PE NGAJI AN AM 1 BAB 4: SI STEM PEN TADBIR AN MALA YSI A 4. 3 PIH AK BER KUASA TEMP ATAN/ KERAJAAN TEMP ATAN NAMA GURU: ENCIK ARIF Disediakan oleh: Saifudin… Ganesan… Hafizah… Low Wan Ling…
PENGENALAN:
Kerajaan Tempatan (KT)/ penguasa tempatan di luar Wilayah Persekutuan merupakan perkara di bwh bidang kuasa Kerajaan Negeri (KN). KT di Wilayah-wilayah Persekutuan (WP) Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya terletak di bwh kuasa Kerajaan Persekutuan (KP). Tujuan asas/ utama penubuhan KT: a) Membantu KN dlm bidang pentadbiran dan penggubalan undang -undang kecil (undang-undang subsidiari). b) Memberi peluang kpd penduduk tempatan mengambil bahagian dlm pentadbiran kwsn mereka. Tujuan lain KT: a) Menyediakan kemudahan rekreasi dan perkhidmatan utk penduduk setempat.
b) Memastikan keputusan dibuat dgn cepat dan selaras dgn keperluan penduduk setempat.
Menurut Akta KT 1976, hanya terdpt 3 jenis KT: a) Majlis Bandar Raya (MBR)/ Dewan Bdr Raya(DBR). b) Majlis Perbandaran (MP). Kwsn bdr c) Majlis Daerah (MD). Kwsn luar bdr
Kini, terdpt 145 Pihak Berkuasa Tempatan di Malaysia: a) 9 buah MBR b) 32 buah MP c) 104 buah MD
BIDANG KUASA KERAJAAN NEGERI DAN KERAJAAN PERSEKUTUAN TERHADAP KERAJAAN TEMPATAN
Antara kuasa Kerajaan Negeri(KN) terhadap Kerajaan Tempatan: a) Mengawal sempadan dan status perbandaran. b) Melantik dan memecat ahli-ahli Majlis-majlis Penguasa Tempatan termasuk ketua serta timbalan penguasa tempatan. c) Meluluskan belanjawan dan pinjaman KT. d) Memberi arahan tentang pelaksanaan dasar agar dpt dipatuhi oleh KT. e) Mengesahkan undang-undang kecil yg dibuat atau dipinda oleh KT. f) Menggubal sebahagian Akta Kerajaan Tempatan 1976 jika difikirkan sesuai. g) Memindakan semua atau sebahagian kuasa KT kpd Menteri Besar/ Ketua Menteri. Kerajaan Persekutuan (KP) melalui Akta Kerajaan Tempatan memberi kuasa kpd parlimen utk melakukan perkara berikut: a) Menggubal dasar/ undang- undang KT bagi tujuan keseragaman. b) Memberi khidmat nasihat termasuk khidmat nasihat teknikal. c) Menyalurkan peruntukan kewangan kpd KT.
Kuasa Autonomi Kerajaan Tempatan.
KT terletak di bwh bidang kuasa KN. Namun, KT diberi kuasa menggubal undang-undang kecil berasaskan: a) Akta Kerajaan Tempatan 1976 b) Akta Perancangan Bdr dan Desa 1976 c) Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 Fungsi utama KT: a) Memberi perkhidmatan pembersihan longkang dan sampah dan memotong rumput. b) Mengawal, menyewa ,dan mengurus gerai mkn, pasar, pasar mlm/ pekan sehari. c) Membina dan menyenggara kemudahan rekreasi seperti kolam renang, gimnasium dan tmn kanak-kanak. d) Membina lampu trafik, pondok menunggu bas dan tempat letak kereta. e) Mengutip cukai harta benda, cukai, dan bayaran perkhidmatan f) Mengeluarkan lesen kedai mkn, penjaja, lesen pusat hiburan, permit pertunjukan hiburan dan lain-lain.
g) Mengubal undang-undang kecil kwsn dan dikuatkuasakan apabila KN dan KP setuju. h) Menubuhkan Kumpulan Wang Pihak Berkuasa Tempatan (KWPBT) dan kawal akaun tersebut tetapi belanjawan tahunannya mesti mendpt kelulusan KN. i) Menerima dan melaksanakan arahan-arahan KN.
Fungsi biasa KT: a) Memberi perkhidmatan kpd masyarakat. b) Menjadi wakil kwsnnya dlm membangkitkan isu tertentu. c) Berperanan sebagai penyelaras kerajaan utk memelihara undang-undang dan peraturan masyarakat.
Namun, tugas-tugas KT terbahagi kpd 4 bentuk: a) Memberi perlindungan kpd penduduk. b) Menyediakan alam sekitar yg sihat. c) Menggalakkan perniagaan dan aktiviti setempat. d) Menyediakan pelbagai perkhidmatan dan kemudahan.
Bentuk tugas Kerajaan Tempatan
Bentuk
Jenis aktiviti
Perlindungan
Mengawal kebersihan dan keselematan dgn mengawal pencemaran air dan udara, membuat pemeriksaan makanan dan ubat-ubatan di kedai serta pemeriksaan timbang dan sukatan di pasar-pasar.
Alam sekitar
Perniagaan/ Perdagangan
Perkhidmatan
Membuat perancangan penggunaan tanah secara optimum utk mengekalkan keseimbangan sistem ekologi melalui penyediaan pdg rekreasi, parit dan saluran najis/ pembentungan, tali air serta kawalan banjir. Menggalakkan aktiviti ekonomi setempat sebagai sumber hasil utk KT melalui pembinaan pasar,ruang perniagaan, tempat berjaja dan sebagainya. Menyediakan perkhidmatan pembayaran utk elektrik, air dan sebagainya.
Jenis-jenis Kerajaan Tempatan. Jenis KT
Majlis Bandar Raya (MBR)
Majlis Perbandaran (MP)
Kriteria
Penubuhan
Melalui undang-undang
khas. Diluluskan oleh Majlis Negara bagi KT Mesti pusat pentadbiran negeri yg telah dinaik taraf.
Melalui (enakmen) undang-undang biasa. Terletak di Pusat bandar
Majlis Daerah (MD) Melalui (enakmen) undang-undang biasa Terletak di luar bdr.
Diketuai oleh
Datuk Bandar
Yang Dipertua Majlis
Pegawai Daerah
Tempoh perkhidmatan
2 tahun
1 tahun
1 tahun
Bilangan penduduk
lebih 300 000 org
lebih 100 000 org
kurang 100 000 org
Sumber kewangan setahun
lebih RM 80 juta
lebih RM 10 juta
kurang RM 10 juta
Contoh
Majlis Perbandaran Petaling Jaya (MPPJ) Majlis Perbandaran Nilai
Dewan Bdr Raya KL Majlis Bdr Raya Ipoh Majlis Bdr Raya JB
Majlis Daerah Cameron Highlands Majlis Daerah Maran
Struktur Organisasi Kerajaan Tempatan KERAJAAN TEMPATAN
Unit Pentadbiran
Unit Perancangan Pembangunan dan Penyelarasan
Unit Penyelidikan dan Nasihat
Unit Teknikal
Bangunan
Taksiran
Undang-undang
Kesihatan
Jurutera
Saluran Najis dan Perparitan
Bahan Buangan Pepejal
KAKITANGAN KERAJAAN TEMPATAN Unit-unit
Pentadbiran
Pentadbiran
Datuk Bdr/ Yang Dipertua Majlis/ Pegawai Daerah, Anggota-anggota Majlis, Setiausaha (Ketua Eksekutif), Ketua dan Timbalan Ketua Pengarah Tingkat Tertinggi
Perancangan Pembangunan dan Penyelarasan
Ketua Penolong Pengarah Satu
Penyelidikan dan Nasihat
Ketua Penolong Pengarah Dua
Teknikal
Jurutera Kesihatan Umum
Saluran Najis dan Perparitan
Bahan Buangan Pepejal
Jurutera Kesihatan Umum (saluran najis) dan Jurutera Kesihatan Umum (perparitan) Jurutera Kesihatan Umum
Jawatan penting dlm sesebuah KT Jawatan
Ciri
Datuk Bdr/ Yang Dipertua Majlis/ Pegawai Daerah
Dilantik oleh KN dan boleh disandang oleh
Setiausaha
Pegawai-pegawai
Ahli-ahli
Menteri Besar/ Ketua Menteri. Di Wilayah Persekutuan, jawatan dilantik oleh Menteri Wilayah persekutuan Tugas utama: Mempengerusikan mesyuarat dan memanggil mesyuarat. Pegawai utama yg memastikan kelancaran pentadbiran KT. Dilantik oleh KN/ KT. Terbahagi kpd 2 kumpulan: a) pegawai profesional (teknikal) b) pegawai pentadbiran Terdiri drpd 8-24 org. Berkhidmat selama 3 tahun
Sumber Kewangan Kerajaan Tempatan
Tujuan Kerajaan Persekutuan memberi peruntukan kewangan tahunan kpd KT: a) Membantu KT menyusun semula pentadbiran b) Mendptkan alat dan jentera agar dpt memberi perkhidmatan berkesan kpd penduduk. Kriteria yg diambil kira KP dlm memberi kewangan kpd KT: a) Bilangan penduduk yg menetap di KT. b) Luas kwsn KT. c) Jumlah hasil kutipan KT. KP boleh memberi peruntukan tambahan utk projek-projek kecil seperti pembinaan pasar, longkang dan sebagainya melalui permohonan KT.
Sumber kewangan terpenting KT : a) Cukai taksiran harta seperti cukai sampah dan cukai pintu kecuali cukai tanah. Sumber lain: a) bayaran lesen ke atas perdagangan dan perniagaan (seperti lesen penjaja dan lesen anjing) b) bayaran pelan c) bayaran perkhidmatan tertentu kpd org ramai (kemudahan sukan) d) faedah simpanan tetap e) sewaan (seperti gerai kepunyaan KT) f) bantuan kewangan drpd KN g) pinjaman h) denda
LATIHAN SOALAN 1: Yang manakah merupakan sumber kewangan Kerajaan Tempatan? IV. Sewa gerai V. Cukai tanah VI. Duit hiburan VII. Lesen penjaja I. J. K. L.
I dan II I dan IV II dan III III dan IV JAWAPAN : B
SOALAN 2: Pihak manakah yang menyelaraskan dasar-dasar bagi pentadbiran Kerajaan Tempatan? A. Majlis Daerah B. Majlis Perancangan Negara C. Kerajaan-kerajaan Negeri D. Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan JAWAPAN: D
SOALAN 3 (STPM 2006): Antara yang berikut, yang manakah pernyataan yang benar tentang kuasa yang ada pada Pihak Kerajaan Tempatan? I. Meluluskan pertukaran hak milik tanah II. Mengeluarkan lesen pemaju perumahan III. Menamakan jalan dan lorong di taman perumahan IV. Mengenakan kompaun terhadap kesalahan membuang sampah. A. I dan II B I dan IV C. II dan III D. III dan IV JAWAPAN: D
SOALAN 4 (STPM 2006): Antara yang berikut, yang manakah sumber hasil Pihak Kerajaan Tempatan? I. Lesen anjing II. Kutipan zakat III. Bayaran bil air IV. Cukai taksiran harta A. B. C. D.
I dan III I dan IV II dan III II dan IV JAWAPAN: B
SOALAN 5 (STPM 2006): Antara yang berikut, yang manakah situasi yang membolehkan Pihak Berkuasa Tempatan mengeluarkan kompaun? I. Pengusaha restoran yang tidak menjaga kebersihan premisnya. II. Pengusaha syarikat makanan ynag menyalahgunakan logo ‘Halal’. III. Penduduk yang gagal membayar cukai tanah di kawasan bawah kawalannya. IV. Penjaja yang mencemarkan anak sungai dengan sampah sarap perniagaannya. A. B. C. D.
I dan II I dan IV II dan III III dan IV JAWAPAN: B
SEKIAN TERIMA KASIH…