Nederlands - Literatuur Ii Opvoeding En Verlichting

Namen: Laura Busscher Remko Hagedoorn Babet Nijhuis Britt Wilms Klas: 5v3

II Opvoeding en Verlichting 2. Lees het “Voorbericht” van de Proeve van kleine gedichten voor kinderen van Hiëronymus van Alphen en leg aan de hand daarvan uit dat Van Alphen tot de Verlichting hoort. VOORBERIGT. Zie daar eenige kleine gedigten, ten behoeve van kinderen opgesteld. De maker weet zeer wel, dat hij, als digter, daar door weinig roem behalen kan, maar dat was ook zijn oogmerk niet. Hij bedoelde slegts eenige nuttige waarheden zo in rijm voortedragen, dat dezelven de kinderlijke vatbaarheid niet te boven gingen; en hij heeft ze zo klein gemaakt, op dat zij des te gemakkelijker, door enkel leezen, zouden kunnen in het geheugen geprent worden, zonder dat het noodig was, dat ze van buiten geleerd werden; iets waar de maker zeer tegen is, en dat daarenboven, enkel door herhaald leezen, geschieden kan. Het geen aanleiding gaf tot het opstellen dezer stukjens is geweest--dat de maker zelf kinderen heeft, die thands zijn eenig en grootst vermaak zijn--dat men aan zulke stukjens in onze taal gebrek heeft--dat hij ook gaarne voor anderen nuttig is--en dat hij de Hoogduitsche _Lieder für kinder_ van WEISSE en de _kleine Lieder für kleine mädchen und jünglinge_ van G.W. BURMANN, met zeer veel genoegen, gelezen heeft; ook hebben zij hem menigmaal op den weg geholpen, schoon hij er eigenlijk geenen uit vertaald, of overgenomen heeft. Zij zijn wel allen niet voor kinderen van vier of vijf jaaren geschikt, maar dit was ook juist niet noodig. Men kan zelf kiezen, welken men aan zijne kinderen wil laten lezen, ook kan men schielijk merken, of een kind verstaat wat het leest dan niet. De opsteller heeft met allen de proef genomen; en hij kan verzekeren, dat zijn oudste jongetjen--een kind van vijf jaaren--veelen van dezelven, op de eerste of tweede leezing, verstaan heeft; en daarom houdt hij zig verzekerd, dat alle deze stukjens voor kinderen, boven de vijf en beneden de tien jaaren, bruikbaar zijn. Ook mag het geen kwaad wanneer hier en daar het kinderlijk verstand eene kleine zwarigheid ontmoet, en daar door tot vragen en praten wordt opgewekt. Wanneer ik het genoegen had, dat deze gedigtjens goedgekeurd en met vrugt gebruikt werden, zou ik met vermaak nu en dan een blaadjen voegen bij het geen ik thands aan mijne Landgenoten aanbiede. Het getal, dat ik thands geve, is groot genoeg, om er de proef mede te nemen.

6. De schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken hadden eind 18e eeuw heel veel succes met hun brievenromans, vooral geschreven voor jongedames van de betere kringen. Het bekendste is: De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart. Zoek uit in welke traditie brievenromans staan en waarom dat genre in die tijd zo populair was. Een briefroman is een roman, vooral populair in de 18e eeuw, die bestaat uit brieven van slechts één persoon of uit brieven tussen meerdere personen. Er verschillende soorten briefromans. * Briefromans waarin alleen de brieven van één schrijver worden weergegeven. * Briefromans waarin brieven tussen twee personen worden weergegeven. * Briefromans waarin brieven tussen meerdere personen worden weergegeven. De laatste twee worden ook wel briefwisselingsroman genoemd. De traditie van de briefroman is vooral het overbrengen van gevoelens. De gevoelens van de schrijver kwamen letterlijk op papier. Vaak kon je de tranen nog zien liggen. De reden dat de briefroman zo populair was, kwam door het nieuwe mensbeeld dat werd weergegeven in de romans. In de gewone romans van die tijd ging het over koningen, ridders, oorlogen enz., maar in de briefroman ging het over de gewonen mensen. Ook nieuw in de briefromans was dat het werd verteld vanuit de ik-verteller. Hierdoor werd de roman veel persoonlijker en kregen de mensen de verandering van gevoelens en de manier van denken van de personages te weten. Ook voor de wetenschap was dit erg belangrijk. Heel veel mensen konden zich nu inleven in anderen wat duidelijk maakte dat ook anderen konden voelen, handelen en redeneren. Zo werden er op het gebied van psychologie verschillende ontdekkingen gedaan. Dit stond weer aan de basis van het sociale en politieke stelsel in Europa. Zo ontstonden bijvoorbeeld de mensenrechten. Door in de briefromans de gevoelens van anderen te lezen, wist men wat wel en niet acceptabel was.