Onderzoek digitaal schoolbord in het onderwijs Inleiding & motivatie
Hierboven staat de uitslag van de door mijzelf ingevulde pabotool die laat zien welke ict-competenties ik al beheers en waar ik mezelf nog in kan ontwikkelen. Ik vind zelf dat ik vrij hoog gescoord heb op alle onderdelen. De laagste scores zijn op het gebied van pedagogiek en reflectie & ontwikkeling. Ik denk zelf dat wanneer ik nu weer de tool in zou vullen er een andere uitslag uit zal komen. Dit omdat ik nu op mijn stage al veel gezien heb hoe bijvoorbeeld handelingsplannen en de ontwikkelingen bijgehouden kunnen worden m.b.v. digitale middelen. Ook heb ik voor een onderzoek op school moeten werken met een sociogram voor in de klas. Op deze twee onderwerpen scoorde ik het minst, maar omdat ik hier nu meer over weet heb ik ervoor gekozen deze niet te gebruiken als onderzoeksonderwerp. Ik zou graag meer willen weten over het digitale schoolbord gebruik in de klas. Wat voor effect heeft dit op de leerlingen en op het leerproces en zitten hier ook gevaren aan? Ik werk namelijk nu een tijdje met zo’n bord in de klas, maar wil er graag meer over weten. Onderzoeksvraag Op welke wijze kan het digitale schoolbord een bijdrage leveren aan het leer- en onderwijsproces? Deelvragen en antwoorden Wat is een digitaal schoolbord? Het elektronisch schoolbord vervangt het zwarte schoolbord in de klas. Op het scherm vooraan worden met een videoprojector, die aangesloten is op een computer (eventueel met internetaansluiting) beelden geprojecteerd. Ook zijn er videomogelijkheden en is soms geluidsversterking aanwezig. Op het scherm kan extra informatie worden bijgeschreven, en het geheel kan digitaal worden opgeslagen. Naargelang de gebruikte technologie wordt voor het schrijven een speciale pen, of gewoon de vinger gebruikt. Hoe werkt een digitaal schoolbord?
Wat zijn de mogelijkheden van een digitaal schoolbord? Een digitaal schoolbord biedt veel mogelijkheden. Met een paar handelingen verander je het digitale schoolbord van een schrijfvlak in een tekenblad, een prentenboek, een film- of televisiescherm, een ruitjesbord of fotoboek. Het is mogelijk om aan geprojecteerde beelden eigen aantekeningen en tekens toe te voegen. De gebruiksmogelijkheden zijn legio. Een paar voorbeelden wat je met een digitaal schoolbord kunt doen zijn: • alle functies van een krijtbord zijn beschikbaar, maar dan stofvrij en met een zeer uitgebreid repertoire aan kleuren, lijndikten, achtergronden en voorgeprogrammeerde vormen; • gevarieerde, visuele, ondersteuning bij de uitleg van bijvoorbeeld rekenproblemen; • het opslaan en weer oproepen van gegeven bordlessen; • het bekijken en analyseren van simulaties; • het bekijken van school-tv, documentaire of film; • Internetsites bekijken; • gebruik als ondersteuning van een presentatie (ook voor spreekbeurten, boekbesprekingen etc.). Wat is de meerwaarde van een digitaal schoolbord? • Verhoogde motivatie en betrokkenheid • Er kan gemakkelijker betekenis aan het te leren onderwerp worden gekoppeld • Je kunt informatie gemakkelijk structureren • Leerlingen kunnen direct feedback krijgen • Je kunt lessen gemakkelijk opslaan en herroepen • Stimuleren van verschillende leerstijlen (denk maar eens aan meervoudige intelligentie) • Door het gecombineerd gebruik van stilstaande en bewegende beelden, tekst en geluid, bevordert het leerproces op verschillende manieren. Wat zijn de gevaren van het gebruik maken van het digitaal schoolbord? • Werken met het Smartboard levert soms frustratie op, vaak bij jonge leerlingen die moeite hebben om fysiek contact met het bord (zacht, druksensitief scherm) te maken. • De kans is er om afgeleid te worden van de kern van de les door te veel animaties, effecten en andere mogelijkheden die het bord biedt. • Er wordt een regelmatige uitval van de computers geconstateerd. schaduwinval, de warmte en de uitval van lampen in de beamers en het gevoel van afhankelijkheid van interactieve borden bij nieuwe leerkrachten. • Het kost voor sommigen veel voorbereidingstijd om lessen en activiteiten te maken. • Je loopt een risico om erg frontaal les te gaan geven (kijken jullie eens allemaal wat ik kan met dit mooie bord) Het kost tijd om de juiste bronnen te zoeken en te leren werken met de software. • De leraar is afhankelijk van het digibord succes. creativiteit, lerend vermogen en zelfdiscipline zijn competenties waaraan moet worden voldaan. • Na verloop van tijd kan vermindering en verarming van het digibord gebruik optreden. Ook moet je ervoor zorgen dat nieuwe en tijdelijke leerkrachten gecoacht moeten worden in het gebruik van de borden. Conclusie Zowel uit de theorie als wat ik ervaar in de praktijk blijkt dat de talloze mogelijkheden van het digitale schoolbord zeker een bijdrage kunnen leveren aan het leer- en onderwijsproces. Leerlingen zijn meer betrokken en gemotiveerder. Ze vinden de lessen leuker, sneller en opwindender. De leerkracht legt soms nog beter uit ook. De leerlingen zullen effectiever kennis verwerken. Er wordt door het gebruik van het bord snel feedback gegeven. Door het combineren maken van stilstaande en bewegende beelden, tekst en geluid wordt het leerproces op verschillende manieren bevordert. Ook wordt het gebruik maken van verschillende leerstijlen gestimuleerd, waardoor je meer leerlingen zult aanspreken met de lessen. Ook zijn informatiebronnen snel beschikbaar en kun je alle gegeven lessen via het digitale bord opslaan op de harde schijf van de computer. Om al deze positieve effecten in de praktijk zichtbaar te maken, is het de leerkracht die verantwoordelijk is voor de kans van slagen. Belangrijk is wel om in gedachten te houden moet, dat de positieve effecten van het digitale schoolbord niet direct tot hogere studieresultaten leiden, zoals veel leerkrachten verwachten. Wellicht zorgt het gebruik van het digitale schoolbord niet altijd voor kennisverwerving, maar dan wel voor het leren van vaardigheden. Wat in deze tijd toch wel heel erg belangrijk is voor leerlingen.