Safari 171

±_¿ fi_ — 171

;f+5ffnsgff[ 5fTf

á ±Î˜√VÀ 2008 á ±ÎÊÎœ-lΉHÎ 1930

÷_hÎÌ, ‹ƒ¿ ±fiı ≠¿Î¿ — fi√ıLƒ ω…› Á_’Îÿ¿ — ËWν· ’W¿HÎν ‹¬M≤Wà ÏÕ{Î¥fi ÷◊Î ·ı±ÎµÀ˚Á — ËWν· ’W¿HÎν ¿·Î ÁËΛ¿˘ — ¿ı‰ «Î‰ÕÎ, ±Ï‹÷ ÂÎË, ÁÏfi· ÏøÏç›fi ‹ÎÏ·¿ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, ±‹ÿΉÎÿ. ‹ƒHÎV◊Îfi — ±ı·Î¥Õ ±˘ŒÁıÀ, √˘‹÷Ì’fl, ±‹ÿΉÎÿ. Ï¿o‹÷ — ‰ÌÁ wÏ’›Î 12 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 220. ’flÿı‹Î_ — wÎ.1,500 24 ±_¿˘fi_ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 440 ‰ı⁄ÁÎ¥À — www.safari-india.com ¥-‹ı· — ·‰Î…‹ ‹ÎÀı — [email protected]

ÁÒ«fi˘, ’˛Ï÷¤Î‰˘ ÷◊Î ±L› ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı — [email protected]

’hÎT›‰ËÎflfi_ Áflfi΋_ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, 212- 215, ±Îfi_ÿ ‹_√·-3, ¿˘fl ⁄Λ˘Àı¿fiÌ Á΋ı, ’Ïfl‹· ø˘ÏÁ_√ ’ÎÁı, ±ıÏ·Á Ï⁄˛…, ±‹ÿΉÎÿ-380006. Œ˘fi fi_⁄Á˝ — 2646 16 98 / 6605 6050 Printed and published by Nagendra Vijay for Harshal Publications. 212 to 215, Anand Mangal-3, Opp. Core Biotech, Near Parimal Crossing, Ellisbridge Ahmedabad-380 006. Printed at Allied Offset Printers, 14/2, Kalidas Mill Compound, Gomtipur, Ahmedabad. Printer, Publisher & Editor: Nagendra Vijay Owner: Harshal Publications Registered with the RNI. No. 38380/80

¿Î›‹Ì √˛ÎË¿˘±ı ’hÎT›‰ËÎfl ‰¬÷ı ’˘÷Îfi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl ±«Ò¿ ·¬‰˘.

±b¿flÎflfiÎ ‹tı ¿ıLƒ Áfl¿Îfl À¿Ì √›Î ’»Ì ±ı ¿flÎfl ¶ÎflÎ ¤Îfl÷fiı ±ıfi∞˝fiÎ ZÎıhÎı …ı ŒÎ›ÿ˘ ◊Λ ÷ı ¬fl˘, ’HÎ ±ÎÏ◊˝¿ ZÎıhÎı ‹˘À˘ ·Î¤ ‹‚‰Î ±_√ı Â_¿Î fi◊Ì. ¤Îfl÷fiÎ ±◊˝÷_hÎfiı «Ìfifi_ Á‹˘‰ÏÕ›_ ⁄fiΉ‰Î ÿÌCνºWÀÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi fiflÏÁ_Ë flΉı ‹@÷ ⁄Ωfl T›‰V◊Îfi˘ …ı ¿Î›˝ø‹ Âw ¿›˘˝ ÷ıfiÌ ±Î√‚ «Î·÷Ì ’˛˘ÁıÁfiı »ıS·Î_ ÁÎÕÎ «Îfl ‰Wν ◊›ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎÎı flÎWÀˇÏË÷fiı ¤·Ì ¬˘fl_¤ı ’ÎÕ÷Î flèÎÎ. ˉı ÂÎÁ¿ ’ZÎfiı ÷ı‹fiÌ ⁄√·C΢ÕÌfi˘ ¬’ flè΢ fi◊Ì, ‹ÎÀı «ÌfifiÌ flÎËı ±◊˝÷_hÎfiÎ ’˛Î≥‰ıÀÎ≥{ıÂfifiÌ ±ıÀ·ı ¿ı ¬Îfi√Ì¿flHÎfiÌ ’˛Ïø›Î ÀΘ’-Ï√±fl‹Î_ ±Î‰‰ÎfiÌ »ı. ±Î ’˛Ïø›Îfi_ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ Á‹…‰Î …ı‰_ »ı. ÏÕÁ≥L‰ıVÀ‹ıLÀfi˘ ±ıÀ·ı ¿ı ’˛Î≥‰ıÀÎ≥{ıÂfifi˘ ±◊˝ »ı Áfl¿Îfl ËV÷¿fiÎ_ ±˙z˘Ï√¿ ÁÎËÁ˘fiÌ ±V¿›Î‹÷˘ ¬Îfi√Ì ¿o’fi̱˘fiı ‰ˆ«Ì ’ˆÁÎ fl˘¿ÕÎ ¿flÌ ·ı‰Î, ¿ÎflHÎ ¿ı “…ıfi˘ flÎΩ ‰ı’ÎflÌ ÷ıfiÌ ’˛Ω ¤Ì¬ÎflÌ” ±ı ÂÎHÎÌ ¿Ëı‰÷ ÁÒ«‰ı »ı ÷ı‹ ‘_‘˘ ¿fl‰˘ ±ı Áfl¿Îflfi_ ¿Î‹ fi◊Ì. Áfl¿Îflfi_ ¿Î›˝ Œ@÷ ÂÎÁfi÷_hÎ «·Î‰‰Îfi_ »ı. Áfl¿ÎflÌ ±‹·ÿÎfl˘ ‹ÎhÎ ÷ıfi˘ ‰Ë̉À ¿flÌ ΩHÎ÷Πˢ› »ı. Ï⁄fl·Î, ±_⁄ÎHÎÌ ¿ı ÷Î÷Î …ı‰Ì ‘_‘ο̛ ¿˘ÃÎÁÒ{ ÷ı‹fi΋Î_ ˢ÷Ì fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ¤Îfl÷ ±Î{Îÿ ◊›_ ÷ı ’»Ì Á‹Î…‰ÎÿÌ ±◊˝T›‰V◊Î V◊ÎÏ’÷ ¿fl‰Î ‹Î√÷Ì fiıËv Áfl¿Îflı ¬Îfi√Ì ZÎıhÎfiı ±‰√HÎÌ ΩËıfl ZÎıh΋Î_ √_Ω‰fl ¿Îfl¬ÎfiÎ_ fiά‰Îfi˘ ¿Î›˝ø‹ ËÎ◊ ‘›˘˝. 1951 ‹Î_ ÷ıHÎı ¿<· wÎ. 29 ¿fl˘Õfi_ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ ‘flΉ÷Î_ ’Î_« ¿Îfl¬ÎfiÎ_ ÁÎ◊ı Âw±Î÷ ¿flÌ ±ı ’»Ì ‰Ê˘˝‰Ê˝ ΩËıfl ZÎıhÎfiÎ_ ÁÎËÁ˘fi˘ …\‹·˘ ‰‘÷˘ flè΢. hÎÌÁ ‰Ê˝ ’»Ì 1981 ‹Î_ „V◊Ï÷ ÂÌ Ë÷Ì ? ’„O·¿ Áı@ÀflfiÌ 157 ¿o’fi̱˘‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı wÎ. 24,814 ¿fl˘Õ ˢQ›Î »÷Î_ ±ı ‰Êı˝ ¿<· fiŒ˘ ‹ÎhÎ wÎ. 39 ¿fl˘Õfi˘ µ÷›˘˝. √ıflflÌÏ÷fiı ÷◊Î √ıfl‰Ë̉Àfiı ·Ì‘ı ‹ÒÕÌfi_ ‰‚÷fl 0.16Ñ …ıÀ·_ ’HÎ fi »^Àu_, F›Îflı ’˛‹ÎH΋Î_ ±˘»Î (wÎ. 21,481 ¿fl˘ÕfiÎ) ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ ÁÎ◊ı ÿıÂfiÌ 91,154 ¬Îfi√Ì ¿o’fi̱˘ 10Ñ ◊Ì 12Ñ fi˘ fiŒ˘ fl‚÷Ì Ë÷Ì. ÿıÂfi_ 65Ñ ±˙z˘Ï√¿ ‹Î‚¬_ Áfl¿ÎflfiÎ ’„O·¿ Áı@Àfl‹Î_ ˢ‰Î »÷Î_ ±Î‰Ì „V◊Ï÷ Ë÷Ì. ±Îfiı Ï⁄{fiıÁ ¿Ëı‰Î› fiÏË ±fiı ’˛Ωfi_ ∞‰fi‘˘flHÎ ±Î‰Î Á‹Î…‰ÎÿÌ ±◊˝÷_h΋Î_ ¿ÿÌ Á‘flı fiÏË. fiıËvfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı‹fiÎ ±fi√΋̱˘ ’HÎ ÿı‹Î_ „V‰Õfi …ı‰˘ Á‹Î…‰Îÿ ·Î‰‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ „V‰Õfifi˘ 95Ñ ±˙z˘Ï√¿ ¿Îfl˘⁄Îfl I›Î_fiÎ ’˛Î≥‰ıÀ Áı@Àflfiı ËV÷¿ »ı ±ı ‰Î÷ ÷ı‹HÎı ¿ÿÌ K›Îfi ’fl fi ·Ì‘Ì. ÁkÎΉfi ‰Ê˝ ’»Ì ±Î…ı „V◊Ï÷ ÂÌ »ı ? »ıS·Î ±Î_¿ÕÎ ‹…⁄ ’„O·¿ Áı@ÀflfiÌ 273 ¿o’fi̱˘‹Î_ wÎ. 4,21,089 ¿fl˘ÕfiÌ ‹ÒÕÌ fiÎA›Î ’»Ì ÷ı‹Î_fiÌ 70 ¿o’fi̱˘ ’˘÷ÎfiÌ ±V¿›Î‹÷˘fi_ Á_’ÒHν ‘˘‰ÎHÎ ¿flÌ «Ò¿Ì »ı ±fiı ÷ı‹fiÎ «˘’Õı wÎ. 76,555 ¿fl˘Õfi_ fi¿ÁÎfi ⁄˘·ı »ı. ±Î ¬˘Àfiı ’ÒflÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı Áfl¿Îfl ’˛Ωfiı ‹Î◊ı Ω÷ Ω÷fiÎ ¿fl‰ıflÎ fiά÷Ì flËÌ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı ¬˘À ¿flÌ flËı·Î_ Áfl¿ÎflÌ ±ı¿‹˘ Áfl‰Î‚ı ’˛ΩfiÎ ¬«ı˝ «Î·ı »ı. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ ¬Îfi√Ì¿flHÎfiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ’˛Î≥‰ıÀÎ≥{ıÂfifiÎ fi΋ı ΩËıfl ZÎıhÎfiÎ_ ÁÎËÁ˘ ‘_‘ο̛ Ë◊˘ÀÌ ‘flΉ÷Ì ’˛Î≥‰ıÀ Áı@ÀflfiÌ ¿o’fi̱˘fiı Á˘Ó’Ì ÿı‰Î› ±ı‹Î_ Áfl¿Îfl ÷◊Î ’˛Ω ⁄ı›fiı ŒÎ›ÿ˘ »ı. Áfl¿Îfl Âıfl‹ÒÕÌ ‰ı«ı ±ıÀ·ı ÷ı ±Î‰¿ ¶ÎflÎ ÷ıfiÌ fiÎHÎÎ_¿Ì› ¬Î‘ ÁÎflÌ ±ı‰Ì ’ÒflΛ, F›Îflı ±˙z˘Ï√¿ ÁÎËÁfiÎ ËV÷Î_÷fl ’»Ì ¬Îfi√Ì ¿o’fiÌfiÎ ‰‘ ¿<‚ ‰Ë̉Àfiı ·Ì‘ı ’˛˘Õ@Âfi ‰‘÷Î_ ’˛Ω ‹ÎÀı ÿflı¿ ‹Î· ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

1

;f+5ffnsgff[ 5fTf

ÁV÷˘ ±fiı Á·¤ ⁄fiı. ±Î Á_ÿ¤˝‹Î_ ⁄ı ÿά·Î fi˘Ó‘‰Î·Î›¿ »ı. Áfl¿ÎflfiÌ ¤Îfl÷ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹ ¿o’fiÌfiÎ (⁄ÎS¿˘fiÎ) 51Ñ Âıfl 2002 ‹Î_ VÀ·Î˝≥À ¿o’fiÌfiı ‰ı«Ì ÿı‰Î›Î I›Îflı ±ı ÕËÎ’HΤ›* ’√·_ ·ıfiÎfl ±wHÎ Â˙flÌ Á΋ı ¬Ò⁄ ˢ⁄΂˘ ‹E›˘, ’HÎ ËV÷Î_÷flfi_ Ïfl{SÀ «‹I¿ÎÏfl¿ ±ÎT›_. ’˛Î≥‰ıÀÎ≥{ıÂfifiÎ ±Î√·ı ‰Êı˝ Áfl¿ÎflÌ ⁄ÎS¿˘ ‹ÏËfiı 8,000 ‹ıÏÀˇ¿ Àfi ±ıS›Ï‹Ïfi›‹ ⁄fiΉ÷Ì, F›Îflı ¬Îfi√Ì¿flHÎ ’»Ì 2007 ‹Î_ ±ı ¿Îfl¬ÎfiÎfi_ ’˛˘Õ@Âfi 30,000 ‹ıÏÀˇ¿ Àfi Á‘Ì ’ˢÓE›_. Áfl¿ÎflfiÌ ÏËLÿV÷Îfi Ï{L¿ Ï·Ï‹ÀıÕfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ’HÎ ±ı‰_ … ⁄L›_. ÏÕÁ≥L‰ıVÀ‹ıLÀfiÎ ±Î√·ı ‰Êı˝ ÷ıHÎı 1,76,395 Àfi …Á÷ ⁄fiÎT›_, F›Îflı ’˛Î≥‰ıÀ Áı@Àflfiı ÷ıfi˘ ¿⁄Ωı ‹Y›Î ’»Ì 2007 fi˘ ’˛˘Õ@Âfi ÏŒ√fl 5,48,299 Àfifi˘ »ı. ±Î Ω÷fi_ ¬Îfi√Ì¿flHÎ »ıS·Î_ ÁÎÕÎ «Îfl ‰Wν‹Î_ ¬ÎÁ ¿flΛ_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’Z΢fiı ÷ıfiÌ Á΋ı ‰Î_‘˘ Ë÷˘. ÿÏfi›ÎfiÎ CÎHÎÎ ¬flÎ ÿı¢±ı ÁÎQ›‰Îÿfiı …\flÎÏÁ¿ ›√fi˘ √HÎÌfiı ÷∞ ÿÌ‘˘, ’fl_÷ ±Î’HÎı I›Î_fiÎ ÁÎQ›‰Îÿ̱˘ Ë∞ ’˛Î√ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ¿Î‚‹Î_ ∞‰ı »ı. µÿÎflÌ¿flHÎfiÎ ±fiı ‰ˆÏr¿flHÎfiÎ ±‰Î˝«Ìfi …‹Îfi΋Î_ ‹ÎhÎ ÷ı‹fiı ∞‰‰_ fi ˢ› ÷˘ ÷ı‹fiÌ ‹fiÁŒÌfiÌ ‰Î÷ »ı, ’HÎ ÿ¤Î˝B›ı ±Î¬Î ÿıÂfiı ÷ı±˘ ±ÎÏ◊˝¿ flÌ÷ı ’»Î÷ flά‰Î ‹Î√ı »ı.á

Â_ ±Î’fi˘ ·‰Î…‹ fi_⁄fl

*****/171 »ı ? ÷˘ Á¬ıÿ …HÎΉ‰Îfi_ ¿ı iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÿÏfi›Î‹Î_ ±Î’fiÌ ÁŒfl «Î· ±_¿ı ’ÒflÌ ◊Λ »ı... ...ÏÁ‰Î› ¿ı ±Î’fi_ 171 ‹Î ±_¿ı («Î· ±_¿ı) ’Òw_ ◊›ı·_ ·‰Î…‹ ±Î’ ‰ı‚ÎÁfl flÌL›Ò ¿flΉ˘ ! ±Î’ Ωı ¿Î›‹Ì √˛ÎË¿ ˢ ±fiı «Î· ±_¿fiÎ ¿‰fl ’fl ±Î’fiÎ Áflfi΋΋Î_

jffrfsf[gf[ ;f}rfgff

÷Î…ı÷fl‹Î_ ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiÎ ÷ı‹… ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ’ıÿ΢fiÎ ¤Î‰‰‘ÎflÎfiÎ ’√·ı ¿Î√‚, Ï’˛„LÀo√ ÷ı‹… ±L› ‹ÏÀÏfl±SÁfiÎ ¤Î‰˘‹Î_ ÁflıflΠ40Ñ fi˘ ‰‘Îfl˘ ◊›˘ »ı, …ıfiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı «Î· ±_¿◊Ì “ÁŒÎflÌ”fiÌ »^À¿ Ï¿o‹÷‹Î_ wÎ.2/-fi˘ (11Ñ fi˘) fi∞‰˘ ‰‘Îfl˘ ¿fl‰˘ ’Õu˘ »ı. --T›‰V◊Î’¿ 2 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

·‰Î…‹ fi_⁄flfi˘ »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ωı

171 ˢ› ÷˘ fi‰_ ·‰Î…‹ ‰ı‚ÎÁfl ¤flÌ ÿ˘, …ı◊Ì iÎÎfi-ωiÎÎfifiÌ ÁŒfl «Î· flËı !

‰‘ ω√÷ ‹ÎÀı …\±˘ ’Îfi_ 4

df+tfjif

±_¿ fi_. 170 ‹Î_ “±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_” ω¤Î√‹Î_ fiÎfiÎÁÎËı⁄ ’ıf‰ÎfiÎ ¬ΩfiΠωÂıfi˘ ÁflÁ ’Ò‰Î˝‘˝ ΩHΉΠ‹Y›˘. ’ırÎ ’ÎÁı ±œ‚¿ ¬Ωfi˘ ±ÎT›˘ @›Î_◊Ì ÷ı ’Ëı·Ì ‰Îfl ΩH›_. fiÎfiÎÁÎËı⁄ ’ıf‰ÎfiÎ ∞‰fifiÎ µkÎflΑ˝ ±_√ı ¬ÎÁ …HÎΉ‰Îfi_ ¿ı ÷ı±˘±ı Á_‰÷ 1915‹Î_ ‹Î√Áfl Á ÿ ’ fi ‹fiÎ Â ø ‰Îflı ¤Î‰fi√fl‹Î_ ÏÂˢflfiÌ ‹·Î¿Î÷ ·Ì‘Ì Ë÷Ì. ±ËŸ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ¬ÎÁ Ï‹hÎ ËWνfl΋ ÂÎjÎÌfiı I›Î_ flèÎÎ Ë÷Î ±fiı ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ⁄Îÿ ÁL›ÎÁ ‘ÎflHÎ ¿flÌ ÿ›Îfi_ÿ ›˘√ÌLƒfiÎ fi΋ı ∞‰fifiÎ_ ÂıWÎ ‰W΢˝ ‰Ì÷ÎT›Î_. Á_‰÷ 1959‹Î_ lΉHÎ Áÿ ’Î_«‹fiÎ Á˘‹‰Îflı ÷ı‹HÎı ÿıËI›Î√ ¿›˘˝. √Έ÷‹ıf‰fl ¿<_Õ ’ÎÁı ÷ı‹fiÌ √ŒÎ ÷ı‹… ⁄˛õ¿<_Õ ’ÎÁı ÷ı‹fiÌ Á‹ÎÏ‘ Ëη ’HÎ ‹˘…^ÿ »ı. ±’Ò‰˝ ¤|, ÏÁyÎ ÀÌ.’Ì.±ıÁ., ±Îfl. ±ı‹. ΩıÂÌ, ‹Ë‰Î, Ï…. ¤Î√fi√fl

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 170 fiÎ 57 ‹ı ’Îfiı ÏÂˢfl fi∞¿fiΠω‹_Ïÿflfi˘ √˘‹÷ırfl ÷flÌ¿ı …ı µS·ı¬ ◊›˘ »ı ÷ı ¬flı¬fl √Έ÷‹ıf‰fl »ı. ±Î ‹_Ïÿfl √Έ÷‹Ì fiÿÌfiÎ Ï¿fiÎflı ±Î‰ı·_ »ı. ‹_ÏÿflfiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ¿Î‚Î ’J◊fl˘fiÎ ’ËÎÕ˘ »ı. ’˛Î¿ÚÏkο ÁΈÓÿ›˝fiÌ º„WÀ±ı ÷ı V◊‚ fl‹HÎÌ› »ı. ’Ïfl‹· ’_ÕuÎ, ¤Î‰fi√fl

jffrfsf[gf[ bff;f Ljfgf+tfl

à “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl”fiı ’˛ffi˘ ‹˘¿·‰Î Œ@÷ ’˘VÀ ¿ÎÕÛ ‰Î’fl˘. ’fl⁄ÌÏÕ›_ fiÏË. à ’˛ffi˘ ÁÎ◊ı ’Òw_ fi΋, Áflfi΋_, Ï’fi ¿˘Õ ±fiı ÀıÏ·Œ˘fi fi_⁄fl ’HÎ ±«Ò¿ ·¬˘. à ÿflı¿ ’˛ffi À>_¿˘ ±fiı ‹tÎÁflfi˘ ÷ı‹… ⁄ÌΩ Á˙ ‰Î«¿˘fiı flÁ ’Õı ±ı‰˘ ˢ› ÷ı …wflÌ »ı. à “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl”fiÎ ’˛ffi˘, “‰Î«¿˘fi˘ ‰Ô ‚÷˘ …‰Î⁄”, ¿˘›ÕÎfiÎ …‰Î⁄˘ ÷◊Î “±Î ’hÎ...” ‹ÎÀı ÁÒ«fi˘ ±fiı ‹_÷T›˘ ±ı‹ ÿflı¿ ω¤Î√ ‹ÎÀı ±·√ ±·√ ’h΢ ·¬˘, …ı◊Ì …ı ÷ı ω¤Î√ ‹…⁄ ÷ı‹fi_ ‰√a¿flHÎ ¿fl‰_ Áfl‚ ⁄fiı. 2 á ÁŒÎflÌ á …\·Î¥ 2008

vf+s gf+p !^(

“ÁŒÎflÌ”fi˘ ±_¿ fi_⁄fl 170 ¬Ò⁄ √Q›˘. ¬ÎÁ ¿flÌfiı “Á’fl Á‰Î·”fi˘ ‹tÎÁfl …‰Î⁄ ÁflÁ flè΢. ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ±_√ıfiÌ ±Î_¿Õο̛ ‹ÎÏË÷Ì ÷Îfl‰‰Î‹Î_ “ÁŒÎflÌ”±ı ·Ì‘ı·Ì ‹Ëıfi÷ …HÎΛΠωfiÎ fi flËÌ. ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiÎ ¤Î‰ ÂÎ ‹ÎÀı ‰‘ı »ı ±fiı ¤Ï‰W›‹Î_ Ë∞ ÂÎ ‹ÎÀı ‰‘‰ÎfiÎ »ı ÷ıfi˘ ‹tÎÁflfi˘ ¬·ÎÁ˘ ¬Ò⁄ … √Q›˘. ±ı¿ ‰Î÷ fi˘Ó‘‰Î·Î›¿ »ı ¿ı “ÁŒÎflÌ”fiı ΩËıflÎ÷‹Î_◊Ì ¿˘≥ Ω÷fiÌ ±Î‰¿ ◊÷Ì fi ˢ‰Î »÷Î_ ‹ÎÏË÷Ì ±fiı »Î’¿Î‹fiÌ ⁄Î⁄÷ı ÷ı ⁄ıVÀ ‹ı√ıÏ{fi »ı. Á_ÿfl ±fiı ÁCÎÕ »Î’¿Î‹, ±‹ÒS› ‹ÎÏË÷Ì ±fiı Ï«h΢, ÁflÁ √˛ÎÏŒ@Á ±fiı ÷ı ⁄‘_ ’λ\_ fi∞‰Ì Ï¿o‹÷ı “ÁŒÎflÌ” … ±Î’Ì Â¿ı. ¿flfi ±ı. ’fl‹Îfl, ‹.ÿı‰√ÎHÎÎ, ÷Î. ÏÂˢfl, Ï….¤Î‰fi√fl

±Î…¿Î· ««Î˝‹Î_ flËı÷Î ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiΠωWΛfiı ±_¿fiÌ ¿‰fl VÀ˘flÌ ⁄fiÎ‰Ì ÷ˆ›Îfl ¿flı·˘ “ÁŒÎflÌ”fi˘ ±_¿ fi_. 170 ’˛ÎÁ_Ï√¿ flè΢. ±_¿fi_ ‹¬M≤Wà ±ı¿ÿ‹ ±◊˝ÁÒ«¿ Ë÷_. “⁄fiΉ ±fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ” ω¤Î√‹Î_ ’ıÀˇ˘·ÕÌ{·fiÌ ⁄«÷fiÎ ÀΘ’-Àıfi fiÁ¬Î ‰Î_E›Î, …ı ’ˆ¿Ì ±‹¿ ÷˘ ÁËı·Î≥◊Ì ±’fiÎ‰Ì Â¿Î› ÷ı‹ »ı. “ÁŒÎflÌ”±ı ÁΫ_ … ·A›_ »ı ¿ı ÕˇÎ≥ω_√fiÌ ±Îÿ÷ ◊˘ÕÌCÎHÎÌ ⁄ÿ·‰Î◊Ì ⁄‚÷HÎfiÌ fi˘Ó‘’ÎhÎ ⁄«÷ ◊›Î ωfiÎ flËı÷Ì fi◊Ì. “Á_’Îÿ¿fi˘ ’hΔ Á‹›˘Ï«÷ Ë÷˘. “±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_”fiÎ ÂÌWν¿ Ëı fl…^ ± Î÷ ’΋ı · Ì ‹ÎÏË÷Ì ’ı r α˘fi˘ ≥Ï÷ËÎÁ, fiÎfiÎÁÎËı⁄ ±fiı ÷ı‹fiÎ ¬ΩfiΠωÂı ±ΩHÎÌ ‹ÎÏË÷Ì ±Î’Ì √≥. ÀıÏfiÁfiÌ fl‹÷fiı flÁ¿Á ωfiÎfiÌ ⁄fiΉ÷Ì Àı@fi˘·˘Ï… ωÂı ÕΛÎ√˛Î‹ ÁÏË÷ ±Î’ı·Ì ‹ÎÏË÷Ì flÁ’˛ÿ ·Î√Ì. fl‹÷√‹÷fiı ·√÷Î ·ı¬˘ “ÁŒÎflÌ”‹Î_ ±Î’÷Î flˢ ÷ı‰_ ÁÒ«fi »ı.

±_¿fi˘ ÁΈ◊Ì ±Î˜Œ⁄ÌÀ ¿ËÌ Â¿Î› ÷ı‰˘ ·ı¬ ±Î¿ÎÂÌ ÁËı· ¿flΉ÷Î ⁄ÕÛ-ÁÒÀfi˘ Ë÷˘. ⁄ÕÛ-ÁÒÀfiÌ Â˘‘ ◊›Î ⁄Îÿ ÷ıfiÎ “µIøÎ_Ï÷¿Î‚” ÿflQ›Îfi CÎHÎÎ⁄‘Î ÁÎËÏÁ¿˘ ’˘÷Îfi˘ Ωfi √‹Î‰Ì ⁄ıÃÎ ±ı ΩHÎÌ ±Îç›˝ ±fiı ÿ—¬fiÌ ·Î√HÎÌ …L‹Ì. ±Î µ’flÎ_÷ ±· fiÌL›˘ ’˛‰ÎË ±fiı ¬Ïfi… Á_’ÏkÎfiÌ Â˘‘‹Î_ ’fl˘ZÎ flÌ÷ı ‹ÿÿw’ ⁄fi÷Î »˘ÕT≤Z΢fiÎ ·ı¬˘ ‹ÎÏË÷Ì’˛ÿ flèÎÎ. ±‹ıÏfl¿fi ’˛‹¬˘ ωÂıfiÌ Á’fl„@‰{ ÷ı‹… Á’fl Á‰Î·fi˘ …‰Î⁄ iÎÎfi‰‘˝¿ Ë÷Î. µk΋¤Î≥ ’Àı·, ¤Îfi⁄ıfi, flÎ…ıÂ, ’˛Ï÷¤Î ±fiı Ï‹h΢, ±‹·ÁÎÕ; …√ÿÌÂ, ÂÌ÷·, µLfiÒfl, ±‹ÿΉÎÿ; ωSÁfi ±fiı fi˘±ı· flÎÃ˘Õ, ‰Õ˘ÿflÎ; fiflı ’fi˘÷, ‹.’Ì’fl·Î, Ï…. ¤Î‰fi√fl; ⁄Î⁄·Î· √˘fl, ¤…; Ïfi¿<_…, ¤ÎˆÏ‹¿, ¿<Á‹ ±fiı …›_Ï÷¤Î≥, ‰Õ˘ÿflÎ; ËÎÏÿ˝¿, flÎË·, ‹ıË·, fiÎfl√˘·, Ï…. ‰·ÁÎÕ; Ïfi¿<_…, ∑„I‰¿, ËÎÏÿ˝¿, CÎfiU›Î‹ ±fiı ±Î¿ÎÂ, flÎ…¿˘À; ±Ïfi· ±ıÁ. ‰Î{Î, ⁄˘ÀÎÿ, Ï…. ¤Î√fi√fl; ¿ı÷fi {˘·Î, ¤…, ¿E»; fiÌÏ‘, µ‹_√, ±‹ÌWÎÎ, ‹. ⁄Î_À‰Î, Ï…. …^fiÎ√œ; fl…÷ ‰Ì. {ηÎ, ±‹flÎ’fl, ‰ıflΉ‚; Ïfi¿<_… ’Ì. ÁıÓ…Ï·›Î, ±‹flı·Ì; flÎ…ı ±fiı ’˛ı‹∞ Ωÿ‰ÎHÎÌ, CÎÕ<·Ì, ÷Î. ·¬’÷; Á_ÿÌ’ ⁄Ì. ‰ÎÕ˘Ï·›Î, flÎ…¿˘À

“ÁŒÎflÌ”fiÎ ±_¿ fi_. 170‹Î_ ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ωÂı Ï⁄·¿<· ±ΩHÎÌ ‹ÎÏË÷Ì ‰Î_«‰Î ‹‚Ì. ¿›Î ÿı ’ÎÁı ¿ıÀ·_ ’ıÀˇ˘Ï·›‹ »ı ÷ıfi˘ ¿·fl ‹ı’ ¬Ò⁄ … √Q›˘. “ÁŒÎflÌ”fiÎ ÷_hÎÌ‹_Õ‚fiı ÁÒ«fi »ı ¿ı ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ωÂıfiÎ ±ΩH›Î_ ’ÎÁÎ_ …ı flÌ÷ı fl…^ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ ±ı … flÌ÷ı ¤Îfl÷-±‹ıÏfl¿Î ‰E«ı ◊fiÎflÎ ±b¿flÎfl ωÂı ’HΠωVI≤÷ ‹ÎÏË÷Ì ÷ı±˘ ±Î√Î‹Ì ±_¿‹Î_ ±Î’ı. ±b¿flÎfl ωÂı CÎb_⁄‘_ ·¬Î› »ı, ’HÎ “ÁŒÎflÌ” …ı ±Î’Âı ÷ı Ï⁄·¿<· ±ΩH›_ ËÂı ÷ıfiÌ ±‹fiı ¬Î÷flÌ »ı. flÎ…ı ±fiı ‹fiÌWÎ ’_ÕuÎ, fiÏÕ±Îÿ; ÷’fi ‹Ëı÷Î, ‰Õ˘ÿflÎ, ¿U›’ ±fiı ¿Ú÷Î◊˝ √Î_‘Ì, ‹_⁄≥

3 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

O >Ltfcf;f O

O jffcgfjifjfcfz O

vffHfn effztfgff[ 5?yfdf zfq8mwjfh vffh[ siff+ k[M

;jftf+Tf effztfgff[ cG gf ef}+;ffif[,ff[ uf],ffdflgff[ L;fdaff[,f

ÂÌÊ˝¿‹Î_ ’Ò»ı·Î Á‰Î·fi˘ À>_¿˘ …‰Î⁄ »ı — ¿˘≥fiı ¬⁄fl fi◊Ì. ±‹ıÏfl¿Î±ı ÷ıfi˘ ’˛◊‹ flÎWÀˇK‰… …flο ŒÎÀı·Ì ÿÂ΋Î_ ’HÎ ⁄Ë ¿Î‚∞’Ò‰˝¿ Ω‚‰Ì flÎA›˘ »ı, ’fl_÷ ¤Îfl÷fiÎ ’Ëı·Î ÏhÎfl_√Îfi˘ ’k΢ fi◊Ì. Ë¿Ì¿÷ı 1947 fiÎ ±Î˜√VÀfiÌ 14 ‹Ì, 15 ‹Ì ±fiı 16 ‹Ì ÷Îfl̬ı ‰’flΛı·Î ±Î’HÎÎ hÎHÎ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ flÎWÀˇK‰Ωı √Λ⁄ »ı. Á˙ ’Ëı · ˘ flÎWÀˇ K‰… …‰ÎËfl·Î· fiı Ë v±ı ±Î˜√VÀ 14, 1947 fiÌ ‹‘flÎ÷ı 12—00 fiÎ À¿˘flı ’ην‹ıLÀfiÎ ÁıLÀˇ· ˢ·‹Î_ ¿ÎÃÌ ’fl «ÕÎT›˘ Ë÷˘. (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘). ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı Á‰Îflı 8—30 ‰ÎB›ı ≥„LձΠ√ıÀ ¬Î÷ı Ï⁄˛ÀfifiÎ ›Ïfi›fi …˜¿ ¿Ëı‰Î÷Î flÎWÀˇK‰…fiı µ÷ÎflÌ ÷ı fi Ì …B›Î±ı ÏhÎfl_√Îfiı µ’fl «ÕΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ÏÿSËÌfiÎ ·Î· Ï¿S·Î ’fl ±Î˜√VÀfiÌ 16 ‹Ì ÷Îfl̬ı ±Î{Îÿ ¤Îfl÷fi˘ hÎÌΩı flÎWÀˇK‰… ·ËıflÎ÷˘ ◊›˘. K‰…‰_ÿfifiÌ Ï‰Ï‘ ’ÒflÌ ◊›Î ⁄Îÿ hÎHÎı› flÎWÀˇK‰Ωıfiı ¤Ò·Ì …‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. ±Î…ı hÎHÎı› flÎWÀˇK‰Ωı ·Î’kÎÎ »ı ±fiı @›Î_¿ ÷ı±˘ ‹‚Ì ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ ·ıϬ÷ flı¿˘ÕÛfiÎ ±¤Î‰ı ÷ı‹fiÌ ±ÁÏ·›÷ ⁄Î⁄÷ı ¿Â_ ¬Î÷flÌ’Ò‰˝¿ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË.á O >Ltfcf;f O

vffhgfl dff[+3fjffzl ;ffdf[ vff
±Î

‹ÏËfi˘ ±Î˜√VÀ »ı ±fiı ÷ı ⁄ËÎfiı ±ı¿Áà ‰Ê˝ ’Ëı·Î_fi˘ V‰÷_hÎ÷Î ‹Y›Îfi˘ ±Î˜√VÀ ‹ÏËfi˘ ÷ÎΩı ¿fl‰Î …ı‰˘ »ı. ωÂıÊ ¿flÌfiı ∞‰fi …wÏfl›Î÷fiÌ «ÌΩıfiÎ ¤Î‰÷η ⁄Î⁄÷ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹fiÎ ±Î_¿ÕÎ ¿S’Ì fi ¿Λ ÷ı‰Î »ı. ±Î˜√VÀ, 1947 ‹Î_ ¤Î‰÷η wÏ’›Î, ±ÎfiÎ, ’ˆÁÎ ÷◊Î ’Î≥‹Î_ √HÎÎ÷Î Ë÷Î. Ï⁄˛ÀfifiÎ flÎΩ F›˘…˝ »ßÎfiÌ ‹¬Î¿ÚÏ÷ ‘flΉ÷˘ fi√ÿ «Î_ÿÌfi˘ wÏ’›˘ ±ıÀ·ı 16 ±ÎfiÎ ¿ı ’»Ì 64 ’ˆÁÎ, 6 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

±ı¿Áà ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±Î{ÎÿÌ ‹Y›Î ’»Ì ¤Îfl÷ı flÎΩ F›˘…˝fiÎ ÏÁyÎ, ’˘VÀ· VÀıQMÁ ±fiı «·HÎÌ fi˘À˘fiı flÏÿ›˘ ±Î’‰Î◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±_√˛ıΩı±ı ’ÎÕı·Î_ ÂËıflÌ fi΋˘ ⁄ÿ·‰Î Á‘ÌfiÎ ±fiı¿ ŒıflŒÎfl˘ ¿flÌ √·Î‹ÌfiÎ ›√ ÁÎ◊ıfi˘ »ıÕ˘ ŒÎÕu˘. ±ı¿ fi˘Ó‘’ÎhÎ ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰˘ fiÎ÷˘ Ë∞ ÷ÒÀu˘ fi◊Ì. V‰÷_hÎ÷ÎfiÎ_ 60 ‰Ê˝ 2007 ‹Î_ ’ÒflÎ_ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ÷ıfi˘ fỉıÕ˘ ·Î‰‰Îfi_ ¤Îfl÷ı fiyÌ ¿flı·_, ’fl_÷ ‰‘ ⁄Îfl ‹ÏËfiÎ ’»Ì›ı ÷ı Â@› ⁄L›_ fi◊Ì. ¤Îfl÷fi˘ ωfl˘‘ VT ‹Ò‚ÎZÎfl˘ Á΋ı »ı , …ı ±Î’HÎÎ_ ⁄‘Î_ ‹ S ¿Ì ›Îfiı Ï⁄fi·U¿flÌ Ï‰‹Îfi˘ ’fl ‹˘ÀÎ ÀÎ≥’ı «Ì÷fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Á·‹Î_ ÷ı Victorian Territory fiÎ (⁄ÌΩ ‹_÷T› ±fiÁÎfl Viceroy's Territory fiÎ) ’˛ ◊ ‹ÎZÎfl˘ »ı . Ï⁄˛ À fifiÌ flÎHÎÌ Ï‰@À˘Ïfl±Î ¤Îfl÷fiÌ Á‹˛ÎiÎÌ √HÎÎ÷Ì ±ı ‰Î÷ı ¿ı ’»Ì ‰Î≥ÁflΘ› ¤Îfl÷fiÎ Á‰ı˝Á‰Î˝ ÷flÌ¿ı flÎ… ¿fl÷˘ ±ı ‰Î÷ı VT ÏÁQ⁄˘· ¤Îfl÷fiÌ √·Î‹Ì ÁÒ«‰ı »ı, F›Îflı ±Î{ÎÿÌ ‹Y›Îfiı ±Î…ı » ÿÁ¿Î ‰Ì÷Ì «Ò@›Î »ı. ±Î ÏÁQ⁄˘· ‰ÎV÷‰‹Î_ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› fiÎ√Ïfl¿ ∂~›fi Á_ V ◊Î ¶ÎflÎ ±’Λı · ˘ ‰Î›fl·ıÁ flıÏÕ±˘fi˘ ¿˘Õ »ı, …ıfiı ¿Î˜· ÁÎ≥fi ¿Ëı »ı. ±˜fl ÀˇÎÏŒ¿ ¿LÀˇ˘·fl

FOR YOUR INFORMATION

ÁÎ◊ı ‰Î÷ν·Î’ V◊Î’÷˘ ’Λ·À VT Á_iÎÎ µE«Îflı, ±ıÀ·ı ¿LÀˇ˘·fl Á‹∞ Ω› ¿ı M·ıfi ¤Îfl÷fi_ »ı. Ï⁄˛ À fifiÌ √ · Î‹Ì ‰ı à fiÎfl ÿı  ˘ ¤Îfl÷fiÌ …ı‹ ⁄ÌΩ ’HΠˢ›, ’fl_÷ V‰÷_hÎ ◊›Î ’»Ì ÷ı‹HÎı ’flΑÌfi÷ÎfiÌ ›Îÿ ±’Ή÷Î ÏÁQ⁄˘· ⁄ÿ·Î‰Ì fiÎA›Î ±√fl ÷˘ ÷ı‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ ÿıÂfi˘ ‹Ò ‚ ÎZÎfl Á΋ı · ¿flÎT›˘. ÿÎ. ÷. ’ÎÏ¿V÷Îfiı AP flıÏÕ±˘ ¿˘Õ ‹ı‚T›˘. Ï⁄˛ À fiı ’HÎ ÷ı fi Î Á΋˛ Î F›‰ÎÿÌ ¤Ò÷¿Î‚fiı ’λ‚ flÎ¬Ì ÿı‰Î V fiı ⁄ÿ·ı G ÏÁÏfl{fi˘ fi‰˘ ÏÁQ⁄˘· ‹ÎL› ¿flÎT›˘. ¤Îfl÷ ‰Ê˘˝ Á‘Ì ΩB›_ fiÏË. ±_÷ı ‰Î…’ı›Ì Áfl¿Îflı ±ı ‹t˘ ËÎ◊ ’fl ·Ì‘˘. ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› fiÎ√Ïfl¿ ∂~›fi Á_ V ◊Î ’ÎÁı ÷ı H Îı BM/ BharatMata ±fiı BH/Bharat ±ı‰Î ⁄ı ±Î˜MÂLÁ fl…^ ¿›Î˝. ±Î Á_V◊Î «Ìfifiı B ÏÁÏfl{ ±ıfiΛ÷ ¿flÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì, ±ıÀ·ı fi‰˘ ’˛V÷Ή IU/Indian Union fi˘ ±fiı ω¿S’w’ı IR/Indian Republic fi˘ ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ≥ÀÎÏ· I ÏÁÏfl{ ‹ı‚‰Ì «Ò@›_ Ë÷_, ±ıÀ·ı ÷ı ÿfl¬ÎV÷ ’HÎ Œ‚Ì fiÏË. ±ËŸ ‹Î‹·˘ ±À@›˘ »ı, ‹ÎÀı V‰÷_hÎ÷ÎfiÎ_ 61 ‰Ê˝ ’»Ì Ë∞ ’HÎ ±Î’HÎÎ ’Λ·À˘ ÷ı ‹ fiÎ_ M·ı fi fiÌ ±˘‚¬ÎHΠω@À˘Ïfl±ÎfiÎ_ ¿ı ‰Î≥ÁflΘ›fiÎ_ M·ıfi ÷flÌ¿ı ±Î’ı »ı.á

F›Îflı ÿflı¿ ’ˆÁ˘ 3 ’Î≥fi˘ Ë÷˘. fl˘…⁄fl˘…fiÌ ¬flÌÿÌfi_ ¿Î‹ Œ@÷ Ï«S·fl ‰Õı «Î·ı. fi˘À˘fiÌ …wfl fiÏË. ¿Ïfl›ÎHÎÎfiÌ ÿ¿Îfiı 1 Ï¿·˘√˛Î‹ «˘¬Î ·√¤√ 67 ’ˆÁÎfiÎ ¤Î‰ı ±fiı ÁÎflÌ Ω÷fiÎ CΙ Ï¿·˘ÿÌà 26 ’ˆÁÎfiÎ ÿflı ‹‚Ì flËı÷Î Ë÷Î. ¬Î_Õfi˘ ¤Î‰ ’˛Ï÷Ï¿·˘ 57 ’ˆÁÎ, ÷˘ ¿ıfl˘ÁÌfi ’˛Ï÷·ÌÀflı ·√¤√ 23 ’ˆÁı ‰ı«Î÷_ Ë÷_. ⁄ÀÎÀÎ ‰ÕÎfiÌ ±fiı ’ÎHÎÌ’ÒflÌfiÌ ÁflıflΠM·ıÀ 1 ±Îfi΋Î_ (wÏ’›ÎfiÎ Á˘‚‹Î ¤Î‰ı) ‹‚ı, ’HÎ ±’fl @·ÎÁ‹Î_ ⁄ıÁÌfiı ÏŒS‹ Ωı‰Ì ˢ› ÷˘ 10 ±ÎfiÎ ¬«˝‰Î flèÎÎ. ‹_⁄≥‹Î_ ω@À˘Ïfl±Î ¿Ëı‰Î÷Ì C΢ÕÎ√ÎÕÌfiÎ (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) «Î·¿˘ ±_ÿÎ…ı ’˛I›ı¿ ‹Î≥·ı ±ıÀ·ı ¿ı 1.6 Ï¿·˘‹ÌÀflı ‹ÁÎŒfl˘ ’ÎÁı◊Ì 1 ±Îfi˘ ‰ÁÒ· ¿fl÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ±ı ‰ÎËfi‹Î_ ¿<À
á

7

dff[+3ff cjff> oif},f ;ffdf[ oLziffngf[ afn,f[ ozl iffn szftff[ cjff>hcfJ[gff[ if]uf gfjf]+ ;f+xff[wfgf

±Î…◊Ì ÁÎ÷ ÿΛ¿Î ’Ëı·Î_ ÏËÀ·flfi_ flÎZÎÁÌ Ë‰Î≥…ËÎ… “ÏËLÕfi⁄√˝” ¤fl±Î¿ÎÂı ‹Âη ⁄L›_ ±ı ’»Ì ˉÎ≥…ËÎΩıfi˘ ›√ ±Î◊‹Ì √›˘. ˉı ±ı ¤Ò·Î›ı·Ì Àı@fi˘·˘Ï… fi‰Î V‰w’ı ŒflÌ ±Î¿Îfl ’Î‹Ì flËÌ »ı

≥Ï÷ËÎÁ ÷ıfiÎ ΩHÎÌ÷Î ‰·HÎ ‹…⁄ CÎHÎÌ ‰¬÷ ’˘÷ÎfiÌ {ıfl˘ZÎ fi¿· ¿ÎœÌ ÿı¬ÎÕı »ı. ≥Ï÷ËÎÁ ‰‚Ì Ë˘› @›Îflı¿ ωiÎÎfifi˘, …ıfi˘ ’˛‰ÎË ¬flı¬fl ÷˘ ¤Ò÷¿Î‚fiı ⁄ÿ·ı ¤Ï‰W› ÷flŒ ‰Ëı ‰ Îfiı ÁΩ˝ › ˘ »ı . ¤Ò ÷ ¿Î‚‹Î_ ωϷfi ◊›ı·_ ±ÎµÀÕıÀıÕ Ï‰iÎÎfi ¤Ï‰W› ‹ÎÀı ±’-À< - Õı À V‰Î_√‹Î_ ’fiflÎ√‹fi ¿flı »ı. ˉÎ≥…ËÎΩı fi ˘ ·√¤√ ’˘H΢Á˘ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±Î◊‹Ì «Ò¿ı·˘ ›√ ÷ıfi˘ fi‰˘ ÿά·˘ ⁄L›˘ »ı. ’ı À ˇ ˘ Ï·›‹fiÎ CÎÀ÷Î ¤_ Õ Îfl˘ ±fiı ‰‘÷Î ¤Î‰˘ Ωı ÷ Î_ ±‹ı Ï fl¿Î, …‹˝ fi Ì, „V‰I{fl·ı L Õ, Ï⁄˛ À fi ±fiı ¡ÎLÁ …ı‰Î ÿı¢fiÎ Á_¢‘¿˘ ω‹ÎfiÌ‹ÁÎŒflÌfiΠω¿S’ ÷flÌ¿ı ˉÎ≥…ËÎΩıfiı (±◊ν÷˚ aircraft fiı ⁄ÿ·ı airship fiı) ŒflÌ ‰¬÷ ›Îÿ ¿flÌ flèÎÎ »ı. Àı@fi˘·˘Ï…¿· ÏflÁ«˝ Ë∞ ’˛ı„@À¿· ÿ˘fl‹Î_ ’ˢÓE›_ fi◊Ì, »÷Î_ ±Î‘ Ï fi¿ ÏÕ{Î≥fi ‘flΉ÷Î_ Õ{fi⁄_ ‘ ˉÎ≥…ËÎΩı ±I›Îflı ’˛›˘√ÎI‹¿ ±Î¿ÎÂÌ ÁŒfl ¬ıÕÌ flèÎÎ_ »ı. ¤Îω ‹˘Õı·˘fiÎ M·Îfi ÷ˆ›Îfl »ı, …ı‹Î_ ‹Ëk΋ ¿ÿfi_ ‹˘Õı· ÷˘ 210 ‹ÌÀfl (690 ŒÌÀ) ±ıÀ·ı ¿ı 70 ‹ÌÀflfiÎ …Q⁄˘ …ıÀ ¿fl÷Î_ hÎHÎ √b_ ·Î_⁄_ »ı. 8 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

ˉÎ≥…ËÎΩı fi Î › √ fiÌ Á_ ¤ ω÷ ‰Î’ÁÌfi˘ Á_¿ı÷ ±ı ‰Î÷ı ‹‚ı ¿ı 2007 ‹Î_ {ı’ıÏ·fi-NT ’˛¿ÎflfiÎ …‹˝ fi ˉÎ≥…ËÎ…ı 12,000 ’ıÁıL…fl˘fiı ±Î¿ÎÂÌ ’˛‰ÎÁ ¿flÎT›˘. ¤Ò÷¿Î·Ìfi ±fiı ¤·Î›ı·Î ›√fiı ’λ˘ ›Îÿ ¿fl‰Î ’λ‚fi_ ¿ÎflHÎ

ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ÿ·˝¤ ⁄fi÷_ ’ıÀˇ˘Ï·›‹ »ı. ÿÏfi›Î‹Î_ fl˘…ıfl˘… ⁄˘∫√ ÷◊Î ±˜fl⁄Á …ı‰Î_ 18,200 ω‹Îfi˘ ¿<· 85,000 ¿‹Ï½›· Œ˚·Î≥À ›˘…ı »ı ±fiı √›Î ‰Ê˝fiÎ ±Î_¿ÕÎ ’˛‹ÎHÎı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ⁄Îfl ‹ÏËfiı ·√¤√ 46 ¿fl˘Õ ’ıÁıL…fl˘ ⁄Λ ±˜fl ‹ÁÎŒflÌ ¿flı »ı. ⁄˘∫√-747 …Q⁄˘ …ıÀ …‹˝fi ⁄fiΉÀfi_ {ı’ıÏ·fi-NT, …ı ÏÿSËÌ ±fiı L›Ò ›˘¿Û ‰E«ıfiÎ ¿·Î¿fiÎ ‹Ëk΋ 125 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ’˛‰ÎÁ ÿflQ›Îfi ±ÎÂflı 95 {Õ’ı ±ı¿‘Îfl˘ 900 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ Àfi ŒuÒ· ⁄΂ı »ı. V‰Î¤Îω¿ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ Â¿ı »ı »ı ¿ı ⁄‘Î ’˛‰ÎÁ˘ ±ÎÀ·Ì ·Î_⁄Ì ÿÒflÌfiΠˢ› fiÏË, »÷Î_ M·ıfifiÎ ’˛¿Îfl ‹…⁄ ’˛I›ı¿ ‹ÁÎŒflÿÌà ’˛Ï÷¿·Î¿ı 15 ◊Ì 18 Ï¿·˘√˛ Î ‹ ⁄‚÷HÎ ‰’flΛ ±ı Ë¿Ì¿÷fiı fl˘…fiÎ Áflı fl Π12,60,000 ’ıÁıL…fl˘fiÎ ÏŒ√fl Á΋ı ÷˘‚Ì …\ ± ˘. ÿˆ Ï fi¿ ‘˘flHÎı ◊÷Î ⁄‚÷HÎfiÎ ‰’flÎÂfi˘ À˘À· ·Î¬˘ Àfi‹Î_ ⁄ıÁı, …ı „V◊Ï÷ ·Î_⁄˘ Á‹› «Î·ı ÷ı‹ fi◊Ì. ω‹Îfi˘◊Ì ±‹¿ Ëÿı »^ À ¿Îfl˘ ±’Ή÷˘ ω¿S’ ¢‘‰˘ flè΢. ˉÎ≥…ËÎ… ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ω¿S’ Ëη ÷˘ ÿı¬Î÷˘ fi◊Ì ±fiı ÷ı ’HÎ Á˘ À«fi˘ fi◊Ì. ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı ÁËı…ı fiÏË. ±Î‹ »÷Î_ ÷ıfiı ·√÷_ Àı@fi˘·˘Ï…¿· Á_¢‘fi ‰ı√ ’¿Õ÷_ Ω› »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı

¬ÿ ’ıÀˇ˘Ï·›‹fi_ ⁄Ì…\_ ±Î˜MÂfi fi◊Ì. ˉÎ≥…ËÎΩıfi˘ ‰Ì÷Ì √›ı·˘ Á˘fiıflÌ ›√ …flÎ ÷ÎΩı ¿fḻı. ±Î…◊Ì ÿ˘œ Áˆ¿Î ’Ëı·Î_ ÷ı ›√ Âw ◊›˘ ¿ı F›Îflı ÁMÀıQ⁄fl 24, 1852 fiÎ fl˘… Ëıfi˛Ì Ï√ŒÎfl fi΋fiÎ ¡ıL« Ï‹¿ıÏfi¿ı fl÷΂ …ı‰Î ±Î¿Îflfi_ 44 ‹ÌÀfl (144 ŒÌÀ) ·Î_⁄_ ±fiı 12 ‹ÌÀflfiÎ ±Ï‘¿÷‹ T›ÎÁfi_ ⁄·Òfi ÷ˆ›Îfl ¿›*. ±ÎÂflı 2,490 CÎfi ‹ÌÀfl …ıÀ·_ ’˘·ÎHÎ ‘flΉ÷Î ±ı ⁄·Òfi‹Î_ ÷ıHÎı ˉΠ¿fl÷Î_ ±fiı¿√HÎÌ ±˘»Ì CÎfi÷Îfi˘ (15 ‹Î ¤Î√ …ı À ·Î ‰…fifi˘) ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Î› ¤›˘˝. ⁄·Òfi fiÌ«ı ·À¿÷Ì À˘¿flÌ ’fl Œ@÷ hÎHΠˢÁ˝ ’ Ήfl ’ı ÿ Î ¿fl÷_  158 Ï¿·˘√˛Î‹fi_ VÀÌ‹ ±ı„L…fi √˘ÃT›_, …ı fi Ì ÁÎ◊ı 3.35 ‹ÌÀfl T›ÎÁfi _ ’˛˘’ı·fl ΩıÕΛı·_ Ë÷_. Ëıfi˛Ì Ï√ŒÎfl ’˘÷ı I›Îfl ⁄Îÿ À˘¿flÌ‹Î_ ⁄ıÃ˘ ±fiı Œfl÷Î ’˛˘’ı·flfiÎ Ωıflı ¡ıL« fi√fl ‰Áı ˝ · ÌfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ¿·Î¿fiÎ 10 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ √Ï÷±ı 30 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ∂Õu˘. √Ï÷ ‹_◊fl Ë÷Ì, »÷Î_ ±ı ‰¬÷fiÎ Á‹› ’˛ ‹ ÎHÎı ±ÿ˚ ¤  ÷ Ë÷Ì. ∂~›fifiÌ ÷‰Îfl̬‹Î_ ±ı ⁄fiΉ ’HÎ ±¤Ò÷’Ò‰˝ Ë÷˘. ‘fl÷Ìfi_ ⁄_‘fi »˘ÕÎ‰Ì ‹ÎHÎÁı ⁄·Òfi ¶ÎflÎ ±Î¿Î ÷flŒ ±Îfl˘ËHÎ ¿›* ±ı ‰Î÷fiı ·√¤√ 70 ‰Ê˝ …ıÀ·˘ Á‹› ‰Ì÷Ì «Ò@›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ±ı„L…fi ‰Õı Ïfi›_ÏhÎ÷ Œ˚·Î≥À ±ı¿ı› ÁÎËÏÁ¿ı ›˘∞ fi Ë÷Ì. Ëıfi˛Ì Ï√ŒÎfl ’Ëı·˘ Ë÷˘. ±Î ÁŒ‚ ’˛›˘√‹Î_ flËÌ …‰Î ’΋ı·Ì ±ı¿‹ÎhÎ ¿Áfl ±ı ¿ı ’Òfl÷ΠˢÁ˝’ΉflfiÎ ±¤Î‰ı Ï√ŒÎfl ÷ıfiÎ ⁄·Òfifiı ±ıÀ·ı ¿ı ˉÎ≥…ËÎ…fiı U Àfi˝ ±Î’Ì ’˛‰ÎÁfi˘ ±Îfl_¤ ¿›Î˝fiÎ V◊‚ı ’λ\_ ·Î‰Ì Â@›˘ fiÏË. ’˛‰ÎÁ ‰fi-‰ı flè΢. Ï√ŒÎflfiı fiÕı·Ì ¿Áfl ‹Ò‚ ÷˘

VÀÌ‹ ±ı„L…fi‹Î_ Ë÷Ì, …ıfi˘ ±ÎµÀ’À ‰…fifiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ±˘»˘ Ë÷˘. ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ı ÁÎflÎ ’ΉflÀ<-‰ı≥ÀfiÎ flıϱ˘fi_ ’ıÀˇ˘· ±ı„L…fi ¢‘Λ_ I›Îflı ÕıÏ‰Õ rÎ{˝ fi΋fiÎ ±Î˜„VÀˇ›fi (’HÎ …‹˝fiÌfiÎ ‰÷fiÌ) ±ı„L…Ïfi±flı flıÂ‹Ì ¿Î’Õfiı ⁄ÿ·ı ±ıS›Ï‹Ïfi›‹fiÎ ’Î÷‚Î ±Î‰flHÎfi_ ˉÎ≥…ËÎ… ⁄fiÎT›_. fi‰ıQ⁄fl 3, 1897 fiÎ fl˘… ÷ıHÎı ⁄Ï·˝fi ¬Î÷ı

Ëıfi˛Ì Ï√ŒÎfl ±fiı ÷ıfi_ µÕfi¬À˘·Î

’˛◊‹ Œ˚·Î≥À ›˘∞, ’HÎ ◊˘ÕÌ Ï‹ÏfiÀ˘ ’»Ì ˉÎ≥…ËÎ… ÁÒÁ‰÷Ì Ë‰Î‹Î_ ⁄ı¿Î⁄Ò ◊›_ ±fiı ’»ÕÎÀ¤ıfl fiÌ«ı ±Î‰Ì ’Õu_. ±Î ¿ıÁ‹Î_ flËÌ …‰Î ’΋ı·Ì ¿Áfl ˢÁ˝’Ήflfiı ⁄ÿ·ı ¿LÀˇ˘SÁfiÌ Ë÷Ì. ˉÎ≥…ËÎ…fiÌ ÏÕ{Î≥fi ⁄Ì∞ ÿflı¿ ‰Î÷ı Á_÷˘Ê¿Îfl¿ Ë÷Ì. ÕıÏ‰Õ rÎ{˝fi˘ ±¬÷fl˘ ¤·ı ±ÁŒ‚ flè΢, ’fl_÷ …‹Ìfi ±fiı Á‹ƒ ’»Ì ‹ÁÎŒflÌfiÌ ±Î¿ÎÂÌ ÏÿÂÎ ¬˘·Ì fiά‰Î ‹ÎÀı ÷ı ¿ÎflHΤÒ÷ ⁄L›˘. …‹˝fi ÁˆL›fiÎ µ’flÌ ±ŒÁfl ÷ı‹… µ‹flΉ ŒÏÕÛfiÎLÕ √˛ÎŒ ‰Î˜fi {ı’ıÏ·fifiı ÷ı ±¬÷flαı ‰‘ ÁÎw_ ˉÎ≥…ËÎ… ⁄fiΉ‰ÎfiÎ ¿Î‹ı ·√ÎÕÌ ÿÌ‘˘. {ı’ıÏ·fi ⁄Îˢ ±ı„L…Ïfi±fl Ë÷˘,

±ıÀ·ı ÷ıHÎı Ω÷ı O·ÒÏ’˛LÀ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. ˉÎ≥…ËÎΩı T›Î’ÎflÌ ‘˘flHÎı ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı 10,00,000 …‹˝ fi ‹Î¿Û ˚ Á fiÌ Âıfl‹ÒÕÌ ÁÎ◊ı {ı’ıÏ·fiı ¬Îfi√Ì ¿o’fiÌ ’HÎ V◊Î’Ì. …\·Î≥ 2, 1900 fiÎ fl˘… √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fifi_ LZ-1 fi΋fi_ …ı ’Ëı·_ ˉÎ≥…ËÎ…/airship ÷ˆ›Îfl ◊›_ ÷ı ˉÎfiÎ ‹ËÎÁÎ√fl‹Î_ ÷fl÷Ì …Q⁄˘

¿ÿfiÌ TËı· …ı‰_ Ë÷_. ±ıS›Ï‹Ïfi›‹fiÌ ’Î_Á‚̱˘ ‰Õı ⁄fiı·Î ËÎÕÏ’_…fl Œfl÷ı ¿ıfi‰ÎÁfi_ ±Î‰flHÎ «ÕÎT›Î ’»Ì ·√¤√ 11,000 CÎfi ‹ÌÀflfiÎ ±Î_÷Ïfl¿ ’˘·ÎH΋Î_ ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Î› ¤flÌ ·ı‰Î›˘ Ë÷˘. ·_⁄Î≥‹Î_ 128 ‹ÌÀflfiÎ (420 ŒÌÀfiÎ) ÷˘V÷Îfifiı √Ï÷„@÷ ±Î’÷Î_ ’˛˘’ı·fl ±ı„L…fi˘ ¿‹fiÁÌ⁄ı ‹Ïfl›· ÁÎÏ⁄÷ ◊›Î_ ±fiı ’˛◊‹ 3 Œ˚·Î≥À‹Î_ … √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fifiı ⁄flÎ⁄fl A›Î· ±Î‰Ì √›˘ ¿ı LZ-1 ±LÕfl’ΉÕÛ Ë÷_. ’flÌZÎH΢ ‰¬÷ı ¿<· 28 ˢÁ˝’Ήflfi_ ±ı ÷˘V÷Îfi …ı‹ ÷ı‹ ¿flÌfiı ∂Õu_. Ïfi›_ÏhÎ÷ ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı LZ-1 fi¿Î‹_ Ë÷,_ ±ıÀ·ı {ı’Ïı ·fiı ÷ıfiÎ V’ıfl ’ÎÀ˚˝Á »^ÀÎ ’ÎÕÌ ¤_√Îfl‰ÎÕı fiÎA›Î ±fiı 1905 ‹Î_ fi‰_ LZ-2 ⁄fiÎT›_. ÷˘ŒÎfiÌ ’‰fi‹Î_ ÷ıfi˘ fiΠ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

9

◊›Î ’»Ì 1906 ‹Î_ {ı’ıÏ·fiı ‰‘ ±ı„L…fi⁄‚ ‘flΉ÷_ LZ-3 ÷ˆ›Îfl ¿›*. ±Î ‹˘Õı· Á_÷˘Ê¿Îfl¿ fỉÕu_, ¿ı‹ ¿ı ⁄‘_ ‹‚Ì 210 ˢÁ˝’Ήfl ±Î’÷Î_ ÷ıfiÎ_ ’˛˘’ı·fl ±ı„L…fi˘ ‰Õı ¿·Î¿fiÎ 44.5 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ √HÎfiÎ’ÎhÎ ‰ı√ ‹‚÷˘ Ë÷˘. ˉÎ≥ …ËÎΩıfi˘ fi‰˘ ›√ LZ-3 ÁÎ◊ı Âw ◊›˘, …ı hÎÌÁı¿ ‰Ê˝ Á‘Ì «Õ÷Ì

V◊Î’Ì. ˉÎ≥…ËÎΩıfiÎ ’ıÀ΂ fiÌ«ı ’ıÁıL…fl ¿ıÏ⁄fifi_ ÷ıHÎı ±Î›˘…fi ¿›*. ¿ıÏ⁄fi‹Î_ ±Îfl΋ÿΛ¿ ¬flÂ̱˘, „V·’Ÿ√ ⁄◊˝, flÁ˘Õ<_ ±fiı ÕÎ≥Ïfi_√ Àı⁄·˘ ’HÎ ÷ıHÎı √˘ÃT›Î_. 1910 ◊Ì Âw ¿flÌ 1914 Á‘ÌfiÎ_ «Îfl ‰Ê˝‹Î_ √˛ Î Œ {ı ’ ı Ï ·fifiÌ Delag fi΋fiÌ ±˜fl·Î≥LÁfiÎ_ ˉÎ≥…ËÎΩı±ı ¿<· 34,228 ’ı Á ı L …fl˘fiı ⁄‘ _ ‹‚Ì

Ï⁄˛Àfi ‰√ıflı ÿı¢±ı ’HÎ ÷ıfiÌ ÁŒ‚÷Î Ωı›Î ’»Ì ˉÎ≥…ËÎΩı ⁄fiÎT›Î_, ’fl_÷ ÷ı‹fi˘ ‹A› Ëı÷ ‹ÁÎŒflÌfiı ⁄ÿ·ı ·U¿flÌ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ ’˛‰ÎÁfiı ·√÷Î fi‰Î ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘ V◊’Î÷Î flèÎÎ. ’˛ ◊ ‹ ωr› © ’»Ì 1919 ‹Î_ Ï⁄˛ À fifi _ R-34 ±˜ À ·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√flfiı ±˘‚_√Ì …fiÎfl ’Ëı·_ ˉÎ≥…ËÎ… Ë÷_. ≥ÀÎÏ·fi_ “fi˘…˝”

¿‚Îfi˘ ÁÎÏ⁄÷ ◊‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î ‹˘Õı· ⁄L›Î ’»Ìfi_ VÀı… ’ı Á ı L …fl˘fiı ±Î¿ÎÂÌ ‹ Á ÎŒflÌ ¿flΉ‰Îfi_ Ë÷._ flÎ≥À ⁄˛‘Áı˝ ¿flı·Ì hÎHΠω‹Îfi˘fiÌ Â˘‘fiÎ ’√·ı ÷Ì÷ÌC΢ÕÎ …ı‰Î_ ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ_ …ı ω‹Îfi˘ ÷ˆ›Îfl ◊›Î_ ÷ı±˘ ’Λ·Àfi_ ‰…fi ‹Î_Õ ¬‹Ì ¿÷Î_ Ë÷Î_. ’ıÁıL…fl˘fiı ⁄ıÁÎÕ‰Îfi˘ ÷˘ ’˛ffi … fi Ë÷˘, F›Îflı √˛ÎŒ {ı ’ ı Ï ·fiı Á_ A ›Î⁄_ ‘ ‹ Á ÎŒfl˘fiı Á‹Î‰÷Î_ ˉÎ≥…ËÎΩıfiÌ ±˜fl·Î≥LÁ

1,72,490 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ±Î¿ÎÂÌ ’˛‰ÎÁ ¿flÎT›˘. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ⁄Λ ±˜fl ‹ÁÎŒflÌ T›Î’¿ ‘˘flHÎı Â@› ⁄fiÌ. {ı’ıÏ·fifi˘ L-59 ¿Ëı‰Î÷˘ µÕfi¬À˘·˘ ÷˘ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ’˛ ‰ ÎÁ ¬ı Õ ‰Î ¿·Î¿fiÎ 95 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı 6,800 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì fiΘfi-VÀ˘’ ∂Õu˘. ˉÎ≥…ËÎΩıfiÎ ZÎıh΋Î_ …‹˝fi̱ı ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ‹˘fi˘’˘·Ìfi˘ ÿflFΩı ¤˘√T›˘. ≥ÀÎÏ·, ¡ÎLÁ, ±‹ıÏfl¿Î,

¿Ëı‰Î÷_ ±ı‰_ … ±˜flÏÂ’ 1926 ‹Î_ µkÎfl ‘˛‰fiÎ ⁄ŒÛV÷Îfifiı ’Îfl ¿flÌ √›_. ωr›© ’»ÌfiÎ_ ˉÎ≥…ËÎΩı ‰‘ ‹˘ÀÎ_, ‰‘ {Õ’Ì ±fiı ‰‘ ‹…⁄Ò÷ Ë÷Î_. µHÎ’ ˢ› ÷˘ ±ı ¿ı ⁄‘Î_fiı ÷Îfl¿⁄‚ ±Î’‰Î ‹ÎÀı ËΩfl˘ ¿ı ·Î¬˘ CÎfi ‹ÌÀfl ·ı¬ı F‰·fiÂÌ· ±ı‰˘ ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Î› ¤fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı ‰¬÷˘‰¬÷ ±¿V‹Î÷˘ ◊÷Î flèÎÎ, …ı‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ÷˘ √‹A‰Îfl Ë÷Î. ÿÎ. ÷. Ï⁄˛Àfifi_ 237 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ R-101 ’ıÁıL…fl ÀˇÎÏŒ¿ ¤ı√Ì À’η Áω˝Á Âw ¿fl‰Î ±Î˜@À˘⁄fl 4, 1931 fiÎ fl˘… ¤Îfl÷ ±Î‰‰Î fiÌ¿Y›_, ⁄Ì…ı Ïÿ‰Áı ¡ÎLÁ‹Î_ Àı¿flÎ ÁÎ◊ı À¿flΛ_ ±fiı ÷ıfi˘ 1,55,744 CÎfi ‹ÌÀfl ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Î› Á‚√Ì ∂Ãu˘. ±Î ˢfiÎfl÷‹Î_ 48 …HÎÎ ‹Î›Î˝ √›Î, ±ıÀ·ı Ï⁄˛Àfiı Ëo‹ı ‹ÎÀı ˉÎ≥…ËÎΩıfiı ÷∞ ÿÌ‘Î_. µÕfi¬À˘·Îfiı ’Õ÷Î ‹Ò¿‰Î‹Î_ Ï⁄˛Àfi ’»Ì ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ‰Îfl˘ Ë÷˘, …ıHÎı 1931 ‹Î_ ±fiı 1933 ‹Î_ “±ıø˘fi” ÷◊Î “‹ı¿˘fi” fi΋fiÎ_ 239 ‹ÌÀfl ·Î_⁄Î_ ⁄ı ‹˘Õı·˘ ⁄fiÎT›Î_ Ë÷Î_. ⁄Lfiı ÷ı‹fiÎ ’ıÀ΂ fiÌ«ı◊Ì ŒÎ≥Àfl M·ıfifiı ·˘L« ¿flÌ Â¿÷Î_ Ë÷Î_. Ï‹Âfi

±˜flÏÂ’ ¿Ëı‰Î÷ΠˉÎ≥…ËÎ…fi˘ ¢‘¿ ±fiı {ı’ıÏ·fi ±˜flÏÂ’ ¿o’fiÌfi˘ V◊Î’¿ ŒÏÕÛfiÎLÕ √˛ÎŒ ‰Î˜fi {ı’ıÏ·fi

10 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

‹˘flÎ◊Ì Á¿Îfi Á‘Ì 163 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ ±fiı 21.33 ‹ÌÀflfi˘ T›ÎÁ ‘flΉ÷_ Ï⁄˛ÏÀ ˉÎ≥…ËÎ… R-80

±ÎÀ˘’Ìfiı ’λΠ±Î‰÷Î M·ı fi fiı ˉÎ≥…ËÎ… fiÌ«ı ·À¿÷_ ËÒ¿ ŒflÌ ±_¿ı ¿flÌ ·ı÷_ Ë÷_. ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’»Ì ⁄ı› ‹˘Õı·˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¬flÎ⁄ ˉ΋Îfi‹Î_ ÷ÒÀÌ ’ÕuÎ_ ±fiı ÷ı ˢfiÎfl÷˘±ı ¿<· 75 …HÎÎfi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ’HΠˉÎ≥…ËÎ…fi˘ ›√ ±ı ÁÎ◊ı ·√¤√ ±V÷ ’ÎQ›˘. Ï⁄˛Àfi ÷◊Î ±‹ıÏfl¿Î …ı‰Î ÿı¢ ω‹Îfi ÷flŒ ‰Y›Î I›Îflı …‹˝fiÌ ‰‘ fiı ‰‘ ‹˘ÀÎ_ ˉÎ≥…ËÎΩı ›Îfiı ±˜flÏÂ’ ⁄fiΉ÷_ flèÎ_. Á˙◊Ì ΩHÎÌ÷_ ˢ› ÷˘ 237 ‹ÌÀfl ·Î_ ⁄  _ ±fiı 1,05,000 CÎfi ‹ÌÀfl ËÎ≥Õˇ˘…fi ‘flΉ÷_ √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fi, …ı ±˜flÏÂ’fiÎ ’˛HÎı÷Î (±fiı 1917 ‹Î_ ±‰ÁÎfi ’΋ı·Î) √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fifiÌ ›Îÿ‹Î_ ÷ıfiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î÷_ Ë÷_. ±Î ÷˘Ï÷_√ ˉÎ≥…ËÎ…ı 1928 ‹Î_ ÷ıfiÎ Á…˝fi ’»ÌfiÎ_ fi‰ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ¿< · 17,591 ’ıÁLı …fl˘ ±fiı 1,11,387 Ï¿·˘√˛Î‹ ’˘VÀ ÷◊Î ’ÎÁ˝·˘ ÁÎ◊ı ¿·Î¿fiÎ ÁflıflΠ140 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ

{Õ’ı 578 ’˛‰ÎÁ˘ ¬ıÕuÎ. ›fl˘’-À<±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛‰ÎÁ‹Î√ı˝ 139 ‰¬÷ ÷˘ ±˜À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√fl ±˘‚_B›˘. ⁄‘_ ‹‚Ì 16,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ¿ÎM›_ ±fiı 1929 ‹Î_ ±ıflεLÕ ‘ ‰SÕÛ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ ⁄÷ÎT›˘.

ˉÎ≥…ËÎΩıfiı Ï÷·Î_…·Ì ±Î’‰Î‹Î_ »ı‰Àı …‹˝fiÌfi˘ ’HÎ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘. ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Î› … ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ¿ÎflHΤÒ÷ ⁄L›˘. ÏËÀ·flfiÎ …‹˝fiÌfiı ŒÎ›fl’˛ÒŒ ±ı‰Î ÏËÏ·›‹fiÌ …wfl Ë÷Ì, ’fl_÷ fiı«fl· √ıÁ ÁÎ◊ı ±S’ ‹ÎhÎ΋Î_ fiÌ¿‚÷˘ ±ı ‰Î› I›Îflı Œ@÷ ±‹ıÏfl¿Î ’ÎÁı Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿Î ÷ıfi˘ ’fl‰Ã˘ fiÎ{Ì …‹˝fiÌfiı ±Î’‰Î ‹Î√÷_ fi Ë÷_. Á˙◊Ì √_Ω‰fl ±ı‰_ 245 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ ÏËLÕfi⁄√˝ fi΋fi_ …ı ±˜flÏÂ’ ÏËÀ·flı 1936 ‹Î_ ÷ˆ › Îfl ¿flÎT› _ ÷ı ‹ Î_ ’HÎ 2,00,000 CÎfi ‹ÌÀfl …ı À ·˘ ËÎ≥Õˇ˘…fi ¤fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘. Ïfiω˝Cfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÿÁ ’˛‰ÎÁ˘ ¬ıÕuÎ ’»Ì ÏËLÕfi⁄√˝ ±Ï√›Îfl‹Î ’˛‰ÎÁı fiÌ¿Y›_, ÁflıflΠ126 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ±˜À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√fl ’Îfl ¿›˘˝ ±fiı ‹ı 6, 1937fiÎ fl˘… ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ L›Ò …Áa‹Î_ ·ı¿ËVÀÛ ¬Î÷ı µ÷flÎHÎfiÎ Á‹›ı ±˘Ï«_÷_ Á‚√Ì ∂Ãu_. ˢfiÎfl÷ı 36 …HÎÎfi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘. ˉÎ≥…ËÎΩıfi˘ ›√ ’HÎ ÷ıfi˘ ¤˘√ ⁄L›˘. ω‹Îfi›√fi˘ ÷ı ÁÎ◊ı ±Îfl_¤ ◊›˘.

ÏËÀ·flfi_ Ë÷¤Î√Ì ÏËLÕfi⁄√˝, …ıfiÎ ±¿V‹Î÷ı ˉÎ≥…ËÎΩıfiÎ ‹K›ÎXfiı ÷’÷Î ÁÒfl…fiı Ωı÷Ωı÷΋Î_ ±V÷Ϋ· ÷flŒ ‘¿ı·Ì ‹Ò@›˘ ±ı ’»Ì fi‰˘ ÁÒ›˘˝ÿ› »ı¿ ’«ÎÁı¿ ‰Wν Á‘Ì ◊‰Îfi˘ fi Ë÷˘

±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ á

11

±·⁄kÎ, ≥Ï÷ËÎÁ 1986 fiÎ Ïÿ‰Áı ‰ı√Ì·Î ’‰fi‹Î_ Ë÷_. ‹ÁÎŒfl˘fiÌ Á_A›Î Ωı ¿ı Õ{fiı¿ @›Îflı¿ fiı @›Îflı¿ Ïfl‰Á˝ ˉÎ≥…ËÎ…fiı CÎÁÕÎ÷_ fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ¿fl÷Î_ ‰‘ fiÏË, ’HÎ ÷ıfiÎ ±fi√Î‹Ì √̱fl‹Î_ ’Õı, ±ıÀ·ı 1973 ‹Î_ ËıÏ·¿˘MÀflfiÌ fl˘Àfl V’ÌÕ ‰‘Îfl‰Î‹Î_ ÷flÌ¿ı ⁄_‘Λı·_ 59 ‹ÌÀfl (194 ŒÌÀ) ±Îfl⁄ ÿı  ˘±ı ⁄‚÷HÎfi˘ ’Ëı · ˘ ±Î‰Ì I›Îflı ’Î_Ϭ›_ ⁄À¿Ì √›_ ±fiı ·Î_⁄_ V¿Î›ÏÂ’-600 ÷ıfiÌ ’ıÁıL…fl ÿ¿Î‚ ÁF›˘˝ I›Îflı ¿ıÀ·Î¿ ¿ıÏ⁄fi‹Î_ 24 ‹ÁÎŒfl˘fiı Á‹Î‰Ì ±‹ıÏfl¿fi ≥…fiıfl ¡ıL¿ Á_¢‘¿˘fiı ˉÎ≥…ËÎΩı‹Î_ Ï’±ÎÁı¿Ì±ı ⁄fiΉı·_ ËıÏ·VÀıÀ ¿÷_ Ë÷_. flÁ ΩB›˘. ÏËLÕfi⁄√˝ F›Î_ ±˘’ı¿ ÿı¢±ı ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiÎ ‹Âη ⁄L› _ ±ı ·ı ¿ ËVÀÛ ¤Î‰ ±˘fl ‰‘Λν I›Îflı …‹˝fi ÂËıfl‹Î_ … ¡ıL¿ Ï’±ÎÁı¿Ì V‰MfiºWÀÎ √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fi ¶ÎflÎ fi΋fiÎ ±ı„L…Ïfi±flı ±fi˘¬Î V◊’Λı·Ì ±fiı Ë∞ ÁÏø› flËı·Ì ’˛ ¿ ÎflfiΠˉÎ≥…ËÎ…fi˘ ¿o’fiÌ Ë‰Î≥…ËÎΩıfiÎ ZÎıhÎı ŒflÌ M·Îfi ÷ˆ › Îfl ¿›˘˝ , …ı fi Ì ’˛‰ıÂÌ. 1997 fiÎ ±_÷ı ÷ıHÎı ωÂı Ê ÷Î ±ı ¿ı ÏËÏ·›‹ {ı’ıÏ·fi-NT (New Technol¤flı·Î ±˜flÏÂ’fiÌ ⁄ı› ÷flŒ ogy) ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷_ ÷ı‹… ¬flÎ ¿<· «Îfl ËıÏ·¿˘MÀfl˘ ΩıÕ‰Îfi_ ±◊˝‹Î_ fi‰Ì Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ fi‹ÒfiÎ ÷ı H Îı ω«Î› * Ë÷ _ . ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰Ì ¿Î÷_ 75 ‹ÌÀfl ˉÎ≥…ËÎ…fi_ fi΋ ÷ıHÎı ±ı (246 ŒÌÀ) ·Î_⁄_ ±fiı 8,425 ¿ÎflHÎÁfl Ëı Ï ·VÀı À flÎA› _ . ÏËÏ·›‹ Œfl÷ıfiÎ ±Î‰flHÎfiı ÷ıHÎı «ÌflÌ CÎfi ‹ÌÀfl ÏËÏ·›‹ ¤flı·_ ±z÷fi ËıÏ·¿˘MÀfl˘fi_ ¿Î›˝ ËıÏ·VÀıÀfiı ±Î√‚, fiÎA›_. ËıÏ·VÀıÀ ÷ÒÀÌ ’Õu_. ±ı¿ ˉÎ≥…ËÎ… ⁄Î_K›_. 2001 ‹Î_ ⁄Ì…\_ fiÌ«ı ±fiı ’λ‚ ÷flŒ √Ï÷ ±Î’‰Î ’Λ·À ‹Î›˘˝ √›˘ ±fiı ËıÏ·VÀıÀfi˘ ±fiı 2003 ‹Î_ hÎÌ…\_ {ı’ıÏ·fi-NT µ’flÎ_÷ ‹ÎhÎ ËÎ◊‰ÎÀ¿Î ’Òfl÷_ µ’fl ’˛˘…ı@À I›Î_ … ’Òfl˘ ◊›˘. ⁄L›._ ±Î ¿o’fi̱ı √›ı ‰Êı˝ 14,000 ˉÎ≥…ËÎΩıfiÎ ’fiflÎ√‹fifiı CÎfi ‹ÌÀfl ÏËÏ·›‹fiÎ ‰‘ ‹˘ÀÎ «ÕΉ‰Îfi _ Ë÷ _ . ⁄Î¿Ì Ï·Œ˚ À ÷˘ ÏËÏ·›‹ ¶ÎflÎ ‹‚Ì flËı÷Ì Ë÷Ì. ¬ÿ ZÎıhÎı ±‹ıÏfl¿Î ¿fl÷Î_ Ï⁄˛Àfi ±Î√‚ ˉÎ≥…ËÎ…fi˘ ’˛˘…ı@À Âw ¿›˘˝. ËıÏ·VÀıÀfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfi_ ¿Î›˝ Ë÷_. 1982 ‹Î_ ÷ıHÎı V¿Î›ÏÂ’-500 ÿÒ‘Ì …ı‰Î ±Î¿Îflfiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ’ı Á ı L …fl˘fiÌ Ëı fl Œı fl fi _ fiÏË, ’HÎ fi΋fi_ 50 ‹ÌÀfl (164 ŒÌÀ) ·Î_⁄_ Á˘±ı¿ ‰Ê˝ ±√εfiÎ_ ˉÎ≥…ËÎΩı ≥‹Îfl÷Ì ·Î¿ÕÎ_ …ı ‰ Î Ëı ‰ ÌÕuÒ À Ì ±fiı ‹ÎhÎ 2.5 Àfi ‰…fifi_ ±˜flÏÂ’ ¿fl÷Î_ {ı’ıÏ·fi-NT ⁄Ì∞ ÿflı¿ ‰Î÷ı ‹Î·fi˘ ⁄˘Ωı ±ËŸ◊Ì I›Î_ ÷ıHÎı ⁄fiÎT›_, …ı 200 ˢÁ˝’ΉflfiÎ_ …\ÿ_ »ı. ±Î‘Ïfi¿ Àı@fi˘·˘Ï… ÷ıfiÎ ’ˢӫÎÕ‰Îfi_ Ë÷_. ¡ıL¿ Ï’±ÎÁı¿Ìfi˘ ⁄ı ’˛˘’ı·fl ±ı„L…fi˘ ‰Õı ¿·Î¿fiÎ ÿflı¿ ’ÎÁ΋Î_ ‰HÎΛı·Ì »ı. ÏËÏ·›‹fiı ±Î¿Ê˝¿ ’˛˘…ı@À ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Œ˘flıVÀ 115 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷_ ¿ıÿ flά÷_ ±Î‰flHÎ ‰…fiÿÎfl ¿Î’Õfi_ ¬Î÷Îfiı ÷ı‹… ±‹ıÏfl¿fi ’˛›˘√ÎI‹¿ ‘˘flHÎı ⁄fiΉΛı·_ fi‰Ì ’ıœÌfi_ ±Î‘Ïfi¿ ˉÎ≥…ËÎ… {ı’ıÏ·fi-NT fiÏË, ⁄·¿ı hÎHÎ ’Õ˘‹Î_ fi˙¿Îÿ‚fiı ’HÎ ±fiø‹ı ’˘Ï·±ıVÀfl, ÀıÕ·fl (‹fi‰Îfl˘fiı ÁM·Î› ±fiı ’˘Ï·› fl ı Ï ◊fifi _ »ı . ’ˢӫÎՉΠ‹ÎÀı) …E›˘, ’˛ ˘ ’ı · fl hÎHÎ »ı ±fiı ±ıÀ·ı «Îfl ¿fl˘Õ ÕΘ·flfi_ ’˛I›ı¿fi˘ ˢÁ˝’Ήfl 200 ⁄…ıÀ ŒÎ‚‰‰Î‹Î_ ±ÎT›_. …ıÀ·˘ »ı. hÎHÎı› ’˛˘’ı·fl ·_⁄Î≥‹Î_ 104.5 ‹ÌÀflfi_ 900 fiÎ ¬ÒHÎı µ’fl ÷flŒ (343 ŒÌÀfi_) ËıÏ·VÀıÀ ±fiı 300 fiÎ ¬ÒHÎı fiÌ«ı ±ıÏ’˛· 26, 1986 fiÎ ÷flŒ ‰‚Ì Â¿ı »ı. (⁄Î…\fiÎ fl˘… ∂Õu._ ⁄ı ‹ÏËfiÎ Á‘Ì Œ˘À΋Î_ ’˛ ˘ ’ı · fl …\ ± ˘). ˉÎ≥…ËÎ…ı ‘Λν µ’flÎ_÷ Á¿Îfi ÷◊Î ±ı·‰ı Àı fl ‹…⁄fi_ ¿Î‹ ±ÎM›_, ’HÎ »ı, ‹ÎÀı ¬flÎ⁄ ˉ΋Îfi‹Î_ I›Îfl ’»Ì …\ · Î≥ 1, ’HΠˉÎ≥…ËÎ… ⁄ı ¿ Î⁄Ò 12 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

◊‰Îfi˘ ’˛ffi fi◊Ì. ±ÎÂflı 1,900 ÏËÏ·›‹ 1,680 CÎfi ‹ÌÀfl …ıÀ·˘ Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ⁄˘Ω ÁÎ◊ı {ı’ıÏ·fi-NT ¤fl‰˘ Ωı≥±ı. Œfl¿ √HÎfiÎ-’ÎhÎ ¿·Î¿fiÎ 125 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î√fiÎ Ωı¬‹ Á΋ı 900 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰HÎ◊_P›˘ ’˛‰ÎÁ ±˜flÏÂ’ ÁflÏZÎ÷ flËı ±ı ‹˘ÀÌ ‰Î÷ ¬ıÕÌ Â¿ı »ı. ’‰fifiÌ ÏÿÂÎ ±fi¿>‚ »ı. ˉÎ≥…ËÎΩıfi˘ √˛ÎŒ {ı’ıÏ·fiı Âw ˢ› ÷˘ 24 ¿·Î¿ Á‘Ì fi‰_ ⁄‚÷HÎ ¿flı·˘ ›√ ‹A›I‰ı ±Î√fiı ¿ÎflHÎı ±Î◊Q›˘ ÷ı ¤·‰Î …ı‰_ fi◊Ì. ·ı‰Îfi˘ Á‰Î· fiÏË. á ±Î¿ÎÂÌ ’˛ ‰ ÎÁ ÿflQ›Îfi ω¿ÏÁ÷ ÿı¢‹Î_ {ı’ıÏ·fi-NT …ı‰Î_ ˉÎ≥…ËÎΩı ⁄fiΉ‰ÎfiÎ ±Õ‘˘ ±˜fl⁄Á …ı‰Î ω‹ÎfifiÎ ÷‹Î‹ ⁄˘Ωfi_ Õ{fi ’˛˘…ı@À ±I›Îflı O·ÒÏ’˛LÀfiÎ ¤ÎflHÎ ÷ıfiÎ_ ±ı„L…fi˘ ’fl flËı÷_ ˢ› ¿Î√‚ ’fl »ı. ’ıÀˇ˘Ï·›‹fiÌ ¿À˘¿ÀÌ »ı. Ï·Œ˚À ’ıÿÎ ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ±ı„L…fi˘ ÷ı‹Î_ CÎHÎı ±_Âı ¿ÎflHΤÒ÷ fỉÕÌ »ı … ’fl˘ZÎ flÌ÷ı ŒÎ‚˘ ±Î’ı »ı. ˉÎ≥±ı ÷˘ ÁΫ_, ’fl_÷ »ıS·Î_ ’˘H΢Á˘ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ZÎıhÎı ◊›ı·Ì ÷flyÌ ’HΠˉı ‹˘Ào  ±Î¿Ê˝ H Î »ı . ˉÎ≥…ËÎΩı fi Ì ¤Ò ÷ ¿Î·Ìfi ±ÎT≤ÏkÎ ¿fl÷Î_ ±Î…fiÎ_ ˉÎ≥…ËÎΩı ⁄Ë …\ÿÎ_ ¤Ï‰W›‹Î_ fi‰Ì ÏÕ{Î≥fifiÎ_ ±˜flÏÂ’ ‰‘ ‹ÁÎŒfl˘fiı Á‹Î‰Ì ¿ı ÷˘ ˉÎ≥ ’˛‰ÎÁfiı øÎ_Ï÷fiÌ ’Î_¬˘ eÀuΠωfiÎ fiÏË flËı ⁄fiı . ±ı ¿ o ÿ flı ¿Î›˝ Z ΋, Á·Î‹÷ ±fiı Ï¿ŒÎ›÷Ì ⁄fiı . …ËÎ…fiÎ ¿ıÁ‹Î_ ±ı‰Ì „V◊Ï÷ fi◊Ì, ÏËLÕfi⁄√˝ fi Î ±¿V‹Î÷ ÁÎ◊ı ¿ÎflHÎ ¿ı Ï·Œ˚À ÏËÏ·›‹ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ±˜flÏÂ’fi˘ Á‰Hν›√ ±Î◊Q›Î ⁄Îÿ ◊Λ »ı. ±ı„L…fi˘fi_ ¿Î‹ ‹ÎhÎ Œ˘fl‰ÕÛ ’˘H΢Á˘ ‰Ê˝‹Î_ ¿ıÀ·˘ Œfl¿ ’ÕÌ √›˘ √Ï÷ ’ıÿÎ ¿fl‰Îfi_ »ı, …ı‹Î_ ⁄‚÷HÎfi˘ {Î{˘ ’fl‰Ã˘ ‰’flΛ fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı »ı ÷ı ‹tÎÁfl …\±˘ — á ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ’Ò ‰ ν ‘ ˝ ‹ Î_ ‰‘ ⁄‚÷HÎfi˘ ¤Îfl ’HÎ ÷ıHÎı ‰ıÉÎfi˘ ±fiı¿ ˉÎ≥…ËÎΩı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¤Õ◊_ flËı÷˘ fi◊Ì. ŒÎ…· ’Õ÷_ ±ı ‰…fi ⁄L›Î_ ¿ı ÷ı‹Î_ ±I›_÷ F‰·fiÂÌ· ‹Î·fiÎ ±fiı ‹ÁÎŒfl˘fiÎ ¬Î÷ı ‹Î_ÕÌ ±ı‰˘ ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰’flÎ÷˘, ’fl_÷ ±Î…ı ¿Λ »ı. ±ı¿ ÷·fiÎI‹¿ ÿά·˘ — fiı«fl· √ıÁ ¤ı√˘ 8Ñ Á‘ÌfiÌ ‹ÎhÎ΋Î_ Ï⁄˛Àfifi_ R-101 fi΋fi_ ±˜flÏÂ’ ËÎ◊ ·Î√÷˘ Ïfi„Wø› ‰Î› ÏËÏ·›‹ ‹Î·-‹ÁÎŒfl˘fiÎ 26 Àfi ¿fl÷Î_ ÁËı… Á·¤ »ı. ÏËÏ·›‹ F‰·fiÂÌ· ¿ı ‰‘ ⁄˘Ω ÁÎ◊ı 850 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ÿËfiÂÌ· fi◊Ì, ⁄·¿ı ±„BfiÂ΋¿ ÁŒfl ÿflQ›Îfi 3.2 Àfi ⁄‚÷HÎ »ı. ±Î ‰Î›fi˘ µ’›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ‰Î’fl÷_, F›Îflı ±˜fl⁄Á A-300 fiı ¿ıÀ·Ì¿ Ëÿı fiÕÌ Â¿÷_ ÷ıfi_ µ‘Îfl ’ÎÁ_ ±ıÀ·Î … ’˛‰ÎÁ‹Î_ 6.6 Àfi ŒuÒ·fi˘ Œ@÷ ±ı ¿ı ¿<ÿfl÷Ì Ë‰Î ¿fl÷Î_ ÷ı Ë‚‰˘ ¬’ ’Õı »ı. µ’flÎ_÷ ‹Î·-‹ÁÎŒfl˘fiÎ »÷Î_ ËÎ≥Õˇ˘…fi ¿fl÷Î_ ÁËı… ¤Îflı »ı. 26 Àfifiı ⁄ÿ·ı 25 Àfi ⁄˘Ωfi_ ÷ı µÿÎËflHÎ ÁÎ◊ı ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ …ı ‰Ëfi ¿flı »ı. ±Î‘Ïfi¿ Àı@fi˘·˘Ï… ˉÎ≥…ËÎ…fiı Ï·Œ˚ À ¿Ëı ‰ Î÷ _ ‰Õı ·Î≥À ‰ı≥À ⁄fiı·Î ±˜flÏÂ’fiÌ ÷Îfl¿⁄‚ ±Î’‰Î 1,400 CÎfi ‹ÌÀfl ¿Î›˝Z΋÷Î ÷˘ …^fiÌ ’ıœÌfiÎ R-101 ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Õı ¿Î‹ «Î·Ì Ω› ÷ı‹Î_ fiÌ ÷·fiαı ±˘fl ‰‘Îflı ±Î_¿‰Ì

Ωı≥±ı. ÿÎ.÷. R-101 fiÎ ËÎ≥Õˇ ˘ …fi …ı À ·˘ ÏËÏ·›‹fi˘ ’fl‰Ã˘ {ı’ıÏ·fi-NT fiÌ …Q⁄˘ ±ÎT≤Ïk΋Î_ ¤›˘˝ ˢ› ÷˘ ÷ıfi˘ Ï·„Œ˚Ào√ ’Ήfl 36 Àfi Á‘Ì ’ˢӫı. á ±Î‘Ïfi¿ …ıÀ M·ıfi‹Î_ ·Î¬˘ ’ÎÀ˚˝Á ˢ› »ı, …ı‹fiÌ ‹Î‰…÷ ÷◊Î ‹flÎQ‹÷ ¬ÎVÁ˘ Á‹› ÷◊Î ¬«˝ ‹Î√Ì ·ı. ‹ı≥LÀıfiLÁfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±˜flÏÂ’ {Î{Ì ’‚˘…HÎ ¿flΉ÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ı„L…fi˘fiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ÷ı‹Î_ ›Î_Ïhο ’ÒflΩ ⁄Ë ±˘»Î ˢ› »ı. fl«fiÎ ±À’ÀÌ fiÏË, ‹ÎÀı …ŒÎ ’HÎ ‰‘Îflı fiÏË. á ±˜ fl ÏÂ’fi _ »ı S · _ …‹Î ’ÎÁ_ ±ı ¿ı ÷ıfiı Àı¿±Î˜ Œ ±fiı ·ı „ LÕo √ ‹ÎÀı ËΩfl˘ ‹ÌÀfl ·Î_⁄Î flfi-‰ı fi Ωı ≥ ±ı . ωÂ΂ ’◊Îfl˘ ‘flΉ÷_ ±˜fl’˘ÀÛ fi ˢ› ÷˘ ’HÎ «Î·ı . ÿ˘flÕÎ ◊¿Ì ·Î_√fl‰Î ‹ÎÀı ±ı¿Îÿ fiÎfi˘ Ï‹fiÎfl˘ ±fiı «˘÷flŒ ◊˘Õ<_¿ Á’ÎÀ ‹ıÿÎfi ˢ› ±ı ’Òfl÷_ »ı. ±Î ¿ÎflHÎÁfl ÷ıfiÌ Áω˝ Á fiÎ fiı À ‰¿Û ‹ Î_ ±ı ‰ Î_ fiÎfiÎ_ ÂËıfl˘fiı ΩıÕÌ Â¿Î› ¿ı F›Î_ ω‹Îfi˘fiÌ ±Î‰fiΩ‰fi ‹ÎÀı ω‹ÎfiÌ‹◊¿˘ fi◊Ì. ˉÎ≥…ËÎ… ¿ÿÌ ∞‰·ı H Î ±¿V‹Î÷‹Î_ ÷ÒÀÌ fi ’Õı, ËÎ≥Õˇ˘ ’Ήfl VÀıÂfifiÎ √_Ω‰fl À⁄ν≥fi …ı‰Î ¤Îflı Áfl_ Ω ‹fiı ÷ı fi Î ‰Õı ’fl⁄Îfl˘ ⁄Î_‘¿Î‹fiÎ V◊‚ı ’ˢӫÎÕÌ Â¿Î›, ÿÏfl›Î≥ ’ıÀˇ˘Ï·_√ ‹ÎÀı flıÕÎfl‹◊¿ ÷flÌ¿ı ¿Î‹ ·Î√ı, Ïfl‹˘À Áı„LÁ_√ ‹ÎÀı ÷ıfiı ‰Î’flÌ Â¿Î› ‰√ıflı ’Òfl¿ ·Î¤˘ Ωı ÷ Î_ ÁQ≤© ÿı  ˘fiÎ Á_  ˘‘¿˘fiı ±˜ fl ÏÂ’‹Î_ Ω√ı · Ì Ïÿ·«V’Ì V‰Î¤Îω¿ »ı . ˉÎ≥…ËÎΩı fi ˘ ‰Ì÷ı·˘ ›√ fi‰Î ±‰÷Îfl‹Î_ @›Îflı Âw ◊Λ ±ı ÷˘ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË, »÷Î_ ω‹Îfi˘fiÎ ÁV÷Πω¿S’w’ı ÷ı‹fiÎ ’fiflÎ√‹fifi˘ Á‹› ’Î¿Ì flè΢ »ı.á ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ á

13

123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890 123456789012345678901234567890121234567890

rflgf[ Biffz[ kf6if]ufdff+ bf}+5f[,ff[ 5fuf sf-l ;f]5fz5ffjfz afgfjff of/ efzl ±Î…◊Ì hÎHÎı¿ ÿΛ¿Î ’Ëı·Î_ «Ìfiı ÷ıfiÌ ÁÎQ›‰ÎÿÌ fiÌÏ÷±˘fiı ±¤ıflÎ≥±ı «ÕÎ‰Ì ±ı ⁄fiΉfi˘ ±fiı ⁄fiΉfiÎ ’√·ı ±Î‰ı·Î ±Îˆz˘Ï√¿ ÷ı‹… ±ÎÏ◊˝¿ øÎ_Ï÷fiÎ ‰Î‰Î{˘ÕÎfi˘ ±ΩH›˘ ≥Ï÷ËÎÁ

±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı «ÌfifiÎ ¿ıLÀ˘fi (√±Î_√{˘µ) ÂËıfl ¬Î÷ı 1961 ‹Î_ ›˘Ω›ı·Î ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfiÎ ±Ï‘‰ıÂfi ÿflQ›Îfi ÷ıfiÎ ‹ËÎÁÏ«‰ ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ı ÿıÂfiÌ ±Î‰÷Ì ¿Î·fiı ·√÷_ ±√‹‰ÎHÎÌ …ı‰_ ‰Î@› µE«Î›* — “Ï⁄·ÎÕÌ ¿Î‚Ì Ë˘› ¿ı ‘˘‚Ì, ’HÎ ÷ı ™ÿfl ’¿Õ÷Ì Ë˘› ÷˘ ±Î’HÎı fl_√fiÌ ÏŒ¿fl‹Î_ ÂÎ ‹ÎÀı ’Õ‰_ Ωı≥±ı ?” ±Î ÂOÿ˘ ‰Ê˘˝ ’»Ì ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√fiÎ ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√, …ıHÎı «Ìfi‹Î_◊Ì ÁÎQ›‰ÎÿfiÎ_ ‹ÒÏ‚›Î_ ¬ıÓ«Ì fiÎA›Î_

14 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

ËV÷ı … ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÁÎÏ⁄÷ ◊‰ÎfiÎ Ë÷Î, ’fl_÷ ±Ï‘‰ıÂfifiÎ ’˛Á_√ı …ı ’˛I›ÎCÎÎ÷˘ …LQ›Î ÷ı Ï⁄·ÎÕÌfiÎ_ CÎflÏ¿›Î_ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ fi Ë÷Î. µ’‹Î ¶ÎflÎ ⁄Ë ‹˘ÀÌ ‰Î÷fiı Á΋ÎL› flÌ÷ı F›Î_ fiÎfiÌ µ„@÷w’ı fl…^ ¿flÎ÷Ì Ë˘› ±ı ‰ Î «Ìfi‹Î_ ÿı Ó √ fiÎ ÁÎ_¿ıÏ÷¿ ¿◊fifi˘ ‹÷·⁄ ±ı ◊Λ ¿ı ±ÎÏ◊˝¿ ’˛√Ï÷ ÁΑ‰Î ‹ÎÀı Ωı ÁÎQ›‰Îÿ Œ‚ı ÷ı‹ fi ˢ› ÷˘ ‹ÒÕ̉Îÿ ±’fiΉ‰˘ Ωı ≥ ±ı . ‹Î±˘ {ı ÿ ˘Ó √ fiÎ (‹Î±˘ IÁı ÷  _ √ fiÎ) «Ìfi‹Î_ ±Î‰ _ ÁÒ « fi ±ÎÕ¿÷flÌ flÌ÷ı ’HÎ ¿fl‰_ ÷ı √_¤Ìfl ±’flΑ Ë÷˘ ±fiı ÿıÓ√ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ⁄Ë ±Î¿flÌ ÁΩ ¤˘√‰‰ÎfiÎ Ë÷Î. ±Î‹ »÷Î_ ‹Î±˘fiÎ ±‰ÁÎfi ’»Ì ¬ÿ ÿıÓ√ «ÌfifiÎ fl√Ï›ΠÁÎQ›‰ÎÿÌ ±◊˝÷_hÎfiı ‹ÒÕ̉Îÿfi_ ‰ı√‰Îfi ±ı„L…fi Ωı÷flÌ ÿ˘Õ÷_ ¿flı ±fiı «Ìfi ±ÎÏ◊˝¿ Á’fl’Ήfl ◊Λ ±ı ’HÎ fiyÌ Ë÷_. ±Î…ı «ÌfifiÎ ±◊˝÷_hÎfi˘ e_ŒÎÕ˘ ±Î¬Î …√÷‹Î_ ÁÒÁ‰Ì flè΢ »ı. “‹ı≥Õ ≥fi «Î≥fiΔ ·ı⁄· ‘flΉ÷Ì ËΩfl˘ ’˛˘Õ@À˚Á ±‹ıÏfl¿Î, Ï⁄˛Àfi, ¤Îfl÷, ÏÁ_√Î’fl ‰√ıflı Á˘±ı¿ ÿı¢‹Î_ fl˘…ıfl˘… …ËÎΩı ¤flÌfiı ¬Õ¿Î÷Ì flËı »ı. ‹Î±˘fi_ «Ìfi √flÌ⁄ÌfiÎ µ÷Îfl …ı‰_ √HÎÎ÷_, ’HÎ ±Î…ı ÷ı µI’Îÿfifi_ ’ΉflËεÁ »ı. µS·ı¬’ÎhÎ ¿ıÀ·Î_¿ µÿÎËflH΢ — á ’˛˘Õ@ÂfifiÎ ZÎıhÎı 2000 fiÎ ‰Ê˝ ’»Ì 1,10,00,000 ±‹ıÏfl¿fi˘±ı ’˘÷ÎfiÎ fl˘…√Îfl √‹ÎT›Î »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±‹ıÏfl¿Î ’fl «Ìfi ÁıÓ¿Õ˘ Ω÷fiÌ ÁV÷Ì ’˛˘Õ@À˚Áfi˘ ‹Îfl˘ «·Î‰ı »ı. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‰’flÎ÷Î_ 65Ñ flıÕÌ‹ı≥Õ ¿’ÕÎ_, 72Ñ ’√fl¬Î_, 75Ñ ·ıQ’ ±fiı 80Ñ fl‹¿ÕÎ_ «ÌfiÌ ⁄fiΉÀfiÎ_ ˢ› »ı. ÁflıflΠΩı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ⁄fi÷Ì …ı «ÌΩı ‹ÎÀı I›Î_fiÎ √˛ÎË¿˘±ı 4.70 ÕΘ·fl «Ò¿‰‰Î ’Õı ÷ı “‹ı≥Õ ≥fi «Î≥fiΔfiÌ ‹Ë˘fl Ëı à ‚ ÷ı ‹ fiı 1 ÕΘ·fl‹Î_ ‹‚Ì flËı »ı. Ï⁄˛Àfi …ı‰Î ›fl˘’Ì

ÿı¢‹Î_ ’HÎ „V◊Ï÷ ¬ÎÁ …\ÿÌ fi◊Ì. ‰ˆÏr¿ ±Î_¿ÕÎ ÷’ÎÁ˘ ÷˘ …√÷fiÎ 50Ñ ¿ı‹ıflÎ, 30Ñ ±˜fl-¿„LÕÂfiÁ˝ ÷◊Î ÀıϷω{fi, 25Ñ ‰Î˜ÏÂ_√ ‹ÂÌfi ±fiı 20Ñ flıÏ¡…flıÀfl «Ìfi‹Î_ ⁄fiı »ı. á ±Î…◊Ì ’_ÿfl ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ «Ìfi ’˘÷Îfi˘ 22 ±⁄… ÕΘ·flfi˘ ‹Î· ’flÿı ‹˘¿·÷_, F›Îflı ±Î…ı ÷ıfiÌ Ïfi¿ÎÁfi˘ ±Î_¿ 990 ±⁄… ÕΘ·flfiı ‰ÀÎ‰Ì √›˘ »ı. ±Î›Î÷ 780 ±⁄… ÕΘ·fl …ıÀ·Ì »ı, ‹ÎÀı ‰Ê˘˝‰Ê˝ …√÷fi_ ±œ‚¿ fiÎb_ «ÌfifiÌ Ï÷ΩıflÌ‹Î_ …‹Î ◊›Î ¿flı »ı. ±ÎÂflı 235 ±⁄… ÕΘ·flfiÎ ¤ÎflHÎ ÁÎ◊ı ±‹ıÏfl¿Î «Ìfifi_ ’˛◊‹ fi_⁄flfi_ ÿı‰ÎÿÎfl »ı. á «Ìfiı ±ÎÏ◊˝¿ Á‘ÎflÎ ÿά· ¿›Î˝ ±ı ’Ëı·Î_ ±Î¬Î ÿı‹Î_ ‰Êı˝ ÿËÎÕı 1,40,000 ‹˘Àfl˘ ⁄fi÷Ì, ’HÎ √›ı ‰Êı˝ 55,00,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ ’ıÁıL…fl ¿Îfl ⁄fiÌ. ’ÎÀfi√fl Ï⁄Ï…_√fiÎ flV÷Î ’fl fl˘…fiÌ ÁflıflΠ1,000 fi‰Ì ‹˘Àfl˘ ÿ˘Õ÷Ì ◊Λ »ı. á ±ÎÏ◊˝¿ Á‘ÎflÎ ’Ëı·Î_ ‹ÎhÎ 200 ±⁄… ÕΘ·fl …ıÀ·_ ‰ÎÏÊ˝¿ CÎflı· µI’Îÿfi/GDP ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ’HÎ ËflHΌ΂ı ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì √›_ »ı. 2007 ‹Î_ ÷ıHÎı 10,200 ±⁄… ÕΘ·flfiÎ GDP ±Î_¿fiı ’Îfl ¿flÌ fiÎA›˘. ‹Îfi‰ ÷‰Îfl̬‹Î_ ⁄ÌΩ ±ı¿ı› ÿıÂı ±ÎÀ·Ì {Õ’Ì ±ÎÏ◊˝¿ ’˛√Ï÷ ¿flÌ Ë˘‰Îfi_ fi˘Ó‘Λ_ fi◊Ì. «Ìfifi_ ±◊˝÷_hÎ GDP fiÎ Á_ÿ¤ı˝ ÿfl ‰Êı˝ 10.5Ñ fiÎ ÿflı ω¿ÁÌ flèÎ_ »ı ±fiı ÷ı ’HΠωø‹ »ı. á µI’ÎÿfifiÎ_ «ø˘fiı Ïÿ‰ÁflÎ÷ Œfl÷Î_ flά÷˘ ¿Î«˘ ±Î›Î÷Ì ‹Î· ¬flÌÿ‰Î‹Î_ ±ı¿ı› ÿı ±Î…ı «Ìfifiı ’ˢӫı ÷ı‹ fi◊Ì. ÿÏfi›Îfi_ 7Ñ ’ı À ˇ ˘ Ï·›‹, 25Ñ ±ı S › Ï‹Ïfi›‹ ÷◊Î ’˘·Îÿ, 33Ñ ¿˘·Á˘ ÷◊Î ¿Î« _ ·˘¬_ Õ ±fiı 40Ñ flÁΛH΢ «Ìfi ¬flÌÿı »ı. …J◊˘ ¿ıÀ·˘ ÷ıfi˘ A›Î· ±ı ‰Î÷ı ¿ı …^fi, 2007 ‹Î_ «Ìfi ‹ÎÀı ¿˘·Á˘ ¤fl÷Î_ ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ⁄_ÿfl L›Ò ¿ıÁ· ¬Î÷ı ±ı¿fiÌ ’λ‚ ±ı¿ 79 …ËÎΩıfiÌ ·_√Îfl Ω‹Ì. ±Î ⁄‘˘ ¿Î«˘ ‹Î· ÷ˆ›Îfl ’˛˘Õ@À˚Á‹Î_ Œıfl‰Î›Î ⁄Îÿ fl˘…fiÎ_ ÁıÓ¿Õ˘ …ËÎΩı ·ı¬ı ÀˇÎÏŒ¿ Ïfl‰Á˝‹Î_ «Î·ı. ÷ˆ›Îfl ‹Î·fi˘ …J◊˘ ’HÎ ±ıÀ·˘ ¿ı «ÌfifiÎ √±Îfiÿ˘Ó√ ±fiı dÏ…±Îfi …ı ‰ Î ÷À‰÷a ’˛ÎL÷˘‹Î_ ⁄fi÷Ì 90Ñ «ÌΩı ’flÿı ‹˘¿·‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÁflıflΠ’Î_« Ï‹ÏfiÀı ±ı¿Îÿ …ËÎ… fl‰ÎfiÎ ◊Λ »ı. ±Î…◊Ì Œ@÷ 30 ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ¤Ò¬‹fl˘ ±fiı √flÌ⁄Ì …ıfi˘ ÀˇıÕ‹Î¿Û √HÎÎ÷Î ±ı‰Î «ÌfifiÌ øÎ_Ï÷Á…˝¿ Ëÿı ◊›ı·Ì ¿Î›Î’·À ‹ÎÀı ÷‹Î‹ ›Â ÷ıfiÎ V‰MfiºWÀÎ fiı÷Î ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√fiı ±Î’‰˘ flè΢. ±Î‹ »÷Î_ 1961 ‹Î_ ÿıÓ√ı ±ÎÏ◊˝¿

’˛ √ Ï÷fi˘ ™ÿfl ’¿Õ‰ÎfiÎ ‹Î‹·ı “¿Î‚Ì ¿ı ‘˘‚Ì, ’HÎ Ï⁄·ÎÕÌ ±ıÀ·ı Ï⁄·ÎÕÌ” ±ı‰_ ‹_÷T› fl…^ ¿›* I›Îflı «˘‹ıfl ¬‚¤‚ÎÀ ‹E›˘. ÿı _ √ fi˘ Á_¿ı÷ ‹ÒÕ̉Îÿ ÷flŒ Ë÷˘, F›Îflı ‹Î±˘ {ıÿ˘Ó√fi_ «Ìfi ËÎÕ˘ËÎÕ ÁÎQ›‰ÎÿÌ Ë÷._ ±ı¿ …‹Îfi΋Î_ ÿı√ Ó ’˘÷ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ Ë÷Î ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ 9,700 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì …ı ‹ËÎfi ¿>« ’»Ì ±Î˜@À˘⁄fl 1, 1949 fiÎ fl˘… ÁÎQ›‰ÎÿÌ ÂÎÁfi V◊’Λ_ ±ı ·˘Ó√ ‹Î«˝‹Î_ ÷ı‹HÎı ‹Î±˘fiÎ fi…Ïÿ¿Ì ÁÎ◊Ì ÷flÌ¿ı ¤Î√ ·Ì‘˘ Ë÷˘. ‹Î±˘fiÎ fiıI≤I‰ Ëı à ‚ ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_ Ï ÷ «ÌfifiÌ ±Î⁄ÎÿÌ‹Î_ 90Ñ ÏËVÁ˘ ‘flΉ÷Î ¬ıÕ>÷ ‰√ı˝ Âw ¿flÌ Ë÷Ì, …ı‹fi_ ’ˆ Á Î’ÎhÎ …‹ÌfiÿÎfl˘ ¶ÎflÎ Á÷÷ ¢ÊHÎ ◊÷_ Ë÷_. ⁄ÌΩ øÎ_Ï÷¿Îfl˘fiÌ …ı‹ ÿıÓ√ ’HÎ ÷ı Á‹Î…T›‰V◊Îfiı ⁄ÿ·‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î ±fiı ÷ı ‹ÎÀı ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_ Ï ÷ ÷ı ‹ fiı ±Î‰U›¿ …HÎÎ÷Ì Ë÷Ì. ‹Î±˘fiÌ ’Õ¬ı flËÌ ÷ı‹HÎı ’˛ ‹  ¬ E›Î_ √ ¿Î≥Âı ¿ fiÌ Áfl¿ÎflfiÎ ·U¿fl Á΋ı √ıÏfl·Î › © ˘ ¬ı S ›Î_ . ’ÎÀfi√fl Ï⁄Ï…_ √ ‹Î_ (’ı Ï ¿o √ ‹Î_ ) ±Î˜@À˘⁄fl 1, 1949 fiÎ fl˘… Ï÷±ÎfiÎfi‹ı fi «˘¿ ¬Î÷ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ÂÎÁfifi_ ±ı·Îfi ¿flΛ_ I›Îflı ’HÎ ÷ı±˘ ‰ŒÎÿÎfl ÁÎ◊Ì ÷flÌ¿ı ‹Î±˘fiÌ ’Õ¬ı ∂¤Î Ë÷Î. ±Î ⁄fiΉfiÎ ‰Ê˘˝ ’»Ì «Ìfiı ±ÎÏ◊˝¿ ’˛√Ï÷fiÎ ŒÎVÀ Àˇ ı ¿ ’fl «œÎ‰fiÎfl ÿı Ó √ Ï{›Î±˘Ï’_√ ÁÎQ›‰ÎÿfiÎ ‰ÎCÎÎ ÷∞ ‹ÒÕ̉Îÿ ÷flŒ @›Îflı ±fiı ¿ı‹ ‰Y›Î ÷ıfi_ ◊˘Õ<_¿ Œ˚·ıÂ⁄˜¿ ÷’ÎÁ‰_ flèÎ_. ±ı¿ …‹Îfi΋Î_ ÁΉ ¤Ò ¬ ı ‹fl÷ _ ±fiı ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

15

∞‰fi…wÏfl›Î÷fiÌ «ÌΩı ‹ÎÀı ÷ıfi˘ œoœıfl˘ ’ÌÀ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘, ’fl_÷ ±ËŸ ’HÎ „V◊Ï÷ ‹‘’ÒÕÎ ‰·¬Î ‹Îfl÷_ «Ìfi ËflHΌ΂ …ı‰Ì Ë÷Ì. µz˘√˘fiÌ ‹ÎÏ·¿Ì «ÌfifiÎ 60 ¿fl˘Õ ’˛Ω…fi˘fiÌ Ë÷Ì, ¤flÌ ’˘÷ÎfiÎ ‰÷˝‹Îfi ‹¿Î‹ı »÷Î_ V‰÷_hÎ flÌ÷ı ±ı¿ı› ’˛Ω…fifiÌ fiÏË. ‹‘‹Î¬Ì±˘ ’˘÷Îfi˘ V‰Î◊˝ ÂÌ flÌ÷ı ’ˢÓE›_ ÷ıfi˘ ¬·ÎÁ˘ Ωı › Î ‰√fl Œ@÷ ‹‘’Ò Õ Îfiı ¬Î÷fl ’Ïfll‹ ¿flÌ »^ À ı , ’HÎ ±ı Œ˚·ıÂ⁄˜¿‹Î_ ‹‚ı ÷ı‹ »ı. ‹Îfi‰V‰¤Î‰‹Î_ ±ı‰_ Á_¤‰ı fiÏË. ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_Ï÷ ’»Ì µz˘√’Ï÷±˘ ‰√flfiÎ µz˘√˘ ¬ÎÕı √›Î ±fiı ‹ËÎfi ŒÎ‚ ·Î¬˘ …‹ÌfiÿÎfl˘fiı ‹˘÷ ¤ı√Î ¿flÌ ¤fl‰ÎfiÎ M·Îfi fiÌ«ı µI’Îÿfi ‰‘‰Îfiı ⁄ÿ·ı CÎÀu_. V‰MfiωËÎflÌ ‹Î±˘ {ıÿ˘Ó√ı ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. ‹Î±˘fiÌ Áfl¿Îflı ÷ı‹fiÌ ¿S’ı·Ì ŒÎ‚ ±_÷ı ’»ÕÎÀ ⁄fiÌ. ‹Î±˘ Ωı ¿ı ’˘÷ÎfiÎ ÷fl_√Ì A›Î·˘‹Î_ √·÷Îfi …‹Ìfi˘ l‹∞‰Ì ¬ıÕ>÷˘fiı ‰ËıÓ«Ì ÿÌ‘Ì. Ë÷Î. ±◊˝÷_hÎfiÎ ’˛I›ı¿ ÿflÿ ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ ’ÎÁı ±Î√‰Î ’˛¿Îflfi_ Õ˘Ẩˆÿ_ Ë÷_. ±·⁄kÎ, T›„@÷√÷ ‘˘flHÎı fiÏË. ÿÎ.÷. ŒÏÀÛ·Î≥{flfiÌ ¬ıÓ« ’ÕÌ I›Îflı ÷ı‹HÎı ¬ıÕ>÷˘fiı Á‰Î@› ±ÎM›_ ¿ı, “ÿflı¿ T›„@÷√÷ ‹ÎÏ·¿Ì ÷˘ ‰‚Ì ’Î»Ì ‹ÎHÎÁfi_ ’Ϋfi÷_hÎ ⁄Λ’˛˘Õ@À ÷flÌ¿ı ¬Î÷fl ⁄fiΉ‰Îfi_ ¿Îfl¬Îfi_ »ı ±ı ¤Ò·˘ …‹ÌfiÿÎflÌ √HÎΛ, ±ı À ·ı Áfl¿Îflı fiÏË.” ŒÎ‹Î˝V›ÏÀ¿· ÿ‰ÎfiÎ ±¤Î‰ı ÿı‹Î_ fl˘√«Î‚˘ ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›˘ I›Îflı ÷ı‹HÎı ¬ı÷fl˘fiı ‹Ï…›ÎflÎ_ ⁄fiÎT›Î_. ‹‘’ÒÕÎ ’˛ΩΩı√ Á_ÿı¢ ’ÎÃT›˘ ¿ı, “«ÌfifiÎı ÿflı¿ …HÎ fl˘…fiÌ ’Î_« ‹Î¬Ì±˘ ‹Îflı ÷˘ …ı‰Ì Á‹Î…fl«fiÎ ÿά· ¿flÌ, …ı‹Î_ fl˘√«Î‚˘ Œı·Î› … fiÏË.” ±Î Ω÷fiÎ_ ±Q≤÷‰«fi˘fiÌ flÁ‘Îfl ‹Î±˘ {ıÿ˘Ó√fiÎ ‹‘’ÒÕ˘ ⁄‘Ì ‹‘‹Î¬Ì±˘fi˘ ˢ‰Î »÷Î_ ‹¬ı◊Ì Á÷÷ ‰èÎÎ ¿fl÷Ì Ë÷Ì, ’HΠωv© ÏÿÂ΋Î_ ‰Ëı÷Î ±˘ˆz˘Ï√¿ ’˛‰ÎËfiÌ ±ı¿ı› ‹‘‹Î¬ÌfiÌ V‰÷_hÎ ‰ÎV÷ω¿÷Î ÷ıfiı ·Ì‘ı ⁄ÿ·Î÷Ì fi Ë÷Ì. ‹ÎÏ·¿Ìfi˘ fiÏË. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ‰ÎV÷ω¿÷Î ÁΈ ’Ëı·Î_ ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ı 26,000 ÁÏË›ÎflÎ_ ±ı¿‹˘ V‰Ì¿ÎflÌ ±fiı ‹ËÎfi ŒÎ‚ Á’flN˚·˘’ fỉÕuÎ fl«‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ . ÿflı ¿ ‹Î_ ’»Ì ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfiÎ ±Ï‘‰ıÂfi ‰¬÷ı Ï⁄·ÎÕÌfi_ ÁflıflΠ5,000 ¿<À ÷ ¿< À < Q ⁄˘±ı ÁÎ_ … ’Õı ÷flÌ¿ı ¿Î‹ ⁄ΩT›_ Ë÷_. «ÌfifiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_ Ï ÷ ’Ëı · Î_ √ı Ï fl·Î › © fiÌ ÷η̋ ·ı fi Îfl ÷ı ‹ fiÌ ‹…^ fl Ìfi˘ ÏËÁÎ⁄ ¡ÎLÁfiÌ ±ÎÏ◊˝¿ Á©fl÷Î fi˘Ó‘’ÎhÎ Ë÷Ì. ÿıÓ√ ±ı ›‰Îfi ‰›fiÎ ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ ±Î’‰Îfi˘ ◊÷˘ fi Ë÷˘ ±fiı ‰¬÷ı ‹ÒÕ̉Îÿ ‰Õı ◊˘ÕÎCÎHÎÎ ±_Ω›Î ˢ› ÷˘ ÏËÁÎ⁄ ’˛‹ÎHÎıfi_ ‹Ëıfi÷Îb_ ÷ı‹fiı ¿Ëı‰Î› fiÏË. «Ìfi‹Î_ …‹ÌfiÿÎfl˘fi_ ‰«˝V‰ Ωı÷Î_ »ı‰Àı Ωı ¿ı ÷ı±˘ ÁÎQ›‰ÎÿÌ ‹‚‰Îfi_ fi Ë÷_. ‰‚÷fl ‹ı‚T›Î ‰√fl ’ZÎfiÎ ÁP› ⁄L›Î, ’fl_÷ ‹ÒÕ̉Îÿ ’˛I›ı ÷ı‹fi_ ‹fi Ëo‹ıÂÎ_ ¬S·_ flËı‰Îfi_ Ë÷_. Œ@÷ øÎ_Ï÷fiÎ fi΋ı ‹Ëıfi÷ ¿fl‰Îfi˘ ‹Î±˘fiÌ º„WÀ±ı Ï⁄·ÎÕÌfiÎ fl_√fi_ µÿÎËflHÎ ÿı√ Ó fiÌ Ï‰«ÎflÁflHÎÌfi˘ fl_√’·À˘ ÀıQ’˘ ·Î_⁄˘ Á‹› À¿ı fiÏË. µI’Îÿfi ÁÒ«‰÷_ Ë÷_. ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfi˘ ‹ËÎÁÏ«‰ ±»Õ÷Ì flÌ÷ı ’HÎ ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ ¤·Î‹HÎ CÎÀu_ ±fiı 1959-61 fiÎ hÎHÎ ‰Ê˝ ¿flı ÷ı ±ZÎQ› Ë÷_. ÿıÓ√ ’fl ‹Î±˘fi˘ ¬˘Œ µ÷›˘˝. ±Î‹ »÷Î_ ÿıÓ√ı ’Îı÷Îfi_ ±fiÎT≤„WÀfiÎ fỉÕuÎ_ I›Îflı ÿıÂT›Î’Ì ⁄_Õ¬˘fl √HÎÎ÷_ ‰÷˝fi «Î· flÎA›_, …ıfiÎ ¤Î√w’ı ÷ı±˘ @›Îflı¿ ‹Î±˘fiı T›„@÷√÷ ¤Ò¬‹flαı ·√¤√ 3,00,00,000 flÌ÷ı ’HÎ ±‰√HÎ÷Î Ë÷Î. ±ı¿ ‰Îfl ‹Î±˘ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi {ε ±ıfi-·Î≥fiÎ ‹˘œı «Ìfiα˘fi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘. ŒÏfl›Îÿ ¿fl÷Î ⁄˘S›Î ¿ı, “ÿıÓ√fiÎ ¿Îfiı ◊˘ÕÌ ⁄ËıflΠˢ‰Î »÷Î_ Ï‹ÏÀo√‹Î_ ÷ı ¿ÚÏWÎfiÌ …ı‹ ±Îˆz˘Ï√¿ Z˘hÎfiı ’HÎ Ëo‹ıÂÎ_ ‹ÎflÎ◊Ì ÿÒfl ⁄ıÁı »ı, ±ıÀ·ı ‹Îflı ±ı‹ ‘ÎflÌ ·ı‰_ flèÎ_ ¿ı ‹Îfl˘ ±ı¿Îÿ ÂOÿ ÁÎQ›‰Îÿı ’_√ ⁄fiÎT›._ ±Îˆz˘√Ì¿flHÎfiÌ ’HÎ ÁÎ_¤‚‰ÎfiÌ ±ıfiı ÿfl¿Îfl fi◊Ì.” ÏÿÂ΋Î_ ‹ËÎfi ŒÎ‚/ great leap ‹Î±˘±ı »ı‰Àı 1966‹Î_ ÿıÓ√fiÌ ⁄‘Ì ÁkÎÎ ±Î_«¿Ì ·Ì‘Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ ‹Î±˘fiÌ ’IfiÌ Ï…›Î_√ Ï¿o√ı ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı ÁkÎÎfi˘ ±·√ «˘¿˘ fl«‰Î ‹Î_Õu˘, ¤fl‰Îfi˘ ‹ËI‰Î¿Î_ZÎÌ M·Îfi ΩËıfl ¿flÌ 16 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

…ı◊Ì ¿Î‚fiÎ ŒÀ¿Î ¬Î≥fiı ø‹Â— CÎÁÎ÷Î flËı·Î ‹Î±˘fi_ F›Îflı Q≤I› ◊Λ I›Îflı ±ı ÷ı‹fiÌ flÎ…¿Ì› ‰ÎflÁÿÎfl ⁄fiı. Ï…›Î_√ ‹ÎhÎ ÿıÓ√fiı fiÏË, ÿıÓ√ …ı‰Î ÁΈ fiÎfi΋˘ÀÎ ËflÌŒ˘fiı ¤˘Ó›¤ı√Î ¿flÌ ÿı‰Î ‹Î√÷Ì Ë÷Ì. ¬S·ı±Î‹ ÷˘ ±ı‰_ ¿Î›˝ ËÎ◊ ‘fl‰_ Ï…›Î_√ ‹ÎÀı ¿’v_ Ë÷_, ±ıÀ·ı ÿıÓ√ı ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ Ë‰Î Œı·Î‰Ìfiı ÿÒÏWÎ÷ ¿flı·Î ‰Î÷ΉflHÎfiı ŒflÌ ‰Îfl ‹Î±˘fiΠω«Îfl˘◊Ì Â© ¿fl‰Î Ï…›Î_√ı ÁÎ_V¿ÚÏ÷¿ øÎ_Ï÷fiÌ {_⁄ı ±ÎÿflÌ. øÎ_Ï÷±ı ÿıÂfiı ±flÎ…¿÷΋Î_ ˢ‹Ì ÿÌ‘Îı. ‹Î±˘fiΠω«Îfl˘fi_ Á_¿·fi ·Î· …˜¿ıÀ‰Î‚Ì ’„V÷¿ÎfiÎ V‰w’ı ’˛√À ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. (µ’flfi_ Ï«hÎ). Ï…›Î_√ı ÷ı ¿Ï◊÷ Red Book fiÌ 80 ¿fl˘Õ fi¿·˘ Ï’˛LÀ ¿flΉÌ, ¿ÎflHÎ ¿ı «ÌfifiÎ ÿflı¿ fiÎ√Ïfl¿ı ±ı ’V÷¿ ¬flÌÿ‰Îfi_ ŒflÏ…›Î÷ Ë÷_. ωzÎ◊a±˘ ’˘÷Îfiı Red Guards ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰Ì Â΂ο˘·ıΩı ⁄_‘ ¿flÌfiı fiÌ¿‚Ì ’ÕuÎ ±fiı ‹Î±˘fiÎ ±fiı¿ ¿Ëı‰Î÷Πωfl˘‘̱˘ ’fl

ËÎÕ˘ËÎÕ ÁÎQ›‰ÎÿÌ Ï‰«ÎflÁflHÎÌfiÎ fiı÷Î ‹Î±˘ {ıÿ˘Ó√ ±fiı ÷ı‹fiÌ ’IfiÌ Ï…›Î_√

÷ı‹HÎı ÏÁ÷‹˘ √Ω›Î*. À˘‚ÎÂÎËÌfiÌ flÎËı ±Î_ÿ˘·fi «·Î‰÷Î ±Î‰Î ·Î· ÁˆÏfi¿˘fi_ CÎÎ÷¿Ì’b_ ±ıÀ·_ ¿ı ±fiı¿ ωfl˘‘̱˘ ±ÎI‹ËI›Î ¿fl‰Î ‹…⁄Òfl ⁄L›Î. ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√fiÎ ’HÎ ⁄ÒflÎ Ëη ◊›Î. ·Î· ÁˆÏfi¿˘±ı ÷ı‹fiı ¬S·Î ‰ÎËfi ’fl ⁄ıÁÎÕuÎ ±fiı ÷ı‹fiÎ √‚΋Î_ “Ë_ ‹ÒÕ̉ÎÿÌ »\_. ‹ıÓ «ıfl‹ıfi ‹Î±˘fi˘ ƒ˘Ë @›˘˝ »ı.” ±ı‰Î ·¬ÎHΉ΂_ ’ÎÏÀ›_ ·À¿Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ‹Î◊ı Ωı¿flfiÌ ËıÀ ‹Ò¿Ì ÷ı‹fiı √΋ı√΋ Œıfl‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. ÿflı¿ √΋ı ·˘¿˘ ÷ı‹fiÎ ’fl ◊Ò_@›Î, ÷ı‹fiÎ ‹ÎıœÎ ’fl »ÎHÎ «˘’Õu_ ±fiı ÷ı‹fiı ±‰Îflfi‰Îfl ‹Î±˘fiÎ_ ‰¬ÎHÎ ¿fl‰ÎfiÌ Œfl… ’ÎÕÌ. ±Î ‹ÎfiÏÁ¿ hÎÎÁ ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ‰ıÃu˘. ⁄Ì∞ ÷flŒ ·Î· ÁˆÏfi¿˘±ı ÷ı‹fiÎ 22 ‰WνfiÎ ’hÎfiı ±ıÀ·˘ ÂÎflÌÏfl¿ hÎÎÁ ±ÎM›˘ ¿ı ÷ı ∞‰fi¤fl ’_√ ⁄fiÌ √›˘. ÿıÓ√fiÌ ’IfiÌfiı Àˇı@ÀflfiÌ Œı@ÀflÌ‹Î_ ‹…^fl̿΋fiÌ ÁΩ ‹‚Ì, F›Î_ ÷ıHÎı ¿ÎflÌ√fl˘fiÎ ÁÏË›ÎflÎ flÁ˘ÕÎfi˘ ±ıÓÉÎÕ ÷ı‹… ±ıÓÃÎ_ ‰ÎÁH΢ ÁÎŒ ¿fl‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_. ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfiÎ ‹Ë΋_hÎÌ ÷flÌ¿ıfi˘ ‹˘¤ÎÿÎfl ˢtÎı ¤˘√‰Ì «Ò¿ı·Î ÿıÓ√fiı ±ı … Œı@ÀflÌ‹Î_ Ï‹¿ıÏfi¿fi_ ¿Î‹ Á˘Ó’‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ·Î· ÁˆÏfi¿˘ ⁄ı› …HÎÎfiı Á‰Îflı Œı@ÀflÌ Á‘Ì ’ˢӫÎÕ÷Î Ë÷Î ±fiı ÁÎ_…ı ’λΠ·Î‰÷Î Ë÷Î. ‹Î√˝‹Î_ ’Ï÷ ’IfiÌfiı ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı ‰Î÷ ¿fl‰ÎfiÌ »^À fi Ë÷Ì. CÎflı ’HÎ ⁄‘˘ Á‹› ·Î·

ÁˆÏfi¿˘fiÎ ’ËıflÎ Ëı fi…fl ¿ı ÿ ‹Î_ ‰Ì÷÷˘ Ë÷˘. ·Î√·√ÎÀ hÎHÎ ‰Wν ÿı Ó √ ı ±Î‰Ì fi…fl¿ı ÿ ‹Î_ ±fiı fi΋˘ÂÌ‹Î_ √Ω›Î*. ±Î Á‹›√΂˘ ¿ÿΫ hÎÌÁ ‰Wν Á‘Ì ·_⁄Λ˘ ˢ÷, ’HÎ ÁÎ_ V ¿Ú Ï ÷¿ øÎ_ Ï ÷fiÎ fi΋ı «Î·ı · Ì ±flÎ…¿÷αı «ÌfifiÎ ±◊˝÷_hÎfiı ⁄ıËÿ ¿◊‚ÎT›_ I›Îflı ‰ÕÎ ’˛‘Îfi {ε ±ıfi·Î≥±ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfiÎ «ıfl‹ıfi ÷◊Î «ÌfifiÎ Á‰ıÁ ˝ ‰Î˝ ‹Î±˘fiı Á‹ΩT›Î ±fiı øÎ_Ï÷fiı ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ‹Ò¿ÎT›_. ÿıÓ√ ΩHÎ÷Î Ë÷Î ÷ı‹ {ε ’HÎ Á‹…÷Î Ë÷Î ¿ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_Ï÷fi_ ÷Ò÷ ‹Î±˘±ıı fiÏË, ’HÎ ÷ı‹fiÌ ‹ËI‰Î¿Î_ZÎÌ ’IfiÌ Ï…›Î_√ Ï¿o√ı ¬Õ<_ ¿›_˝ Ë÷_. Ï…›Î_√fiÎ ËÎ◊ ‹…⁄Ò÷ ◊Λ ÷ı‹Î_ {εfi_ ’HÎ ÏË÷ fi Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ ’˘÷ı ‹Î±˘fiÎ flÎ…¿Ì› ‰ÎflÁÿÎfl ⁄fi‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. Ï…›Î_√ Á΋ı ÷ı‹HÎı ÿıÓ√fiı ‹ıÿÎfi‹Î_ µ÷Λν. 1974‹Î_ ÷ı‹HÎı ÿıÓ√fiı ŒflÌ ÁkÎÎ ’fl ±Î‰‰Î ‹ÎÀı flV÷˘ ¬S·˘ ¿flÌ ±ÎM›˘. ¿‹fiÁÌ⁄ı ◊›_ ±ı‰_ ¿ı 1976‹Î_ {ε ±ıfi-·Î≥ Q≤I› ’ÎQ›Î. ÿıÓ√fiÌ ±ı¿‹ÎhÎ ·Î√‰√w’Ì ‘flÌ ÷ÒÀÌ ±fiı Ï…›Î_√ Ï¿o√ı ‹˘¿˘ ÁÎ‘Ì ÷ı‹fiı ⁄fl÷flŒ ¿›Î˝. ˉı ‰fi‰ÎÁ ¿Î›‹Ì fỉÕı ±ı fiyÌ Ë÷_, ±ıÀ·ı ⁄fl÷flŒÌfi˘ ±Î˜Õ˝fl V‰Ì¿Îfl÷Ì ‰¬÷ı Ï…›Î_√fiı ÷ı‹HÎı ‰ˆflÎB› ¤Î‰ı …HÎÎT›_ — “Ë_ ±ÎÂÎ flά_ »\_ ¿ı ‹fiı ⁄οÌfi_ ∞‰fi ‹ÎflÎ_ ¿<À
á

17

Ë±Îfiı ’HÎ Ï…›Î_√fiÌ ⁄Ì¿ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı fi»^À¿ı ‰fi‰ÎÁÌ ÿı Ó √ ÁÎ◊ı ËÎ◊ Ï‹·Î‰‰Î ’ÕuÎ. ÿıÓ√fiı ÷ı‹HÎı fiΛ⁄ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ⁄fiÎT›Î. ±Î ’fi…˝L‹fi˘ ÿıÓ√ı lıWà ·Î¤ µÃÎT›˘. Ï…›Î_√ ÁÎ◊ı ÏËÁÎ⁄ «Ò@÷ı ¿fl‰Î ÷ıfiı …ı·fiÎ ÁÏ‚›Î ’λ‚ ‘¿ı·Ì ÿÌ‘Ì. ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı ¿flÌfiı Ë±ÎfiÌ flÎ…¿Ì› ’Î_¬˘fiÎ_ ’HÎ ’Ì»Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¬ıÓ«Ì ±_÷ı ÷ı‹fiı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ ËÕÁı·Ì ‹Ò@›Î ±fiı ’˘÷ı «ÌfifiÎ Ï⁄fiËflÌŒ

ÁkÎΑÌ ⁄L›Î. ™ÿflfiı ’¿Õ‰Î ‹ÎÀı ˉı ÷ı±˘ ÁÎQ›‰ÎÿfiÌ ¿Î‚Ì Ï⁄·ÎÕÌfiÎ V◊Îfiı ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ ‘˘‚Ì Ï⁄·ÎÕÌfiı »˘ÕÌ ‹Ò¿‰Î V‰÷_hÎ Ë÷Î. ÿıÓ√ 71 ‰WνfiÎ ◊›Î Ë÷Î, »÷Î_ ±ı ‰WÎı˝ ÷ı‹HÎı ›‰ÎfiÌfiÎ …\VÁÎ ÁÎ◊ı ‹Î±˘fiÎ ÁÎQ›‰Îÿfi_ ‹Î‚¬_ ÷˘Õ‰ÎfiÌ Âw±Î÷ ¿flÌ. ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ ÏÿÂ΋Î_ ±Î_‘‚Ì ÿ˘À ‹Ò¿Ì ÷ı±˘ Ã˘¿fl ¬Î‰Î ‹Î√÷Î fi Ë÷Î, ±ıÀ·ı ’Ëı·Î_ ÷ı‹HÎı fiÎfiÎ ’˛›˘√ ¶ÎflÎ ‹ÒÕ̉ÎÿfiÌ Ï·À‹Á ÀıVÀ ·ı‰Îfi_ fiyÌ ¿›_˝. 18 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

±Î ’˛›˘√fiÎ ¤Î√w’ı ÏÕÁıQ⁄fl 1978‹Î_ «ÌfifiÎ Ï{›Î±˘√ıÓ√ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ’»Î÷ √΋fiÎ 18 ¬ıÕ>÷˘ ÁÎ◊ı …‹ÌfifiÌ ‰ËıÓ«HÎÌ ±_√ı ·ıϬ÷ Á‹…^÷Ì ¿flÌ. T›„@÷√÷ fi΋ı …‹Ìfi ŒÎ‚‰‰Îfi_ ¿Î‹ ¬flı¬fl ÷˘ √ıfl¿Î›ÿı Ë÷_, ’fl_÷ ÿıÓ√ı ±ı ¿Î›ÿ˘ ‹ÎhÎ ¿Î√‚ ’fl flËı‰Î ÿÌ‘˘. ±œÎfl ¬ıÕ>÷˘fiı ÷ı‹HÎı “±fiÎ…‰ıflΔfi˘ ¿˘ÀÎ ⁄Î_‘Ì ±ÎM›˘. ¬ıÕ>÷˘ ÷ı …J◊Îfi_ ±fiÎ… Áfl¿Îflfiı ±Î’Ì ÿı ±ıÀ·ı ’»Ì ⁄οÌfi_ ±fiÎ… ¬Îfi√Ì ‘ÎıflHÎı ‰ı«‰ÎfiÌ ÷ı‹fiı »^À Ë÷Ì. ±Î ‰‘ÎflÎfi_ ±fiÎ… ‹Ëk΋ fỉÕı ±ı ‹ÎÀı ÿflı¿ ¬ıÕ>÷ ’˘÷’˘÷Îfiı ŒÎ‚‰Î›ı·Î M·˘À ’fl ‹«Ì ’Õu˘ ±fiı ‹⁄·¬ ŒÁ· ’˛ÎM÷ ¿flÌ. ’οfi˘ ±ı¿flÿÌà µ÷Îfl ±¤÷’Ò‰˝ Ëÿı ‰K›˘, ±ıÀ·ı ¿ÚÏWÎfi_ ÿıÂT›Î’Ì µI’Îÿfi ‰‘Îfl‰Î ÿıÓ√ı ⁄Ì…ı ‰WÎı˝ “±fiÎ…‰ıflΔfiÌ V¿Ì‹ «ÌfifiÎ ⁄‘Î ¬ıÕ>÷˘ ‹ÎÀı ¬S·Ì ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Ì. µI’Îÿfi …ıÀ·_ ‰‘ı ±ıÀ·˘ ¬ıÕ>÷˘fiı ŒÎ›ÿ˘ Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı ‰ıfl˘ «Ò¿T›Î ’»Ì µ’flfi_ ⁄Î¿Ì flËı÷_ ±fiÎ… ÷ı±˘ ‹@÷ ⁄Ωfl‹Î_ ‰ı«Ì ¿÷Î Ë÷Î. Áfl¿Îfl ’HÎ ÷ı ±fiÎ… fl˘¿ÕÎ ’ˆÁÎ ±Î’Ìfiı ¬flÌÿÌ ·ı÷Ì Ë÷Ì. ÁÎQ›‰ÎÿÌ øÎ_Ï÷fiÎ hÎÌÁ ‰Wν ’»Ì «Ìfi ’Ëı·Ì ‰¬÷ ¿ÚÏWÎZ˘hÎı V‰Î‰·_⁄Ì ⁄L›_ ±fiı ¬ıÕ>÷˘ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ’ˆ Á Î’ÎhÎ ⁄L›Î. ∞‰fi …wÏfl›Î÷fiÌ ⁄Ì∞ «ÌΩı ¬flÌÿ‰Î ‹ÎÀı ¬ıÕ>÷˘ ’ÎÁı ˉı ’Òfl÷Î_ fiÎHÎÎ_ Ë÷Î_. «ÌfifiÎ ⁄Ωfl‹Î_ Ωı ¿ı ±ı‰Ì «ÌΩı ’Òfl÷Î …J◊΋Î_ fi Ë÷Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Î±˘fiÎ ÁÎQ›‰ÎÿÌ flÎ…‹Î_ Áfl¿Îfl ËV÷¿fiÎ ·√¤√ ⁄‘Î_ ±Îˆz˘Ï√¿ Á_¿<·˘ ‹Î_ÿÎ ±ı¿‹˘ ⁄L›Î_ Ë÷Î_. ˉı ¿ÚÏWÎ ’»Ì ‹ıL›Œı@«Ïfl_√fiÎ Z˘hÎı ’˛˘Õ@Âfi ‰‘Îfl‰Îfi_ …wflÌ ⁄L›_. ±Î ’Õ¿Îfl ‰‘ ‹˘À˘ Ë÷˘. ¬ı÷Ìfi_ ¿Î‹ ◊˘Õο Ï⁄›ÎflHÎ ±fiı ¬Î÷fl’ÎHÎÌ ‰Õı «Î·Ì Ω›, ’fl_÷ ∞‰fi …wÏfl›Î÷fiÌ ËΩfl˘ ’˛¿ÎflfiÌ «ÌΩı ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ¬ÎVÁ_ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ Ωı≥±ı. «ÌfifiÌ Ï÷ΩıflÌ ·√¤√ ¬Î·Ì Ë÷Ì. ωÁ…˝fi ’»Ì ÁÎQ›‰Îÿfiı I›∞ ÿıfiÎfl flÏ›ÎfiÌ ’HÎ ±ı … „V◊Ï÷ Ë÷Ì. ⁄ıµ ÿı¢fiÌ Á‹Îfi ÿÂÎfiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ ’Ò»‰Î …ı‰˘ Á‰Î· ±ı »ı ¿ı ±ÎÏ◊˝¿ Á‘ÎflÎfiÎ ’√·ı flÏ›Îfi_ ±◊˝÷_hÎ ’ÕÌ ¤Î_B›_, ÷˘ «Ìfifi_ ¿ı‹ fiÏË ? µI’ÎÿfifiÎ ’ΉflËεÁ ÷flÌ¿ı «Ìfifi˘ Õo¿˘ ‰ÎB›˘, ÷˘ flÏ›Π‹ÒÕ̉Îÿ ±’fiÎT›Î ’»Ì›ı ÂÎ ‹ÎÀı ·◊ÏÕ›Î_ ¬Î÷_ flèÎ_? ±Î flè΢ …‰Î⁄ — flÏ›΋Î_ ÏÁkÎıfl ‰Wν Á‘Ì I›Î_fiÎ ÁÎQ›‰ÎÿÌ ÂÎÁfi ËV÷¿ flËı·Î_ ±Îˆz˘Ï√¿ ÁÎËÁ˘ ‰√ÿÎfl (±fiı ¤Ò÷’Ò‰˝ ¿Î‚Î⁄ΩÏfl›Î) ‹ÎÏ·¿˘fiı Á’fl÷ ¿flΛÎ_, …ı±˘ ±ı‰Ì ¬flÌÿÌ ⁄Îÿ ’˛˘Õ@Âfi ¿fl‰Î ‹ÎÀıfiÌ ±Î‰U›¿ ‹ÒÕÌ

‘flΉ÷Î fi Ë÷Î. ωÿıÂÌ fl˘¿ÎHοÎfl˘fiı ±ı ÿı‹Î_ ±Î¿Wν¿ ‰‚÷fl ‹ÎÀı ’‹ÎÕı ±ıÀ·Ì Ëÿı ±ÎÁ‹ÎfiÌ ±fi ¿>‚ Á_Ωı√˘ ÿı¬Î÷Î fi Ë÷Î_. ¿fl‰ıflÎ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ÀˇıÕ ›Ïfi±fi Á‘ÌfiÎ_ Ë÷Î. ÿÎ.÷. ·ı‘flfiÌ » ËΩfl ⁄‘Î ¿Î›ÿÎ-¿ÎfiÒfi˘ ÁÎQ›‰ÎÿÌ ±flÁÎfiÎ Ë÷Î ±fiı ÷ı ⁄_Ï‘›Îfl Œı @ Àfḻ˘ ‰WÎı ˝ ÿËÎÕı ‹Î‚¬Î‹Î_ Ï⁄{fiıÁ ¬Ì·Ì ¿ı ±ı‰_ ’flÿıÂÌ fl˘¿ÎHοÎfl˘ ‹Îfi÷Î fi ’√fl¬ÎfiÌ ·√¤√ 5 ±⁄… Ë÷Î. À>_¿‹Î_, flÏ›αı ‹@÷ ⁄ΩflfiÌÏ÷ ±¬I›Îfl ¿›Î* »÷Î_ I›Î_ ΩıÕ ±fiı Á˘N˚À «Î‹ÕÎfiÎ 7 ‘_‘ο̛ ‰Î÷ΉflHÎ ‹@÷ fi Ë÷_, ±ıÀ·ı ÷ı ÿıÂfiı ‹ÒÕ̉Îÿ ŒY›˘ fiÏË. ¿fl˘Õ …¿afi ÷ˆ›Îfl ¿fl÷Ì Ë÷Ì. ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ı …\ÿ˘ flÎË ±’fiÎT›˘. ωÿıÂÌ ‹ÒÕÌ ‰√fl ’˛˘Õ@Âfi ‰‘ÎflÌ ¿˘≥ «Ì… ±ı ‰ Ì fiÏË …ı V’ı U ›· fi ¿Λ ±fiı ωrÎÁ …L‹ÎT›Î ‰√fl ±ı‰Ì ‹ÒÕÌfiı ±Î¿WÎa fi ¿Λ ±ı ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘fifiÎ «Ìfiα˘ ⁄fiΉ‰Îfi_ ‰ÎV÷ω¿÷Î V‰Ì¿Î›Î˝ ’»Ì ÷ı‹HÎı √±Îfiÿ˘Ó√, ÂÎ_CÎÎ≥, dÏ…±Îfi ‰√ıflı ÿÏZÎHÎÌ ⁄Î¿Ì flάı--…ı‹ ¿ı «Ìfiı 2003‹Î_ ÷À‰÷a ’˛ÎL÷˘‹Î_ V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘fi/SEZ V◊ÎM›Î. ±ËŸ ¿fl‰ıflÎfi˘ ÿfl ±‹ıÏfl¿Îfiı 1.2 ±⁄… ÕΘ·flfi_ ⁄ıÕw‹ ŒÏfi˝«fl ‰ıE›_, F›Îflı fiÎ÷η ‰¬÷ı ⁄οÌfiÎ «Ìfi ¿fl÷Î_ ±Õ‘˘ Ë÷˘. ±Î⁄¿ÎflÌ …¿Î÷ fi Ë÷Ì. ±Î›Î÷Ì ¿Î«Î‹Î· ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‰’flÎ÷Î_ ÏøÁ‹ÁfiÎ_ 80Ñ ±fiı ‹ÂÌfiflÌ ’fl ¿VÀ‹ ‰ıfl˘ fi Ë÷˘. ωÿıÂÌ fl˘¿ÎHÎ ‘flΉ÷Ì ¿o’fi̱˘ SEZ ±ÎÏÀÛόϱ· T≤Z΢ “‹ı≥Õ ≥fi «Î≥fiΔ ‹Î_ ¿ÎflÌ√fl˘fi_ ‰ı÷fi fiyÌ ¿flÌ Â¿÷Ì Ë÷Ì ±fiı √‹ı ÷ıÀ·Î ¿ÎflÌ√fl˘fiı fi˘¿flÌ‹Î_ Ë÷Î_. ÿÏfi›ÎfiÌ 70Ñ …ıÀ·Ì »hÎ̱˘ flά‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹… √‹ı I›Îflı ’ÎHÎÌ«_ ±Î’‰Î ‹ÎÀı V‰÷_hÎ Ë÷Ì. ωÿıÂÌ ’HÎ ±_ ÷ ı «Ìfi‹Î_ ⁄fi‰Î ·Î√Ì. flÎı¿ÎHοÎfl˘fiı ⁄ÌΩı ωÂıWÎÎÏ‘¿Îfl ±ı ‹Y›˘ ¿ı ’ÎÀfi√fl Ï⁄Ï…_√‹Î_ flËı÷Î «ÌfifiÎ ‹˘ÀflÁΛ¿·◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‹˘⁄Î≥· Œ˘fi ÂÎÁ¿˘ ÁÎ◊ı ÷ı±˘ ÀıÏ·Œ˘fi ¶ÎflÎ ÕΛflı@À ‰Î÷ν·Î’ ¿flÌ ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ ÷¿·ÌŒ˘ Á‘ÌfiÌ ±fiı ¿Î’Õ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¿Î√‚ …HÎÎ‰Ì Â¿÷Î Ë÷Î. ÿflı¿ Á‹V›Îfi˘ Ë· ±√˛Ì‹÷ÎfiÎ ‘˘flHÎı ·Î‰Ì ÿı‰Î÷˘ Ë÷˘. Á‘ÌfiÌ ËΩfl˘ «ÌΩı ’flÿı ‹˘¿·‰Î Âw±Î÷fiÎ Œ@÷ hÎHÎ ‰Wν‹Î_ ±Î‰Î_ V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘fi 2.8 ±⁄… 320 ÏÂÏ’_ √ ¿o ’ fi̱˘±ı Áı { ‹Î_ ÕΘ·fl …ıÀ·Ì ’flÿıÂÌ ‹ÒÕÌ ¬ıÓ«Ì ·ÎT›Î ±fiı ◊˘ÕÎ … ‰¬÷‹Î_ ±Î_¿Õ˘ 50 ’˘÷ÎfiÌ flÏ…VÀÕÛ ±˜ÎÏŒÁ ¬˘·Ì. ⁄Ì∞ ±⁄… ÕΘ·fl Á‘Ì ’ˢÓE›˘. ±ı¿·Î ÂıL{ {ıfi ’˛ÎL÷fiÎ SEZ ‹Î_ 30,000 fi‰Î_ ÷flŒ …√÷fiÎ ±fiı¿ ÿı¢‹Î_ ±Î›Î÷Ì ¿Îfl¬ÎfiÎ_ eÀÌ fiÌ¿Y›Î_. ⁄ÌΩ ’˛ÎL÷˘‹Î_ ±ı … flÌ÷ı Œı@Àfḻ˘fi˘ flÎŒÕ˘ ŒÎÀu˘. «ÌfiÌ ‹Î· Á΋ı À¿Ì fi ¿ı·Î Á_A›Î⁄_‘ ÿÏfi›ÎfiÎ ±ı¿ı› ÿı‹Î_ ±ÎÀ·_ {Õ’Ì ±Îˆz˘Ï√¿flHÎ ±√ε ¿ÿÌ ◊›_ fi Ë÷_. ¿Îfl¬ÎfiÎ ⁄_‘ ’ÕuÎ_. ±Î Ë∞ øÎ_Ï÷fi˘ ±Îfl_¤ Ë÷˘. V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘LÁ‹Î_ fl˘…√ÎflÌfiÌ ±ÎÏ◊˝¿ Á’fl’Ήfl ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ÷¿˘ ¬Ò·Ì ±ıÀ·ı √΋Îı‹Î_ ‰Á÷Î ¿fl˘Õ˘ ·˘¿˘fiÎ C΢ÕÎ’Òfl ±ı ÷flŒ µ‹ÀuÎ_. Ï‹Ïfi‹‹ ±_ÿÎÏ…÷ Á_A›Î V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘fi V◊’ΛΠ’»Ì …√÷fiÌ Ï‰Ï‰‘ ¿o’fi̱˘±ı ‰ÎflÎŒfl÷Ì «Ìfi‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ V◊ÎM›Î_. Áfl‰Î‚ı ⁄L›_ fi‰ ¿fl˘Õ Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±ı‰_ ¿ı À>◊⁄˛Â◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ‰ÌΩb µ’¿flH΢ Á‘ÌfiÌ ¿˘≥ ±Î≥À‹ ±ı‰Ì fi flËÌ ¿ı …ıfiÎ ’fl “‹ı≥Õ ≥fi «Î≥fiΔfi˘ ÏÁy˘ fi ˢ› ±_√˛ı∞‹Î_ …ıfiı ·ı⁄fl Œ˘Á˝ ¿Ëı‰Î› ÷ıfi˘ ·ı‹ÎhÎ ÷˘À˘ fi flè΢. V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘LÁfiı ÁV÷Î ÿflfiÎ ‹…^fl˘ ±fiı ¿ÎflÌ√fl˘ ‹‚Ì flèÎÎ. (…ı·fiÎ ¿ıÿ̱˘fiı ÷˘ ¬ÎÁ ¿Â _ ‰ı ÷ fi «Ò ¿ T›Î ‰√fl ÷ı‹fiı Á¬÷ ‹…^flÌ‰Î‚Ì ÁΩfiÎ ¤Î√w’ı ¿Î‹ı Ωı÷flÌ ÿı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î). ’ÏflHÎ΋ ±ı ±ÎT›_ ¿ı ËΩfl˘ ’˛¿ÎflfiÌ «ÌΩı ÷ı‹fiΠωÿıÂÌ ¤Î‰˘ ¿fl÷Î_ ±Õ‘Î◊Ì hÎÌΩ ¤Î‰fiÌ Ï¿o‹÷ı ⁄fi‰Î ·Î√Ì. µI’Îÿfi ’HÎ …J◊Î⁄_‘ ◊÷_ Ë÷ _ , …ı fi Î ±Î_ ¿ ÕÎ Ëı fl ÷ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

19

ÿıÂfiÌ √flÌ⁄Ì ‰‘Îfl÷Î Á‹Î…‰Îÿfiı ÷ı±˘ ‰‚√Ì flèÎÎ. fiıËvfiÎ flÎ…¿Ì› ‰ÎflÁÿÎfl˘ ’HÎ ÷ı‹fiÎ … ‹Î√ı˝ «ÎS›Î ±fiı »ı‰Àı fiflÏÁ_Ë flΉı 1991‹Î_ ¬Îfi√Ì ZÎıhÎfiÎ ⁄_‘Λı·Î ËÎ◊ ¬˘S›Î I›Îflı ÿıÂfi_ ±◊˝÷_hÎ ÷flyÌfiÎ ’ÎÀı «Õu_. µÿÎfl ±ÎÏ◊˝¿ fiÌÏ÷ 1960‹Î_ ±‹·Ì ⁄fiÌ Ë˘÷ ÷˘ ±Î…ı ±◊˝÷_hÎfiÎ ZÎıhÎı ‹˘¬flÎfi˘ ÿı ¤Îfl÷ ˢ÷, »ı¿ 1979‹Î_ Á‘ÎflÎ ÿά· ¿flfiÎfl «Ìfi fiÏË. ¤Îfl÷fiΠω·_Ï⁄÷ ÷ηfi˘ ·ıÀıVÀ ’flΉ˘ ÷˘ ±ı ¿ı SEZ fi_ ±Î›˘…fi ¿fl‰Î‹Î_ ’HÎ ÷ı «Ìfi ¿fl÷Î_ ±œÌ ÿÁ¿Î …ıÀ·_ ’λ‚ »ı. «ÌfifiÎ 1.3 ±⁄… ’˛Ω…fi˘ ‹ÎÀı ±Î⁄ÎÿÌfi˘ ‰ÎflÁ˘ ‹Ò¿Ì ÿı√ Ó Ï{›Î±˘Ï’_√ 92 ‰WνfiÌ ·Î_⁄Ì ±Î‰flÿÎ ¤˘√‰Ìfiı Œı⁄˛±ÎflÌ 19,1997fiÎ fl˘… ±‰ÁÎfi ’ÎQ›Î. ¨«Î≥‹Î_ ‹ÎhÎ ’Î_« eÀfiÎ ’HÎ ¨«Ì ’˛Ï÷¤ÎfiÎ fiı÷Îfiı ›Îÿ ¿flÌ ÁΈ ’˛Ω…fi˘±ı 24‹Ì Œı⁄˛±Îfḻı Á‰Îflı 10—00 ‰ÎB›ı hÎHÎ Ï‹ÏfiÀ ‹Îˆfi ’ÎY›_. flV÷Î ’flfi˘ ÀˇÎÏŒ¿ ◊_¤Ì √›˘, ·˘¿˘ ‹V÷¿ {ҿΉÌfiı F›Î_fiÎ I›Î_ ¬ÕÎ flèÎÎ ±fiı ÿ˘Õ÷Ì Àˇıfi˘±ı ±ıÀ·Î Á‹› ’Òfl÷˘ ÷ı‹fi˘ ’˛‰ÎÁ V◊Ï√÷ flÎA›˘. ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ ±Î‰Î flÎWÀˇÌ› ωÿΛ‹Îfifiı ’Òflı’ÒflÎ ·Î›¿ Ë÷Î. ≥Ï÷ËÎÁı ÷ı‹fiı ÿıÂfiÎ Á‰˘˝E« fiı÷Î ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı Á_ A ›Î⁄_ ‘ ±fiı Á ¬ ÿ ±¿V‹Î÷˘ ¤·ı Á∞˝ ±ÎM›Î ˢ›, ’HÎ ÷ı ‹ fiÎ T›„@÷I‰fi˘ ŒÎ‚˘ ÷ı ‹ Î_ ±˘»˘ fi Ë÷˘. ÁkÎÎ √‹ÎT›Î ⁄Îÿ ŒflÌ ÁkÎÎ ’fl ±Î‰‰Î ‹ÎÀı …ı ÿı  ‹Î_ «Ò_ÀHÎÌfiÌ ’˛HÎÎÏ·¿Î fi ˢ› I›Î_ ‹ @ ÷ ⁄ΩflfiÌÏ÷fiÌ Ï‰«ÎflÁflHÎÌfiı ’«ÎÁ ‰Wν Á‘Ì ‰‚√Ì flËı‰_ ±fiı »ı‰Àı ÷ı ω«ÎflÁflHÎÌfiÎı ±‹· ¿flÌ ⁄÷Ή‰˘ ±ı fiÎfiÌÁÒfiÌ ÷’ç›Î˝ fi Ë÷Ì. 1920fiÎ ±flÁ΋Î_ ¡ÎLÁfiÌ Ïflfi˘ ‹˘Àfl Œı@ÀflÌ‹Î_ ¿ÎflÌ√flfiÌ ÂıL{ {ıfi ’˛ÎL÷fiÎ V’ıU›· ≥¿˘fi˘Ï‹¿ {˘fifiÎ ’˛‰ı¶Îflı ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√fiÌ ›Îÿ‹Î_ flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı·_ ωflÎÀ ¿ÿfi_ ÏÕVM·ı ⁄˘ÕÛ ‹Î‹Ò · Ì fi˘¿flÌ ⁄Ω‰÷Ì ‰¬÷ı … ÷ı‹fiı ±Î‰Ì ω«ÎflÁflHÎÌfi˘ fl_√ ·ÎB›˘ Ë÷˘. ±ÎÏ◊˝¿ ’˛√Ï÷ ‹@÷ ±Î’˘±Î’ ÁÎQ›‰Îÿ ÷∞fiı ‹ @ ÷ ⁄ΩflT›‰V◊Î ‰Õı … ÁÎ‘Ì Â¿Î› ±ı ‰Î÷ I›Îflı ÷ı‹fiÎ ‹fi‹Î_ ÃÁÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì. ⁄Ωfl fiÌÏ÷ ÷flŒ œY›Î Á‹Ωı. ±Î «Ìfi‹Î_ ÷ı ’»Ì CÎHÎÎ_ ‰WÎı˝ ±Îfl_¤Î›ı·˘ Á‹Î…‰ÎÿÌ ‹Î±˘ {ıÿ˘Ó√fi˘ ÂÎÁfi¿Î‚ ÁÒ«fi ÿıÓ√ı V‰Ì¿ÎflÌ ·Ì‘_. ’Òfl˘ ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ÷ı±˘ ‘Ìfl… flÎ¬Ì ⁄ıÁÌ flèÎÎ ±fiı »ı‰Àı ∞‰fifiÎ_ »ıS·Î_ ¤Îfl÷fiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi fiıËvfiı ’HÎ ‰W΢˝‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ ÷’ç›Î˝fi_ Œ‚ ÿıÂfiÎ Á‰Î ±⁄… ’˛Ω…fi˘fiı ±Î’Ìfiı flèÎÎ. ·Ì ‰Îfiı 1960fiÎ ±flÁ΋Î_ ÷ı‹fi˘ ’Î_« eÏÀ›Î ‰Î‹fifiÌ ±ı ωflÎÀ ÏÁÏ© Ë÷Ì, …ıHÎı »ÎHΛ√‹Î_ ¬Ò_’ı·Î «Ìfifiı Á‹Î…‰Îÿ ÷∞ ÿı‰Î Á‹ΩT›Î, ’HÎ ±ÎÏ◊˝¿ Á’fl’Ήfl ⁄fi‰ÎfiÌ ÏÿÂ΋Î_ »·Î_√˘ ‹Îfl÷_ ¿flÌ ÿÌ‘_.á ±ı ‰Î÷ fiıËwfiÎ ‹fi ËıÃı ±Î‰Ì fiÏË. «ÌfifiÌ ±Î‰Ì ËflHΌ΂ ±Î…ı ’HÎ «Î· »ı. ¤Îfl÷fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷ıfi˘ ω«Îfl ¿fl˘ ÷˘ ±ŒÁ˘Á…fi¿ …HÎΛ ÷ı‰˘ ωfl˘‘ΤÎÁ fi…fl Á΋ı ±ÎT›Î ‰√fl flËı÷˘ fi◊Ì. ±ÎÏ◊˝¿ Á‘ÎflÎ ÂÌ flÌ÷ı ±‹·‹Î_ ‹Ò¿‰Î ÷ıfiÎ ‹Î√˝ÿ½fi ±_√ı ÿıÓ√ Ï{›Î±˘Ï’_√ ÏÁ_√Î’flfiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ·Ì ‰Îfi ›fiı hÎHÎ ‰¬÷ ‹‚ı·Î ±fiı hÎHÎı› ‰Îfl ·Ì ‰ÎfifiÌ Á·ÎË ±ı ’ÕÌ ¿ı ÏÁ_√Î’fl …ı‰˘ fiÎfi˘ ωV÷Îfl ’Á_ÿ ¿flÌ ’Ëı·Î_ I›Î_ ±ıÀ·ı ¿ı SEZ ‹Î_ Á‘ÎflÎ ÿά· ¿fl‰Î Ωı≥±ı. ⁄οÌfiÎ ’˛ÿı¢ I›Îfl ’»Ì

20 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

0lp vf[gfp sf{Lxfs

Lufgf[;f af}sdff+ nh: yfif[,f]+ n]Lgfiffgf]+ ;ff{yfl n],f:ef 5?f6l O ,ff[gf;fdf Biff[h: M≤J‰Ì ’fl ’˘÷ÎfiÎ ±Î¬flÌ Ïÿ‰Á˘ √HÎÌ flèÎΠˢ› ÷ı‰Î Á∞‰˘fi_ Ï·VÀ ⁄Ë ‹˘À<_ »ı. ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ_ ’˛ÎHÎÌ-MÎZÎ̱˘, µ¤›∞‰˘, …‚«fl˘ ÷ı‹… ¿ÌÀ¿˘fi˘ ÷ı‹Î_ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. ⁄‘΋Î_ ÁΈ◊Ì ÿ·˝¤ ’˛ÎHÎÌ Ë˘› ÷˘ ÷ı √ηΒÎ√˘Áfi˘ Ω›LÀ ¿Î«⁄˘, …ıfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ fi‹Òfi˘ ˉı ⁄«‰Î ’ÎQ›˘ »ı

ÿÏfi›Î‹Î_ ±Î…ı Õ{fiı¿ ’˛ÎHÎÌ-’ZÎ̱˘ ±ı‰Î_ »ı ¿ı …ı‹fi˘ ‰V÷̱Î_¿ 100 ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi◊Ì ±fiı ‰Ê˘˝‰Ê˝ CÎÀ÷˘ ÷ı ±Î_¿ ’HÎ ÂÒL› ◊‰Î ±ÎÕı {Î{˘ ‰¬÷ fi◊Ì. Ïfi¿oÿfifiÎ ±Îflı ’Ë˘Ó«Ì ±Î‰Î_ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘ ±„V÷I‰fiÎ »ıS·Î Ïÿ‰Á˘ √HÎÌ flèÎÎ_ »ı. ËÏfl›Î‚Î ’›Î˝‰flHÎfi˘ ÿÎÀ ‰Î‚Ì flËı·Ì ‹Îfi‰Ω÷fiÎ ÏËÀ Ï·VÀ ’fl ÷ı±˘ ‹˘¬flı »ı. ±ı¿ ’ZÎÌ L›Ò Ï{·ıLÕfi˘ ¿Î¿Î’˘ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷˘ ’˘’À »ı. ¿ÿfiÌ ⁄Î⁄÷ı ¿<· 300 Ω÷fiÎ ’˘’À˘fiı ÷ı ±Î_ÀÌ Ω›, ’fl_÷ ¿Î¿Î’˘ ⁄ÌΩ ÿflı¿ ’˘’À ¿fl÷Î_ …\ÿ˘ ±ı ‰Î÷ı ’Õı ¿ı ÷ıfiı ∂~›fi ‹ÎÀı µ’›˘√Ì ⁄fiÌ Â¿÷Ì ’Î_¬˘ fi◊Ì. Ï¿Îflfiı √_‘ ‰Õı ¢‘Ì ·ıfiÎflÎ_ V÷L›‰_ÂÌ …fiΉfl˘fi_ L›Ò Ï{·ıLÕ‹Î_ √˘flÎ ‰ÁÎË÷̱˘ ¶ÎflÎ ±Î√‹fi ◊›_ I›Î_ Á‘Ì ¤Ò«fl ¿Î¿Î’˘ Á·Î‹÷ flèÎÎ, ’HÎ ±ı ’»Ì ÷ı‹fi˘ ÁŒÎ›˘ ◊‰Î ·ÎB›˘. L›Ò Ï{·ıLÕfiÎ ±ı¿·Î ÿÏZÎHÎÌ ÀÎ’ ’fl ±Î…ı Œ@÷ 83 ¿Î¿Î’˘ ⁄E›Î »ı. Ïfi¿o ÿ fifi _ ¿ÎµLÀÕεfi ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ O·Ò ‹˜¿˘ Ω÷fiÎ ’ZÎÌ ‹ÎÀı ’HÎ Âw ◊›_ »ı. ’˘’À ÁÎ◊ı fi∞¿fi_ Á√’HÎ ‘flΉ÷_ O·Ò ‹˜¿˘ ±Î√‰Ì „V’ÏÁÁ ÷flÌ¿ı ±Î‹ı› ⁄‘Î ‹˜¿˘‹Î_ ’Î_¬Ì Á_A›Î‰Î‚_ Ë÷_, ’fl_÷ T›Î’¿ ‰fiωfiΠ’»Ì ±I›Îflı ÷ıfi˘ ‰V÷̱Î_¿ 66 »ı. ±Î ‹Î‹Ò·Ì

±Î⁄ÎÿÌ ’HΠˉı ‹ÎhÎ ’ZÎÌÁ_√˛Ëη›‹Î_ »ı. …_√·˘‹Î_ ¿<ÿfl÷fiÎ ¬˘‚ı O·Ò ‹˜¿˘fi_ ±„V÷I‰ flèÎ_ fi◊Ì. ≥LÕ˘fiı Ï Â›ÎfiÎ Ω‰Î ÀÎ’fi˘ ±ı¿·ÂŸ√Ì √ıÓÕ˘ · M ÷ ◊÷Ì „V’ÏÁÁfi˘ hÎÌΩı ÿά·˘ »ı . ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ±Î‰Î √ıÓÕÎ ’Ò‰˘˝kÎfl ¤Îfl÷‹Î_, ‹·›ıÏ›΋Î_ ±fiı ⁄˛õÿı‹Î_ ’HÎ Ωı‰Î ‹‚÷Î, ’fl_÷ 1930 Á‘Ì‹Î_ ÷ı‹HÎı ‹Îfi‰Ω÷fiÎ ±Ï÷ø‹HÎ Á΋ı ’˘÷ÎfiÎ ÷ı ±Î‰ÎÁ˘ √‹Î‰Ì ÿÌ‘Î. ˉı Ω‰ÎfiÎ √ıÓÕÎfiÌ Á_A›Î CÎÀÌfiı 60 …ıÀ·Ì flËÌ »ı. ±Î‹Î_◊Ì ’«ÎÁ √ıÓÕÎ ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ Ω‰Î ÀÎ’ ’fl flËı »ı. ⁄οÌfiÎ ÿÁ ω›ı÷fi΋‹Î_ »ı. µÿÎËflH΢fiÌ ÁÒ Ï «‹Î_ «ÌfifiÌ 6,300 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ›Î_√IÁı fiÿÌfiÌ ⁄ˆ∞ ÷flÌ¿ı ΩHÎÌ÷Ì Õ˘„SŒfifi˘ ’HÎ µS·ı¬ ¿fl‰˘ flè΢. ‰Ê˘˝ ◊›ı «ÌfifiÎ ‹Î»Ì‹Îfl˘ ¬˘flο ‹ÎÀı ÷ıfi˘ Ï¿Îfl ¿fl÷Î ±ÎT›Î »ı. ’˛Ï÷Áı¿LÕı 34,000 CÎfi ‹ÌÀfl ’ÎHÎÌ Á‹ƒ‹Î_ Ãη‰÷Ì ›Î_√IÁı …‚’˛‰ÎËfiÌ º„WÀ±ı …√÷fiÌ «˘◊Î fi_⁄flfiÌ ‹˘ÀÌ fiÿÌ »ı. ÏÁ_«Î≥ ±fiı ‰Ì…‚Ì ‹ÎÀı ÷ıfiı fiÎ◊‰Î «Ìfiı ÷Î…ı÷flfiÎ_ ‰Ê˘˝‹Î_ ±fiı¿ ⁄_‘˘ «H›Î ’»Ì ⁄ˆ∞ Õ˘„SŒfifiÌ ±Î⁄ÎÿÌ Ï‰Ï‰‘ …‚ωV÷Îfl˘‹Î_ ‰ËıÓ«HÎÌ ’΋Ì. ÿflı¿ …^◊ ±ıÀ·_ ’Î_¬_ ◊›_ ¿ı Õ˘„SŒfi ‹ÎÀı ‰_‰ı·˘ À¿Î‰‰Îfi_ ‹U¿ı· ⁄L›_. ±Î…ı «ÌfifiÎ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

21

;ff{yfl n],f:ef 5?f6l O ,ff[gf;fdf Biff[h:

±_ÿÎ… ‹…⁄ ÷‹Î‹ ›Î_√IÁı‹Î_ ⁄ˆ∞fiÌ Á_A›Î 35 ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi◊Ì--±fiı CÎÀÎÕ˘ «Î· »ı. ¿ıÀ·Î¿ ’˛¿ÚÏkÎωt˘ Ωı ¿ı ⁄ˆ∞fiÎ ±„V÷I‰fiÌ Â@›÷Îfiı … Á‹Ò‚√Ì fi¿ÎflÌ flèÎÎ »ı. ωfiÎÂfiÎ ±Îflı ’ˢӫı·Î Á∞‰˘fiÎ ÿά·Î ÀÎ_¿‰Î ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩ CÎHÎÎ »ı. ’Ïç‹ ⁄_ √ ΂, ±ÎÁ΋ ÷◊Î fiı’΂fiÎ ’ËÎÕÌ Ï‰V÷Îfl˘‹Î_ Hispid Hare „V’ÏÁÁfiÎ …_√·Ì ÁÁ·ÎfiÌ ‰V÷Ì ‹Î_Õ 40 …ıÀ·Ì »ı. ‹˘ÏflÏ›Á ÀÎ’fiÎ √·Î⁄Ì ¿⁄Ò÷flfi˘ ±Î⁄Îÿ̱Î_¿ 30 ¿fl÷Î_ ±˘»˘ ˢ‰Îfi_ ‹fiΛ »ı. ±Î˜ V Àˇ ı Ï ·›ÎfiÎ ‰Ò ‹ ⁄˘À ΩÏ÷fiÎ ’ı À ı ¿˘◊‚̉΂Π’˛ÎHÎÌfiÌ ±ı¿ ’˛ΩÏ÷fiÎ Œ@÷ 96 ÁP›˘ ⁄«‰Î ’ÎQ›Î »ı. ‹·›ıÏ›ÎfiÎ pitta/fi‰fl_√fiÌ „V’ÏÁÁfiÎ_ ’ZÎ̱˘ »ıS·Ì √HÎ÷flÌ ‹…⁄ 18 ◊Ì 20 »ı. ±Î ⁄‘Î Á∞‰˘fiÎ ±„V÷I‰ ⁄Î⁄÷ı {Î{Ì ±ÎÂÎ flÎ¬Ì Â¿Î› ÷ı‹ fi◊Ì, ’fl_÷ ·ı‹ÎhÎ ±ÎÂÎ …ıfiÎ ‹ÎÀı fi flËı ±ı Á∞‰ ¿›˘ ? ±Î ’˛ÎHÎÌ «ÎSÁ˝ ÕÎω˝fiı (fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ) ’˛A›Î÷ ⁄fiΉı·Î √ηΒÎ√˘Á ÀÎ’fi˘ ·˘fiÁ‹ F›˘…˝ fi΋fi˘ ¿Î«⁄˘ »ı, …ıfiÎ ‹ÎÀı Ï√fiıÁ ⁄Ò¿ ±Î˜Œ flı¿˘Õ˚˝{ı ±Î‰Î ÂOÿ˘‹Î_ fi˘Ó‘ ¿flÌ »ı — This particular subspecies of Galapagos giant tortoise is effectively extinct while still alive.

ÏfiflÎÂÎfi˘ ÁÒfl ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı F›˘…˝ ’˘÷ÎfiÌ …‹Î÷fi˘ ±ı¿·‰Î›˘ ÁP› »ı--±fiı ÷ı◊Ì … ÷ıfiÎ fi΋ ±Î√‚ ·˘fiÁ‹ ÂOÿ ·√ÎՉ΋Î_ ±ÎT›˘ »ı. ±Î …‹Î÷fi˘ ›Îfiı ¿ı „V’ÏÁÁfi˘ ⁄ÌΩı ¿Î«⁄˘ fi◊Ì. ‹ÎÿÎ fiÏË ±fiı fifl ’HÎ fiÏË. ÿÏfi›Îfi_ Á˙◊Ì ÿ·˝¤ ’˛ÎHÎÌ ±ı º„WÀ±ı ·˘fiÁ‹ F›˘…˝ »ı. ’ÏflHÎ΋ı Ï√fiıÁ ⁄Ò¿ı fi˘ÓK›Î ‹…⁄ „V’ÏÁÁ ÷flÌ¿ı ±ı ¿Î«⁄˘ ∞‰÷Î∞‰÷ fi΋ÂıÊ ◊›˘ »ı. Ë¿Ì¿÷ı Ωı‰Î ⁄ı Á ˘ ÷˘ „V’ÏÁÁfi˘ ±_ ÷ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ±Î‰‰Îfi˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÁÏflV≤’/reptile ¿ıÀ√ ı flÌfiÎ √HÎÎ÷Î ¿Î«⁄Î ÷ı‹fiÌ ‘Ì‹Ì «›Î’«› Ïø›ÎfiÎ ’˛÷Î’ı ⁄Ë ·Î_⁄_ ∞‰÷Πˢ› »ı. 22 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

¿Î«⁄ÎfiÌ ⁄ı Ω÷˘ »ı. ’ÎHÎÌfiÎ ¿Î«⁄Îfiı turtle /ÀÀÛ · ±fiı …‹ÌfifiÎ ¿Î«⁄Îfiı tortoise/À˘ÀÛÁ ¿Ëı »ı. ÿÏfl›Î≥ ¿Î«⁄Îfi _ ±Î› W › Á«˘À flÌ÷ı ΩHΉ _ Â@› fi◊Ì, ’fl_ ÷  √ηΒÎ√˘Á, ‹˘ÏflÏ›Á, ±S⁄ÎÕˇÎ ÷◊Î ÁıÂSÁ ÀÎ’±˘ ’fl ◊÷Î ±fiı Ω›LÀ À˘ÀÛÁ ¿Ëı‰Î÷Î …‹ÌfifiÎ ¿Î«⁄Î ÿ˘œÁ˘ ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ‰‘ ∞T›ÎfiÎ ±Î‘Îfl¤Ò÷ ÿά·Î fi˘Ó‘ΛΠ»ı. Á˙◊Ì ·Î_⁄Ì ±Î‰flÿÎ ¤˘√‰fiÎfl Ëı Ï fl›À fi΋fi˘ √ηΒÎ√˘Á ÀÎ’ fi ˘ ¿Î«⁄˘ 2006 ‹Î_ ±Î˜VÀˇÏı ·›Î ¬Î÷ı 175 ’ÒflÎ_ ¿flÌfiı Q≤I› ’ÎQ›˘. ‹˘÷ ¿ÿΫ ±¿Î‚ı … fiÌ’F›_, ¿ÎflHÎ ¿ı xÿ› fl˘√fiÎ Ë‹·Î±ı ÷ıfi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘. ¿ÿfiÌ º„WÀ±ı ’HÎ Ω›LÀ ¿Î«⁄Î ÷ı‹fiÎ fi΋ ‹…⁄ fi˘Ó‘’ÎhÎ »ı. Á˙◊Ì ‹˘À˘ ¿Î«⁄˘ √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ÁÎL÷Î øÒ{ ÀÎ’ ’fl ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌ ÿflQ›Îfi Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ·_⁄Î≥fi_ ‹Î’ 1.67 ‹ÌÀfl (5 ŒÌÀ ±fiı 6 ∫«) ÷◊Î ’ˢ‚Î≥fi_ ‹Î’ 1.37 ‹ÌÀfl (4 ŒÌÀ ±fiı 6 ∫«) fiÌ¿Y›_. ¿Î«⁄ÎfiÌ œÎ·fiÎ ‹fl˘Õfiı ÷ı‹Î_ ±Î‰flÌ ·ı‰Î›˘ ˢ› ÷ı ⁄fi‰ÎΩı√ ¬w_, ’fl_÷ ±ı »^À»ÎÀfiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ’HÎ ±Î_¿Õ΋Î_ Ω›LÀ ¿Î«⁄ÎfiÎ Ω›LÀ ¿ÿfi˘ ±_ÿÎ… ‹‚Ì flËı »ı. ‰…fifiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ±Î‘Îfl¤Ò÷ flı¿˘ÕÛ 298 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı, …ı Œı⁄˛±ÎflÌ 26, 1989 fiÎ fl˘… ÁıÂSÁfiÎ ÀÎ’‰ÎÁÌ ¿Î«⁄αı fi˘Ó‘ÎT›˘. √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ·˘fiÁ‹ F›˘…˝fiı ·Î√ı‰‚√ı »ı I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÎ ’Ò‰˝Ωı ±ı ÀÎ’Á‹ÒËfiÎ ‹Ò‚ ‰÷fiÌ fi Ë÷Î. µkÎfl ÷◊Î ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ¤ÒÏ‹’˛ÿı ÷ı‹fi˘ ± Ô Î‰ÎÁ Ë÷˘. ±ı¿ Á‹›ı ÷˘ √ηΒÎ√˘ÁfiÎ 12 ‹A› (±fiı ⁄ÌΩ 7 fiÎfiÎ) ÀÎ’±˘ ’HÎ …√÷fiÎ ‹ı’ ’fl fi Ë÷Î. ±Î…◊Ì ·√¤√ 50 ·Î¬ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ’Ïç‹ ÷flŒ ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ’ıÀ΂‹Î_ ¤ÒV÷flÌ› ·Î‰Îfi˘ µ¤fl˘ «Õu˘ ±fiı ÁÎ√flÁ’ÎÀÌfiÌ µ’fl ÷ı ·Î‰Î Ã›Î˝ ’»Ì ÀÎ’±˘ ⁄L›Î. (…\±˘, fi¿Â˘.)

;ff{yfl n],f:ef 5?f6l O ,ff[gf;fdf Biff[h:

±Î…fiÎ ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿Ì ÿı ≥@‰ıÕ˘flfiÌ 960 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’Ïç‹ı 59,500 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ Á‹ƒÌ ωV÷Îfl‹Î_ ÷ı±˘ ‰ıflω¬ıfl ’◊flΛÎ, ’HÎ ¬ÿ ÷ı‹fi_ ¿<· ZÎıhÎŒ‚ 7,994 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl Ë÷_. V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ¿<· 19 ÀÎ’±˘ Âw±Î÷ı ¤ıÓ¿Îfl Ë÷Î. Á∞‰V≤„WÀfiÎ fi΋ı ÷ı‹fiÌ ±„Bfi¿Ú÷ ¤ÒÏ‹ ’fl ¿Â_ fi Ë÷_. ‰Á‰ÎÀfi˘ …ı ÏÁ·ÏÁ·˘ I›Îfl ’»Ì Âw ◊›˘ ±ı ’HÎ ⁄Ë ‘Ì‹Ì flÎËı «ÎS›˘. ‰Î÷ ±Î‹ ⁄fiÌ — µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ¿fl˘Õ˘ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ‹Î_ÁÎËÎflÌ V÷L›‰_ÂÌ/mammals ∞‰˘fi˘ µÿ˚¤‰ ◊›˘ Ë÷˘. ÕΛfi˘Á˘fl …ı‰Î ÁÏflV≤’˘fi_ ‹Ëÿ˚ ±_Âı ¬Î·Ì ’Õı·_ V◊Îfi ÷ı±˘ ·ı‰ÎfiÎ Ë÷Î. µkÎfl ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷◊Î ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿Î ‰E«ı ¤ÒV÷flÌ› ΩıÕÎHÎ ‰Ê˘˝ Á‘Ì fiˢ÷_, ’fl_÷ ÁÎ√flfi_ ’ıÀ΂ ÁÎ_¿ÕÌ ’|Ìw’ı ⁄ËÎfl Õ˘¿Î›Î ’»Ì

‹ÏËfiα˘ Á‘Ì ¬˘flο ‰√fl «·Î‰Ì ·ı. ÿÏfl›Î ‰E«ı ±Î‰Ì ’Õı·Î ¿Î«⁄α˘fiı √ηΒÎ√˘Á ’ˢӫÎÕ‰Îfi_ ¿Î‹ ±ı ÏÿÂ΋Î_ ‰Ëı÷Î ’˛ÂÎL÷ ωÊ‰T≤kÎÌ› ’˛‰ÎËı ⁄ΩT›_. ‰ˆiÎÎÏfi¿ ±fi‹Îfi ‹…⁄ ÷ı‹fi˘ ’Ëı·˘ ‹¿Î‹ √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ÿÏZÎHÎÌ ÀÎ’±˘ ÁÎfi ÏøV÷˘⁄η, ≥V’Îfi˘·Î ÷◊Î ÁÎL÷Î øÒ{ ’fl Ë÷˘, F›Î_ ÷ı‹HÎı ‰Á‰ÎÀ ±fiı ‰V÷̉‘Îfl˘ ¿›Î˝ ’»Ì ±‹¿ ÁP›˘ ⁄ÌΩ ÀÎ’ Á‘Ì ’ˢÓE›Î. ÿflı¿ ÀÎ’fi_ ’›Î˝‰flHÎ …\ÿ_ Ë÷_. ¿<ÿfl÷Ì Á_Ωı√˘ ±·√ ’˛¿ÎflfiÎ Ë÷Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ±fi¿>·fi ÁΑ‰Î ‹ÎÀı 14 »^Àλ‰Î›Î_ ÀÎ’±˘ ’fl ±ÎÏÿ ’Ò‰˝… ¿Î«⁄α˘fiÎ ‰_ÂΩı ÷flÌ¿ı 14 ’ıÀ΄V’ÏÁÁ ω¿ÁÌ. µIøÎ_Ï÷fiÎ ø‹‹Î_ fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfi ¶ÎflÎ ⁄‘Î ¿Î«⁄Î ±ı¿⁄ÌΩ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ ±Î¿Îfl’˛¿ÎflfiÎ ⁄L›Î. ·˘fiÁ‹ F›˘…˝fiÎ ’fl˘√΋̱˘ F›Î_ ‰V›Î

√ηΒÎ√˘ÁfiÎ ±À>·Î ÀÎ’ ’flfi˘ ±À>·˘ ¿Î«⁄˘ ·˘fiÁ‹ F›˘…˝. ’˛¿ÚÏkÎωt˘fiÎ ±_ÿÎ… ‹…⁄ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ±Î›W›fiÎ_ ’˘H΢Á˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ ‰Wν ’ÒflÎ_ ¿flÌ fiÎA›Î_ »ı

¬ÒÀ÷˘ ±_¿˘Õ˘ fl«Î›˘ ±ıÀ·ı »ı‰Àı µkÎflfi˘ ‹Î_ÁÎËÎflÌ V÷L›‰_ÂÌ ’˛ÎHÎÌÁ‹ÿΛ ÿÏZÎHÎ ÷flŒ ±Î√‚ ‰K›˘ ±fiı I›Î_fiÎ ÁÏflV≤’˘fi_ ±Î‰Ì ⁄L›_. ¬ ‰ ÎflÌ ‰ı à ‰Î‹Î_ ¤Ò « fl ¿Î«⁄Î ’HÎ Á΋ı · Ë÷Î. Á·Î‹÷ÌfiÌ ¬˘…‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ı ’˘÷ÎfiÎ ‹Ò‚ ±Î‰ÎÁ˘ »˘ÕÌ Á‹ƒÏ¿fiÎflÎ ÷flŒ ’˛›ÎHÎ ¿›* ±fiı Â@› »ı ¿ı I›Î_ Á‹ƒÌ ¤fl÷Ìfi˘ …\‰Î‚ ±‹¿ ¿Î«⁄Îfiı ÷ÎHÎÌ √›˘. ÿÏfl›Î≥ ¿Î«⁄Îfiı ±ıÀ·ı ¿ı ÀÀÛ·fiı Ë·ıÁÎ_fi_ ¿Î‹ ±Î’÷Î_ „Œ·’Á˝ ˢ›, F›Îflı …‹ÌfifiÎ ¿Î«⁄Îfiı „N·’Á˝ fi ˢ›. ±Î‹ »÷Î_ «fl⁄Ì ¶ÎflÎ …ı ¿<ÿfl÷Ì ÷Îfl¿⁄‚ ’˛ÎM÷ ◊Λ ±ı ÷ıfiı Õ>⁄‰Î fi ÿı. µ’flÎ_÷ «›Î’«› Ïø›Î ‘Ì‹Ì Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ÁÏflV≤’ ¿Î«⁄˘

±ı Ï’LÀÎ ÀÎ’fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ I›Î_ ËÎ◊·Î ◊˘fl ÏÁ‰Î›fiÌ ËÏfl›Î‚Ì ‰fiV’Ï÷ ⁄Ë ±˘»Ì Ë÷Ì. Ï’LÀÎfiÎ ⁄‘Î ‰ÁÎË÷Ì ¿Î«⁄α˘ ‹ÎÀı ◊˘flfiÎ_ ΩÕÎ_ ’Î_ÿÕÎ_ ±ıÀ·ı ¿ı ËÎ◊·Î ±Îfl˘√Ìfiı √Ωfl˘ ¿fl‰Îfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘. ¤˘…fi ‹ı‚‰‰Î‹Î_ ÷¿·ÌŒ ±ı ¿ı ‹Î‰ÎÿÎfl ’Î_ÿÕÎ_ …‹ÌfifiÌ Á’ÎÀÌ ¿fl÷Î_ ÁËı… ¨«Î ·ı‰·ı ◊ÕfiÌ À˘« ’ÎÁı eÀı, F›Î_ ß√HÎÎ ¿Î«⁄Îfi_ ‹˘œo ’ˢӫı fiÏË. ±·⁄kÎ, ¿˘Ï¢ ÷ı‹HÎı ΩflÌ flÎ¬Ì ±fiı …ı‹ ÷ı‹ ¿flÌ ÁËı… ⁄À¿Î ◊˘flfiÎ_ ’Î_ÿÕÎ_fiı ±Î_⁄Ì ’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ À¿Î‰Ì flÎA›_. ÿflQ›Îfi ÷ı‹fiÎ ÂÎflÌÏfl¿ CÎÎÀCÎÒÀ ±Î‰Î ’˛Ï÷¿>‚ Á_Ωı√˘fiı ±fiw’ ◊‰Î ‹ÎÀı ⁄ÿ·Î÷Î flèÎÎ. ⁄Î_‘˘ ¿ÿΉfl ◊›˘ ±fiı √flÿfi ø‹Â— ·Î_⁄Ì ⁄fiÌ. ¨«ı Á‘Ì √flÿfi ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

23

;ff{yfl n],f:ef 5?f6l O ,ff[gf;fdf Biff[h:

·˘fiÁ‹ F›˘…ı˝ ·˘fiÁ‹ ⁄fi‰Îfi˘ ‰¬÷ ¿ı‹ ±ÎT›˘ ? √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ¿Î«⁄α˘ I›Î_ ‰V›Î ’»Ì ·Î¬˘ ‰Ê˝ Á‘Ì ÷˘ Á·Î‹÷Ì‹Î_ flèÎÎ, ’fl_÷ ±ı ÀÎ’Á‹ÒË 1535 ‹Î_ ¢‘ΛΠ⁄Îÿ ÁÎ√fl¬ıÕ<±˘ ±fiı «Î_Ï«›Î±˘ ‹ÎÀı ÷ı ¬˘flο’ÎHÎÌfiÎ ’fl‰ÃÎfi_ ¿ıLƒ ⁄L›˘. ωÂıÊ flÁ ÷ı‹HÎı ¿Î«⁄΋Î_ ÿάT›˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı ÁÏflV≤’˘fiı ∞‰÷Î ’¿ÕuÎ ⁄Îÿ ‰ËÎH΢‹Î_ ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì ∞‰_÷ flÎ¬Ì Â¿Î÷Î Ë÷Î ±fiı ¤˘…fi ‹ÎÀı …wfl ’Õı I›Îflı ‹ÎflÌfiı ±Îfl˘√Ì Â¿Î÷Î Ë÷Î. («ÎSÁ˝ ÕÎω˝fi ’˘÷ı √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ¿Î«⁄Î ‰Õı ’ıÀ’ÒΩ ¿fl‰Îfi_ «Ò@›˘ fi Ë÷˘). ±Î Ω÷fi˘ Á_ËÎfl ‰Ê˘˝ Á‘Ì «ÎS›˘, ±ıÀ·ı ‹˘ÀÎ ¨«Î ·ı‰·ı ∂√÷Î ËÎ◊·Î ◊˘flfiÎ ’Îfifiı ±Î_⁄Ì ·ı‰ÎfiÎ ’˛›ÎÁ ¿fl‰Î‹Î_ ¿Î‚ø‹ı Ω›LÀ ¿Î«⁄ÎfiÌ Õ˘¿ ·Î_⁄Ì ⁄fiÌ ¤Î√fiÎ ÀÎ’±˘ ’fl ¿Î«⁄ÎfiÌ ±Î⁄ÎÿÌ ·_⁄Ή÷Ì ‰¬÷ı Ωı ¿ı √_⁄Ω¿Îfl œÎ·fiÌ ±Î√·Ì ‘Îfl CÎÀÌ ±fiı 14 ’ˆ¿Ì 3 „V’ÏÁÁ ÷˘ fi΋ÂıÊ ⁄fiÌ. ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ±Õ«HÎw’ ◊Λ, ‹ÎÀı µkÎfl˘kÎfl ÷ı ‘Îflfi˘ ‹fl˘Õ ’HÎ µ’Áı·˘ ±_ ÿ Î… ’˛ ‹ ÎHÎı 16‹Ì ÁÿÌ◊Ì 19‹Ì ÁÿÌ ÿflQ›Îfi ⁄L›˘. ÂflÌflfl«fiÎfiÌ ⁄Î⁄÷ı √ηΒÎ√˘ÁfiÎ ¿Î«⁄Îfiı ⁄ÌΩ ÁÎ√fl¬ıÕ<±˘ ±fiı «Î_Ï«›Î±˘ ¶ÎflÎ 2,00,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ ¤Ò«fl ¿Î«⁄α˘ ÁÎ◊ı ¿Â_ ÁÎQ› fi flèÎ_. ≥. Á. 1835 ‹Î_ ¿Î«⁄α˘fi_ fiA¬˘ÿ ‰‚Ì √›_ Ë÷_. ±Î ‰V÷ÌCÎÀÎÕÎ ’fl √ηΒÎ√˘ÁfiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ıfiÎfl «ÎSÁ˝ ÕÎω˝fiı ±Î‰Î_ ⁄ÌΩı ŒÀ¿˘ ≥@‰ıÕ˘flfiÎ ‰ÁÎË÷Ì ·˘¿˘fiÎ ±fiı Õ‚ ◊›Î Ë÷Î. ±ı ÿıÂfiÌ Áfl¿Îflfiı flÁ fi Ë÷˘ ±◊‰Î ÷˘ flÁ ·ı‰Î …ıÀ·Ì µkÎfl ‹Î√Ì ·ı÷˘ Á‰Î· ±ı »ı ¿ı µIøÎ_Ï÷±ı ⁄‘Î ¿Î«⁄Îfiı Á‹… fi Ë÷Ì. µIøÎ_Ï÷fiÎ Á_ÿ¤ı˝ ÀÎ’Á‹ÒËfi_ ‹Ëk‰ ’˛¿Î‹Î_ ÷ı‹fiÎ ’›Î˝‰flH΋Î_ ⁄_‘⁄ıÁ÷Î ¿›Î˝ ˢ› ÷˘ Ï’LÀÎ ÀÎ’fiÎ ·Î‰fiÎfl «ÎSÁ˝ ÕÎω˝fifiÎ ’˛‰ÎÁ ±ÎÕı ’HÎ I›Îflı Ë∞ hÎHÎ

24 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

;ff{yfl n],f:ef 5?f6l O ,ff[gf;fdf Biff[h:

±fiı ÷ı ±ı¿·‰Î›˘ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ıfiÎ ‰Ê˝ ⁄Î¿Ì Ë÷Î_. µIøÎ_Ï÷fiÌ ∞‰_÷ fi΋ ±Î√‚ ·˘fiÁ‹ ÂOÿ ·ÎB›˘. ’˛›˘√Â΂Π÷flÌ¿ı √ηΒÎ√˘Áfiı ÿÏfi›ÎfiÎ ±ı Á˙◊Ì ÿ·˝¤ ’˛ÎHÎÌfiı ’˛ÏÁÏ© ‹Y›ÎfiÎ_ CÎHÎÎ_ ‰Ê˝ ⁄Îÿ fiıÂfi· ’οÛfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ’˘÷ÎfiÌ »ı ¿ 1906 ‹Î_ ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ ÿı¬flı¬ fiÌ«ı flά‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î, ¿ı Ï ·Œ˘Ïfi˝ › Î ±ı ¿ ı Õ ı ‹ Ì ±Î˜ Œ ±ıÀ·ı ÷ıfiı ‹˘ÀÎ ÿÏZÎHÎÌ ÀÎ’ ÁÎL÷Î ÁΛ„LÁÁfiÎ ¿ıÀ·Î¿ Á_¢‘¿˘ øÒ{ ’fl V◊’Λı·Î «ÎSÁ˝ ÕÎω˝fi ∞‰V≤„WÀfiÎ Á‰ı ˝ Z ÎHÎfi˘ ±fiı ÏflÁ«˝ ÁıLÀfl ¬Î÷ı ÀˇÎLÁŒfl ¿fl‰Î‹Î_ Á_flZÎHÎfi˘ ’˛˘…ı@À ËÎ◊ ‘fl‰Î ±ÎT›˘. ‰fiV’Ï÷ ‘flΉ÷Î ¬S·Î ÀÎ’Á‹ÒË ’fl √›Î. ¿ÀÎZÎfiÌ ±fiı ‹ıÿÎfi Œfl÷ı ’J◊fl˘ ‰Õı ±ı¿Îÿ ‹ÌÀfl ¿wHÎ÷ÎfiÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı ’ıÀ’ÒΩ ‹ÎÀı ¨«Ì ’΂ ⁄Î_‘Ì ÷ıfiı ‰E«ı »^À˘ ‹Ò¿Ì ÷ı‹HÎı ’HÎ ¿Î«⁄α˘fiı »˘ÕuÎ ÿı‰Î›˘ ±fiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ’˛¿ÏÚ kÎωt˘±ı fiÏË. ±ı¿ ¿Î«⁄Îfi˘ Œfiν„LÕfiÎ ÷ıfiÌ …‹Î÷‰Î‚Ì ‹ÎÿÎ ‹ÎÀı Ï’LÀÎ ÀÎ’ ’fl ¤˘√ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ÀÎ’ ’fl ¢‘¬˘‚ «Î· flάÌ. ÿ¤Î˝B›ı Œfiν„LÕfiÎfi˘ ±ı »ıS·˘ ≥@‰ıÕ˘flfiÌ Áfl¿Îflı …ı ’HÎ T›„@÷ ¿Î«⁄˘ Ë÷˘, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ¬ÎI‹Î ‹ÎÿΠ¢‘Ì ÿı¬ÎÕı ÷ıfiı 10,000 ÁÎ◊ı ÷ıfiÌ ·Î¬˘ ‰Ê˝ ◊›ı µIøÎ_Ï÷ ÕΘ·flfi_ ≥fi΋ ±Î’‰Îfi_ ΩËıfl ¿›*. ’Î‹Ì flËı·Ì „V’ÏÁÁ ’HÎ ·M÷ ‹ÎÿÎ ’HÎ √ηΒÎ√˘Á‹Î_ ◊÷Ì ⁄Ì∞ ⁄fiÌ. Ï’LÀÎ ÀÎ’ ’fl ±‹ıÏfl¿fi 10 ’ˆ¿Ì ±ı¿Îÿ „V’ÏÁÁfiÌ Ë˘› ÷ı Á_¢‘¿˘±ı hÎHÎ ¿Î«⁄Îfi˘ ±_÷ ·Î‰Ì ÿÌ‘˘. ±Î Ω÷fiÎ_ ÿW¿ÚI›˘ Geochelone nigra abingdoni ¿Ëı‰Î÷Ì „V’ÏÁÁfi˘ »ıS·˘ Á∞‰ — F›˘…˝ fi «Î·ı. Ï’LÀÎ „V’ÏÁÁfiÌ … ˢ‰Ì Ωı≥±ı. ⁄Ì∞ Ω÷ ÷fl÷ …\ÿÌ ÷flÌ ±Î‰ı, ¿ı‹ ¿ı œÎ·fi˘ V◊ÎÏfi¿ ‰ÁÎË÷Ì ·˘¿˘ ’HÎ ¿fl÷Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ı ¿Î«⁄Îfi˘ ‹fl˘Õ ±fiı Õ˘¿fi_ ‹Î’ Ï’LÀÎ VÀÎ≥·fiΠˢ› fiÏË. ≥fi΋ ‰V÷̱Î_¿ Ïfi›Ï‹÷ flÌ÷ı CÎÀ÷˘ flè΢. ¬ÎÀ‰Î ‹Î√÷Î CÎHÎÎ ·˘¿˘fi˘ ÿΉ˘ ±ı ‰Î÷ ’fl ¬˘À˘ Û˘˝. ‰Ê˘˝ ’»Ì …√÷¤fl‹Î_ ‰L›∞‰fi ±_√ı ΩB≤Ï÷ ±Î‰‰Î ±Î ⁄‘Ì «Ë·’Ë·ı ·˘fiÁ‹ F›˘…˝fiı ±ıÀ·Ì ’˛ÏÁÏ© ±fiı ‹Î_ÕÌ I›Îflı ≥@‰ıÕ˘flfiÌ Áfl¿Îflı 1968 ‹Î_ ÀÎ’Á‹ÒËfiı ÁËÎfi¤ÒÏ÷ ±’Î‰Ì ¿ı ‰L›∞‰fi Á_flZÎHÎfiÎ «‚‰‚¿Îfl˘ fiıÂfi· ’Î¿Û ΩËıfl ¿›˘˝. ¿Î«⁄ÎfiÌ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌfi_ ¿Î‹ ‹ÎÀı ÷ı ±Îÿ½ ÏÁQ⁄˘· ⁄L›˘. ’HÎ ËÎ◊ ’fl ·Ì‘_. Ï’LÀÎ ÁÏË÷ «Îfl ÀÎ’±˘ ’fl ¿Î«⁄Î ÿÏfi›ÎfiÎ Á˙◊Ì ±ı¿·‰Î›Î ÷◊Î ±ΩıÕ ’˛ÎHÎÌfi_ ‰H΋ÎB›_ ·M÷ ◊›Î ˢ‰Îfi_ …HÎΛ_, ’fl_÷ 1971 ‹Î_ ±HΑÎflÌ ÷ı‹… Ï⁄wÿ ’΋ı·˘ ·˘fiÁ‹ F›˘…˝ »ıS·Î ÁÎÕÎ hÎHÎ ÿÁ¿Î ◊›ı ±Î‰¿ÎflÿΛ¿ CÎÀfiÎ ⁄fiÌ. Ï’LÀÎ ÀÎ’ ’fl {Î_¬flÎfiÌ ±˘◊ı ÁÎL÷Î øÒ{ ÀÎ’fiÎ «ÎSÁ˝ ÕÎω˝fi ÏflÁ«˝ ÁıLÀfl‹Î_ ’˘÷ÎfiÎ I›Î_fiÌ ±Î√‰Ì „V’ÏÁÁfi˘ ¿Î«⁄˘ ‹‚Ì ±ÎT›˘. ¢‘ ⁄Î¿Ì ∞‰fifiÎ_ ‰Ê˘˝ √HÎÌ flè΢ »ı. ¿ıÀ·Î_ ‰Ê˝ ⁄Î¿Ì »ı ÷ıfi˘ ±Î¿„V‹¿ Ë÷Ì, …ıfiÎ ±fiÁ_‘Îfi‹Î_ ÷‹Î‹ ÀÎ’ ’fl ¿˘„Q⁄_√ ±_ÿÎ… ’˛¿ÚÏkÎωt˘ ‹Î_ÕÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı F›˘…˝fiÌ ‰› ±Î˜’flıÂfifiÎ ‘˘flHÎı ·Î_⁄Ì Â˘‘¬˘‚ «Î·Ì. ±ı¿ ¿Î«⁄Îfi˘ ÷ı‹fiı ¬⁄fl fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ 1971 ‹Î_ ÷ı ’A÷ ‰›ı ‹‚Ì ’k΢ ·ÎB›˘ ±ı ÷ıfiÌ „V’ÏÁÁfiı ⁄«Î‰‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷_ fi Ë÷_. ±ÎT›˘ ÷ı Ωı÷Î_ ÷ıHÎı ∞‰fifiÎ_ ’˘H΢Á˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ ‰Ê˝ @›ÎflfiÎ_ Ï’LÀÎ ¬Î÷ı ±Î‰Ì ⁄Ì∞ ÁŒ‚ ¬˘… ◊‰Ì Ωı≥±ı ±fiı ÷ı ’ÒflÎ_ ¿flÌ fiÎA›Î_ ˢ‰Î Ωı≥±ı. Ë∞ ÷ı ⁄ÌΩ_ ’«ÎÁı¿ ‰Ê˝ ‰‚Ì fiflfiı ⁄ÿ·ı ‹ÎÿÎfiÌ Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. √ηΒÎ√˘Á fiıÂfi· ¿ÿΫ ¬ıÓ«Ì ¿Îœı ±fiı ‰ÎÏÊ˝¿ ·√¤√ 50,000 ‹·Î¿Î÷Ì ’οÛfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ÷’ÎÁ «·Î‰÷Î flèÎÎ. ±ÎÂflı ·˘¿˘fiı ’˘÷ÎfiÎ_ ÿ½fifi˘ ·Î¤ ±Î’‰Îfi_ «Î· flάı, ’fl_÷ 60 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ Ï’LÀÎfiı ÷ı‹HÎı ’Òflı’Òfl˘ ŒoŒ˘ÁÌ ¿Îfl‹˘ ¤Ò÷¿Î‚ ‰ıÃÌ «Ò¿ı·Ì „V’ÏÁÁfiÎ ±ı ¿Î«⁄Îfi_ ¤Ï‰W› fiÎA›˘. ±_÷ı fi ‹ÎÿÎ ‹‚Ì ¿ı fi ⁄ÌΩı fifl ÷ı‹fiÎ Ωı‰Î‹Î_ ÷˘ fiyÌ »ı. ¤Ï‰W› ±ı ¿ı ¤Ï‰W› fi◊Ì. ·˘fiÁ‹ F›˘…˝fi_ ±ÎT›˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î ±¿Îÿ‹ÌfiÎ Á_¢‘¿˘±ı fiÏË ±fiı Ï’LÀÎ „V’ÏÁÁfi_ ’HÎ fiÏË. µIøÎ_Ï÷±ı ’˘÷ÎfiÌ Ï’LÀÎfiÎ flèÎÎÁèÎÎ ’ˆ¿Ì hÎHÎ ¿Î«⁄Îfiı ‹Î›Î˝ ±ı ÿW¿ÚI› ¨ÀfiÌ ±ıflHÎ ’fl ±fi˘¬Î Á∞‰fiı CÎÕ‰Îfi˘ fiı«fl· ÏÁ·ı@Âfi ¿Î_‘ ’flfi_ »ıS·_ ÷Hά·_ ’Òfl‰Îfl ◊›_ Ë÷_. ⁄Î¿Ì ÷˘ ±ı ÀÎ’fiÎ fi΋fi˘ ·Î¬˘ ‰Ê˝ ·Î_⁄˘ …ı ÏÁ·ÏÁ·˘ «·ÎT›˘ ÷ıfiÎ ’fl ¿Î«⁄α˘fiı »o»ıÕÌ Â¿÷Î ‹ÎHÎÁ˘fi˘ I›Î_ ‰Á‰ÎÀ fi Ë÷˘. ±_÷ı ’ÎHÎÌ ŒflÌ ‰‚‰Îfi_ »ı.á Ï’LÀÎfiÎ ±ı¿‹ÎhÎ ¿Î«⁄Î ‹ÎÀı F›˘…˝ fi΋ ’Á_ÿ ¿flΛ_ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

25

0lp vf[gfp sf{Lxfs

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh O dfl,fl;f[sg0dff+ ;fdfif dff5ftff+ ;ffwfgff[ s[jff+ k[M ±Î ‹ÏËfiı ›˘Ω÷Ì ±Î˜Ï·„Q’¿‹Î_ ’˛ıZο˘fi_ K›Îfi ¬ı·ÎÕ̱˘ ’fl ˢ› I›Îflı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ Àı@fi˘·˘Ï…¿· ÁΑfi˘ ’HÎ ±Î√‰˘ ¬ı· ’ÎÕ‰ÎfiÎ_ »ı. Á˙◊Ì ËÎ≥-Àı¿ ÁΑfi˘ ÀÎ≥Ï‹_√fiı ·√÷Î_ »ı, …ı±˘ ËÎfl-∞÷fiÎ «¿ÎÿÎ ±Î’‰ÎfiÎ_ »ı. ±ËŸ ÷ı‹fiÌ ±ÿ˚¤÷ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· ±_√ı ‰Î_«˘

Ïÿ·«V’Ì …√ÎÕ‰Îfi˘ Á‰Î· »ı I›Î_ Á‘Ì ±Î’HÎı I›Î_ Ïø¿ıÀfiÎ ‹¿Î⁄·ı ±Î˜Ï·„Q’¿ V’‘νfi˘ @·ÎÁ fiÏË. «Ìfiı ÷ıfiÎ ’ÎÀfi√fl Ï⁄Ï…_√‹Î_ ±Î˜Ï·„Q’¿ ›˘…‰Î ‹ÎÀı ±⁄Ωı ›±Îfifi˘ ¬«˝ ¿›˘˝ ˢ‰Î »÷Î_ ¤Îfl÷Ì› ’˛ıZο˘ ±fiı ‰Î«¿˘ ¶ÎflÎ ÷ıfiı {Î{Ì ÿÎÿ ‹‚ı ÷ı‹ fi◊Ì. ±ËŸ fl…^ ◊÷˘ ωʛ Ωı ¿ı ±·√ ’˛¿Îflfi˘ »ı, …ı‹Î_ fl‹÷fiı ⁄ÿ·ı ‰‘ ¤Î√ı ωiÎÎfi ±fiı Àı@fi˘·˘Ï… »ı. ω…ı÷Î ¬ı·ÎÕÌfiÌ ‰flHÎÌ ‹ÎÀı Áı¿LÕ‹Î_ fiÏË, ’HÎ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ‹Î_ Á‹› ‹Î’÷Î_ ±I›_÷ Áı„LÁÏÀ‰ ‰ÌΩHÎ ÁΑfi˘ ±_√ıfiÌ ‰Î÷ »ı. Á‹Ωı ¿ı Ï⁄Ï·‰ ≥À ±˘fl fi˘À …ı‰Ì ¿fl΋÷˘fi_ ‰Hνfi ¿fl‰Îfi_ »ı. ’Ò‰˝¤ÒÏ‹¿Î ÷flÌ¿ı Âw±Î÷‹Î_ ±ı‰˘ ’˛Á_√ ¿ı …ı ±Î˜Ï·„Q’¿fi˘ fi◊Ì, »÷Î_ …ı‹Î_ ËÎfl-∞÷fiÎ ŒıÓÁ·Î ⁄Î⁄÷ı Á‹›fiÌ (±fiı ¬ÎÁ ÷˘ Á‹›‹Î’fifiÌ) Ï¿o‹÷fi˘ A›Î· ‹‚ı »ı. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ’˛Á_√ Ïø¿ıÀfi˘ fi◊Ì. ’˛‹ÎH΋Î_ ±˘»˘ flÁ …√ÎÕ÷Ì ⁄ÎV¿ı À ⁄˘· ‹ı«fi˘ »ı, »÷Î_ split-second

ÀÎ≥Ï‹_√fiÌ º„WÀ±ı fl˘‹Î_«¿ »ı. ±Î ‹ı« ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ 26 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

ΩL› ± ÎflÌ 15, 1990 fiÎ fl˘… ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ⁄ı ÀÌ‹˘ ‰E«ı Ω‹Ì Ë÷Ì ±fiı Á‹› ·√¤√ ’Òfl˘ ◊‰Î ±ÎT›˘ I›Îflı ⁄ı›fiÎ …\‹·Î Áfl¬Î Ë÷Î. ‹ı« Õˇ ˘ ‹Î_ Ω› ±ı fiyÌ …HÎÎ÷ _ Ë÷ _ . ÏÕÏ…À· CÎÏ՛΂ı ±_÷ı ⁄Î¿Ì flËı·Ì 1 Áı¿LÕ ÏÕVM·ı ¿flÌ ±ı … ZÎHÎı ⁄ÎV¿ıÀ◊Ì 7.62 ‹ÌÀfl (25 ŒÌÀ) »ıÀı ÀˇıLÀ À¿fl fi΋fiÎ ¬ı·ÎÕ̱ı ⁄˘· ±Î_÷flÌ ÷ıfiı ±ı … ±˜@Âfi‹Î_ ⁄ÎV¿ıÀ ÷flŒ ‹˘¿S›˘ ±fiı ŒÌSÕ √˘· ¿fl fiÎA›˘. ‰‘ hÎHÎ ’˘≥LÀ ‹Y›Î ±fiı ÷ıfiÌ ÀÌ‹ ω…ı÷Î ⁄fiÌ. À¿flfiÌ VeÏ÷˝ ±fiı ⁄˘·fiÌ V’ÌÕ Ωı÷Î_ ’˛ıZο˘‹Î_ CÎÕ̤fl ÁLfiÎÀ˘ T›Î’Ì √›˘. ⁄Ì∞ CÎÕ̱ı ˢ⁄΂˘ ±fiı ËÊ˝fiÎÿ˘ √ÎF›Î. ω…ı÷Î ÀÌ‹fiÎ ⁄‘Î Àı¿ıÿÎfl˘ ±Îfi_ÿfiÎ ‹ÒÕ‹Î_ ±ÎT›Î, F›Îflı ’flÎÏ…÷ ÀÌ‹fiÎ ÿflı¿ Àı¿ıÿÎflfiı ·ÎB›_ ¿ı ‹ÎhÎ 1 Áı¿LÕ …ıÀ·Î ±·’{·’fiÎ Á‹›‹Î_ 25 ŒÌÀ »ıÀıfi˘ ⁄˘· fiıÀ‰Î‚Ì ⁄ÎV¿ıÀ Á‘Ì ’ˢӫı fiÏË. ±ÎfiÎ ‹ÎÀı …wflÌ ⁄fi÷Î ‰ı√ı ¬ı·ÎÕÌ ÷ıfiı ŒıÓ¿Ì fi ¿ı ±ı ÷˘ ÃÌ¿, ’fl_÷ ŒıÓ¿‰ÎfiÌ ±˜@Âfi ’HÎ ÷ı ±ÎÀ·Î ‰¬÷‹Î_ ±ÎÀ˘’Ì Â¿ı fiÏË. À> _ ¿ ‹Î_ , ÏÕÏ…À· CÎÏ՛΂ı ¿flı ·  _ Á‹›‹Î’fi ÷ı‹fiÎ ‹÷ı ¬˘À<_ Ë÷_.

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

ÀˇıLÀ À¿flı ÿά‰ı·Î ¿fl÷⁄fi_ ±_÷ı ¿QM›ÒÀfl ‰Õı M≤◊yflHÎ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ÷Îfl÷Q› ±ı fiÌ¿Y›_ ¿ı ⁄Î∞ ∞÷ÎÕÌ ±Î’÷Î ⁄˘·fi˘ CÎÎ ’E«ÌÁ ŒÌÀfiÎ ±_÷flı Œ@÷ 1 Áı¿LÕ‹Î_ I›Îflı … Â@› ◊Λ ¿ı F›Îflı ±ı ⁄˘· À¿flfiÎ ËÎ◊‹Î_◊Ì ¿·Î¿fiÎ 32 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı »^Àı ±fiı ÷ı ‰ı√ I›Îflı … ‹‚ı ¿ı F›Îflı ⁄˘·fiı ‰fl÷Λı·_ ¿Î›˝⁄‚ 12 fl÷· ¿fl÷Î_ ±˘»\ _ ˢ› fiÏË. ±ÎµÀ’ À fiÌ º„WÀ±ı À¿flı 0.32 ˢÁ˝’Ήfl …ıÀ·Ì „@÷ ¿Î‹ı ·√ÎÕ‰Ì flËÌ, …ı ¿ÁΛı·Î ÁflıflΠ¬ı·ÎÕÌ ‹ÎÀı fi˘‹˝· »ı. ω‰Îÿfi˘ ±_÷ I›Î_ ±Î‰Ì √›˘, ’fl_÷ ⁄ÎV¿ıÀ ⁄˘· ‹ı«ı V’‘νfiÎ ±Î›˘…¿˘fiı ’˛ ÷ ÌÏ÷ ¿flÎ‰Ì ¿ı fl‹÷√‹÷fiÎ ‹¿Î⁄·Î‹Î_ Áı¿LÕfi˘ ÿÁ‹˘ ¤Î√ ’HÎ ¿ıÀ·˘ ‹Ëk‰fi˘ »ı. ±Î˜Ï·„Q’¿ …ı‰Ì ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› V’‘ν‹Î_ ÷ı Áı¿LÕfiÎ 10 ‹Îfiı ⁄ÿ·ı 100 ‹˘ ¤Î√ ’HÎ ‹Ëk‰fi˘ ⁄fiı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷Î…ı÷flfiÎ_ ‰Ê˘˝‹Î_ ÷ıfiÎ Á_A›Î⁄_‘ flı¿˘Õ˚˝{ ZÎHΉÎflfiÌ ÁflÁÎ≥ ‰Õı ÷ÒÀ÷Î flèÎÎ »ı. ±ı¿Îÿ Áı¿LÕ ‹ÎÀı ωø‹˘ ’fl ωø‹˘ V◊’ΛΠ’»Ì ±Î…ı ‹Îfi‰Â„@÷fiÌ ·√¤√ ‹›Î˝ÿÎ ±Î‰Ì «Ò¿Ì »ı, ±ıÀ·ı fi‰Î ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘ ±Î…¿Î· Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı Áı¿LÕfiÎ ±’ÒHÎÎ*¿‹Î_ fi˘Ó‘Λ »ı--±√fl ÷˘ ‹ÎhÎ ±’ÒHÎÎ*¿fiÎ Œfl¿fiı ·Ì‘ı fi˘Ó‘Î÷Î flËÌ Ω› »ı. µS·ı¬fiÌ› ÿά·˘ 100 ‹ÌÀfl flıÁfi˘ »ı, …ı‹Î_ ±T‰· fi_⁄flı flËı÷˘ ω…ı÷Î ±Î¬Î ωrfiÎ Á˙◊Ì {Õ’Ì ‹ÎHÎÁfi_ Ï⁄wÿ ’΋ı »ı. Ï⁄wÿ ±I›Îflı …‹ˆ¿ÎfiÎ µÁı≥fi ⁄ΘSÀ fi΋fi˘ ÿ˘Õ‰Ìfl ¤˘√‰Ì flè΢ µÁı≥fi ⁄ΘSÀ, …ıHÎı 100 ‹ÌÀflfiÌ flıÁfi˘ fi‰˘ flı¿˘ÕÛ V◊ÎM›˘--‹ÎhÎ 0.02 Áı¿LÕfiÌ ÁflÁÎ≥◊Ì!

»ı. ‹ı 31, 2008 fiÎ fl˘… ÷ıHÎı 100 ‹ÌÀflfi_ ±_÷fl Œ@÷ 9.72 Áı¿LÕ‹Î_ ¿Î’Ì ⁄÷ÎT›_. ±Î‹ »÷Î_ ⁄Î…\fiÎ ¿˘Ã΋Î_ ‹Î¿Û ¿fl˘ ¿ı ’Ëı·Î fi_⁄fl‰Î‚Î ±ı ¬ı·ÎÕÌfiÎ ±fiı »ßÎ fi_⁄fl‰Î‚Î ¿<· «Îfl ¬ı · ÎÕ̱˘fiÎ Á‹› ‰E«ı 0.13 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ ÷ŒÎ‰÷ fi◊Ì. ±ÁΌΠ’˘‰ı· fi΋fi˘ ¬ı·ÎÕÌ ÷˘ ‹ÎhÎ 0.02 Áı ¿ LÕ ‹ÎÀı ⁄ÌΩ fi_⁄flı ÁflÌ √›˘ »ı, F›Îflı hÎÌΩı ¬ı·ÎÕÌ 0.03 Áı¿LÕfiÎ ‰Î_¿ı ⁄Ì…\_ V◊Îfi «Ò¿Ì hÎÌΩ fi_⁄flı ‹Ò¿Î›˘ »ı. ¿˘Ã˘ ⁄÷Ήı »ı ¿ı ±Î˜Ï·„Q’¿ …ı‰Ì ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› V’‘ν‹Î_ ËflÌŒ˘ ‹ÎÀı Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı ‹Ì·ÌÁı¿LÕ‹Î_ √HÎÎ÷˘ ÀÎ≥‹ ¿ıÀ·˘ ‹ÒS›‰Îfi ˢ› ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ ±Î›˘…¿˘fiÎ ’ZÎı ÀÎ≥‹¿ÌÏ’_√fi_ ¿Î›˝ ’HÎ ±ıÀ·_ … ’flŒı@À ˢ‰_ Ωı≥±ı. ±Î‘Ïfi¿ ›√fi˘ ’˛◊‹ ±Î˜Ï·„Q’¿ fl‹÷˘IÁ‰ 1896 ‹Î_ √˛ÌÁfiÎ ’ÎÀfi√fl ±ı◊ıLÁ ¬Î÷ı ›˘Ω›˘ I›Îflı ÀÎ≥Ï‹_√fiÎ ¿Î›˝ ‹ÎÀı ±ı …‹ÎfiÎfiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ‘flΉ÷Ì ÁÎÿÌ ⁄fiΉÀfiÌ VÀΘ’‰Î˜« ‰’flΛı·Ì, …ı‹Î_ ±¿ı¿ Áı¿LÕfiÎ ÿflı Á‹› fi˘Ó‘Î÷˘ Ë÷˘. µ’flfiÎ ¿˘Ã΋Î_ ⁄÷Ήı·Î Á˙ ¬ı·ÎÕ̱˘ ‹ÎÀı ÷ı VÀΘ’‰Î˜« 9 Áı¿LÕfi˘ ‹ÎhÎ flεLÕ ÏŒ√fl ÿ…˝ ¿flÌ ÷ı‹fiı Á‹Îfi ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿı. ’Ëı·Î ±fiı »ıS·Î ‰E«ıfi˘ ’HÎ ¤ıÿ ÷ı ’Îfl¬Ì ¿ı fiÏË. 1912 fiÌ VÀ˘¿Ë˘‹ ±Î˜Ï·„Q’¿‹Î_ Œ˘À˘ ÏŒÏfiÂfiÎ_ ºU›˘ ¬ıÓ«÷Î ¿ı‹ıflÎ ‰’flΛΠ±fiı I›Îfl ’»Ì 1920 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ Áı¿LÕfiÎ 100 ‹Î ¤Î√fi˘ Á‹› ⁄÷Ή÷Ì ø˘fi˘√˛ Î Œ CÎÏ՛΂fi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘. ωø‹˘ ‹ÎÀı Á‹› Ωı ¿ı Ë∞ Áı¿LÕfiÎ 100 ‹Î ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

27

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

¤Î√fiı ⁄ÿ·ı 10 ‹Î ¤Î√w’ı fi˘Ó ‘ Î÷˘ Ë÷˘, ¿ÎflHÎ ¿ı flı ¡ Ì ’˘÷ı ø˘fi˘√˛ Î Œfi _ ⁄Àfi ’‚‰Îfl‹Î_ ÿÎ⁄‰Î …ıÀ·Ì I‰Ïfl÷ ’˛Ï÷Ïø›Î ÿά‰Ì ¿÷˘ fi Ë÷˘. ±Î◊Ì 1932 ‹Î_ ±‹ı Ï fl¿ÎfiÎ ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á ¬Î÷ı ±ı‰Î ¿ı‹ıflÎ √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î ¿ı …ı ± ˘ ÏŒÏfiÏÂ_ √ ·Î≥fiı ’Ë˘Ó « ı · Î ¬ı · ÎÕÌfiÌ ÷Á‰Ìfl‹Î_ ø˘fi˘√˛ÎŒfiÎ ÕΛ·fi˘ ’HÎ Á‹Î‰ı ¿flÌ ÿı, …ı◊Ì ±ı ’flΉ˘ Á«˘À ÷ı‹… Á_›’˛ŒÒ ⁄fiı . „V‰I{fl·ı L Õ‹Î_ 1948 fiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿ ‰¬÷ı ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fi ÷flÌ¿ı Ïfl⁄fifiı Ï÷·Î_…·Ì ‹‚Ì ±fiı ÷ıfiÌ …B›Î±ı ’˛¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢fiÎ ÂıflÕÎfiı Ïfl⁄fifiÌ …ı ‹ ·_ ⁄ Ή÷Î Œ˘À˘Áı · ‰’flΉΠÂw ◊›Î. 1972 fiÌ Q›Ïfi¿ V’‘ν ‰¬÷ı ‹˘À˘ ŒıflŒÎfl ±ı ◊›˘ ¿ı Áı¿LÕfiÎ 10 ‹Î ¤Î√fiı ⁄ÿ·ı 100 ‹Î ¤Î√‹Î_ Á‹› fi˘Ó‘ΉΠ·ÎB›˘. ±_÷ı 2004 ‹Î_ ±ı◊ıLÁ ¬Î÷ıfiÎ ±Î˜Ï·„Q’¿ fl‹÷˘IÁ‰ ‰¬÷ı Á‹›‹Î’fifi_ ’ÎÁ_ ±˘fl Á«˘À ◊Λ ±ı ‹ÎÀı Œ˘À˘ ÏŒÏfiÂfiÎ VÀı…ı ¬ı·ÎÕÌfiÌ ’˛Ï÷Áı¿LÕı 1,000

28 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

÷Á‰Ìfl˘ ¬ıӫΉÎfi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. µkÎfl˘kÎfl Á˘ÏŒ„VÀ¿ı À ı Õ ⁄fiı·Î_ Á‹›‹Î’fifiÎ_ ‰ÌΩHÎ ÁΑfi˘‹Î_ ±Î…ı Àı@fi˘·˘Ï… ’HÎ ·ÕΉ‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. ’ÏflHÎ΋ı ÀÎ≥Ï‹_√fiÎ ‹Î‹·ı ZÎHΉÎfl …ı À ·Ì›ı Âfl÷«Ò ¿ ◊‰Îfi˘ ’˛ f fi flè΢ fi◊Ì. ÿ˘Õ‰ÎfiÌ V’‘ν fi ˘ ÿά·˘ Ωı≥±ı. ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı 100 ‹ÌÀfl flıÁfiÌ ±‰Ï‘ 10 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı ˢ÷Ì fi◊Ì, ‹ÎÀı ¿˘HÎ ∞I›_ ÷ıfi˘ ŒıÓÁ·˘ ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ±¿ı¿ Áı¿LÕfiÎ Œfl¿fiı ⁄ÿ·ı ÷ıfiÎ ±’ÒHÎÎ*¿ ÏŒ√fl ¶ÎflÎ fiyÌ ◊Λ »ı. ±Î◊Ì Á‹› Ëo‹ıÂÎ_ ‹Ì·ÌÁı¿LÕfiÎ ø‹‹Î_ ‹’Λ ÷ı …wflÌ »ı-±fiı ÷ı‹Î_ √Œ·÷fiÎ ⁄ËÎfiı ÁËı… ’HÎ ‹Ìfi‹ı¬ ◊Λ ±ı fi «Î·ı. ÿά·Î ÷flÌ¿ı 100 ‹ÌÀfl flıÁfi˘ ±Îfl_¤ ÁÒ«‰÷Ì Ï’V÷˘· eÀı ÷ıfiÌ ‹ÎhÎ 0.02 Áı¿LÕ ’Ëı·Î_ …ı ¬ı·ÎÕÌ ÿ˘Õ‰Îfi_ Âw ¿flı ±ıfiı Á‰Hν«_ƒ¿ ‹‚Ì Ω› ±ı‰_ ¿ÿΫ ⁄fiı. ±Î Â@›÷Î À΂‰Î ‹ÎÀı ±fiı Â÷ ’˛Ï÷Â÷ ÁΫ_ Ïfl{SÀ ·Î‰‰Î ‹ÎÀı 100 ‹ÌÀfl, 400 ‹ÌÀfl, 800 ‹ÌÀfl ‰√ıflı ’˛I›ı¿ ÿ˘ÕV’‘ν ‰¬÷ı ÿflı¿ ¬ı·ÎÕ̱ı ÷ıfiÎ ’√ ·√¤√ 450 fiÎ ±ıL√·‰Î‚Î VÀÎÏÀ*√ O·˘@Á ’fl Àı¿‰‰ÎfiΠˢ› »ı. (µ’flfi˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ). ¬ı·ÎÕÌ ’˘÷ı ⁄Lfiı ËÎ◊ …‹Ìfi ’fl Àı¿‰ı·Î flÎ¬Ì ÿ˘ÀfiÌ ÷ˆ›ÎflÌw’ı {Ò¿ı·Î ’Θ{‹Î_ flËı »ı. V’‘νfiÎ ±Îfl_¤fi˘ Á_¿ı÷ O·ıL¿ ¿Îfl÷ÒÁ‰Î‚Ì Ï’V÷˘·fiÎ ‘ÕοΠ¶ÎflÎ ’˛ÁÎÏfl÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ±fiı ÷ı T›‰V◊Î ’HÎ ZÎHÎı ZÎHÎfiÎ Á√Õ flά÷Ì Á˘ÏŒ„VÀ¿ıÀıÕ »ı. fi∞‰Ì ¤Ò·«Ò¿ ‹ÎÀı ’HÎ ÷ı‹Î_ ±‰¿Î flËı÷˘ fi◊Ì. Ï’V÷˘·fi_ ΩıÕÎHÎ ÷Î_⁄ÎfiÎ ‰Î›fl ¶ÎflÎ VÀÎÏÀ*√ O·˘@Á ÁÎ◊ı ÷ı‹… ±·Î›ÿÎ ÀÎ≥Ï‹_√ ¿QM›ÒÀfl ÁÎ◊ı ¿flı·_ ˢ› »ı. ÀÎ≥Ï‹_√ ¿QM›ÒÀfl ±ı … ZÎHÎı Á‹›fiÌ √HÎ÷flÌ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ‹Î_ Âw ¿flÌ ÿı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ VÀÎÏÀ*√ O·˘¿fiÌ Á’ÎÀÌ ’fl flËı·_ ’˛ıÂfl ’ıÕ ¿Î›Î˝„L‰÷˚/activate ◊Λ »ı, …ıfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı ±√ε ¬ı·ÎÕ̱ı ±fiΛÎÁı ’ıÕ ÿÎO›_ ˢ› ÷˘ ±ı ÿ⁄ÎHÎ √HÎ÷flÌ‹Î_ ·ı ‰ Λ _ ˢ÷ _ fi◊Ì. Ïfi„Wø› ‰ÌΩb ÁıLÁflı ÷ıfiı flı¿˘ÕÛ … ¿›* ˢ› fiÏË. ÀÎ≥Ï‹_ √ ¿QM›ÒÀfl ±fiı VÀÎÏÀ*√

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

O·˘¿ ¤ı√_ ¿Î›Î˝„L‰÷˚ ◊÷_ hÎÌ…\_ ÁΑfi ÿflı¿ ¬ı·ÎÕÌfiı ŒÎ‚‰Î›ı·_ V’Ì¿fl »ı, ˢ÷Ì fi◊Ì. ‹ıflı◊˘fi …ı‰Ì ·Î_⁄Ì flıÁ‹Î_ …ı‹Î_ ÷ıfiı Ï’V÷˘·fiÎ ‘ÕοÎfi˘ ±‰Î… Á_¤‚Λ »ı. (…\±˘, Á΋ıfiÎ ’Îfiı ±Î’ı·Îı ’˛Ï÷V’‘a±˘ ±fiı¿ ˢ›, ωω‘ ⁄˜« ÕΛÎ√˛Î‹). ±ı¿ …‹Îfi΋Î_ ±Î‰˘ ‘Õο˘ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ÷flÌ¿ı ’˛Áfl÷˘ ±fiı ‰ÎflÎŒfl÷Ì fl‰ÎfiÎ ◊Λ ±fiı ÏŒÏfiÏÂ_√ »ıS·Ì ·ıfifiÎ ¿‹fiÁÌ⁄ ¬ı·ÎÕÌfiı ÷ı »ıS·ı Á_¤‚Î÷˘, ’fl_÷ ±Î…ı ωz÷ ÷Îfl ·Î≥fi ’ÎÁı ¿ıÀ·Î› …HÎÎ Á΋ÀÎ ’ˢӫ,ı ¶ÎflÎ ±‰Î… ωz÷ {Õ’ı ’˛Áflı »ı. ±Î◊Ì ⁄‘Î ËflÌŒ˘fiı ÷ı Á΋À˘ ¿Îfiı ’Õı »ı. ±ıÀ·ı I›Î_ Á‹›‹Î’fifi˘ …\ÿ˘ ÷flÌ¿˘ ¿˘≥ ¬ı·ÎÕÌ ±‰Î… Á_¤‚Î÷Î ’Ëı·Î_ ÿ˘Õ‰Îfi_ Âw ¿flı ÷˘ ±ı false start ˢ› »ı. Á‹› fi˘Ó‘Ή‰Î ‹ÎÀı ÿflı¿fi_ √HÎΛ ±fiı ¿QM›ÒÀfl ÷ıfi˘ Á‹› √HΉÎfi_ ⁄_‘ ¿flÌ ÿı, ‹ÎÀı ÿ˘ÕV’‘ν‹Î_ ÷ı …\ÿo ‰ÌΩb ±˘‚¬’hÎ/ID ˢ› »ı, …ıfiı Á΋ı· ◊›˘ ’HÎ √HÎΛ fiÏË. Radio Frequency Identification/ ±Î T›‰V◊Î Á‹›‹Î’fifiÎ ‹Î‹·ı ¿ıÀ·Ì Á«˘À »ı ÷ıfi˘ ÿά·˘ …\±˘ — RFID ¿Ëı »ı. ±ı¿ Ω÷fi_ ÷ı V‹ÎÀÛ ·ı⁄· ÷⁄Ì⁄ÌÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ‹÷ı lÎT› …ı‰Ì Á_‰ıÿfiÎfi˘ ±ËıÁÎÁ ◊›Î ⁄Îÿ ÷ıfiÌ ’˛Ï÷Ïø›Î »ı. ·√¤√ 2 Ï¿·˘⁄Î≥À …ıÀ·˘ ÕıÀÎ ÿά‰‰Î‹Î_ ‹ÎHÎÁ ±˘»Î‹Î_ ±˘»Ì 0.1 Áı¿LÕ ·√ÎÕı »ı. ±Î ÷ıfi˘ Ï‹Ïfi‹‹ ‘flΉ÷Ì ‹Î≥ø˘Ï«’ ÷ıfi_ ‹A› ±_√ »ı. Ïfl±˜@Âfi ÀÎ≥‹ »ı. ¿˘≥ T›„@÷ ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ ¿Î’ ‹Ò¿‰Îfi_ Â@› fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÿflı¿ ¬ı·ÎÕÌfiı ·√÷˘ ÕıÀÎ VÀ˘fl ¿›Î˝ Ï’V÷˘· eÀuÎ ’»Ì ÿ˘ÕV’‘νfi˘ …ı ¬ı·ÎÕÌ 0.1 Áı¿LÕ ¿fl÷Î_ ±˘»Î Á‹›‹Î_ ⁄Îÿ RFID ·ı⁄·fiı ÷ıfiÎ ÂÒ{ ’fl ÿ˘À Âw ¿flı ÷ıfiı √ıfl·Î›¿ ÃflΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. Ï’V÷˘· eÀ÷Î ’Ëı·Î_ ÷ı ÿ˘Õu˘ ·√ÎÕÌ ÿı‰Î› »ı. VÀÎÏÀ*√ ·Î≥fi ’ÎÁı ±ı‰_ ÷ıfi_ ±◊˝CÎÀfi ¿flΛ »ı. ⁄οÌfiÎ ¬ı·ÎÕ̱˘ …ı‹ ÿ˘Õ÷Î Ω› ÷ı‹ VÀÎÏÀ*√ ‹ıÀ ’Î◊flı·Ì ˢ› »ı. ‹ıÀ‹Î_ flËı·Î_ O·˘¿fiÎ ’˛ıÂfl ’ıÕ ¶ÎflÎ fi˘Ó‘Λı·Î ÀÎ≥‹fiÎ ±fiÁ_‘Îfi‹Î_ I›Îfl ’»Ìfi˘ ‰Ì÷÷˘ ‰Î›flfiÎ_ √Ò_«‚Î ±ıLÀıfiÎfi_ ¿Î›˝ ±ÿÎ Á‹› Ω›LÀ ÀÌ.‰Ì. VøÌfi ’fl VÀıÏÕ›‹fiÎ gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ ’˛ıZο˘ ‹ÎÀı ÏÕVM·ı ◊÷˘ flËı »ı. ±Î_¿ÕÎ Á’ÎÀÎ⁄_‘ Œ›Î˝ ¿flı »ı. á ±Î˜Ï·„Q’¿ fl‹÷˘IÁ‰‹Î_ Á‹›‹Î’fifi_ ¿Î›˝ Ω’ÎfifiÌ ÏÁ¿˘ ¿o’fiÌfiı ±√fl ÷˘ ÿ˘ÕV’‘νfi˘ ±Îfl_¤ VÀÎÏÀ*√ O·˘@Á◊Ì „V‰I{fl·ıLÕfiÌ ±Î˜‹ı√Îfiı Á˘Ó’‰Îfi˘ ‘Îfl˘ ‰Ê˘˝ ◊›ı «ÎS›˘ ±Î‰ı »ı. ◊›Î ⁄Îÿ ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fi ÷ıfi_ ±Î˜‹ı√αı 1932 ‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ 30 VÀΘ’‰Î˜« ‰Õı ±_Ï÷‹ «flHÎ »ı. Á˘ ‹ÌÀflfiÌ flıÁ ·˘Á ±ıL…ıÏ·Á ¬Î÷ıfiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿fi_ ‹˘ÏfiÀÏfl_√ ¿›* ±ı ‰¬÷ı Œ@÷ ÿÁı¿ Áı¿LÕ‹Î_ ±Î‰Ì …÷Î ’»Ì Ï⁄Ï…_√fiÌ ‰÷˝‹Îfi V’‘ν ÷ıfiÎ ‹ÎÀı 23 ‹Ì »ı. ±Î ±ı ‹¿Î‹ı ’HÎ ¬ı·ÎÕ̱˘fiı ±Î‘Ïfi¿ ‰¬÷ı Œ˘À˘ ÏŒÏfi Ïfl{SÀ ‹ÎÀıfiÎ Scan-O-Vision Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ ¤ıÀ˘ ◊Λ »ı. Á_¤‰ »ı ¿ı ¿ı‹ıflÎ (ÕÎ⁄Ì ÷Á‰Ìfl) ’HÎ ÷ıHÎı ⁄fiÎT›Î »ı. ⁄ı-hÎHÎ ¬ı·ÎÕ̱˘ ·√¤√ ËÎfl˘ËÎfl á Á‹›fi_ ‹Î’ Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı »ıS·Ì ‹Ì·ÌÁı¿LÕ Á‘Ì ÿ…˝ ÿ˘Õ÷Πˢ›, ‹ÎÀı ÷ı‹Î_ ¿˘HÎ ’Ëı·_ ÷ı ◊Λ ±ı ¿ıÀ·_ …wflÌ ÷ıfi˘ ÿά·˘ Ωı≥±ı. 1932 fiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿ ÿV÷Ήı∞ ’˛ÒŒ ÁÎ◊ı fiyÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‰¬÷ı ±Î˜‹ı√αı Áı¿LÕfiÎ 10 ¤Î√ Á‘Ìfi_ ±fiı @‰ÎÀÛ˚{ ‰Î˜« ωÏÕ±˘ ¿ı‹ıflÎ Áı¿LÕfiÌ 1,000 ÷Á‰Ìfl˘ ⁄L›Î ’»Ì 1952 fiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿ ÿflQ›Îfi Áı¿LÕfiÎ 100 ‹Î ¬ıÓ«ı »ı. Œ˘À˘≥·ı„@Àˇ¿ Áı· (À>_¿‹Î_, ¤Î√ Á‘Ìfi_ ÀÎ≥Ï‹_√ ‹Î’ı·_, ’HÎ I›Îfl ’»Ì 1972 fiÌ Œ˘À˘Áı·) ⁄Ì…_ ÏfiHÎν›¿ ÁΑfi »ı. ‹˘¬flÎfi˘ ¬ı·ÎÕÌ …ı‰˘ ÷ı ·ıÁfl ⁄Ì‹fiı ±Î˜Ï·„Q’¿‹Î_ ⁄ıΩıÕ CÎÀfiÎ ⁄fiÌ. „V‰ÕfifiÎ ¬ı·ÎÕ̱ı 400 ‹ÌÀflfiÌ ÿ˘ÕV’‘ν‹Î_ ¿Î’ı ¿ı ÷fl÷ ÀÎ≥Ï‹_√ ¿QM›ÒÀfl‹Î_ ÷ıfi˘ ±‹ıÏfl¿fi ¬ı·ÎÕÌfiı 0.002 Áı¿LÕ ‹ÎÀı (Œ@÷ flÏfi_√ ÀÎ≥‹ flı¿˘ÕÛ ◊Λ »ı. ‰ÎflÎŒfl÷Ì 3 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl …ıÀ·˘) ’λ‚ flÎ¬Ì ÿÌ‘˘. ’ÏflHÎ΋ı ⁄οÌfiÎ Á˙ ËflÌŒ˘fi˘ Á‹› ±ı flÌ÷ı Áı¿LÕfiÎ 1,000 ‹Î ¤Î√‹Î_ Á‹› ‹Î’‰ÎfiÌ fi˘Ó‘Î÷˘ flËı »ı. ±Î˜Ï·„Q’¿fiÌ ÿ˘ÕV’‘ν‹Î_ ±Î‰U›¿÷Î Ω√Ì. ±Î Á‹›fiı ‹Ì·ÌÁı¿LÕ ËflÌŒ˘ ‰ÏÕ›ı‰Ï՛Π…ı‰Î ˢ› I›Îflı ÷ı‹fiÎ ¿Ëı‰Î› ±fiı ‹Îfi‰±Î_¬fiÎ ’·¿ÎflÎfi˘ ÷ı 40 ‹˘ ¤Î√ »ı. flÏfi_√ ÀÎ≥‹ ‰E«ıfi˘ ÷ŒÎ‰÷ ÕıÏÁ‹· á Ï⁄Ï…_√fiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿ ‹ÎÀı ±Î˜‹ı√αı V◊Î’ı·Î fiıÀ‰¿Ûfi˘ Áfl_Ω‹ 420 Àfi ’˘≥LÀ ·ı¬ı √HÎΛ ÷ı‹Î_ ±Îç›˝ fi◊Ì. ‰…fifi˘ »ı, …ı‹Î_ ÂÒ{fiÎ_ ÀˇÎLÁ’˘LÕÁ˝, GPS ÏflÁ̉fl, ¿ı‹ıflÎ, ÀÎ≥Ï‹_√ ¿QM›ÒÀÁ˝, ±Î Àı@fi˘·˘Ï… 100 ‹ÌÀflfiÌ, 400 ÏÕVM·ı ⁄˘ÕÛ ‰√ıflıfi˘ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. ±Î Áfl_Ω‹fiı ΩıÕ÷Î ¿ı⁄· ÷◊Î ±Î˜„MÀ¿· ‹ÌÀflfiÌ ±fiı 800 ‹ÌÀflfiÌ ÿ˘ÕV’‘ν ‹ÎÀı ŒÎ≥⁄fl ¿<· 175 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Î »ı. á ‰’flΛ »ı, …ı‹Î_ ËflÌŒ˘fiÌ Á_A›Î ‰‘Îflı ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

29

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

¿flı »ı ±fiı ÿflı¿ ¬ı·ÎÕÌfiÎ ·ı⁄·fi˘ ÕıÀÎ ¿QM›ÒÀflfiı ‹˘¿·Ì ±Î’ı »ı. Á˙◊Ì ·Î_ ⁄ Ì (42.152 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ) ‹ıflı◊˘fi flıÁ‹Î_ ÿfl ’Î_« Ï¿·˘‹ÌÀflı ±Î‰Ì ‹ıÀ Ï⁄»Î‰ı·Ì ˢ›, ‹ÎÀı ¿›˘ ¬ı·ÎÕÌ ¿ıÀ·Î Á‹›‹Î_ ¿ıÀ·ı ’ˢÓE›˘ ÷ıfi˘› ÏÕVM·ı V¿˘fl ⁄˘ÕÛ ’fl ◊÷˘ flËı »ı. ±Î¬flÌ ‹ıÀ ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fifiÌ Ë˘›, …ı RFID fiÎ ±Î‘Îflı ‰Ëı·˘ ÷ıfiı ’Ëı·˘ ΩËıfl ¿flı »ı. ±Î˜ Ï ·„Q’¿fiÌ ⁄ΛÏÁ¿· flı Á ‹Î_ ÀÎ≥Ï‹_√fiı ·√÷Ì Àı@fi˘·˘Ï… ⁄Ë …\ÿÌ fi◊Ì, ’fl_÷ ‰ÌΩb ÁΑfi˘ ÷ı‹Î_ ±·√ ’˛¿ÎflfiÎ_ ‰’flΛ »ı. ‹A› ÁΑfi flıÏÕ±˘ ÀˇÎLÁ’˘LÕfl »ı. ÁΛ¿·fiÎ ±Î√·Î TËÌ·fiÌ ’λ·Ì ÁÎ≥Õı ÷ıfiı ·√ÎÕÌ ÿı‰Î› »ı. V’‘νfiÌ Âw±Î÷ ‰¬÷ı ÀˇÎLÁ’˘LÕfl ›_hÎ VÀÎÏÀ*√ ·Î≥fifiÎ »ıÕı √˘Ã‰ı·Ì ±ıLÀıfiÎfiı ’˘÷Îfi˘ ±Î≥Õı„LÀÏŒ¿ıÂfi ¿Î˜Õ ±Î’ı »ı. ±Î Ω÷fiÌ ⁄Ì∞ ¿ıÀ·Ì¿ ±ıLÀıfiÎ flıÏÁ_√ Àˇı¿fiÎ ‹Î√˝ ’fl ◊˘ÕÎ ±_÷flı ÷◊Î ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fi ’fl ˢ› »ı. ’˛Ï÷V’‘a±˘ …ı‹ ÁΛ¿Ï·_√ ¿fl÷Î Ω› ÷ı‹ ±_÷flfiÎ Á_ÿ¤ı˝ ÿflı¿fi˘ Á‹› ÏÕÏ…À· V¿˘fl ⁄˘ÕÛ ’fl «‹¿÷˘ flËı »ı. Ï¿·˘‹ÌÀfl ·ı¬ı ’˛√Ï÷fi˘ A›Î· ±ÎM›Î ¿fl÷Î ±Î_¿ÕÎ Á÷÷ ⁄ÿ·Î›Î ¿flı »ı. ¿Î˜≥· ‰Î›fl ‘flΉ÷Ì »ıS·Ì ‹ıÀ ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fi ’ÎÁı ˢ›, F›Î_ ÿflı¿ ÁΛ¿Ï·VÀfi_ ±Î√‹fi ÷ıfiÎ ÀˇÎLÁ’˘LÕfl ‰Õı fi˘Ó‘Λ »ı. (…\±˘, ⁄Î…\fiÌ ±Î¿ÚÏ÷.) «ı„Q’±fi ¿˘HÎ ⁄L›_ ÷ıfi_ ±ı ’Ëı·_ ……‹ıLÀ »ı, …ı »ı‰Àfi_ fi◊Ì. ŒÎ≥fi· «¿Îÿ˘ ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fifiÎ ⁄˜¿-±’ ÏÁVÀ‹ …ı‰Î hÎHÎ ËÎ≥-V’ÌÕ ¿ı‹ıflÎ ±Î’ı »ı. ±¿ı¿ ¿ı‹ıflÎ ÷ı ·Î≥fifiÌ ±ıÀ·ı ¿ı Àˇı¿fiÌ ÕÎ⁄Ì-…‹HÎÌ ÷flŒ ±fiı hÎÌΩı ¿ı‹ıflÎ ËflÌŒ˘fi˘ ÀΘ’ ’˘{ ·ı‰Î ‹ÎÀı µ’fl √˘Ã‰ı·˘ ˢ› »ı. ÿ˘ÕV’‘ν‹Î_ ’HÎ ‰’flÎ÷Î ±Î‰Î ωÏÕ±˘ ¿ı‹ıflΠωÏÂWÀ fl«fiΉ΂Π»ı. ¿ı‹ıflÎfiÌ ÿflı¿ ¡ı‹‹Î_ Á_A›Î⁄_‘ ∂¤Ì ·ÌÀ̱˘ ±Î_¿ı·Ì 30 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

ˢ› »ı, …ı 0.02 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ΩÕÌ Ë˘÷Ì fi◊Ì. ÁΛ¿·fiÎ ÀΛflfiÌ ±Î√·Ì Ï¿fiÎfl …ı ÷ı ·ÌÀÌfiı ¿Î’ı

±ı ZÎHÎı Á‹› ‹Ì·ÌÁı ¿ LÕ Á‘ÌfiÌ ⁄ÎflÌ¿ «˘¿ÁÎ≥ ÁÎ◊ı fi˘Ó ‘ Λ ±fiı Á˙ ’˛◊‹ ÏŒÏfiÏÂ_√ ·Î≥fifiı ’Îfl ¿flfiÎfl˘ ËflÌŒ √˘SÕ ‹ı Õ ·fiı ’ÎhÎ Ãfl÷˘ «ı„Q’±fi ⁄fiı. Ï⁄Ï…_√ ¬Î÷ı ±Î˜Ï·„Q’¿ V’‘ν‹Î_ Scan-O-Vision fi΋fiÎ ±Î‰Î Õ{fi⁄_ ‘ ¿ı‹ıflÎ ‰’flΉÎfiÎ »ı. „V‰Ï‹_√fiÌ V’‘ν‹Î_ Á‹›‹Î’fi ‹ÎÀı ‰‚Ì …\ÿÌ T›‰V◊Î »ı. ±ËŸ ’HÎ V’‘νfi˘ ±Îfl_¤ ÷˘ ÿflı¿ ÷fl‰ˆ›Îfiı V’Ì¿fl ¶ÎflÎ Á_¤‚Î÷Î ±‰Î… ÁÎ◊ı ◊Λ »ı, ’fl_÷ ±ı ÏÁ‰Î› ‰’flÎ÷Î_ ÁΑfi˘ ±·√ ’˛¿ÎflfiÎ_ »ı. ‹A› ÁΑfi ±Î˜Ï·„Q’¿fiΠˢ…fiÌ ÿ̉ηı …ÕÌ ·ı‰Î›ı·Ì À« M·ıÀ »ı. ±I›_÷ ’Î÷‚Î ±ı‰Î PVC fiÎ Á_A›Î⁄_‘ ’Õ˘fiÌ ⁄fiı·Ì ±ı ‰Î˜Àfl’˛ÒŒ ÷¿÷Ìfiı ’˛ıÂfl M·ıÀ ¿Ë˘ ÷˘ ’HÎ «Î·ı, ¿ı‹ ¿ı V’‘νfiÎ ⁄ËÎfiı ±’Î÷Î ÿ⁄ÎHÎ ’˛I›ı ÷ı Á_‰ıÿfiÂÌ· »ı. ÿflı¿

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

÷fl‰ˆ›Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ±Î_ ¿ ı · Ì ·ı fi fiÎ Á΋Á΋Π»ı Õ ı ÿ̉η ’fl ±¿ı ¿ M·ı À ˢ› »ı . „V‰Ï‹_√fiÌ flıÁ Âw ◊›Î ’»Ì ÷fl‰ˆ›˘ ’˘÷ÎfiÌ ·ı fi ‹Î_ ±Î√‚ ‰‘÷˘ ˢ…fiÎ Á΋Π»ıÕı ’Ë˘Ó « ı I›Îflı ±ı ÿ̉ηfiÌ À« M·ıÀfiı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ËÎ…flÌ ’ÒflΉ‰ÎfiÎ ⁄ËÎfiı ˢ…fiÎ Á΋ı »ıÕı ’ˢӫ÷Î ÿflı¿ ÷fl‰ˆ›Î±ı I›Î_ …Õı·Ì M·ıÀfiı ÿÎ⁄Ì ’˘÷ÎfiÌ ÿÎ⁄‰Ì Ωı ≥ ±ı . ËÎ…flÌ ’flΉ‰Ì flËÌ. M·ıÀ ÿÎ⁄‰Îfi_ fl¬ı ÷ı «Ò@›˘ ÷˘ V’‘ν‹Î_ √ıfl·Î›¿ Ãflı „V‰Ï‹_√fi˘ “flfi” ÷˘ … ’Òfl˘ ◊›˘ √HÎΛ »ı. M·ıÀfiÌ fl«fiÎ ±ı‰Ì »ı ¿ı ÷‹Î‹ Á’ÎÀÌ ’fl Áfl¬_ ÿ⁄ÎHÎ ‰fl÷Λ ÷˘ ±ı ’˛ıÂflfiÌ ÷ı‹Î_ fi˘Ó‘ ·ı‰Î÷Ì fi◊Ì-±◊ν÷˚ M·ıÀ ¿Î›Î˝„L‰÷˚ ◊÷Ì fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±ı ÿ⁄ÎHÎ ÷fl‰ˆ›Î±ı Ë·⁄·Î‰ı·Î ’ÎHÎÌfi_ ˢ‰Îfi˘ Á_¤‰ »ı. À« M·ıÀ ’flfi˘ ÿÎ⁄ Á_¿ı„Lƒ÷/focused ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ÷fl‰ˆ›ÎfiÌ ±Î_√‚Ì … ±ı Ω÷fi˘ ÿÎ⁄ ±Î’Ì Â¿ı »ı. Ï⁄Ï…_√fiÌ ±Î˜Ï·„Q’¿ √ıQÁfiÎ ±Î›˘…¿˘ …\ÿÌ …\ÿÌ fl‹÷˘fiÎ ¿<· 302 ‹¿Î⁄·Î ›˘∞ flèÎÎ »ı. CÎHÎÎ ¬flÎfi˘ «Ò¿Îÿ˘ Á«˘À flÌ÷ı ‹’Î÷Î Á‹› ¶ÎflÎ ±Î‰‰Îfi˘ »ı. ÀÎ≥Ï‹_√fiÌ Á«˘À÷Îfi_ ’ÎÁ_ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ @›Îflı› fiˢ÷_ ±ıÀ·_ ‹Ëk‰fi_ ±Î…ı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ¬ı·ÎÕ̱˘fiÌ Â„@÷, VeÏ÷˝ ±fiı ÂÎflÌÏfl¿ ÁËfiÂÌ·÷Î ø‹ı ø‹ı ±Î¬flÌ ÁÌ‹Î fi∞¿ ’ˢÓE›Î ⁄Îÿ ±Î…ı ‹˘ÀÌ ÁflÁÎ≥fiÎ flı¿˘Õ˚˝{ V◊Î’‰Îfi˘ {Î{˘ ±‰¿Î flè΢ fi◊Ì. ‹ÎhÎ ÿ˘flΉÎfl ‹ÎÀı …^fiÎ flı¿˘Õ˚˝{ ÷ÒÀı »ı ±fiı ÷ı‹Î_ Áı¿LÕfiı ⁄ÿ·ı ‹Ì·ÌÁı¿LÕfi˘ ÷ŒÎ‰÷ … ¿ÎflHΤÒ÷ fỉÕı »ı. ±Î ‹Î‹Ò·Ì ÷ŒÎ‰÷ Á…˝‰Î‹Î_ ’HÎ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ŒÎ‚˘ ±Î…¿Î· ‹Îfi‰Â„@÷fiı ÷◊Î ‹Îfi‰VeÏ÷˝fiı ⁄ÿ·ı ωiÎÎfi ±fiı Àı@fi˘·˘Ï… ±Î’Ì flèÎÎ »ı. ÿ˘ÕV’‘ν ‹ÎÀıfiÎ Àˇı¿fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ÏÁL◊ıÏÀ¿ ’ÿÎ◊˝ ‰Õı ◊Λ »ı, …ıfiÌ Á’ÎÀÌ «˘¿ÁÎ≥’Ò‰˝¿ Á‹÷· Ï⁄»Î‰ı·Ì ˢ› »ı. ±Î Àˇı¿ ’fl ÿ˘Õ‰Ìfl˘ ±ı¿Îÿ ‰ıÓ÷ …ıÀ·Ì ωÂıÊ {Õ’

ÿά‰ı, ±ıÀ·ı fi‰˘ ωø‹ ±Î’‹ı‚ı V◊’Λ »ı--±ı‰˘ ωø‹ ¿ı …ıfiÎ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ’˘÷ı ωÂıÊ ‹Ëıfi÷ ¿flÌ Ë˘÷Ì fi◊Ì. ¬ı·ÎÕ̱˘fiÎ V’˘ÀÛ˚Á ÂÒ{ Á’flÀ+¿ ⁄L›Î »ı ±fiı ⁄ΛÏÁ¿· V’ı Á Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı ¿Î›Î¿S’ ’Î‹Ì »ı. ’˘· ‰Î˜ S À ‹ÎÀı ‰Î_ Á fiÎ V◊Îfiı ŒÎ≥⁄fl B·ÎÁfiÎ ‰Î_ÁÕÎfi˘ µ’›˘√ ◊‰Î ·ÎB›˘ »ı, …ı±˘ ÿ˘ÕuÎ ±Î‰÷Î ¬ı·ÎÕÌfiÌ √Ï÷„@÷fi _ VÀ˘flı … ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿‹ÎfiοÎflı ¬ÎVÁÎ ‹fl˘ÕΛ »ı ±fiı ’»Ì ÁÌ‘Î ◊÷Ì ‰¬÷ı ¬ı·ÎÕÌfiı ø˘Á ⁄ÎflfiÌ µ’fl◊Ì ⁄…fl_√ ¿>ÿ¿˘ ‹flÎ‰Ì ÿı »ı. „V‰Ï‹_√V’‘ν‹Î_ ¤Î√ ·ı÷Î ÷fl‰ˆ›Î±˘fiı ’ÎHÎÌ ÁÎ◊ı {Î{_ CÎÊ˝HÎ fi ¿flı ±ı‰Î ÏÁL◊ıÏÀ¿ ’˘Âοfi˘ ·Î¤ ‹Y›˘ »ı. …ı‰ıÏ·fi ◊˛˘ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î ¤Î·ÎfiÌ fl«fi΋Î_ ’HΠˉÎ√Ï÷ÂÎjÎfiı ±fiw’

±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

31

vffLdf+uf 8[sgff[,ff[Lh

ŒıflŒÎfl˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı. ⁄οÌfiÌ ¿Áfl ±‰Î˝«Ìfi ¿QM›ÒÀflı ’ÒflÌ ÿÌ‘Ì »ı. ¬ı·ÎÕÌfiÎ ’ZÎı @›Î_¿ flËÌ …÷Ì ¤Ò·fiı ¿QM›ÒÀfl ÁflÁ flÌ÷ı Ï’fi-’˘≥LÀ ¿flÌ ⁄÷Ήı »ı. ±ı¿Îÿ ¤Ò·fiı ’HÎ Ωı Á‘ÎflÌ ·ı‰Î› ÷˘ flı¿˘ÕÛ ÷ÒÀ‰Îfi˘ «ÎLÁ ‰‘Ì …‰Î ’΋ı . Ë¿Ì¿÷ı »ı S ·Ì ’Î_ « ı ¿ ±Î˜Ï·„Q’¿ V’‘ν±˘ ÿflQ›Îfi ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ fi‰Î flı¿˘Õ˚˝{‹Î_ ¬ı·ÎÕ̱˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ ›˘√ÿÎfi Àı@fi˘·˘Ï…±ı ±ÎM›_ »ı. «˘¿ÁÎ≥¤›Î˝ Á‹›‹Î’fifiÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ ŒÎ‚˘ ÷ı‹Î_ ±˘»˘ fi◊Ì, ⁄·¿ı ¿ıÀ·Î¿ flı¿˘ÕÛ˚{ ÷ı‹Î_ ±ı‰Î »ı ¿ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ @›Îflı¿ V◊’ΛΠˢ‰Î »÷Î_ ±ı …‹ÎfiÎfiÌ VÀΘ’‰Î˜« ¿ı ø˘fi˘√˛ÎŒ CÎÏ՛΂ı ÷ı‹fiı ’ÎflA›Î fiÏË. Á‰Î· ±ı »ı ¿ı ±Î‰Î ø‹fi˘ ’HÎ @›Îflı¿ ±_÷ ¬fl˘ ¿ı fiÏË ? ±_÷ ⁄Ë ÿÒfl fi◊Ì. ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÌ ±Î¬flı √˛ÌÁfiÎ ±ı◊ıLÁ fi√fl‹Î_ ±ıÏ’˛· 6, 1896 fiÎ fl˘… ±‰Î˝«Ìfi ±Î˜Ï·„Q’¿fiÎ ‹¿Î⁄·Î Âw ◊›Î ’»Ì ±ı¿ Áı ⁄œ¿fl ±ı¿ ωø‹fi˘ ÏÁ·ÏÁ·˘ Ïfifl_÷fl «Î·÷˘ flè΢ »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ ±ı‰˘ ø‹ Á÷÷ «ÎS›Î ¿flı ‰Î÷ ‹Îfi‰Î ωiÎÎfi̱˘ ÷ˆ›Îfl fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Îfi‰ÂflÌflfiÌ

32 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

VeÏ÷˝fiÎ, „@÷fiÎ ±fiı ÁËfiÂÌ·÷ÎfiÎ flO⁄flfiı ÷ÎHÎÌ÷Ò_ÁÌ @›Î_ Á‘Ì ¬ıÓ«Ì Â¿Î› ÷ıfiÌ ’HÎ ±ı¿ Ï·Ï‹À »ı. ‹A› ¿flÌfiı hÎHÎ ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ¿<ÿfl÷ı ÂÎflÌÏfl¿ ‹›Î˝ÿÎ ±Î_¿Ì »ı. fiÌ«ı ‹…⁄fiÌ— á ¿˘≥ ‹ÎHÎÁ ÷ıfiÎ_ ŒıÓŒÁÎ_‹Î_ 5.5 ·ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ˉΠÁ΋ÀÌ ¤flÌ Â¿ı fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı …ı ωø‹ ÷˘Õ‰Î ‹ÎÀı ÁÎÕÎ ’Î_« ·ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ˉΠ…wflÌ Ë˘› ÷ı ωø‹ ¿ÿÎÏ’ ÷ÒÀı fiÏË. á ‹fiW›fiÎ iÎÎfi÷_h΋Î_ Ïÿ‹Î√Ì Á_ÿıÂÎ ¿·Î¿fiÎ ⁄Ë ÷˘ 280-290 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ‰ËÌ Â¿ı »ı. ±Î◊Ì ¬ı·ÎÕÌ ’˘÷ÎfiÎ_ ±_√µ’Î_√˘fiı ÷ı V’ÌÕ Ï·Ï‹À ¿fl÷Î_ ‰‘ I‰flαı Ïø›ÎÂÌ· ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı fiÏË. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı ÿ˘ÕV’‘ν‹Î_ ¤Î√ ·ı÷˘ ¬ı·ÎÕÌ ÷ıfi˘ ÕÎ⁄˘-…‹H΢ ’√ ‰ÎflÎŒfl÷Ì µ’ÎÕ÷˘ ˢ› I›Îflı ’√ µ’ÎÕ‰Îfi˘ Ïÿ‹Î√Ì Á_ÿı¢ ÷ıfiı ¿·Î¿fiÎ ‰‘‹Î_ ‰‘ 290 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ √Ï÷±ı … ‹‚÷˘ ˢ› »ı. Á_ÿıÂÎfiÌ {Õ’ ‹›Î˝ÿÎ ±ı ¬ı·ÎÕÌ ‹ÎÀı ±Î’‹ı‚ı ÂÎflÌÏfl¿ {Õ’‹›Î˝ÿÎ ⁄fiÌ flËı »ı. á ¿˘≥ ’HÎ ‹ÎHÎÁfi_ xÿ› ’˛I›ı¿ Ï‹ÏfiÀı 6 ·ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ·˘ËÌ wÏ‘fl÷_hÎfiı ‹˘¿·Ì ¿÷_ fi◊Ì. VfiΛ¿˘Ê˘fiı ‹‚÷Î ±Î˜„@Á…fifiÎ ÁM·Î›fiÌ I›Î_ Ï·Ï‹À ±Î‰Ì Ω› »ı. ±Î ’ÎÁ_ ±ıÀ·_ ‹Ëk‰fi_ »ı ¿ı 1968 ‹Î_ ’‰˝÷Ì› ‹ı„@Á¿˘ ÏÁÀÌ ¬Î÷ı ±Î˜Ï·„Q’¿ fl‹÷˘IÁ‰ ›˘Ω›˘ I›Îflı ±ı ÂËıflfiÌ ’Î÷‚Ì Ë‰Î‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ flı¿˘ÕÛ˚{ ±÷ÒÀ flèÎÎ. ⁄Ì∞ CÎHÎÌ ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ¿<ÿfl÷ı ‹Îfi‰ÂflÌflfiΠˢÁ˝’Ήfl ‹ÎÀı Ï·Ï‹À ±Î_¿Ì »ı ±fiı fl‹÷‰Ìfl˘ ·√¤√ ÷ıfiÌ ·√˘·√ ’Ë˘Ó«Ì √›Î »ı. ¿˘≥ ¬ı·‹Î_ ÷ı±˘ ωø‹‹›Î˝ÿÎfiÌ ±Î¬flÌ ÿ̉ηfiı ÷tfi V’Âa √›Î ˢ› ±ı ’HÎ ⁄fi‰ÎΩı√ »ı. flËÌ ‰Î÷ Àı@fi˘·˘Ï…fiÌ, ÷˘ fl‹÷‰Ìfl˘fiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ¿Á˘ÀÌ ·ı÷Ì ±Î˜Ï·„Q’¿ fl‹÷˘fiı ¿ıÀ·Ì Ëÿı Àı@fi˘·˘Ï…fiΠˉηı ¿flÌ Â¿Î› ÷ı Á‰Î· »ı. ˉı ÷˘ ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ’HÎ {Î{˘ ±‰¿Î flè΢ fi◊Ì. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ fi‰Î ¿ÌÏ÷˝‹Îfi˘ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ ÷flÌ¿ı … ‹’Î÷Î Á‹› ‹…⁄ … V◊’Λ ±ı ÿı¬Ì÷_ »ı ±fiı Ï⁄Ï…_√ ¬Î÷ı ’HÎ ±ı‹ … ⁄fi‰Îfi_ »ı.á

jfqff[: 5fklif[ 5?iff[ufftdfs zc[,ff sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[ ±Î ‰¬÷ı «˘‹ÎÁÎfi_ ¿<ÿfl÷Ì ±ı„L…fi ¬˘À¿Î›_ ±fiı Ïfi›÷ ÀÎ≥‹Àı⁄· ¿fl÷Î_ ¬ÎVÁ_ ’λ‚ flËÌ …‰Î ’ÎQ›_. ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ’˛›˘√˘ ‰Õı «˘‹ÎÁ ±ı„L…fifiı ¿o≥¿ ±_Âı ÃÌ¿Ãο ¿flÌ Â¿Î›_ ˢ÷. ‰Îÿ‚fi_ “ÿ˘Ëfi”

aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf

¿fl‰ÎfiÎ ‰W΢˝ …^fiÎ ¿ÌÏ‹›Î ωÂı ±ËŸ ωVI≤÷ ‹ÎÏË÷Ì ‰Î_«˘

∑÷«ø ’˛‹ÎHÎı …\±˘ ÷˘ ¤Îfl÷‹Î_ ±I›Îflı ÏÁ{fi «˘‹ÎÁÎfiÌ »ı, ’HÎ √…flÎ÷‹Î_ ÁΉfi ¿Ì CÎÀÎ ’Òflı’ÒflÌ ΩQ›Î ‰√fl … ±˘ÁflÌ …‰Î ‹Î_ÕÌ »ı. ˉı ÷˘ Àı„@fi¿· flÌ÷ı «˘‹ÎÁÎfiÌ »ıS·Ì ÷Îfl̬ 15 ‹Ì ÁMÀıQ⁄fl ’HÎ fi∞¿ »ı. ‹Ëοω ¿ÎÏ·ÿÎÁı …ı‹fi_ ‹˘Ë¿ ‰Hνfi ¿›* ±ı @›Q›·Á ‰Îÿ‚˘ ˉı ±Î¿Î‹Î_ …‰S·ı … ÿı¬Î› »ı, ‹ÎÀı ‰flÁÎÿfiÌ ¿Áfl ±Î√Î‹Ì Ïÿ‰Á˘‹Î_ ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ’ÒflÌ ◊Λ ÷ı‰˘ Á_ ¤ ‰ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ‰Ì…¿Î’ ±fiı ’ÎHÎÌ¿Î’ ±Ïfi‰Î›˝ …HÎΛ »ı . »ı‰ÀfiÌ ±ÎÂÎ ‹ÎhÎ ±ı »ı ¿ı ‰‘ ±»÷fiΠωV÷Îfl˘‹Î_ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ≠›˘√˘ ¿flÌ Ωı‰Î› ÷˘ Áÿ˚¤ÎB›ı @›Î_¿ ±‹Ì»Î_ÀHÎÎ_ ◊Λ ’HÎ ¬flÎ_, ’fl_÷ ±ı ω¿S’ Ë∞ √_¤Ìfl÷Î’Ò‰˝¿ ω«Îfl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ fi◊Ì. ωʛ ÷flÌ¿ı ¿Ú Ï h΋ ‰flÁÎÿ ’˘÷ı Ëo ‹ ı  Î_ ω‰Îÿ˘‹Î_ CÎıflΛı·˘ flè΢ »ı, ¿ı‹ ¿ı CÎHÎÌ ‰¬÷ ±Î‰Î ≠›˘√˘fiÎ ±HΑΛÎ* Á¬ÿ ’ÏflHÎ΋˘ ‹‚ı »ı ±fiı …ı ‹‚‘Îfl ‰flÁÎÿ ’Õu˘ ÷ı

≠›˘√˘fiÎ Œ‚V‰w’ı ‰flV›˘ ¿ı ‰Îÿ‚˘ ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı … »·¿Î›Î_ ±ı fiyÌ ¿fl‰Îfi_ ‹U¿ı· ⁄fiÌ Ω› »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ≠›˘√˘fi_ ‰Îfl_‰Îfl ’fiflΉ÷˝fi ¿›Î˝ »÷Î_ ‘ÎflHÎÎfiÎ …^… ±_ …ıÀ·_›ı ’ÏflHÎ΋ ‹‚÷_ fi◊Ì. ω‰Îÿfiı ⁄Î…\ ’fl flά˘ ÷˘ ωʛ ÷flÌ¿ı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿ ⁄ı¿ ωV‹›¿Îfl¿ ’HÎ »ı. ‰ˆiÎÎÏfi¿ flÌ÷ı ‰…^ÿ’ÒHν »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfiı »ı‰ÀfiÎ µ’Λ ÷flÌ¿ı ±‰√HÎÌ Â¿Î› fiÏË. ±Î ‰…^ÿfiı …\·Î≥ 23, 2008 fiÎ fl˘… ≥fiÁıÀ µ’√˛Ëı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ Ωı ·Ì‘ı·Ì ÷Á‰Ìfl‹Î_ √…flÎ÷ ÁÏË÷ CÎb_¬w_ ¤Îfl÷ ‰flÁÎÿÌ ‰Îÿ‚ ωfiÎfi_ ¿˘w_¿À ÿı¬Î› »ı ¿ı ¿ÚÏh΋fiı ⁄ÿ·ı ¿<ÿfl÷Ì ‰flÁÎÿfi˘ ’Ïfl«› ‰ˆ i ÎÎÏfi¿ º„WÀ±ı ‹ı‚‰‰˘ flè΢. ¤Îfl÷fiÌ «˘‹ÎÁ CÎÀ‹Î‚fi_ “¿˘’Ì-⁄¿” ‰Hνfi ±ıÀ·_ Áfl‚ »ı ¿ı ÷ıfiı Á‹…‰Î ‹ÎÀı ¨ÕÌ ÁΛ„LÀÏŒ¿ ΩHοÎflÌ ·ı‹ÎhÎ …wflÌ fi◊Ì. «˘‹ÎÁ_ ’˘÷ı ±ı “¿˘’Ì⁄¿” ‰Hνfifiı ±fiÁflı ÷˘ ‰flÁÎÿ ¬˘fl_¤ı ’Õ‰Îfi˘ ¿ı ⁄Îflı ‹ıCÎ ¬Î_√Î ◊‰Îfi˘ ’HÎ Á‰Î· flËı÷˘ fi◊Ì. ÏÁQ’· ‰Hνfi Á_ÏZÎM÷‹Î_ ±ÎÀ· _ »ı — µfi΂˘ ⁄ıÁ‰Î ‹Î_Õı I›Îflı ÁÒ›˝ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

33

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

¤ı… ‰Õı “·ÿ⁄ÿ÷˘” ⁄ÌΩı Á‹ÿΛ …‹Ìfi ÷flŒ ≠›ÎHÎ Âw ¿flı »ı. ÿflQ›Îfi …‹Ìfi ’fl √fl‹ ˉÎfi˘ ’Ëı·‰Ëı·˘ …ı Á‹ÿΛ ¨«ı «Õu˘ ÷ı ˉı fi‰_ «yfl Âw ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¨«Î ·ı‰·ı ’λ˘ Á‹ƒ ÷flŒ Áfl¿ı »ı. ±Î flÌ÷ı Á_’ÒHν «˘‹ÎÁÎfi˘ ÏËÁÎ⁄ Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ M≤J‰ÌfiÎ ¿<· ‰Î÷ΉflHÎfiÎ 1,000 ‹Î ¤Î√ …ıÀ·Ì ˉΠÿÏZÎHÎ-À<-µkÎfl-À<-ÿÏZÎHÎfiÌ flεLÕ ÀˇÌ’‹Î_ V◊‚Î_÷fl ¿flÌ Ω› »ı. ±Î “¿˘’Ì-⁄¿” ‰Hνfi ÏÁQ’· fiÏË, ⁄·¿ı …flÎ ‰‘ ’Õ÷_ ÏÁQ’· »ı. ‰Hνfi‹Î_ ˉÎfiÎ ÷Î’‹Îfi ±fiı ˉÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩ_ ¿<ÿfl÷Ì ’Ïfl⁄‚˘fi˘ µS·ı¬ @›Î_› ±Î‰÷˘ fi◊Ì, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ¤Îfl÷Ì› «˘‹ÎÁÎ ’fl ÁÎflÌfiflÁÌ ±Áfl ¿flÌ Â¿÷Î_ ’Ïfl⁄‚˘ Õ{fi⁄_‘ »ı. ¿ıÀ·Î_¿ ’Ïfl⁄‚˘ ‹Ëk‰fiÎ_ »ı, ÷˘ ⁄οÌfiÎ_ ≠‹ÎH΋Î_ ‹Î‹Ò·Ì »ı. ±Î‹ »÷Î_ Á_›@÷ flÌ÷ı ÷ı±˘ ≠Ï÷¿>‚ ±Áfl ÿά‰ı I›Îflı «˘‹ÎÁ _ fi˘‹˝ · fiı ⁄ÿ·ı fi⁄‚ _ Ω› »ı . ‰flÁÎÿfi˘ ÁflıflΠÀ˘À· 88 ∫« ¿fl÷Î_ ÁËı… ±˘»˘ ⁄ıÁı »ı. ¤Îfl÷‹Î_ 100 À¿Î ‰flÁÎÿ ÁÒ«‰÷˘ ±Î_¿Õ˘ 88 ∫«fi˘ »ı, ‹ÎÀı ‰flÁÎÿfi˘ ÷˘À˘ Ëo‹ıÂÎ_ ÷ı ±Î_¿ÕÎfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÏËÁÎ⁄ ‹Î_ÕÌfiı √HΉÎfi˘ flËı »ı. ±Î ‰¬÷ı »ı‰Àfi˘ ±Î_¿Õ˘ Ë∞ ÷Îfl‰‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ fi◊Ì, »÷Î_ ¿E», µkÎfl √…flÎ÷ ±fiı Á˙flÎWÀˇ ’Òfl÷_ «˘‹ÎÁ_ ±I›Îfl Á‘Ì Ï«_÷Î…fi¿ Ëÿı ¿‹Ωıfl ‰ÌI›_ »ı ±fiı hÎHÎı› ≠ÿı¢fiÎ ‹Î◊ı …‚Á_¿À CÎıflΛ_ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹Îfiı »ı ¿ı √…flÎ÷fiÎ ±Î¿Î‹Î_ @›Q›·Á (¿’ÎÏÁ›Î_) ‰Îÿ‚˘ Áÿo÷fl fiÎ⁄Òÿ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ±¬÷flÎ ËÎ◊ ‘fl‰Î Ωı≥±ı. ±»÷√˛V÷ ωV÷Îfl˘fiÎ ±Î¿Î‹Î_ ◊˘ÕÎ_CÎHÎÎ_ ‰Îÿ‚Î_fi_ ’HÎ “ÿ˘Ëfi” Ωı ¿flÌ Â¿Î› ÷˘ ‹ÌÃÎ ’ÎHÎÌfi˘ ±Î√Î‹Ì ÿ¿Î‚ ±ıÀ·Î ’Òfl÷˘ ¿ÿΫ Ë‚‰˘ ⁄fiı. ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ’˛›˘√˘ ¿fl‰Î‹Î_ «Ìfi ±I›Îflı ‹˘¬flı »ı. ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥ÕfiÎ fl˘¿ıÀ˘ ÿÎ√Ìfiı ‰Îÿ‚˘fiÎ ±Î ÁÒ«fiÎ ŒflÌ ‰¬÷ ±ı¿ ÁÿÎ⁄ËÎfl ¤ı…fiı ÷ı Ï⁄Ï…_√fiÌ ¤Î√˘‚ı ‰flÁÎÿw’ı Ãη‰Ì ÿı‰Î ‹Î√ı »ı, …ı◊Ì ±Î˜Ï·„Q’¿fiÎ fl_√‹Î_ ¤_√ fi ’Õı ≠ffifiı …√ÎÕı »ı ¿ı ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ‰flÁ‰Îfi_ fi΋ ±Î ≠‰ÎÁ ·√¤√ 6,500 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ˢ› »ı, …ı fi ·ı÷Î_ ‰Îÿ‚Î_fiı ¿ÚÏh΋ flÌ÷ı »·¿Î‰Î ‹ÎÀı Œfl… ’ÎÕÌ Â¿Î› ÿflQ›Îfi Á‹ƒfiÎ ⁄ÎW’̤‰fi ’΋ı·Î Àfi⁄_‘ ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ ¬flÌ ? ≠ffifi˘ …‰Î⁄ ÷ı ≠ffi ¿˘fiı ’Ò»Ì flèÎÎ »˘ ÷ıfiÎ ’fl ’HÎ ±ı Á‹ÿΛ ¤ı√˘ …‹Ìfi ÷flŒ Ω› »ı. ±Î …J◊˘ ±‰·_⁄ı »ı, ¿ı‹ ¿ı ˉ΋ÎfiÂÎjÎfiÎ ÷…˚iÎÎı ’HÎ ¿ÚÏh΋ fiÎfi˘ÁÒfi˘ ˢ÷˘ fi◊Ì. ÿÏZÎHÎfiÎ_ ‰Îÿ‚Î_ ÿflfl˘… ·√¤√ 23 ‰flÁÎÿfiÌ ±Áfl¿Îfl¿÷ÎfiÎ ‹Î‹·ı ¿ÿÌ ±ı¿‹÷ ◊›Î fi◊Ì. ±⁄… Àfi ’ÎHÎÌ ÁÎ◊ı µkÎfl ÷flŒ CÎÁÕÎ÷Î_ flËı »ı. ¨«Î≥‹Î_ ±Î ⁄Î⁄÷‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ÿı¢fi˘ ±fi¤‰ ¬flı¬fl ≠˘IÁÎËfi ‹Ëk΋ 8,650 ŒÌÀfi_ Ϭfl ‘flΉ÷Î ’Ïç‹ CÎÎÀfiÎ ’‰˝÷˘, …√ÎÕı ÷ı ‰ ˘ Á ¬ ÿ »ı . ≥{flΛı · fiÌ …ı w Áηı ‹ ÏË⁄˛  µkÎfl‹Î_ Ïˋη› ±fiı ’Ò‰‹ ˝ Î_ ±ÎflοÎfi ÷◊Î ¬ÎÁÌ ’‰˝÷‹Î‚Î ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱ı 1961 ‹Î_ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ±¬÷flÎ Âw ¤ı…›@÷ ‰Îÿ‚Î_fiı µ’fl ÷flŒ ‘¿ı·ı I›Îflı µ’·Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿›Î˝ ’»Ì ÁÎÕÎ hÎHÎ ÿΛ¿Î‹Î_ ±ı ÿıÂı ’˘÷Îfi_ ‰Î˜Àfl-⁄ı{ Ãfl÷˘ ¤ı… ±_÷ı ‰flÁÎÿw’ı ÷ÒÀÌ ’Õı »ı. ±ı ’»Ì Á‹ƒÌˉÎfiÎ ±ÎÂflı 25Ñ …ıÀ·_ ‰‘Λ* »ı. flÏ›Î, ¿ıfiıÕÎ, ±Î˜VÀˇıÏ·›Î ωÊ‰T≤kÎfiı ±˘‚_√Ìfiı µkÎfl √˘‚Α˝‹Î_ ’˘÷Îfi_ “±Îfl˘ËHΔ Âw ¿flı »ı. µkÎfl ±ZÎÎ_ 23.50 Á‘ÌfiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ¿¿ÛT≤kÎ Á‘ÌfiÎ ≠ÿı¢ ÷ıfiÎ_ ≠¬fl Ï¿flH΢‹Î_ ÷’Ì fiÌ¿‚ı »ı. «˘‹ÎÁÎfiı …L‹ ±Î’‰Î‹Î_ ‰‘ ‹Ëk‰ ¤Îfl÷fiÎ 32 ·Î¬ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ¤ÒM≤WÃfi_ »ı. (ÁÎ«Ì flÌ÷ı Ωı÷Î_ ¤Îfl÷¬_ÕfiÎ Á‹√˛ ¤ÒM≤WÃfiı ÷ı‹Î_ «Î‰Ìw’ √HΉ_ Ωı≥±ı). ±Î …‹Ìfi ¨«Î ÷Î’‹Îfiı √fl‹ ◊Λ ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ ’fl⁄ÎflÎ Á_Á√˝‹Î_ ±Î‰÷Ì Ë‰Î ’HÎ ÷’Ìfiı Ë‚‰Ì ⁄fiı »ı, ø‹Â— ¨«ı «Õı »ı ±fiı ÷ıfiÎ fi÷ÌΩw’ı ¤Îfl÷¬_Õ ’fl ˉÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ CÎÀı »ı. ωÊ‰T≤kÎ◊Ì ÏËLÿÌ ‹ËÎÁÎ√flfi˘ ÷◊Î ±fl⁄Ì Á‹ƒfi˘ ¤Îflı ±fiı ¤ı…‰Î‚Ì Ë‰Îfi˘ Á‹ÿΛ ÷ıfi_ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı …‹Ìfi ÷flŒ ·Î_⁄˘ ≠‰ÎÁ Âw ¿flı »ı.

34 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

÷ı‹… ¡ÎLÁı ’HÎ ‰flÁÎÿfiÎ ≠‹ÎH΋Î_ 15-20Ñ fi˘ ‰‘Îfl˘ ‹ı ‚ T›˘ »ı . 1966 ‹Î_ ¤Îfl÷ Áfl¿Îflı ÏÿSËÌ, ±Î√˛Î ÷◊Î …›’fl ¬Î÷ı @›Q›·Á ‰Îÿ‚˘ ’fl flÁΛH΢fi˘ »oÀ¿Î‰ ¿flÌfiı ‰flÁÎÿ‹Î_ 20Ñ …ıÀ·Ì ⁄fl¿÷ ±ÎHÎÌ. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î flÎF›‹Î_ 1966 ’»ÌfiÎ_ ⁄ı fi⁄‚Î_ «˘‹ÎÁÎ_ ÿflQ›Îfi ‰Îÿ‚˘ ’flfiÎ ±Î‰Î »oÀ¿Î‰ ±ıÀ·ı ¿ı @·ÎµÕ ÁÌÏÕo √ ‰Õı …‚Λ˘fi˘ ±fi΋÷ ’fl‰Ã˘ 100Ñ ‰‘Îfl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiı ±¿ÁÌfl ¿ÌÏ‹›Î ÷flÌ¿ı Á‹◊˝fi ±Î’÷_ ⁄Ë_ ‹Ëk‰fi_ ÁÏÀÛÏŒ¿ıÀ ’ÒHÎıfiÌ A›Î÷fi΋ ≥„LÕ›fi ≥„LVÀÀuÒ À ±Î˜ Œ Àˇ ˘ Ï’¿· ‹ÌÏÀ±˘fl˘·˘Ï…±ı ŒÎÕu_, …ıHÎı ±fiı¿ ‰Ê˘˝fiÎ ±¬÷flÎ ÷ı‹… ±fi¤‰ ’»Ì ΩËıfl ¿›* ¿ı ÷ıfiı ¿ÚÏh΋ ’©Ï÷±ı ‰flÁÎÿfiÌ ‹ÎhÎÎ ·√¤√ hÎÌÁı¿ À¿Î …ıÀ·Ì ‰‘Îfl‰Î‹Î_ ¿ÎÏ‹›Î⁄Ì ‹‚Ì »ı. ±Î ¿ÌÏ‹›Î‹Î_ όϷ’Î≥LÁ Áfl¿Îflfiı ‰Îÿ‚˘‹Î_ ‰Î‰ı÷fl ¿fl‰Î ‹ÎÀı fiÌ¿‚÷Î ’Ëı·Î_ ⁄Ì…w’Ì flÁΛHÎfi˘ ’fl‰Ã˘ ·ı÷˘ ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ˉ΋ÎfiÂÎjÎÌ ’HÎ ±ıÀ·˘ ¤fl˘Á˘ »ı ¿ı ‰Îÿ‚˘fi_ “ÿ˘Ëfi” fi ¿flΛ_ ˢ› ÷ı‰_ ’Õu˘. ±Î “‰ı‘fl ‰Î˜flŒıfl”fiÎ ≠÷Î’ı ›©fi_ ’S·_ ’ıLÀÎ√˘fifiÌ ±ı¿ı› ‰Ê˝ I›Î_ 1969 ’»Ì ‰ÌI›_ fi◊Ì. όϷ’Î≥LÁfiÌ ÷flŒıH΋Î_ ¿ıÀ·_ fiQ›_ ±ı ÷˘ ’ıLÀÎ√˘fi ΩHÎı, ’fl_÷ Á_Ωı√˘ ‰Î›ÁıfiÎ ’ÎÁı ‰ı‘fl V¿˚‰Î˜Õˇfi fi΋fiÌ ¬ÎÁ ω‹ÎfiÌÀ<¿ÕÌ »ı, ⁄‘Ì flÌ÷ı ±fi¿>‚ ˢ› I›Îflı ‰Îÿ‚˘fiÌ ±Î¿ÎÂÌ ‹ıCÎÁ‰ÎflÌfiı …ıfi_ ‹A› ¿Î‹ ÿıÂfiÎ ±»÷√˛V÷ ÀÎ’±˘ ’fl ‰Îÿ‚˘fiı ‰ˆiÎÎÏfi¿ fiÁ¬Î ¶ÎflÎ fiÌ«ı ‘fl÷Ì ’fl ±ÎHÎÌ Â¿Î› ±ı ‰Î÷fi˘ ±‹Ì»Î_ÀHÎÎ_ ’ÎՉΠ‹…⁄Òfl ¿fl‰Îfi_ »ı. ’flΉ˘ ω›ı÷fi΋ ›©ı ±ÎM›˘. ˉ΋ÎfiÂÎjÎfiÎ ±fiı¿ ÷…˚iÎÎı …ıfiı Á_ÿıˤflÌ fi…flı …\±ı ±Î fiÁ¬Îfi˘ ÿfl ‰¬÷ı ÁŒ‚ ±‹· ¿fl‰˘ …flÎ ±CÎfl˘ »ı ÷ı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ «˘’Õı fi˘Ó‘Λı·˘ Á˙◊Ì fi˘Ó‘’ÎhÎ Ï¿VÁ˘ »ı, »÷Î_ ÷ıfiÌ ’λ‚ flËı·Ì Ï◊±flÌ ¬ÎÁ ±À’ÀÌ fi◊Ì. ¿o≥ ÷˘ ÂÎ_Ï÷¿Î‚fiı ⁄ÿ·ı ›©fi˘ Ë÷˘, F›Îflı ±ı‰Î ‰flÁÎÿfiÎ_ fiÏË ÷˘ Á‹…‰Î ’Òfl÷Ì Áfl‚ »ı. ‰Hνfifiı ±˘fl Áfl‚ flάÌfiı ‹‚‘Îfl {Î’ÀÎ_ T›ÒËÎI‹¿ Âj΢ ÷flÌ¿ı ‰’flΛÎ_ Ë÷Î_. À>_¿‹Î_ ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı ‰Îÿ‚˘fiÎ_ ‹A› ⁄ı ≠¿Îfl˘ »ı. ±ı¿ ω›ı÷fi΋ ›©‹Î_ 1967 ’»ÌfiÎ_ ·Î√·√ÎÀ » ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ≠¿Îfl ¿˘SÕ ‰Îÿ‚ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı, ÷˘ ⁄ÌΩfi_ ±»Õ÷Ì ±‹ıÏfl¿Ì Á_flZÎHÎ ¬Î÷Î ’ıLÀÎ√˘fiı ‰ÎÏÊ˝¿ ÁflıflΠ36 ·Î¬ flÌ÷ı ’ÎՉ΋Î_ ±Î‰ı·_ fi΋ ‰Î˜‹˝ ‰Îÿ‚ »ı. ⁄Lfiı ‰E«ı ‹Ò‚¤Ò÷ ÕΘ·flfiÎ ¬«ı˝ ÁÎQ›‰ÎÿÌ µkÎfl ω›ı÷fi΋fiÎ_ ±Î¿ÎÂÌ ‰Îÿ‚˘ Œfl¿ ÷Î’‹Îfifi˘ »ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fi_ ±Î_Ï÷fl¿ ⁄_‘ÎflHÎ ’HÎ ÁËı… ’fl flÁΛH΢fi˘ (ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘) ‹Îfl˘ «·ÎT›˘ Ë÷˘. …\ÿ_ ˢ› »ı. ‰flÁÎÿÌ {Î’ÀÎ_fiı, Ëı·Ìfiı ¿ı ‹Î‰ÃÎfiı ’HÎ ÷ı±˘ ω‹Îfi˘ ¿<· ‹‚Ìfiı 2,602 ‰¬÷ ∂ÕuÎ_. ÿfl ‰¬÷ı ÷ı‹HÎı …\ÿÌ œ⁄ı Ïfl·ÌÁ ¿flı »ı. ‰Îÿ‚˘‹Î_ flÎÁΛÏHο ¿H΢fi_ “⁄ÌΩfl˘’HΔ ¿›*. ωÏÂWÀ ’Ëı·Î_ ¿˘SÕ ‰Îÿ‚fi_ ±Î_÷Ïfl¿ ⁄_‘ÎflHÎ ±fiı ÷ı‹Î_ ≠¿ÎflfiÎ ±ı ⁄˘Q⁄‹ÎflÎ ’λ‚fi˘ ±Î› ˢ «Ì Ï‹LË fi΋fiÎ ±_ÿfl¬Îfiı «Î·÷Ì ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_ ⁄_‘ΉÎfiÌ ≠Ïø›Î ±Î√Î‹Ì …_√·»Î›Î flV÷ı ±Î‰÷Πω›ı÷¿˘Ó√ √ıÏfl·Î±˘ ‹ÎÀıfiÎ ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ …\±˘. ÁflıflΠ¿˘SÕ ‰Îÿ‚fiÎ µ’flfiÎ V÷flfi_ ÂjÎ’Òfl‰ÃÎfiı fl˘¿‰Îfi˘ Ë÷˘. ’ıLÀÎ√˘fifiÎ ÿΉΠ‹…⁄ ÷Î’‹Îfi ÃÎflÏ⁄Lÿ (00 Áı„S›Á) ¿fl÷Î_ ’W¿‚ fiÌ«ı …÷_ ‰flÁÎÿfi_ ≠‹ÎHÎ 30 À¿Î …ıÀ·_ ‰K›_. …_√·fi˘ flV÷˘ ÷ıfiı flËı I›Îflı ±‹¿ ≠‰ÎËÌ ¤ı…¿H΢ ±Î’‹ı‚ı ◊Ì∞fiı ÏË‹¿H΢‹Î_ ¿ÎflHÎı …‚⁄_⁄˘‚ ◊›˘ ±fiı ÿU‹fi˘fi_ ±Îø‹HÎ ÁËı… œÌ·_ Œıfl‰Î› »ı. ±Î VŒÏÀ¿‹› ⁄ό۷Π¿H΢ ’fl I›Îfl ’»Ì ⁄ÌΩ ’Õu_. ±ı¿ ‰¬÷ ÷˘ ‹ÎhÎ ⁄ı ¿·Î¿‹Î_ 18 Áı„LÀ‹ÌÀfl ‰flÁÎÿ ≠‰ÎËÌ ¤ı…¿H΢ ⁄Î{ı, ±ıÀ·ı ÷ı±˘ ’HÎ ◊Ì∞ Ω› »ı. Áfl‰Î‚ı ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

35

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

ÏË‹’Î_¬ÕÌ fl«Î› »ı, …ıfi_ ‰…fi ±‹¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ ‰K›Î ⁄Îÿ ÷ı ¬flÌ ’Õı »ı. ‰ÎV÷‰‹Î_ ¿fl˘Õ˘ ›Î ±⁄Ωı ÏË‹’Î_¬ÕÌfi_ Á΋À<_ ’÷fi ◊Λ »ı. ÁËı… fiÌ«ıfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÷ı±˘ ≠‰ı ¿flı ±ı ‰¬÷ı fiˆÁÏ√˝¿ ËÒ_Œ ÷ı‹fiı Ï’√Î‚Ì fiάı »ı, ¿ı‹ ¿ı fiÌ«ıfiÌ Á’ÎÀ̱ı ÷Î’‹Îfi ÃÎflÏ⁄Lÿ …ıÀ·_ ˢ÷_ fi◊Ì. ±Î¬flı ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_ … ‘fl÷Ì Á‘Ì ’ˢӫı »ı. ±·⁄kÎ, ‘fl÷Ì fi∞¿fi_ µWHÎ÷΋Îfi ’HÎ Ωı ÂÒL› ˢ› ÷˘ ‰Êνfiı ⁄ÿ·ı ÏË‹‰Êν ◊Λ ÷ı V‰Î¤Îω¿ »ı. flÏ›Î, ¿ıfiıÕÎ ±fiı ›fl˘’‹Î_ @›Îflı¿ ±ı‰_ ⁄fiı »ı. Ïˋη›‹Î_ ’HÎ ÏË‹‰Êν Á΋ÎL› »ı. M≤J‰ÌfiÎ ⁄ÌΩ ±fiı¿ ≠ÿı¢‹Î_ ÏË‹‰Êν ÷ıfiÎ ’÷fi ÿflQ›Îfi … Á΋ÎL› …·‰Êνfi_ V‰w’ ’΋ı »ı.

Áηı »ı. ‹Î≥fiÁ «Î·ÌÁ ±_ Áı„S›Á Ωı ¿ı ±Î¬flÌ Ï·Ï‹À »ı. ±ı ’»Ì ¤ı…¿H΢fiı ◊Ì∞ …‰Î ‹ÎÀı fiÎϤ ‹‚ı ¿ı fi ‹‚ı ÷˘ ’HÎ ÷ı±˘ ◊Ì…ı »ı ±fiı ÏË‹VŒÏÀ¿˘ fl«Î› »ı. ÿ¤Î˝B›ı ±ı‰˘ «‹I¿Îfl ¤ÎB›ı … ◊Λ »ı. ‰Îÿ‚fi_ ±Î_÷Ïfl¿ ÷Î’‹Îfi CÎÀÌfiı »ı¿ ‹Î≥fiÁ 400 Áı„S›Áı ’ˢӫı ±ı …wflÌ fi◊Ì. ≠‰ÎËÌ ¤ı…fiÎ Á’fl¿>SÕ ¿H΢ ⁄Ë ÷˘ ÂÒL› fiÌ«ı 200 ¿ı 300 Áı„S›Á …ıÀ·Î ÃoÕÎ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı ·ı‰·ı ’˘÷ÎfiÎ ±Á· ≠‰ÎËÌ V‰w’fiı ÷ı±˘ ’¿ÕÌ flάı »ı. ±Î Ëη÷‹Î_ ¤ı… ‰Õı ¤Îfl˘¤Îfl ·ÿ⁄ÿ ±ı‰_ ‰Îÿ‚ ’HÎ ‰flÁÌ Â¿ı fiÏË. ÏÁ‰Î› ¿ı ÏË‹VŒÏÀ¿˘fi_ Á…˝fi ¿ÚÏh΋ flÌ÷ı ¿flΛ ±fiı ÷ı VŒÏÀ¿˘ ±_÷ı ‰flÁÎÿfiÎ ¿Îfl¿ ⁄fiı.

‰Îÿ‚‹Î_ À˘«fiÎ ◊flı fl«Î÷Î_ ÏË‹¿H΢ (1) ø‹Â— ‹˘ÀÎ ◊Λ I›Îflı µK‰˝√Î‹Ì ’‰fi ÷ı‹fiÎ ’÷fifiı fl˘¿Ì ¿÷˘ fi◊Ì. fiÌ«·Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ fiˆÁÏ√˝¿ √fl‹ÎÀÎ ‰E«ı ÷ı‹fi_ (2) ’ÎHÎÌfiÎ_ ÀÌ’Î_‹Î_ w’Î_÷fl ◊Λ I›Îflı (3) ‰flÁÎÿ ‰flÁı »ı

ˉı ‹Ò‚ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ‰flÁÎÿ ’ՉΠ‹ÎÀı ’Ò‰˝Âfl÷ ±ı »ı ±Î ¿ÚÏh΋ flÌ÷ ¢‘‰ÎfiÎ ±¬÷flÎ ⁄ÌΩ ωr›© ’»Ì ¿ı ≠‰ÎËÌ ¤ı…¿H΢ ÃflÌ Â¿ı ±ıÀ·Î ¬Î÷fl ‰Îÿ‚΋Î_ ’Ëı·Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÕΘ. ωLÁıLÀ ÂÌŒflı 1946 ‹Î_ Âw ¿›Î˝. ’Îflÿ½¿ ÏË‹VŒÏÀ¿˘fi_ Á…˝fi ◊‰_ Ωı≥±ı. ÏË‹VŒÏÀ¿˘ ⁄fi‰Î ‹ÎÀı ¿Î«fi_ ÕÌ’ ¡Ì{fl ÷ıHÎı ⁄fiÎT›_ ±fiı ¡Ì{flfi_ «Îfl CÎfi ŒÌÀfi_ ÷ı‹fiı ‰‚Ì ¿ÂÌ¿ fiÎϤfi˘ (ÿÎ. ÷. fl…¿HÎfi˘) ±Î‘Îfl ‹‚‰˘ ±Î_÷Ïfl¿ ‰Î÷ΉflHÎ ¤ı…›@÷ ⁄fiÎT›_. µWHÎ÷΋Îfi CÎÀÎÕÌfiı Ωı≥±ı. ‰Îÿ‚‹Î_ fiÎϤfi˘ Áÿo÷fl ±¤Î‰ ˢ› I›Îflı ωϫhÎ ÂÒL› fiÌ«ı 230 Áı„S›Á …ıÀ·_ ¿flÌ fiÎA›_. ’ÎHÎÌfiı ⁄flŒ‹Î_ „V◊Ï÷ ’ıÿÎ ◊Λ »ı. ‰Îÿ‚fi_ ±Î_÷Ïfl¿ ÷Î’‹Îfi ÃÎflÏ⁄Lÿ Œıfl‰÷Î ÃÎflÏ⁄Lÿ ¿fl÷Î_ ±ı ÷Î’‹Îfi ±ıÀ·Î … ±_ fiÌ«_ ±ıÀ·ı ¿ı 00 Áı„S›Á ÷˘ ÃÌ¿, ⁄·¿ı ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_› CÎÀÌfiı Ë÷_, »÷Î_ ÷ı‹Î_ ÏË‹VŒÏÀ¿˘ fl«Î›Î fiÏË. ⁄Ì…ı ‹ÏËfiı ÕΘ. ‹Î≥fiÁ 400 Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì …‰Î »÷Î_ ÏË‹VŒÏÀ¿˘ fl«Î÷Î_ ωLÁıLÀ ÂÌŒflfiÎ √v ±fiı ›fl˘’-±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ⁄Ë √‰Î›ı·Î fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ÁÒZ‹ ¤ı…¿H΢ Á’fl¿>SÕ Ëη÷‹Î_ ’HÎ ≠‰ÎËÌ Â˘‘¿ ÕΘ. ≥flω_√ ·ıÓ√‹Òflı …\ÿ˘ ≠›˘√ ω«Î›˘˝. ’Îflÿ½¿ … flËı »ı. ‰ˆiÎÎÏfi¿ flÌ÷ı ±ı „V◊Ï÷ ¬flı¬fl ωϫhÎ ·ı¬Î›, ¿Î«fiÎ ÕÌ’ ¡Ì{fl‹Î_ ÷ıHÎı «’À̤fl ÁÒ¿˘ ⁄flŒ ¤¤flÎT›˘. ¿ÎflHÎ ¿ı ÃÎflÏ⁄Lÿ fi Î ‰flÁÎÿ ’ÎՉΠ‹ÎÀı ÏË‹ VŒÏÀ¿˘fi_ Á…˝fi ±Ïfi‰Î›˝ »ı, ¿ı‹ ¿ı I›Îfl ’»Ì … ‰Îÿ‚fiÎ ¤ı…¿H΢ ÁÒ ¿ ˘ ⁄flŒ ±ı À ·ı ÷ı‹fiÎ ’fl ◊Ì∞fiı ÏË‹’Î_¬ÕÌfi_ Á…˝fi ¿flı »ı ·ı ‰ ·ı … ±Î‹ ÷˘ CÎfiV‰w’fi˘ ¿Î⁄˝ fi ’ÎHÎÌfi˘ ⁄flŒ ◊‰˘ flè΢. ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ‰Î› ¿ı …ıfi_ ’fl_÷ ¿˘SÕ ‰Îÿ‚‹Î_ ±ı‰_ ÷Î’‹Îfi ÂÒ L › fiÌ«ı ’Ïfl‰÷˝fi Ωı‰Î ‹‚÷_ 780 Áı„S›Á Ë÷_. ±Î fi◊Ì, ‹ÎÀı ±ı ‰Îÿ‚ ⁄flŒfiÎ ¿H΢ ≠‰ÎËÌ …ı‹fi_ ÷ı‹ flËı ÷˘ ’»Ì ¤ı … ¿H΢ ‹ÎÀı fiÎϤ ‰flÁ÷ _ ’HÎ fi◊Ì. ’Òfl‰Îfl ◊›Î, ±ıÀ·ı ÕÌ’ ÏË‹VŒÏÀ¿˘fiÎ …L‹ ‹ÎÀı ¡Ì{fl‹Î_ ÷fl÷ ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiÌ Â¿÷Ì ÏË‹VŒÏÀ¿˘ fl«Î‰Î fiÎϤfi˘ ±¤Î‰ ÷ı fi ı ‹Î_ÕuÎ. ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiı 36 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

flÎF›fiÎ ¬S·Î ≠ÿı‹Î_ √›Î. ±ı¿ @›Q›·Á ‰Îÿ‚fiı ¢‘Ì ·Î√ ’ÎÕÌ Â¿Î÷Ì Ï◊±flÌ ÷ı flÌ÷ı ËÎ◊ ·Î√Ì. ˉı Ï◊±flÌfi˘ ≠ı„@À¿· ±¬÷fl˘ ¿fl‰˘ Ë÷˘. fi‰ıQ⁄fl ÷ıfiÎ ’fl ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ VÀıÏÀ¿ ‹Îfl˘ «·ÎT›˘, ±ıÀ·ı 13, 1946 fiÎ fl˘… ÕΘ. ωLÁıLÀ ÂÌŒflı ◊‹˘˝Á‹Î_ ÁÒ¿Î ¿ı …‹Ìfi ’fl flËÌfiı … ±ı flÁΛHÎfi˘ ≠‰ÎË ‰Îÿ‚ ÷flŒ ⁄flŒfi˘ ¿ıÀ·˘¿ …J◊˘ ¤›˘˝ ±fiı M·ıfi ¶ÎflÎ 14,000 ŒÌÀ «ÕÎT›˘. ‰Îÿ‚fiÌ ±Î_÷Ïfl¿ fl«fiÎfi˘ ±fiı fl«fi΋Î_ ◊÷Î ¨«ı L›Ò ›˘¿ÛfiÎ ±Î¿Î‹Î_ hÎHÎ fl÷· ⁄flŒfi˘ ‰Îÿ‚ ’fl ŒıflŒÎflfi˘ ÷Î√ ‹ı‚‰÷_ flıÕÎfl ›_hÎ ÁÏø› flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. »oÀ¿Î‰ ¿›˘˝. ‰Îÿ‚fi_ ÷Î’‹Îfi ÂÒL› fiÌ«ı 200 Áı„S›Á ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ¤fl’Òfl ±Ï¤Êı¿ ◊›Î ’»Ì ‰Îÿ‚‹Î_ Ë÷_, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ Á’fl¿ÒSÕ ¤ı…¿H΢ V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ≠‰ÎËÌ ‰Ì…¿ÕοΠ◊‰Î ·ÎB›Î. ‰Îÿ‚fi_ ¿ÿ ‰‘Ìfiı «Îfl √b_ ◊›_ V‰w’fiÎ Ë÷Î. ÕΘ. ≥flω_√ ·ıÓ√‹Òfl ’«ÎÁı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ±fiı ◊˘ÕÎ Á‹› ⁄Îÿ ‹‚‘Îfl ‰flÁÎÿ ÷ÒÀÌ ’Õu˘. ‰Î÷ΉflHÎ …‹Ìfi ’fl flËÌfiı ÷ı ‰Îÿ‚fiÎ fl_√œo√fi_ ±‰·˘¿fi ¿fl÷˘ ¿·Î¿˘ Á‘Ì ‰flÁÎÿÌ flèÎ_. ‰√Õε …‹Ìfi ’fl fiÎfiÎ_-‹˘ÀÎ_ Ë÷˘. …‹Ìfi ’fl ‰Î÷ΉflHÎfi_ ÷Î’‹Îfi ±ı ‰¬÷ı ÂÒL› ±_ {flHÎÎ_ eÀÌ fiÌ¿Y›Î_. ≠›˘√fiÌ ÁŒ‚÷αı hÎHÎı› ÏfiWHÎÎ÷˘fiı Ë÷_. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ ÕΘ. ÂÌŒflı ¤¤flΉı·˘ ÁÒ¿˘ ⁄flŒ ±ıÀ·ı Á¬ÿ ±«_⁄΋Î_ fiÎ¬Ì ÿÌ‘Î, ¿ı‹ ¿ı ˉ΋Îfi ’fl ±ÎÀ·Ì ¿ı Á˘Ï·Õ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ Á’fl¿>SÕ ‰Îÿ‚fiı ⁄flÎ⁄fl ’fl«˘ Ëÿı ±_¿< V◊Î’Ì Â¿Î› ±ı ÷ı‹HÎı ·√Ìflı ‘Λ* fi Ë÷_. ±Î…ı ’HÎ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ≠›˘√˘‹Î_ Á΋ÎL› flÌ÷ı ÁÒ¿˘ ÿı¬ÎÕ÷˘ “…‹Î·√˘À˘” ±Î’ı ÷˘ ’HÎ ‰flÁÎÿ ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı ÏË‹fi˘ ’Õ‰˘ flè΢, ’fl_÷ Áˆ©Î_Ï÷¿ ÷¿Ûfiı ‰Ëı‰Îfl‹Î_ ÁΫ˘ ⁄flŒ fiÏË, ’fl_÷ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ‰’flΛ »ı. ‰ˆiÎÎÏfi¿ ÃflΉ‰Î ‹ÎÀı ±ıÀ·_›ı ’Òfl÷_ Ë÷_. fi…fl Á΋ı ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ º„WÀ±ı Ωı÷Î_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ÷ıfi_ VŒÏÀ¿ ⁄_‘ÎflHÎ CÎHÎı ±_Âı ¢‘fi_ ⁄Ë fiÎÀuÎI‹¿ flÌ÷ı Á…˝fi ◊÷_ ΩıfiÎfl ÕΘ. ≥flω_√ ÏË‹ VŒÏÀ¿fiı ‹‚÷_ ±Î‰ı »ı. ÏË‹ VŒÏÀ¿fiÌ …ı‹ ÏÁS‰fl ·ıÓ√‹Òflı ’˘÷ÎfiÌ ±P›ÎÁfi˘Ó‘‹Î_ ·A›_ ¿ı, “±Î»\_ ‰Îÿ‚ ø‹Â— ±Î›˘ÕÎ≥ÕfiÎ VŒÏÀ¿fi˘ ’HÎ ±Î¿Îfl ÊÀ˚¿˘HÎ »ı. ‰‚Ì ⁄Lfiıfi_ ÁŒıÿ ⁄L›_. À˘«fi˘ ¤Î√ ±ÎÂflı 500 ŒÌÀ …ıÀ·˘ ‰K›˘. ¿ÿ ·√¤√ Áfl¬_ »ı. ±Î◊Ì ÷ı VŒÏÀ¿ ’˘÷ı ‰Îÿ‚‹Î_ ÏË‹ ’Î_«ı¿ Ï‹ÏfiÀ ’»Ì ÏË‹‰Êν ◊‰Î ·Î√Ì. µkÎfl˘kÎfl ¤ı… VŒÏÀ¿fiÌ …ı‹ ‰÷ı˝ »ı ±fiı ¤ı…fiÎ ≠‰ÎËÌ ¿H΢fiı ’˘÷ÎfiÎ √‹Î‰÷_ ‰Îÿ‚ I›Îfl ⁄Îÿ ŒÁ¿‰Î ‹Î_Õu_ ±fiı ÷ıfiÎ ¿ÿ‹Î_ ÷flŒ ±Î¿Êa ÂÒL› fiÌ«ı 40 fiı ⁄ÿ·ı 4 ±_ Áı„S›ÁfiÎ ±_ÿÎ…ı 2,000 ŒÌÀfi˘ CÎÀÎÕ˘ ◊›˘. ±_÷ı ΩHÎı ÁÒ¿Ì Ë‰Î‹Î_ ÷Î’‹Îfiı ◊ÌΩ‰Ì ÿı »ı. Ï¿o‹÷‹Î_ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ÁÒ¿Î ⁄flŒ (Á˘Ï·Õ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ) ¿fl÷Î_ ‹˘ÓC΢ »ı, ’fl_÷ ⁄ÎW’̤‰fi ’΋÷_ ˢ› ±ı‹ ÷ı ±ºU› ◊÷_ flèÎ_ !” ±Î ¢‘ Ëıfl÷…fi¿ Ë÷Ì. ωiÎÎfifiÌ ÷‰Îfl̬‹Î_ ’Ëı·Ì ÷ıfi˘ …J◊˘› ≠‹ÎH΋Î_ ±˘»˘ ‰Î’fl‰Îfi˘ flËı »ı. ÏÁS‰fl ‰¬÷ ’Òfl‰Îfl ◊›_ ¿ı ‹ÎHÎÁ ‘Îflı ±ı flÌ÷ı ˉ΋Îfifiı ’·ÀÌ ±Î›˘ÕÎ≥Õ ‰Õı ±fiı ÁÒ¿Î ⁄flŒ ‰Õı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î @·ÎµÕ ¿‰Îfiı Á΋J›˝ Ë÷˘. ’·À˘ ωflÎÀ ¿ÿ ‘flΉ÷Î ‰Îÿ‚fiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ‰Õı @·ÎµÕ ÁÌÏÕo√ ¿›Î˝ ’»Ì ‹ÎhÎ 45 Ï‹ÏfiÀ‹Î_ ¿ıÀ·˘¿ ¤ı… ¤·ı ÁÌÏ‹÷ ±fiı V◊ÎÏfi¿ ‰WÎνw’ı “¬flÌ” ’Õu˘ ±fiı ¿ıLƒ‹Î_ ÷ıfiÌ √ıflËÎ…fḻı √Î⁄Õ<_ fl«Ì ÿÌ‘_ ˢ›, »÷Î_ ±ıÀ·Î ÿΛfl΋Î_ ’HΠˉ΋Îfi ÷ıfiÎ ‘Λν ‹…⁄ ‰÷ı˝ ±ı fiÎfiÌÁÒfiÌ ⁄Î⁄÷ fi Ë÷Ì. ±Î ¢‘fiı ‰‘ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ‰‚Î_¿ ÷˘ ⁄Ì…ı ‰Êı˝ 1947 ‹Î_ ÕΘ. ⁄fiνÕÛ ‰Î˜fiı√À fi΋fiÎ ⁄ÌΩ ±‹ı Ï fl¿fi Á_  ˘‘¿ı ±ÎM›˘, …ı fi ı ‰Îÿ‚˘ ’fl »oÀ¿Î‰ ‹ÎÀı ÁÒ¿Î ⁄flŒfiÎ V◊Îfiı ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ‰Î’fl‰Îfi _ ÁÒ « T› _ . ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ …ı‰˘ ±Îÿ½ ’ÿÎ◊˝ ÷ıfiÎ ‹÷ı ⁄ÌΩı ±ı¿ı› fi Ë÷˘. ≠ı„@À¿· ±¬÷fl˘ ¿fl‰Î hÎHÎı› Á_  ˘‘¿˘ 1949 ‹Î_ ±‹ı Ï fl¿ÎfiÎ L›Ò ‹ı „ @Á¿˘ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

37

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

ÁÌÏÕo√fiÌ flÌ÷˘ ’HÎ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ »ı. ω‹Îfi Ωı ÁÒ¿˘ ⁄flŒ ‰ıfl‰Î ‹Î√÷_ ˢ› ÷˘ ‰Îÿ‚fiÌ µ’fl flËÌfiı ÷ı ∂Õı, ’fl_÷ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ »oÀ¿Î‰ ¿fl‰Îfi_ ˢ› ÷˘ ‰Îÿ‚ÎfiÌ fiÌ«ı ∂ÕÌfiı √fl‹, ∂K‰˝√Î‹Ì ‘Ò‹ÎÕ˘ Œı·Î‰ı »ı. ÁÒ¿Î ⁄flŒ ¿fl÷Î_ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ @›Î_› ‰‘ ¿Î›˝Z΋ ’ÿÎ◊˝ »ı, ‹ÎÀı ±Î…¿Î· ÷ıfi_ … «·HÎ ‰‘Îflı »ı. ±Î ’ÿÎ◊˝fiı

… ÷ı ‰Îÿ‚Ì Á‘Ì ’ˢӫÎՉΠ‹ÎÀı ‹A›I‰ı ⁄ı ’©Ï÷±˘ ‰’flΛ »ı. ÏÁQ’· ’©Ï÷ √˛ÎµLÕ …fiflıÀfl ¶ÎflÎ ÷ıfiÎ ‘Ò‹ÎÕÎw’Ì ≠‰ÎËfiı ‰Îÿ‚ ÷flŒ ‹˘¿·‰ÎfiÌ »ı, …ı‹Î_ ¬«˝fi_ ≠‹ÎHÎ fi∞‰_ flËı »ı. ±ËŸ ⁄‘˘ Áfl_Ω‹ ¿ıÀ·˘ ¬«Î˝‚ ‰Î’fl‰˘ ÷ı‹Î_ ‰‚Ì ’Á_ÿ√Ì ‹ÎÀı ±‰¿Î »ı. ωω‘ ÿı¢fiÎ_ Áfl¿ÎflÌ Ë‰Î‹Îfi¬Î÷Î_ Á΋ÎL› flÌ÷ı ⁄ı ÏÁÏ·LÕfl˘ ‰Î’flı »ı. ±ı¿‹Î_ ≠˘’ıfi √ıÁ ¤flı·˘ ˢ› »ı, …ıfiÌ ±„BfiϬΠ1,2000 Áı„S›Áfi_ ÷Î’‹Îfi ‘flΉı »ı. ⁄ÌΩ ÏÁÏ·LÕfl‹Î_ ¤flı·Î ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ‹Îfl˘ ÷ı ±„BfiÏ¬Π’fl «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ’fl⁄Îfl˘ ‰Î›‹Î_ Œıfl‰Î÷˘ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ 38 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

‘Ò‹ÎÕÎfiÎ V‰w’ı ¨«ı «Õı »ı. ±Î’HÎı I›Î_ ¿E» ¬Î÷ı ËÎ◊ ‘flΛı·Î_ ÁŒ‚ ≠›˘√˘‹Î_ ÁÎÏ⁄÷ ◊›_ ÷ı‹ ≠˘’ıfi √ıÁfiı ⁄ÿ·ı ¿˘·Á˘ ’HÎ ‘Λ* ¿Î‹ ±Î’Ì Â¿ı »ı. √˛ÎµLÕ …fiflıÀfl‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ÷Î’HÎ΋Î_ ‰’flÎ÷_ ⁄‚÷HÎ √‹ı ÷ı ˢ›, ’fl_÷ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ¶ÎflÎ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿ ’ÎՉ΋Î_ ‹tÎfiÌ ’Ò‰˝Âfl÷ ±ı »ı ¿ı @·ÎµÕ ÁÌÏÕo√ ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿flΛı·Î ‰Îÿ‚fi_ ÏfiÂÎfi ⁄flÎ⁄fl ÷¿Î‰_ Ωı≥±ı. ±Î‹Î_ ’‰fifiÎ ‰ı√ ±fiı ÏÿÂÎfiı ÷ı‹… ‰Îÿ‚ÎfiÌ ’HÎ ÏÿÂÎ-‰ı√fiı √HÎ÷flÌ‹Î_ ·ı‰Î Ωı≥±ı. √HÎ÷flÌ ¬˘ÀÌ ’Õı ÷˘ Á«˘À ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ≠‰ÎË ⁄Î÷· …‰Îfi˘ Á_¤‰ ’Òflı’Òfl˘ ˢ› »ı. ⁄‘Ì √HÎ÷fḻ˘ Á«˘À’HÎı ‹Î_ÕÌ Ë˘› ÷˘ ¿‹ Áı ¿‹ Ï◊±flÌfiı ÏfiV⁄÷ »ı I›Î_ Á‘Ì ≠›˘√fi_ ‘Λ* ’ÏflHÎ΋ (◊˘Õο M·Á ¿ı ‹Î≥fiÁ ÁÎ◊ı) ‹‚‰_ flèÎ _ . ±Îfi _ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥ÕfiÎ √HΑ‹˘˝ ±_√ı Áˆ©Î_Ï÷¿ flÌ÷ı ⁄ı‹÷ fi◊Ì. ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ÿflı¿ ¿HÎ ±I›_÷ ÁÒZ‹ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ıfi˘ ‹ÎhÎ 40 √˛Î‹ …J◊˘ 10 ±⁄… ¿H΢fiı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ‹@÷ ¿flÌ Â¿ı »ı. Ï◊±flÌfiÌ º„WÀ±ı ŒflÌ ‰¬÷ Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ÿflı¿ ¿HÎ …ı ÷ı ‰Îÿ‚‹Î_ ÏË‹ VŒÏÀ¿fiÎ Á…˝fifi˘ ¿Îfl¿ ’HÎ ⁄fiÌ Â¿ı »ı. Ï◊±flÌ‹Î_ …ı Â@› »ı ÷ı ‹Îfi˘ ¿ı ‰Ëı‰Îfl‹Î_ ’HÎ Â@› ⁄L›_, ÷˘ 40 √˛ Î ‹ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ Áfl‰Î‚ı ±⁄ΩıfiÎ ±⁄Ωı ÏË‹ VŒÏÀ¿fi_ Á…˝fi ¿flÌ ‰Îÿ‚˘fiı ±_ÿÎ…ı 20 ·Î¬ Àfi ’ÎHÎÌ ‰flÁΉ‰Î ‹ÎÀı Œfl… ’ÎÕÌ Â¿ı »ı . √˛ Î µLÕ …fiflı À fl ‰Õı ¿flΛı · Î »oÀ¿Î‰‹Î_ Ë¿Ì¿÷ı ±ıÀ·Ì Ëÿı ¿Î›˝Z΋÷Î …‚‰Î÷Ì fi◊Ì. …\ÿÎ ÂOÿ˘‹Î_ ¿Ë˘ ÷˘ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ÿflı¿ıÿflı¿ ¿HÎ ·Z›Î_¿w’Ì ‰Îÿ‚fi˘ ±Ï¤Êı¿ ¿flÌ Â¿÷˘ fi◊Ì. ’‰fi ÁÎ◊ı CÎÁÕÎ÷˘ ¬ÎVÁ˘ ’fl‰Ã˘ ±ı‚ı Ω› »ı, ±ıÀ·ı ÁflıflΠ1 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl ≠ÿı ‹ÎÀı ±_ÿÎ…ı 250 √˛Î‹ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ‰’flΠ±Ïfi‰Î›˝ √HΉ˘ flè΢. ≥{flΛı· …ı‰Î ÿı¢ ’Á_ÿ√ÌfiÎ ‰Îÿ‚ ’fl ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ »oÀ¿Î‰ ¿fl‰Î ÏfiÂÎfi«Ò¿ fi ◊Λ ÷ı ‹ÎÀı ω‹Îfi˘ (±fiı @›Îflı¿ ⁄·Òfi ¿ı fl˘¿ıÀ) ‰Î’flı »ı. ≥{flΛı·ı ±Î‰Î @·ÎµÕ ÁÌÏÕo√‹Î_ ±ÿ˚¤÷ ¿<‚÷Î ’˛ÎM÷ ¿flÌ »ı. ¤Ò‹K›

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

Á‹ƒfi˘ ’‰fi ±ı ÿı ’fl …ı ÁflıflΠ‰Îÿ‚fiı ¬ıÓ«Ì ·Î‰ı ·Ì‘˘. ±ÎfiÌ Á΋ı ˉ΋Îfi¬Î÷ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ¤Îfl÷Ì› ÷…˚i΢±ı ÷ı‹Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Îÿ‚˘ ’Î_« ·Î¬ CÎfi‹ÌÀfl ’ÎHÎÌ ‰Õı ÷fl⁄÷fl ÿ·Ì· ¿flÌ ¿ı ¿ÚÏh΋ flÌ÷ı ‰flÁÎÿfi_ ≠‹ÎHÎ ±ÎÀ·Ì Ëÿı ˢ› »ı, ’HÎ ‹˘Àı ¤Î√ı ÷ı±˘ V‰ıE»Î±ı ‰flÁ÷Î_ fi◊Ì. Á’fl¿>SÕ ‰‘ÎflÌ Â¿Î› fiÏË. ÷ÎÏ‹· fiÎÕ< Áfl¿Îflı 1983 ‹Î_ ŒflÌ ‰¬÷ ±ı … ±‹ıÏfl¿fi ¤ı…¿H΢ ÷ı‹fi_ ≠‰ÎËÌ V‰w’ ’¿ÕÌ flάı »ı. ≥{flΛı·Ì Á_¢‘¿ ≠˘ŒıÁfl ±ı‰flÎË‹ √ıÏ√fiı ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±Î‰Î_ ¿o’fiÌfiı fi˘÷flÌ. ¿o’fiÌfiÎ ’Î≥’fl ±Î{÷ı¿ ≠¿ÎflfiΠω‹Îfiı ‰Îÿ‚˘ ’fl Ω÷Ω÷fiÎ ’˛›˘√˘ ¿flÌfiı ¢‘Ì ¿Îœu_ ¿ı ‹ÌfiÌ‹‹ ÷ı ‰Êı˝ …\·Î≥ ±fiı ÁMÀıQ⁄fl ‰E«ıfiÎ Á‹›√΂΋Î_ hÎHÎ 6 ±fiı ‹Ëk΋ 9 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«Î ‰Îÿ‚ ’fl ›˘B› Á‹›ı ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ‰Îÿ‚΋Î_ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ »oÀ¿Î‰ ¿›˘˝. ±fiı ›˘B› …J◊΋Î_ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ »oÀ¿Î‰ ¿flΛ ÷˘ ω‹ÎfifiÌ ⁄Lfiı ’Î_¬˘fiÌ ’λ‚fiÌ ‘Îflı V‹˘¿ ¿ıLÕ· ÷flÌ¿ı @›Îflı¿ ±ı ‰Îÿ‚‹Î_ ‹Ò‚¤Ò÷ flÌ÷ı ˢ› ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ ‰‘ ’ÎHÎÌ »ı‰Àı ‰flÁÎÿfiÎ V‰w’ı ‰flÁı »ı. ≠◊‹ fi…flı ±Â@› …HÎÎ÷_ ‰Îÿ‚˘fi_ ±ı‰_ “ÿ˘Ëfi” ≠˘ŒıÁfl √ıÏ√fiı ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ¿flÌ ’HÎ ⁄÷ÎT›_. ±Î ⁄ı‰ÕÎ “ÿ˘Ëfi”fi˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¬·ÎÁ˘ ±ı ¿ı Œ@÷ ’Î_« Ï‹ÏfiÀ‹Î_ Á‹√˛ ‰Îÿ‚ ’fl ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ’Π«ÕuÎ ⁄Îÿ Áı„LÀ‹ÌÀflfiÎ 60 ·Î¬‹Î ¤Î√fi˘ T›ÎÁ ‘flΉ÷Î ±⁄ΩıfiÎ ±⁄Ωı ¿H΢ Á’fl¿>SÕ ¤ı…¿H΢fiı Á΋ÀÎ_ ◊ÌΩ‰ı »ı. ◊Ì…‰ÎfiÌ Ïø›Î √fl‹Ìfiı ‹@÷ ¿flı »ı, ¿ı‹ ¿ı ’˘÷Îfi΋Î_ flËı·Ì ŒÎ…· √fl‹Ìfiı »^|Ì ±ÎM›Î ‰√fl ’ÎHÎÌ ◊Ì∞ ¿ı fiÏË. ±ı¿ÁÎ◊ı »^ÀÌ ’Õ÷Ì ⁄ıÁ‹Îfl √fl‹Ìfiı ·Ì‘ı ‰Îÿ‚ ø‹Â— ωV÷flHÎ ’΋ı »ı. ‰Îÿ‚fiÌ À˘«fi˘ ¤Î√ ’HÎ ⁄ı±ı¿ …fiflıÀfl, …ıfiÎ ‰Õı ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥ÕfiÌ “‘ÒHÎÌ” ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ±Î‰Î_ …fiflıÀfl˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ‰‘ı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ±ÎÁ’ÎÁ √˛ÃıflÎÃıµLÕ fl »ı. ÿflı¿ ÁΈfl∂Ω˝ ‰Õı «Î·ı »ı. ‰‚Ì ÿflı¿fiı ÁıÀı·Î≥À ÏÁBfi· ‰Õı “±˜„@À‰” ¿flÌ Â¿Î› »ı ÷ı‹… fiÌ«ı flËı·Ì ¤ı…‰Î‚Ì Ë‰Îfi˘ ‰‘ Á‹ÿΛ ±ı ‰Îÿ‚‹Î_ Á‹Î› »ı ±fiı ÷ıfiΛ ¤ı…¿H΢ ˉı fi‰Î fl«Î›ı·Î ±˘‚¬Î÷Î_ 12-12 fi‚οÎfl˘ ŒÌÀ ¿flı·Î_ Ë÷Î_. ωοÎÂÌ ÏË‹ VŒÏÀ¿˘ ’fl ◊Ì…ı »ı. ≥{flΛı·fiÎ ÿΉΠ‹…⁄ ’ÎHÎÌfi˘ ¬Î÷ı ⁄fiı·Ì ÿflı¿ ¿ıLÕ·‹Î_ 18 √˛Î‹ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ¿<· …J◊˘ ±ı flÌ÷ı ’Î_« ·Î¬ CÎfi‹ÌÀflfiı ⁄ÿ·ı @›Îflı¿ ÿÁ ¤flı·˘ Ë÷˘. ∂~›fi ‰¬÷ı ’Λ·À ‹˘¿ÎfiÎ Á‹›ı ±ı¿ „V‰« ·Î¬ CÎfi‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ◊Λ »ı, ±ıÀ·ı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿ ¶ÎflÎ ÿÎ⁄ı, ±ıÀ·ı ÿflı¿ ¿ıLÕ·‹Î_ ÿËfi Âw ◊÷_ Ë÷_ ±fiı ’fl⁄Îfl˘ ‹‚Ì Â¿÷Î ’ÎHÎÌfiÎ …J◊΋Î_ ’HÎ »ı‰Àı ±ıÀ·Ì ⁄fl¿÷ ±ÎT›Î ‰Î›‹Î_ Œıfl‰Î÷˘ CÎfi ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ ‘Ò‹˛ÁıflfiÎ V‰w’ı ±ÎÃı¿ Ï‹ÏfiÀ Á‘Ì ⁄ËÎfl ŒıÓ¿Î÷˘ Ë÷˘. ‰√fl flËı÷Ì fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ Â_ ±ÎT›_ ? ‹ƒÎÁfiÌ Œfl÷ıfiΠωV÷Îfl˘‹Î_ ±ı ω‹Îfi ¶ÎflÎ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õ »Î_ÀÌfiı ‰Îÿ‚΋Î_ “⁄ÌΩfl˘’HΔ ¿fl‰ÎfiÎ ≠›˘√˘ ¤Îfl÷‹Î_ ’HÎ ‰Ê˘˝ ◊›ı «Î·Ì ‰Êı˝ ÿfl ‰¬÷ ¿fl÷Î_ 100Ñ ‰‘ ‰flÁÎÿ fi˘Ó‘Λ˘, …ıfiÎ ‹ÎÀı flèÎÎ »ı. ÕΛfiÎÏ‹¿ ÁÌÏÕo√ ¿Ëı‰Î÷Ì ±ı ’©Ï÷fi˘ T›Î’¿ ±‹ıÏfl¿fi ÀÌ‹fiÎ ·ÌÕfl ‹Î≥¿ ˢ·ËεÁı ÿΉ˘ ¿›˘˝ ¿ı ±ı ±¬÷fl˘ ’Ëı·Ì ‰¬÷ 1975 ‹Î_ ÷ÎÏ‹· fiÎÕ< Áfl¿Îflı flı·‹»ı· ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiı ±Î¤ÎflÌ Ë÷Ì. ¬flı¬fl Ë÷Ì ¿ı ‹ƒÎÁfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ …‚Λ˘‹Î_ ’ÎHÎÌfi_ ·ı‰· ‰‘Îfl‰Î ¿ı‹ ÷ı fiyÌ ¿fl‰_ ±Â@› Ë÷_, ¿ÎflHÎ ¿ı F›Î_ ‰Îÿ‚˘ ’fl ‹ÎÀı ¿›˘˝. ±Î ‹ÎÀıfi˘ ¿˘LÀˇÎ@À ÷ıHÎı ±˜À‹˘„VŒ›Ïfl¿ ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi_ “⁄ÌΩfl˘’HΔ ¿flΛ_ I›Î_ ⁄‘ı Ãı¿ÎHÎı …‹Ìfi ≥L¿˘’˘˝flıÀıÕ fi΋fiÌ ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fiÌfiı ±ÎM›˘. ’ÏflHÎ΋ Â_ ’fl flı≥fi√ı… (‰Êν‹Î’¿ ÁΑfi˘) √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ fi ±ÎT›_ ÷ı ¬ÎÁ fi˘Ó‘‰_ Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ fi΋ı Ë÷Î_. ‰flÁÎÿfiÌ flı·‹»ı·ı Ωı ¿ı ÷ÎÏ‹· fiÎÕ< Áfl¿Îflfiı ±fiËÿ ωiÎÎfi…√÷‹Î_ «Î·÷Πω‰Îÿfi_ ±ı¿ Á_¤Ï‰÷ ¿ÎflHÎ ±ı ≠¤Îω÷ ¿flÌ, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fiÌfi_ ’Î≥’fl ±Î{÷ı· ’ÏflHÎ΋‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. 1975 ‹Î_ ‰flÁÎÿ flÎ⁄ı÷Î ‹…⁄ M·ıfi ¬flÌÿÌ … ·Ì‘_. ‹_⁄≥fiÌ ¿˘·Î⁄Î ‰ı‘Â΂ÎfiÎ ±ı¿ ¿fl÷Î_ 50 À¿Î ‰‘ ’Õu˘, …ıfi˘ ›Â ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fi̱ı ˉ΋ÎfiÂÎjÎ̱ı ÷ı ŒıÓÁ·Î ’fl À¿˘fl ¿flÌ ¿ı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

39

sULTfdf jfqff: 5ff0jffgff 5?iff[uff[

·Î‰‰Î ‹ÎÀı …wflÌ ⁄fi÷Î Á_Ωı√˘ ¿<ÿfl÷Ì ‰flÁÎÿ ‹ÎÀıfiÎ Á_Ωı√˘ ¿fl÷Î_ ⁄Ë …\ÿÎ fi◊Ì, ±ıÀ·ı {Î’À<_ ‰Ëı·_‹˘Õ<_ ÷˘ ±Î‹ı› ’Õ‰Îfi_ ˢ› »ı. ±Î‰Î {Î’ÀÎfiı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ …‹Î ¬Î÷ı ‹Î_ÕÌ Â¿Î› fiÏË. ±Î ÿ·Ì· …flÎ ‰‘ ’Õ÷Ì »ı. ±√ε Ωı›_ ÷ı‹ ‰flÁÎÿ ‹ÎÀı ⁄‘Î Á_Ωı√˘ ±fi¿>‚ ˢ› ÷˘ ’HÎ @›Îflı¿ ÏË‹ VŒÏÀ¿fiÎ ±¤Î‰ı {Î’À<_ fi ‰flÁı ±ı Ë¿Ì¿÷ »ı. ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥Õfi˘ ¿ı ÁÒ¿Î ⁄flŒfi˘ »oÀ¿Î‰ … ±Î‰Î ¿˘SÕ ±ıÀ·ı ¿ı Á’fl¿>SÕ ‰Îÿ‚fiı ÷ıfi_ ’ÎHÎÌ ¬Î·Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀı Œfl… ’ÎÕÌ Â¿ı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ‰Î˜‹˝ ¿Ëı‰Î÷Î ‰Îÿ‚‹Î_ ÏË‹ VŒÏÀ¿˘ fl«‰Îfi˘ ≠ffi … fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹Î_ fi›Î˝ ¤ı…¿H΢ ’flV’fl À¿flΛ »ı ±fiı ø‹Â— ±ı¿‹ı¿‹Î_ ¤‚Ìfiı ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_ fl«ı »ı. ‰flÁÎÿ Âw ◊‰Î ‹ÎÀı ±ËŸ ’Ò‰˝Âfl÷ ±ı »ı ¿ı ÁÒZ‹ ¤ı…¿H΢ ’flV’fl ±˘÷≠˘÷ ◊‰Î Ωı≥±ı. ±ÎÂflı 10 ·Î¬ ¤ı…¿H΢ ±ı¿⁄ÌΩ‹Î_ ω·Ìfi ◊Λ I›Îflı ‹Î_Õ ‰flÁÎÿfi_ ±ı¿ Á΋ÎL› ÀÌ’_ fl«Î› »ı. ‰Î˜‹˝ @·ÎµÕ‹Î_ ±Î‰_ ωϷfiÌ¿flHÎ @›Îflı¿ ±Î’‹ı‚ı ◊÷_ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±Î¿Î CÎıflΛı·_ ˢ‰Î »÷Î_ ‰flÁÎÿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ±Î Ω÷fiÎ √fl‹ ±◊ν÷ Á’fl¿>SÕ fi ˢ› ±ı‰Î ‰Îÿ‚‹Î_ ±ı¿ ÷flŒ Á‹Îfi ¿ÿfiÎ ¤ı…¿H΢ ’flV’fl ±Î¿Êν› »ı ±fiı ’flV’fl ±˘÷≠˘÷ ’HÎ ◊‰Î ‹Î√ı »ı. ’fl_÷ ⁄Ì∞ ÷flŒ ˉÎfi_

40 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

CÎÊ˝HÎ ÷ı‹fiÌ √Ï÷fiı ±‰fl˘‘ı »ı. ±Î Á_÷·fi …‚‰Î› I›Î_ Á‘Ì ‰Îÿ‚ …ı‰_ ˢ› ÷ı‰_ … flËı »ı. …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ‰flÁÎÿ ’ÎÕ‰ÎfiÌ ±Î‚Áı ‰Îÿ‚ Ωı ±Î¿Î‹Î_ ÷˘‚Λı·_ flËı÷_ ˢ› ÷˘ ±ı … Ëη÷ı ÷˘‚›ı·_ flËı »ı. ±Î¬flı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ fi΋ı ¿flÎ÷Î ÁÒ¿Î ⁄flŒfiÎ ¿ı ÏÁS‰fl ±Î›˘ÕÎ≥ÕfiÎ »oÀ¿Î‰ ‰Õı … ±ı Á_÷·fifiı ¬˘fl‰Ì ¿Λ »ı. ±Î ⁄Lfiı ’ÿÎ◊˘˝fiÎ ¿H΢ ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_ fl«Ì ±Î’ı »ı, ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı ‰flÁ‰Îfi_ fi΋ fi ·ı÷_ ‰Îÿ‚ ±_÷ı ¿ÚÏh΋ flÌ÷ı ‰flÁı »ı. À>_¿‹Î_, Ï◊±flÌ ¬˘ÀÌ fi◊Ì. ≠ı„@À¿· ±¬÷fl΋Î_ Ï◊±flÌ ¿fl÷Î_ ±˘»Ì ‹ÎhÎ΋Î_ ‰flÁÎÿ ‹‚ı ÷ı …\ÿÌ ‰Î÷ »ı. √…flÎ÷fiÌ ¿‹fiÁÌ⁄Ì Ë˘› ÷˘ ±ıÀ·Ì ¿ı ≥{flΛı· ±fiı flÏ›Π…ı‰Î ÿı¢fiÎ ‘˘flHÎı ±ËŸ ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿfiÎ ≠›˘√˘ ›˘B› ≠‹ÎH΋Î_ ◊›Î fi◊Ì. 1992 ‹Î_ ±‹ÿΉÎÿfiÌ ÁΛLÁ ±ıLÕ ¿S«fl· Á˘ÁΛÀÌ fi΋fiÌ Á_V◊αı ¬Îfi√Ì ‘˘flHÎı ¿E»‹Î_ √˛ÎµLÕ …fiflıÀfl ‰Õı ÁŒ‚ ±¬÷fl˘ ¿›Î˝ ’»Ì ÷˘ Á_¤‰÷— ±ı¿ ’HÎ ÁŒ‚ ’˛›˘√ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±Î‰Î ≠›˘√˘ ’˘÷ı Ë∞ ≠Λ˘Ï√¿ ÿÂ΋Î_ »ı ±fiı ¿ÚÏh΋ ‰flÁÎÿ ±_√ı ŒÎ≥fi· «¿Îÿ˘ ’HÎ ÷ıfiı ·Ì‘ı w¿Î Ë±Î ŒˆÁ·Î …ı‰˘ flè΢ »ı.á

Q u e s t i o n s

Q Á˙◊Ì ‹˘ÀÎ ¿ÿfi˘ ÁıÀı·Î≥À ¿›˘ «ÕΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı ? ¿ÿ ±fiı ‰…fi …HÎΉ˘. ÷ÊÎfl ÿ‰ı, ‹fiÌÊ ›ÎÏiο ±fiı Ï‹h΢, ¤Î‰fi√fl

A …\·Î≥, 2004 ‹Î_ Anik F2 fi΋fi˘ ⁄˛˘Õ⁄ıLÕ Áω˝Á ‹ÎÀı ·˘L« ¿flΛı·˘ ÁıÀı·Î≥À ±Ï‘¿÷‹ ‰…fifi˘ Ë÷˘. ·˘„L«_√fiÎ VÀı…ı ÷ı fi  _ ‰…fi 5,950 Ï¿·˘√˛Î‹ Ë÷_  . ¤Ò „ V◊fl ¿ZÎ΋Î_ ’Î¿Û ◊‰Î ‹ÎÀı ÷ıfiÎ_ ◊˛VÀfl fl˘¿ı À ˘±ı ¿ı À · _ ¿ ⁄‚÷HÎ ‰Î’›Î˝ ’»Ì ÷ı 3,805 Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ flè΢. Á˘·Îfl ’ı fi ·˘ ¬ÒS›Î ⁄Îÿ ÷ıfi˘ T›Î’ 47.9 ‹ÌÀfl (157 ŒÌÀ) Ë÷˘. ÏfiWHÎÎ÷˘fiÎ ±fi‹Îfi ‹…⁄ ÷ı ’_ÿfl ‰Ê˝ Á‘Ì ¿Î›˝fl÷˚ flËı‰˘ Ωı≥±ı.á Q ‹Î◊ÎfiÎ ‰Î‚ …ıÀ·Î ‰‘ı ±ıÀ·Î ’Î_’HÎfiÎ ±fiı ¤˛‹flfiÎ ¿ı‹ ‰‘÷Î fi◊Ì ? ÿfl∞¤Î≥ »¤ÎÏÕ›Î, fl΋’fl, ‹Î_Õ‰Ì, ¿E»

A ‰Î‚fiı …L‹ ±Î’÷Ì ¿ıÂ√˛_Ï◊ (Ëıfl Œ˘Ï·¿·) ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷ı hÎHÎ ÷⁄y΋Î_ ‰ËıӫΛı·Ì CÎÀ‹Î‚ fiyÌ ¿flÌ »ı. ÷⁄y˘ fi_. 1 ±ıfiÎ…ıfi ¿Ëı‰Î› »ı, …ı ÿflQ›Îfi ¿ıÂ√˛_Ï◊ ÁËı… ’HÎ

&

A n s w e r s

ωfl΋ ·ı÷Ì fi◊Ì. ‰Î‚fiÌ ±ı¿Áfl¬Ì T≤Ï© ◊›Î ¿flı »ı. CÎÀ‹Î‚fi˘ ÷⁄y˘ fi_. 2 ¿ıÀÎ…ıfi »ı. ±Î ÷⁄y˘ ±Îfl_¤Î› I›Îflı ‰Î‚fi˘ ÁflıflΠT≤Ï©ÿfl ø‹Â— ‘Ì‹˘ ’Õı »ı. ·_⁄Î≥‹Î_ ‹ÎhÎ fi∞‰˘ ‰‘Îfl˘ ◊Λ »ı, ’fl_÷ ¿ıÀÎ…ıfifi˘ ÷⁄y˘ ’˘÷ı ⁄Ë ·Î_⁄˘ fi◊Ì. ÷⁄y˘ fi_. 3 Àı·˘…ıfi ¿Ëı‰Î› »ı. ‰Î‚ ‹ÎÀı ÷ıfiı ’Îfi¬fl ÷◊Î ‰Á_÷ ’HÎ Á‹∞ ·˘. Àı·˘…ıfifi˘ Á‹› «Î·÷˘ ˢ› I›Îflı ‹˘…^ÿ ‰Î‚ ¬flı »ı ±fiı Ëıfl Œ˘Ï·¿· (¿ıÂ√˛_Ï◊) ÷ıfiÎ ⁄ÿ·ı fi‰Î ‰Î‚fiı …L‹ ±Î’ı »ı. ¿ıÂ√˛_Ï◊fiÌ CÎÀ‹Î‚fiÎ hÎHÎı› ÷⁄yÎ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ ÁΉ …\ÿÎ »ı. ÿflı¿fiÌ ‰Î‚ ’fl ◊÷Ì ±Áfl …\ÿÌ »ı, ‹ÎÀı ‰Î‚ ¿ıÀ·˘ ·Î_⁄˘ ◊Λ ±√fl ÷˘ ¿ıÀ·˘ À>_¿˘ flËÌ Ω› ÷ı »ı‰Àı ÿflı¿ ÷⁄yÎfiÎ Á‹›√΂Π’fl ±‰·_⁄ı »ı. ÿÎ. ÷. ‹Î◊΋Î_ I‰«Î fiÌ«ıfiÌ ¿ıÂ√˛Ï_ ◊ ‹ÎÀı ÷⁄y˘ fi_. 1 (±ıfiÎ…ıfi) L›Òfi÷‹ «Îfl ±fiı ‹Ëk΋ ±Îà ‰Ê˝ «Î· flËı »ı. ÁÏø›÷Îfi˘ ±ı ÷⁄y˘ »ı, ±ıÀ·ı ‰Î‚ Á÷÷ ·Î_⁄Î ◊›Î ¿flı »ı ±fiı ÿ˘œ-⁄ı ’¬‰ÎÏÕ›ı ‰Î‚_ÿ ’ÎÁı …‰_ ’Õı »ı. «Îfl◊Ì ±Îà ‰Êı˝ ‹Î◊ÎfiÎ ‰Î‚ ‹ÎÀı Âw ◊÷˘ ÷⁄y˘ fi_. 3 (Àı·˘…ıfi) ⁄ı-hÎHÎ ‹ÏËfiÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› «Î·÷˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ⁄Ë ±˘»Î ‰Î‚ ¬flı »ı. T≤Ï©fi˘ (±ıfiÎ…ıfifi˘) ÷⁄y˘ ±fiı¿√H΢ ·Î_⁄˘ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ‹Î◊ÎfiÎ ‰Î‚ ’HÎ ·Î_⁄Î ◊Λ »ı. ±ÎfiÌ Á΋ı ’Î_’HÎfiÎ, ¤˛‹flfiÎ ¿ı ËÎ◊fiÎ ‰Î‚ ±ı¿Îÿ ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ±ıfiÎ…ıfifi˘ ÷⁄y˘ ±fi¤‰ı »ı. ±ı ’»Ì Àı·˘…ıfifi˘ ÷⁄y˘ «Îflı¿ ‹ÏËfiÎ «Î·ı, …ı ÿflQ›Îfi ‰Î‚ ‰‘÷Î fi◊Ì. ¿ıÂ√˛_Ï◊ Á Ê  M ÷ flËı »ı . Àı·˘…ıfifiÌ ’ÒHÎνËÒÏ÷ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ‰Î‚ ¬flÌ ’Õı »ı ±fiı fi‰Î ‰Î‚fi˘ ±_¿<fl eÀı »ı. (‹Î◊ÎfiÎ ‰Î‚fi˘ ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ Œ˘À˘ ±ËŸ …\±˘.) À>_¿‹Î_, ·_ ⁄ Î≥ ±‹ ¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ ‰‘÷Ì fi◊Ì.á ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

41

Q ‹ıCΉÎÿ‚˘‹Î_ ËΩfl˘ Àfi ’ÎHÎÌ Ë˘‰Î »÷Î_ ÷ı±˘ ±Î¿ÎÂÌ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ±©fl ¿ı‹ flËı »ı ? ±Ï¤Êı¿ ’_«Î· ±fiı Ï‹h΢, flÎ…¿˘À; «ÌflΛ flÎHÎ’flÎ, ‹_⁄≥; flÎ…ıÂ

ÿ‚ ·√¤√ 1,000 Àfi …ı À · _ ◊Λ, ’fl_ ÷  1 CÎfi Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ Ë‰Îfi_ ÿ‚ ±ÎÂflı 10,00,000 Àfi ˢ› »ı. ·√¤√ ËΩfl √b_ ‰‘Îflı, ‹ÎÀı ¤ı…¿H΢ »^Àλ‰Î›Î ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfiı ˉÎfi_ ’Òfl÷_ ÷Îfl¿⁄‚ ‹‚Ì flËı »ı.á

±K‰›˝, ±‹ÿΉÎÿ; V‰ÎÏ÷ ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ’˛ÂÎL÷ ±˘ÕıÿflÎ, ¿ı¢ÿ

A ‰Î÷ ÁÎ«Ì ¿ı ÁflıflΠ¿ÿfiÎ ‹ıCΉÎÿ‚‹Î_ 25,000 Àfi …ıÀ·_ ’ÎHÎÌ Ë˘› »ı, ’fl_÷ ÷ıfiı ‰Îÿ‚ ÷flÌ¿ı fi Ωı÷Î_ ÁÒZ‹ ¤ı…¿H΢fiÎ (±I›_÷ ÃoÕ<_ ÷Î’‹Îfi ˢ› ÷˘ ÁÒZ‹ ÏË‹¿H΢fiÎ) Á‹ÿΛ ÷flÌ¿ı …\±˘. ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Î‹Î_ ÷fl÷Ì ‰V÷ fiÌ«ı ±Î‰Ì ’Õı ¿ı ¿ı‹ ±ı ÷ıfiÎ ’÷fi‰ı√ ’fl ±‰·_⁄ı »ı. ‰Îÿ‚fiÎ ¿H΢ {Î{˘ ‰ı√ ‘flΉ÷Î fi◊Ì. ¤ı…¿HÎ 100 ‹Î≥ø˘fifiÎ (ΩÕÎ≥ ’˛‹ÎHÎı ⁄ı ‰Î‚ …ıÀ·Î) T›ÎÁfi˘ ˢ› ÷˘ Áı¿LÕfiÎ ‹Î_Õ 27 Áı„LÀ‹ÌÀflfiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ¿·Î¿fiÎ ±ı¿Îÿ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ÷ı ’Õı »ı. µK‰˝√Î‹Ì Ë‰Îfi˘ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ …flÎ Áfl¬˘ ±˘fl ‰ı√Ì·˘ ’˛‰ÎË ŒflÌ ÷ıfiı µ’fl «ÕÎ‰Ì ÿı »ı. ÏË‹¿H΢ ÷˘ ±Î¿Îflı ÁËı… «’ÀΠˢ›, ±ıÀ·ı ’Ì»ÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı‹fi˘ ’÷fi‰ı√ @›Î_› ±˘»˘ flËı »ı. ±·⁄kÎ, ¿˘≥ ’HÎ ‰V÷fi_ ÿ‚ ±‹¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ ‰‘Ì Ω› I›Îflı ±Î¿Îflfi_ ‹Ëk‰ flËı÷_ fi◊Ì. ÏË‹¿H΢ ›Î ¤ı…¿H΢ ±ı Ëÿfiı ’Îfl ¿flı ±ıÀ·ı ‰Êν ¿ı ÏË‹‰Êν ÷flÌ¿ı fiÌ«ı ±Î‰Ì ’Õı »ı. ËΩfl˘ ÀfifiÎ_ ‰Îÿ‚˘ ˉ΋Î_ ÷fl÷Î_ ¿ı‹ flËı »ı ÷ıfi_ ÁΛLÁ ÷Îfl¿⁄‚fiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹…⁄ ’HÎ Á‹∞ ¿Λ ÷ı‰_ »ı. ±ı¿Îÿ fiÎfi_ ‰Îÿ‚ ±Î¿Î‹Î_ ·√¤√ 3,000 ‹ÌÀflı ˢ‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·˘. ‰Îÿ‚fi˘ …J◊˘ 1 CÎfi Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı ±fiı ÷ı‹Î_ ’ÎHÎÌfiÌ ‹ÎhÎÎ ÿfl CÎfi ‹ÌÀflı 1 √˛Î‹ »ı. ’ÎHÎÌfi_ ¿<·

42 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

Q ¤Îfl÷ı ±Ï‘¿÷‹ ‹ÒS›‰Î‚Ì ¿flLÁÌ fi˘À ¿ıÀ·Î wÏ’›ÎfiÌ ⁄ËÎfl ’ÎÕÌ Ë÷Ì ? ¤ƒı ¿ı. {‰ıflÌ ±fiı ¿ı÷fi ‰Ì. ¿oÁÎflÎ, ±‹flı·Ì

A ±ıÏ’˛· 1, 1954 fiÎ Ïÿ‰Áı Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿fiÎ ÷I¿Î·Ìfi √‰fi˝fl ⁄Ì. fl΋ΠflΉfiÌ ÁËÌ ‘flΉ÷Ì wÎ. 1,000, wÎ. 5,000 ±fiı wÎ. 10,000 fiÌ fi˘À˘ «·H΋Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì.

hÎHÎı› fi˘À˘ ±ÎÂflı 18.5 É 11.5 Áı„LÀ‹ÌÀflfiÌ Ë÷Ì ±fiı ÷ıfi_ ‹ƒHÎ ⁄ıL¿˘ ‹ÎÀı fiÎHÎÎ_¿Ì› ·ı‰Õÿı‰Õ Á√‹ ⁄fiΉ‰ÎfiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ◊˘¿⁄_‘ fi˘À˘fiÌ √HÎ÷flÌ À΂‰ÎfiÎ ±Î›ı ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. ‰Ê˘˝ ’»Ì Áfl¿Îflfiı ·ÎB›_ ¿ı ±Î‰Ì ¤Îflı ‹Ò S ›‰Î‚Ì fi˘À˘fiı ¿ÎflHÎı ·ZÎÎÏ‘’Ï÷±˘ ‹ÎÀı ¿Î‚_ fiÎb_ ÁΫ‰‰Îfi_ ¿Î‹ Áfl‚ ⁄fi÷_ Ë÷_. ±Î◊Ì ΩL›±ÎflÌ 16, 1978 fiÎ fl˘… hÎHÎı› fi˘À˘fi_ demonatization/ω‹ƒÌ¿flHÎ ¿flÌ fiά‰Î‹Î_ ±ÎT›_. Áfl¿Îflfi_ ’√·_ ¿Î‚_ fiÎb_ Õ΋‰Î‹Î_ ¿Î√fl÷ fỉÕı ±ı‰_ fi Ë÷_, ¿ÎflHÎ ¿ı ¤Îflı ‹ÒS›‰Î‚Ì fi˘À˘fiÌ Á_A›Î ‰‘Îflı fi Ë÷Ì. fiÎHÎÎ_‹_hÎÌ ±ı«. ±ı‹. ’Àı·ı ΩËıfl ¿›Î˝ ‹…⁄ wÎ. 1,000 fiÌ fi˘À˘ wÎ. 125 ¿fl˘Õ …ıÀ·Ì Ë÷Ì, F›Îflı wÎ. 5,000 fiÌ fi˘À˘fi˘ ÿıÂT›Î’Ì …J◊˘ wÎ. 13.6 ¿fl˘Õ ±fiı wÎ. 10,000 fiÌ fi˘À˘fi˘ ÷˘ ‹Î_Õ wÎ. 0.82 ¿fl˘Õ Ë÷˘. Ïfi›÷ ¿flΛı·Ì ÷Îfl̬ ’Ëı·Î_ ·√¤√ ⁄‘Î ·˘¿˘±ı ÷ı‹fiÌ fi˘À˘ Ïfl{‰˝ ⁄ıL¿fiÎ ¿ÎµLÀflı ⁄ÿ·Î‰Ì

·Ì‘Ì, ’HÎ ±‹¿ …HÎÎ ÷Îfl̬ «Ò¿Ì √›Î ±√fl ÷˘ Á_√˛Ë¢¬fiı ¬Î÷fl ±ı¿Îÿ fi˘À ÷ı‹HÎı ‹Ò¿Ì flάÌ. ±Î fi˘À˘ ÿ·˝¤ Ë÷Ì. Á˙◊Ì ÿ·˝¤ ˢ› ÷˘ wÎ. 5,000 fiÌ fi˘À, …ıfiÎ ÏÁ_√· fi‹ÒfiÎfi_ ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ ±ıÏ’˛· 12, 2008 fiÎ fl˘… ·Ì·Î‹ ◊›_ I›Îflı Á_√˛ÎË¿fiı ÷ıfiÎ wÎ. 6,60,000 µ’F›Î. ±Î º„WÀ±ı ÷ıfiı ¤Îfl÷fiÌ ±Ï‘¿÷‹ ‹ÒS›‰Î‚Ì fi˘À ¿ËÌ Â¿Î› ¬flÌ. Ï’˛LÀıÕ ‹ÒS›fiÎ ÏËÁÎ⁄ı flı¿˘ÕÛ Ωı ¿ı wÎ. 10,000 fiÌ ¿flLÁÌ fi˘Àfi˘ »ı.á Q ÀıϷω{fifiÎ VøÌfi ’ÎÁı ‹ıBfiıÀ Œıfl‰˘ I›Îflı ºU›fiÎ fl_√˘ ¿ı‹ ⁄ÿ·Î› »ı ? ’Ïfi÷ ΩıÊÌ, Ω‹fi√fl; ¤Îω¿ ÕÌ. ·ÎÃÌ√flÎ, ¤Î√˝‰ ‰Ì. ±Î≥›Î ÷◊Î ÿ½fi ±ı«. ·ÎÃÌ√flÎ, flÎ…¿˘À;

A ±Î Ω÷fi˘ ’˛›˘√ fi ¿fl‰Î‹Î_ ‰‘ ÁÎfl »ı. ÀıϷω{fi ÁıÀ‹Î_ Ï⁄·¿<· ’λ‚ flËı·Ì ¿ı◊˘Õ ÀuÒ⁄ ≥·ı@Àˇ˘LÁfi˘ ÂıflÕ˘ ’ıÿÎ ¿flı »ı, …ıfi_ ¿Î‹ ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√ ‹◊¿ı ’˛ÁÎÏfl÷ ¿flı·Î ºU›fiı VøÌfi ’fl fl«‰Îfi_ »ı. ±Î ‹ÎÀı ÂıflÕ˘ ’˛Ï÷Áı¿LÕı Á_A›Î⁄_‘ ±ÎÕÌ ·ÌÀ̱˘ ±Î_¿ı »ı (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹) ±fiı …ı‹fiÎ ’fl ÷ı ±Î’Î÷ ◊Λ ±ı Œ˘VŒflfiÎ_ À’¿Î_ ÷I’fl÷Î_ {‚Ë‚ı »ı. VøÌfifi˘ ¿·fl ‹ÎV¿ ±ı À’¿Î_fiı ºU› ‹…⁄ ·Î·, ¤ÒflÎ ¿ı ·Ì·Î fl_√ı ÿı¬ÎÕı »ı. ≥·ı@Àˇ˘LÁfiÌ ÀÂflfiı µ’fl-fiÌ«ı ÷◊Î ÕÎ⁄ı-…‹HÎı ‰Î‚‰Î‹Î_ fi ±Î‰ı ÷˘ V¿ıÏfi_√ ◊Λ fiÏË, ‹ÎÀı ÀıϷω{fi‹Î_ ÏÕŒ˚·@ı Àfl M·ıÀ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ·˘Ë«_⁄¿˘ ˢ› »ı. ·˘Ë«_⁄¿˘fi˘ ’Ëı·˘ ΩıÕ¿˘ ÁıÀ ÷ıfiı ÕÎ⁄ı-…‹HÎı ‰Î‚ı »ı. ≥·ı@Àˇ˘Ïfi¿ Áfl¿ÌÀ ¶ÎflÎ ±ı ÷‹Î‹ Ïø›Îfi_ Á«˘À flÌ÷ı Á_«Î·fi ◊Λ »ı. VøÌfi ’ÎÁı Ωı ‹ıBfiıÀ

Œıfl‰˘ ÷˘ ÂıflÕ˘ ÷ıfiı ±fiÁfl‰Î ·Î√ı, ‹ÎÀı ¤‚÷Î_ Œ˘VŒfl À’¿Î_fi˘ {‚Ë‚ÎÀ VøÌfifiı ¿Î⁄fl«Ì÷fl˘ ¿flÌ fiάı. ±Î‹Î_ ÂÎflÌÏfl¿ flÌ÷ı fi¿ÁÎfi ◊‰Îfi_ Ωı¬‹ fi◊Ì, ’fl_÷ ⁄ÎèÎ ·˘Ë«_⁄¿fiÌ ±Áfl ’‹ı˝fiLÀ flËı ÷˘ Áflı¬ ºU› fl«Î› fiÏË. ±Î‘Ïfi¿ ÀÌ.‰Ì. ÁıÀ‹Î_ ±Î‰Î ‹ıBfiıÏÀ¿ ωZÎı’fiı fiÎ⁄Òÿ ¿fl÷Ì Ï‰ÂıÊ Áfl¿ÌÀ ˢ‰Î »÷Î_ «_⁄¿fiı ÁıÀ◊Ì ÿÒfl flά‰_ ÁÎw_.á Q ’√fiÎ fi¬ ¿fl÷Î_ ËÎ◊fiÎ fi¬ ‰‘ {Õ’ı ¿ı‹ ‰‘ı »ı ? ¿ı ’»Ì ±ı ¬˘ÀÌ ‹ÎL›÷Î »ı ? ’flı ÀÌ. Ω‘‰, ‰Ìfl’fl; fl„U‹¿ÎL÷ «Î‰ÕÎ, ±ÎHÎ_ÿ

A ‹ÎL›÷Î ÁÎ«Ì »ı, ’fl_÷ ËÎ◊fiÎ fi¬ ‰‘ {Õ’ı ‰‘‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Ë∞ ’fl‰Îfl ◊›_ fi◊Ì. ’√ ¿fl÷Î_ ËÎ◊fiÎ fi¬ ÁflıflΠhÎHÎ √HÎÌ ‰‘ {Õ’ı ‰‘ı »ı ±fiı ÷ı ‰‘Îfl˘ fl˘…fiÎ 0.1 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ˢ› »ı. ·˘ËÌfi˘ ÁM·Î› ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎfl ˢ› ±ı‰_ ¿ÿΫ ⁄fiı, ¿ı‹ ¿ı ’√fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ËÎ◊‹Î_ wÏ‘flÎϤÁflHÎ …flΠωÂıÊ {Õ’ı ◊Λ »ı. ±Î ¿ÎflHÎÁfl ’√‹Î_ …¬‹ ◊Λ I›Îflı w{ ±Î‰‰Î‹Î_ …flÎ ‰‘ Á‹› ‰Ì÷ı ±fiı I›Î_ ¿˘Ê˘fi_ “Àfi˝±Î˜‰fl” ’HÎ ÁËı… ‘Ì‹_ flËı »ı-±ıÀ·ı ¿ı ¿˘Ê˘fi_ fi‰Á…˝fi …·ÿÌ ◊÷_ fi◊Ì. fi¬fi˘ ‰‘Îfl˘ »ı‰Àı ÷˘ …^fiÎ ¿˘Ê˘ ¿ıÀ·Ì {Õ’ı ‹flı ±fiı fi‰Î ¿˘Ê˘ ¿ıÀ·Ì {Õ’ı ’ıÿÎ ◊Λ ÷ıfiÎ ’fl ±‰·_⁄ı »ı, ¿ı‹ ¿ı fi¬fiÎ ‹Ò‚‹Î_ …L‹÷Î fi‰Î ¿˘Ê˘ ‹flı·Î ¿˘Ê˘fiı ±Î√‚ ÷flŒ ‘¿ı·÷Î flËı ±ıÀ·ı »ı‰Àı fi¬fiÌ ·_⁄Î≥ ‰K›Î ¿flı »ı.á Q eÀ⁄˘·fiÌ ÷ı ‹ … Ïø¿ı À fiÌ fiÎ≥À ‹ı « ˘ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì Œ˚·Õ·Î≥ÀfiÎ ⁄S⁄ ¿ı‰Î ’˛¿ÎflfiΠˢ› »ı ? ‹ıË· ±fiı …›· ‰ÌflÎHÎÌ, ¤…-¿E»; ¤Îωfi, ±_Ï¿÷, lı›Á, ω‰ı¿ ÷◊Î Ï‹h΢, ‹ı‹fi√fl, ±‹ÿΉÎÿ

A Á˘ÏÕ›‹ ¿ı ‹@›˝flÌ ·ıQ’fi˘ ’˛¿Î Ïÿ‰ÁfiÎ ¿<ÿfl÷Ì ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

43

µΩÁ …ı‰˘ ˢ÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ‹ıÿÎfifiÎ CÎÎÁ◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¬ı·ÎÕ̱˘fiÎ_ ‰j΢ Á‘ÌfiÌ «ÌΩı ÷ı‹Î_ ±Á· ¿·fl‰Î‚Ì ÿı¬Î÷Ì fi◊Ì. Á˘ÏÕ›‹ ·Î≥À‹Î_ ÷˘ ÁŒıÿ ÿÕ˘ ’HÎ ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı ’̂Π‘ÎflHÎ ¿flı ±fiı ÀÌ.‰Ì. ’flfiÎ_ ºU›˘ fiı«fl· …HÎΛ fiÏË. ±Î ¿ÎflHÎÁfl …ı ÷ı ¿·flfiı ÷ıfiÎ ‹Ò‚ V‰w’ı ÿı¬ÎÕ÷Î ‹ıÀ· Ëı·Î≥ÕfiÎ ⁄S⁄ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, …ı‹Î_ ‘Î÷fiÎ_ ÷◊Î ±Î›˘ÕÎ≥Õ …ı‰Î Ëı·˘…ıfifiÎ_ Á_›˘…fi˘ ˢ› »ı. Ïø¿ıÀfiÎ ‹ıÿÎfifiı ±…‰Î‚÷Î ⁄S⁄ ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı 5f]gfzfjftf:gf 5ffdf[,ff 5?Xgff[

á ⁄˛õÎ_Õ ±⁄Ωı ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ Ï⁄√ ⁄ıÓ√ ‰Õı fl«Î›Îfi˘ ’flΉ˘ »ı ? Ï…√fl …ı. ’Àı·, Ï¿S·Î ’ÎflÕÌ, Ï…. ‰·ÁÎÕ

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 163 (¿<· 10 ’ÎfiÎ_fi˘ ÁÏ«hÎ ·ı¬) á ˢ¿ÌfiÌ fl‹÷ Âw ◊÷Î ’Ëı·Î_ ±ıVÀˇ˘ÀŒÛ ’fl ’ÎHÎÌ ÂÎ ‹ÎÀı »Î_À‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ? ËÊ˝ ⁄Ì. ¬Î¬Ì, flÎ…¿˘À

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 169 (¿<· 5 ’ÎfiÎ_fi˘ ÁÏ«hÎ ·ı¬) á Ïfi±˘fi ·Î≥ÀfiÌ fl«fiÎ ¿ı‰Ì ˢ› »ı ? «ˆ÷L› ⁄Ì. ωflÏÕ›Î, ‹˘fl⁄Ì

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 152 (…\±˘, ’ÎfiÎ fi_. 46) á ÁÒZ‹ ¿ÿfiÎ_ ÁΑfi˘ ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì fiıfi˘Àı@fi˘·˘Ï… Â_ »ı ? ≥ÏÂ÷ ÕÌ. T›ÎÁ, ±‹flı·Ì

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 136 (“Á’flÁ‰Î·” ω¤Î√) á ⁄ıL¿fiÎ ATM ‹ÂÌfifiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· Á‹Ω‰˘. ±fiflΑÎ, ËÊ˝‰‘˝fi ±fiı flÌ¿<· «˙‘flÌ, √ÎÏfl›Î‘Îfl, Ï…. ¤Î‰fi√fl

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 130 (…\±˘, ’ÎfiÎ fi_. 71) á ÏËMfi˘ÏÀ{‹ Â_ »ı ? ±‹Ì÷ ±Îfl. ’Àı·, fl˘·Î, ‰·ÁÎÕ

“ÁŒÎflÌ” ±_¿ fi_. 129 (…\±˘, ’ÎfiÎ fi_. 43) 44 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

1,000 ‰Î˜ÀfiΠˢ› »ı ±fiı ÷ı ÿflı ¿ ⁄S⁄ 785 ¿ı L Õı · Îfi˘ (2.22 Áı„LÀ‹ÌÀfl ΩÕÌ 785 ‹ÌHÎ⁄kÎ̱˘ …ıÀ·˘) ’˛¿Î ±Î’ı »ı. ¿˘·¿ÎkÎÎfiÎ ≥Õfi √ÎÕÛfi VÀıÏÕ›‹fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ I›Î_ 70 ‹ÌÀfl ¨«Î 4 ÀΉfl˘ »ı . ÿflı ¿ Ï‹fiÎflÎfiÌ À˘«ı ·_ ⁄ «˘flÁ ⁄˘ÕÛ ’fl ‹ı À · Ëı · Î≥ÕfiÎ 216 ⁄S⁄ ŒÌÀ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î »ı . «Îflı › Ï‹fiÎflÎfi˘ Á_›@÷ ’˛¿Î ‹ıÿÎfi ’fl flÎ÷fiı Ïÿ‰Á‹Î_ Œıfl‰Ì fiάı »ı . ‹ı À · Ëı · Î≥ÕfiÎ ⁄S⁄ ‹@›˝flÌ ±fiı Á˘ÏÕ›‹ ·ıQ’ ¿fl÷Î_ ‹˘ÓCÎΠˢ›, ’HÎ ÷ı‹fi_ …‹Î ’ÎÁ_ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiÌ ±Î‰flÿÎ 10,000 ¿·Î¿◊Ì ±˘»Ì ˢ÷Ì fi◊Ì.á Q ‹˘ÓCΉÎflÌfiÎ fi΋ı ÁıÓ¿Õ˘ ⁄Ωw «ÌΩıfiÎ ¤Î‰˘ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ ‰‘±˘»Ì ‹ÎhÎ΋Î_ ‰‘÷Πˢ› I›Îflı d√ΉÎfi˘ ÿfl ¿ı‰Ì flÌ÷ı fiyÌ ¿flΛ »ı ? ‹¿ı ÿ‰ı, ’˛ÂÎL÷ ΩıÊÌ’flÎ ±fiı Ï‹h΢, ±_@·ırfl; ’˛‹˘ÿ fiΛ¿, ‰·ÁÎÕ; …›_÷ ’fl‹Îfl, ‹ÏHÎfi√fl, ±‹ÿΉÎÿ; ‘flÎ ÿıÁÎ≥, ±ÎˉÎ, ÕÎ_√

A d√ΉÎfi˘ ÿfl √HΉΠ‹ÎÀı ⁄Ωw «ÌΩıfiÎ »^À¿ fiÏË, ’HÎ …J◊Î⁄_‘ ¤Î‰˘ √HÎ÷flÌ‹Î_ ·ı‰Î› »ı ±fiı ÷ıfi˘ ÁÒ«¿Î_¿ ˢ·Áı· ’˛Î≥Á ≥LÕı@Á/WPI ¿Ëı‰Î› »ı. ⁄‘Ì «ÌΩıfiı ⁄ÿ·ı ‹Ëk‰’ÒHν ±ı‰Ì hÎÌÁı¿ «ÌΩıfiı … ±ı ÏËÁÎ⁄Ï¿÷Î⁄‹Î_ ’˛Ï÷ÏfiÏ‘I‰ ‹‚ı »ı. ±Î «ÌΩıfiı hÎHÎ ¤Î√ı ‰√a¿Ú÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı ±fiı WPI ’fl hÎHÎı › fi˘ ’˛ ¤ Ή¤Îfl/ weightage …\ ÿ ˘ »ı . ’Ëı · Î ‰√˝ ‹ Î_ ±fiÎ…, Âο¤Î∞, «Î-¿Î˜ŒÌ ‰√ıflı ∞‰fi …wÏfl›Î÷fiÌ «ÌΩıfi˘ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. d√ΉÎfi˘ ÿfl ÷Îfl‰‰Î ‹ÎÀı ÷ı ‹ fi _ ‰ı ≥ Àı … 22.02Ñ fiyÌ ¿flΛ_ »ı. ⁄ÌΩ ‰√˝ ‹ Î_ ‹ A ›I‰ı

ÏÁ‹ıLÀfiı ÷◊Î VÀÌ·fiı ’˛Î‘ÎL› ‹Y›_ »ı, …ı‹fi˘ ‰’flΠfiÎfiÌÁÒfiÌ ‹ÎhÎÎfi˘ fi◊Ì. ±◊˝÷_hÎfiÎ_ ⁄‘Î_ ZÎıh΢fiı ÷ı‹HÎı ±Î‰flÌ ·Ì‘Î_ »ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fi˘ ’˛¤Î‰¤Îfl 63.75Ñ »ı. (±Î ‰√˝‹Î_ Ωı ¿ı ¬Î_Õ ±fiı ¬Îz ÷ı· …ı‰Ì ¿ıÀ·Ì¿ ⁄Ë‰’flÎÂfiÌ «ÌΩıfiı ’HÎ V◊Îfi ‹Y›_ »ı.) hÎÌΩı ‰√˝ ’ıÀˇ˘·, ÕÌ{· ±fiı ‰Ì…‚Ì …ı‰Î_ ⁄‚÷H΢fi˘ »ı ±fiı ÷ıfi_ ‰ı≥Àı… 14.23Ñ »ı. ±Î flÌ÷ı 22.02Ñ Ü 63.75Ñ Ü 14.23Ñ = 100Ñ ‹ … ⁄ √HÎ÷Î_ ¤Î‰‰‘ÎflÎfi˘ …ı »ı‰Àfi˘ ±Î_¿Õ˘ fiÌ¿‚ı ÷ı d√ΉÎfi˘ ÿfl »ı.á

¿fl˘Õ Ë÷Ì. ≥. Á. 1 ‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı ËΩfl ‰Êı˝ ±Î_¿Õ˘ ‹Î_Õ 30 ¿fl˘Õfi˘, ≥. Á. 1250 ‹Î_ 40 ¿fl˘Õfi˘ ±fiı ≥. Á. 1500 ‹Î_ 50 ¿fl˘Õfi˘ ◊›˘ ±fiı ’»Ì ≥. Á. 1804 ‹Î_ ‰V÷Ì ’Ëı·Ì ‰¬÷ 1 ±⁄…ı ’ˢӫÌ. ‰Ê˘˝‰Ê˝ ◊›ı·Î ±ı‰flı… ‰V÷̉‘ÎflÎ Á΋ı Q≤I›fi˘ ÁflıflΠ±Î_¿ ‹Î_Õ˘ ÷˘ ≥. Á. ’Ò‰ı˝ 1,000 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ≥. Á. 2000 Á‘ÌfiÎ_ hÎHÎ ËΩfl

Q ‘fl÷Ì ’fl ±Î… Ïÿfi Á‘Ì Q≤I› ’ÎQ›Î ±ı ‹Îfi‰˘fiÌ ¿<· Á_A›Î ‰‘Îflı »ı ¿ı ±Î…ı ∞‰÷Î 6.7 ±⁄… ‹ÎHÎÁ˘fiÌ ? À>_¿‹Î_, ‹flÌ «Ò¿ı·Î ·˘¿˘ ‰‘Îflı ¿ı ±I›ÎflfiÎ Ë›Î÷ ·˘¿˘ ? flÎ…‰Ì ¿ı. «ÕÎÁ‹Î, ω·ı ’ηı˝ (’Ò‰˝), ‹_⁄≥

A ±Î Á‰Î· ⁄Ì∞ ‰Îfl ’һΛ˘, ’HÎ “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl”‹Î_ fiÏË. ’Ëı·Ì ‰¬÷ ›‹flÎΩ±ı ‹ËΤÎfl÷‹Î_ ‘‹˝ fl Î… › Ï ‘„WÃflfiı ±Î‰˘ ’˛ f fi ¿›˘˝ Ë÷˘. ›Ï‘„WÃflfiÎ «Îfl ’Î_Õ‰⁄_‘±˘ Áfl˘‰flfiÎ ’ÎHÎÌ ‰Õı ÷flÁ Ï»’Ή‰Î √›Î I›Îflı ±ı ÷‚Ήfi_ ⁄√·ÎfiÎ V‰w’ı fl¬˘’_ ¿fl÷Î ›‹flÎΩ±ı ÷ı‹fiı ±‹¿ Á‰Î·˘ ’Ò»uÎ, …ı‹fi˘ Á_÷˘Ê¿Îfl¿ ¬·ÎÁ˘ ÷ı±˘ ±Î’Ì Â@›Î fiÏË. «Îflı› …HÎÎ Q≤I› ’ÎQ›Î. ±_÷ı ›Ï‘„WÃflfiı ’Ò»‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı, “Ëη ∞‰÷Î ‹fiW›˘fiÌ Á_A›Î ‰‘Îflı »ı ¿ı ‹flÌ «Ò¿ı·Î ‹fiW›˘fiÌ?” ‘‹˝flÎ… ›Ï‘„WÃflı …‰Î⁄ ±ÎM›˘ — “∞‰÷Î ‹fiW›˘fiÌ, ¿ÎflHÎ ¿ı …ı±˘ ‹flÌ «Ò@›Î ÷ı‹fiÌ Ë›Î÷Ì ÷˘ »ı … fiÏË.” …‰Î⁄ Á«˘À Ë÷˘, ±ıÀ·ı ¬ ◊›ı·Î ›‹flÎΩ±ı «Îflı› ’Î_Õ‰˘fiı ∞‰÷ÿÎfi ±ÎM›_. ‘ÎÏ‹˝¿fiı ⁄ÿ·ı ‰ÎV÷ω¿ flÌ÷ı ’˛ffifi˘ ¬·ÎÁ˘ ‹Îfi‰‰V÷Ìfi˘ ‰÷˝‹Îfi …_√Ì ±Î_¿ Ωı÷Î_ ÷ı ±Î_¿Õ˘ ¿ÿΫ ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ Á‘ÌfiÌ Q≤I›Á_A›Î ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹˘À˘ ˢ‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·ı‰Î›, ’fl_÷ ±I›Îflı ◊Λ »ı ±ı‰˘ {Õ’Ì ‰V÷̉‘Îfl˘ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ◊›˘ fi Ë÷˘. ⁄Ì∞ ÷flŒ Q≤I›fi˘ ÿfl ÷ıfiÎ fi˘‹˝· ø‹ ‹…⁄fi˘ Ë÷˘. CÎHÎÎ Áˆ¿Î ±ı‰Î ‰ÌI›Î ¿ı F›Îflı ±Î⁄ÎÿÌ‹Î_ ¬ÎÁ ‰‘Îfl˘ ◊›˘ … fiÏË. ≥. Á. ’Ò‰ı˝ 1,000 ‹Î_ …√÷fiÌ ¿<· ±_ÿÎÏ…÷ ‰V÷Ì ‹ÎhÎ 5

‰Ê˝‹Î_ ±ÎÂflı 60 ±⁄… ·˘¿˘ Q≤I› ’ÎQ›Î, F›Îflı 2000 fiÌ Áη‹Î_ …√÷fiÌ ‰V÷Ì 6 ±⁄… …ıÀ·Ì Ë÷Ì.á Q ¤Îfl÷‹Î_ ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifi_ ±Î√‹fi @›Îflı ◊›_ ±fiı ÷ıfiÎ ‰Õı ’Ëı·˘ ¿˘· ΩıÕfiÎfl T›„@÷ ¿˘HÎ ? Á_∞‰ ‰ÁÎHÎÌ, w’ı ÏfiÁfl ±fiı ‹›Òfl √ÕÎ, √Î_‘̑΋, ¿E»

A ‹˘⁄Î≥· Œ˘fifiÌ Àı@fi˘·˘Ï…¿· øÎ_Ï÷fiı ¤Îfl÷‹Î_ ÿ˘flÌ ·ÎT›Îfi˘ ›Â Á_ÿıÂÎT›‰ËÎfl ¬Î÷ÎfiÎ ¤Ò÷’Ò‰˝ ’˛‘Îfi Á¬ fl΋fiı (…\±˘, Œ˘À˘) ±Î’‰˘ Ωı≥±ı. ¿Ï◊÷ ¤˛WÀΫÎfl‹Î_ Á_Õ˘‰Î›Î ⁄ÿ· ÷ı‹HÎı flÎ∞fi΋_ ‹Ò¿‰_ ’Õu_ Ë÷_, ’fl_÷ ±ı √ıflflÌÏ÷fiı ±ZÎQ› √H›Î ’»Ì›ı ÀıÏ·¿Q›ÒÏfi¿ıÂfifiÎ ZÎıhÎı ÷ı‹fiÎ ›˘√ÿÎfifiı fi¿ÎflÌ Â¿Î› fiÏË. ‹˘⁄Î≥· Œ˘fi‹Î_ “ËS·˘!” ⁄˘·fiÎfl ’˛◊‹ ¤Îfl÷Ì› ’HÎ Á¬ fl΋ Ë÷Î. ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

45

Q. B·¿˘{ Âı‹Î_◊Ì ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ? …÷fi ⁄Ì. ÏhΉıÿÌ, Áı@Àfl ⁄Ì-3, √Î_‘Ìfi√fl

A. ‹¿Î≥fiÎ (¿ı ⁄ÌΩ) VÀΫ˝fiı ±ıÏÁÕ ÁÎ◊ı ¤ı‚T›Î ’»Ì ±ı Ï‹lHÎfiı ÿ⁄ÎHΛ@÷ ‰fl΂ ±Î’Ì √fl‹ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îfl ’»Ì B·¿˘{/C6H12O6 ’ΉÕfl ÷flÌ¿ı »^À<_ ’Õı »ı. VÀΫ˝ ’˘÷ı B·¿˘{‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. w’Î_÷fl ’Òflı’Òw_ fi ¿flΛ I›Îflı B·¿˘{ ÏÁfl’ ±ıÀ·ı ¿ı ¿˘fi˝ ÏÁfl’ ⁄fiı, …ı ‹ÌÃÌ ¬Îz Á΋√˛Ì ‹ÎÀı ¿Î‹ ·Î√ı. Q. ¿˘≥ ±_÷ÏflZΛÎfiı √˛ËfiÌ …ı‹ ±ı¿ı› ·CÎ√˛Ë ’fl ·ı„LÕo√ ¿›* »ı ? ‹Ìfi‚ ¿ı. ‹Âw‰Î‚Î, µ‘fiÎ, Áfl÷

A. Œı⁄˛±ÎflÌ 12, 2001 fiÎ fl˘… fiÎÁÎfiÎ NEARShoemaker fi΋fi_ ±_÷ÏflZΛÎfi 33 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfiÎ ·CÎ√˛Ë ≥fl˘Á ’fl ∂÷›* Ë÷_ ±fiı ÷ıfiÌ

Á’ÎÀÌfiÎ 69 Œ˘À˘√˛ÎŒ˚Á ‹˘¿S›Î Ë÷Î. µ÷flÎHÎ ’Ëı·Î_ ±_÷ÏflZΛÎfiı ⁄Îfl ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿flÌ Ë÷Ì. Q. ÿÏfi›Î‹Î_ ¿ıÀ·Ì ¤ÎÊα˘ fi΋ÂıÊ ◊‰ÎfiÎ ±Îflı »ı? ¿‹·ı ±ı. Á_’À, ±Î˜’ıflÎ ËεÁ, ‹_⁄≥

A. ±ı◊fi˘·˘√ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì Á_V◊ÎfiÎ ÕıÀÎ⁄ı{ ‹…⁄ 400 ¤ÎÊα˘ ±ı‰Ì »ı ¿ı …ı‹fi˘ ‰ÎflÁ˘ fi‰Ì ’ıœÌ±ı Ω‚T›˘ fi◊Ì. ±I›Îflı Œ@÷ ‰›˘T≤©˘ ±ı ¤ÎÊα˘ ⁄˘·ı »ı. ±Î ’ıœÌ ÁÎ◊ı ÿflı¿ ¤ÎÊÎfi_ ±„V÷I‰ ‹ÀÌ …‰Îfi_ »ı. ÿÏfi›Î‹Î_ ÁflıflΠ’_ÿfl Ïÿ‰Áı ±ı¿ ¤ÎÊÎ ·M÷ ◊Λ »ı. Q. ¤Îfl÷fiÎ_ ÿˆÏfi¿˘fi˘ ¿<· Œı·Î‰˘ ¿ıÀ·˘ »ı ? ‹˘fi· ⁄˛õ¤| ±fiı ∞√fl µ’ÎK›Î›, fiÏÕ±Îÿ

A. ‰SÕÛ ±ıÁ˘ÏÁ±ıÂfi ±Î˜Œ L›Ò{’ı’Á˝ ¶ÎflÎ ΩËıfl 46 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

±Î˜√VÀ 23, 1995 fiÎ fl˘… ÷ı‹fiı Œ˘fi ¿˘· ’Ïç‹ ⁄_√΂fiÎ ÷I¿Î·Ìfi ‹A› ’˛‘Îfi F›˘Ï÷ ⁄ÎÁ±ı ¿˘·¿Î÷Î◊Ì ΩıÕu˘ Ë÷˘ ±fiı Á¬ fl΋ I›Îflı ÏÿSËÌ‹Î_ Ë÷Î. ‹˘⁄Î≥·fi_ fiıÀ‰¿Û ¤’ıLƒ¿<‹Îfl ‹˘ÿ̱ı V◊Î’ı·Ì ‹˘ÿÌÀıSVÀˇÎfi_ Ë÷_, …ı ‰Ê˘˝ ’»Ì ±ı. ‰Ì. Ï⁄fl·Î √˛Ò’fiÌ ±Î≥ÏձΠÁıS›·fl ¿o’fi̱ı ¬flÌÿÌ ·Ì‘_. ±Î…ı ‹˘ÿÌfi_ fiıÀ‰¿Û ¿ÿΫ ¤Îfl÷‹Î_ fi_⁄fl ‰fi ˢ÷, ’fl_÷ ⁄ËflÎWÀˇÌ› ÀıSVÀˇÎ ÁÎ◊ıfi_ ‘_‘ο̛ ΩıÕÎHÎ ’ÕÌ ¤Î_B›Î ’»Ì Ï⁄{fiıÁ ±Î√‚ fi «ÎS›˘.á Q CÎHÎÎ ¬flÎ √˛Ë˘fi_ ‘fl̤˛‹HÎ ’Ïç‹-À<-’Ò‰˝ ÏÿÂÎfi_ »ı, ÷˘ Âø ’˘÷ÎfiÌ ‘flÌ ’fl Ïfl‰Á˝ ÏÿÂ΋Î_ ¿ı‹ Œflı »ı ? flÌ÷ı ’Îÿ, ’ηfi’fl; ¤fl÷, ‰Ìfl¤ƒ ΩÕıΩ, Ω‹√œ¿Î, Ω‹fi√fl; ±flω_ÿ ÷◊Î «_ÿfi, ⁄fl‰Î‚Î, Ï…. …^fiÎ√œ; Ï⁄…· ÿÌÏZÎ÷, ‹. ’˘. ‹Î_Õ‰Ì, Ï…. Áfl÷

A ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹ÎÀı Âøfi_ ±‰‚_ ‘fl̤˛‹HÎ Ë∞ √Òœ flËV› »ı. √Òœ ±ı º„WÀ±ı ¿ı ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ √Ãfi ‰¬÷ı ·Î√ ’Õı·Î ¤˙Ï÷¿ ÏÁ©Î_÷˘ ΩıÕı ÷ıfiÎ ‘fl̤˛‹HÎfi˘ ‹ı‚ ¬Î÷˘ fi◊Ì. M≤J‰ÌfiÎ µkÎfl ‘˛‰fiÌ ¬Ò⁄ µ’fl flËÌfiı ÁÒ›˝‹Î‚Î ÷flŒ fi…fl ¿fl˘ ÷˘ ⁄‘Î √˛ Ë ˘ CÎÏ՛΂fiÎ ¿Î_ À ÎfiÌ Ï‰w© ÏÿÂ΋Î_ Œfl÷Î ÿı¬Î› ±ıÀ·_ … fiÏË, ⁄·¿ı ’Ïfl¤˛ ‹ HÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı ‹ fi _ ‘fl̤˛‹HÎ ’HÎ ±ı„LÀ@·˘¿‰Î≥{ »ı . À>_¿‹Î_, ËÎ≥Õˇ˘…fifi_ ±ÎÏÿ ‰Îÿ‚ «Î¿√Ï÷±ı …ı ÷flŒ CÎÒ‹flΛ_ ±ı … ÷flŒfiÌ ÏÿÂ΋Î_ ⁄‘Î √˛ Ë ˘ CÎÒ‹Ì flèÎÎ »ı ±fiı ‘flÌ ’fl eÿflÕÌ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ·ı »ı . ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ (±fiı ⁄ÌΩ_ ÷k‰˘fiÎ) ±ı „ LÀ-@·˘¿‰Î≥{ ‰·˘’Î÷fiı K›Îfi‹Î_ ·ı ÷ Î_ ±ı ‹ ⁄fi‰ _ ±Ïfi‰Î›˝ »ı , »÷Î_ Âøfiı ±ı ‘Îfl˘ ·Î√

’Õ÷˘ fi◊Ì. ‘Ì‹Ì √Ï÷±ı M≤J‰ÌfiÎ 243 Ïÿ‰Á˘‹Î_ ’˘÷Îfi_ 1 ‘fl̤˛‹HÎ ’Òw_ ¿fl÷˘ Âø @·˘¿‰Î≥{ Œflı »ı. ±Î √˛Ëfi_ Ïfl‰Á˝ ‘fl̤˛‹HÎ ‰Ê˘˝ ±√ε flıÕÎfl ‰Õı ΩH›Î ’»Ì ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ±fi‹Îfi ¿flı·_ ¿ı ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ Âøfiı ±ı¿Îÿ ‹˘ÀÎ ±‰¿ÎÂÌ √˘‚αı Àyfl ‹ÎflÌ Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. ±Î…ı Âøfi_ ÷·V’Âa ‹ıÏ’_√ ◊›Î ’»Ì ±ı ÷¿Û ‹Îfi‰Î …ı‰˘ ·Î√÷˘ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ±Î‰Ì Àyfl ¶ÎflÎ ’ÕÌ Â¿÷_ √Î’«_ ±ı √˛ËfiÌ Á’ÎÀÌ ’fl @›Î_› fi◊Ì. ±Î_÷Ïfl¿ ·Î‰ÎfiÌ µ◊·’Î◊·ı Âøfiı µ·ÀÎ‰Ì fiÎA›˘ ˢ› ±ı ⁄ÌΩı ÷¿Û »ı, ’fl_÷ ·Î‰Î ±ı‰Ì flÌ÷ı CÎÒ‹flΛ ÷ı Â@› fi◊Ì. Âø ±Î‹ı› ‘flÌ ’fl ±ıÀ·˘ ‘Ì‹˘ Œflı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ¤Ì÷fl‹Î_ ·Î‰ÎfiÎ ΩıÂÌ·Î ’˛‰Îˢ …L‹ı fiÏË. ¿˘≥ hÎÌ…\_ ±fi‹Îfi ¬√˘‚ωt˘ ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ±ıÀ·ı Ïfl‰Á˝ ¤˛‹HÎfi˘ ’˛ffi ¿ÿΫ Ëo‹ı ‹ÎÀı ±fikÎfl flËı‰Îfi˘ »ı.á

¿flΛı·Î ±Î_¿ÕÎ ‹…⁄ ¤Îfl÷‹Î_ ±¬⁄Îfl˘fi_ fl˘Ï…_ÿ_ ‰ı«ÎHÎ 9.9 ¿fl˘Õ fi¿·˘ …ıÀ·_ »ı. «Ìfi 10.7 ¿fl˘Õ fi¿·˘ ÁÎ◊ı ‹˘¬flı »ı, F›Îflı ¤Îfl÷fi˘ fi_⁄fl ⁄ÌΩı »ı. hÎÌΩ ø‹ı ±Î‰÷Î Ω’Îfi‹Î_ 6.8 ¿fl˘Õ fi¿·˘ ¬’ı »ı. «˘◊Î fi_⁄flfiÎ ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ÏŒ√fl 5.1 ¿fl˘Õ »ı. Q. Á˙◊Ì ‰‘ Á_A›Î‹Î_ ⁄fiı·_ ·ÕΛ¿ M·ıfi ¿›_ »ı ? µI’· ±ı. ‹Î_¿Õ ±fiı ‘˛‰ ÀÌ. ‰˘flÎ, …^fiÎ√œ

A. ±Î flı¿˘ÕÛ 1955 ‹Î_ flÏ›αı …ıfi_ ’˛˘Õ@Âfi Âw ¿›* ±ı Ï‹√-21 fi˘ »ı. ŒÎ≥Àfl-≥LÀflÁıMÀfl ‰√˝fiÎ_

Q ·U¿fl‹Î_ Á·Î‹Ì ±Î’‰ÎfiÌ ’˛◊Î ¿ı‰Ì flÌ÷ı Âw ◊≥? flÎ…ıLƒÏÁ_Ë √˘ÏË· ±fiı Ï‹h΢, ¤Î‰fi√fl

A ≥. Á. 1400 fiÎ ±flÁ΋Î_ ›fl˘’fiÎ knight/fiÎ≥À ¿Ëı‰Î÷Î ±rÎfl˘ËÌ ›˘©Î±˘ ÂÎËÌ ’˛ıZο˘fiÌ ‹˘…^ÿ√Ì‹Î_ ’˘÷’˘÷ÎfiÎ C΢ÕÎ Á΋Á΋Πÿ˘ÕÎ‰Ì ·Î_⁄Î ¤Î·Î ‰Õı ∞‰ÁÀ˘ÁÀfiÎ ‹¿Î⁄·Î ¬ı·÷Î Ë÷Î. ’√◊Ì

±Î‰Î_ 8,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ M·ıfi ⁄L›Î_ »ı. ±ÎT≤Ïkα˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 30 »ı ±fiı …√÷fiÎ ¿<· ’«ÎÁ ÿı¢fiÎ ±˜fl Œ˘Á˝ Ï‹√-21 ¬flÌÿÌ «Ò@›Î_ »ı. flÏ›Πˉı ÷ı‹fi_ µI’Îÿfi ¿fl÷_ fi◊Ì. Q. …√÷fi_ Á˙◊Ì {Õ’Ì ’ZÎÌ ¤ıflÌ ⁄Î… »ı, ÷˘ Á˙◊Ì ‘Ì‹_ ’ZÎÌ ¿›_? ÏfiϬ· Ï¿fiÎfl̉ηÎ, ÁÎL÷Î øÒ{ (’Ò‰˝), ‹_⁄≥

A. ±‹ıÏfl¿Îfi_ ‰ÒտΘ¿/ woodcock

fi΋fi _ ’ZÎÌ ¿·Î¿fiÎ ‹ÎhÎ 8 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ˉ΋Î_ ÷fl÷_ flËı »ı. ±ÎfiÎ ¿fl÷Î_ ÁËı… ±˘»Ì V’ÌÕ Ë˘› ÷˘ ÂflÌflfiı ±©fl À¿Î‰‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷Ì Ï·Œ˚À ‹‚ı fiÏË.á

‹Î◊Î Á‘Ì ÷ı‹fi_ ÂflÌfl ·˘¬_ÕÌ ⁄A÷fl‹Î_ œo¿Î›ı·_ flËı÷_, ±ıÀ·ı ›© ’Ëı·Î_ flÎΩ Á‹ZÎ ËÎ…fl ◊÷Ì ‰¬÷ı ’˘÷ÎfiÌ ±˘‚¬ »÷Ì ¿fl‰Î ÷ı±˘ Ï‹Ω√flÎ ‘flΉ÷Î ‹¬Î‰flHÎfiı ±ÿ⁄’Ò‰˝¿ ¨«_ ¿fl÷Î Ë÷Î. ±Î‘Ïfi¿ ·U¿flÌ Á·Î‹Ìfi˘ Ïfl‰Î… ÷ıfiÎ ’√·ı Âw ◊›˘.á Q ÁflıflΠO·ı¿ ˢ·fi_ ÷Î’‹Îfi ¿ıÀ·_ ˢ› »ı ? flοı …fl̉ηÎ, µ‘fiÎ, Áfl÷; ‹›_¿ ’fl‹Îfl, ±‹ÿΉÎÿ

A O·ı¿ ˢ·fiÎ ¿ıLƒ ’ÎÁıfi_ ÀıQ’˛ı«fl ÷˘ …ıfiı “¡ÌÏ{_√ ¿Î˜SÕ” √HÎÌ Â¿Î›

jffrfsf[gf[ bff;f Ljfgf+tfl

à “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl” ‹ÎÀıfiÎ ’˛ffi˘ Œ@÷ ’˘VÀ ¿ÎÕÛ ’fl ·¬Ì ‹˘¿·‰Î ωfi_÷Ì »ı. ’fl⁄ÌÏ՛΋Î_ ‹˘¿·ı·Î ’˛ffi˘ K›Îfi ’fl ·ı‰Îfi_ ‹U¿ı· »ı. à ±ı¿ ’˘VÀ ¿ÎÕÛ‹Î_ hÎHÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ ’˛ffi˘ ·¬‰Î fiÏË. ÿflı¿ ’˛ffi ‹tÎÁflfi˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. à ’˛ffi˘ ÁÎ◊ı “±Î ’hÎ ÁŒÎflÌfiı ‹‚ı” ω¤Î√fiı ·√÷Î ’˛Ï÷¤Î‰˘ fi ‹˘¿·‰Î, ¿ÎflHÎ ¿ı “ÁŒÎflÌ”fiÎ ¿Î›Î˝·›‹Î_ ±ı ⁄Lfiı Á_’Îÿ¿Ì› ¬Î÷Î_ …\ÿÎ_ »ı. ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

47

±ı‰_ ˢ› »ı, ‹ÎÀı ±ı‹ ¿Ë˘ ¿ı ·√¤√ ˢ÷_ … fi◊Ì. ‹Îfi˘ ¿ı O·ı¿ ˢ·fi_ ÿ‚ ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ …ıÀ·_ »ı, ÷˘ ¿ıLƒÌ› ÷Î’‹Îfi ±ıOÁ˘S›ÒÀ {Ìfl˘ (-273.150 Áı„S›Á) ¿fl÷Î_ ‹ÎhÎ 0.0000010 …ıÀ·_ ‰‘Îflı ˢ› »ı. ¿ıLƒfiÌ Œfl÷ı ¿fl˘Õ˘ ±_ Áı„S›Á ˢ›, ¿ÎflHÎ ¿ı O·ı¿ ˢ·‹Î_ ·√¤√ ’˛¿Î‰ı√ı √fl¿ ◊÷Î ‰Î›fiÎ ¿ı ⁄ÌΩ ’ÿÎ◊˘˝fiÎ flıb±˘ ±ı¿‹ı¿ ÁÎ◊ı ¤ÌÊHÎ Àyfl ’΋Ìfiı ÷’Ì fiÌ¿‚ı »ı. ∂Ω˝ ÷flÌ¿ı ωϿflH΢fi˘ ÷ı … V‰Ì ‘˘‘ fiÌ¿‚ı »ı . ¬√˘‚ÂÎjÎ̱˘ ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı O·ı¿ ˢ·fi_ ±‰·˘¿fi ¿flı I›Îflı ±ı ÷ı … V‰Ì ’ _ … ÷ı ‹ fiÌ fi…flı «Õı »ı . CÎÀfiÎÏZÎÏ÷…/event horizon ‰E«ıfi_ ¿ıLƒ ÷ı‹fiı ÿı¬Î÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı O·ı¿ ˢ· ÷ı‹Î_ ÿά· ◊÷Î_ ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiı ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰Î ÿı÷˘ fi◊Ì. CÎÕÎfi _ ±…‰Î‚ _ CÎÕ΋Î_ flËı ÷ı ‹ ÏZÎÏ÷… ’λ‚fiÌ CÎÀfiÎ ÷ıfiÌ ±_ÿfl … √˘Ï’÷ flËı »ı.á Q «˘‹ÎÁ΋Î_ fl«Î÷_ ‹ıCΑfiÊ Ëo‹ıÂÎ_ √˘‚οÎfl ¿ı‹ ˢ› »ı ? ωω‘ fl_√˘ ÿı¬Î‰Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ ? ω·ÎÁ Õ˘⁄Ïfl›Î, Ω‹ ÿÎÿfl, Ï…. flÎ…¿˘À; ¤Îωfi ΩÕıΩ, ÏÁyÎ, Ï…. Ω‹fi√fl; flω ‘fiÎHÎÌ ±fiı Ï‹h΢, ±‹flı·Ì; ∑„I‰¿ ·ÎÏÛÎ, …^fiÎ√œ; ‘˛‰ ±√˛Î‰÷, l‰HÎ …›V‰Î·, ËÎÏÿ˝¿ ¿Î·Ïfl›Î ±fiı Ï‹h΢, ±‹flı·Ì; ‰Ìfl¤ƒ ΩÕıΩ, Ω‹ √œ¿Î, Ï…. Ω‹fi√fl; ±ÎÏÂÊ ÷◊Î ’˛ÌÏ÷ ’Àı·, √Î_‘Ìfi√fl; Ëflÿı‰ «Î‰ÕÎ, Ïÿ·Ì’ ¿ÀıÏ›Π±fiı fl˘ÏË÷ ‘˘‚

A ‹ıCΑfiÊfi_ Á…˝fi ¤ı…¿H΢fiı ±Î¤ÎflÌ »ı. «˘‹ÎÁÎ ÿflQ›Îfi ¬ÎÁ ¿flÌfiı {Î’À<_ ’ÕuÎ ⁄Îÿ ÷Õ¿˘ fiÌ¿‚ı ±fiı 48 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

ÁÒ›˝ ’»‰ÎÕı ˢ› ±ı ‰¬÷ı ±Î√‚ ÷flŒ @›Îflı¿ ‹ıCΑfiÊ fl«Î›ı·_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. Á‹…^÷Ì …flÎ Áfl‚ flËı ±ı ‹ÎÀı ¤ı…¿H΢ ˉ΋Î_ ÷fl÷Î_ ÁÒZ‹ ‰flÁÎÿÌ ÀÌ’Î_ ˢ‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·˘. TËÎ≥À ·Î≥À ÷flÌ¿ıfiÎ ÁÒ›˝’˛¿Î ‹ÎÀı ÷ı±˘ ÏhÎ’Îr˝ ¿Î« …ı‰_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰ı »ı. ÁÒ›˝fi˘ ¿<ÿfl÷Ì ’˛¿Î ÁÎ÷ fl_√˘fi˘ ⁄fiı·˘ »ı. ⁄‘ÎfiÌ ÷fl_√·_⁄Î≥ …\ÿÌ »ı. ·Î·fiÌ ±Ï‘¿÷‹ (0.0007 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl) »ı, ÷˘ Ω_⁄·ÌfiÌ L›Òfi÷‹ (0.0004 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl) »ı. ‰flÁÎÿÌ ’ÎHÎÌfiÎ À̒΋Î_ ’˛‰ıÂ÷Ì ‰¬÷ı ÷ı±˘ ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ±ı … ‰ı‰·ıL◊ ‹…⁄ ‰ø̤‰fi ’΋ı »ı, ÀÌ’ÎfiÌ ’λ·Ì ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ ¶ÎflÎ ÏflŒ˚·ı@À ◊Λ »ı ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ÀÌ’ÎfiÌ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚‰ÎfiÎ Á‹›ı ŒflÌ ‰ø̤‰fi ’΋ı »ı. À>_¿‹Î_, ωω‘ fl_ √ ‰Î‚Î_ Ï¿flH΢ ‹ÎÀı ‰ø̤‰fiÎ_ ¿ Áfl¬˘ fi◊Ì. ·Î· Ï¿flH΢ ±_÷ı 420 fi˘ ±ıL√· fl«ı »ı, F›Îflı ⁄οÌfiÎ_ Ï¿flH΢fi˘ ±ı L √· ÷ı‹fiÌ ø‹Â— À>_¿Ì ‰ı‰·ıL◊ ‹…⁄ ±˘»˘ flËı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ‹ıCΑfiÊ‹Î_ À˘«fi˘ ⁄ıLÕ ·Î· …HÎΛ, ÷˘ Ω_⁄·Ì Á‘Ì ⁄οÌfiÎ Á˙ ⁄ıLÕ …\ÿÎ fl_√fiÎ ⁄fiı. (…\±˘, µ’flfiÌ ±Î¿ÚÏ÷.) ωω‘ fl_√˘ ÿı¬Î‰Î ‹ÎÀı Âfl÷ ±ı »ı ¿ı ÷ı‹fiı ºU›‹Îfi ⁄fiΉ÷˘ ±ıL√· ÏfiÏç÷ ±_ ¿fl÷Î_ …\ÿ˘ fi ˢ‰˘ Ωı≥±ı. Á«˘À ±_ fl«Ì ÿı÷Ì ±ı¿‹ÎhÎ F›˘‹ıÀˇÌ Áfl@›Ò·fl ±Î¿Îfl‰Î‚Ì »ı, ±ıÀ·ı ‹ıCΑfiÊ Ëo‹ıÂÎ_ ‰÷˝‚w’ı ÿı¬Î› »ı. ±ı¿ flÁ’˛ÿ ‰Î÷ fi˘Ó‘‰Î …ı‰Ì »ı. ¿˘≥ T›„@÷fiı ±‹¿ V◊‚ı flËÌfiı …ı ‹ıCΑfiÊ ÿı¬Î› ±ı ÷ıfiÌ fi∞¿ flËı·Ì ⁄Ì∞ T›„@÷fiı Ωı‰Î ‹‚÷_ fi◊Ì, ⁄·¿ı ÷ıfiÌ fi…fl Á΋ıfi_ ‹ıCΑfiÊ …\ÿ_ ˢ› »ı--±fiı ÷ı ’Ëı·Ì T›„@÷fiı Ωı‰Î ‹‚÷_ fi◊Ì. ±Î_¬˘‹Î_ Á‹Î÷Î_ Ï¿flH΢fiÌ ÁÌ‘ ⁄ı› …HÎÎfiÌ º„WÀ±ı …\ÿÌ Ë˘›, ‹ÎÀı ±Î‰_ ⁄fiı. ⁄ıµ ÷ı‹fi_ V◊Îfi ±ÿ·⁄ÿ· ¿flı ÷˘ ‰‚Ì ±ı¿⁄ÌΩfi_ ‹ıCΑfiÊ …\±ı.á

±‹ıÏfl¿Î ÁÎ◊ı ±b¿flÎfl ¿fl‰Î ±_√ıfi˘ ω‰Îÿ ¿›Î ‹tı ÁΩ˝›˘ »ı ? ¤Îfl÷fiÌ ¬ÎÀ·ı ¬˘Õ …ı‰Ì Á‹V›Î ±ı »ı ¿ı 2020 Á‘Ì‹Î_ ÷ıHÎı 20,000 ‹ı√ΉΘÀ ±b‰Ì…‚Ì ‹ı‚‰‰Îfi˘ M·Îfi CÎÕu˘ ˢ‰Î »÷Î_ ËηfiÎ_ ‹◊¿˘fiı ’HÎ Á˘ À¿Î Z΋÷αı ¿Î›˝fl÷˚ flά‰Î …ıÀ·_ ›flıÏfi›‹ ±Î…¿Î· ÷ıfiı ¬ÎHο΋ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊÷_ fi◊Ì. ¬Õ¿˘ ÷˘ÕÌfiı ›flıÏfi›‹ ÷Îfl‰÷_ ±ı¿‹ÎhÎ Á_¿<· {Îfl¬_Õ‹Î_ »ı. ‰Êı˝ ÿËÎÕı ÷ı 220 Àfi ’fl‰Ã˘ ÷ˆ›Îfl ¿flı »ı, F›Îflı ±Î‰U›¿÷Î 300 Àfi …ıÀ·Ì »ı. ’ÏflHÎ΋ı ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ_ ±b‹◊¿˘ ÷ı ‹ fiÌ V◊ÎÏ’÷ Z΋÷ÎfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ‹ÎhÎ 75Ñ ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flı »ı. ωÂıÊ Ï«_÷Î…fi¿ ‰Î÷ ⁄Ì∞ »ı — ¤Îfl÷fiÌ ‘fl÷Ì‹Î_ {Î{_ ›flıÏfi›‹ flèÎ_ fi◊Ì ±fiı ‰‚Ì ±b‘ÕοΠ¿›Î˝ ’»Ì ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÿ⁄Λı·Î ±Î˜VÀˇıÏ·›Î …ı‰Î ÿı¢ ¤Îfl÷fiı ›flıÏfi›‹ ‰ı«‰Î ÷ˆ›Îfl fi◊Ì. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÁÎ◊ı (±fiı ‰‚Ì ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ Âfl÷ı) ±b¿flÎfl ◊Λ ÷˘ … › fl ı Ï fi›‹ ‹ı ‚ ‰‰Îfi _ Â@› ⁄fiı . ∂Ω˝ ‹ÎÀı ±b‰Ì…‚Ì ’fl ¬ÎVÁ˘ ‹ÿÎfl flά÷˘ ¤Îfl÷fi˘ ¿Î›˝ø‹ ’HÎ ÷˘ … ±Î√‚ «Î·ı. ¿flÎflfiÌ ±‹¿ ¿·‹˘ ¤Îfl÷fiÌ Ï‰w© Ω› »ı, ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ ¤Îfl÷ ’ÎÁı ⁄ÌΩ ¬ÎÁ ω¿S’˘ ’HÎ fi◊Ì. ω‰ÎÿfiÌ Õ‹fḻ˘ «ÕΉ÷Î flËı·Î ±b¿flÎfl …flΠω√÷ı Á‹…‰Î …ı‰Î »ı, ’HÎ ±ı ’Ëı·Î_ ÷ıfiÎ ¿ıLƒÌ› ‹tÎ Á‹Îfi ›flıÏfi›‹fi_ ‹Ëk‰ Ωı≥±ı. ±b¿flÎflfiÌ T›ÒËÎI‹¿ ±Î_ÀÌCÎÒ_ÀÌfi˘ ÷ı‹… ¤Îfl÷‹Î_ ±b¿Î›˝ø‹ ’fl ◊‰Î’ÎhÎ ÷ıfiÌ ÁÎflÌ-fiflÁÌ ±Áfl˘fi˘ A›Î· ÷ı ‰√fl ±Î‰ı ÷ı‹ fi◊Ì. ‘fl÷ÌfiÎ ’˘’Õ΋Î_ ÿÁ ·Î¬ ¤Î√ı 2.7 ¤Î√ …ıÀ·_ ›flıÏfi›‹ »ı. ±Î ‹ÎhÎÎ ÁΉ fi∞‰Ì ·Î√ı, »÷Î_ ÷ı ÀÌfi ‘Î÷ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı »ı. M≤J‰Ìfi_ ⁄‘_ ›flıÏfi›‹ ‹Ò‚ Á’flfi˘‰Î ÷Îfl΋Î_ ⁄ÌΩ_ ¤Îflı ÷k‰˘ ÁÎ◊ı ⁄L›_. ±Î Ω÷fiÎ ÷ÎflÎ ŒÎÀuÎ ±ı … ‰¬÷ı ÷k‰˘fi_ Á…˝fi ◊›_, ‘ÕοΠ’»Ì ÷k‰˘ ËÎ≥Õˇ˘…fifiÎ ±‰¿ÎÂÌ ‰Îÿ‚˘‹Î_ ¤Y›Î_ ±fiı ÷ı ‰Îÿ‚ √_ÃΛ_ I›Îflı 92 ¿<ÿfl÷Ì ÷k‰˘ ’ˆ¿Ì ›flıÏfi›‹ ’HÎ ‘flΉ÷Ì ÁÒ›˝‹Î‚Î ⁄fiÌ. ±Î Ï¿flH΢IÁ√a ‘Î÷fiÎ ⁄ı ‹A› ’˛¿Îfl˘ ±fiø‹ı ›flıÏfi›‹-238 ±fiı ›flıÏfi›‹-235 »ı. ‘fl÷ÌfiÎ ’˘’Õ΋Î_ ÷ı‹fiÎ …J◊Îfi_ ’˛‹ÎHÎ …\ÿ_ »ı. ¿<ÿfl÷Ì ›flıÏfi›‹fiı ÷’ÎÁ˘

(±fiÁ_‘Îfi ±_¿fiÎ »ıS·Î ¿‰flfi_ «Î·)

÷˘ ±ı‹Î_ ›flıÏfi›‹-238 fi_ ’˛‹ÎHÎ 99.3Ñ …ıÀ·_ ˢ›, F›Îflı ›flıÏfi›‹-235 fiÌ ‹ÎhÎÎ 0.7Ñ Ë˘› »ı. ÷ŒÎ‰÷ ⁄Ë ‹˘À˘ ˢ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ⁄ı›fi_ ±‘ν›W›/half-life Áfl¬_ fi◊Ì. ›flıÏfi›‹-238 fi_ ±‘ν›W› ·√¤√ 4.5 ±⁄… ‰Ê˝ »ı. ‹÷·⁄ ¿ı ±ıÀ·Î_ ‰Ê˝‹Î_ ÷ıfi˘ …J◊˘ Ï¿flH΢IÁ√˝fiÎ µIÁ…˝fi ¶ÎflÎ CÎÀÌfiı ±Õ‘˘ ◊Λ »ı. M≤J‰ÌfiÌ

‰› ·√¤√ 4.6 ±⁄… ‰Ê˝ »ı, ‹ÎÀı ›flıÏfi›‹-238 Ë∞ 99.3Ñ …ıÀ·_ Á«‰Î›_ ˢ› ÷ı‹Î_ ±Îç›˝ fi◊Ì. ±ÎfiÌ Á΋ı ›flıÏfi›‹-235 fi_ ±‘ν›W› Œ@÷ 0.71 ±⁄… ‰Ê˝fi_ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ‘fl÷ÌfiÎ ¤ÒV÷flÌ› ’˘’Õ΋Î_ ±Î…ı ÷ıfi˘ 0.7Ñ ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı …J◊˘ flè΢ fi◊Ì. ωÂıÊ ‹Ëk‰ ’HÎ ÷ıfi_ »ı, ¿ı‹ ¿ı ±b‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿fl‰Î ÷ıfiÌ ±bfiÎϤ Áfl‚÷Î’Ò‰˝¿ ω¤Î…fi ’΋ı »ı. ±Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿<ÿfl÷Ì ¬Ïfi… ÷flÌ¿ı ›flıÏfi›‹ ¤·ı ÀÌfi ¿fl÷Î_ ‰‘ T›Î’¿ ˢ›, ’HÎ ÷ı‹Î_ ¿Î‹fi_ √HÎΛ ÷ı‰_ ›flıÏfi›‹-235 ⁄Ë Á·¤ fi◊Ì. ¬Ïfi… ÷flÌ¿ı ›flıÏfi›‹fiÎ ⁄ı› ±‰÷Îfl˘ ¬Õ¿˘‹Î_ ¤‚ı·Î ˢ› »ı. Á˘ Àfi ¬Õ¿˘‹Î_ ÁflıflΠ±ı¿Îÿ Àfi ›flıÏfi›‹ ˢ›, …ıfiı ±·√ ’ÎՉΠ‹ÎÀı ¬Õ¿˘fi˘ flı÷ÌfiÎ ¿H΢ …ı‰˘ «Òfl˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î «ÒflÎ ÁÎ◊ı ¤ı‚‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ÁSŒuÒÏfl¿ ±ıÏÁÕ ›flıÏfi›‹fiı ¢ÊÌ …\ÿ_ ÷Îfl‰Ì ·ı »ı. ÁҿΛΠ’»ÌfiÎ «yÎfiı yellowcake ¿Ëı »ı, ¿ı‹ ¿ı fl_√ı ÷ı ’Ì‚˘ ˢ› »ı. ⁄Lfiı Ω÷fiÎ_ ›flıÏfi›‹fi˘ flıϱ˘ ÷ı‹Î_ …ı‹fi˘ ÷ı‹ …‚‰Î› »ı. ω¤Î…fifiÌ º„WÀ±ı ±√I›fi_ CÎÀ¿ ›flıÏfi›‹-235 »ı, …ıfiÌ ¿<· …J◊΋Î_ flËı·Ì fi∞‰Ì ‹ÎhÎÎ ‰‘Îfl‰Î‹Î_ fi ±Î‰ı I›Î_ Á‘Ì «ı≥fi Ïfl±˜@ÂfifiÎ ‘˘flHÎı ω¤Î…fifiÌ ±Ï‰fl÷ CÎÀ‹Î‚ V◊’Λ fiÏË. À>_¿‹Î_, ›flıÏfi›‹fiÎ yellowcake ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

49

«yÎfi_ ÁQ≤Ï©¿flHÎ/enrichment ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ ±ı ‹ÎÀı ›flıÏfi›‹fiı ¤Îflı ÷Î’‹Îfiı √ıÁfi_ V‰w’ ±Î’Ì ÷ıfiı ‘flÌ ’fl Á¬÷ {Õ’ı CÎÒ‹flÎ÷Î ’Îh΋Î_ ‰‹‚fiÌ …ı‹ Œıfl‰ı »ı. ’ÏflHÎ΋ı …ı ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚ ’ıÿÎ ◊Λ ÷ı ±˘»Î ‰…fifiÎ ›flÏı fi›‹-235 fiı ‰‘ {Õ’ı Œo√˘‚Ì ’ÎhÎfiÌ ÿ̉η ÷flŒ ‹˘¿·Ì ±Î’ı »ı, F›Îflı ’˛‹ÎH΋Î_ ‰…fiÿÎfl ±ı‰_ ›flıÏfi›‹-238 ‰E«ı flËÌ Ω› »ı. ⁄Lfiı Á_’ÒHν flÌ÷ı ÷˘ »^ÀÎ_ ’Õ÷Î_ fi◊Ì, »÷Î_ ‹Ëk‰fiÎ ±ı‰Î ›flıÏfi›‹-235 fi_ 0.7Ñ ’˛‹ÎHÎ ‰‘Ìfiı ·√¤√ 3.5Ñ ◊Λ »ı. ±bfiÎϤfiÎ fission/ω¤Î…fifi˘ «ı≥fi Ïfl±˜@Âfi ¿Ëı‰Î÷˘ ±Ï‰fl÷ ø‹ V◊ÎÏ’÷ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ıÀ·_ ÁQ≤Ï©¿flHÎ ’Òfl÷_ »ı. ‹A› Á‰Î· — ω¤Î…fifiÎ Á‹›ı ±bfiÎϤ±˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÷ÒÀı I›Îflı ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ E=mc2 ÁÒhÎ ‹…⁄ ’˛ÎM÷ ◊÷Ì ±ıfi∞˝ ¿ıÀ·Ì ? ±Î_¿Õ˘ ’˛¤Î‰ÂÎ‚Ì »ı. ±ı¿ Ï¿·˘√˛Î‹ ›flıÏfi›‹-235 ·√¤√ 20,000 ‹ı√ΉΘÀ-

›flıÏfi›‹-235, …ıfiÎ ‰√fl ¤Îfl÷fiÎ ±b‹◊¿˘ ¿Î›˝fl÷ flËÌ Â¿ı ÷ı‹ fi◊Ì

¿·Î¿ …ıÀ·Ì ‰Ì…‚Ì ±Î’ı »ı, …ı 2,300 Àfi ¿˘·ÁÎfiÎ ±√fl ÷˘ 11,800 ⁄ıfl· ¬Ïfi… ÷ı·fiÎ ÿËfi ‰¬÷ı »^ÀÌ ’Õ÷Ì ±ıfi∞˝ ⁄flÎ⁄fl »ı. ∂Ω˝fi˘ ‹⁄·¬ ‘˘‘ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‰Ëı÷˘ ◊Λ ÷ı ’HÎ E=mc2 fiÎ Á_ÿ¤ı˝ Ωı≥±ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ ÁQ≤Ï©¿flHÎ ’΋ı·Î ›flıÏfi›‹fiı 1,4000 Áı„S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı √fl‹ ¿flÌ ÷ıfiı fuel rods ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ÁÎ_¿ÕÎ ÷ı‹… Á_A›Î⁄_‘ ’˘·Î fi‚οÎfl˘‹Î_ ¤flı »ı. fi‚οÎfl˘ ±ı‰Ì ‘Î÷fiÎ ¿ı …ı ’Òfl‰ı√ı fl‹{À ⁄˘·Î‰÷Î L›ÒÀˇ˘fi ’fl‹Îbfiı ±_ÿfl ’˛‰ı ‰¬÷ı fl˘¿÷Ì fi◊Ì. ŒuÒ· flΘÕ˚ÁfiÎ {Ò‹¬Î ‰E«ı Ãı¿Ãı¿ÎHÎı control rods ’HΠˢ› »ı. ⁄˘fl˘fi ±√fl ÷˘ ¿ıÕÏ‹›‹ ¤flı·Î 50 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

±b¤ßÌ‹Î_ «ı≥fi Ïfl±˜@ÂfifiÌ Ïø›Îfi_ Ïfi›‹fi ¿fl÷Î ¿LÀˇ˘· flΘÕ˚{

±ı fi‚οÎflfi_ ¿Î›˝ L›ÒÀˇ˘fifiÎ ’˛ËÎfl˘fi_ Ïfi›‹fi ¿fl‰Îfi_ »ı, …ı◊Ì ›flıÏfi›‹fiÌ fiÎϤfi_ ωCÎÀfi Ïfifl_¿< ›Îfiı ±ÎµÀ ±Î˜Œ ¿LÀˇ˘· fi ⁄fiı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 1). ¿ıÕÏ‹›‹fi˘ ±fiı ⁄˘fl˘fifi˘ ¿<ÿfl÷Ì √HΑ‹˝ ±ı »ı ¿ı ±ÕŒıÀı «Õ÷Î L›ÒÀˇ˘fifiı ÷ı±˘ ¢ÊÌ ·ı. ’ÏflHÎ΋ı ±ı Á’flŒÎVÀ L›ÒÀˇ˘fifiÌ ›ÎhÎÎ I›Î_ … ’ÒflÌ ◊Λ ±fiı ÷ı±˘ ’˘÷Îfi_ ±bfiÎϤfiı ÷˘Õ‰Îfi_ ¿Î‹ ±Î√‚ «·Î‰Ì fi ¿ı. ±b¤ßÌ‹Î_ ŒuÒ· flΘÕ˚ÁfiÎ {Ò‹¬Î ‰E«ı flËı·Î ¿LÀˇ˘· flΘÕ˚Áfiı ±Î‰U›¿÷Î ‹…⁄ ÁËı… ⁄ËÎfl Áıfl‰Ì ¿Λ »ı ±fiı …wfl ’Õı I›Îflı ±ı {Ò‹¬Î‹Î_ ‰‘ ±_ÿfl ’HÎ CÎÁÎÕÌ Â¿Î› »ı. µÿÎËflHÎ ‹ÎÀı ‘Îfl˘ ¿ı ‰‘ ’Õ÷Ì ±bfiÎϤ±˘ ÷ÒÀÌ flËÌ »ı ±fiı ÷Î’‹Îfi Ëÿ’flÎ_÷ ‰‘Ì flèÎ_ »ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ ±ı‰ı ‰¬÷ı ±‹¿ ¿LÀˇ˘· flΘÕ˚Áfiı {Ò‹¬Î‹Î_ »ı¿ Á‘Ì fiÌ«ı µ÷Îflı, ±ıÀ·ı ⁄˘fl˘fi ›Î ¿ıÕÏ‹›‹ I›Î_fiÎ L›ÒÀˇ˘fifiı ¢ÊÌ Ï⁄fi…wflÌ µI’Î÷fiı ¿Î⁄Ò‹Î_ ·ı »ı. ±ÎfiÎ ¿fl÷Î_ Áÿo÷fl …\ÿÌ „V◊Ï÷ @›Îflı¿ ±ı ˢ› ¿ı ’Òfl÷Ì ±bfiÎϤ±˘ ÷ÒÀı fiÏË ±fiı ‰Ì…‚Ì ’›Î˝M÷ ‹ÎhÎ΋Î_ ’ıÿÎ ◊Λ fiÏË. ÏfiWHÎÎ÷˘ I›Îflı ŒuÒ· flΘÕ˚ÁfiÎ {Ò‹¬Î‹Î_ ¬Ò_’ı·Î ±‹¿ ¿LÀˇ˘· flΘÕ˚Áfiı ⁄ËÎfl ¬ıÓ«Ì ±ıÀ·ı ¿ı L›ÒÀˇ˘fi ’fl‹Îb±˘fiı fl˘¿÷Ì fiοÎ⁄_‘Ì ÿÒfl ¿flÌ ÷ı‹fiı ‰‘ ±ŒflÎ÷ŒflÌ ‹«Î‰‰Î ÿı »ı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 2). ≥WÀ÷‹ ‹ÎhÎ΋Î_ ‰Ì…‚Ì ’˛ÎM÷ ◊Λ ±ı ‹ÎÀı ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ±bfiΠω¤Î…fifi_ ±Î‰_ Ïfi›‹fi Á÷÷ ¿fl‰_ flèÎ_. «ı≥fi Ïfl±˜@Âfi ¶ÎflÎ ±bfiÎϤ±˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÷ÒÀı ±ı ÷˘ ΩHÎÌ÷Ì ’˛˘ÁıÁ »ı, ’fl_÷ ±ËŸ ‹A›I‰ı ±ıfi∞˝fiı K›Îfi‹Î_ flÎ¬Ì ÷ı‹… E=mc2 fiı ±fi·ZÎÌ ÷ıfi_ Áfl‚ ±_¿√ÏHÎ÷ ÷’ÎÁ‰Î …ı‰_ »ı. ω¤Î…fi ›flıÏfi›‹235 fi_ ◊Λ »ı ±fiı L›ÒÀˇ˘fifi˘ ‹Îfl˘ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı …‰Î⁄ÿÎfl »ı. ¿ıfl‹ ⁄˘ÕÛfiÎ VÀˇÎ≥¿flfi˘ ŒÀ¿˘ ¿>¿fḻ˘fiÎ Á‹ÒËfiı ÷˘Õı ±ıfiÎ …ı‰Ì ÷ı Ïø›Î fi◊Ì. ∂Õ÷_ ¿⁄Ò÷fl ‘Ì‹ı flËÌ ÷ıfiÎ

√˘¬·Î‹Î_ ±Î‰Ìfiı ⁄ıÁı ÷ı‹ L›ÒÀˇ˘fi ’fl‹Îb › fl ı Ï fi›‹- 235 fiÌ ±bfiÎϤ‹Î_ Á΋ı· ◊‰˘ Ωı≥±ı. ±Î ‹ÎÀı L›ÒÀˇ˘fifiı …flο ‘Ì‹˘ ’ÎÕ‰˘ flè΢. ‹˘ÕflıÀfl ÷flÌ¿ı Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl, √˛ıŒÎ≥À ¿ı ’»Ì ·Î≥À ‰Î˜Àfl ¿Ëı‰Î÷_ ÁÎÿ_ ’ÎHÎÌ ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. (¤Îfl÷‹Î_ 15 ±b‹◊¿˘ Ëı‰Ì ‰Î˜ÀflfiÎ_ »ı.) ±Î ÿflı¿ ‹˘ÕflıÀfl‹Î_ ‰Îfl_‰Îfl ±◊ÕΛÎ-¿>ÀΛΠ⁄Îÿ »ı‰Àı ÁÎ‹Ì ÷flŒ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚÷Ì ‰¬÷ı L›ÒÀˇ˘fi ‘Ì‹˘ ’ÕÌ «Ò@›˘ ˢ› »ı ±fiı ’»Ì ±bfiÎϤfi˘ ¤ıÀ˘ ◊Λ I›Îflı ±ı ÷ı‹Î_ ¤‚Ì Ω› »ı. fiÎϤ‹Î_ 92 ’˛˘À˘fi ±fiı 143 L›ÒÀˇ˘fi ‘flΉ÷˘ ›flıÏfi›‹-235 fi˘ (92 Ü 143 = 235 ’fl‹Îb±˘fi˘) ±b ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ¿ÂÌ ÷˘ÕŒ˘Õ ±fi¤‰÷˘ fi◊Ì. Á_÷·fifiÌ ±‰V◊Î Ωı ¿ı Áı¿LÕfiÎ ±⁄…‹Î ¤Î√ ¿fl÷Î_ ·Î_⁄˘ Á‹› À¿÷Ì ’HÎ fi◊Ì. ±bfiÎϤ‹Î_ ’Îfl¿Î L›ÒÀˇ˘fifi˘ ¤flΉ˘ ÷ıfiı ±„V◊fl ¿flÌ ‹Ò¿ı »ı. ’ÎHÎÌfiÎ ÀÌ’Îfiı flı÷Ìfi˘ ¿HÎ ‹Îfl˘ I›Îflı √˘‚οÎfl ÀÌ’_ Ë·⁄·‰Î ‹Î_Õı ±fiı ⁄ı Õ ˘‚ ◊Λ ÷ı ‹ ±bfiÎϤ ÕQ⁄ı·fi˘ ±Î¿Îfl ‘ÎflHÎ ¿flı »ı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 3). fiÎϤfiÎ ’˛ ˘ À˘fifi˘ ‰Ì…¤Îfl ’˘Ï{ÏÀ‰ »ı . Á‹Îfi ‰Ì…¤Îfl …ı ±’Î¿Ê˝HÎ Á…ı˝ ÷ıfiı fiÎϤfi_ VÀˇ˘Ó√ Œ˘Á˝ fi΋fi_ ’Ïfl⁄‚ ±I›Îfl Á ‘ Ì ’Ë˘Ó « Ì ‰Y› _ , ’HÎ Ëη¿Õ˘·¿fiÌ „V◊Ï÷‹Î_ ±ı ’Ïfl⁄‚ ¿Îfl√÷ flËı ÷  _ fi◊Ì. Ωı ÷ Ωı ÷ ΋Î_ ’˛˘À˘fifi_ ±’Î¿Ê˝HÎ ⁄_‘ √ÃÏfl›Îfiı ⁄ı ¤Î√ı ‰ËıÓ«Ì ÿı »ı. ⁄Lfiı À<¿ÕÎ ’˛«_Õ {Õ’ı ±ı¿⁄ÌΩ ¿fl÷Î_ ÿÒfl ŒıӿΛ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ⁄ı L›ÒÀˇ˘LÁ ’HÎ »^ÀÎ ’Õı »ı. ω¤Î…fifiÎ ’√·ı ‰ËıÓ«HÎÌ Á‹Îfi ÏËVÁı ◊÷Ì fi◊Ì. ±ı¿ À<¿Õ˘ fiÎfi˘, ÷˘ ⁄ÌΩı ‹˘À˘ ˢ› »ı . ’fl‹ÎbfiÌ Á_A›Î ’˛‹ÎHÎı hÎÌÁı¿ ’ˆ¿Ì √‹ı ÷ı ⁄ı Ω÷fiÎ fi‰Î_ ÷k‰˘ ⁄fiı.

á ›flıÏfi›‹fiÌ ±b„@÷fiı ÷Îfl‰÷˘ ’Ëı·˘ ÁŒ‚ ±¬÷fl˘ ÏÕÁıQ⁄fl 2, 1942 fiÎ fl˘… ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. Á‹› ‹˘ÕÌ ⁄’˘flfiÎ 3—45 ‰ÎB›Îfi˘ Ë÷˘. ≥ÀÎÏ·‹Î_ …L‹ı·Î ±fiı ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‰ÁÌ √›ı·Î ±ıfiÏfl¿˘ Œ‹a (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘) fi΋fiΠωiÎÎfi̱ı ›flıÏfi›‹fiÎ ŒuÒ· flΘÕ˚Áfi_ {Ò‹¬_ flE›Î ⁄Îÿ ÷ıfiÎ ’fl ÏÁ_√· L›ÒÀˇ˘fi ‰Õı ŒÎ›Ïfl_√ ¿›* ¿ı ÷fl÷ «ı≥fi Ïfl±˜@Âfi ◊‰Î ·Î√Ì. ◊˘ÕÌ ‰Îflı ÷ıHÎı ¿ı Õ Ï‹›‹ ‘flΉ÷Î ¿LÀˇ ˘ · flΘÕ˚Á ÷ı {Ò‹¬Î‹Î_ ÁıflT›Î I›Îflı ±bfi_ ω¤Î…fi ±À¿Ì …‰Î ’ÎQ›_. ±Î ’˛›˘√ ¶ÎflÎ Œ‹a ±b›√fi˘ ’˛HÎı÷Î ⁄L›˘. á ωz÷ ’fl‰Ã˘ ±Î’÷_ ωrfi_ ’Ëı·_ ±b‹◊¿ ÁÎQ›‰ÎÿÌ flÏ›αı 1954 ‹Î_ ‹˘V¿˘ fi∞¿ V◊ÎM›_. ±Î L›Ò@·Ì±fl ’Ήfl VÀıÂfi ‹ÎhÎ 5 ‹ı√ΉΘÀ ±◊ν÷˚ 6,000 ·˘¿˘fiÌ …wÏfl›Î÷ ’ÒflÌ ¿flı ±ıÀ·Ì ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿fl÷_ Ë÷_. Ï⁄˛Àfi ’Ëı·˘ ±ı‰˘ ÿı ¿ı …ıHÎı 1956 ‹Î_ T›Î’ÎflÌ ‘˘flHÎı ±b‰Ì…‚Ì µI’Lfi ¿flÌ ±fiı ÷ı ’fl‰Ã˘ Ï√˛Õ‹Î_ µ‹ı›˘˝. á ÿÏfi›Îfi_ Á˙◊Ì ‹˘À<_ ±b‹◊¿ Ω’Îfiı ÷ıfiΠˢLÂ ÀÎ’ ’fl V◊ÎM›_ »ı. ¿ÎωÎ{Î¿Ì ¿ÎÏfl‰ÎfiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î÷_ ÷ı ‹◊¿ 8,212 ‹ı√ΉΘÀ ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿flı »ı. ¤Îfl÷fiÎ_ ⁄‘Î_ ±b‹◊¿˘ ¶ÎflÎ ’˛ÎM÷ ◊÷˘ ¿<· ‰Ì…ÁM·Î› ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ·√¤√ ±Õ‘˘ »ı. á …√÷fiÌ ’Ëı·Ì ±bÁ⁄‹Ïflfi “fi˘ÏÀ·Á” ±‹ıÏfl¿Î±ı 1954 ‹Î_ ÷fl÷Ì ‹Ò¿Ì ±fiı ÷ıfiÎ ‰HÎ◊_P›Î ’˛‰ÎÁfi˘ flı¿˘ÕÛ Ωı÷Î_ 1959 ‹Î_ ±b„@÷ ‰Õı Ëo¿Îfl÷_ “ÁΉÎfiÎË” fi΋fi_ 180 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_ ‹Î·‰ÎË¿ …ËÎ… ’HÎ ⁄Î_K›._ (…\±˘, Œ˘À˘). «Îfl ¿fl˘Õ ÕΘ·flfiÎ ¬«ı˝ ⁄fiı·_ ±ı …ËÎ… T›Î’ÎflÌ º„WÀ±ı ±ıÀ·_ ‹˘CÎ_ ’Õu_ ¿ı ±‹ıÏfl¿Î±ı 1971‹Î_ »ı‰Àı ÷ıfiı ÏfiT≤ÏkÎ ±Î’Ì ÿÌ‘Ì.á

¿˘≥ ‰Îfl ⁄ıÏfl›‹fiÎ ±fiı ÏøMÀfifiÎ ±b fl«Î›, ÷˘ @›Îflı¿ ·ıL◊ıfi‹ ±fiı ‹˘Ï·⁄Õıfi‹ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î_ ÷k‰˘fiÎ ±b ÁΩ˝› »ı. ⁄ı fi‰Î ±b ÷◊Î ⁄ı L›Ò À ˇ ˘ fi ÁÎ◊ı ¿ı À ·Ì¿ ±ı fi ∞˝ ’HÎ »^ÀÌ ’Õı »ı, …ı ±_÷ı ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‰Î’fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ∂Ω˝ ‹@÷ ◊‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ÕΘ . ±Î≥fiVÀÎ≥fifiÎ E=mc 2 ÁÒ h Î ‹ … ⁄ › fl ı Ï fi›‹- 235 fi _ ¿ıÀ·_¿ ÿ‚ ±ıfi∞˝‹Î_ w’Î_÷fl ’ÎQ›_. ÷˘À˘ ÂÌ flÌ÷ı ’Õu˘ ±ı Ωı≥±ı. ‹ÎfiÌ ·˘ ¿ı ±bfiÎϤ ÷Ò À uÎ ’»Ì fi‰Î fl«Î›ı · Î ⁄ı ±b ·ıL◊ıfi‹fiÎ ±fiı ‹˘Ï·⁄Õıfi‹fiÎ »ı. ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ⁄ı L›ÒÀˇ˘fi ’HÎ »^ÀÎ ’ÕuÎ »ı. ›flıÏfi›‹‹Î_ ’˛˘À˘fi ÷◊Î L›ÒÀˇ˘fi ¿<· ‹‚Ìfiı 235 »ı. ω¤Î…fi ‹ÎÀı ’˛ËÎfl ¿flfiÎfl˘ 1 L›ÒÀˇ˘fi ÷ı‹Î_ ¤Y›˘, ‹ÎÀı ¿<· Á_A›Î 236 Á‹Ωı. ω¤Î…fi ⁄Îÿ ÁΩ˝ › ı · Î ·ı L ◊ı fi ‹‹Î_ ÷ı ‹ … ‹˘Ï·⁄Õıfi‹‹Î_ ±fiø‹ı 139 ±fiı 95 ’˛˘À˘fi-L›ÒÀˇ˘fi »ı, …ı‹fi˘ Áfl‰Î‚˘ 234 ◊Λ »ı. µ’flÎ_÷ »^ÀÎ ’Õı·Î 2 L›ÒÀˇ˘fifiı ’HÎ √HÎ÷flÌ‹Î_ ·˘ ÷˘ ±ËŸ ’HÎ 236 fi˘ …\‹·˘ ⁄ıÁÌ Ω› »ı. À>_¿‹Î_, ’˛˘À˘fi-L›ÒÀˇ˘fifiÎ ‹Î‹·ı ¿Â˘ Œfl¿ ’Õu˘ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ¿Î_I›_ ’ŸF›_ wfi_ w ’HÎ ◊›_ fi◊Ì. ÂÎ ‹ÎÀı ? Œ@÷ ±ıÀ·Î ¿ÎflHÎÁfl ¿ı ±ı À Ï‹¿ ‹ÎÁ › Ï fiÀ‹Î_ ‹’Î÷ _ ’fl‹Îb±˘fi_ ÿ‚ ⁄ı› ÷flŒ …\ÿ_ »ı. ⁄Lfiı ‰E«ı fi∞‰˘ ÷ŒÎ‰÷ »ı ±fiı ÷ı Œfl¿ √Λ⁄ ◊›ı·Î ›Îfiı ¿ı ±ıfi∞˝‹Î_ Œıfl‰Î›ı·Î ÿ‚fi˘ »ı. ›flıÏfi›‹235 fi_ ±fiı ÷ıfiÎ ’fl Ë‚‰˘ ’˛ËÎfl ¿flfiÎfl 1 L›Ò À ˇ ˘ fifi _ ¿< · ÿ‚ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

51

236.0526 ›ÏfiÀ »ı, F›Îflı fi‰Î …L‹ı·Î ·ıL◊ıfi‹fi_ ÷ı‹… ‹˘Ï·⁄Õıfi‹fi_ ±fiı ‰‘‹Î_ »^ÀÎ ’Õı·Î 2 L›ÒÀˇ˘fifi_ À˘À· ÿ‚ 235.8291 ›ÏfiÀ »ı--±◊ν÷˚ 0.2235 ›ÏfiÀ …ıÀ·_ ±˘»\_ »ı. ω¤Î…fi ¶ÎflÎ ›flıÏfi›‹ı ÷ı ÿ‚ √‹ÎT›_, …ı ±ıfi∞˝‹Î_ w’Î_÷fl ’ÎQ›_. ÏÁ_√· ±bfi_ ω¤Î…fi ⁄Ë ±S’ ‹ÎhÎ΋Î_ ±ıfi∞˝ ‹@÷ ¿flı, …ıfiı ±˘ÏÕÛfiflÌ ÁΑfi ‰Õı ‹Î’Ì ’HΠ¿Λ fiÏË. ’fl_÷ ±b¤ßÌ‹Î_ ’˛Ï÷Áı¿LÕı ¿fl˘Õ˘ ±bfiÎϤ±˘ ÷ÒÀ÷Ì Ë˘› »ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fiÌ Á_›@÷ ±ıfi∞˝ 3000 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ‰‘ √fl‹Ì ’ıÿÎ ¿flı »ı. √fl‹ÌfiÎ ±ı VÀı… ’»Ì ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿fl‰ÎfiÌ ’˛Ïø›Î ¿˘·Á˘, fiı«fl· √ıÁ ¿ı ¬Ïfi… ÷ı· ⁄΂fiÎflÎ ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì. √fl‹Ì ‰Õı ’ÎHÎÌ ‰fl΂‹Î_ Œıfl‰Î› »ı ±fiı ÷ı ‰fl΂ À⁄ν≥fifiı ÷◊Î …fiflıÀflfiı Œfl÷Î_ flάı »ı. fl«fiÎfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ Ωı ¿ı ⁄‘Î_ ±b‹◊¿˘ Áfl¬Î_ ˢ÷Î_ fi◊Ì. ¤Îfl÷fiı ±fi·ZÎÌfiı ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· ±fiÁÎfl ÷ı‹fiÎ ‹A› ’˛¿Îfl˘ hÎHÎ »ı. _ ≥◊Ì ·√¤√ 100 á ⁄˘¥Ï·_√ ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl — ‹⁄ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ÷ÎflÎ’fl fi∞¿ ¤Îfl÷ı 1969 ‹Î_ ÷ıfiÎ_ 160 ‹ı√ΉΘÀfiÎ_ Á‰˝’˛◊‹ ⁄ı ±b‹◊¿˘ ⁄˘≥Ï·_√ ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl/BWR ’˛¿ÎflfiÎ_ V◊ÎM›Î_. ⁄˘≥Ï·_√ ÂOÿfi˘ ±ËŸ ÁÒÏ«÷Î◊˝ Œ@÷ ±ıÀ·˘ ¿ı ’ÎHÎÌ ⁄Îfl˘⁄Îfl ±b¤ßÌ‹Î_ ⁄˘≥· ◊Λ »ı ±fiı I›Î_ … ‰fl΂fi_ V‰w’ ’΋ı »ı. (…\±˘, hÎÌΩ fl_√Ìfi ¿‰fl ’flfi˘ ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 4). ⁄˘≥·fl ±ıÀ·ı ¿ı ±b‹◊¿‹Î_ Ï¿flH΢IÁ√˝fiÎ Á_¤Ï‰÷ «Ò‰Î¿fiı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤‚÷˘ fl˘¿Ì ’ÎՉΠ‹ÎÀı ¤ßÌ Œfl÷ı ‹…⁄Ò÷ √_⁄…fi_ ¿‰« fl«‰_ ±Ïfi‰Î›˝ ◊≥ ’Õı »ı

52 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

VÀÌ‹ …fiflıÀfl ÷flÌ¿ı …\ÿ_ ÁΑfi ˢ÷_ fi◊Ì. ∂Ω˝w’ı √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ·ı÷_ ±fiı ¤ı√Τı√ L›ÒÀˇ˘fifiı ‘Ì‹Î ’ÎՉΠ‹˘ÕflıÀflfi_ ’HÎ ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷_ ÁÎÿ_ ’ÎHÎÌ ±b¤ßÌ/reactor Œfl÷ı ÁÌ·⁄_‘ ’Îh΋Î_ ¤flı·_ ˢ› »ı. µI¿·fi Ï⁄_ÿ ¿fl÷Î_ ‰‘ ÷Î’‹Îfiı ’ıÿÎ ◊÷Ì ‰fl΂ ’ÎHÎÌfiÌ Á’ÎÀÌ µ’flfiÎ ·ı‰·ı …‹Î ◊Λ »ı, F›Î_◊Ì ’Î≥’ ¶ÎflÎ ±Î√‚ ‰‘Ì ÷ı À⁄ν≥fifiı Œıfl‰ı »ı. À⁄ν≥fi ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ‘flΉ÷_ …fiflıÀfl ’HÎ «Î¿√Ï÷±ı Œflı, ±ıÀ·ı ‹ı√ΉΘÀfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ◊Λ »ı. À⁄ν≥fifiı CÎ‹Î‰‰Î‹Î_ ‰fl΂ı ’˘÷ÎfiÌ ·√¤√ ⁄‘Ì √Ï÷„@÷ ¬«a fiÎA›Î ’»Ì ÷ı‹Î_ ¤ı… ÏÁ‰Î› ¿Â_ ⁄Î¿Ì flËı÷_ fi◊Ì. ±Î ‰fl΂ ÃoÕ<_ ’ÎHÎÌ Á@›Ò˝·ıÀ ¿flfiÎflÎ ’Î≥’fiÎ ¿LÕıLÁfl ’Îh΋Î_ Ω› ±ıÀ·ı I›Î_ ÷ıfi˘ ¤ı… Ãfl÷Î_ ŒflÌ ’ÎHÎÌ ⁄fiı, ’Q’ ¶ÎflÎ ÷ı ’ÎHÎÌ ‰‚Ì ±b¤ßÌ‹Î_ Ω› ±fiı I›Î_ ’ÎHÎÌ ⁄˘≥· ◊÷Î_ ÷ıfiÌ ’Î»Ì ‰fl΂ ⁄fiı. ¤Îfl÷‹Î_ ⁄˘≥Ï·_√ ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@ÀÁ˝ Œ@÷ ⁄ı (TAPS-1 ±fiı TAPS-2) »ı. ⁄Lfiı ÷ÎflÎ’fl‹Î_ »ı. á ’˛ıÂflÎ¥{˚Õ Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl — ÷ÎflÎ’fl‹Î_ ⁄ı ‹◊¿˘fiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ⁄οÌfiÎ_ ¤Îfl÷Ì› ±b‹◊¿˘ PHWR/ ’˛ıÂflÎ≥{˚Õ Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl ’˛¿ÎflfiÎ_ »ı. ±ËŸ «Î‰Ìw’ ÂOÿ˘ ±fiø‹ı ’˛ıÂfl ±fiı Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl »ı. ±b¤ßÌfi_ ’ÎHÎÌ ÿfl «˘flÁ Áı„LÀ‹ÌÀflı ±_ÿÎ…ı 140 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ (’˛I›ı¿ «˘flÁ ∫«ı ·√¤√ 2,000 fl÷·fiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Î ¿fl÷Î_ 136 √HÎÎ ‰‘) ÿ⁄ÎHÎ Ëı flËı »ı. ±Î ’˛ıÂfl fiÌ«ı ¤ŸÁ‹Î_ flËı÷Î ’ÎHÎÌfiı 1000 Áı„S›ÁfiÎ µI¿·fi Ï⁄_ÿ …ıÀ·_ fiÏË, ⁄·¿ı 3100 Áı„S›Áfi_ µWHÎ÷΋Îfi ‹‚‰Î »÷Î_ ÷ı µ¿‚÷_ fi◊Ì. ⁄ÌΩ «Î‰Ìw’ ÂOÿ Ëı‰Ì ‰Î˜Àflfi˘ ‹÷·⁄ ±ıÀ·ı ¿ı ’˛ËÎfl¿ L›ÒÀˇ˘fifiı ‘Ì‹Î ’ÎÕ÷Î ‹˘ÕflıÀfl ÷flÌ¿ı ±b¤ßÌ‹Î_ ËÎ≥Õˇ ˘ …fifiÎ ÁÎÿÎ ’ÎHÎÌ H2O fiı ⁄ÿ·ı ÕuÒÀıÏfl›‹fi_ ¤Îflı ’ÎHÎÌ D2O ‰’flΛ »ı. ±b¤ßÌfiÌ √fl‹Ì Â˘Ê‰Îfi_ ¿Î‹ ’HÎ ÷ıfi_ »ı. ±Î Ω÷fiÎ PHWR ‹◊¿fi˘ ¿Î›˝’˛¿Îfl ⁄˘≥Ï·_√ ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl/BWR ¿fl÷Î_ ÁËı… …\ÿ˘ »ı. ±b¤ßÌ ’˘÷ı ⁄˘≥·fl ›Îfiı VÀÌ‹ …fiflıÀfl fi◊Ì. ⁄˘≥·flfi_ V◊Îfi ¤ßÌfiÌ ⁄ËÎfl »ı . µ¿Y›Î ‰√flfi _

‘√‘√÷_ ’ÎHÎÌ ’Î≥’ ¶ÎflÎ √fl‹Ì ¢ÊÌ ·ı÷_ ‹ÎK›‹ ⁄Îı ≥ ·fl‹Î_ ›Îfiı ¿ı ËÌÀ ÷ı ‹ Î_ ’ÎHÎÌfiı ⁄ÿ·ı ±ı@Á«ıL…fl‹Î_ Ω› »ı. (…\±˘, ’˛ ‰ ÎËÌ Á˘ÏÕ›‹ »ı . fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 5). ŒuÒ· flΘÕ˚ÁfiÎ {Ò‹¬Î‹Î_ ’Î≥’ ÁÌ·⁄_ ‘ ˢ‰Î »÷Î_ ±Î_ ÷ Ïfl¿ fi‚οÎfl˘ ±ı @ Á«ı L …fl ’ÎhÎfiÎ ÁÎÿÎ M· À ˘Ïfi›‹- 239 fiÎ ±fiı ⁄ÎèÎ fi‚οÎfl˘ ’ÎHÎÌ ‰E«ı Á’ν¿Îflı √˘Ã‰Î›ı·˘ ›flıÏfi›‹-238 fiΠˢ› ˢ›, ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ¬ÎVÁÌ ⁄ÎèÎ »ı . M· À ˘Ïfi›‹fiÌ Á’ÎÀÌ ¶ÎflÎ ËÌÀ ÀˇÎLÁŒfl ¿flÌ ±bfiÎϤ L›ÒÀˇ˘fi ‰Õı ±ı ’ÎHÎÌfiı ‰fl΂‹Î_ Œıfl‰Ì fiάı ÷ÒÀı, ±ıfi∞˝ ‹@÷ ◊Λ »ı . ⁄οÌfiÌ ’˛ ˘ Áı Á BWR ¿S’y‹ ¬Î÷ı ⁄fiÌ flËı·_ ¤Îfl÷fi_ ’Ëı·_ ŒÎVÀ ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl ±b‹◊¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì. ’˛I›ı¿ «˘flÁ ±fiı Á˘ÏÕ›‹ ¶ÎflÎ ÷ı ∫«ı ·√¤√ 735 fl÷·fi_ ÿ⁄ÎHÎ ±Î’÷Ì ‰fl΂ À⁄ν≥fi‹Î_ ’ÎHÎÌfiı ‰fl΂‹Î_ ’·ÀÌ À⁄ν≥fifiı ÷◊Î …fiflıÀflfiı Œfl÷Î_ Ω› »ı, …ıfiÌ «Î¿√Ï÷ …fiflıÀflfiı Œfl÷_ ¿flı »ı. CÎHÎÌ ¬flÌ ¿flÌ ÿı. (ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 6.) ⁄Ì∞ ÷flŒ ›flıÏfi›‹-238 ‰‘ÎflÎfi˘ L›ÒÀˇ˘fi ‹ı‚T›Î ⁄Îÿ M·À˘Ïfi›‹-239 ‹Î_ w’Î_÷fl ±ıfi∞˝ ‰Î’flÌ «Ò¿ı·Ì ‰fl΂ I›Îfl ⁄Îÿ ¿LÕıLÁfl‹Î_ Ω› ’΋ı, …ı ⁄ÌΩ_ ±b‹◊¿˘fiı ¿Î‹ ·Î√÷˘ ¿Î«˘ ‹Î· »ı. »ı. ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ±ËŸ ‰‚Ì ÁÎÿÎ ’ÎHÎÌfi˘ À>_¿‹Î_, ŒÎVÀ (±ıÀ·ı ¿ı ŒÎVÀ L›ÒÀˇ˘fi‰Î‚_) ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl ÁÌ·⁄_‘ ’Î≥’ ˢ› »ı. ‰fl΂fi˘ flè΢Áè΢ ÷Î’ ¢ÊÌ M·À˘Ïfi›‹-239 fi_ ⁄˛ÌÏÕo√ ›Îfiı ’˛…fifi ¿flı »ı. ÷ıfiı ÃΛν ¿fl÷_ ’ÎHÎÌ Á÷÷ ‰Ëı »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÎ ‰ËıHÎ ¤Îfl÷‹Î_ ±Î‰Î_ FBR ÷ÎI¿ÎÏ·¿ V◊’ΉÎfiÎ_ fi◊Ì. ÁÎ◊ı √fl‹Ìfiı ·ı÷_ ±_÷ı fi∞¿fiÎ Á‹ƒ‹Î_ ¿ı fiÿÌ‹Î_ ŒıӿΛ ±Î‰÷Ì ¿Î·fiÌ ‰Î÷ »ı. ÿflQ›Îfi Ëη ‰’flÎ÷Î ›flıÏfi›‹»ı. ÿflQ›Îfi Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl ’˘÷ı ŒflÌ √fl‹ ◊‰Î ‹ÎÀı ’˘÷ÎfiÎ 235 fiΠωʛ‹Î_ ±Î…fiÌ „V◊Ï÷ ω¿À »ı--±fiı ÷ı ±ıÀ·Ì ÁÌ·⁄_‘ ’Î≥’ ¶ÎflÎ ±b¤ßÌ‹Î_ Ω› »ı. ¤Îfl÷fiÎ_ ‹˘ÀÎ Ëÿı ¿ı ±Î’HÎÎ_ ‹˘ÀÎ ¤Î√fiÎ_ ±b‹◊¿˘ ·Î˜ √̱fl‹Î_ ±Î‰Ì ¤Î√fiÎ_ ‹◊¿˘‹Î_ ±Î‰Ì fl«fiÎ »ı - -±ı À ·ı ¿ı ÷ı ± ˘ ‹ÎhÎ 75Ñ ¿ı’ıÏÁÀ̱ı «Î·ı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±‹ıÏfl¿Î, ¿ıfiıÕÎ, ’˛ıÂflÎ≥{˚Õ Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl Ïfl±˜@Àfl/PHWR ’˛¿ÎflfiÎ_ »ı. á ŒÎVÀ ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl — ¤Îfl÷fiÎ_ hÎHÎ Ω÷fiÎ_ ±Î˜VÀˇıÏ·›Î ‰√ıflı ÿı¢ ’ÎÁı ›flıÏfi›‹fiÎ ÁQ≤© ¤_ÕÎfl˘ »ı, ±b‹◊¿˘ ’ˆ¿Ì hÎÌΩı ’˛¿Îfl ŒÎVÀ ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl/FBR ’fl_÷ ¤Îfl÷ı ±b‘ÕοΠ¿›Î˝ ’»Ì ÷ı±˘ ’˘÷Îfi_ ±ı T›ÒËÎI‹¿ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı. ±Î ‹◊¿ Ë∞ ⁄fiÌ flèÎ_ »ı. (µ’flfi˘ flΘ ‹ÏÀÏfl±· ¤Îfl÷fiı ‰ı«‰Î ÷ˆ›Îfl fi◊Ì. ±‹ıÏfl¿Î ’˘÷ÎfiÌ Œ˘À˘). ±b„@÷ ’_« ÷ÎÏ‹· fiÎÕ<‹Î_ ¿S’y‹ ¬Î÷ı 500 Âfl÷ı ¤Îfl÷fiı ¿flÎfl‹Î_ ⁄Î_‘Ì ÁM·Î›fi_ ŒÎÀ¿ ¬˘·‰Î ÷ˆ›Îfl ‹ı√ΉΘÀfiÎ ±ı Á_¿<·fi_ ⁄Î_‘¿Î‹ ¿flÌ flèÎ_ »ı ±fiı ÷ı 2010 »ı, ’fl_÷ ±‹¿ ¿·‹˘Áfl ÷ıfiÌ ±Î˜Œfl ««Î˝V’ÿ fỉÕÌ »ı. fiÎ ±flÁ΋Î_ ’Òw_ ◊‰Îfi_ »ı. ±Î‹ »÷Î_ ›flıÏfi›‹fiÎ ZÎıhÎı ±b¿flÎflfiÌ ¿·‹˘ ±À’ÀÌ »ı. Àı„@fi¿· ’HÎ »ı, ‹ÎÀı ¤Îfl÷fiÌ Áÿ΋Î-„V◊Ï÷ Ωı÷Î_ ±ı øÎ_Ï÷¿ÎflÌ ’˛˘…ı@Àfi˘ ±ËŸ ÷ı‹fiı ·√÷_ Ï’WÀ’ıWÎHÎ ÁËı…ı ¿oÀ΂΅fi¿ ⁄fiı. ÂOÿ˘fiÌ À>_¿ ’Ïfl«› ¿fl‰˘ flè΢, ¿ÎflHÎ ¿ı FBR ’˛¿ÎflfiÎ_ ±b‹◊¿˘ fl‹÷ …ı‰Ì ±ı ÂW¿ ¿·‹˘fiı ⁄Î…\ ’fl flά˘ ÷˘ ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ÿıÂfiı 3,50,000 ‹ı√ΉΘÀ ‰Ì…‚Ì ’˛ÎM÷ ◊Λ ÷ı‹ »ı. ‹ÎhÎ ÁÎflÎ_Âfiı ±Î‰flÌ ·ı÷Î hÎHÎ Á‰Î·˘ ‹Ëk‰fiÎ »ı ±fiı ±√ε fi˘ÓK›_ ÷ı ‹…⁄ ›flıÏfi›‹ ¬Ïfi… ÷flÌ¿ı µ’·O‘ hÎHÎı›fiÎ …‰Î⁄˘ flÁ’˛ÿ »ı. ◊Λ ÷ı‹Î_ µ’›˘√Ì ±ı‰_ ›flıÏfi›‹-235 Œ@÷ 0.7Ñ Ë˘› fi_. 1 — ±b¿flÎfl ◊Λ ÷ı‹Î_ ¤Îfl÷fiı ŒÎ›ÿ˘ ¿ıÀ·˘ ? »ı. ⁄Î¿Ì flËı÷_ 99.3Ñ …ıÀ·_ ›flıÏfi›‹-238 ¿Î‹ ·Î√÷_ fi_. 2 — ŒÎ›ÿÎ Á΋ı ¤Îfl÷fiı ◊÷Î √ıfl·Î¤ ¿›Î ? fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÌ ±bfiÎϤ Áfl‚÷Î’Ò‰˝¿ ÷ÒÀ÷Ì fi◊Ì. fi_. 3 — ±b¿flÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±‹ıÏfl¿Îfi˘ V‰Î◊˝ ¢ »ı ? ω¤Î…fi/fission fi ◊Λ, ‹ÎÀı ±ı‹ ¿Ë˘ ¿ı ›flıÏfi›‹à ¤Îfl÷fiı ◊÷Î 238 fissionable fi◊Ì. ’fl_÷ ±ı‚ı …÷Î ±ı ’ÿÎ◊˝fiı ŒÎ›ÿÎ — ÁÒ Ï «÷ ÏŒ{fiı⁄· ’ÿÎ◊˝‹Î_ Œıfl‰Ì fiÎA›˘ ˢ› ÷˘ ¿ı‹ ? ŒÎVÀ ±b¿flÎfl Ωı ⁄‘Ì flÌ÷ı ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl‹Î_ ±ı … Ïø›Î ◊Λ »ı. ±ËŸ ’˛ËÎfl¿ ¤Îfl÷fiÎ ÏË÷fiı Ωı¬‹Î‰÷˘ ˢ÷ ÷˘ …\·Î≥ 18, 2005fiÎ L›ÒÀˇ˘fifiı ‘Ì‹˘ ’ÎÕ‰Îfi˘ ˢ÷˘ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ‹˘ÕflıÀfl ÷flÌ¿ı fl˘… ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛‹¬ ±fiı ¤Îfl÷fiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ‰E«ı ¤Îflı ’ÎHÎÌ ¿ı ÁÎÿ_ ’ÎHÎÌ ‰Î’fl‰Îfi_ flËı÷_ fi◊Ì. ω¤Î…fifiÌ ÷ıfiÎ ±_√ı ’˛Î◊Ï‹¿ Á‹…^÷Ì ’HÎ ◊Î÷ fiÏË. ¤Îfl÷fiÌ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

53

Áfl¿Îflı »ı‰À Á‘Ì ÷ıfiÎ ±_√ı ‹y‹ ‰·HÎ ’HÎ ÿάT›_ ˢ÷ fiÏË. ±Î ¿flÎfl ¤Îfl÷ ‹ÎÀı CÎHÎÌ flÌ÷ı ·Î¤ÿΛ¿ »ı. ±·⁄kÎ, Áfl‰Î‚ı ÷ı‹fiı √ıflŒÎ›ÿÎ Á΋ı ‹Ò·‰‰Î flèÎÎ, »÷Î_ ’Ëı·Î_ ‰Î_«˘ M·Á ’˘≥LÀ˚Á — ±b„@÷fiÌ ⁄Î⁄÷ı ¤Îfl÷ ‰ˆÏr¿ ·ı‰·ı iÎÎÏ÷⁄ËÎfl ‹Ò¿Î›ı·˘ ÿı »ı. ‹ı 18, 1974fiÎ fl˘… ÷ıHÎı ’Ëı·˘ ±b‘Õο˘ ¿›Î˝ ’»Ì …√÷¤fl‹Î_ ˢ⁄΂˘ ‹E›˘. ¤Îfl÷fiı ±À>·_ ’ÎÕÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı ⁄‘Î ‹˘fl«ı ¿Î›˝‰ÎËÌ «Î·Ì. ÿÎ.÷. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ÁflÿÎflÌ Ëı L›Ò@·Ì±fl ÁM·Î›Á˝ √˛Ò’/NSG fi΋fi_ 45 ÿı¢fi_ ‹˘fi˘’˘·Ì …^◊ fl«‰Î‹Î_ ±ÎT›_. fiyÌ ±ı‹ ◊›_ ¿ı ΩL›±ÎflÌ 1, 1967 ’»Ì …ı ÿıÂı ±b‘Õο˘ ¿›˘˝ ˢ› ÷ıfiı NSG fiÎ ÁP› ÿı¢±ı ›flıÏfi›‹ ±Î’‰_ fiÏË ÷ı‹ ±b„@÷‹Î_ ¿Î‹ ·Î√Ì Â¿÷˘ ±ı¿ı› Áfl_ Ω ‹ ‰ı « ‰˘ fiÏË. ÏfiÂÎfi Œ@÷ ¤Îfl÷fiı ⁄fiΉ‰ÎfiÎ ±Î›ı … 1967fi _ ‰Wν ’Á_ ÿ ¿flΛ_ ±fiı 1964‹Î_ ’˛◊‹ ±b⁄˘Q⁄ Œ˘ÕfiÎfl «Ìfifiı ⁄«Î‰Ì ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT› _ . ¤Îfl÷ ’˛ I ›ı Ï¿Lfiά˘flÌ ÿά‰‰Î‹Î_ ±‹ı Ï fl¿Î ‹˘¬flı Ë÷ _ . ËÎ≥-Àı @ fi˘·˘Ï… ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ ÿflı ¿ ÁΑfiÁ΋√˛Ì ¤Îfl÷fiı ‰ı«‰Î Á΋ı ÷ıHÎı ’˛Ï÷⁄_‘ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘˘. ˉ΋ÎfifiÌ ±Î√ÎËÌ ‹ÎÀı ÏÿSËÌfiÎ ‹Îˆ Á ‹ ¤‰fifiı 1980fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ øı/ Cray ’˛ ¿ ÎflfiÎ Á ’ fl¿QM›Ò À flfiÌ …wfl ’ÕÌ I›Îflı fl¬ı ±ı ÁΑfi ±b⁄˘Q⁄fiÌ ÏÕ{Î≥fi ⁄fiΉ‰ÎfiÎ ¿Î‹ı ‰’flΛ ±ı‰Î ⁄ËÎfiÎ Ëı ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îflı ÷ıfi˘ Á˘ÿ˘ ◊‰Î fi ÿÌ‘˘. flÏ›αı 1990fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ÁıÀı·Î≥ÀfiÎ ·˘„L«_√ ‹ÎÀı fi‰Ì ÏÿSËÌfiı øΛ˘…ıÏfi¿ fl˘¿ıÀ ±ı„L…fi˘ ‰ı«‰Îfi_ fiyÌ ¿›* I›Îflı ±‹ıÏfl¿Î±ı ÷ı Á˘ÿÎfiı ’HÎ C΢ӫ‹Î_ fiÎA›˘. ’˘¿flHÎ ¬Î÷ı 1998‹Î_ ’Î_« ±b‘ÕοΠ¿flΛΠI›Îflı 54 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

÷˘ ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îflfi_ ±fiı ÷ıfiÎ ÿ˘flÌÁ_«Îflı fiΫ÷Î NSG fiÎ ÁP› ÿı¢fi_ ‰·HÎ ±˘fl ¿Õ¿ ⁄L›_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ·ı⁄˘flıÀflÌ‹Î_ Œfl… ⁄Ω‰÷Î ¤Îfl÷Ì› ωiÎÎfi̱˘fiı ⁄fl÷flŒ ¿flÌ ÷√ıÕÌ ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±ÎT›Î. fi΋Î_Ï¿÷ ±bωiÎÎfiÌ ÷ı‹… ‰ÕÎ ’˛‘ÎfifiÎ ‰ˆiÎÎÏfi¿ Á·ÎË¿Îfl ±Îfl. Ï«ÿÎQ⁄fl‹ı ÁΛ„LÀÏŒ¿ ±Ï‘‰ıÂfi‹Î_ ¤Î√ ·ı‰Î ±‹ıÏfl¿Î …‰Îfi_ ◊›_ I›Îflı ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îflı ÷ı‹fiı ω{Î ±ÎM›˘ fiÏË. ±‹ıÏfl¿Îfiı ¤Îfl÷fiÎ ±b‘ÕοÎfi_ ’ıÀ‹Î_ ÿ¬÷_ Ë÷_, ’HÎ ÷ıfiÎ Àı@fi˘·˘Ï…¿· ’˛Ï÷⁄_‘˘fiÌ ‹ÎÃÌ ±Áfl ¤Îfl÷fiÎ_ Á_A›Î⁄_‘ ±Îˆz˘Ï√¿ ZÎıh΢ ’fl ◊÷Ì Ë÷Ì. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı flÎÁΛÏHο ¬Î÷fl ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì ±ı ‹ ˘Ïfi›ÎfiÌ Àı @ fi˘·˘Ï… ‰Õı ±b‹◊¿fi_ Ëı‰Ì ‰Î˜Àfl ’HÎ ⁄fiı, ±ıÀ·ı ÷ı Àı@fi˘·˘Ï… ’fl ±‹ı Ï fl¿fi ’˛ Ï ÷⁄_ ‘ ˘ ·ÿΛΠI›Îflı ŒÏÀÛ · Î≥{flfiÎ ZÎı h Îı ¤Îfl÷ ’λ‚ flËÌ …‰Î ’ÎQ›_. ≥Áfl˘fiÎ fl˘¿ıÀ˘ ‹ÎÀı fi  _ CÎfi ⁄‚÷HÎ, ‹ıÏÕ¿· ≥‹ıÏ…_√ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ ¿˘⁄ÎSÀ-60, ÀıÏ·¿Q›ÒÏfi¿ıÂfi ‹ÎÀı …wflÌ √HÎÎ÷Ì ¬ÎÁ ⁄fiΉÀfiÌ „V‰«, ÏÁÏ·¿˘fi Ï«’ ‰√ıflı ±fiı¿ «ÌΩı ¤Îfl÷ ‹ÎÀı Á·¤ flËı‰Î fi ’΋Ì, …ıfiı ¿ÎflHÎı ±Îˆz˘Ï√¿ ’˛ √ Ï÷fiı ⁄˛ ı ¿ ·Î√Ì. ±b„@÷fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ ‰Ì…‚Ì ‹ı‚‰÷Î …√÷fiÎ 30 ÿı¢‹Î_ ¤Îfl÷fi˘ fi_⁄fl 28 ‹˘ flè΢. flÎWÀˇfiÌ ¿< · ‰Ì…‚Ì‹Î_ ±b‰Ì…‚ÌfiÎ ŒÎ‚ÎfiÌ º„WÀ±ı fl˘‹ÎÏfi›Î ±fiı Ëo√ıflÌ …ı‰Î ÿı¢ ±Î’HÎÎ ¿fl÷Î_ ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì √›Î. ±‹ı Ï fl¿Î ÁÎ◊ı Ωı ±b¿flÎfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı ÷˘ ±b„@÷ µ’flÎ_÷fiÎ_ ±z˘Ï√¿ ZÎıh΢fiı ’HÎ ‰W΢˝ ◊›ı µ’·O‘ fi ◊÷Ì ±Î‘Ïfi¿ Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ_ ⁄‘Î_ fiοÎ_ ¬Ò·Ì Ω› ÷ı‹ »ı. Àı@fi˘·˘Ï…fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ ¤Îfl÷ı V‰Î‰·_⁄Ì ⁄fi‰_ …wflÌ ¬w_, ’fl_÷ V‰ÿıÂÌ ‘˘flHÎı …ıfi_ ±fi¿flHÎ ¿flÌ

¿Λ ±ı‰Ì ’flÿıÂÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi_ ‹˘œ<_ … ¿ÿÌ Ωı‰Î fi ‹‚ı I›Îflı (±…\˝fi ÀıL¿fiÎ ±fiı ÷ı…Á ω‹ÎfifiÎ ¿ıÁ‹Î_ ⁄L›_ ÷ı‹) ±ı¿Õ˘ CÎÒ_À‰Î‹Î_ ‰W΢˝ fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. ±‹ıÏfl¿Î ÁÎ◊ıfiÎ ±b¿flÎfl ¶ÎflÎ ¤Îfl÷fiı ‹‚Ì Â¿÷˘ ⁄ÌΩı ·Î¤ ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ›flıÏfi›‹fiÎ ‹@÷ ÁM·Î›fiı ·√÷˘ »ı. ±b‰Ì…‚Ì ‹ÎÀı ‰ˆÏr¿ ‘˘flHÎı ‰WÎı˝ ÿËÎÕı 80,000 Àfi …ıÀ·_ ›flıÏfi›‹ ‰’flΛ »ı. ±ÎfiÌ Á΋ı ¤Îfl÷‹Î_ …HÎΛı·˘ ÷ıfi˘ ¿<· …J◊˘ 65,000 Àfi ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı fi◊Ì. ±Î ’fl‰ÃÎ ‰Õı 10,000 ‹ı√ΉΘÀfiÎ_ ±b‹◊¿˘fiÌ …wÏfl›Î÷ ÷ı‹fiÌ ±Î‰flÿÎ Á‘Ì ’ÒflÌ ◊Λ, F›Îflı ‰Ì…‚ÌfiÎ µI’Îÿfi ±_√ı M·Îfi ÷˘ ±Î‰÷Î_ ÿÁ ‰Wν‹Î_ ⁄ÌΩ_ 1,60,000 ‹ı√ΉΘÀfi˘ µ‹ıfl˘ ¿fl‰Îfi˘ »ı. ωÿıÂÌ ›flıÏfi›‹ ‹ı‚T›Î ωfiÎ ±ı Â@› fi◊Ì ±fiı ±b¿flÎfl fi ◊Λ ÷˘ L›Ò@·Ì±fl ÁM·Î› √˛Ò’/NSG fiÎ ÁP› ÿı¢ ¤Îfl÷fiı ›flıÏfi›‹ ±Î’‰ÎfiÎ ’HÎ fi◊Ì. Ë¿Ì¿÷ı ±Î… Ïÿfi Á‘Ìfi˘ Àˇı¿ flı¿˘ÕÛ Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ±Î{ÎÿÌ ’»ÌfiÎ_ 60 ‰Wν‹Î_ ‹ÎhÎ 17 ±b‹◊¿˘ V◊Î’Ì Â¿ı·Î ¤Îfl÷ı ›flıÏfi›‹ ÷˘ ÃÌ¿, ¿ıÀ·Î_¿ ±b‹◊¿˘ ’HÎ ±Î›Î÷ ¿fl‰Î_ ’Õı ÷ı‹ »ı. ±b¿flÎfl ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ’HÎ ±Ïfi‰Î›˝ »ı. à ¤Îfl÷fiı ◊÷Î √ı fl ŒÎ›ÿÎ — ¤Îfl÷±‹ı Ï fl¿Î ‰E«ı fi Î ±b¿flÎflfiÎ …ı‹ Àı¿ıÿÎfl˘ »ı ÷ı‹ À̿οÎfl˘ ’HÎ ±˘»Î fi◊Ì. ±Î‹Î_ ÁÎw_ ±ı‰_ flÎ…¿ÎflHÎ ¤Y›_ »ı. ¿flÎfl Ωı

±‹ıÏfl¿Îfiı ⁄ÿ·ı «Ìfi ÁÎ◊ı ¿fl‰ÎfiΠˢ÷ ÷˘ ÕÎ⁄ıflÌ ’Z΢ ¿ÿΫ Á_‹Ï÷ ±Î’Ì ÿı÷, ’fl_÷ ‰Î_‘˘ ÷ı‹fiı ‹ÒÕ̉ÎÿÌ ±‹ıÏfl¿Î Á΋ı »ı. ±Î‹ »÷Î_ ¿flÎfl‹Î_ ±‹¿ ‹tÎ ±ı‰Î »ı ¿ı …ı‹fiı ÿıÂfi_ ÏË÷ fi…fl Á΋ı flάÌfiı ‰Î_‘Î…fi¿ √HΉΠΩı≥±ı. ±Î flèÎÎ_ ‹Î≥fiÁ ’˘≥LÀ˚˚Á — ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ Âfl÷ ‹ … ⁄ ¤Îfl÷ı ÷ı fi Î_ ±b‹◊¿˘fiı ÷◊Î ±bÁ_¢‘fi ¿ıLƒ˘fiı ÏÁω· ±fiı Ï‹Ï·ÀflÌ ±ı‹ ⁄ı ¤Î√ı ‰ËıÓ«Ì ÿı‰ÎfiÎ_ flËı »ı. ±Îfi˘ ‹÷·⁄ ±ı ◊Λ ¿ı ⁄Lfiı Ω÷fiÎ_ ‹◊¿˘‹Î_ Á_¢‘¿ ÀÌ‹˘ …\ÿÌ Ë˘› ±fiı ÏÁω· (‰Ì…ÁM·Î›fiÎ_) Á_¿<·˘‹Î_ …ı Á_¢‘fi ¿flÎ÷_ ˢ› ÷ıfi˘ ·Î¤ Ï‹Ï·ÀflÌ (’fl‹Îb ⁄˘Q⁄fiÎ_) ±b‹◊¿˘fiı ‹‚ı fiÏË. ±Î Ω÷fi_ ω¤Î…fi Â@› … fi◊Ì ±fiı Â@› ˢ› ÷˘ ’HÎ ±ı‹ ¿fl‰_ ¤Îfl÷fiı ’˘ÁΛ fiÏË. ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄‹Î_ ‰’flÎ÷Î ⁄Îwÿ ±Î¬flı ÷˘ ›flıÏfi›‹ ±fiı M·À˘Ïfi›‹ »ı. ÏÁω· ‹◊¿˘fiÎ_ ±Î‰Î_ flΘ ‹ÏÀÏfl±SÁfiı (¬ÎÁ ÷˘ ±ÎÕ’ıÿΠ÷flÌ¿ı ‹‚÷Î M·À˘Ïfi›‹fiı) Ï‹Ï·ÀflÌ Á_¿<·˘‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl fi ¿flΛ ÷˘ ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ ⁄fiı ÂÌ flÌ÷ı? ⁄ıµ Ω÷fiÎ_ Á_¿<·˘fiÌ Àı@fi˘·˘Ï… Áfl¬Ì »ı, ⁄·¿ı ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄fiÎ_ Á_¿<·˘ ÷ı‹fiÎ ’fl‰ÃÎ ‹ÎÀı ‰Ì…ÁM·Î›fiÎ_ Á_¿<·˘ ’fl Ïfi¤˝fl flËı »ı. ⁄Lfiı ‰E«ı ’ÎÏÀÛÂfi ¬Õ<_ ¿flÌ ±‹ıÏfl¿Î ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄fiÎ ‹Î‹·ı ¤Îfl÷fiÎ ËÎ◊ ⁄Î_‘Ì ·ı‰Î ‹Î√ı »ı. ›flıÏfi›‹fiı ¿ı M·À˘Ïfi›‹fiı ⁄ÿ·ı ÏÀˇÏÀ›‹fi_ ºWÀÎ_÷ ·˘. ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷˘ ±ı Ï¿flH΢IÁ√a ’ÿÎ◊˝ ±Î’HÎÎ_ PHWR ±b‹◊¿˘‹Î_ ÷ˆ›Îfl ◊Λ »ı ±fiı ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

55

÷ı ‹◊¿˘ ‰Ì…ÁM·Î› ‹ÎÀıfiÎ_ ÏÁωϷ±fi »ı--Ï‹Ï·ÀflÌ fi◊Ì. ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄ ‹ÎÀıfi_ 65Ñ ÏÀˇÏÀ›‹ ÷ı±˘ ⁄fiΉı »ı. ±b¿flÎfl ◊Λ ’»Ì ÷ı ’fl‰Ã˘ ‰Î’flÌ Â¿Î› fiÏË. ’ÎÏ¿V÷Îfi ±I›Îflı ¤Îfl÷ ¿fl÷Î_ ‰‘ ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ ‘flΉ÷_ ˢ‰Îfi_ ‹Îfi‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ⁄ÌΩı ¬÷fl˘ «Ìfifi˘ »ı, …ıfiÌ ’ÎÁı ÁıÓ¿Õ˘ ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ »ı. µ’fl»S·Ì flÌ÷ı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ±bÁkÎÎ ⁄fiı·Î ÿı ’ÎÁı ±Î‰Î ¤V‹ÎÁfl˘ ’Î_« ˢ›, ’«ÎÁ ˢ› ¿ı ’Î_«Á˘ ˢ›, ¿Â˘ Œfl¿ ’Õ÷˘ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ¤Îfl÷ …ı‰Î ÿıÂı F›Îflı no-first-use ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì ÂÎ_Ï÷·ZÎÌ fiÌÏ÷ ±’fiÎ‰Ì Ë˘› ±fiı Ë‹·ÎfiÎ ‹ÎhÎ …‰Î⁄‹Î_ Ë‹·˘ ¿fl‰Îfi˘ ±Ï¤√‹ flÎA›˘ ˢ› I›Îflı ÷ıfiÎ ÂhÎ ÿıÂfiı (¿Ë˘ ¿ı ’ÎÏ¿V÷Îfifiı ÷◊Î «Ìfifiı) …⁄fl…V÷ ‰‚÷Î ’˛ËÎflfi˘ ŒÀ¿˘ ‹Îfl‰˘ Ωı≥±ı. ±Î Ω÷fi˘ Õfl ˢ› I›Îflı … ±ı ’˛◊‹ ±bË‹·˘ ¿flı fiÏË, ±ıÀ·ı ÿı¬Ì÷_ »ı ¿ı ¤Îfl÷ …ı‰Î nofirst-use ÿı ’ÎÁı ÁÎflÌ ±ı‰Ì Á_A›Î‹Î_ ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ ˢ‰Î Ωı≥±ı. ÁÒÏ«÷ ±b¿flÎfl ¤Îfl÷fiÎ ÂjΤ_ÕÎflfiı ‰÷˝‹Îfi ·ı‰·ı “¡Ì{” ¿flÌ fiάı ±ı ’˛¿Îflfi˘ »ı. ’ÎÏ¿V÷Îfi ±fiı «Ìfi ‘Îflı ±ıÀ·Î ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ Â¿ı, ’HÎ ¤Îfl÷ F›Î_fi_ I›Î_ flËÌ …‰Î ’΋ı. ±b¿flÎflfiÎ Àı¿ıÿÎfl˘fiÌ ‹ÎfiÌ÷Ì ÿ·Ì· ±ı »ı ¿ı ¤Îfl÷fi˘ ±b‘ÕοΠ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl Ωı¬‹Î÷˘ fi◊Ì. ÁΉ˝¤˙‹I‰fiÎ fi΋ı ±ı Ëy ÷ıfiı ËV÷¿ flËı »ı.

56 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

‹ÎhÎ ±ıÀ·_ ¿ı ‘ÕοÎfiÎ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› (¬ÎÁ ÷˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ) ’˛I›ÎCÎÎ÷˘ ÷ıHÎı ‰ıÃÌ ·ı‰Î ’Õı, …ı ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ’HÎ Ωı ‰ıÃuÎ ÷˘ ¤Ï‰W›fiÎ ‹˘¿ı ¢ ‰Î_‘˘ ? Àı¿ıÿÎfl˘fiÌ ÿ·Ì· Ωı ¿ı ¬˘¬·Ì »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ „V◊Ï÷ ¤Ò÷¿Î‚ ¿fl÷Î_ ⁄Ë …\ÿ˘ ‰‚Î_¿ ·ı. ËÎ≥Õ ±˜@À fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi Á_ÁÿÌ› ¿ÎfiÒfi Ëı ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îfl ¤Îfl÷Ì› ±b‘ÕοΠ’»Ì ⁄‘˘ ÁË›˘√ ’λ˘ ¬ıÓ«Ì ·ı‰Î ⁄_‘Λı·Ì »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ ¤Îfl÷fiı ±’Λı·˘ Áfl_Ω‹ ’HÎ ÷ıHÎı ’fl÷ ‹_√Î‰Ì ·ı‰Îfi˘ flËı »ı. À>_¿‹Î_, ’˘¿flHÎ ¬Î÷ı 1974 ±fiı 1998 fiÎ ±b’˛›˘√˘ ’»Ì ±Î’HÎı …ı ±ÁË¿Îfl ‰ıÃu˘ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ „V◊Ï÷ ‰‘ √_ ¤ Ìfl ◊Λ ±fiı ÷‹Î‹ ÁΑfiÁ΋√˛ Ì ±‹ıÏfl¿Îfiı Á’fl÷ ¿flΛΠ⁄Îÿ ÿı‹Î_ ‰Ì…‚Ìfi˘ ÿ¿Î‚ flÎ÷˘flÎ÷ ¿Îfl‹˘ ⁄fiı. ’ÎÏ¿V÷Îfi ±fiı «Ìfi Á‘Îflı·Ì ±ÎT≤ÏkÎfiÎ ’fl‹Îb ⁄˘Q⁄ ‰ÎflÎŒfl÷Ì «¿ÎÁ÷Πˢ› I›Îflı Á_flZÎHÎfiÌ º„WÀ±ı ¤Îfl÷ı ±b‘ÕοΠ¿fl‰Îfi_ ±Ïfi‰Î›˝ ˢ‰Î »÷Î_ ÏÿSËÌ Áfl¿Îfl ±ı ‰  _ ’√· _ ¤flÌ Â¿ı fiÏË. ÁΉ˝¤˙‹I‰fiÎ fi΋ı ±b‘ÕοΠ¿fl‰Îfi˘ ±Ï‘¿Îfl ÷ı º„WÀ±ı ±ÎI‹ËI›Î ¿fl‰ÎfiÎ ±Ï‘¿Îfl ¿fl÷Î_ …\ÿ˘ fi◊Ì. ¤Îfl÷fiÎ_ ±bÂj΢fiÌ Á_A›Î ±I›Îflı √M÷ »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÁıÓ¿Õ˘ ÏfiflÌZο˘ Ï‹Ï·ÀflÌ Á_¿<·˘‹Î_ ‘΋Πfiάı I›Îflı ±ı T›ÒËÎI‹¿ ⁄Î÷‹Ì »^’Ì flËÌ Â¿ı fiÏË. flÏ›Π÷◊Î ±‹ıÏfl¿Î ’˘÷ı ÷ı‹fiÎ_ ±bÂj΢fiÌ Á_A›Î …√ΩËıfl ◊‰Î ÿı »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰Î_ Âj΢ …√÷¤flfiÌ

‹Îfi‰V÷Ìfi˘ fiΠ¿flÌ Â¿ı ±ıÀ·Î_ ˢ› I›Îflı Á_A›Î 20,000 »ı ¿ı 25,000 »ı ±ı ‰Î÷fi_ ‹Ëk‰ flËı÷_ fi◊Ì. Âj΢fiÌ Á_A›Î Ï·Ï‹ÀıÕ Ë˘› I›Îflı ‰‚÷˘ ’˛ËÎfl ¿fl‰ÎfiÌ ±Î’HÎÌ Â„@÷ ±_√ı ÿU‹fi˘ ±_‘Îfl΋Î_ (‹ÎÀı ÿÎ⁄‹Î_) flËı ÷ı …wflÌ »ı. ±Î T›ÒËÎI‹¿ √M÷÷Î ¤Îfl÷fiÎ ¿ıÁ‹Î_ ±b¿flÎfl ’»Ì …‚‰Î› fiÏË. à ±‹ı Ï fl¿Îfi˘ V‰Î◊˝ — ωω‘ Ω÷fiÎ ±ÎÏ◊˝ ¿ , ·U¿flÌ ±fiı Àı@fi˘·˘Ï…¿· ’˛Ï÷⁄_‘˘ Ã˘¿Ì ⁄ıÁÎÕÌ ¤Îfl÷fiÎ ’լ΋Î_ ÂÒ‚ ¤˘Ó¿fiÎw_ ±‹ıÏfl¿Î ˉı ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı ±b¿flÎfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ÎÀ·_ ÷·’Î’Õ ¿ı‹ »ı ? ‰Î˜ÏÂ_BÀfifiÎ TËÎ≥À ËεÁ‹Î_ flËı÷˘ F›˘…˝ ÕOS›. ⁄ fi΋fi˘ ·Î·˘ ¤Îfl÷fiÎ ±Î_√HÎı ·Î¤ ωfiÎ ·˘Àu˘ fi◊Ì. ±b¿flÎfl ¶ÎflÎ ±‹ıÏfl¿Îfiı CÎHÎÌ flÌ÷ı …˜¿’˘À ·Î√‰Îfi˘ »ı. ÿά·Î ÷flÌ¿ı-á ¤Îfl÷ı 2020 Á‘Ì‹Î_ ±b‰Ì…‚Ìfi˘ ’ fl ‰Ã˘ Ï‹Ïfi‹‹ 20,000 ‹ı√ΉΘÀı ’ˢӫÎÕuÎ ‰√fl »^À¿˘ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±ı ‰Ëı·Ì ÷¿ı 10 ‹˘ÀÎ_ ±b‹◊¿˘ V◊Î’‰Î ‹Î√ı »ı. ⁄fiı ÷˘ ±˘fl ‰‘ ‹◊¿˘ ¬ÕÎ_ ¿fl‰Îfi˘ M·Îfi »ı . V‰ÿı Â Ì ’˛ › ÎÁ˘ ¶ÎflÎ ±ı Á’ÎÀ˘ ⁄˘·Î‰‰Îfi_ Â@› fi◊Ì, ±ıÀ·ı ‹◊¿˘fi˘ ¿˘LÀˇÎ@À ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fi̱˘fiı ‹‚Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. ÿÁ‹Î_◊Ì ’Î_« ‹◊¿˘fiÎ ±˘ÕÛfl ’HÎ Ωı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¤Î√ı Ω› ÷˘ ÿflı¿fiÎ 4 ±⁄… ÕΘ·fl ·ı¬ı ÷ı fi Ì ¿o ’ fi̱˘ 20 ±⁄… ÕΘ·flfi˘ (±fiı ⁄‘Î ¿˘LÀˇÎ@À ‹‚ı ÷˘ 40 ±⁄… ÕΘ·flfi˘) ‰¿fl˘ ¿flÌ ·ı. ±Î ·ÎÕ‰˘ fiÎfi˘ÁÒfi˘ fi◊Ì--±fiı ÷ı ‰‚Ì ’˛◊‹ ¿˘Ï‚›Î …ı‰˘ »ı. ¤Ï‰W›‹Î_ …ı ’HÎ ⁄ÌΩ_ ±b‹◊¿˘ V◊’Λ ÷ı±˘ ‹A›I‰ı ±‹ıÏfl¿fi ⁄fiΉÀfiÎ_ ˢ› ±ı fiyÌ ‰Î÷ »ı, …ı‹fi_ T›Î…’ÎhÎ ŒÎ≥fi΄LÁ_√ ’HÎ ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fi̱˘ … ¿flı ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË. À>_¿‹Î_, ±‹ıÏfl¿Î ‹ÎÀı ⁄ı› ¤ÎHÎı ·ÎՉΠ»ı. á ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ⁄ÌΩı ±ÎÏ◊˝¿ V‰Î◊˝ …\±˘. ’˘¿flHÎfiÎ ±b‘ÕοΠ⁄Îÿ ÷ıHÎı Ã˘¿Ì ⁄ıÁÎÕı·Î ’˛Ï÷⁄_‘˘±ı ¤Îfl÷fiı

÷˘ fi¿ÁÎfi ¿›*, ’fl_÷ ⁄Ì∞ ÷flŒ ±‹ıÏfl¿Î±ı CÎHÎÎ ·Î¤ √‹ÎT›Î »ı. ŒÎ≥Àfl M·ıfi◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ¿Î⁄˝fi ŒÎ≥⁄fl Á‘ÌfiÌ ±fiı¿ «ÌΩıfi_ ¤Îfl÷Ì› ±Î›Î÷Ì ⁄Ωfl ÷ıfiÎ µI’Îÿ¿˘ ‹ÎÀı µ’·O‘ fi flèÎ_. ±√ε ⁄Ωfl ÷√Õ<_ fi Ë÷_, ’HÎ ±Î…ı »ı. ±‹ıÏfl¿Îfiı ÷ıfiÌ ‹‘·Î‚ »^ÀÌ flËÌ »ı. ’˛Ï÷⁄_‘˘ ±‹·‹Î_ ˢ› I›Î_ Á‘Ì ÷˘ ËÎ≥ Àı@fi˘·˘Ï… ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ ¿‹Îµ ‹Î· ¤Îfl÷fiı ‰ı«Ì ¿Λ fiÏË, ‹ÎÀı ±b¿flÎflfiı ⁄ËÎfiÎ ÷flÌ¿ı ‰Î’flÌ ±ıÀ·ı ¿ı ¤Îfl÷fiı ŒflÌ ¤·_¤˘‚_ ΩËıfl ¿flÌ ÷ı ±Î’HÎı I›Î_ ±ÎÏ◊˝¿ ’ıÁÎflÎ ‹ÎÀı ’˛Ï÷⁄_‘ fi΋fi˘ ⁄_‘ ÿfl‰ÎΩı ¬˘·Ì fiά‰Î ÷I’fl »ı. ±ı¿ ‰Î@›‹Î_ ¿Ë˘ ÷˘ ±b¿flÎflfiı ÷ı entry pass ÷flÌ¿ı ‰Î’fl‰Î ‹Î√ı »ı. fiÎHÎÎ_ ‰√flfi˘ fiÎÏ◊›˘ ±fiı fiÎHÎı fiÎ◊ηη ±ı ¿Ëı‰÷ ‹…⁄ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ º„WÀ±ı ±Î…ı ¤Îfl÷ fiÎ◊ηη »ı. á ¤Îfl÷ ÁÎ◊ı ±b¿flÎfl ±b¿flÎflfiÎ ⁄ËÎfiı ’˛‹¬ ⁄ ¤Îfl÷ ÷flŒ ‹ˆhÎÌfi˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±‹ıÏfl¿Îfi˘ flÎ…¿Ì› ËÎ◊ ·_⁄Ή‰Î ‹Î√ı »ı. V‰Î◊˝ ’HÎ ¬fl˘. ±ıÏ›΋Î_ ÷ıfiı ⁄Ì∞ ÷flŒ ¿flÎflfiÌ ¿·‹˘ ’˘÷ÎfiÌ Ï‰ÿıÂfiÌÏ÷ ‹…⁄fiÎ ‰Õı ¤Îfl÷fiÎ ËÎ◊ ⁄Î_‘Ì Ï‰rÎÁ’ÎhÎ ÿıÂfiÌ ±Î‰U›¿÷Î ·ı‰Î ’HÎ ‹Î√ı »ı »ı. ±Î÷_¿‰ÎÿfiÌ ’ÎÃÂ΂Π…ı‰_ ’ÎÏ¿V÷Îfi ÷ıfiı ŒY›_ fi◊Ì, F›Îflı «Ìfi ÁÎ◊ı ÷ıfiı ÁÎflÎÁÎflÌ fi◊Ì --⁄·¿ı «Ìfifiı Á’fl’Ήfl ⁄fi÷_ ¿ı‹ fl˘¿‰_ ±ı ÷ıfiÌ ‹˘ÀÌ Ï«_÷Î »ı. ±Î Á_Ωı√˘ Ωı÷Î_ ±‹ıÏfl¿Î ˉı ±b¿flÎfl ¶ÎflÎ ¤Îfl÷fiı ’˘÷ÎfiÌ flÎ…¿Ì› »Î‰HÎÌ‹Î_ ¬ı Ó « ‰Îfi˘ ‹fiÁÒ ⁄ ˘ flάı »ı . ±ÎfiÌ ’˛Î◊Ï‹¿ Ï·À‹Á ÀıVÀ ’HÎ ÷ıHÎı …\·Î≥ 18, 2005 fiÎ fl˘… ¿flÎfl ±_√ı ’˛Î◊Ï‹¿ Á‹…^÷Ì ◊›Î ’»Ì ·Ì‘Ì. ≥E»Î fi ˢ‰Î »÷Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÿ⁄ÎHÎ Ëı ¤Îfl÷ı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ±b„@÷ ±ı…LÁÌ‹Î_ ≥flÎfifiÌ Ï‰w© ‹÷ ±ÎM›˘. ¿flÎfl ±‹·Ì ⁄L›Î ’»Ì ÷˘ ¤Îfl÷ı ±Î‰Ì ¿ıÀ·Ì›ı ⁄Î⁄÷˘‹Î_ ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îflfi_ ‹fi‹˘œ<_ ÁΫ‰‰Îfi_ ◊Λ ÷ı‹ »ı. ÏÁyÎfiÌ ⁄Lfiı ÁÎ≥Õ Ωı÷Î_ »ı‰Àı Á‰Î· ±ı flËı ¿ı ¤Îfl÷ı ±b¿flÎfl ¿fl‰Î ¿ı fiÏË ? ±Îfi˘ …‰Î⁄ ¿flÎflfiÎ À̿οÎfl˘ ±fiı Àı¿ıÿÎfl˘ ±fiø‹ı “fiΔ ±fiı “ËΔ‹Î_ ±Î’ı »ı. ’˛ı„@À¿· …‰Î⁄ ±ı »ı ¿ı ±I›Îflı Á‹› ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı fi◊Ì, ‹ÎÀı ¿fl‰Î Ωı≥±ı ±fiı …÷ı ÿËÎÕı Á‹›fi˘ F›Îflı ÁÎ◊ ‹‚ı I›Îflı »ıÕ˘ ŒÎÕÌ fiά‰˘ Ωı≥±ı. ±Îfiı flÎ…fiÌÏ÷ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

57

¿Ëı‰Î›, »ı÷fl’ŸÕÌ fiÏË--±fiı ÿıÂfi_ ÏË÷ …ı‹Î_ ¿ıLƒV◊Îfiı flËı÷_ ˢ› ±ı fiÌÏ÷ ‰ˆÏr¿ flÎ…¿ÎflH΋Î_ √ıflfiÌÏ÷ ’HÎ fi◊Ì. ±Î «˘Ó¿Î‰fiÎflÌ …HÎÎ÷Ì ÿ·Ì·fiÎ Á‹◊˝fi‹Î_ ¿ıÀ·Î¿ ‹tÎ ø‹‰Îfl …\±˘ — (1) ¤Ï‰W›‹Î_ ·Î_⁄ı √΂ı ¤Îfl÷ ±b‘Õο˘ ¿flı I›Îflı ±‹ıÏfl¿fi ¿o’fi̱˘fi˘ V‰Î◊˝ ±Î’HÎÌ ÁÎ◊ı ±ıÀ·Ì Ëÿı ‰HÎΛ˘ ˢ› ¿ı ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îfl ¤Îfl÷ ’fl ŒflÌ ’˛Ï÷⁄_‘˘ ·ÎÿÌ ’˘÷ÎfiÎ ±◊˝÷_hÎfiı Ωı¬‹Î‰Ì ¿ı fiÏË. (2) ‰Ê˘˝ ’»Ì CÎHÎÎ_ ŒÎVÀ ⁄˛ÌÕfl Ïfl±˜@Àfl/FBR M·À˘Ïfi›‹ ⁄fiΉ‰Î ‹Î_Õı ±ı ’»Ì ±b‹◊¿˘‹Î_ ŒuÒ·fi˘ ’˛ffi @›Î_› Ë‚‰˘ ⁄fiı. (3) ¤Îfl÷ ’ÎÁı Ëη 43,000 Àfi ¿fl÷Î_ ‰‘ ›flıÏfi›‹ ËÎ◊‰√_ fi◊Ì, ’fl_÷ ±Î_‘˛ ’˛ÿı‹Î_, ·tά‹Î_ ÷ı‹… ‹ıCÎη›‹Î_ fi‰Ì ¬ÎH΢ ‹‚Ì »ı. ¿flÎfl ±‹·Ì ˢ› ±ı ÿflQ›Îfi ‰‘ ¬ÎH΢fi˘ ’k΢ ·Î√Ì Â¿ı »ı. ⁄Λ ‘ ‰ı, ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ …ı‹HÎı ›flıÏfi›‹fiÌ ¬ÎH΢ ‹ÎÀıfiÎ Á‰ı˝ZÎHÎfi_ ⁄…ı À ¿Î’Ì fiÎA›_  ±ı fiÎHÎÎ_ ’ ˛ ‘ Îfi ±ı À ·ı ÁflÿÎfl ‹fi‹˘ËfiÏÁ_Ë, …ı±˘ »ı‰Àı ±b¿flÎflfiÎ ’˛HÎı÷Î ⁄L›Î.

58 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

(4) ±b„@÷ ‹ÎÀı ◊˘Ïfl›‹ ’HÎ ‰Î’flÌ Â¿Î› »ı ±fiı ÷ıfi˘ ’fl‰Ã˘ ¤Îfl÷‹Î_ 2,25,000 Àfi …ıÀ·˘ »ı. ±ÎÂflı 3,50,000 ‹ı√ΉΘÀ ‰Ì…‚Ì ÷ıfiÎ ‰Õı ’ıÿÎ ¿flÌ Â¿Î› ÷ı‹ »ı. ◊˘Ïfl›‹fiÎ ’˛Î›˘Ï√¿ ±b‹◊¿fi˘ ’˛˘…ı@À ±I›Îflı ËÎ◊ ‘flΛ˘ »ı. ‰Ëı‰Îw ‹◊¿˘ V◊Î’‰Î ‹ÎÀı Ë∞ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˘˝fi˘ Á‹› ‹‚‰˘ flè΢, ‹ÎÀı ‰«√΂ÎfiÎ Á‹› ÿflQ›Îfi ±b¿flÎfl ¶ÎflÎ ¿Î‹ «·Î‰Ì ¿Λ »ı. ±Î ·Î_⁄Ì »HÎΉÀ ⁄Îÿ »ıS·Ì ⁄Î⁄÷ ¬ÎÁ fi˘Ó‘Ì ·˘— ’flÿıÂÌ ÁËΛ ‰Õı ¿ı V‰ÿıÂÌ ’˛›˘√˘ ‰Õı ¤Îfl÷ √‹ı ÷ıÀ·Î_ ±b‹◊¿˘ V◊Î’ı, ’fl_÷ ±b‰Ì…‚Ì ¶ÎflÎ ÷ıfiÌ ⁄‘Ì …wÏfl›Î÷ ¿ÿÌ ’ÒflÌ ◊Λ ÷ı‹ fi◊Ì. ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ’E«ÌÁ À¿Î ’HÎ fiÏË. ¤Ï‰W›fiÌ ‰Î÷ …‰Î ÿ˘. ±Î…fiÌ …wÏfl›Î÷fiı Œ@÷ ±b‰Ì…‚Ì ◊¿Ì ’ÒflÌ ¿fl‰Ì ˢ› ÷˘ ’HÎ ±ı ‹ÎÀı 1,000 ‹ı√ΉΘÀfiÎ_ ·√¤√ 140 ±b‹◊¿˘ Ωı≥±ı. ±Î…◊Ì ⁄ı ÿÁ¿Î ’»ÌfiÌ ±Î‰U›¿÷Îfiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚÷Î_ 675 ±b‹◊¿˘ ÿı‹Î_ ˢ› ±ı ¿S’Ì ’HΠ¿Λ ¬w_ ? ±HÎ‰Ì…‚Ìfi˘ ⁄Ë ÷˘ ¿<· ‰Ì…‚Ì‹Î_ ŒÎ‚˘ ‰‘Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı--±fiı ⁄Ë«Ï«˝÷ ±b¿flÎfl Œ@÷ ±ı ŒÎ‚Î ±_√ıfiÎ »ı.á

LjfLjfwf tff[,fVdff5ff[gfl ;f]5fzLsjfH ±Î…◊Ì ⁄flÎ⁄fl 50 ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ¤Îfl÷ı ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹fiÎ_ ÷˘·-‹Î’ ÿά· ¿›Î*. ±√ε ÁıÓ¿Õ˘ Ω÷fiÎ_ ÷˘· ±fiı ‹Î’ Ë÷Î_, ¿ı‹ ¿ı ÿflı¿‹Î_ ‰ıflΛÀÌfi˘ ’Îfl fi Ë÷˘. ±Î¬Î ¤Îfl÷fiı ⁄ÿ·ı Œ@÷ µkÎfl ¤Îfl÷fiÌ … ±fiı ⁄‘Î_ ÷˘·-‹Î’fiı ⁄ÿ·ı ±ı¿·Î ‹HÎfiÎ ÷˘·fiÌ … ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ¿Îfi’fl‹Î_ 1 ‹HÎ 48.5 Âıflfi˘, ‹◊fl΋Î_ 40 Âıflfi˘, √˘fl¬’fl‹Î_ 72.5 Âıflfi˘, ‹flÎÿÎ⁄Îÿ‹Î_ 50 Âıflfi˘ ±fiı Œˆ{Î⁄Îÿ‹Î_ 46 Âıflfi˘ Ë÷˘. ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹ı Ï¿·˘√˛Î‹ ±fiı Àfi ‰Õı Á‹Îfi ‘˘flHÎ V◊ÎM›_. ±‹¿ ÷˘·-‹Î’fiı I›Îfl ⁄Îÿ »^|Ì ‹‚Ì, ÷˘ ¿ıÀ·Î_¿ …ı‹fiÎ_ ÷ı‹ flèÎÎ_. ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹fiÌ √˘SÕfi …\Ï⁄Ï· ÏfiÏ‹kÎı ±ËŸ fl…^ ◊÷Ì „@‰{ ‰Î_«˘.

1 ’˛Î«Ìfi Á‹›‹Î_ √˛Î‹-Ï¿·˘√˛Î‹fiÌ ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹ fiˢ÷Ì ±fiı fl÷·-±˙Ó Á fiÌ ≥Q’ÌÏfl±· ÏÁVÀ‹ ’HÎ fiˢ÷Ì I›Îflı ¿ÎÀ·Î_fiÎ ±¤Î‰ı ·˘¿˘ ÷˘· ‹ÎÀı ±fiÎ…fiÎ ÿÎHÎÎ ‰Î’fl÷Î Ë÷Î. VÀÎLÕÕÛ ÿÎHÎÎ CΙfiÎ Ë÷Î.

±Î‹Î_ ⁄ı ±_√˛ıΩı Ë÷Î, F›Îflı hÎÌΩ ÁP› wV÷‹∞ ŒflÿÒfi∞ fi΋fiÎ ’ÎflÁÌ Ë÷Î. ω«Îflω‹Â˝ ’λ‚ ⁄ΉÌÁı¿ ‹ÏËfiÎ ‰Ì÷ÎT›Î ’»Ì ÁÏ‹Ï÷±ı ±Î˜ √ VÀ, 1915 ‹Î_ ’˘÷Îfi˘ ±Ëı‰Î· Á’fl÷ ¿›˘˝. ±ËŸ ¿˘Ã΋Î_ ÿÂν‰ı·Î_ ‘˘flH΢ ÷ıfiÎ Ïfl’˘ÀÛ ‹…⁄ fiyÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. Ïfl’˘ÀÛ »ı¿ ΩL›±ÎflÌ, 1922 ‹Î_ ±‹·Ì ⁄L›˘. ‰fiV’Ï÷fiÎ ÿÎHÎÎ ÷flÌ¿ı ¬Á¬Á ±fiı «˘¬Î ÷˘ ΩHÎÌ÷Î »ı, ’fl_÷ fl÷Ì ±ıÀ·ı Â_ ?á

‰‘-±˘»Î ¿ÿfiı ·Ì‘ı ‰…fi‹Î_ Œfl¿ fi ’ÕÌ Ω› ±ı ‹ÎÀı Õ>_ÕÎfiÎ ‰«·Î ¤Î√‰Î‚Î … CΙÿÎHÎÎ ‰Î’fl‰Îfi˘ ‘Îfl˘ Ë÷˘. ±_ÿfl ¤ı… fi flËı ±ıÀ·Î ¬Î÷fl ÿÎHÎÎ ’λΠ÷տ΋Î_ ÁÒ¿‰ı·Î ˢ‰Î Ωı≥±ı. „@‰{ — CΙ ‰Õı ¿flÎ÷Î ÷˘·fi_ ‹Î’ ¿›Î fi΋ı ΩHÎÌ÷_ ⁄L›_ ?á

3 ∫À ±ı‰Ì ‰V÷ »ı ¿ı …ıfiı ±Î…ı› ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹ ·Î√ ’Õ÷Ì fi◊Ì. ∫Àfiı ÷ıfiÎ ¿ÿ‹Î’fiı ·√÷_ ±Î√‰_ VÀÎLÕÕÛ »ı, …ı ‰Ê˘˝ ◊›ı «ÎS›_ ±Î‰ı »ı ÷ıfiı ⁄ÿ·‰_ ·√¤√ ±Â@› »ı. ¨«Î≥, ’ˢ‚Î≥ ±fiı ·_⁄Î≥fi˘ flıϱ˘ ±ı¿oÿflı 1/3 — 1/2 — 1 fi˘ flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ÿı ’˛‹ÎHÎı ÷ı‹Î_ fi∞‰˘ ÷ŒÎ‰÷ ˢ› ¬fl˘. ÿÎ. ÷. Ï⁄˛Àfi‹Î_ 2.50”” É 4.25”” É 9”” fiÌ ∫À, ÷˘ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ 2.25”” É 3.75”” É 8”” fiÌ ∫À ‰’flΛ »ı. ¤Îfl÷‹Î_ ’˛«Ï·÷ ‹Î’ 3”” É 4”” É 9”” fi_ »ı. ‰E«ı ¤flÎ÷Ì ÏÁ‹ıLÀfiı ’HÎ K›Îfi‹Î_ ·˘ ÷˘ flıϱ˘ ¬ÎÁ ⁄ÿ·Î÷˘ fi◊Ì. ¿≥ ⁄Î⁄÷fiÎ ±Î‘Îflı ÷ı flı Ï Â±˘ ›Îfiı √H΢kÎfl fiyÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘? ÏËLÀ ÷flÌ¿ı ±ËŸ ⁄÷Ήı·˘ Œ˘À˘√˛ÎŒ …\±˘.á

2 Á˘±ı¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ¤Îfl÷‹Î_ ÷˘·-‹Î’ ±_√ı «˘yÁ ‘˘flHÎ fiˢ÷_ I›Îflı Ï⁄˛ÏÀ Áfl¿Îflı ›˘B› ÷S›Î_¿˘ ÁÒ«‰‰Î ‹ÎÀı ±Î˜@À˘⁄fl, 1913 ‹Î_ hÎHÎ ÁP›˘fiÌ ÁÏ‹Ï÷ fiÌ‹Ì Ë÷Ì.

4 ¨«Î≥ ‹Î’‰ÎfiÎ_ ±ı¿‹˘ ∫«, eÀ, ‹ÌÀfl, Áı„LÀ‹ÌÀfl ‰√ıflı CÎHÎÎ_ »ı, ’HÎ C΢ÕÎ ‹ÎÀı ÷ı‹Î_fi_ ±ı¿ı› ±ı¿‹ ‰’flÎ÷_ ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

59

fi◊Ì. C΢ÕÎfiÌ ¨«Î≥ hand/ Ëı L Õ‹Î_ ‹’Λ »ı . ∫«fiÌ ÷◊Î eÀfiÌ ≥Q’ÌÏfl±· ÏÁVÀ‹ ±fiı ‹ÌÀflfiÌ ÷◊Î Áı „ LÀ‹ÌÀflfiÌ ‹ı Ï Àˇ ¿ ÏÁVÀ‹ fiˢ÷Ì I›Îflı C΢ÕÎfi_ ‹Î’ ËıLÕ‹Î_ ·ı‰Î÷_--±fiı Ë∞ ÷ı ±ı¿‹ ⁄ÿ·Î›_ fi◊Ì. „@‰{ ÷flÌ¿ı ’˛◊‹ Á‰Î· — ±ı¿ ËıLÕ ±ıÀ·ı ¿ıÀ·Î ∫« ? ⁄ÌΩı Á‰Î· — CÎ˘Õ˘ ¿ıÀ·Î ËıLÕ ¿fl÷Î_ fiÌ«˘ ˢ› ÷˘ ±ı CÎ˘Õ˘ fi ¿Ëı‰Î› ±fiı À|Èfi_ ·ı⁄· ÷ıfiı ·Î√ı ?á 5 ∫B·ıLÕfi˘ flÎΩ «ÎSÁ˝ ’Ëı·˘ (fiÌ«ıfi_ Ï«hÎ) ÿı‹Î_ ⁄fi÷Ì ÿflı¿ ‰V÷ ’fl ‰ıflÎ fiÎ¬Ì ’˘÷ÎfiÌ Ï÷ΩıflÌ ¤fl÷˘ Ë÷˘. µI’Îÿ¿˘ ¿Î√‚ ⁄fiΉ‰Î ‹Î√÷Πˢ› ÷˘ flÎ…‹ ƒ Îfi˘ ‰Î˜Àfl‹Î¿Û ÷ı‹HÎı ’ˆÁÎ ±Î’Ìfiı ¬flÌÿ‰˘ ’Õı ±fiı ÷ı ‰Î˜Àfl‹Î¿Û »ÎM›Î ‰√fl ¿Î√‚ ‰ı«Ì ¿Λ fiÏË. flÎΩfiÌ ±Î’¬ÿÌ Á΋ı 1642 ‹Î_ ’˛Ω¿Ì› ⁄‚‰˘ ŒÎÀÌ fiÌ¿Y›˘ I›Îflı ÷ıfi_ fiıI≤I‰ ·ıfiÎfl ±˘Ï·‰fl ø˘‹‰ı· fi΋fiÎ

Á_ÁÿÁP›ı ’˘÷ÎfiÎ …\ÿÎ ‰Î˜Àfl‹Î¿Û ÁÎ◊ıfi˘ ¿Î√‚ ⁄fiÎT›˘. ÁÎ≥{fiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ fi‰_ VÀÎLÕÕÛ ÷ıHÎı ÁıÀ ¿›*. ±Î ’˛¿Îflfi˘ ¿Î√‚ ’˘÷ı I›Îfl ’»Ì ¿›Î fi΋ı ±˘‚¬Î‰Î ·ÎB›˘ ?á 6 ±ı¿ ΩHÎÌ÷Ì ¿<ÿfl÷Ì ’ıÿÎÂfiÎ ‹Î’ ÷flÌ¿ı 1872 ‹Î_ «˘yÁ ¿ı’Ïı ÁÀÌfi_ ’ÎhÎ fiyÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_, …ıfiı ’ÎhÎ fi ¿Ëı÷Î_ ‹ÎÏ’›_ ¿Ë˘ ÷˘ ’HÎ «Î·ı. ±Î…ı ÷ı ’ıÿÎÂfi˘ …J◊˘/volume ±Î‰Î ’ÎhÎfiı ±fi·ZÎÌ fiyÌ ◊Λ »ı. fi‰Î≥fiÌ (±fiı fiÏˉ÷˚ ΩHÎÌ÷Ì) ‰Î÷ ±ı »ı ¿ı ’ıÿÎÂfi˘ µI’ÎÏÿ÷ …J◊˘ ¿ıÀ·˘ ÷ıfi_ ‹Î’ ¿Îœ‰Î ‹ÎÀı ÷ı ’ÎhÎfi˘ µ’›˘√ ¿ÿÌ ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î ’ÎhÎfi_ ±√fl ÷˘ ‹ÎÏ’›Îfi_ fi΋ Â_?á 7 ±ı¿ Á‹›ı ¤Ò‹K› Á‹ƒfiÎ ÷À‰÷a ’˛ÿı¢‹Î_ ◊÷Î_ ¿ıflı⁄ T≤Z΢fiÎ_ ⁄Ì›Î_ ËÌflÎfi˘ ÷˘· ¿fl‰Î ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î_ Ë÷Î_. ⁄Ì›Î_fiÌ Á_A›Î ‹…⁄ ËÌfl˘ ±ı À ·Î ¿ı fl ı À fi˘ √HÎÎ÷˘ Ë÷˘. fl÷ÌfiÌ ‹ÎŒ¿ ⁄‘Î_ ¿ı fl ı ⁄ ⁄Ì›Î_ fi  _ ‰…fi ·√¤√ ÷˘ Áfl¬_ ˢ›, »÷Î_ ’˛ÿı‰Îfl ±Î⁄˘Ë‰Î ’˛ ‹ ÎHÎı …flÎ÷flÎ Œfl¿ ’Õ÷˘ Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı ËÌflΉı’ÎflfiÎ_ ‹A› ¿ıLƒ˘ ±ı¿‹ı¿ ¿fl÷Î_ …\ÿÎ ‘˘flHÎfiı ±fiÁfl÷Î_ Ë÷Î_. ≥ÀÎÏ·fiÎ Œ˚·˘flıLÁ‹Î_ ¿ıflıÀ ±ıÀ·ı 0.1972 √˛Î‹, ·_Õfi‹Î_ 0.2053 √˛Î‹, ±ÎQVÀflÕı‹‹Î_ 0.2057 √˛Î‹ ‰√ıflı ±·√ ’Õ÷Î_ ±ı¿‹˘fiı Á‘Îfl‰Î ‹ÎÀı ±_÷ı ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹fiı ±fi·ZÎÌ ¿›_ VÀÎLÕÕÛ fiyÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ?á 8 Ï⁄˛Àfiı …ı ÿı¢ ’fl flÎ… ¿›* ÷ı±˘ ¬ı÷fl˘fi_ ¿ÿ ±ı¿fl‹Î_ ‹Î’ı »ı. ¬ı÷flε fi ˢ› ÷ı …‹Ìfi Á΋ÎL› flÌ÷ı ‰Îfl‹Î_, ‹ÌÀfl‹Î_ ±fiı ŒÌÀ‹Î_ ‹’Λ »ı. ‹ÎhÎ ¬ı÷fl˘fiı ±ı¿flfi_ ‘˘flHÎ ¿ı‹ ·Î√ ’ÎՉ΋Î_ ±ÎT›_ ?á 9 Ï⁄˛Àfi‹Î_ ’√fl¬Î_fiÎ ¿ÿfiı ·√÷_ ‘˘flHÎ ’Ëı·Ì ‰¬÷ fiyÌ ¿fl‰Îfi_ ◊›_ I›Îflı ÿflı¿ ±Î√Î‹Ì ÁÎ≥{ ‹ÎÀı ¿›Î ‹Î’ÿoÕfi˘ ±Î‘Îfl ·ı‰˘ ±ı Á‰Î· Ë÷˘. ∫«fiı ±fiÁfl÷Ì ≥Q’ÌÏfl±· ÏÁVÀ‹fi_ I›Îflı Ë∞ Á«˘À flÌ÷ı ±Î›˘…fi ¿flΛ_ fi Ë÷_. ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹fi_ ÷˘ ±„V÷I‰ … fi Ë÷_. ±_÷ı ¿›Î ±fiÎ…fiÎ ÿÎHÎÎfi _ ‹Î’

60 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

±fiø‹ı ‰‘ ¿ÿfiÎ_ ’√fl¬Î_ ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ?á

’fl_ ÷  ÷ı fi Π¢‘¿ ±ı L ÕÁ˝ Áı„S›ÁfiÌ (ÕÎ⁄_ Ï«hÎ) ›Îÿ‹Î_ ±ı ‹Î’fi_ fi΋ ⁄ÿ·Ì Áı„S›Á ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. „V‰Õfi‹Î_ …L‹ı·Î Áı„S›Áı fiyÌ ¿flı·Î ‘˘flHÎ ¿fl÷Î_ ±Î…ı ÷ı ‹Î’ Ïfl‰Á˝ œ⁄ı ‰’flΛ »ı. ±˘ÏflÏ…fi· ‘˘flHÎ ¿›_ ?á

10 ‰…fifiÌ …ı‹ ¿ÿfiÎ_ ’HÎ ¿ıÀ·Î_¿ «˘yÁ ‘ÎflΑ˘flH΢ »ı, …ı fl˘…⁄fl˘…fiÎ ∞‰fi‹Î_ ÷fl÷ K›Îfi ’fl ±Î‰÷Î_ fi◊Ì-±fiı »÷Î_ ÷ı‹fi_ ’ηfi ◊÷_ fi ˢ› ÷˘ ±fiı¿ Ω÷fiÎ_ ÁΑfi˘ ‰Î’fl‰Îfi_ ‹U¿ı· ›Î ±Â@› ⁄fiı. ¿˘Q’ı@À ÏÕV¿ ÷ıfi˘ ÁflÁ ÿά·˘ »ı. ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› VÀÎLÕÕÛ ‹…⁄ ÷ı ÏÕV¿ 12 Áı„LÀ‹ÌÀfl T›ÎÁfiÌ, 1.2 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ΩÕÌ ±fiı 16 √˛Î‹fiÌ Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. ¿ıLƒ◊Ì Âw ¿flÌfiı ’ÏflCÎ ÷flŒ ‰Î√÷Ì ÏÕV¿fi˘ ÿflı ¿ √˘⁄˘ 100 fiıfi˘‹ÌÀfl ¨Õ˘ ±fiı 500 fiıfi˘‹ÌÀfl ’ˢ‚˘ ˢ›, ⁄ı Àˇ¿ı ‰E«ı 1.6 ‹Î≥ø˘‹ÌÀflfi _ ±_÷fl ˢ› ±fiı 780 fiıfi˘‹ÌÀfl …ıÀ·Ì ‰ı‰·ıL◊ ‘flΉ÷˘ ·ıÁflfi˘ ÂıflÕ˘ ÷ıfiı “‰Î_«Ì” ¿ı ±ı ’HÎ …wflÌ »ı. ±Î ⁄‘Î_ ¿ÿ-‹Î’ ›Îfiı ‘ÎflΑ˘flHÎ ¿˘HÎı fiyÌ ¿›Î*?á

12 V‰ÎÏÿWÀ ‰Îfi√ÌfiÌ flıÏÁ’Ì ‹ÎÀı (±fiı ¿Õ‰Ì ÿ‰ÎfiÎ Õ˘{ ‹ÎÀı ’HÎ) Àı⁄·V’Òfid· ÷◊Î ÀÌV’Òfid· ±ı‰Î_ ‹Î’ ‰’flΛ »ı. CÎHÎάflÎ

11 µWHÎ÷΋Îfi ‹ÎÀı ‰’flÎ÷_ Áı„S›Áfi_ ‹Î’ ±ı‰_ »ı ¿ı …ı ‹ıÏÀˇ¿ ÏÁVÀ‹fiÎ ±Î√‹fi ’»Ì ⁄ÿ·Î›_ fi◊Ì. ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ±ı ‹Î’ Áı„LÀ√˛ıÕ ¿Ëı‰Î÷_,

µI’Îÿ¿˘ «‹«Î ±fiı «‹«Ì ⁄fiΉ÷Ì ‰¬÷ı ±ı ‹Î’fiı ‰‚√Ì flËı÷Î fi◊Ì, »÷Î_ ⁄Lfiı ÂOÿ˘ …ı ÷ı ’ÿÎ◊˝fi_ «˘yÁ ’˛‹ÎHÎ ÁÒ«‰ı »ı. ±Î ’˛‹ÎHÎ ¿ıÀ·_ ?á

hjffaff[ 1 ∫„B·Â‹Î_ ±fiÎ… ‹ÎÀı grain/√˛ıfi ÂOÿ »ı, ±ıÀ·ı ÷˘· ‹ÎÀı ±ı … ÂOÿ ±’fiÎ‰Ì ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. Âıfl ÂÎË Áfḻı 1542 ‹Î_ w’Îfi˘ ⁄fiı·˘ …ı ’Ëı·˘ wÏ’›˘ fiÎHÎÎ_¿Ì› ·ı‰Õÿı‰Õ ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ¿flÎT›˘ ÷ı 179 √˛ıfifi˘ Ë÷˘. (⁄Î…\fi˘ Œ˘À˘.) ÷Î_⁄ÎfiÎ 40 ÏÁyÎ …ıÀ·_ ÷ıfi_ ‹ÒS› Ë÷_. ‹ƒH΋Î_ Á«˘À÷Î …‚‰Î÷Ì fi Ë÷Ì, ±ıÀ·ı CÎHÎÎ ÏÁyÎ 180 √˛ıfifiÎ ’HÎ ⁄L›Î. ¤Îfl÷‹Î_ ‰Ê˘˝ ’»Ì ±Î‰Î ÏÁyÎ ’˘÷ı ÷˘·fiÎ_ ¿ÎÀ·Î_ ÷flÌ¿ı ‰’flÎ÷Î ◊›Î_, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı 180 √˛ıfi = 1 ÷˘·˘ ±ı‰_ ’˛‹ÎH΋Β V◊Î›Ì ⁄L›_. ≥Q’ÌÏfl±· ÏÁVÀ‹ ‰Î’fl÷Î Ï⁄˛Àfiı 7,000 √˛ıfi = 1 fl÷· ±ı‰_ Á‹Ì¿flHÎ fiyÌ ¿›*.

A›Î·‹Î_ ◊˘Õ˘ Á‘Îfl˘ ¿fl‰˘ flè΢. «H΢ÃÌfiÌ ⁄ı Ω÷˘ »ı. ±ı¿ ‹˘ÀÌ ±fiı «’ÀÌ Ë˘› »ı. ⁄Ì∞ ·_⁄√˘‚ ±fiı fiÎfiÌ Ë˘› »ı. ±Î ⁄Ì∞ Ω÷fiÌ ¿Î‚Ì-·Î· «H΢ÃÌfi_ fi΋ fl÷Ì »ı. fl÷Ì {ıflÌ »ı.

2 T›Î’¿ ‹ÎL›÷Î ±fiÁÎfl fl÷Ì ±ıÀ·ı «H΢ÃÌ, ’fl_÷ ÷˘·-‹Î’fiÎ Á_ÿ¤ı˝ ±ı ±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

61

’˛Î«Ìfi ‰ˆÿ¿ÂÎjαı ’˛◊‹ ÁÎ÷ Ë‚ÎË‚ {ıflÌ ’ÿÎ◊˘˝‹Î_ ÷ıfi˘ Á‹Î‰ı ¿›˘˝ »ı. 3 ∫ÀfiÌ ’ˢ‚Î≥fiı ¬ÎÁ ‹Ëk‰ ±’Λ_ »ı ±fiı ÷ı ‹ÎÀı ÁflıflΠ¿ÏÕ›Îfi˘ ’_Ωı K›Îfi‹Î_ ·ı‰Î›˘ »ı. ±_√ÒÃ˘ F›Î_ ’_Ωfiı ‹‚ı I›Î_◊Ì ‹Î’‰Îfi_ Âw ¿fl˘ ÷˘ ’_Ωı ÁflıflΠ4”” ’ˢ‚˘ ˢ› »ı. ∫Àfiı ’ˢ‚Ì ÁÎ≥Õı … ’¿ÕÌ ¿ÏÕ›˘ ÷ıfiı ¨«¿ı, ‹ÎÀı ±ıÀ·Î

¤Î√fiı ⁄Îÿ ¿fl÷Î_ ±_√ÒÃ˘ ÷ı‹… ±Î_√‚Î ∫ÀfiÎ ⁄ı› ’Õ¬ı ’Òflı’ÒflÌ ’¿Õ …‹Î‰Ì ¿ı »ı. ∫À ÷◊Î ’_Ωı ⁄ı› Áfl¬Î ’ˢ‚Πˢ‰Îfi˘ ÷ı ŒÎ›ÿ˘ »ı. ∫ÀfiÌ ·_⁄Î≥fi_ ÷◊Î ¨«Î≥fi_ ‹Î’ µ’flfiÎ flı¬Î_¿fi‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ±fi¿>‚ fỉÕı ±ı flÌ÷ı fiyÌ ¿flΛ_ »ı. 4 C΢ÕÎfiÌ ¿ÎÃÌ ‹Î’‰Î ’A÷ ‰›fiÎ ‹ÎHÎÁfi˘ ’_Ωı 4”” ’ˢ‚˘ ˢ‰Îfi_ ‘ÎflÌ ·ı‰Î›_ »ı. ¨«Î≥ C΢ÕÎfiÎ ¬¤Î Á‘ÌfiÌ √HΉ΋Î_ ±Î‰ı »ı. (…\±˘, fiÌ«ıfiÌ ±Î¿ÚÏ÷.) ¨«Î≥fiÎ ±Î‰Î ‘˘flHÎ ‹…⁄ 15 ËıLÕfi˘ CÎ˘Õ˘ 5 ŒÌÀ ±ıÀ·ı ¿ı 60”” ¨«˘ ˢ› »ı. Ω÷‰Îfi ±˘·ÎÿfiÎ C΢ÕÎ 18 ËıLÕfiÎ (6 4””

ŒÌÀfiÎ) ˢ›, ’fl_÷ ¿ÎÃÌ Ωı 14.2 ËıLÕ ±ıÀ·ı ¿ı 58”” ¿fl÷Î_ fiÌ«Ì Ë˘› ÷˘ ±ı‰Î C΢ÕÎfi_ ‰√a¿flHÎ À|È/pony ÷flÌ¿ı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ∫B·ıLÕfiÎ ÂıÀ·ıLÕ ÀÎ’ ’fl ◊÷Î À|Èfi_ ¿ÿ Á΋ÎL› flÌ÷ı 10 ËıLÕ …ıÀ·_ ˢ› »ı. 5 ±˘Ï·‰fl ø˘‹‰ı·ı (…‹HÎ_ Ï«hÎ) ÷ˆ›Îfl ¿flı·˘ 34.3 Áı„LÀ‹ÌÀfl É 43.2 Áı„LÀ‹ÌÀflfi˘ (13.5”” É 17”” fi˘) ¿Î√‚ eSÁ¿ı’fiÎ fi΋ı ±˘‚¬Î÷˘ ◊›˘, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ıfiÎ ‰Î˜Àfl‹Î¿Û ÷flÌ¿ı ø˘‹‰ı·ı À˘’Ì/cap ’Ëıflı·Î Ωı¿flfi_ Ï«hÎ ‰Î’›* Ë÷_. flÎΩfiÎ ‰ÀË¿‹fiÌ »Õı«˘¿ ËÎ_ÁÌ ◊Λ ±ı Ëı÷Áfl ÷ıHÎı Ωı¿flfi_ Ï«hÎ ‰Î’›* Ë÷_. 1642 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ⁄‘Î eSÁ¿ı’ ¿Î√‚ 13.5”” É 17”” fiÎ ‹Î’ı ⁄fi÷Î flèÎÎ. 6 ’ıÀˇ˘Ï·›‹fi_ ⁄ıfl· ±ı‰_ ’ÎhÎ »ı ¿ı …ı ¬Ïfi… ÷ı·fi_ ÿˆÏfi¿ ’˛˘Õ@Âfi ‹Î’‰ÎfiÎ ¿Î‹‹Î_ ‰’flÎ÷_ fi◊Ì. ≥·ı@Àˇ˘Ïfi¿ ±fiı ›Î_Ïhο ‹ÌÀfl ¶ÎflÎ …J◊˘ fiyÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. µI’ÎÏÿ÷ …J◊˘ ’Î≥’·Î≥fi ¶ÎflÎ fi∞¿fiÎ ⁄_ÿflı ÷ı·‰ÎË¿ …ËÎ…‹Î_ ¤flÌ ÿı‰Î› »ı. ±ËŸ◊Ì ÷ı ±Î›Î÷Ì ÿıÂfiÌ ÏflŒÎ≥fifḻı ’ˢӫı, F›Î_ ÷Îfl‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ’ıÀˇ˘· ÷◊Î ÕÌ{· ÀıL¿fl ¬ÀÎflÎ ‹ÎflŒ÷ ’ıÀˇ˘· ’Q’fiı ‹˘¿·Î› ±fiı I›Î_fiÎ ’Q’ »^À¿ ’fl‰Ã˘ ⁄Îfl˘⁄Îfl ‹˘Àfl‰ÎËfifiÌ ŒuÒ· ÀıL¿‹Î_ ¤flÌ ÿı. ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’ı„LÁS‰ÎÏfi›Î flÎF› ¬Î÷ı ’Ëı·Ì ‰¬÷ F›Îflı ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ‹‚Ì ±ÎT›_ I›Îflı 45 √ı·fi, 31.5 √ı·fi, 55 √ı·fi ±fiı ωω‘ ¿ı’ıÏÁÀÌfiÎ_ ωω‘ ’ıÿ΢ ‹ÎÀıfiÎ_ ⁄ıfl· ‰’flÎ÷Î_, …ı‹Î_◊Ì ’ıÀ˘ˇ Ï·›‹ ‹ÎÀı TËÌV¿Ìfi_ 40 √ı·fifi_ ·yÏÕ›_ ⁄ıfl· ’Á_ÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ⁄ıfl·fiÎ ‹Î’‹Î_ ‰ıflΛÀÌ Ωı÷Î_ ¬Ïfi… ÷ı· ¬flÌÿfiÎflÎ √˛ÎË¿˘fiı Ëo‹ıÂÎ_ Â_¿Î flËı÷Ì. ⁄ıfl·‹Î_ ’ÒflÎ 40 √ı·fi …J◊˘ ˢ› ¿ı fiÏË? ±Î Á_› ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı µI’Îÿ¿ «Î·ÌÁ µ’flÎ_÷ ⁄Ì…\_ 5Ñ ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ¡Ì ±Î’‰Î ·ÎB›Î, …ıfiÎ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı 42 √ı·fifiÎ_ ¬ÎÁ ⁄ıfl· ÷ˆ›Îfl ¿flÎT›Î_. 1872 ◊Ì Âw ¿flÌfiı ±ı ‘˘flHÎ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ¿Î›‹Ì ⁄L›_. 7 ±‹ıÏfl¿Î±ı 1913 ‹Î_ ÏÁ_√· ¿ıflıÀfi_ ‹Î’ 0.2 √˛Î‹ ±Î_@›_, …ı ⁄‘Î ÿı¢±ı ±’fiÎT›_. ËÌflÎ, fiÌ·‹, ‹ÎHÎı¿, ’˘¬flÎ… ‰√ıflı Ï¿o‹÷Ì flIfi˘fiı ±Î…¿Î·

62 á ÁŒÎflÌ á ±Î˜√VÀ 2008

¿ıflı⁄fiÎ_ ⁄Ì›Î_ Á΋ı Ωı¬‰Î‹Î_ ±Î‰÷Î_ fi◊Ì. ¿ıflıÀfiÎ 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1/32 ±fiı 1/64 fiÎ ±’ÒHÎÎ*¿˘ ’HÎ fiyÌ ◊›Î »ı. ÿÎ. ÷. ¿˘≥ ËÌflÎfi_ ‰…fi 3 Ü 1/4 Ü 1/16 ˢ› ±ı‰_ @›Îflı¿ ⁄fiı. 8 Ï⁄˛Àfi‹Î_ ‹K››√Ì ±flÁÎfiÎ ¬ı÷fl˘fiÌ ·_⁄Î≥-’ˢ‚Î≥ Œ·Î*√‹Î_ ‹’Î÷Ì Ë÷Ì ±fiı ÷ı ÂOÿ furrow/«ÎÊfiÎ ±Î‘Îflı fl«Î÷˘ Ë÷˘. (1 Œ·˘*√ = 1 ‹Î≥·fi˘ ±Îˢ ¤Î√ ±ıÀ·ı ¿ı 660 ŒÌÀ) fl˘Ï…›˘ ‹…^fl Ë‚ «·Î‰Ìfiı ÁÎ_… ’Õuı 1 É1/10 Œ·˘*√ …ıÀ·_ ±◊ν÷˚ 660 ŒÌÀ É 66 ŒÌÀ = 43,560 «˘flÁ ŒÌÀ = 4,840 «˘flÁ ‰Îfl …ıÀ·_ ¬ı÷fl ¬ıÕÌ Â¿÷˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ı ‹…⁄ ÷ıfiı ‹Ëıfi÷Îb_ «Ò¿‰‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ Ë÷_. ±Î ZÎıhÎŒ‚ ±ı¿flfiÎ fi΋ı ΩHÎÌ÷_ ⁄L›_. 9 ÿflı¿ ±Î√Î‹Ì fi_⁄flfiÎ ’√fl¬Îfi_ ¿ÿ …‰fiÎ ÏÁ_√· ÿÎHÎÎ …ıÀ·_ ‹˘À<_ Ë÷_. ±Î ‹Î’ ›˘√Îfi›˘√ı 0.33”” fi_ Ë÷_. ⁄΂¿˘ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Î Ï‹Ïfi‹‹ ¿ÿfiÎ_ ’√fl¬Î_fi˘ fi_⁄fl {Ìfl˘ Ë÷˘ ±fiı ¿ÿ‰‘ÎflÎfiı ·√÷Ì √HÎ÷flÌ 4”” ·Î_⁄Î ±ı ’√fl¬Î ⁄Îÿ Âw ◊÷Ì Ë÷Ì. ±Ï‘¿÷‹ ‹˘ÀÎ_ ⁄Îfl fi_⁄flfiÎ_ ’√fl¬Î_ …‰fiÎ 12 ÿÎHÎÎ …ıÀ·Î ‰‘ ‹˘ÀΠˢ›, ±ıÀ·ı ÷ı 12 É 0.33”” = 4”” Ü 4”” = 8”” ·Î_⁄Î_ Ë÷Î_. Ï⁄˛Àfi ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î …ı‰Î CÎHÎÎ ÿı¢±ı …‰fiÎ ÿÎHÎÎfiı (…‹b_ Ï«hÎ) ‹Î’ÿoÕ ÷flÌ¿ı ±’fiÎ‰Ì ·Ì‘Î. Ï⁄˛ÏÀ ’©Ï÷ ¿ıÀ·Î¿ ŒıflŒÎfl˘ ÁÎ◊ı ¤Îfl÷‹Î_ ’HÎ ±‹·Ì ⁄fiÌ. 10 ÏÕÏ…À· ÏÕV¿fiı ·√÷_ ¿ÿ‹Î’fi_ VÀÎLÕÕÛ 1980 ‹Î_ fiı‘fl·ıLÕfiÌ ÏŒÏ·MÁ ¿o’fi̱ı ÷◊Î Ω’ÎfifiÌ Á˘fiÌ ¿˘’˘˝flıÂfiı ÁÒ«T›_ Ë÷_. (ÁÒ«fi˘fiÌ ’„V÷¿Îfi_ fi΋ Red Book Ë÷_.) ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ‹_…^flÌ ‰√fl ±ı ¿o’fi̱˘ ±Î√‚ ‰‘Ì

¿ı ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ±Î◊Ì ⁄ÌΩ ÿı¢fiı ’˛Ï÷ÏfiÏ‘I‰ ±Î’÷Ì “¿˘Q’ı@À ÏÕV¿ VÀÎLÕÕÛ ÏÕÏ…À· ±Î˜ÏÕ±˘ ÏÕV¿ ¿Ï‹ÀÌ”fi_ √Ãfi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ÁÏ‹Ï÷±ı ¿ıÀ·Î¿ ŒıflŒÎfl˘ ÁÎ◊ı ¿o’fi̱˘fi˘ ’˛V÷Ή ‹_…^fl flÎA›˘, ±ı À ·ı CD fiÎ ¿ÿ‹Î’fi _ ‘˘flHÎ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ‘˘flHÎı ±‹·Ì ⁄L›._ ±Î˜√VÀ, 1982 ’»Ì ÏÕV¿ ±fiı ÏÕV¿ M·ı›fl T›Î’ÎflÌ ‘˘flHÎı ⁄fi‰Î ·ÎB›Î. 11 1742 ‹Î_ ±ıLÕÁ˝ Áı„S›Áı ’ÎHÎÌfi_ µI¿·fi Ï⁄Lÿ 00 Áı„LÀ√˛Õı ±fiı ÃÎflÏ⁄Lÿ 1000 Áı„LÀ√˛ıÕ fiyÌ ¿flı·_, ’fl_÷ ÂÒL›◊Ì Á˘fi˘ ±Î_¿ «Õ÷Ì ¤Î_…HÎÌfi˘ ø‹ ±ıÀ·ı ¿ı ÷Î’‹Îfifi˘ ‰‘Îfl˘ ÁÒ«‰÷˘ ˢ‰Îfi_ …HÎΛ »ı. ±Î◊Ì ‰¬÷ …÷Î_ ±ı Ïfl‰Á˝ ø‹fiı ÁÒ·ÀΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ±Î…ı 00 Áı„S›Áfi_ ÷Î’‹Îfi ’ÎHÎÌfi_ ÃÎflÏ⁄Lÿ »ı ±fiı 1000 µI¿·fi Ï⁄Lÿ »ı. 12 ÀÌV’Òfi‹Î_ 5 ‹Ì·Ì·ÌÀfl ’˛‰ÎËÌ Á‹Î› »ı, F›Îflı Àı⁄·V’Òfi ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ hÎHÎ √HÎÎ ±ıÀ·ı ¿ı 15 ‹Ì·Ì·ÌÀfl ’˛‰ÎËÌfi_ ‹ÎÏ’›_ »ı. ±Î «‹«Î«‹«Ì ’˛‰ÎËÌfiı ⁄ÿ·ı ⁄Ò v ¬Î_Õ …ı‰Î CÎfi ’ÿÎ◊˝ ‹ÎÀı ‰Î’fl÷Πˢ ÷˘ ’˛‰ÎËÌfiÌ …ı‹ ÷ıfi_ ·ı‰· ’HÎ ÀÌV’ÒfifiÌ ¿ı Àı⁄·V’ÒfifiÌ ‘Îfl˘‘Îflfi_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. Àı¿fl˘ fl«Î› ÷˘ ‹Î’ …‚‰Î› fiÏË.á

±Î˜√VÀ 2008 á ÁŒÎflÌ

á

63