ÷ı fi ı Õı‰·’ ¿flÌ ’˘Ï{ÏÀ‰ ¿Îœ‰Îfiı ⁄ÿ·ı fiı√ıÏÀ‰ ‰Î’fl÷˘ Ë÷˘. ’˛¿ÎÏÂ÷ ÷ÎflÎ ±ı‹Î_ ÁŒıÿ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ‰E«ı ¿Î‚Î_ À’¿Î_ ÷flÌ¿ı ÿı¬Î÷Î_ Ë÷Î_. ¿QM›ÒÀflfiÎ ÿ˘flÌÁ_«Îfl ‰Õı fiı√ıÏÀ‰ ’fl ÏËÏ·›‹-Ïfi±˘fi ·ıÁflfi˘ ⁄ÎflÌ¿ ÂıflÕ˘ Œıfl‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ÁŒıÿ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÷ıfiı ÁflÁ flÌ÷ı ’flΉÏ÷˝÷ ¿flı, ’fl_÷ ÷ÎflÎw’Ì ¿Î‚_ À’¿<_ ÏflN˚·ı¿ÀıÕ ’˛¿ÎÂfiı ÁΉ {Î_¬˘ ’ÎÕÌ ÿı. Áfl‰Î‚ı ÷ÎflÎfiÌ ËÎ…flÌ ¿QM›ÒÀfl‹Î_ ÿ…˝ ◊Λ ±ıÀ·_ … fiÏË, ⁄·¿ı ’˛¿Î ¿ıÀ·˘ ‹_ÿ ◊›˘ ÷ı ‹Î’Ìfiı ¬ÿ ÷ÎflÎfi˘ magnitude ÷ıΩ_¿ ’HÎ ¿QM›ÒÀfl ΩHÎÌ ·ı. ±Î Àı¿Ïfi¿ ¶ÎflÎ ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ Á‘Ì‹Î_ ·√¤√ 100 ¿fl˘Õ ÷ÎflÎfi_ ±„V÷I‰ ΩHÎÌ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ±·⁄kÎ, ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ÁıÓ¿Õ˘√HÎÎ ‰‘ ÷ÎflΠˢ‰Î Ωı≥±ı-±fiı ÷ı‹Î_ Á_A›Î⁄_‘ ÷˘ ±ı‰Î ¿ı …ı‹fi˘ ’˛¿Î Ë∞ M≤J‰Ì Á‘Ì ’ˢÓE›˘ fi◊Ì.á Q flO⁄fl VÀıQ’ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î ÂÎË̉΂ΠVÀıQ’ ’ıÕfiı ·Î_⁄˘ ‰¬÷ ¬S·_ fl¬Î› ÷˘ ’HÎ ±ı ¤Ìfi_ ¿ı‹ ¿Ëı »ı ? ÷ÊÎfl ±_ΩÏfl›Î ÷◊Î flÎË· ‹˘ÿÌ, ‰ÎÕ…, ±‹ÿΉÎÿ

A VÀıQ’ ’ıÕ ‹ÎÀı ⁄fiΉÎ÷Ì ÂÎËÌ‹Î_ ‰‘ ¤Î√ı fl_√ƒT›˘ ±˘√΂ı·_ ’ÎHÎÌ Ë˘›, ’HÎ ÷ı ÏÁ‰Î› ¿ıÀ·_¿ B·Î≥¿˘· Ï‹Ïl÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î Ω÷fi_ Ï‹lHÎ ËÎ≥Õˇ˘V¿˘Ï’¿ 52 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

⁄fiı--±ıÀ·ı ¿ı ⁄ÎW’̤‰fi ¶ÎflÎ ÁҿΉÎfiı ⁄ÿ·ı ±ı‰Ì ÂÎËÌ ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Î‹Î_ flËı·Î ¤ı…fiı ¢ÊÌ ·ı. VÀıQ’ ’ıÕ ¿˘w_ ’Õı I›Îflı ‹Îfi‰_ ¿ı ÂÎËÌfi_ µIÁ…˝fi fi ◊›_, ’HÎ flO⁄fl VÀı„Q’_√ ‹ÎÀı ÷ıfi˘ µ’›˘√ ¿flÌ fiά‰Î‹Î_ ±ÎT›˘.á Q ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÌ ⁄ËÎfl ‹‚Ì ±Î‰ı·˘ ÁΈ◊Ì ‹˘À˘ ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ √˛Ë ¿›˘ »ı ? Á¤ÎWÎ Á˘fiÌ ±fiı Ï‹h΢, ±_¿·ırfl; ‹ıCÎÎ √˘V‰Î‹Ì, fi‰fl_√’flÎ, ±‹ÿΉÎÿ; ±…› ’_«Î·, ‰flλΠfl˘Õ, Áfl÷

A ΩL›±ÎflÌ, 2001‹Î_ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¢‘Ì ¿Îœı·˘ 123 ’˛¿Î‰Wν »ıÀıfi˘ HD 168443 fi΋fi˘ √˛Ë ±Ï‘¿k΋ ÿ‚fi˘ …HÎΛ˘ »ı. ±Î’HÎÌ ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ⁄‘Î √˛Ë˘fiı ÷◊Î «_ƒ˘fiı ¤ı√Î ¿fl˘ ÷˘ ’HÎ √vfi_ ÿ‚ ‰‘Îflı ⁄Áı, ’fl_÷ HD 168443 ÷˘ √v ¿fl÷Î_ ’HÎ 17 √H΢ Ω…fl‹Îfi »ı. √˛ËfiÌ Á‰˝‹ÎL› T›ÎA›Îfiı ±ı ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ √˛Ëı ’Õ¿ÎflÌ »ı.á 5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[

á ≥LÀflfiıÀfiÎ Á«˝ ±ı„L…fifiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· …HÎΉ˘ ωÂη ±ı‹. ÿ˘ÂÌ ±fiı Ï‹h΢, ¤…, ¿E»

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 172 (’ÎfiÎ fi_. 48) á ÏÕÏ…À· ¿ı‹ıfl΋Î_ ‹ı√ÎÏ’@Áı·fi˘ ±Î_¿Õ˘ Â_ ÿÂν‰ı »ı ? ¿˙V÷¤ ΩıÊÌ ±fiı ’Î◊˝ ’Îflı¬, Ω‹fi√fl

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 172 (’ÎfiÎ fi_. 45) á M≤J‰Ì ’fl◊Ì Ωı÷Î_ «_ƒ µ’fl ÷flŒ ±fiı «_ƒ ’fl◊Ì Ωı÷Î_ M≤J‰Ì µ’fl ÷flŒ ¿ı‹ ÿı¬Î› »ı ? ¿ı÷fi ±Îfl. ‘_‘Ï¿›Î, Ï«÷·, ±‹flı·Ì

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 156 (’ÎfiÎ fi_. 48) á Ï⁄√ ⁄ıÓ√fiÎ_ flËV›˘ ΩHΉΠ›fl˘’ ¬Î÷ı ’ÎÏÀÛ¿· ±ı@Áı·flıÀfl ‰Õı ’˛›˘√ ÂÌ flÌ÷ı ¿flΛ »ı ? ‹Ëı ’_«Î·, Á˘fiÎÁHÎ, ÁÎ⁄fl¿Î_ÃÎ; Ïfi¿<_… ’Ì. Áı…Ï·›Î, ±‹flı·Ì; ÿı‰ıLƒÏÁ_Ë ⁄Ì. ‰ÎCÎı·Î, ¿<⁄ıflfi√fl, ±‹ÿΉÎÿ

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 172 (“⁄fiΉ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ” ω¤Î√) á «˘‹ÎÁÎfi˘ ’Ëı·˘ ‰flÁÎÿ ’Õ÷Î_ … ±‹¿ ∞‰Î÷˘fiı ’Î_¬˘ ¿ı‹ eÀÌ fiÌ¿‚ı »ı ? ¿S’fiÎ ±ı‹. «˙‘flÌ, ’ηfi’fl; ‘‰· √˘Ëı·, …^fiÎ√œ

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 104 (’ÎfiÎ fi_. 40) á fiÌ· ±Î‹˝VÀˇ˘Ó√ı «_ƒ›ÎhÎÎ ¿ÿÌ fiˢ÷Ì ¬ıÕÌ ±ı ‹ÎL›÷Î ÁÎ«Ì »ı ? ωÂη ¬flÎÕÌ, ∑ÏÊflÎ… {ηÎ, ωÂη «˙ËÎHÎ ±fiı Ï‹h΢, Á_V¿Îfl‘΋, ±‹ÿΉÎÿ; ’˛iÎı ±ı‹. √…˝fl, ·HÎΉÎÕÎ, ’_«‹Ëη; ‹·› ±ıfi. ‹Î‰ÎHÎÌ, ‘˘flÎ∞; Ïfi¿<_… ÷◊Î ∑„I‰ ÿ·ÁÎÏHΛÎ, flÎ…¿˘À; ‰IÁ· ÂÎË ±fiı ÏfiÁ√˝ ÂÎË, ’ηÕÌ, ±‹ÿΉÎÿ; Ï’˛÷ıfi ÂÎË ±fiı ‰˛… ÂÎË

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 173 (¿<· 7 ’ÎfiÎ_fi˘ ÁÏ«hÎ ·ı¬)

¿˘¥ ’HÎ ›Îÿfiı ‹Îfi‰‹√… @›Î_ ±fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı VÀ˘fl ¿flı »ı ? ·ı, ’fl_÷ neurons/iÎÎfi¿˘Ê˘fi_ ±ı‰_ ÏflÁΛ¿Ï·_√ ◊÷_ fi◊Ì. ±‹¿ ¿ÎflH΢Áfl Ωı iÎÎfi¿˘Ê˘ ‹flÌ ’fl‰Îflı, ÷˘ ’»Ì ÷ı @›Îflı› Á∞‰fi ¿ı ÁÏø› fi ⁄fiı. ™‹fl 20-22 ‰Ê˝ …ıÀ·Ì ◊›Î ⁄Îÿ fl˘…fiÎ ±‹¿ neurons Ωı ¿ı ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ‹fl÷Î flËı »ı. T≤©Î‰V◊Î Á‘Ì‹Î_ ±ı‰flı… T›„@÷ ±Î‰Î ·√¤√ 10Ñ ¿˘Ê˘ √‹Î‰Ì ÿı »ı. ±Î’HÎÎ Á’flÁ‰Î·fiÎ µkÎflfiı ±fi·ZÎÌ µS·ı¬fiÌ› ‰Î÷ — ÏË’˘¿ı Q ’Á/ hippocampus ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î Ïÿ‹Î√Ì ÏËVÁ΋Î_ fi‰Î iÎÎfi¿˘Ê˘ Á…˝ fi ’Î‹Ì Â¿ı ±ı ‰  _ Á_  ˘‘¿˘fiı ΩHΉΠ‹Y› _ »ı . ÏÂZÎÎ’˛ Î „M÷fiÌ ⁄Î⁄÷ı ±ı ÏËVÁ˘ √˛ËH΄@÷fi˘ ¿Îfl¿ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ‹ı ‹ flÌfi _ VÀ˘flı … ÷ı ‹ Î_ ◊Λ »ı . ÏË’˘¿ıQ’Áfiı ±ı flÌ÷ı …^fiÌ-fi‰Ì ›Îÿ˘fi_ ŒÎ≥Ï·_ √ ¿ı Ï ⁄fiı À √H΢ ÷˘ «Î·ı . (ÏË’˘¿ıQ’Á ‹ı‹flÌ VÀ˘flı…fiÌ ‹A› fi˘Ó‘’˘◊Ì √HÎΛ, »÷Î_ ›Îÿfiı Á_CÎfl‰Î‹Î_ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ flÎı· ‹√…fiı ±Î‰flÌ ·ı÷Î ¿˘Àı˝@Á fi΋fiÎ ⁄ÎèÎΉflHÎfi˘ ’HÎ »ı). Ï√√Î⁄Î≥ÀfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‹ÎÏË÷Ì ÷ı‹Î_ Á_CÎflΛı·Ì flËı »ı, …ıfiı ÁË…÷Î’Ò‰˝¿ (±fiı @›Îflı¿ ’˛›Ifi’Ò‰˝¿) Ïfl¿Î"· ¿flÌ Â¿Î› »ı. ωÂıÊ ¿flÌfiı ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÎ … ¿Î›˝’˛¿Îflfi˘ ±ËŸ ’Ïfl«› ‹ı‚‰‰Îfi˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ωʛ ›Îÿ„@÷fiı ·√÷˘ »ı. ÏË’˘¿ıQ’Á Ωı ¿ı ÁΉ ±·Î›ÿÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò¿Î›ı·˘ Ïÿ‹Î√Ì ’ÎÀÛ fi◊Ì. ‰‘ ‹˘ÀÎ ÏËVÁÎfi˘ ÷ı ¤Î√ »ı. ÷⁄Ì⁄ÌÂÎjÎfiÎ Á_¢‘¿˘±ı ‹Îfi‰‹√…fiı hÎHÎ ‹A› ÏËVÁı ‰ËıÓ«Ì fiÎA›_ »ı, ±ıÀ·ı Á˙ ’˛◊‹ ±ı hÎHÎı›fiı Á_ÏZÎM÷‹Î_ ±˘‚¬Ì ·ı‰Î flèÎÎ. ÿflı¿ ‹ÎÀı ±_√˛ı∞ ÂOÿ … ‰Î’fl‰˘ ’Õı ÷ı‹ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹fiÎ √…flÎ÷Ì ’›Î˝›˘ Á«˘À fi◊Ì. ±Î‘Ïfi¿ ‹ıÏÕ¿· ÁΛLÁ‹Î_ ‰’flÎ÷Î ’HÎ fi◊Ì. á Cerebrum/Áıfl⁄˛‹ — ‹√…fiÌ CÎHÎÌ ¬flÌ ÷Á‰Ìfl˘‹Î_ ±¬fl˘À …ı‰˘ ÿı¬Î÷˘ …ı √ÕÌÿÎfl Ï’_Õ Ωı‰Î ‹‚ı ±ı ÷‹Î‹ ÏËVÁ˘ Áıfl⁄˛‹ »ı. Á˙◊Ì ‹˘À˘ ’HÎ »ı, ±ıÀ·ı Á΋ÎL› flÌ÷ı ÷ı ‹˘ÀÎ ‹√… ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı. ‹√…fi˘ 85Ñ ¿fl÷Î_ ‰‘ …J◊˘ ÷ıHÎı fl˘@›˘ »ı. (…\±˘, hÎÌΩ fl_√Ìfi ¿‰fl ’flfi˘ ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 1). µIøÎ_Ï÷fiÎ »ıS·Î ÿ˘fl‹Î_ ‹fiW›fiı ±‹ÒS› ¤ıÀ ÷flÌ¿ı ‹‚ı·Î Áıfl⁄˛‹fi_ ‹Ëk‰ ±ı ¿ı ÷ıfiÎ ’˛÷Î’ı ‹fiW› ⁄‘Î Á∞‰˘◊Ì @›Î_›

(±fiÁ_‘Îfi ±_¿fiÎ »ıS·Î ¿‰flfi_ «Î·)

µ’·Ì ’Λfḻı «ÕÌ √›˘ »ı. ¿˘≥ ’˛ÎHÎÌ ¿ı ’ZÎÌ ÷ıfiÎ ’»Ì ÷fl÷fiÎ ⁄ÌΩ fi_⁄flı ’HÎ ±Î‰Ì ¿ı fiÏË. µIøÎ_Ï÷fiÌ ÁÌÕÌ ’fl ‹fiW›fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ÷ı Á˙fiı ÏfiQfi V÷flı ‹Ò¿‰Î_ Ωı≥±ı. ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı Á…˝fi„@÷, ‰Î«Î, Á_√Ì÷’˛ı‹, ω«Îfl„@÷, ¿·Îº„WÀ, ¤ÎÊο̛ ±Ï¤T›„@÷, ‹ÎfiÏÁ¿ Á_‰ıÿfiÎ ‰√ıflı Áıfl⁄˛‹fiı ±Î¤ÎflÌ »ı. ±Î ⁄‘Î √H΢fi˘ Á‹L‰› ±ı¿ı› Á∞‰‹Î_ ◊›˘ fi◊Ì--±fiı F›Î_ ±ı¿Îÿ √HÎ

÷⁄Ì⁄Ì ¤ÎWÎ΋Î_ Áıfl⁄˛‹ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷˘ ‹√…fi˘ ÁΈ◊Ì ‹˘À˘ ÏËVÁ˘

Ωı‰Î ‹‚ı I›Î_ ±ı ‹fiW›fiÎ ·ı‰·ı ¬ÌS›˘ ’HÎ fi◊Ì. Ï«Q’ÎL{Ì‹Î_ fiÏË ¿ı Õ˘„SŒfi‹Î_ ’HÎ fiÏË. Áıfl⁄˛‹ ⁄ı ±ÕÏ‘›Î_‹Î_ ‰ËıӫΛı·_ »ı. ÕÎ⁄˘ ¤Î√ ÂflÌflfiÎ …‹HÎÎ ±_√fi_ Á_«Î·fi ¿flı »ı, ÷˘ ÕÎ⁄Î ±_√fi˘ ¿LÀˇ˘· Áıfl⁄˛‹fiÎ …‹HÎÎ ¤Î√fiı ËV÷¿ »ı. ⁄Lfiı ‰E«ı Á_ÿıÂÎfi_ ±ÎÿÎfi’˛ÿÎfi Á÷÷ ◊›Î ¿flı »ı ±fiı iÎÎfi÷_÷±˘ ¶ÎflÎ ÷ı±˘ ’flV’fl ÀuÒÏfi_√ Ω‚‰÷Î flËı »ı. ⁄ı›fiı CΙfiÎ ÏÁ_√· ÿÎHÎÎfiÎ_ ⁄ı ŒÎÏÕ›Î_ √H΢ ÷˘ ’HÎ Áıfl⁄˛‹ ÷ıfiÎ ¿Î‹¿Î… ⁄Î⁄÷ı ÏÁ_√· ±‰›‰ fi◊Ì. ÏÕ’ÎÀÛ‹ıLÀ· VÀ˘fl …ı‰_ »ı. ±‰Î…fiÌ ’fl¬, ‰Î«Î, V’½, ¤Ò¬, ÷flÁ ‰√ıflıfiÌ ±fi¤ÒÏ÷ ÷ıfiÎ «˘yÁ ±Î_÷Ïfl¿ ’ÎÀÛ‹Î_ ◊Λ »ı. ±ı¿ ’ÎÀÛ ‹ı‹flÌfiı flı¿Î"ÕÛ ÷◊Î Ïfl¿Î"· ¿fl÷˘ ÏË’˘¿ıQ’Á »ı. ±ËŸfiÌ Á‹…^÷Ì ’Òfl÷˘ ÷ıfiı ±·√ ’ÎÕÌ ⁄÷Ή‰Î hÎÌΩ fl_√Ìfi ¿‰fl ’flfiÎ ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ÷ıfiı ·Ì·Î fl_√ı ÿÂνT›˘ »ı. ËÎ≥·Î≥À Œ@÷ ÷ıfiı ¿›˘˝ »ı. Áıfl⁄˛‹fiÎ ⁄ÌΩ ’ÎÀÛ˚Á ‰E«ı ¤ıÿflı¬Î ÿ˘flÌ fi◊Ì. á Cerebellum/Áıfl⁄ı·‹ — ±Î ⁄ÌΩı ÏËVÁ˘ fiÎfi˘ »ı ±fiı ÷ıfi_ V◊Îfi ’λ‚ ÷flŒ Áıfl⁄˛‹fiÎ fiÌ«ıfiÎ V◊Îfiı ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

53

»ı. ±ı¿ ’fl ±ı¿ ’Î_ÿÕÎfiÌ Ï¿fiÎfl «ÕÎ‰Ì «˘÷flŒ ’˛Áfl÷Ì T≤ZÎ …ı‰Ì Âάα˘ ËÎfl⁄_‘ œ√·Ì ¿flÌ Ë˘› ±ıÔ‰˘ ÷ıfi˘ »ı, …ı‹fiı dendrite/ÕıLÕˇÎ≥À ¿Ëı »ı. ±ı ¿ ‹˘ÀÌ ⁄˛ Î L« axon/±ı@{˘fi ÿı ¬ Ή »ı . fiÎfiÎ ‹√… ÷flÌ¿ı ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı ±fiı ÷ıfiÌ Œfl÷ı ±˘‚¬Î÷Î Áıfl⁄ı·‹fi_ ¿ÿ fiÎfi_ ˢ‰Î á ¿<ÿfl÷Ì ⁄ÏZÎÁ ÷flÌ¿ı ±ÿ˚¤÷ ›Îÿ„@÷ ÿfl ±ı¿Îÿ ‹Î≥ø˘‹ÌÀflfiÎ ±_÷flı »÷Î_ ÷ıfi_ ‹Ëk‰ ±˘»\_ fi◊Ì. ÂÎflÌÏfl¿ ’΋ı·Î ±‹¿ ·˘¿˘fiÎ Ï¿VÁÎ ›Îÿ√Îfl √HÎΛ Myelin/‹Î›Ï·fi fi΋fi_ ’Õ »ı. Á_÷·fifi_ ±fiı Ë·fi«·fifi_ Ïfi›‹fi ÷ı‰Î »ı. ‹ı, 1974 ‹Î_ Q›Îfi‹ÎflfiÎ ÷I¿Î·Ìfi ≥·ı„@Àˇ¿ ‰Î›fl Œfl÷ı M·Î„VÀfi_ ˢ› ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ◊Λ »ı. Áıfl⁄ı·‹ ’HÎ ⁄ı ’ÎÀfi√fl fl_√Òfi ¬Î÷ı ¤ÎHÎÿkÎ ‰QÁÎ ⁄˙© ‘‹˝√◊_˛ fiÎ_ 16,000 M≤WÃ˘fi_ ÷ı‹fiÎ ·ıϬ÷ ø‹‹Î_ ±ı ’˛¿Îflfi_ ¬w_, ’HÎ ÷ŒÎ‰÷ ±ıÀ·˘ ±ÕÏ‘›Î_‹Î_ ‰Ëı« Ó Î›ı·_ »ı. …‹H΢ ÏËVÁ˘ ±fiı ‰‚Ì ±ı ¿ ı › ÂOÿ «Ò @ ›Î ‰√fl flÀHÎ ¿flÌ ¿ı ÷ı «fl⁄Ìfi_ »ı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı Áıfl⁄˛‹fiÎ (‹˘ÀÎ ‹√…fiÎ) ÕÎ⁄Î ÏËVÁÎ √›˘. Á÷ı… ›ÎÿÿÎV÷fi˘ ‰SÕÛ flı¿Î"ÕÛ ÷ıHÎı fi˘Ó‘ÎT›˘. ÕΛÎ√˛ Î ‹ fi_ . 2). ‹ A › ⁄˛ Î L« ÁÎ◊ı ±fiı ÕÎ⁄˘ ÏËVÁ˘ Áı fl ⁄˛ ‹ fiÎ ±ı@{˘fifiÎ »ıÕı ’HÎ ¿ıÀ·Î¿ ŒÎ_ÀÎ »ı. …‹HÎÎ ÏËVÁÎ ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ‘flΉı »ı. á «ÌfifiÌ Ï{LÀ<±Î L›Ò{ ±ı…LÁÌfiÎ Ïfl’˘ÀÛ ‹…⁄ ÕΛÎ√˛ Î ‹ Ωı › Î ’»Ì ωz ÷ á Brain stem/⁄˛ı¥fi VÀı‹ — I›Î_fiÎ ËÎÏ⁄˝fi fi√fl‹Î_ flËı÷Î √Î"fi ›Î_„B·_√ ‹√…fi˘ hÎÌΩı ‹A› ¤Î√ √HÎÎ÷Î fi΋fiÎ 26 ‰Ê˝fiÎ ›‰Îfiı 15,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ Á_ÿıÂÎfiÎ iÎÎfi¿˘Ê-À<-iÎÎfi¿˘ÊfiÎ Àı Ï ·Œ˘fi fi_ ⁄ fl˘ ’˘÷ÎfiÎ ‹√…‹Î_ flı ¿ Î" Õ Û ±fiı I›Îfl ⁄˛ı≥fi VÀı‹fi_ ¿Î›˝ ŒıÓŒÁÎ_ ¶ÎflÎ ‰Ëfifi_ ¿Î›˝ Á‹…‰_ ‹U¿ı· fi◊Ì. ’»Ì Ïfl¿Î" · ¿flÌ ⁄÷ÎT›Î Ë÷Î. «Ìfifi˘ ÿΉ˘ Ωı rÁfiÏø›Î «·Î‰‰Îfi_ ÷ı‹… xÿ›fiı ’˛◊‹ iÎÎfi¿˘Êfi_ ωz÷ ÏÁBfi· ÷ıfiÎ ÁΫ˘ ˢ› ÷˘ ›Î_„B·_√fiÌ ÏÁÏ©fiı ±Œ·Î÷Òfi ‘⁄¿÷_ flά‰Îfi_ »ı. µ’flÎ_÷ ‹√… ±fiı ±ı @ {˘fi ¶ÎflÎ ’ÁÎfl ◊÷ _ ⁄ÌΩ √HÎ‰Ì Ωı≥±ı. ·Î¬˘ ±_¿˘fiı ›Îÿ flά‰Îfi_ ⁄Ë ‘Õ ‰E«ı ÷ı Á_ÿıÂÎT›‰ËÎflfi˘ ¿ı⁄· »ı. iÎÎfi¿˘ÊfiÎ ÕıLÕˇÎ≥À ÷flŒ Ω› »ı ‹U¿ı·, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı ÂOÿ˘fiÌ (±fiı ÂOÿ˘ ‰Õı ÂflÌflfiÎ «˘yÁ ±‰›‰fiı ‰fl÷Λı·Î ±fiı ¿fiı@Âfi V◊Î’ı »ı. ÕıLÕˇÎ≥À ÷◊Î fl«Î÷Î ‰Î@›˘fiÌ) …ı‹ ÷ı±˘ ±◊˝’ÒHν ˢ› fiÏË. V’½ , ÿ⁄ÎHÎ, ’ÌÕÎ ‰√ı fl ı …ı ÷ı ±ı @ {˘fi ‰E«ı fiÀ-⁄Î" S À …ı ‰  _ á ∂·ÀÁÒ · À ø‹ı √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı · Î_ √_ ∞ ’ÎfiÎ_ Á_‰ıÿfiÎfi˘ ‹ıÁı… ⁄˛ı≥fi VÀı‹ ¶ÎflÎ ¿Á˘¿Áfi_ ΩıÕÎHÎ ◊÷_ fi◊Ì. ÏÁfiıMÁ/ ’kÎÎ_fiı ›Îÿ flά‰Îfi_ ’HÎ ÁËı·_ fi◊Ì. …\·Î≥ synapse ¿Ëı ‰ Î÷˘ 0.0025 ‹√…fiı ’ˢӫı »ı ±fiı ‹√… ÷ıfiÎ 22, 1990 fiÎ fl˘… Ï⁄˛ À fifiÎ Õ˘Ï‹Ïfi¿ ‹Ì·Ì‹ÌÀfl …ıÀ·˘ √ı’ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ±fiÁ_‘Îfi‹Î_ ›˘B› ’˛Ï÷Ïø›Îfiı ±‹·Ì ±Î"”⁄˛Î›fiı (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) ÷ı ¿Î‹ √…⁄fiο flËÌ Ω› »ı . ωz ÷ ÏÁBfi· ÷ı ⁄fiΉ÷Î ‰‚÷Î Á_ÿıÂÎ flÌ÷ı ¿flÌ ⁄÷ÎT› _ . ‹ı ‹ flÌ «ı „ Q’±fiÂÌ’ √ı’fiı ¿>ÿÎ‰Ì Ω› ÷˘ … Á_ÿıÂÎfi_ ÀˇÎLÁ‹ÌÀ ¿flı »ı. V’‘ν fi Î ±Î›˘…¿˘±ı ÀˇÎLÁ‹ÌÂfi Â@› ⁄fiı, ’fl_÷ ΩıÕÎHÎ ‹√…fiÌ fl«fiÎ ’kÎÎ_fiÌ 35 ΩıÕ ¤ı√Ì ¿’Λı·_ ˢ› ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ ωz÷ ΩH›Î ’»Ì ⁄οÌfiÌ ¿flÌ ÷ı ‹ fiı ÏÁ_ √ · ÏÁBfi· ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿ı fiÏË. ««Î˝ Œ@÷ ›Îÿfiı ÷ı‹… œ√·Î‹Î_ ’ÌÁÌ fiάÌ. ˉı fl΋Áı ÷  ⁄Î_ ‘ ‰Îfi _ ¿Î‹ ›Îÿ„@÷fiı ¿ı L ƒ‹Î_ ±ı ¿ … ‰¬÷ ⁄‘Î_ ’kÎÎ_ ±Î"”⁄˛Î›fi Á‹ZÎ ≥·ı„@Àˇ¿·fiı ⁄ÿ·ı ¿ıÏ‹¿· flÌ÷ı ◊‰_ flάÌfiı ¿fḻı. ‹√…‹Î_ ¬ S ·Î_ ¿fl‰Î‹Î_ flèÎ_. ±ı@{˘fifiÎ ÿflı¿ ŒÎ_ÀÎfiÎ Àıfl‰Î …ı ÷ı ›Îÿfi˘ Á_√˛Ë ¿ı‰Ì ±ÎT›Î_. ⁄ı ¤Ò·˘fiı ⁄Îÿ ’fl Á˘ÏÕ›‹ ±fiı ¿ı„S›‹ flÁΛH΢ flÌ÷ı ◊Λ »ı ? ±ÎfiÎ ¿fl÷Î_ ⁄οÌfiÎ_ ’kÎÎ_fi˘ ‘flΉ÷Ì À«Ò¿ÕÌ ’Îfl√Q› ◊ı·Ì »ı. ‹ÎÀı ’HÎ Á_ÿıÂÎT›‰ËÎfl ø‹ ±Î"”⁄˛Î›fiı …HÎÎ‰Ì ±Î flÁΛH΢ L›Òfl˘ÀˇÎLÁ‹ÌÀÁ˝ ¿Ëı‰Î› …wflÌ »ı, ÷ı◊Ì ’Ëı·Î_ ±ÎM›˘. ⁄ı ‰Ê˝ ’»Ì ÷ı H Îı ⁄Ήfi ’kÎÎ_ fi ı »ı. ωz÷ ÏÁBfi· ‹‚ı ¿ı ÷fl÷ ±ı‰Î ÀˇÎLÁ‹ÌÂfi ±_√ı ‹ÎhÎ 55.62 Áı¿LÕ‹Î_ Á˘ÏÕ›‹fiÎ ±fiı ¿ı„S›‹fiÎ ±Î›fi˘ ‰Î¿ı Œ ◊‰ _ flèÎ _ . ±ı ¿ Ïfl¿Î"· ¿flÌ ÿı¬ÎÕuÎ_--±fiı ÷ı› ±V÷T›V÷ «Ò‰Î¿ ’Î‹Ì ◊ı·ÌfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚ı »ı Áfl¿ÌÀ ¿S’Ì ·˘, …ı ¿fl˘Ï‚›ÎfiÎ √˘Ã‰ı·Î_ Ë÷Î_.á ±fiı fi∞‰Î √ı’fiı ±◊ν÷˚ ÏÁfiıMÁfiı Ω‚Îw’ı √Ò_◊Λı·Ì »ı. fiıÀ‰¿Û ⁄Ë ±˘‚_√Ì Ω› »ı. ⁄ÌΩ iÎÎfi¿˘ÊfiÎ ÕıLÕˇÎ≥ÀfiÌ Á’ÎÀÌ ’flfiÎ Á_¿ÌHν »ı. „V‰«˘fi˘ ±fiı ‰Î›fl˘fi˘ Á‹Îfl fi◊Ì. µ’‹Î ÏflÁıMÀÁ˝ ±ı … ‰¬÷ı Á˘ÏÕ›‹-¿ı„S›‹fiı ’˛‰ı ±Î’‰Î ‰‘ ›˘B› ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √HÎΛ ¿ı Áfl¿ÌÀfiÌ ‹ÎŒ¿ ‹√…fiÎ ÿfl‰ÎΩ ¬˘·Ì fiάı »ı. (ŒflÌ …\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fiıÀ‰¿Û‹Î_ ’HΠωz÷ Á_ÿıÂÎ ‰Ëı »ı. ±Î ⁄Λ˘·˘Ï…¿· fi_. 2). ⁄Lfiı flÁΛH΢ ±Î›fifiÎ V‰w’ı ˢ‰Îfi˘ ‹÷·⁄ fiıÀ‰¿Û‹Î_ „V‰« ÷flÌ¿ı iÎÎfi¿˘Ê/neuron ±fiı ‰Î›fl ÷flÌ¿ı iÎÎfi÷_÷/nerve fibre ˢ‰Îfi_ ‹Îfi˘. ÿflı¿ iÎÎfi¿˘Êfiı ±ı ¿ı ÷ı±˘ ωz÷ «Î…˝ ‘flΉı »ı. ±Î «Î…˝ I›Îfl ’»ÌfiÎ 54 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

iÎÎfi¿˘Ê‹Î_ fi‰_ ωz÷ ÏÁBfi· …L‹Î‰ı »ı. ±Î ÏÁBfi·fiı ’HÎ ÷ıfiÎ ±ı@{˘fi »ıÕı √ı’ …HÎΛ, ±ıÀ·ı ‰‚Ì ÷ı ’˘÷Îfi˘ ωz÷ ±‰÷Îfl I›Î√Ì ¿ıÏ‹¿· ±‰÷Îfl ‘ÎflHÎ ¿flı ±fiı iÎÎfi÷_÷‹Î_ ‹√…fiÎ Á_ÿıÂÎfi_ ‰Ëfi ±Î√‚ «Î·ı. ±Î ¿>◊Ì ’˛Ïø›Î Ωı÷Î_ ÁËı…ı ±ı‰Ì ‘ÎflHÎÎ ⁄_‘Λ ¿ı ‰¬÷˘‰¬÷ ÏÁfiıMÁfiÎ ¬ÎÕÎ ’Òfl÷Î flËÌ iÎÎfi÷_÷±˘ ‰E«ı Á_ ÿ ı  Îfi˘ Àˇ Î ÏŒ¿ «·Î‰‰Îfi _ ¿Î›˝ Q›ÏfiÏÁ’ÎÏ·ÀÌfiÎ ‘˘flHÎı ⁄Ë ‘Ì‹Ì flÎËı ◊÷_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. Ë¿Ì¿÷‹Î_ ωz÷ ÏÁBfi·˘fi˘ ‹Ëk΋ ‰ı√ ¿·Î¿fiÎ 400 Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ˢ› »ı. Á˘ÏÕ›‹fiÎ_ ±fiı ¿ı„S›‹fiÎ_ ⁄fiı·Î_ L›Òfl˘ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl ’HÎ ÏÁfiıMÁfiı ±˘‚_√‰Î‹Î_ …ı Á‹› ·√ÎÕı ÷ı Áı ¿ LÕfiı ⁄ÿ·ı ‹Ì·ÌÁı¿LÕfiÎ ËΩfl˘‹Î ¤Î√ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı ˢ÷˘ fi◊Ì. Ïø¿ıÀfi˘ «fi_ÿ˘ ⁄ı À ˚ Á ‹ı fi ±ı À ·ı … 130-140 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ V’ÌÕı ±Î‰÷Î ŒÎVÀ ⁄˘·fiı ‘Λν ‹…⁄ {ÒÕÌ Â¿÷˘ ˢ› »ı. ±Î ‰Hνfi ⁄˛ı≥fi ÏÁBfi·˘fiÎ ‹ÎhÎ ≥‘fl Áı µ‘flfiÎ ÀˇÎÏŒ¿fiı ·√÷_ fi◊Ì. ωω‘ ›Îÿ˘fiı ’˘÷ÎfiÎ Á_ A ›Î⁄_ ‘ iÎÎfi¿˘Ê˘‹Î_ VÀ˘fl ¿flÌ ·ı÷Î ‹A› ÕΛflÌ …ı‰Î ÏË’˘¿ıQ’Áfiı ’HÎ ÷ı ·Î√ ’Õı »ı, ¿ı‹ ¿ı ›Îÿw’Ì Á_ÿıÂÎfi_ ‰Ëfi ÷ı‹Î_ Ï⁄·¿<· ±ı … flÌ÷ı ◊Λ »ı. ±·⁄kÎ, ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÌ ÕuÒÀÌfi˘ ’˛¿Îfl …\ÿ˘ »ı. Ë·fi«·fifiı ⁄ÿ·ı ‹ı‹flÌfiÎ VÀ˘flı…fi˘ »ı. ±Î ¿Î›˝ ‹ÎÀı ÷ıfiı ’Ëı·Î_ ÷˘ …ı ÷ı ›Îÿ ±_√ı ÕıÀÎ ’˛ÎM÷ ◊‰˘ Ωı≥±ı. ≥fi’À ÷flÌ¿ı ±ı ÕıÀÎ ±Î_¬, ¿Îfi, fiο, ∞¤ ‰√ıflı iÎÎfiı„Lƒ›/senses ¶ÎflÎ ‹‚ı »ı. ÏË’˘¿ıQ’Á‹Î_ ⁄‘Î ÕıÀÎfi_ ’˛˘ÁıÏÁ_√ Á‹Îfi ‘˘flHÎı ◊÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ⁄‘Ì ›Îÿ˘fi˘ ±ı¿Áfl¬Î Á‹› ‹ÎÀı Á_√˛Ë ¿fl‰Îfi˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ÏË’˘¿ıQ’Áfi_ ¿Î‹¿Î… ±ı¿oÿflı ·Î›⁄˛ıÏfl …ı‰_ »ı. ¿˘≥ fi‰_ ’V÷¿ ‰ÁΉΛ I›Îflı ·Î›⁄˛ıÏfl±fiı fiyÌ ¿fl‰ _ ’Õı ¿ı ÷ı fi ı ±˘ÏÕÛ fi flÌ

á ¿˘≥’HÎ Ω÷fi_ ’ÎflV’Ïfl¿ ÁÎQ› fi ‘flΉ÷Ì ±‰fi‰Ì «Ì…‰V÷±˘ ›Îÿ flά‰Îfi˘ ‰SÕÛ flı¿Î"ÕÛ …›ÏÁ_ Ë Î flωflηΠfi΋fiΠˈ ÿ flÎ⁄ÎÿÌ ¤Îfl÷Ì›fi˘ »ı. ÏÕÁıQ⁄fl 28, 2005 fiÎ Ïÿ‰Áı ÷ıfiı ±ı‰Ì «Ì…‰V÷±˘fi_ Ï·VÀ ¿ËÌ Á_¤‚Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›_. Ï·VÀ ‰_«Î÷_ √›_ ÷ı‹ flωflηΠ«ÌΩıfiÎ_ fi΋ ÷◊Î ø‹ ’˘÷ÎfiÌ Ïÿ‹Î√Ì ‹ı‹flÌ ⁄ıL¿‹Î_ VÀ˘fl ¿fl÷˘ flè΢. ±Î¬flı 200 «ÌΩıfiÎ_ fi΋ ÷ıHÎı √HÎÎT›Î_, …ı ø‹⁄© Ë÷Î_. á ’Î≥ (π) ¿Ëı‰Î÷Î ‹ı◊ı‹ıÏÀ¿· ±ı¿‹fiı flεLÕ ÏŒ√fl‹Î_ 3.14 ÷flÌ¿ı ·¬Ì ¿Λ, ’HÎ ÁΛ„LÀÏŒ¿ ¿ıS@›·ıÀfl ±’ÒHÎÎ*¿ Á_A›Îfiı ±Î√‚ «·Î‰Ì 3.141592654 ±ı‰˘ …‰Î⁄ ±Î’ı. Ë¿Ì¿÷‹Î_ …‰Î⁄ I›Î_ ’HÎ

±À¿÷˘ fi◊Ì. ÿÂÎ_ ’»Ì ËΩfl˘ ±_¿˘ »ı. …\·Î≥ 5, 1981 fiÎ Ïÿ‰Áı ¤Îfl÷fi˘ flÎ…fi ‹ËÎÿı‰ (µ’flfi˘ Œ˘À˘) ‹ıÓ√·˘fl ¬Î÷ı ’flÌZο˘ ±fiı ÏfiflÌZο˘ Á‹ZÎ 3 ¿·Î¿ ±fiı 49 Ï‹ÏfiÀ‹Î_ ±Î‰Î 31,811 ±_¿˘ ø‹ÎfiÁÎfl ⁄˘·Ì √›˘. á Ë˘Ï·‰ÒÕ‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ’Ëı·Î_ Rain Man ÂÌÊ˝¿fiÌ ÏŒS‹ ⁄fiÌ. ÏŒS‹fiÌ ’À¿◊Î ‹ÎÀı ’˛ıflHÎÎ …ıfiÌ ·Î…‰Î⁄ V‹flH΄@÷ ¶ÎflÎ ‹‚Ì ±ı Ï¿‹ ’Ì¿ fi΋fiÎ ›‰Îfiı 7,600 ’V÷¿˘ ¿oÃV◊ ¿flÌ fiÎA›Î_ »ı. µ’flÎ_÷ ËΩfl˘ Ï’fi ¿˘Õ ±fiı ÀıÏ·Œ˘fi fi_⁄fl˘ ÷ıfiı ›Îÿ »ı. ¿≥ flÌ÷ı ÷ıfi_ fiÎfi_ ±‹◊_ ‹√… ±ÎÀ·˘ ÕıÀÎ Á‹Î‰Ì Â@›_ ±ı flËV› »ı. á Ï⁄˛ÏÀ ±ı¿ÎµLÀLÀ ⁄"fi Ï’˛Õ‹Òfl ›ÎÿÿÎV÷fiı ·√÷Î hÎHÎ ‰SÕÛ flı¿Î"ÕÛ˚{ ‘flΉı »ı. ±ı¿ ÷˘ Œ@÷ 5 Ï‹ÏfiÀ‹Î_ 930 ÏÕÏ…À· ±_¿˘ (01101001... ‰√ıflı) ›Îÿ flÎ¬Ì ·ı‰Îfi˘, ⁄ÌΩı 15 Ï‹ÏfiÀ‹Î_ 819 ÿÂÎ_ ±_¿˘ VQ≤Ï÷’À ’fl fi˘Ó‘Ì ·ı‰Îfi˘ ±fiı hÎÌΩı 10 Ï‹ÏfiÀ‹Î_ √_∞’ÎfiÎ_ 364 ’kÎÎ_fi˘ ø‹ ‹ı‹flÌ‹Î_ ÿ…˝ ¿flÌ ·ı‰Îfi˘ !á

fi‰·¿◊Î ÷flÌ¿ı Á@›˝·ıÂfi‹Î_ flÎ¬Ì À>_¿ Á‹› ⁄Îÿ ‰¬Îflı fiά‰Îfi_ »ı ¿ı ’»Ì ±ıLÁÎ≥@·˘’ÌÏÕ±Î Ë˘‰ÎfiÎ fiÎ÷ı ·Î_ ⁄ ˘ ‰¬÷ ⁄Ò ¿ Âı S Œ ’fl flά‰Îfi_ »ı. ‹√… ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ÿflı ¿ ‹ı ‹ flÌfiı ‰√a¿Ú ÷ ¿flı »ı . ±Î‰U›¿÷Î ‹…⁄ ÷ıfiı «_ÿ Áı¿LÕ, Ï‹ÏfiÀ, ¿·Î¿, Ïÿ‰Á˘, ‰Ê˘˝ ¿ı ’»Ì ¿Î›‹ ‹ÎÀı Ω‚‰ı »ı. ≥fi’Àfi˘ ÕıÀÎ ÷ı fi ı «˘yÁ ’˛ ¿ Îflfi _ ≥„Lƒ›iÎÎfi ‹ı‚‰÷Î Ïÿ‹Î√Ì cortex/¿˘Àı˝@ÁfiÎ …ı ÷ı ¤Î√ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊Λ »ı. ÿÎ.÷. ω{u ± · ¿˘Àı ˝ @ Á ºU›iÎÎfifi _ ÏflÁ̉fl »ı. fi…fl Á΋ıfiÎ ºU›fiı ÷ı ±Î" „ MÀ¿· iÎÎfi÷_ ÷  ¶ÎflÎ (÷ı ‹ … ±Î_¬fiı ‹ÎhÎ ·ıLÁ ÷flÌ¿ı ‰Î’flÌ) {Ì·ı »ı. ±Î ºU›fiÌ VQ≤Ï÷ 0.1 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› À¿÷Ì fi◊Ì. l‰HÎiÎÎfifiÌ VQ≤Ï÷ ±‹¿ Áı¿LÕ …‚‰Î› »ı. ¿˘≥ √‹A‰Îfl ±¿V‹Î÷ Ωı›Î ’»Ì ÷ıfiÌ VQ≤Ï÷ ‹fi˘’À ’fl ¿·Î¿˘ ›Î Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ¤Ò_ÁΛ fiÏË. ωiÎÎfi̱˘ VQ≤Ï÷fiı ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ ±fiı ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ ±ı‹ ⁄ı ‹A› ¿ı À ı √ flÌ‹Î_ ‰Ëı Ó « ı »ı . ÂflÌflfiÌ ⁄Λ˘¿ı Ï ‹VÀˇ Ì fiÎ ·ı ‰ ·ı ⁄ı › fi˘ ¿Î›˝’˛¿Îfl …\ÿ˘ »ı. ωÂıÊ ¬·ÎÁ˘ — á ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ — º„WÀ, V’½, √_‘, V‰Îÿ ‰√ıflıfiÎ ‹ÎK›‹˘ ¶ÎflÎ ◊÷Î CÎHÎÎ ¬flÎ ±fi¤‰˘fiı ÁflıflΠT›„@÷ ÷fl÷ ¤Ò · Ì Ω› »ı . ⁄Ì∞ ÷flŒ iÎÎfiı „ Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ‹‚÷Ì ¿ı À ·Ì¿ ‹ÎÏË÷Ì ±ı ‰ Ì »ı ¿ı …ı ÷I¿Î‚ ⁄ÎW’̤‰fi ’΋ı ÷˘ ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı Á‹…‰Îfi_ ¿ı ÷ıfiÎ ’fl ›˘B› ±"@Âfi ·ı‰Îfi_ Â@› fi ⁄fiı. ÿÎ. ÷. ¿˘≥ ·Î_⁄_ ‰Î@› F›Îflı ‰Î_ « ÷Πˢ I›Îflı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ±fiø‹ı ‰_«Î≥ «Ò¿ı·Î ÂOÿ˘ ◊˘Õ˘ ‰¬÷ ‹√…‹Î_ …‚‰Î› ±ı …wflÌ »ı. ‰Î@›fi˘ ±◊˝ ÷ı ‰√fl ’¿ÕΛ fiÏË. ‰Î@›fiÌ ÂOÿfl«fiÎfiı ‹√… I›Îfl ⁄Îÿ CÎHÎÎ ±_Âı ¤Ò·Ì Ω› ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

55

»ı. ≥fi’À ÷flÌ¿ı ‹√…fiı ’ˢӫ÷Î ºU›fi_ ’HÎ ±ı‰_ … »ı. iÎÎfi¿˘Êfiı ºU›Á_¿ı÷ ‹‚ı ±ıÀ·ı ÷ı ’Õ˘ÂÌ iÎÎfi¿˘Ê ÷flŒ ωz÷ ÏÁBfi· ŒÎ›fl ¿flı »ı. (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 3 ‹Î_ ‹ ). ⁄Lfiı ‰E«ı ¿Î‹«·Îµ ±fi⁄_‘/bond fl«Î› »ı. ‹Îfi˘ ¿ı ºU› ±ÿ˚¤Ò÷, ±ÎCÎÎ÷…fi¿ ¿ı ’»Ì ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ flÌ÷ı ‹Ëk‰fi_ »ı. ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ › ÷flÌ¿ı ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ⁄Lfiı iÎÎfi¿˘Ê˘ I›Îflı ¿ÿΫ Á΋ÀÎ ’˘÷ÎfiÎ_ ωz÷ ÏÁBfi·˘ hÎÌΩ ’Õ˘ÂÌ iÎÎfi¿˘Ê ÷flŒ ŒÎ›fl ¿flı ±ı Â@› »ı. ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ …flÎ ·Î_⁄˘ Á‹› ‹fi˘’À ’fl ±_Ï¿÷ flËı »ı. ±Î‹ »÷Î_ Áfl‰Î‚ı ÷ı ¢ÀÛ-À‹˝ »ı ±ıÀ·_ K›Îfi flά˘. ¿< ÿ fl÷ı ‹Îfi‰‹√…‹Î_ ¢ÀÛ - À‹˝ ‹ı ‹ flÌfiÎ 1964‹Î_ ⁄fiı·Ì …√÷fiÌ ’Ëı·Ì ±ı¿’ÎhÎÌ ÏŒS‹ “›ÎÿıÓ”, …ı‹Î_ ÏŒS‹fi˘ ÏËfl˘ (ÁÏfi· ÿkÎ) ’˘÷ÎfiÎ ∞‰fifiÌ ’˛Á_√ΉϷ (·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ) ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ ¿flÌfiı ÷Î∞ ¿flı »ı VÀ˘flı… ‹ÎÀı ±Î›˘…fi fi ¿›* ˢ÷ ÷˘ ±Î’HÎı Âο¤Î∞fi˘ ¤Î‰ ±fiı ‰…fi ΩH›Î ⁄Îÿ ÏËÁÎ⁄ á ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ — ±ı¿ ‰¬÷ ÁΛ¿· «·Î‰‰Îfi_ ·√Ή‰Îfi_ ¿Î‹, Á‰Îflı ‘˘›ı·Î_ ¿’ÕÎ_ ÷Õ¿ı fiÎ¬Ì ÁÎ_…ı ¿ı ’»Ì ÷fl‰Îfi_ ÂÌA›Î ’»Ì ÷ı ±Î‰Õ÷ ∞‰fi¤fl ¿ı‹ ±ı¿ÃÎ_ ¿flÌ ·ı‰Îfi_ ¿Î‹, ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiı «ÎÏ…*√‹Î_ ‹Ò@›Î ¤·Î÷Ì fi◊Ì ? ±ÎfiÎ ‹ÎÀı ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ …‰Î⁄ÿÎfl »ı, ’»Ì Ïfi›÷ Á‹›ı ÷ıfi˘ M·√ ¿ÎœÌ ·ı‰Îfi_ ¿Î‹ ‰√ıflı ±fiı¿ …ıfiÎ Á_«›fiÌ ‹Ò‚¤Ò÷ ’˛Ïø›Î ¢ÀÛ-À‹˝ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì. fl˘Ï…_ÿÎ_ ¿Î›˘˝ ⁄Ω‰Ì ¿Î÷ fiÏË. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±Î‰Ì ‹ı‹flÌ ⁄ı iÎÎfi¿˘Ê˘ ‰E«ı ±fi⁄_‘ ÷ı‹Î_ ’HÎ fl«Î› »ı. Œfl¿ I›Îfl Ωı ¢ÀÛ-À‹˝fiı ⁄ÿ·ı ·Î_⁄Ì ±ı@V’ΛflÌ ÕıÀfiÌ Ë˘÷ ÷˘ ’»ÌfiÎ ÷⁄yı ’Õı »ı. ≥„Lƒ›iÎÎfi ¶ÎflÎ ‹‚ı·Ì ‹ÎÏË÷Ìfi_ ‹√…‹Î_ fl˘…ıfl˘… ‰‘÷˘ ›Îÿ˘fi˘ ¤flΉ˘ ±_÷ı VÀ˘flı… ‹ÎÀı (ÕΛÎ√˛Î‹ fi_.3 ‹Î_ fi ±fiı fl ‹…⁄) ’fiflΉ÷˝fi ◊Λ I›Îflı ¿Î‹«·Îµ ±fi⁄_‘/bond ¿Î›‹Ì ⁄fiı »ı--…ı‹ ¿ı …B›Î flËı‰Î ÿı÷ fiÏË. ¿<ÿfl÷ı ±Î‹ı› ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌfiı ÏŒS‹Ì √Ì÷ ‰Îfl_‰Îfl ÁÎ_¤Y›Î ’»Ì ÷ıfi_ Á_√Ì÷ ±fiı ÂOÿ˘ ‰‘ …B›Î ŒÎ‚‰Ì fi◊Ì. ÏË’˘¿ıQ’Áfiı ±ı º„WÀ±ı O·ı¿⁄˘ÕÛ ›Îÿ flËÌ Ω› »ı. ωÂıÊ K›Îfi ±Î’Ìfiı ÏfiË΂ı·Ì ‰V÷ ¿ı T›„@÷ ’HÎ ¤·Î÷Ì fi◊Ì. ’ÎÃu’V÷¿fi_ …ıÀ·_ Ïflω{fi K›Îfi’Ò‰˝¿ ¿fl˘ ±ıÀ·Ì ÷ıfiı ·√÷Ì ›ÎÿÿÎV÷ ‰‘ı »ı. xÿ› ‹ÎÀı ±ÎCÎÎ÷fiÌ Ëÿı ÿ — ¬ÿ ¿ı ±I›_ ÷ Á¬ÿÎ›Ì ±fi¤‰ ’HÎ ‹fi‹Î_ ŒflÌ ŒflÌfiı ÷ÎΩı ◊÷˘ flËÌ ÿfl ‰¬÷ı ±fi⁄_‘fiı ‰‘ ‹…⁄Ò÷ ⁄fiÎT›Î ¿flı »ı, ‹ÎÀı ÷ıfiı …ı‹ ¤·‰Î ‹◊˘ ±ı‹ ÷ı ‰‘ ›Îÿ ±Î‰÷˘ flËı »ı. À>_¿‹Î_, ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. (ÁÏfi· ÿkÎfiÌ ±ı¿’ÎhÎÌ ÏŒS‹ “›ÎÿıÓ”fiÌ ’À¿◊Î ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌfi˘ ÿά·˘ »ı). ±Î fi‰_ ·¬÷Î ’Ëı·Î_ …^fi_ ¤Ò_Á˘ — O·ı¿⁄˘ÕÛfiÌ ‹ÎŒ¿ ‹√…fiÌ Â˘ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ’HÎ ±ı‹ … ⁄fiı »ı Ω÷fiÌ ¿ıÀ·Ì¿ ›Îÿ˘ ±Î∞‰fi ¤_ÁÎ÷Ì fi◊Ì. ¿≥ ‹ı‹flÌfiı ¢ÀÛ-À‹˝ flά‰Ì ¿ı ·˘Ó√-À‹˝ ⁄fiΉ‰Ì ÷ı ΩıÕı Áfl¬Î‰Ì ¿Λ ÷ı‹ »ı. O·ı¿⁄˘ÕÛ ’fl «Î"¿ ‰Õı ¿Â_¿ fiyÌ ¿fl‰Îfi_ ’ΛÎw’ ¿Î‹ ÏË’˘¿ıQ’Áfi_ »ı. Ïÿ‰ÁflÎ÷ ÷ı fi‰_ ·¬÷Î ’Ëı·Î_ ±Î√·_ ·¬ÎHÎ ÕVÀfl◊Ì ¤Ò_ÁÌ fi¬Î› ±Î‰Î ¿Î‹‹Î_ T›V÷ flËı »ı. ÏfiƒÎ ÿflQ›Îfi ’HÎ ÷ı‹Î_ {˘· ÷ı‹ ÏË’˘¿ıQ’Á À>_¿Î √΂ÎfiÌ …ı ÷ı ›Îÿfi_ ¿Î‹ ’I›Î ⁄Îÿ ’Õ÷˘ fi◊Ì, ⁄·¿ı ±ı ‰¬÷ı ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÌ ’˛T≤ÏkÎ Ωıfl ÷ıfiı Ïfiw’›˘√Ì ÕıÀÎ √HÎÌ Ï‹ÀÎ‰Ì ÿı »ı. ¿˘flÎ ’Õı·Î O·ı¿⁄˘ÕÛ ’¿Õı »ı. ’Î_« Ïÿ‰Á ’Ëı·Î_fiÎ Á˘‹‰Îflı Â_ ¬Î‘_, ¿≥ ÷Îfl̬ı ’fl I›Îfl ’»Ì fi‰Ì ›Îÿ˘ fi˘Ó‘ı »ı. µ’›˘√ Á›Î˝ ⁄Îÿ ±ı ‰Ì…‚Ìfi_ Ï⁄· ¤›*, Ïÿ‰Á‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ì ¿ıÀ·Î …HÎÎ ÁÎ◊ı ’HÎ …‚‰Î÷Ì fi◊Ì. 56 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

ÂÌ ‰Î÷ ¿flÌ ‰√ıflı ¢ÀÛ-À‹˝ ›Îÿ˘fiı ¤_ÒÁÌ ÏË’˘¿ıQ’Á ⁄ÌΩ Ïÿ‰Á ‹ÎÀı O·ı¿⁄˘ÕÛfiı ÁÎŒ ¿flı »ı. ωÂıÊ K›Îfi ’΋ı·Ì ±√fl ÷˘ iÎÎfiı„Lƒ›˘ ¶ÎflÎ ‰Îfl_‰Îfl ‹‚ı·Ì ›Îfiı ¿ı ’fiflΉÏ÷˝÷ ◊›ı·Ì ‹ÎÏË÷Ìfiı ÏË’˘¿ıQ’Á ·˘Ó√-À‹˝ ÷flÌ¿ı ‰√a¿Ú÷ ¿flı »ı. ±Î ‹ı‹flÌfiı ÷ı ‹√…fiÎ ¿˘Àı˝@Á/cortex ÷flŒ ‹˘¿·ı »ı. ¿˘Àı˝@Á ±ıÀ·ı Áıfl⁄˛‹fiı (‹˘ÀÎ ‹√…fiı) ±Î‰flÌ ·ı÷_ ±ı ’Õ ¿ı …ı ±Î’HÎfiı √ÕÌw’ı ÿı¬Î› »ı. (…\±˘, ⁄Î…\ fi Ì ±Î¿Ú Ï ÷.) ±ËŸ ºU›, ±‰Î…, √_ ‘ , V’½ , Ë·fi«·fi ‰√ıflı ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ÷Î_ …\ÿÎ_ …\ÿÎ_ ÏÕ’ÎÀÛ‹ıLÀ »ı. ÏË’˘¿ıQ’Á ¶ÎflÎ ‹˘¿·Î›ı·Ì ÿflı¿ ‹ÎÏË÷Ì ÷ıfiÎ ’˛¿Îfl ‹ … ⁄ …ı ÷ı ÏÕ’ÎÀÛ ‹ ı L ÀfiÎ iÎÎfi¿˘Ê˘‹Î_ Ω› »ı. …ı±˘ ÷ıfiÎ VÀ˘flı… ‹ÎÀı ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı ·√¤√ ¿Î›‹Ì ±fi⁄_‘ fl«ı »ı. ÂOÿ— ¿Î›‹Ìfiı ⁄ÿ·ı ‰Ê˘˝fiÎ ·Î_⁄Î √΂Îfi˘ ˢ› ±ı‰_ ¿ÿΫ ⁄fiı, ’HÎ »ı‰Àı ÷˘ ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÎ ‹ÎK›‹ ¶ÎflÎ ¿˘Àı˝@Á‹Î_ ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌfi˘ Á_√˛Ë ◊›˘ ±ı‹ Á‹∞ ·˘. ˉı ›Îÿfi˘ ÷ı‹… ›Îÿ„@÷fi˘ Á_ÏZÎM÷ »÷Î_ Á‹E«› A›Î· ±Î’Ì ÿı÷˘ fiÌ«ıfi˘ «ÎÀÛ …\±˘. ±Î’HÎı ‹ı‹flÌfiΠ¢ÀÛ-À‹˝ ±fiı ·˘Ó√-À‹˝ ±ı‰Î ⁄ı ‰√˘˝ ’ÎÕuÎ, ’fl_÷ ±ı ’Ëı·Î_ fi˘_K›_ ¿ı ºU›iÎÎfi ±fiı l‰HÎiÎÎfi …ı‰Ì ›Îÿ Á΋ÎL› flÌ÷ı 0.1 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› …‚‰Î÷Ì fi◊Ì. ±Î_¬˘ ⁄_‘ ¿fl˘, ±ıÀ·ı ω{u±· ¿˘Àı˝@Á‹Î_ {̷Λı·_ ºU› ωϷfi ◊Λ »ı. ÏÕÏ…À· ÏÕV¿ ‰Î√÷Ì ⁄_ ‘ ◊Λ ¿ı ÷fl÷ ±Î" Õ ı À flÌ ¿˘Àı˝@Á‹Î_ Á˘’˘ ’ÕÌ Ω› »ı. ±Îfiı sensory/ÁıLÁflÌ ‹ı‹flÌ ¿Ëı »ı . «ÎÀÛ ‹ Î_ ÕÎ⁄Ì ÁÎ≥Õı ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ºU›fiı K›Îfi’Ò‰˝¿ fi ±‰·˘¿˘ ¿ı ÏÕÏ…À· ÏÕV¿fi_ Á_√Ì÷ K›Îfi’Ò‰˝¿ fi ÁÎ_¤‚˘ ÷˘ ‹ÎÏË÷Ì ¤Ò_ÁΉ΋Î_ ‰Îfl ·Î√÷Ì fi◊Ì. «ÎÀÛ‹Î_ …‹HÎÌ ÁÎ≥Õı …\ÿÌ „V◊Ï÷ ÿÂν‰Ì »ı. ºU›fiı K›Îfi◊Ì Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı ±fiı Á_√Ì÷fiı K›Îfi◊Ì ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ZÎHΤ_ √  fl Áı L ÁflÌ ‹ı‹flÌ ◊˘ÕÎı Á‹› À¿Ì flËı ±ı‰Ì ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı.

±ËŸ ‰‚Ì ’λΠflV÷ÎfiÎ ⁄ı ŒÎ_ÀÎ ’Õı »ı--±◊ν÷˚ ⁄ı ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿ ‰Î÷ ⁄fiı. ±ı¿fiÌ ±ı¿ ‹ÎÏË÷ÌfiÎ ’fiflΉ÷˝fi ¶ÎflÎ ÷ıfiÌ ›Îÿfi_ ºœÌ¿flHÎ/consolidation fi ¿fl˘ ÷˘ ÁıLÁflÌ ‹ı‹flÌ ¿fl÷Î_ ÁËı… ‰‘ ±Î‰flÿÎ‰Î‚Ì ÷ı ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ ’HÎ ◊˘ÕÌ¿ Ï‹ÏfiÀ˘◊Ì ›Î ¿·Î¿˘◊Ì ‰‘ Á‹› Ω‚‰÷Ì fi◊Ì. ÏË’˘¿ıQ’Á ÷ıfiÎ ’fl ¤Ìfi_ ’˘÷_ Œıfl‰Ì ÿı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ‘Îfl˘ ¿ı ÷ıfi_› ºœÌ¿flHÎ ¿flΛ, ÷˘ ’»Ì ±ı ¿˘Àı˝@Á‹Î_ …‰Î ‹ÎÀı ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ ⁄fiı. “¢·ı”fiÎ Á‰ÎÏÿ›Î ’˛ıZο ÷flÌ¿ı ±Î‰_ ÏflÏ’ÏÀÂfi ¿fl˘, ±ıÀ·ı ’»Ì “Ï¿÷fiı ±Îÿ‹Ì ◊ı ?” ±fiı “⁄Ë÷ ›ÎflÎfiÎ ·√÷Πˈ” …ı‰Î ÕΛ·˘√ Ëo‹ı ‹ÎÀı ›Îÿ flËÌ …‰Î ’΋ı. ÏË’˘¿ıQ’Á‹Î_ ›Îÿfi˘ Á_√˛Ë ◊›Î ’»Ì ±Î√Î‹Ì VÀı… ÷ıfiÌ ’fi—’˛Î„M÷fi_ ±ıÀ·ı ¿ı ‹ı‹flÌ Ïfl¿Î"·fi_ »ı. Ïÿ‹Î√fiÎ ¬Î÷΋Î_ µ‹ıflı·Ì ◊Î’HÎfiı ±Î‰U›¿÷ÎfiÎ Á‹›ı ŒflÌ µ’ÎÕ‰Îfi_ »ı. ±ÎfiÎ ‹ÎÀı Á΋ÎL› flÌ÷ı ±ı¿Îÿ ’˛ıfl¿ Á_¿ı÷ Ωı≥±ı. ‹Îfi˘ ¿ı ºU›Á_¿ı÷ ‹Y›˘. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 4 ‹Î_ ÕÎ⁄_ √˛ÎÏŒ¿). ºU› ÷flÌ¿ı …^fiÎ Ï‹hÎfi˘ ‰Ê˘˝ ’»Ì ¤ıÀ˘ ◊›˘ ±fiı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ŒflÌ ŒflÌfiı Ωı›ı·Î «ËıflÎfiÎ ±Î‘Îflı ÷ıfiı ±˘‚¬Ì ¿Îœu˘. «ËıflÎfiÌ ›Îÿ ‹√…fiÎ ±‹¿ iÎÎfi¿˘Ê˘‹Î_ Á_√˛ÏË÷ ˢ›, ’fl_÷ ±ËŸ ºWÀÎ_÷ ÷flÌ¿ı ±ı¿ÎÿfiÌ … ‰Î÷ ¿fḻı. ±·⁄kÎ, K›Îfi flËı ¿ı ‹√…‹Î_ ÷ı iÎÎfi¿˘Ê ±ı¿·ÿ˘¿· fi◊Ì. ±Ï÷› ⁄ÎflÌ¿ √Ò_◊HÎÌfiÎ fiıÀ‰Ï¿*√ ¶ÎflÎ ⁄ÌΩ ËΩfl˘ iÎÎfi¿˘Ê˘ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·˘ »ı. Ï‹hÎfiÎ «ËıflÎw’Ì ºU›Á_¿ı÷ ‰Õı ÷ı iÎÎfi¿˘ÊfiÌ “ÏÀˇ√fl” ÿ⁄Î÷ΉıÓ÷ ÷ıfi_ ωz÷ ÏÁBfi· ÷flŒ ŒÎ›fl ◊Λ »ı, …ı‹HÎı ‰‚Ì Ï‹hÎfiÎ «ËıflÎfiı ⁄ÿ·ı ÷ıfiÌ ΩıÕı Á_¿‚Λı·Ì ⁄Ì∞ ±fiı¿ ›Îÿ˘ Á_CÎflÌ flÎ¬Ì »ı. ŒÎ›Ïfl_√fiÌ fl‹{À ±Î¬Î fiıÀ‰¿Û‹Î_ ‹«ı »ı ±fiı ÷flıË÷flıËfiÌ ›Îÿ˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÷Î∞ ◊‰Î ‹Î_Õı »ı. ÿÎ. ÷. Ï‹hÎ ÁÎ◊ı ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ‹Î◊ıflÎfi √›Î ˢ ÷˘ I›Î_fiÌ ÀÎ"› Àˇıfi, C΢ÕıÁ‰ÎflÌ, ˢÀı·, ÁfiÁıÀ ’˘≥LÀ, ‰Î_ÿflÎ, ¬Âfi‹Î ˉ΋Îfi ‰√ıflı ⁄‘_ ›Îÿ ±Î‰‰Î ‹Î_ Õ ı »ı . ±ı ¿ ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

57

iÎÎfi¿˘ÊfiÌ ’Ÿ»Ì±ı ‹√…fiÎ ¿ıfi‰ÎÁ ’fl ‹Îflı·˘ ’˛◊‹ »fl¿˘ Á_A›Î⁄_‘ ’Ÿ»Ì¿Îfl iÎÎfi¿˘Ê˘fiı œoœ˘‚Ì ±_÷ı ‹˘ÀÎ Œ·¿fi_ ’Ïfl’ÒHν Ï«hÎ fl«Ì ¿Îœı »ı. ¿˘≥ ‰Îfl ±ı‰_ ◊Λ ¿ı ºU›Á_¿ı÷fiı ⁄ÿ·ı √_‘Á_¿ı÷ ‹‚ı ±fiı ÷ı ‹√…fiÌ ±_ÿfl ›Îÿ˘Ó ¿Ì ⁄ÎflÎ÷ Âw ¿flÌ ÿı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 4 ‹Î_ …‹b_ √˛ÎÏŒ¿). ÿÎ. ÷. ‹_⁄≥‹Î_ ω·ı ’ηı˝ fi∞¿ Àˇıfi‹Î_ ’ÁÎfl ◊÷Ì ‰¬÷ı Ï⁄„V¿ÀfiÌ ±ÎË˚·Îÿ¿ Á˘Õ‹ ‰fl÷Λ I›Îflı ±‹¿ ·˘¿˘fiı ÷fl÷ V‹flHÎ ◊Λ ¿ı µz˘√’Ï÷ fl‹ı «˙ËÎHÎfiÎ Ï’÷Î ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ·˘¿· Àˇıfi‹Î_ ’ηı˝fiÌ “ÃoÕÌ” ’Ì’fl‹ÌLÀfiÌ ŒıflÌ ¿fl÷Î. ’Îfl·ı ¿o’fiÌfiÎ ⁄ıfifl Ëı I›Îfl ⁄Îÿ B·¿˘{ Ï⁄„V¿Àfi_, ◊QÁ ±’fi_ ÷◊Î Ï⁄Á·ıflÌfi_ µI’Îÿfi Âw ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ›Îÿ˘fiÌ ’fi—’˛Î„M÷ ¿fl÷_ ‹√… ÷ı‹fiÌ ‰E«ı Ï·L¿ ⁄ıÁÎÕÌ ÿı »ı. √_‘Á_¿ı÷ ÷ı‹Î_ ’˛ıfl¿ ⁄fiı »ı. √˛ÎÏŒ¿‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ωz÷ ÏÁBfi·fi_ ’Ëı·‰Ëı·_ ŒÎ›Ïfl_√ ±Î¬Î fiıÀ‰¿Ûfiı flHÎ{HÎ÷_ ¿flÌ ÿı »ı. ‹Îfi˘ ¿ı ±Î‰_ fi ◊›_, ÷˘ Â_ ⁄fiı ? ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı fi ◊Λ, ¿ÎflHÎ ¿ı ºU›Á_¿ı÷ ›Î √_‘Á_¿ı÷ ¶ÎflÎ …L‹ı·Î ωz÷ ÏÁBfi·fiı fi‰·¿◊ÎfiÎ_ ‰ıflω¬ıfl ’ÎfiÎ_w’Ì ⁄‘Î iÎÎfi¿˘Ê˘ Á‘Ì ’ˢӫÎՉΠ‹ÎÀı ω¿S’ …ı‰Î_ ⁄ÌΩ_ ΩıÕÎH΢ ˢ› »ı. ±ı¿ ‹Î√ı˝ ÏÁBfi· ±‰fl˘‘Λ ÷˘ ⁄ÌΩ ‹Î√ı˝ ’Ë˘Ó«Ì Ω› »ı. ÿ¤Î˝B›ı ±ı‰˘ ÕÎ≥‰{˝fi fl˘Õ fi ˢ› ÷˘ ÏÁBfi· O·˘¿ ◊›_ Á‹Ωı. ±ı¿‹ÎhÎ Ï·L¿‹Î_ F›Î_ ¤_√ÎHÎ ’Õu_ ˢ› I›Î_◊Ì ÷ı ±Î√‚ ‰‘Ì Â¿ı fiÏË. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 5). ωω‘ iÎÎfi¿˘Ê˘‹Î_ ωω‘ ¤Î√ı ‰ËıӫΛı·Ì ·˘Ó√À‹˝ ‹ı‹flÌ ÁÎ⁄Ò÷ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfiÌ ’fi—’˛Î„M÷ ¿fl‰Îfi_ ±Â@› ⁄fiı. ‰ıflω¬ıfl ’ÎfiÎ_ ¿ÿÌ Á_›˘Ï…÷ fi‰·¿◊΋Î_ Œıfl‰Î› fiÏË. ’˛˙œ ‰› ’»Ì ±Î‰Î_ ΩıÕÎH΢ ø‹Â— ÷ÒÀ÷Î_ flËı »ı ±fiı ›ÎÿÿÎV÷ ø‹Â— fi⁄‚Ì ’Õ÷Ì Ω› »ı. ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ±ÁÎK› flËı·˘ ±Î·{Î≥‹fl ÏÕÏ{Á fi΋fi˘ VQ≤Ï÷¤˛_ fl˘√ …ıfiı ·Î√ ’Õu˘ ˢ› ±ı T›„@÷ ÷˘ ‹ÎhÎ ‰÷˝‹Îfi‹Î_ ∞‰ı »ı. CÎÕÌ¿ ’Ëı·Î_fi˘ ¤Ò÷¿Î‚ ’HÎ ÷ıfiı ›Îÿ flËı÷˘ fi◊Ì. ˉı »ıS·˘ ’˛ffi — ›Îÿ„@÷ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‰‘ı ? …‰Î⁄ ±Î’‰Îfi_ ¿ÏÃfi »ı, ¿ı‹ ¿ı Á_¢‘¿˘ ¬ÿ ‹ı‹flÌfiı Ë∞ ’Òflı’ÒflÌ Á‹∞ Â@›Î fi◊Ì. ωiÎÎfifiÌ º„WÀ±ı fiyfl √HÎΛ ±ı‰Ì ΩHοÎflÌfiÎ ±¤Î‰ı ›Îÿ„@÷ ‰‘Îfl‰ÎfiÎ CÎHÎÎ fiV¬Î ’˛«Ï·÷ ◊›Î »ı. ±ı¿ı› fiV¬˘ ±Î‘Îfl¤Ò÷ flÌ÷ı ÁΫ˘ fỉÕÌ Â@›˘ fi◊Ì. ÿÎ. ÷. Ïfi›Ï‹÷’HÎı ¿flÎ÷_ ⁄ÿ΋fi_ Áı‰fi ›Îÿ„@÷fiı “⁄ÒVÀ” ±Î’Ì Â¿ı ±ı‰_ ¿Ëı‰Î› »ı. ±Î T›Î’¿ A›Î· ’λ‚fi _ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ⁄ÿ΋‹Î_ B· ¿ ˘ÁÎ≥Õ ±ıÏ‹BÕÎÏ·fi/amygdalin fi΋fi_ Ák‰ »ı. ÏË’˘¿ıQ’Áfi˘ 58 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

fiÌ«·˘ ΩÕ˘ ÏËVÁ˘ amygdala ¿Ëı‰Î› »ı, ‹ÎÀı ⁄ÿ΋ ‰Õı ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÌ ‹ı‹flÌ Z΋÷Î ‰‘÷Ì Ë˘‰Îfi_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ¿o≥¿ ±_Âı ÷ı ‹ÎL›÷΋Î_ ‰…^ÿ ˢ› ¬w_, ’HÎ Ã˘Á ÁÎÏ⁄÷Ì ‹‚‰Ì ⁄Î¿Ì »ı. ±Î›‰ı˝ÿ ‹…⁄ Â_¬’W’Ì ⁄˛ı≥fi À˘Ïfi¿ »ı ±fiı ’˛Î«Ìfi √˛_◊˘‹Î_ ÷ıfiÎ_ √HÎ√Îfi ·¬Î›Î_ »ı. ±Î √˛◊_ ˘ ’W¿‚ ±fiı ’©Ï÷ÁflfiÎ Á_¢‘fi ’»Ì fl«‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı, ‹ÎÀı Â_¬’W’ÌfiÎ √HΑ‹˘˝ ±Î·ı¬‰Î‹Î_ ÷ı‹HÎı ±Ï÷›˘„@÷ ¿flÌ Ë˘› ±ı ‹Îfi‰Î …ı‰_ fi◊Ì. ±ı·˘’◊ÌfiÎ ÷flŒÿÎfl˘ Ωı ¿ı ÷ı‹fiı ¬ÎÁ K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î fi◊Ì. ±Î‘Ïfi¿ ‹ıÏÕ¿· ÁΛLÁ …\ÿÎ ’ÎÀı «Î·Ì flèÎ_ »ı. ÏÁL◊ıÏÀ¿ flÁΛH΢ ‰Õı “‹ı‹flÌ Ï’·” ¢‘‰ÎfiÎ ’˛›ÎÁ˘ ◊Λ »ı. ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ±fiı¿ ‰¬÷ ±Î‰Ì øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘ ◊›ÎfiÎ Á‹Î«Îfl˘ ±ÎT›Î, ’HÎ ÷ı ¿ıLÁflfiÌ …ÕÌ⁄|Ì ⁄L›ÎfiÎ Á‹Î«Îfl …ı‰Î ’˘¿‚ fỉÕuÎ. ·ıÀıVÀ “‹ı‹flÌ Ï’·” 2005 ‹Î_ ⁄fiÌ, …ı ÏÁfiıMÁfi˘ √ı’ ’Òfl÷Î L›Òfl˘ÀˇÎLÁ‹ÌÀÁ˝ ’ıÿÎ ¿fl÷Ì Ë˘‰Îfi_ …HÎΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ŒÎ≥fi· «¿Îÿ˘ ⁄Î¿Ì »ı. ›Îÿ„@÷ ‰‘Îfl÷Ì ±¿ÁÌfl ÿ‰Î±˘ ¢‘‰Î ‹ÎÀı Á_¢‘¿˘ Ë∞ ‹«Ì flèÎÎ »ı. ÏË’˘¿ıQ’ÁfiÌ Ï‰ÏÂWÀ ¬ÎÏÁ›÷ı ÷ı‹fiı ±ı ¿Î‹‹Î_ Ωı÷flÌ flÎA›Î »ı. ‹√…fiÎ ⁄ÌΩ ÏËVÁÎfiÎ ±‹¿ iÎÎfi¿˘Ê˘ ‹flÌ ’fl‰Îflı ÷˘ fiıÀ‰¿Û‹Î_ ÷ı‹fi_ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı fi‰Î iÎÎfi¿˘Ê˘ …L‹÷Î fi◊Ì. ÏË’˘¿ıQ’Á‹Î_ fi‰Î ¿˘Ê˘fi_ Á…˝fi Â@› »ı. ±Î Ïø›Îfiı ’˛ıfl÷Ì ¿ı ’„WÀ ±Î’÷Ì ÿ‰Î Ωı ⁄fiÎ‰Ì Â¿Î› ÷˘ fiıÀ‰¿Û ¬ÎVÁ_ √Ò_◊Λ ±fiı ‹ı‹flÌ ’Ήfld· ⁄fiı. ¿˘≥ ±Áfl¿Îfl¿ ÷⁄Ì⁄Ì …ÕÌ⁄|Ì ‹‚ı I›Îflı ¬flÌ, ’HÎ ›Îÿ„@÷ ‰‘Îfl‰ÎfiÎ ‹fi˘‰ˆiÎÎÏfi¿ fiÁ¬Î CÎHÎÎ »ı. ⁄‘ÎfiÎ ÁÎflw’ı ⁄ı ‰Î÷˘ K›Îfi‹Î_ flά˘ — ‹ÎÏË÷ÌfiÌ ›Îÿ ±√ε …HÎÎT›_ ÷ı‹ ‹√…fiÎ hÎHÎı› ·ı‰·‹Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ’ÁÎfl fi ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ÷ı ZÎHΤ_√fl ‹ÀÌfiı Ï·ηı¬ ⁄fi÷Ì fi◊Ì. ⁄Ì…\_, ‹ÎÏË÷ÌfiÌ ›Îÿfi_ ‹fi˘‹fi ’fiflΉ÷˝fi/revision fi ¿flΛ I›Î_ Á‘Ì ÷ıfi_ ºœÌ¿flHÎ/consolidation ◊÷_ fi◊Ì-±fiı ’fiflΉ÷˝fi ÷fl÷ ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ÀıϷω{fi ’fl CÎHÎÌ ¿o’fi̱˘ ÷ı‹fiÌ ’˛˘Õ@ÀfiÌ ΩËıfl¬⁄flfi_ ‰LÁ ‹˘fl ‰E«ı ‹K›ÎL÷fl ’ÎÕuÎ ‰√fl Õ<„M·¿ıÂfifiÎ ‘˘flHÎı ÂÎ ‹ÎÀı ¿flı »ı ÷ıfi_ ¿ÎflHÎ ΩH΢ »˘ ? ’Ëı·Ì ΩËıfl¬⁄fl ’˛ıZο˘ ‹ÎÀı ÁıLÁflÌ ‹ı‹flÌ ⁄fiı, …ı V‰w’ı Ïÿ‹Î√‹Î_ ÷ı ·Î_⁄˘ Á‹› À¿ı fiÏË. ◊˘ÕÌ Ï‹ÏfiÀ˘ ›Î ¿·Î¿˘ ’»Ì ⁄Ì∞ ‰¬÷ ÿÂν‰ı·Ì ±ı ΩËıfl¬⁄fl ’HÎ ‹˘Á‹Ì ∞‰Î÷fiÌ ‹ÎŒ¿ ¢ÀÛ-À‹˝ ‹ı‹flÌ ⁄fiı. ÏflÏ’ÏÀÂfi ÷fl÷ ¿flΛ ÷˘ ’˛ıZο˘fiÎ ‹√…‹Î_ ’˛˘Õ@ÀfiÌ Ï‰√÷˘ ·˘Ó√-À‹˝ ‹ı‹flÌ ÷flÌ¿ı VÀ˘fl ◊Λ. ⁄Ì∞ ÿflı¿ ⁄Î⁄÷ ±_√ı ›Îÿ„@÷ ‰‘Îfl‰Ì ˢ› ÷˘ ‹ÎÏË÷Ìfi_ ÏflÏ’ÏÀÂfi ¿fl‰Îfi_ ¤ÒS›Î ‰√fl ›Îÿ flά˘.á

vff jfbftf[ ;f]5fzLsjfHdff+ L;fgf[dff C

“flÎΩ ËÏflç_ƒ” fi΋fiÌ ÏŒS‹◊Ì Âw ◊›ı·Ì ¤Îfl÷Ì› ÏÁfiı‹ÎfiÌ ÷‰Îfl̬ ⁄Ë ·Î_⁄Ì »ı. ±I›_÷ flÁ’˛ÿ ’HÎ »ı. ÷‰Îfl̬fiÎ Á˘±ı¿ ‰Wν …ıÀ·Î ·Î_⁄Î ±flÁ΋Î_ ⁄fiı·Î ¿ıÀ·Î¿ ›Îÿ√Îfl ’˛Á_√˘fiı, ÏŒS‹Ì ¿·Î¿Îfl˘fiı ÷ı‹… ¬ÿ ÏŒS‹˘fiı ·√÷Ì „@‰{ ±ËŸ fl…^ ¿flÌ »ı. ÿÁ‹Î_◊Ì ¿ıÀ·Î Á‰Î·˘fiÎ …‰Î⁄ ±Î’Ì Â¿Î› »ı ÷ıfiÎ ’fl◊Ì ’˘÷Îfi_ ÏŒS‹Ì iÎÎfi ‹Î’Ì …\±˘!

1 «·Ï«hÎ ¿Ëı ‰ Î÷Î ÏÁfiı ‹ Îfi˘ …L‹ ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ı ◊›˘ ±fiı fiÌ«ıfiÌ ÷Á‰Ìfl‹Î_ ÿı¬Î÷Î ÷ıfiΠ¢‘¿˘ ·‹Î›ıfl ⁄˛‘Á˝ (· ≥ ÷◊Î ±Î" √ V÷) Ë÷Î. ÏÁfiı ‹ ÎfiÌ ÷‰Îfl̬fi˘ ’Ëı·‰Ëı·˘ ÂÎ" ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ ÿı ¡ÎLÁfiÌ flÎ…‘ÎfiÌ ’ıÏflÁ ¬Î÷ı ÏÕÁıQ⁄fl

±Î" V Àˇ ı Ï ·›Î …‰Î fiÌ¿Y›Î I›Îflı ‹Î√˝‹Î_ ÷ı‹HÎı ‹_⁄≥ ¬Î÷ı fl˘¿ÎHÎ ¿›*. ‹_⁄≥fiÌ ‰Î"ÀÁfi ˢÀ·‹Î_ (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) ÷ı ‹ HÎı …\ · Î≥ 7, 1896 fiÎ fl˘… » ÏŒS‹˘fiÎ «Îfl ÂÎı √˘ÃT›Î, …ıfi˘ ·Î¤ ‹ÎhÎ ‘˘‚Ì I‰«ÎfiÎ ›fl˘Ï’›fi˘fiı ‹Y›˘. ‰Î"ÀÁfi ˢÀ·‹Î_ ¤Îfl÷Ì›˘fiı ’˛‰Â ı ‰ÎfiÌ ‹fiÎ≥ Ë÷Ì. ˢÀ· ’fl Indians and dogs not allowed ±ı ‰ Î ·¬ÎHÎfi _ ’ÎÏÀ›_ ‹Îfl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. ·‹Î›ıflfiÌ ÏŒS‹˘ Ωı‰Î ‹Î√÷Î, ’HÎ Ω¿Îfl˘ ’΋ı·Î ¤Îfl÷Ì›˘‹Î_ ¿›Î ΩHÎÌ÷Î µz˘√’Ï÷fi˘ Á‹Î‰ı ◊÷˘ Ë÷˘ ?á 3

8, 1895 fiÎ Ïÿ‰Áı √˛ÎLÿ ¿ÎŒı fi΋fiÌ flıVÀ˘flLÀfiÎ ⁄ı{‹ıLÀ‹Î_ ›˘F›˘. Œı@ÀflÌ‹Î_◊Ì »^À÷Î ¿ÎflÌ√fl˘fiÎ_ ∞‰_÷ ºU›˘ ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÌ Cinematographe Lumiere ¿Ëı‰Î÷Ì Àı¿Ïfi¿ ‰Õı ⁄÷ÎT›Î_. ≥Ï÷ËÎÁfiÎ ÷ı Á‰˝’˛◊‹ ÏŒS‹ ÂÎıfiı ¤Îfl÷ ÁÎ◊ı ¿›˘ ’fl˘ZÎ fiÎ÷˘ Ë÷˘ ?á 2 ÏÁfiı‹ÎfiÌ ¿fl΋÷ ¢K›Î ⁄Îÿ »±ı¿ ‹ÏËfiı ·‹Î›ıfl ⁄˛‘Á˝ ÷ı‹fiÌ ÁflıflΠ17 ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì (¬w_ Ωı÷Î_ À>_¿Ì) ÏŒS‹˘fiÎ ’˛ÿ½fi ‹ÎÀı

ÏÕÁıQ⁄fl 15, 2007 fiÎ fl˘… ‹_⁄≥‹Î_ ⁄˘Q⁄ı À˘Ï¿{ fi΋fi˘ …^fiÎ ±flÁÎfi˘ ’˛A›Î÷ ÏŒS‹ VÀ<ÏÕ±˘ ±Î√‹Î_ ·√¤√ fiΠ’ÎQ›˘. ±Î…◊Ì ’˘H΢Á˘ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ wÎ. 25 ·Î¬fiÌ Âıfl‹ÒÕÌ ÁÎ◊ı ⁄˘Q⁄ı À˘Ï¿{fi˘ ¿Îfl˘⁄Îfl Âw ¿flfiÎfl Ïfi‹Î˝÷Î ÏË‹Î_   flΛı “±»^ ÷ ¿L›Î” (⁄Î…\fi_ Ï«hÎ) …ı‰Ì 14 ÁŒ‚ ÏŒS‹˘ ⁄fiÎ‰Ì Ë÷Ì, …ı‹Î_fiÌ ±ı ¿ ı › ÏŒS‹fi˘ ÏÿBÿ½ ¿ ¤Îfl÷Ì› fi Ë÷˘. ‹ÎhÎ ÏÿBÿ½¿ fiÏË, ⁄·¿ı ¿ı‹ıfl΋ıfi ±fiı ÁıÀ ÏÕ{Î≥fifl ÁÏË÷fi_ ±Î¬_ Àı„@fi¿· ›ÏfiÀ ’flÿıÂÌ Ë÷_. ¿›Î ÿıÂfi_?á ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

59

4 ·_⁄Î≥ ‹…⁄ …ıfiı d·-·ıL◊ ŒÌ«fl ÏŒS‹ ÷flÌ¿ı ‰√a¿Ú÷ ¿flÌ Â¿Î› ±ı‰Ì Ë˘Ï·‰ÒÕfiÌ ’Ëı·Ì ÏŒS‹ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ±Î_÷flω√˛Ë ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ The Birth of a Nation Ë÷Ì. (fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ). ÕÌ. ÕOS›. Ï√˛ÏŒ◊ fi΋fiÎ ’˛˘ÕuÁflı 1915 ‹Î_ ⁄fiΉı·Ì ±ı ÏŒS‹ ÁÎ◊ı Ë˘Ï·‰ÒÕfi˘ ÏŒS‹›√ Âw ◊›˘ ±ı‹ ¿Ë˘ ÷˘

Ωfi‹fi, (10) ‹ËQ‹ÿ µ‹ıfl.á 6 ωA›Î÷ flÏ›fi ÁÎÏËI›¿Îfl Ï·±˘ ÷˘SV÷˘›fiÌ (…‹H΢ Œ˘À˘) fi‰·¿◊ÎfiÎ ±Î‘Îflı 1964 ‹Î_ ⁄fiı·Ì War and Peace ÏŒS‹‹Î_ 1,65,000 ±ı @ VÀˇ Î ¿·Î¿Îfl˘ Ë÷Î. Á˙◊Ì ¬«Î˝‚ ÏŒS‹ ’HÎ I›Îflı ±ı … Ë÷Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ⁄…ıÀ ·√¤√ 10 ¿fl˘Õ ÕÎ"·fl Á‘Ì ’ˢÓE›_ Ë÷_. ±ı@VÀˇÎ ¿·Î¿Îfl˘fiÌ Á_A›Îfi˘ ‰SÕÛ flı¿˘ÕÛ I›Îfl ’»Ì ¤Îfl÷‹Î_ ÂÒÀ ◊›ı·Ì …ı ÏŒS‹ı V◊ÎM›˘ ±ı ¿≥ ?á 7 ÂÒÏÀo√ ‰¬÷ı …ı ±"@Âfi ÏŒS‹Î‰‰Î‹Î_ ±œ‚¿ ¬«˝ ◊‰Îfi˘ ˢ› ¿ı ’»Ì ±ı@Âfifiı ŒflÌ ¤…‰‰Ì ‹U¿ı· ˢ› ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …\ÿÎ …\ÿÎ ±ıL√·ı Á_A›Î⁄_‘ ¿ı‹ıflÎ √˘Ã‰‰Î ’Õı »ı. Á˙◊Ì ‰‘ ¿ı‹ıflÎ …ıfiÎ ‹ÎÀı ‰’flΛΠ±ı ÏŒS‹ ¿≥ ? ±fiı ÷ı ÏŒS‹fi_ ºU› ¿›_ ?á

«Î·ı. ÏÁfiı‹ÎfiÎ ZÎıhÎı ¤Îfl÷ Ωı ¿ı ±‹ıÏfl¿Î ¿fl÷Î_ ±Î√‚ Ë÷_ ±fiı ⁄ı ‰Ê˝ ±√ε ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ Á‰˝’˛◊‹ ŒÌ«fl ÏŒS‹ ⁄fiÎ‰Ì fiÎ¬Ì Ë÷Ì. ¿≥ ±fiı ¿ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì ?á 5 ÏŒS‹…√÷‹Î_ ’˛‰ıÂı·Î ›ÁŒ ¬Îfiı ’˘÷Îfi_ fi΋ ⁄ÿ·Ìfiı Ïÿ·Ì’¿<‹Îfl ¿›* ±fiı …÷Ìfi ¬LfiÎ …ı ‹ flÎ…ı  ¬LfiÎ ⁄L›˘ ÷ı ‹ (Á_√Ì÷¿Îfl˘ ÷◊Î √Ì÷¿Îfl˘ ÁÏË÷fiÎ) ⁄ÌΩ CÎHÎÎ ¿·Î¿Îfl˘fiÎ_ ±Á· fi΋˘ …\ÿÎ_ »ı. „@‰{ ÷flÌ¿ı ±ÎÀ·Î fi΋‘ÎflÌ ¿·Î¿Îfl˘fiı ±˘‚¬Ì ⁄÷Ή˘ — (1) ’Ì. ¿ı. ÏÁ¿Lÿ, (2) Á_’ÒHνÏÁ_Ë ¿Î·flÎ, (3) ¿<‹ÿ·Î· ¿<_∞·Î·, (4) ±Îfl. ¿ı. ÷·Ì, (5) ËÏfl¿ÚWHÎ √˘V‰Î‹Ì, (6) ‹Ë…⁄Ìfi, (7) ±vHο<‹Îfl «ıÀfl∞, (8) ⁄ÿwtÌfi …‹Î·tÌfi ¿Î{Ì, (9) Fˢfi flΉ 60 á ÁŒÎflÌ á ÏÕÁıQ⁄fl 2008

8 ‹⁄ _ ≥fiÎ Œ@÷ ±_√∞ ı˛ ÏŒS‹˘ ’˛ÿϽ÷ ¿fl÷Î ±ÎÏ·ÂÎfi ‹ıÀ˘ˇ Ï◊±ıÀfl‹Î_ fl…^±Î÷ ’΋ı·Ì Á‰˝’˛◊‹ ÏËLÿÌ ÏŒS‹ Ï⁄‹· flÎ"›fiÌ “ÿ˘ Ï⁄CÎÎ …‹Ìfi” Ë÷Ì. (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘). …‹ÌfiÿÎfl˘fiÎ ËÎ◊ı ±L›Î›˘ ‰ıÃfiÎflÎ Â_¤ fi΋fiÎ ¬ıÕ>÷fiÌ ËÎ·Î¿Ì ‰Hν‰÷Ì ±ı ÏŒS‹fiı ÷ıfiÎ Ïfi‹Î˝HÎ ÿflQ›Îfi … ±ıÀ·Ì ’˛ÏÁÏ© ‹‚Ì ¿ı ’Ëı·˘ ÂÎı »^ÀuÎ ’»Ì ⁄ËÎfl fiÌ¿‚÷Î ’˛ıZο˘fiÎ_ ‹_÷T›˘ flı¿˘ÕÛ ¿fl‰Î ‹ÎÀı flıÏÕ±˘ ÏÁ·˘fiı ÷ıfiÎ ’˛‰@÷Îfiı Àı’ flı¿˘ÕÛfl ÁÎ◊ı ËÎ…fl flÎA›˘ Ë÷˘. “ÿ˘ Ï⁄CÎÎ …‹Ìfi”‹Î_ fiΛ¿fiÌ ¤ÒÏ‹¿Î ⁄·flÎ… ÁËÎfi̱ı

±ÿÎ ¿flÌ Ë÷Ì. ’˛ıZο˘fiÎ ≥LÀT›Ò˝ ·ıfiÎflÎ ’˛‰@÷Îfi_ fi΋ ’HÎ ⁄·flÎ… Ë÷_. ±Î ⁄·flÎ… ‰Ê˘˝ ’»Ì ¿›Î fi΋ı ΩHÎÌ÷˘ ±"@Àfl ⁄L›˘ ?á 9 ±Î…ı ⁄‘_ ‹‚Ìfiı …ıfiÌ 1,100 Ï’˛LÀ˘ ÏŒS‹ ÏÕ„VÀˇO›Àfl˘ ’ÎÁı »ı ±fiı ‹_⁄≥ ¬Î÷ı 2,500 ⁄ıÿ˘‰Î‚Î Ï‹fifl‰Î Ï◊±ıÀfl‹Î_ …ı ÏŒS‹ Á÷÷ 286 ±Ã‰ÎÏÕ›Î_ Á‘Ì «Î·Ì ±ı “¢·ı” ΩıÕı Á_¿‚Λı·Î ⁄‘Î ¿·Î¿Îfl˘ A›Î÷fi΋ ⁄L›Î. ÏÿBÿ½¿ fl‹ı ÏÁM’̱ı ÏŒS‹fiÌ ÁŒ‚÷΋Î_ …ıfi_ ›˘√ÿÎfi ⁄Ë ‹Ëk‰fi_ √HÎÎT›_ ÷ı ±ÎÀÛ ÏÕflı@Àfl fl΋ ›ıÕı¿flfi_ fi΋ ¿ÿÌ ’˛¿Î‹Î_ ±ÎT› _ fiÏË. “¢·ı ” fiı ›Îÿ√Îfl ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ›ıÕı¿flfi˘ ’˛I›ZÎ fiÏË ÷˘ ’fl˘ZÎ ŒÎ‚˘ ¢ Ë÷˘ ?á

’ÎfiÎÁ˘Ïfi¿ ±Î≥‹ı @ Á Ï◊±ı À flfi˘ »ı . ÁMÀıQ⁄fl, 1996 ‹Î_ ⁄_‘Λı·Î 540 ÁÌÀ˘fiÎ ±ı Ï◊±ıÀflfi˘ ’Õÿ˘ 11,350 «˘flÁ ŒÌÀfi_ ZÎıhÎŒ‚ ‘flΉı »ı. ωÂ΂ VøÌfi‰Î‚_ ’Ëı·Î fi_⁄flfi_ Ï◊±ıÀfl ¿›_ ?á

10 ÿÏfi›Îfi˘ ⁄ÌΩ fi_⁄flfi˘ ‹˘À˘ ÏÁfiı‹Î VøÌfi ±Î" V Àˇ ı Ï ·›ÎfiÎ ÏÁÕfiÌ ÂËı fl ¬Î÷ı ±Î‰ı · Î

hjffaff[

1 ·‹Î›ıfl ⁄˛‘Áı˝ ÷ı‹fiÌ ÏŒS‹ ⁄ı{‹ıLÀfiÎ …ı ˢ·‹Î_ ’˛ÿϽ÷ ¿flÌ ÷ı Salon Indien ±ıÀ·ı ¿ı ¤Îfl÷Ì› ⁄ıÿ¬_Õ ¿Ëı‰Î÷˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ıfiÌ ÁΩ‰À ’HÎ ¤Îfl÷Ì› ’˛HÎÎÏ·fiÌ Ë÷Ì. ’˛ıZο˘ ‹ÎÀı ÏÀÏ¿Àfi˘ ÿfl ·‹Î›ıfl ⁄˛‘Áı˝ 1 ¡ÎL¿fi˘ flÎA›˘ Ë÷˘. flıVÀ˘flLÀfiÌ ⁄ËÎfl ÷ı‹fi˘ ±ÎÏÁVÀLÀ flÎËÿÎfḻ˘fiı ’˘VÀfl˘ ‰ËıÓ«÷˘ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ’Ëı·ı Ïÿ‰Áı Œ@÷ 33 ’˛ıZο˘ ±ÎT›Î, ¿ı‹ ¿ı Œ˘À˘√˛ÎÏŒ¿ ºU›˘fiı «·÷Î_ÏŒfl÷Î_ ÿı¬ÎÕÌ Â¿Î› ±ı‰_ ‹Îfi‰Î ·˘¿˘ ÷ˆ›Îfl fi Ë÷Î. ¿ıÀ·Î¿ ÂÎı ’»Ì Ωı ¿ı ’˛ıZο˘ ¶ÎflÎ ±Î’˘±Î’ ’„O·ÏÁÀÌ ◊‰Î ‹Î_ÕÌ ±fiı ·‹Î›ıfl ⁄˛‘Á˝ Salon Indien ‹Î_ fl˘…fi˘ 2,000 ¡ÎLÁfi˘ ‰¿fl˘ ¿fl‰Î ·ÎB›Î.

2 …‹Âıÿ∞ ÷Î÷Îfiı (fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ) ‰Î"ÀÁfi ˢÀ·‹Î_ ±ıLÀˇÌ ‹‚Ì fi Ë÷Ì. fl_√¤ıÿfiÌ fiÌÏ÷

Á΋ı ÷ı±˘ ‹ıÿÎfiı ’ÕuÎ ±fiı ⁄ı ‰Ê˝ ’»Ì 1898 ‹Î_ ÷ı‹HÎı ‰Î"ÀÁfi ˢÀ·fiı @›Î_› {Î_¬Ì ’ÎÕÌ ÿı÷Ì ÷Î… ‹Ëη ˢÀ·fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ Âw ¿flÎT›_. ‹_⁄≥fiÎ √ıÀ-‰ı ±Î˜Œ ≥„L՛Πfi∞¿ ±ı ŒÎ≥‰ VÀÎfl ˢÀ· 1903 ‹Î_ ⁄fiÌ, …ıfiÎ ÿfl‰Î…ı …‹Âıÿ∞ ÷Î÷αı À>_¿ Á‹› ‹ÎÀı British and cats not allowed ±ı‰_ ⁄˘ÕÛ ’HÎ ‹flÎT›_. ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

61

3 ±Â˘¿¿<‹Îflfiı «‹¿Î‰÷Ì “∞‰fi fiˆ›Î” ÷ı‹… “±»^÷ ¿L›Î” …ı‰Ì 14 ÏŒS‹˘fi˘ ÏÿBÿ½¿ ¡ÎL{ ±Î"VÀıfi fi΋fi˘ …‹˝fi Ë÷˘, …ıHÎı ⁄Ï·˝fi ¬Î÷ı “±»^÷ ¿L›Î”fi˘ ¬ÎÁ ÂÎı ÏËÀ·flfiÎ ’˛«Îfl‹_hÎÌ √˘⁄ıSÁ ‹ÎÀı ’HÎ √˘ÃT›˘ Ë÷˘. ⁄Λ ‘ ‰ı, ±Â˘¿ fi΋ ’λ‚fiÌ √Î_√·Ì ±À¿ ’Õ÷Ì ‹Ò¿‰Îfi_ ÁÒ«fi ’HÎ ¡ÎL{ ±Î"VÀıfifi_ Ë÷_. ¤Îfl÷‹Î_ ’˛ÎL÷‰Îÿfi_ ±fiı ΩÏ÷‰Îÿfi_ «·HÎ Ωı÷Î_ ÿı¤flfiÎ ’˛Zı ο˘fiı V‰Ì¿Î›˝ …HÎΛ ±ı‰˘ ¿<‹Îfl ÂOÿ ±Î"VÀıfifiÌ º„WÀ±ı ⁄ıVÀ Ë÷˘. ±Â˘¿ √Î_√·Ìfi_ fi΋ ±Â˘¿¿<‹Îfl ◊›Î ’»Ì ¤Îfl÷Ì› ÏŒS‹…√÷‹Î_ Ïÿ·Ì’¿<‹Îfl, ’˛ÿÌ’¿<‹Îfl ±fiı flÎ…¿<‹Îfl …ı‰Î CÎHÎÎ ¿<‹Îfl˘ “eÀÌ” fiÌ¿Y›Î. 4 ¤Îfl÷fiÌ ’Ëı·Ì ŒÌ«fl ÏŒS‹ “flÎΩ ËÏflç_ƒ” ‹ı 3, 1913 fiÎ Ïÿ‰Áı ‹_⁄≥fiÎ ¿˘fl˘fiıÂfi Ï◊±ıÀfl‹Î_ fl…^±Î÷ ’΋Ì. Ïfi‹Î˝÷Î ±fiı ÏÿBÿ½¿ ‘_ÕÌflÎ… √˘Ï‰_ÿ ŒÎ‚¿ı ±◊ν÷˚ ÿÎÿÎÁÎËı⁄ ŒÎ‚¿ı Ë÷Î. (fiÌ«ı ±Î’ı·˘ Œ˘À˘.) ÏŒS‹ µ÷Îfl‰Î ‹ÎÀıfi˘ Áfl_Ω‹ ±ı ‰¬÷ı ¤Îfl÷‹Î_ µ’·O‘ fi Ë÷˘. ±Î◊Ì ŒÎ‚¿ı 1912 ‹Î_ Ï⁄˛Àfi √›Î ±fiı I›Î_◊Ì Ï‰Ï·‹Áfi ⁄˛ÎLÕfi˘ ‹Ò‰Ì ¿ı‹ıflÎ, ÏŒS‹Ì ¿«¿ÕÎfiÎ_ flÌ·, ’˛˘…ı@Àfl ‰√ıflı ÁΑfi˘ ·ı÷Î ±ÎT›Î. “flÎΩ ËÏflç_ƒ” 57,000 ¡ı‹ ‘flΉ÷Ì 3,700 ŒÌÀ ·Î_⁄Ì ÏŒS‹ Ë÷Ì, …ıfiÌ ÁÎ◊ı ‰‘ÎflÎfiÎ ±Î¿Ê˝HÎ ÷flÌ¿ı ŒÎ‚¿ı±ı ⁄Ì∞ «Îfl À>_¿Ì ≥Q’˘Àı˝Õ ÏŒS‹˘ ⁄fiΉ‰Îfi_ Âw ¿›*. ‹_⁄≥ …ı‰Î_ Ï◊±ıÀfl˘ √˛ÎQ›Ï‰V÷Îfl˘‹Î_ fi Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ŒÎ‚¿ı ÷ı‹fiÌ ÁΑfiÁ΋√˛Ì, ¿<À
µk΋¿<‹Îfl, (8) FˢfiÌ ‰Î"¿fl, (9) FˢfiÌ ·Ì‰fl, …ıHÎı Âw±Î÷ı ÏËLÿV÷Îfi ·Ì‰fl ¿o’fiÌ‹Î_ fi˘¿flÌ ¿flÌ ±fiı (10) ‹¿flÌ. 6 Ïfl«ÎÕÛ ±ıÀıfi⁄fl˘fiÌ “√Î_‘Ì” ÏŒS‹‹Î_ √Î_‘Ì∞fiÌ ±_Ï÷‹›ÎhÎÎfiÎ_ ºU›˘ ‹ÎÀı

3,00,000 …HÎÎfiı ±ı¿ÏhÎ÷ ¿flΛΠË÷Î. ÂÒÏÀo√ ΩL›±ÎflÌ 31, 1980 fiÎ fl˘… ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ωω‘ …B›Î±ı √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı·Î ¿ı‹ıflÎ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 11 Ë÷Î, …ı‹fiÎ ‰Õı ÂÒÀ ◊›ı·Ì ¿<· 188 Ï‹ÏfiÀfiÌ ÏŒS‹Ì ’|Ì 20,000 ŒÌÀ ·Î_⁄Ì Ë÷Ì. (“√Î_‘Ì” ÏŒS‹ ’˘÷ı ±ÎÀ·Ì ·Î_⁄Ì fi Ë÷Ì). ±ıÏÕÏÀo√ ’»Ì V‹ÂÎfi›ÎhÎÎfiÎ_ Œ@÷ 125 Áı¿LÕ …ıÀ·Î_ ºU›˘ ÏŒS‹‹Î_ Á‹Î‰ı ’ÎQ›Î_. 7 ‹Ò‚ ÷Ï‹· ÏŒS‹fiÌ ÏËLÿÌ ±ÎT≤ÏkÎ “fiΛ¿” ‹ÎÀı ±ıÏflŒ˚·ı@Á ⁄˛ÎLÕfiÎ 35 ¿ı‹ıflÎ Á΋ÀÎ ‰’flΛΠË÷Î. flÎÏhÎfiÎ Á‹›fi_ ºU› ¤_√Îfl‰ÎÕÎfi_ Ë÷_, …ıfiÎ ÁıÀ ‹ÎÀı 500 ‹˘Àfl˘ ±ı¿ÃÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì ±fiı ÁÌfi ¿Îÿ‰¿Ì«ÕfiÎ ‹Îˢ·‹Î_ ÷ı ÏŒS‹fiÎ ÏËfl˘ ±Ïfi· ¿’Òfl ÷◊Î ¬·fiΛ¿˘ ‰E«ıfiÌ ŒÎ≥Àfi˘ Ë÷˘. ⁄‘Î ¿ı‹ıflÎ ±‹ıÏfl¿fi ⁄fiΉÀfiÎ Ë÷Î. ±Î ºU› ÏŒS‹Î‰‰Î‹Î_ Ïfi‹Î˝÷Îfiı ·√¤√ wÏ’›Î ’E«ÌÁ ·Î¬fi˘ ¬«˝ ◊›˘ Ë÷˘. 8 ⁄·flÎ… ±ıÀ·ı ÁÏfi· ÿkÎ, …ıfiÌ “‹‘fl ≥„L՛Δ ÏŒS‹fi_ ÂÒÏÀo√ Ï⁄Ï·‹˘flÎ ¬Î÷ı ◊›_ Ë÷_. 1950 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ flıÏÕ±˘ ÏÁ·˘fifiÌ ⁄˘·⁄ηΠË÷Ì, ¿ı‹ ¿ı ÏŒS‹Ì √Ì÷˘ ¤Îfl÷fiÌ fi‰Ì ’ıœÌfiı √ıfl‹Î√ı˝ ÿ˘fl÷Î_

ˢ‰Îfi_ ‹ÎfiÌ fiıËvfiÎ ‹ÎÏË÷Ì ±fiı ’˛ÁÎflHÎ ¬Î÷ÎfiÎ ’˛‘Îfi ÕÎ". ⁄Ì. ‰Ì. ¿ıÁ¿flı ±Î"· ≥„L՛ΠflıÏÕ±˘ ’fl ÏŒS‹Ì Q›ÒÏ{¿fi_ ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ’˛Ï÷⁄_Ï‘÷ ÃflÎT›_ Ë÷_. lÌ ·_¿ÎfiÎ flıÏÕ±˘ ÏÁ·˘fifiı ÷ı‹Î_ ŒÎ‰÷_ ‹Y›_ ±fiı ÷ıHÎı √˘’η ‹ν ÷◊Î ÁÏfi· ÿkÎ (ÕÎ⁄˘ Œ˘À˘) …ı‰Î ¤Îfl÷Ì› ’˛‰@÷α˘fiı fl˘¿Ì ΩËıfl¬⁄fl˘ ¶ÎflÎ Ào¿Â΂ ’ÎÕ÷Ì ¿‹Ï½›· Áω˝Á Âw ¿flÌ.

Œ˘ÀÎ ’ÎÕuÎ. Á˙◊Ì ±fi¿>‚ …B›Î ⁄ıÓ√·˘fl◊Ì ±ı¿Îÿ ¿·Î¿fiÎ flV÷ı fl΋fi√fl‹˚ ¿Ëı‰Î÷Î √΋ ’ÎÁı Ë÷Ì, F›Î_ ‹˘ÀÌ ¤ı¬Õ …ı‰˘ Àı¿fl˘ Ë÷˘. ±Î Àı¿fl˘ “¢·” ÏŒS‹fi˘ ÀˇıÕ‹Î¿Û ⁄L›˘ ±fiı fl΋√œ fi΋fi_ ÏŒS‹Ì √΋ ’HÎ I›Î_ … ⁄Î_‘Ìfiı 450 ÏÂŒ˚À Á‘Ì “¢·ı”fi_ ÂÒÏÀo√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. Àı¿flÎ ’fl◊Ì ÁÎ_¤ÎfiÎ ‹˘œı ⁄˘·Î›ı·Î hÎHÎ ÁÿÎ⁄ËÎfl ÂOÿ˘ Ë÷Î — “’Òflı ’«ÎÁ ËΩfl !”

9 “¢·ı”fiÎ Õο<fi˘ ±~˘ «Q⁄· …ı‰Ì ¿˘÷fl˘‹Î_ ˢ› ÷˘ ÏŒS‹ …flÎ «Ì·Î«Î· ·Î√ı, ±ıÀ·ı fl‹ı ÏÁM’̱ı ‹ÎhÎ ±ı¿Îÿ-⁄ı Àı¿flÎ ‘flΉ÷Ì …B›Î ¢‘‰Îfi_ ¿Î›˝ fl΋ ›ıÕı¿flfiı Á˘ÓM›_. Á΋ÎL› flÌ÷ı Õο<√ÌflÌfiı ·√÷Ì ÏŒS‹˘fi_ ÂÒÏÀo√ flÎ…V◊ÎfifiÎ ’ËÎÕ˘‹Î_ ¿flÎ÷_, ’HÎ ›ıÕı¿fl ‹˘Àfl‹Î√ı˝ ÿÏZÎHÎ ¤Îfl÷fiÎ ‹ıÓ√·˘fl, ¿˘Ï«fi, ⁄ıÓ√·˘fl ‰√ıflıfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ’˛ÿı¢‹Î_ Œ›Î˝. ωω‘ V◊‚˘fiÎ ÁıÓ¿Õ˘

10 ‹_⁄≥fi_ ±ıÕ·ıOÁ Ï·Ï‹ÀıÕfi_ ±Î≥‹ı@Á Õ˘‹ Ï◊±ıÀfl (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) …√÷¤fl‹Î_ fi_⁄fl ‰fi

»ı. Ï◊±ıÀflfi˘ VøÌfi 12,700 «˘flÁ ŒÌÀfi˘ »ı ±fiı V’Ì¿Á˝ 12,000 ‰Î"ÀfiÎ_ »ı. ±ËŸ ’Ëı·Ì ±Î≥‹ı@Á ÏŒS‹ Blue Planet ‹Î«˝ 31, 2001 fiÎ Ïÿ‰Áı fl…^±Î÷ ’΋Ì. Á΋ÎL› ÏŒS‹ 35 ±ı‹.±ı‹.fiÌ ¿ı ’»Ì 70 ±ı‹.±ı‹.fiÌ Ë˘›, F›Îflı ±Î≥‹ı@Á ÏŒS‹ 150 ±ı‹.±ı‹.fiÌ Ë˘› »ı. ±Î≥‹ı@Á Õ˘‹ ÁÎ◊ı ¿<· 1,314 ’˛ıZο˘ ‹ÎÀı ⁄ÌΩ_ «Îfl ‹„SÀM·ı@Á VøÌfi ’HÎ »ı.á

ÏÕÁıQ⁄fl 2008 á ÁŒÎflÌ á

63