•
Gertakari fisikoen azterketa.
•
Obserbazio zuzenak eta zeharkakoak egin, haiei dagozkien teoria- edo interpretazio-markoarekin bat etorriz.
•
•
Informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa lokalizatu, lortu, aztertu eta adierazi. Pentsamendu zientifikoa eta tenikoa garatzea eta hura erabiltzea jasotzen den informazioa interpretatzeko, aurreikuspenak egiteko eta erabakiak ekimenez eta autonomia pertsonalez hartzeko.
•
Testuinguru anitzetan (akademikoan, pertsonalean eta sozialean) konklusioak komunikatzeko.
•
Ikerketa-jardueraren izaera, indarguneak eta mugak ezagutzea.
•
Irtenbide teknikoak planifikatzea eta erabiltzea.
•
Naturaren aniztasuna identifikatu eta balioetsi eta baliabideen kontserbazioa bermatzea.
•
Galderak edo arazoak identifikatzea eta ulertzea eta konklusioak lortzea.
•
Pertsonen, erakundeen eta ingurumenaren eskaerak edo premiak hautematea.
•
Informazioa interpretatzea, aurreikuspenak egiteko eta erabakiak hartzeko.
•
Kontzeptu zientifikoak eta teknikoak eta oinarrizko teoria zientifiko batzuk ulertzea eta aplikatzea.
•
Kontsumo ohiturak aztertu.
•
Zer-nolako ondorioak dituzten askotariko bizimoduek aztertzea, honakoekin erlazionatuta: o Natura-baliabideen erabilera arduratsua o Ingurumenaren zaintza o Kontsumo-jarduera arrazional eta arduratsuak o Norberaren eta gizartearen osasunaren zaintza
•
•
Inguru fisikoari eta giza-jardueren eraginari buruzko erabakiak hartu, bereziki kontutan hartuta ingurumenaren zaintza eta kontsumojarduera arrazional eta arduratsua. Pertsonen bizi-kalitaterako elementu funtsezkoak barneratu.
•
•
•
Norberaren gaitasunen (intelektualak, emozionalak eta fisikoak) kontzientzia hartu. Ikasleek jakin egin behar dute zer ahalmen eta gabezia dituzten, eta lehenez baliatzen jakin behar dute; halaber, bigarrenak gainditzeko motibazioa eta borondatea izan behar dute. Ikasleak jakin egin behar du zer ahalmen izan behar dituen gauzak ikasteko: arreta, kontzentrazioa, memoria, hizkuntza ulertzeko eta adierazteko ahalmena, eta helburuak lortzeko motibazioa.
•
Nork bere buruari galderak egin.
•
Egoera edo arazoei konponbidea emateko dauden aukerak identifikatu eta baliatu.
•
Ikasleak informazioa norberarentzako jakintza bihurtu.
•
Jakintza eta gaitasun berriak antzekotasunak dituzten egoeretan eta askotariko testuingurutan aplikatu.
•
Akatsak onartu eta gainerako pertsonengandik eta pertsonekin ikasten jakin.
•
Epe labur, ertain eta luzeko helburuak jarri.
•
Ikasteko irmotasuna izan.
•
Esfortzua administratzen jakin, nork bere burua ebaluatzeko eta erregulatzeko gaitasuna izan.
•
Erabakiak modu arrazionalean eta ikuspegi kritikoz hartu.
•
Erantzunkizun eta konpromiso pertsonala izan.
•
Nork bere buruan duen konfiantza eta ikasteko grina izan.
Ahalik eta etekin handiena atera ikasteko gaitasunei askotariko estrategiez eta teknikez baliatuta. •
Gertakariak eta harremanak sistematikoki behatu eta erregistratu.
•
Lankidetza bultzatuz eta proiektuka lan egin.
•
Arazoak konpondu.
•
Jarduerak eta denbora modu efektiboan planifikatu eta antolatu.
•
Informazioa lortu, aukeratu eta tratatzeko baliabideak eta iturriak baliatu.
•
• • •
Zenbaki motak, neurriak, • sinboloak, elementu geometrikoak… ezagutu. • Matematikako argumentua ulertu. Pentsamendu prozesuak jaraitu • (induktiboa eta deduktiboa). Matematikako ezagutza beste • ezagutzetan intengratu (sartu). • • •
•
•
Mintzatu/hitz egin.
•
Elkarrizketan jardun: entzun • eta hitz egin. Ahoz eta idatziz emozioak, • pentsamenduak, bizipenak iritziak, lanak adierazi eta interpreatu. • Irakurri eta idatzi.
•
• •
Komunikatzeko kodeak erabili.
• •
Hizkuntza matematikoan adierazi eta komunikatu. Informazioak, datuak eta argumentuak Argitasunaz eta zehaztasunez, adierazi. Kate argumentuak jarraitu oinarrizko ideiak identifikatuz. Argumentu eta informazioen logika eta balioa estimatu eta juzgatu. Arrazonamenduen baliotasuna identifikatu. Problemen ebaztena aplikatu daitekeen eguneroko egoerak identifikatu. Informazioaren arabera, errealitatea kalkullatzeko, adierazteko edo interpretatzeko teknikak aukeratu.
Komunikazioa testuingurura egokitu. Aurkitu, bildu eta prozesatu eta informazioa jakinarazi. Hizkuntza sistemaren arauak ezagutu. Beste kulturak ezagutu eta beste hizkuntzetan komunikatu. Testuinguru ezezagunetan moldatu. Ideiak, hipotesiak, galderak… sortu.
• •
• •
•
•
•
• •
• •
Matematikako elementuak (askotariko zenbakiak, neurriak, sinboloak, elementu geometrikoak, etab.) ezagutzea eta horiek eguneroko bizitzako egoera erreal edo simulatuetan erabili. Logikako edo kalkuloko algoritmoak aplikatu. Egunero hainbat egoeretan matematikako ezagutzak aplikatu informazioa lortzeko edo arazoak konpontzeko. Hainbat trebetasunak eta jarerak aplikatu arrazonamendu matenmatikoa lortzeko. Eremu pertsonalean eta sozialean matematikaelementuak eta -arrazoibideak erabili, eta, horien bidez, informazioa interpretatu eta sortu, eguneroko bizitzako arazoak konpontzeko eta erabakiak hartzeko.
Hainbat testu ulertu, literariok barne. Diskurtsoari, norberaren ekintzei eta eginbeharrei koherentzia eta kohesioa eman. Ezagutza egituratu.
•
Erabakiak hartu.
•
Elkarrekin bizi.
•
Norberaren argumentuak eta sinismenak testuinguruari egokitu eta konbentzitseko moduan azaldu. Norberaen ideiekin, egoera ezberdinetan Komunikazio trukaketak egin. Informazio iturri anitzak
•
Entzuten, irakurtzen edo ahozidatziz adierazten gozatu. Sexuzko adierazpenak edo esterotipozkoak baztertu. Iritzi kritikoa eta etikoa hezi.
•
• • •
Elkarreragin linguistiko egokian aritu. Iritzi eraikitzaileak egin. Gatazkak konpontzeko komunikazioa erabili.
•
erabili. • • •
• •
•
•
Informazioa eskuratzea teknika eta estrategia egokiak erabiliz. Informazioa bilatzea, aukeratzea, erregistratzea, tratatzea eta aztertzea. Mota askotariko egoera eta testuinguruetan oinarrizko hizkuntza espezifikoak menderatu eta aplikatu behar dira: testuak, zenbakiak, ikonoak, ikusizko hizkuntza, grafikoak eta soinuak. Deskodifikatzeko eta transferitzeko jarraibideak menderatzea. Mota askotariko egoera eta testuinguruetan aplikatzen jakin, hala informazio-motak, informazio-iturriak, informazioak ematen dituen aukerak eta informazioaren kokapena, nola informazioaren adierazpenerako erabiltzen diren hizkuntzak eta euskarriak ere. Softwareko eta hardwareko ohiko arazoak identifikatzeko eta konpontzeko estrategiak erabiltzea. Eskura dauden baliabide teknologikoak ohikotasunez erabiltzea.
•
•
Informazioa antolatzea, lotzea, aztertzea eta laburtzea, informazioaren gaineko inferentzia eta dedukzio sinpleak nahiz konplexuak egitea. Eguneroko bizitzako arazoak modu eraginkorrean konpontzea. Erabakiak hartzea.
•
Lankidetza-esparruetan lan egitea.
•
Ikasketen, lanaren eta aisialdiaren esparruan helburuak betetzea. Informazio-iturri berriak eta berrikuntza teknologikoak ebaluatzea eta hautatzea, egiteko edo helburu betetzeko ematen dituzten aukereei erreparatuta. Informazioa behar bezala prozesatzea eta kudeatzea. Informazioa ulertzea eta norberak aurrez dituen jakintza-eskemetan sartzea.
•
•
• •
Kontrako iritzian haintzat hartu (kontuan izan).
•
Jakintza eta informazioa komunikatzea.
•
Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea informatzeko, ikasteko eta komunikatzeko. Adierazpen-baliabide ezberdinak erabiltzea, TIC-az gain. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea lan intelektuala egiteko, informazioa eta jakintza transmititzeko eta sortzeko. Ekoizpen arduratsuak eta sortzaileak egitea.
• •
•
•
• • •
•
Egungo gizarteen aniztasuna eta bilakaera ezaugarriak ulertzea eta sistema demokratikoaren ezaugarri eta balioak jakitea. Arazoak eta egoerak ikuspegi kritikoaz eta logikaz hausnartzea. Errealitatea aztertzeko ikuspegi bat baino gehiago daudela jakitea Balio-sistema propio bat sortzeko Giza Eskubideen Deklarazioan jasotako balio unibertsalak ezagutzea, balioestea eta erabiltzea. Lankidetzea eta bizikidetzea.
• •
•
•
•
Erabakiak hartzea eta hauen ardura hartzea. Gainerako pertsonen lekuan jartzeko gai izatea eta solaskiedearen ikuspuntua ulertzea, norberarenarekin bat ez etorri arren. Erabakiak hartzerakoan edo gatazka bati aurre egiterakoan balio-sistema propioa erabiltzea. Gizarte-trebetasunak erabiltzea eta gatazkak jarrera eraikitzailez konpontzen jakitea. Pertsonen arteko diferentziak balioetsi eta guztiek eskubide berdinak dituztela aintzatetsi, bereziki emakume eta gizonen artean.
•
• •
•
Gizarte demokratikoen baloreak ulertzea eta praktikatzea: demokrazia, askatasuna, berdintasuna, elkartasuna, arduren banaketa, parte-hartzea eta herritasuna. Bakea eta demokrazia eraikitzen laguntzea. Balio-eskala bat izatea hausnarketa kritikoaren eta elkarrizketaren bidez egina, gatazka edo erabaki baten aurrean koherentziaz erabiltzeko. Elkarrizketa eta negoziazioa erabili adostasunetara iristeko eta gatazkak konpontzeko.
•
Herrien ondare-elementutzat jo.
•
Gozatzeko eta norberaren burua aberasteko erabili.
•
Kultura eta artea balioestea.
•
•
Haien adierazpenak norberarengana ekartzeko trebetasunak eta jarrerak izan, eta, horrez gain, pentsatzeko, hautemateko, komunikatzeko eta sentitzeko trebetasunak eta sen estetikoa izan.
Ekimena, irudimena eta sormena baliatu behar ditu ikasleak, artekodeen bidez adierazteko.
•
•
Pentsamendu konbergenteare eta dibergentearen trebetasunak erabili behar dira.
Lankidetzarako trebetasunak izan eta ondo jabetu gainerako pertsonen ekimenak eta ekarpenak babesteak eta balioesteak duen garrantziaz.
•
•
Arte-hizkuntzen teknika, baliabide eta usadio nagusiei buruzko oinarrizko jakintza izan.
Arte-adierazpeneko zenbait baliabide erabilita, arte-sorkuntza propioak egitea eta arte-esperientziak konpartituak izatea.
•
•
Jakin zer bilakaera izan duten gizakiaren pentsamoldeek, ildo estetikoei jarraituz.
Norberaren ahalmen estetiko eta sortzailea lantzeko gogoa eta borondatea izan.
•
Interesa adierazi bizitza kulturalean parte hartzeko.
•
Arte-bitartekoen bidez adierazitako ideiek azaleratutako sormen inplizitua balioestea.
•
Interesa adierazi kultura- eta arte-ondarea kontserbatzen laguntzeko.
•
Adierazpen-askatasuna, kultura-aniztasunerako eskubidea eta kulturen arteko elkarrizketa balioestea.
• •
Arazoei aurre egiteko ahalmena izan eta akatsetatik ikasi.
•
Arriskuak kalkulatzeko eta hartzeko ahalmena izan.
•
Nork bere burua ebaluatu.
•
Konponbideak aurkitu eta ideia berriak sortu.
Proiektuak norberaren gaitasunei egokitu. •
Aukerak eta mugak aztertu.
•
Nork bere burua ezagutu
•
Kontrol emozionala izan.
•
Egindakoa ebaluatu.
•
Berehala asebetetzeko premia atzeratu.
•
Konklusioak atera.
•
Norberaren planak aurrera eraman.
•
Hautuak irizpide propioei jarraituz egin.
•
Helburuak identifikatu eta lortzeko bidea erraztu. Proiektuak sortu eta garatu.
•
Motibazioari eutsi.
•
Planifikatu.
•
Autokritikoa izan eta autoestimua izan.
•
Aurretiazko planteamenduak berregin.
•
Sormena eta ekimena izan.
•
Erabakiak hartu.
•
Arduratsu eta irmoa izan.
•
Hobetzeko aukerak balioztatu.
•
Jarrera baikorra izan aldaketa eta berrikuntzekiko.
•
• •
Eskubideak baieztatzeko eta defendatzeko ahalmena izan. Denbora eta egitekoak antolatu.
•
Gainerako pertsonen lekuan jartzen jakin.
•
Elkarrizketatzea eta negoziatzea jakin.
• • • •
Asertibitatea landu. Planteamendu malguak egin. Norberaren buruan konfiantza izan. Hobetzeko grina izan.
•
Lankidetza garatzea.
•
Gainerako pertsonen ideiak balioetsi.