Professie En Professionaliteit: “je Vak Verstaan” Vakmanschap”

Professie en professionaliteit “Je vak verstaan” +

“Invulling geven aan je eigen vakmanschap”

Maatschappij als historisch proces • Wilterdink, Heerikhuizen, “Inleiding in de sociologie, Samenlevingen” 2007. • Jachtsamenleving • via agrarische revolutie • naar agrarisch-ambachtelijke samenleving • via industriële revolutie • naar industriële samenleving • via technologische revolutie • naar post-moderne samenleving.

Clowar, Piven, “Regulating the Poor. The functions of Public Welfare” (1972)

• Overgang agrarisch-ambachtelijke samenleving naar industriële samenleving: • Toename productie, uitbreiding handel, groei handelssteden • Voorbeeld: eerste sporen van “stelsel van sociale zekerheid”, Lyon (industrialisering, urbanisering, rond 1800).

Nederland, vanaf 1870/’80 • H.C.M. Michielse “De burger als andragoog. Een geschiedenis van 125 jaar welzijnswerk” 1977): • Het dubbelkarakter van de andragogie (opvoeding van volwassenen): • Emancipatie én beheersing. • Chadwick-rapporten. • Die Lage der Arbeitende Klasse. • Maastricht.

Adragogiek Theorie van grondslagen, doelstellingen, inhouden, methoden en organisatievormen betreffende het geheel van deskundige sociale, culturele en educatieve activiteiten ter verbetering van de leer- en handelingsmogelijkheden van volwassen personen.

Nederland, rond 1900 • De sociale kwestie: • Het belang van de ontwikkeling van het kapitalisme versus het belang van de emancipatie van de arbeidende klasse. • Verbod op kinderarbeid, arbeidstijdenwet, opkomst vakbeweging, enzovoort. • Gezondheidszorg, scholing, sociale wetgeving.

• Wijze waarop de sociale kwestie werd gehanteerd, leidt tot het Rijnlandmodel: polderen, compromissen zoeken. Domeinen: • gezondheidszorg, onderwijs, arbeidsvoorziening, volkshuisvesting. • Verzorgingsstaat (‘permanente sociale kwestie’): Rijnlandcultuur

• Markt (winstmaximalisatie): Angloamerikaanse cultuur. • Huidige discussie: falliet van de vrije marktwerking door financiële en economische crisis? • Economie van de eer (Dick Pels) • People, planet, profit (John Elkington) • De valkuil van het egoïsme (Ursula Nuber)

• Rijnlandmodel: • gemengde economische orde: marktwerking ingeperkt vanuit collectief belang (bv. economie en milieu) door samenwerking overheid en sociale partners (werkgevers, werknemers). • Angelsaksische model: • marktwerking (privatisering: spoorwegen, energie, maatschappelijke ondernemingen): bevordering concurrentie BJZ, Thuiszorg.

Zorgsector • Charitas (overgang agrarisch-ambachtelijke samenleving naar industriële samenleving) • Geleidelijke ontwikkeling verzorgingsstaat (van ‘sociale kwestie’ naar ‘complete verzorging’) • Marktwerking en verzakelijking sinds jaren ’80/’90 (alleenheerschappij kapitalisme) • Trends naar afzwakking gevolgen marktwerking (“Marktwerking maakt spoor onveilig” BD 6.10.09)

• • • • • • • • • • •

BCF (Beleidsgestuurde ContractFinanciering): contract tussen gemeente en maatschappelijke ondernemingen. Gemeentelijk beleid/politieke ambities > MO’en definiëren producten > prijzen + begrotingen > afrekenen op meetbare resultaten (output) > outcome? Ambitie: minder schooluitval, verbetering klimaat op scholen MO: product 8 schoolmaatschappelijk werkers hebben elk contact met 50 leerlingen = meetbare output via registratie. Outcome: effect interventies op verbetering klimaat: moeilijk te meten. Weggeman: “Terug naar de Rijnlandse cultuur!” De schoonheid van het beroep: Van der Laan, “Maatschappelijk Werk als ambacht” Kunneman over normatieve professionaliteit Baart, presentietheorie.

Professionals • Verzakelijking in sociale sector:  Maatschappelijke ondernemingen (biedt op bedrijfsmatige wijze diensten aan: bv. gezondheidssector, scholen, woningscorporaties, arbeidsbemiddeling, gezinszorg)  Beleidsgestuurde Contractfinanciering (BCF)  Zorg- en dienstverlening: kwantificeerbaar en controleerbaar > technisch-instrumentele aspecten van beroepshandelen (handelingsmodules voor professionals)  Evidence-based versus practice-based (“Helpen als ambacht”, Geert van der Laan)  Tendens: meer aandacht voor normatieve en communicatieve aspecten van beroepshandelen (Harrie Kunneman “Normatieve professionaliteit”, Andries Baart, “Presentietheorie”).  Snel, effectief optreden conform BCF versus handelen in “trage kwesties” (er-zijn, aandacht geven). Kunneman, “Voorbij het dikke-ik”.

Mission statement (IASSW) • “The Sociale Work profession promotes social change, problem solving in human relationships and the empowerment and liberation of people to enhance wellbeing. Utilising theories of human behavior and social systems, social work intervenes at the points where people interact with their environments. Principles of human rights and sociat justice are fundamental to Social Work”.

Persoonlijke professionaliteit • Op zoek naar de verbinding tussen persoonlijke ontplooiing en professionele ontwikkeling • De confrontatie tussen “jou” en “het beroep”

Persoonlijk ontwikkelingsprofiel • Over jezelf: Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Wat kan ik nog niet? • Over je leer-/werkstijl: wat typert mij? Wat past bij mij? Wat past niet bij mij? • Over beroep en werkveld: wat speelt er? Wat heb ik daarmee?

Zelfsturig/zelfmanagement • Waar sta ik nu? (kwaliteiten, interesses, sterke en zwakke punten, evc’s) • Waar wil ik naar toe? (ambities, beroep/functie, leerpunten) • Wat heb ik nodig om daar te komen (leerdoelen, plannen realiseren) • Hoe worden resultaten zichtbaar en aan welke criteria voldoen die resultaten? • Telkens nieuwe keuzes maken (‘levend contract’)

Via POP en PAP • Verbeteren functioneren als student/stagiaire • Zicht op eigen kwaliteiten, overtuigigen, valkuilen • Bewust werken aan eiegn ontwikkeling

• Vergroot je zelfvertrouwen • Leren je standpunt/mening te verwoorden • Problemen niet uit de weg gaan • Initiatieven nemen • Jezelf profileren

Via POP en PAP • Leren doelen te stellen • Bewust worden van sterktes en zwaktes • Zich of effect van gedrag • Verbeteren communicatieve en sociale vaardigheden

• Vaststellen wat echt voor jou van belang is • Effectief communiceren • Feedback geven en ontvangen • Omgaan met lastige situaties

John Stuart Mill • “Een leerling van wie nooit gevraagd wordt wat hij niet kan, doet nooit alles wat hij kan”

Dé uitdaging van het HBO • Zelfstandig denkende professional • Eigenzinnige vakmensen • Dienstbaar aan de samenleving: in staat om problemen op te lossen door toepassing van (wetenschappelijke) inzichten in de eigen praktijk

Leren = veranderen • Het gaat om jouw ontwikkeling binen het HBO en binnen je vakgebied • Je bent zelf verantwoordelijk

Competenties • Je meten aan standaarden die gelden voor actuele beroepsuitoefening • Je eigen maat vaststelen: “Wat wil ik bereiken?”, “Wat voor professional wil ik zijn?” • Competentie-ontwikkeling: een goede professional wórden en blijven.

Inzicht in het eigen verlangen • In de manier waarop je ernaar streeft de kloof tussen realiteit en ideaal te overbruggen • Inzicht in wat jou drijft, wat jou bezielt • Een bevredigende manier vinden om je eigen leven vorm te geven • Dié zingeving = levenskunst

De ander • De relatie tot de ander staat centraal in ons leven • Dus ook in je werk: je cliënten, je collega’s

Levenskunst • Wat is jouw fundament van een bewust geleid leven? (Joep Dohmen “Levenskunst zou een schoolvak moeten zijn”) • Hoe kom jij tot “goede keuzes” (bestaansethiek) (Victor van den Bersselaar, “Bestaansethiek”) • Waarom gedraag jij je zoals jij je gedraagt (het leven vóórleven)

De kracht van passie • Vind een goede, mooie, gepaste vorm voor je ‘passie’ als hulpverlener!

Meneer Ray

Meneer Ray is …. • • • • • •

54 jaar Met 30 jaar ervaring in het basisonderwijs Sociaal bewogen Rustige uitstraling Krachtige persoonlijkheid Onderwijs aan kinderen is zijn passie

Mandy

Mandy is ….. • • • • • •

11 jaar Groep 6 Stil en verlegen Bleek Teruggetrokken Wordt geplaagd

• “Kan niet veel” • “zorgenkindje” • “emotioneel niet sterk” • “Sociale ontwikkeling is zwak” • “Ligt niet goed in de groep”

De vakken

Tekenen

Bijzonder!

De knipoog

10-minutengesprek: uh?!

De gevolgen • • • • •

Mandy is een bijzonder meisje Voor haar ouders Voor haar broertjes en zusje Voor haar familie en buren Voor haar klasgenootjes en leraren

En ……. • De knipoog is steeds minder nodig want … • Mandy gaat meedoen met rekenen en taal en geschiedenis en … • En dat allemaal ‘gemiddeld met 6’jes’

De ontdekking van een kwaliteit • Mandy is een normale leerling • Met één bijzonder talent • Een gewoon meisje, nog wat sil en onwenning, maar gelijkwaardig aan anderen • In hún ogen en ook steeds meer in haar eigen ogen

Meneer Ray • Keek anders naar haar dan anderen deden • Durfde te kijken en kon daardoor zien en durfde te handelen • en daardoor • kon hij haar helpen zich te transformeren van een kneusje in een gewoon meisje

KIJK DAN!!

Pedagogische competenties • • • •

Beschikbaar zijn Tijd vrij maken Persoonlijke aandacht geven Kinderen serieus nemen, respect voor hen hebben • Bevorderen dan kinderen successen bewust beleven • Bevorderen dat kinderen de relatie leggen tussen successen en eigen handelen

Savanna • Savanna uit Alphen aan de Rijn • Werd haar hele (korte) leven mishandeld door haar moeder • Toen ze drie was stikte ze in een kast met een washandje in haar mond

Volkskrant van 26 juni ‘05 • “Een klas voor Savanna’s” • Over drugsverslaafde ouders, zwakbegaafde ouders, ouder die hun kinderen ‘gewoon wegdoen’ • Over ouders die geen ouder hadden mogen worden • Over verwaarloosde kinderen

Netwerk (dinsdag 15.11.’05) • Jaarlijks worden in Nederland tussen 50.000 en 80.000 kinderen door hun ouders mishandeld • Jaarlijks sterven daardoor 50 kinderen: dat is iedere week één • Honderdduizenden ouders hebben problemen bij het opvoeden van hun kinderen

Denk eens na …. Praat er eens over …..

•Wat voor professional wil jij worden?

Actuele discussie • Technische-instrumentele aspect van beroepsmatig handelen (verantwoording gericht op controleerbaarheid) Versus • Normatieve professionaliteit (verantwoording vanuit betrokkkenheid, inspiratie, overtuiging) Naar: persoonlijke en effectieve manier om de discretionaire ruimte (de ruimte voor de professional om naar eigen inzichten te handelen) in te vullen.