Lana Ud

SARRERA Unitate

Didaktiko

hau

egiterako

orduan

Zurriola

ikastola

aukeratzearen arrazoia zera izan da: taldekide batek bertan praktikak egiten ari zela. Esan beharra dugu bertako irakasleek ez zutela inongo trabarik jarri guri informazioa emateko orduan, arazorik gabe azaldu zizkiguten geuk aztertu behar genituen gelari eta ikasleei buruzko ezaugarri guztiak. Taldekide batek klase honekin praktikak egin zituenez, oso lagungarri egin zaigu ikasle zein gela horren ezaugarriak eta funtzionamendua nolakoa zen jakiteko. Beraz, lana egiteko klase horretako ikasle horien beharretan oinarritu gara. Bestalde, Orioko balea unitate didaktiko bezala hautatzearen arrazoia batik bat, gai polita iruditu zaigulako izan da. Gainera, gutako bat Oriotarra izanik, informazioa eskuragarri izango genuela pentsatu genuen. Hala ere, ez zaigu uste bezain erraza egin Orioko baleari buruzko informazioa zehazki aurkitzea, honen inguruan informazio gehiegirik ez baitago. Ondorengo orrialdeetan Unitate Didaktikoaren atal ezberdinak aurki ditzakezu.

ZURRIOLA IKASTETXEARI LANETIK ATERATAKO EZAUGARRIAK

BURUZKO IKASLEEN

Guk aztertu dugun ikasgelak, erdi mailako errendimendua du, akademikoa. Ikasleen artean, ba daude batzuk mugituak direnak, eta horrek besteak despistarazten ditu, klaseko erritmoa aldarazten du.

Aurreko eskola esperientziei dagokionez, ahalmen linguistikoaren mailan, adinak garrantzi handia duela esan behar dugu. Familia erdaldunetako haurrek orokorrean arazo gehiago izaten dituzte eta euskaldunak direnei aldiz, erdara ikasten hasten diren lehenengo urtean ahoz ez direla ondo moldatzen nabaritzen zaie, nahiz eta salbuespenak

egon

ahalmen

intelektualaren

arabera.

Klasean

euskaraz hitz egiten dute, baina patiora ateratzeko orduan ba daude gutxi batzuk erdaraz hitz egiten dutenak, eta hauek normalean taldekatu egiten dira. Gainera, kutsatzeak ere gertatzen dira, gutxi ba dira ere. Haur sailkapen ezberdin bat egin dezakegu hizkuntzari dagokionez. Talde honetan 26 ikasle daude, eta horietatik 10 batek edo, bi gurasoak euskaldunak dituzte, antzeko kopuru batek bi gurasoak erdaldunak dituzte eta besteek bietako bat euskalduna dute. Hala ere, lehenengo mailan integratu egiten dira 3 talde horiek, 3 gela izatetik 2 gela izatera pasatzen direlarik. Guraso erdaldunak dituzten

haurren kasuan,

irakasleak

errefortzua eskaintzen die

hizkuntza, irakurketa eta ulermen mailan.

Estilo eta ohitura kognitiboak aztertuz, lehenik eta behin gaien aurre

ezagutza

egiten

da,

zer

dakiten

ikusten

da.

Ondoren,

dakitenetik abiatuz, gauza horiek lantzen dira jakintza berriak gehituz; konstruktibismoa.

Azkenik, lehen zekitena eta ikasitakoa konparatzen dira. Gai hauek gehienez entzumenaren bidez irakasten dira, baina baita idatziz, praktikak eginez, taldeka edo banaka ere etxeko lanekin, nahiz eta azken hau gutxitan egin. Errez motibatzen dira, baina batez ere interes gehien animaliekin eta gertuko dituzten gaiekin jartzen dute. Motibaziorik ez badago, bideoak, filminak etab. jartzen dizkiete hau gerta

dadin.

Haurrek

gelan

duten

kokapena

estatikoagoa

da

hemendik aurrera.

Helduekiko duten harremanetan nabaria da 3.mailatik 4.mailara dagoen aldea. Autonomia salto handia gertatzen da 4.mailan. 3.ean oraindik dependentzia handia dute irakaslearekiko. Ikasleak, ohituak daude ume bezala tratatuak izaten, mimo asko ematen dizkiete eta horregatik irakaslearengan hori bilatzen dute. Irakasleak zerbait azaltzen dionean klase osoari, ondoren bakoitzak bakarka irakasleak berari azaltzea nahi izaten du.

Jarrerei

dagokionez,

haur

langileak

dira,

arauak

dituzte,

aste

egitaraua dute. Nahiz eta talde handia izan, 26koa, orokorrean jarrera ona izaten dute, batzuetan hala gertatzen ez bada ere.

IKASLEEN PREMIARIK NAGUSIENAK Irakurketan,

irakurketaren

ulermenean

eta

matematiketan

dute

zailtasun gehien haurrek, premia hauek izaten dituzte, hauek gainera, garrantzi gehien duten ikaskuntzak dira, ardatzak edo minimoak dira.

Arazo hauei aurre egiteko, adibidez matematikan, erlojuekin egiten dute lan, edo lehen esan bezala, guraso erdaldunak dituzten haurrei, irakasleek errefortzu bat ematen diete, zailtasunak arindu eta gainditzen joan ahal izateko.

Ikasleek betebehar hauek dituzte: lanen txukuntasuna, adi egotea, parte hartzea, denbora aprobetxatzea, etxeko lanak egitea, arduratsu izatea, taldean partehartzea, lan antolaketa, materiala zaintzea, ikaskideekiko jarrera ona izatea eta euskararen erabilera.

Gauzak

honela,

zailtasun

ezberdinak

agertzen

dituzte

gaiaren

arabera:

•

Euskara Ekoizpenetan ez dute arazorik. Irakurketa aldiz ez dute ongi menperatzen, erdizkako irakurketa. Idazketa ere ez dute guztiz

menperatzen,

arazoak

dituzte

ortografiarekin,

alfabetoarekin, hitzen banaketarekin eta antzekoekin.

•

Matematika Hemen arazo ezberdinak dauzkate. Batzuk arazoak dituzte buru kalkuluekin baina gero problemen ebazpenak adibidez ondo

egiten

dituzte.

Batuketak,

kenketak...

Azkenean nahiko ongi moldatzen dira.

lantzen

dituzte.

•

Gaztelera Helburu gutxi lantzen dituzte, gaztelera ematen duten lehen urtea baita. Ca, que, qui, co, cu, maiuskulen arauak, proiektuak, gabonetako txartela bat egitea, iragarki baten testua irakurtzea etab.

•

Ingurunea 3 gai dituzte: izaki bizidunak eta ez-bizidunak, zentzumenak eta lokomozio aparatua. 2 helburu dauzkate gai bakoitzeko eta horiek ebaluatzen dira. Ulermenean arazoak ba dauzka ikasle batek, besteetan ere zailtasunak izango ditu. Irakurketa eta ulermena oso garrantzitsuak dira. Horregatik etxean irakurmena lantzera bultzatzen dituzte haurrak, irakasleek testuak irakurtzen dizkiete...

•

Ingelesa 4 urtetik aurrera hasten dira ingelesa ikasten. Oso gustura joaten dira klaseetara, ondo menperatzen dute.

•

Plastika, musika, antzerkia, soinketa Gai guzti hauetan oso motibazio altua ageri dute.

DIAGNOSTIKOA ETA PREMIAK

Euskara Ahozkotasuna: Elkarrekintzarako hizkuntza euskara izan arren, errefortzatu beharra Irakurmena: nahiko menperatuta( ahoz gra/isila) Idazmena: Hitzen banaketa eta elkarketa eta hizkien arteko elkartrukaketak maiz egiten dituzte Irakurmenaren ulermena: Honekin zailtasunak azaltzen dituzte eta lan tresna izateagatik garrantzi handia dauka. Matematika Buruko Kalkuloa: Biderketako taulak ikasten ari dira eta batuketak eta kenketak ondo egiten badituzte ere, taulak ez dituzte oraindik ondo ikasita Buruketen

ebazpena:

Eragiketa

aukeratzerakoan

arazoak izaten dituzte. Eragiketa egiten jakin arren, batzuetan

zaila

egiten

zaie

eragiketa

egokia

aukeratzea, logika ulertzea eta ondorioz, ez dakite zer egin. Hauek dira premia nagusienak. Batez ere, ikaskuntza instrumentalak oraindik eskuratu gabe dituzte. Jarrera egokia dutenez eta lan ohiturak oso barneratuta dutenez, helburuak

bakarrik zehaztu

instrumentalen

autonomia beharko

barneraketa

lantzeari lirateke. aurrera

begirako Ikaskuntza

joan

autonomia mailan ere aurrera egin beharko lukete.

PREMIEN ARABERAKO HELBURUAK

ahala

◙1. Euskarazko testuen ekoizpenetan hitzen banaketa eta elkarketa era egokiz ezberdintzea ◙2. Eragiketa sinpleak ebazten ikastea ◙3. Oinarrizko testu idatzien mezua ulertzea eta hauen informazioa barneratzea ◙4. Eguneroko hartu emanetan euskararen erabilera sustatzea eta bultzatzea ◙5.

Matematiketako

eragiketarekin erlazionatzea

buruketetan

dagokion

PREMIEN LEHENTASUNA EREDU MISTOAREN ARABERA

Helburua

Helburue

k

n ordena 1 2 3 4 5

3 4 5 1 2

Defizita

Biderket a

3 4 2 4 3

Lehentasuna k

9 16 10 4 6

2 3 1 5 4

1)Gaia eta bere elementuak: Mapa kontzeptuala

EUSKARA:

ARTE HEZKUNTZA:

• Ahozko espresioa : Orioko baleari buruzko aurreezagupenak eta animali eta pertsonen deskribaketak. • Ahozko ulermena : narrazioen entzumenaren bidez galderei erantzuna eman. • Idatzizko ulermena : narrazioen irakurketa eta lexikoaren aberasketa. • Idatzizko espresioa : deskribapenak

• Musika : abestien interpretazioa eta bertso metrika • Plastika : Orioko balearen errepresentazio plastikoa. • Antzerkia : egoera dramatikoen eraketa : Orioko balearen historioari buruzko aurkezpena.

ORIOKO BALEA

MATEMATIKA : • Buruketen ebazpena. • Buruko kalkulua.

INGURUGIRO HEZKUNTZA : • Baleen ekosistema. • Gehiegizko arrantzaren ondorioz baleen desagerpena.

2) Metodo globalizatua : interes zentruak eta proiektuak

Guk erabiliko dugun metodo globalizatua Decroly-ren interes zentruen metodoa da.

3) Hiru lerro eta zehar lerro bat aukeratu : ARLOAK : -

EUSKARA ARTE HEZKUNTZA MATEMATIKA ZEHAR LERROAK :

-

INGURUGIRO HEZKUNTZA

ARLOAK: -

EUSKARA: • Ahozko espresioa : Orioko baleari buruzko aurre-ezagupenak eta animali eta

pertsonen deskribaketak.

• Ahozko ulermena : narrazioen entzumenaren bidez galderei erantzuna eman. • Idatzizko ulermena : narrazioen irakurketa eta lexikoaren aberasketa. • Idatzizko espresioa : deskribapenak eta narrazioak.

-

ARTE HIZKUNTZA: • Musika : abestien interpretazioa eta bertso metrika

• Plastika : Orioko balearen errepresentazio plastikoa. •Antzerkia : egoera dramatikoen eraketa : Orioko balearen historioari buruzko aurkezpena.

-

MATEMATIKA : • Buruketen ebazpena. • Buruko kalkulua.

ZEHAR LERROA : -

INGURUGIRO HEZKUNTZA : • Baleen ekosistema. • Gehiegizko arrantzaren ondorioz baleen desagerpena.

4) Helburu orokorrak :

ARLOAK: -

EUSKARA: ahozko berbaldiak nahiz idatziak ulertzea, jarrera kritikoarekin

interpretatuz

eta

berauen

ulerkuntza

irakaskuntzako egoera berriei aplikatzea.

-

ARTE HEZKUNTZA: antzezpen eta komunikazio plastiko, musikal eta dramatikoko tresna bezala nork bere ahots eta gorputza

erabiltzea, horren bitartez, oreka afektiboa eta besteekiko erlazioaren mesedetan jardunaz.

-

MATEMATIKA: problema sinpleei soluzioa emateko, estimazio, buruz egindako kalkulu eta orientabide espazialari buruzko estrategia pertsonalak landu eta erabili, behar izanez gero aldatuz.

ZEHAR LERROAK: -

INGURUGIRO HEZKUNTZA: oreka ekologikoaren defentsa eta berreskuraketaren aldeko jarrera batetik eta kultur ondarearen kontserbaketaren aldeko jarrera batetik, gizakiek ingurunean esku hartu dutenaren adierazpenak baloratzekoa, eguneroko jardueretan egindako balorazioarekiko era koherente batez jokatuz.

HELBURU DIDAKTIKOAK EUSKARA

•

Orioko Balearen ipuina ulertzea, eta itsasontziekin eta itsasoko giroarekin zer ikusia duen lexikoa lantzea eta aberastea.

•

Orioko Balearen ipuinaren pertsonaiak nahiz baleen deskribapenak ahoz gelakideen aurrean aurkeztea.

MATEMATIKA •

Neurrien datuekin problema sinpleak ebaztea.

•

Buruko kalkulua modu egokian egiten ikastea.

ARTE HEZKUNTZA (MUSIKA) •

Orioko balearen bertsoak ezagutzea eta interpretatzea.

ARTE HEZKUNTZA (PLASTIKA) •

Orioko

Balea

arrantzatu

zen

garaiko

bizimodua

antzeztea. ARTE HEZKUNTZA (ANTZERKIA) •

Balearen

errepresentazio

girotzeko dekoratuak egitea.

EUSKARA I Kontzeptuzkoak:

plastikoa

eta

antzerkia

1. Ipuinean agertzen diren pertsonaien lanbideak: kazetaria – arrantzalea

–

patroia

–

subastatzailea

–

etxekoandrea

–

aizkolaria - arrain saltzailea – apaiza – atalaialeroa – sare joslea. 2. Balaena glacialis balearen ezaugarriak: neurria, pisua, kolorea, bizimodua, elikadura... 3. Pertsonaien

eta

animalien

deskribapenen

atalak:

itxura

orokorra, azala, ilea, sudurra, belarriak, ahoa... 4. Ahozko azalpena nola egiten den azaldu ondoren, deskribapena gelakideen aurrean: ahoskera, entonazioa, e.a.

Prozedurazkoak: 1.Ipuinean agertzen diren lanbide ezberdinen behaketa 1.Ipuinean agertzen diren lanbide ezberdinen identifikazioa 1. Ipuinean agertzen diren lanbide ezberdinen arteko lotura 2.Balaena Glacialis edo Iparraldeko Sardako Balearen inguruko informazio bilaketa 2.Balaena Glacialis edo Iparraldeko Sardako Balearen ezaugarri nagusien ulermena 2.Balaena Glacialis edo Iparraldeko Sardako Balearen ezaugarri nagusien zerrendaketa 3.Pertsonaien

eta

balearen

deskribapena

egiteko

atalen

identifikazioa 3.Pertsonaien eta balearen deskribapenaren eskemaren eraiketa 3.Pertsonaien eta balearen deskribapena 4. Deskribapenaren ahozko prestaketa 4.Deskribapenaren azalpena Jarrerazkoak:

1.Parte hartze aktiboa 2.Ingurugiro hezkuntza gaiari buruzko interesa 3. Besteen itxurarekiko errespetua 4. Besteen ekarpenen eta iritzien aurrean errespetua, begirunea eta jarrera irekia.

EUSKARA II Kontzeptuzkoak 1. Ipuinaren testu-tipologia: hasiera, korapiloa eta amaiera. 2. Itsasontzi eta itsasoko lexikoa.

Prozedurazkoak

1.Orioko balearen ipuinaren atal ezberdinen behaketa. 1.Orioko balearen ipuinaren atal ezberdinen sailkapena. 1.Orioko balearen ipuinaren atal ezberdinen erabilpena. 1.Ipuin ezberdinen ulermena 2.Itsasontzi eta itsasoko lexikoaren erabilera. 2.Arrantzan egiteko lexikoaren erabilera egokia. 2.Arrantzan egiteko erabiltzen den tresneriaren sailkapena.

Jarrerak Talde lanean parte hartzeko interesa. Elkar hizketan parte hartzeko interesa. Ohiturei eta lanbide tradizionalekiko interesa.

MUSIKA

•

Kontzeptuzkoak:

1.Bertsoen metrika 2.Bertsoen doinua eta interpretazioa. 3.Orioko balearen bertsoen letra. •

Prozedurazkoak:

Bertsoen metrikaren erabilera. Abestien interpretazioa. Bertsoen errimen erabilera. Bertsoen inguruko informazioaren bilketa. Bertsoen azterketa. Bertsoen silaben kontaketa/banaketa. Bertsoen neurrien identifikazioa. Bertsoen entzuketa. Bertsoen doinuaren identifikazioa. Bertsoen errimen banaketa logikoa. •

Jarrerazkoak: Bertsoen metrika ulertzeko interesa. Bertsoak sortzeko zaletasuna. Bertsoak interpretatzeko zaletasuna. Ohitura eta tradizioarekiko interesa.

PLASTIKA Kontzeptuzkoak 1.Orioko

Balea

arrantzatu

jantziak(antzerkiko

pertsonaiena:

zen

garaiko

talaieroa,

apaiza,

kazetaria,

arrantzaleak,aizkolariak,etxekoandreak,

zaharrak, arrain saltzaileak, sare josleak, patroiak, frantsesa eta neska gaztea). 2.Forma(animalien

forma

naturalak:zirkulua

eta

elipsea). 3.Kolorea(arrain ezberdinen koloreak, jantzien koloreak, antzerkiko fondoaren koloreak). 4.Antzerkirako

atrezzoa(arrantzarako

tresneria,

bale

txalupa, dekoratua, eta balea). Prozedurazkoak 1.Orioko

balea

arrantzatu

zen

garaiko

jantzien

sailkapena. 2.Animaliak

adierazteko

zirkulua

eta

elipsearen

erabilpenaren azterketa. 2.Balearen formaren behaketa. 3.Balearen kolorearen behaketa. 4.Txalupa piezen mozketa. 4.Arrantzako tresneriaren mozketa. 1.Orioko

balea

arrantzatu

zen

garaiko

jantzien

margoketa. 1.Pertsonaien jantzien irudikapena 3 dimentsioetan. 2.Balearen forma erdien marrazketa. 2.Balearen mozketa. 3.Arrain ezberdinen margoketa. 4.Kaiaren irudiaren marrazketa. 4.Kaiaren irudiaren margoketa. Jarrerazkoak Birziklapenaren sustapena. Ikasleen arteko errespetua.

Arrantza kulturarekiko interesa. Taldean lanean aritzeko gustua.

ANTZERKIA Kontzeptuzkoak 1.Arrantzaleen arrantzatu

bizimodua

zen

orain

garaian

eta

(lan

Orioko ohiturak,

Balea jan

ohiturak,ogibideak, ordutegiak, tresneria…) 2.Pertsonaien rolak eta antzezpena Prozedurazkoak 1.Orioko Balea arrantzatu zen garaiko bizimoduaren informazio bilketa 1.Galderen gidoiaren prestaketa 1.DVDaren informazio fitxaren osaketa 1.Untzi museoaren informazio bilketa 1.Informazio guztiaren irakurketa eta alderaketa 1.Gaur egungo eta orduko garaiko bizimodua alderatzen duen muralaren osaketa 2.Pertsonaien ezaugarrien azterketa 2.3 dimentsioko pertsonaien kokapena( irteerak eta sarreren simulazioa) 2.Rolen azterketa 2.Testuaren irakurketa 2.Kokapenen simulazioa/entsailoa 2.Dekoratuak lagunduta antzezpenaren lanketa 2.Pertsonaien espresioen lanketa 2.Antzezpena Jarrerazkoak

Talde lanean parte hartzeko interesa Talde lanean aritzeko oinarrizko arauen errespetua Beste garaiko bizimoduekiko interesa

EUSKARA JARDUERAK: 1. Ipuinean agertzen diren pertsonaien lanbideak: kazetaria – arrantzalea – patroia – subastatzailea – etxekoandrea – aizkolaria - arrain saltzailea – apaiza – talaialeroa – sare joslea.

•

Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak

ikasleei

ahoz

gaiari

buruzko

zenbait

galderen

bitartez, beraien aurre-ezagupenak zeintzuk diren bilduko ditu: -

Ipuinean agertu diren pertsonaien lanbidetatik zeintzuk ezagutzen dituzue?

-

Ezagutzen duzue norbait honelako lana egiten duenik: arrantzalea, arrain-saltzailea, etxekoandrea...?

-

•

Nolako lana egiten dute?

Motibatze jarduerak: Ikasleak bi taldeetan banatuko dira, talde bat bestearen aurrean jarriz. Irakasleak, egunerokotasunean ikasleek ikusten dituzten lanbideen izenak ipiniko ditu berak egindako txarteletan. Talde bakoitza txandakatuz, txartel bat joango da hartzen eta hau irakurri ondoren, agertzen den lanbidearen izena

mimikaren

bitartez adierazi beharko du. Ondoren, kontrako taldeak asmatu behar

du

zein

lanbidearen

inguruan

ari

den.

Honela,

lanbideekiko gertutasuna eta interesa piztu dezakegu.(*)

•

Garatze-jarduerak: Irteera bat egingo dute, irteera baino lehen, zenbait ezagutza lantzea beharrezkoa da. Ikasleak binaka jarriko dira, eta talde bakoitzari ipuinean agertutako lanbide bat egokituko zaio, lanbidearen inguruan informazioa emanez. Irakasleak arbelean idatzitako eskema orokor bat bete beharko dute irakurketa egin ondoren. Eskema honetan bizimodua, lantokia, ordutegia, egin beharrekoak...agertuko dira, eta adibide bat emanez gero,

beraiek

berea osatu beharko dute. Denon aurrean lanbide

bakoitzaren eskema irakurriko dute. (*) Goizean egindako irteera baten bitartez osatuko da, Donostiako portura eta Uliako talaiara. Lehenengo porturako bidea hartuko da, bertan zenbait lanbideen identifikapenak egingo dira. Gero, Alde Zaharreko kaleetatik zehar jarraituz, Uliako Mendiola baserrira eta talaiara gerturatuz gero falta diren lanbideak identifikatuko dira. Identifikapena lau taldeetan banaturik eta bakoitzak taula bat edukiz eskuetan, lanbide bakoitza zein lekuan ikusi duen jarri behar du. Ibilaldia egin ondoren, gelan taula aurrean dutela, denon artean, lanbide ezberdinak egiten dituzten pertsonak non aurkitu dituzten esan behar dute. (*) •

Sakontze-jarduerak: Denon artean lanbideak eta hauek egiten diren lekuekin mural bat margotuko da. Gero, hau amaitzean, gezien bitartez, lanbide ezberdinen artean egon daiteken harremana adieraziko da. Murala gelan ipiniko da, eta lotura guztiak begi bistan edukiko dituzte ikasleek. (*)

•

Osagaiak: Ipuinaren

ondoren

landutako

lanbideetatik

zein

duten

gustukoena, eta garai hartan zein lanbide egin nahiko zuten adierazi behar dute idazlan baten bitartez. •

Ebaluazio jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erailiko ditugunak.

Ebaluaketa egiteko, alde batetik, lortutakoa bilduko da modu fisiko

batean:

egindako

eskemak,

murala...Beste

batetik,

ebaluazio fitxan datuak jasoko dira: interesa, jarrera...

2.

Balaena

glacialis

edo

Iparraldeko

Sardako

Balearen

ezaugarriak: neurria, pisua, kolorea, bizimodua, elikadura... •

Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak

ikasleei

ahoz

gaiari

buruzko

zenbait

galderen

bitartez, beraien aurre-ezagupenak zeintzuk diren bilduko ditu: -

Balearen bat ikusi duzue?

-

Non bizi dira baleak?

-

Zer jaten dute?

•

-

Zer itxura du bale batek?

-

Euskal Herrian noizbait bizi izan dira baleak?

Motibatze jarduerak: Irakasleak Iparraldeko Sardako Balearen inguruko bideoa jarriko du

ikus-entzunezko

gelan.

Honela,

ikasleak

balearen

ezaugarrietara eta bizimodura gerturatuko dira. •

Garatze-jarduerak: Sei taldeetan banatuko dira ikasleak, eta lan talde bakoitzari baleen

inguruko

gai

bat

emango

zaio.

Honen

inguruan

informazioa bilatu behar dute, baina lagungarria izango den “Baleekin jolasean ” liburuaren zenbait orrialdeen kopia utziko zaie. Liburua bale mota honetan oinarrituta dago, eta hemen izango da informazio gehiena lortuko duten iturburua. Talde bakoitzari

honako

gaia

egokituko

zaio:

fisikoa,

elikadura,

ugalketa, bale-kumeak, jokabidea eta kutsadura. Bilaketa eta informazioaren inguruan irakurketa egin ondoren, garrantzitsua iruditzen zaiena azpimarratuko dute eta orri batean idatziko dute. Hau, gelan irakurri ondoren, gelan zintzilikatuko da (*). •

Sakontze-jarduerak: Denon artean bale honen ezaugarrien zerrendaketa egingo da, denak

borobilean

jarriz

bakoitzak

balearen

ezaugarri bat

aipatuko du.(*) Idatzitakoarekin eta aipatutakoarekin zer ikusia duen bale baten ipuina idatzi beharko dute eta marrazki batean ulertutakoa adierazi beharko dute.(*)

•

Osagaiak: Ikasleek Euskal herriko kostaldean aurkitu daitezken bale mota honen “lehengusuen” ( baleak, izurdeak... ) irudien behaketa egingo dute. Honetarako liburu ezberdinetatik ateratako irudien bilduma eskainiko zaie.

•

Ebaluazio jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erailiko ditugunak. Ebaluaketa egiteko, alde batetik, lortutakoa bilduko da modu fisiko

batean:

idatzitako

datuak,

egindako

balearen

ipuina...Beste batetik, ebaluazio fitxan datuak jasoko dira: galderen erantzunak, jarrera...

3. Pertsonaien eta animalien deskribapenen atalak: itxura orokorra, azala, ilea, sudurra, belarriak, ahoa... •

Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei etxeko norbaiten deskribapena edo etxean duten animalia baten deskribapena egiteko eskatuko die.

•

Motibatze jarduerak: Irakasleak “ Triki - trixa ” abestia jarriko du, eta honen bidez, gorputzeko atalak landuko dira. Abestuz gain, gorputzeko atal ezberdinekin mugimenduak egingo dira, gorputz eskemara gerturatuz.(*)

•

Garatze-jarduerak:

Ikasleak

lauko

taldeetan

bilduko

dira.

Irakasleak

ikasleei

aldizkarietatik pertsona eta baleen irudiak mozteko, eta hauekin “ colage ” bat egiteko eskatuko die: alde batetik, pertsonak eta bestetik, baleak. Lan honekin bukatu ondoren, collage guztiak denen begi bistan jarriko dituzte. Irakasleak pertsona edo bale baten deskribapena adieraziko du, ondoren, ikasleek honekin antza duen pertsona edo balerik “ colage-an “ aurkitzean esan behar du zertan egiten duten bat. (*) Irakasleak azalpena emango du keinuez lagunduz, zeintzuk diren

deskribapen

bat

egiteko erabili beharreko eskema:

pertsona edo animalia, mota (hegaztia, arraina, baserrikoa...), itxura orokorra (altua, pisutsua, handia, txikia...), azala (kolorea, ilea...), begiak ( txikiak, kolorea...), sudurra (luzea, zorrotza, zabala...), ahoa (handia, fina, hortzekin, bizarrekin...) ... ”Colage-ean” agertutako pertsona edo bale bat aukeratu ondoren, gezien bitartez eta erakutsitako eskema erabiliz, honen deskribapenaren eskema egingo dute.(*) •

Sakontze-jarduerak: Ikasleak binaka elkartuko dira eta talde bakoitzak ipuinaren balea eta pertsonai bat aukeratuko du. Honen deskribapena idatzi beharko dute.(*)

•

Osagaiak: Gorputz atalen familiak lantzen diren “Lucky” kartekin eta animalien dominoarekin jolastuko dute. Batean binaka, eta bestean seina gehienez jolastu ahalko dutelarik.

•

Ebaluazio jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erailiko ditugunak.

Ebaluaketa egiteko, alde batetik, lortutakoa bilduko da modu fisiko

batean:

egindako

deskribapena,

“colage-a”...Beste

batetik, ebaluazio fitxan datuak jasoko dira: parte hartzea, ingurugiro hezkuntza gaiari buruzko interesa...

4.

Ahozko

azalpena

nola

egiten

den

azaldu

ondoren,

deskribapena gelakideen aurrean: ahoskera, entonazioa, e.a. •

Aurre-ezagupenak(*): Irakasleak

ikasleei

borobilean

jartzeko

eskatuko

die,

eta

bakoitzak aste buruan egindakoa azaldu beharko du besteen aurrean.(*) •

Motibatze-jarduerak: Irakasleak

telefonoaren

jokoa

proposatuko

du.

Ikasleak

borobilean jarriz, hauetako batek esaldi bat esango dio ondoan dagoenari, eta honela jarraituz ea zer esaldi gelditu den bukaeran ikusiko dute. Ariketa honekin komunikazioan gauzak argi azaltzearen garrantziaz jabetzea lortu nahi da. •

Garatze-jarduerak: Irakasleak, azalpen bat nola egin behar den erakutsiko du: begirada, ahoskera, entonazioa... Irakaslea saltzaile moduan

mozorrotuko da eta kaleko saltzailearen papera egingo du zenbait

produktuen

deskribapena

eginez,

entonazioa,

ahoskera...egokia erakutsiz. Talde bakoitzak azalpenaren prestaketa egingo du; zein zatia, nolako keinuak...adostuz.(*) •

Sakontze-jarduerak: Ikastolako antzerki aretora joango dira, eta hemen talde bakoitzari

egokitu

zaion

pertsonaiaren

eta

balearen

deskribapenaren azalpena egingo du.(*)

•

Osagaiak: Ariketa guztietatik ikasleentzako zein izan den egokien eta zein ez den izan gustukoa idatzi behar dute paper batean, eta zergatia ere azaldu beharko dute.(*)

•

Ebaluazio jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erailiko ditugunak. Ebaluaketa egiteko, alde batetik, lortutakoa bilduko da modu fisiko batean: prestaketa idatzia, zer izan duten gustukoen eta zer ez gustuko...Beste batetik, ebaluazio fitxan datuak jasoko dira: jarrera, parte hartzea, aste buruan egindakoaren kontaketa ...

BALIABIDEAK: -

Lanbide ezberdinen inguruko informazioa.

-

Lanbide adibidea.

bakoitzarekin

egin

beharreko

eskema

eta

-

Irteerarako oharra.

-

Irteerarako taula.

-

Murala egiteko: kartulina handiak, plastifikazioa, paper handiak, margoak, kola....

-

“Baleekin jolasean ” liburua.

-

Liburuaren informazioa egokitua.

-

Iparraldeko Sardako balearen inguruko bideoa

-

Ikus - entzuneko gela

-

Idazteko materiala: orria, arkatzak...

-

Aldizkariak

-

Orriak, kola, arkatzak, margoak...

-

Deskribapenaren eskema

-

Gorputz atalen “Lucky” kartak

-

Animalien dominoa

-

Antzerki aretoa

-

Saltzailearen arropa, produktuak...

-

Azalpena egiteko eskema

-

Orriak, arkatzak...

-

Fitxa: zer izan den gustukoen, zer ez, zergatik...

EUSKARA JARDUERAK: 1.IPUINA: IPUINAREN ATALAK • Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei ahoz gaiari buruzko zenbait galdera luzatuko dizkie beraien aurre-ezagupenak noraino iristen diren jakiteko: -

Zer da ipuin bat?

-

Zerez osatuta dago?

• Motibazio-jarduerak: Aldez aurretik, irakasleak ikasleei etxean dituzten gustuko ipuinak klasera ekartzeko esango die. Ikasleek, klasera eramandako ipuinak behatuko dituzte; forma eta edukiari kasu eginenez.

• Garatze-jarduerak: Irakasleak haurrei Orioko Balearen ipuina luzatuko die eta hau abiapuntua izanik, ipuinaren atal ezberdinak (hasiera, korapiloa eta bukaera) azalduko ditu. Irakasleak ulertzen ez diren gauzak argituko ditu.

• Sakontze-jarduerak: Testua behatu ondoren, irakasleak fitxa bana banatuko die ikasle orori. Fitxak bi atal izango ditu: Lehenengo atalean, haur bakoitzak, ipuinaren hasierako atala, erdiko atala eta amaierako atala identifikatu beharko ditu ondokoa kontuan harturik: hainbat pertsonai daudela eta aspaldian

gertatutako

bale

baten

inguruko

istorioa

dela

(hasierako atala); pertsonaiek nola harrapatzen duten balea (korapiloa), eta azkenik, balearekin zer egiten duten (amaiera) (*). Jarraian, ondoko galderak erantzun beharko dituzte koadernoan: - Zein dira ipuineko pertsonaiak?Non eta noiz gertatzen da historia? - Zer egiten dute pertsonaiek balea harrapatzeko? - Zein da ipuinaren bukaera? Azkenik, aurreko hiru galdera, bakoitza dagokion atalarekin lotu beharko dute.

Bigarren atalean, aldiz, agertzen diren hiru irudiei arretaz behatu ondoren (ipuin baten hasiera eta korapiloa), ipuinaren amaiera marraztu beharko dute koadernoan.

Ondoren, irudietan ikusitakoa eta ariketan bertan agertzen diren pasarteak irakurri ostean, ipuin bat sortzeko eman zaizkien urratsei jarraituz, ipuinaren amaiera asmatu eta idatzi egin beharko dute. Jarraian, aztertutako ereduari jarraituz ipuin bat sortuko dute, ikasitakoa sendotzeko (*).

Amaitzeko, denen artean eta irakaslearen laguntzaz ariketak zuzenduko dituzte.

Haurrek eratutako ipuinak ahoz irakurriko dira eta klasean egindako muralean zintzilikatuko dira.

• Ebaluazio-jarduerak:

(*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

EUSKARA JARDUERAK: 1.IPUINA: IPUINAREN ATALAK • Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei ahoz gaiari buruzko zenbait galdera luzatuko dizkie beraien aurre-ezagupenak noraino iristen diren jakiteko: - Zenbat bale mota ezagutzen dituzue? - Zer jaten dute? - Non bizi dira? • Motibazio-jarduerak: Irakasleak baleen inguruko ipuin bat kontatuko du; bertan agertzen diren pertsonaiei ahotsa emanez eta hauek antzeztuz. • Garatze-jarduerak: Irakasleak bale ezberdinen eta hauen bizimoduaren inguruko ipuina banatuko du. Irakurgaia CD-an grabatuko du eta musika

aparatuaren

bitartez

ikasleek

gelan

entzungo

dute.

Beharrezkoa izanez gero eta ulerkuntza bideratzeko, (**) ikurra agertzen den den tokian grabaketa eten liteke; gertatutakoa komentatuz eta talde zabalean laburtuz. Irakasleak, umeei arrotz egingo zaizkien hitzen azalpena emango die. • Sakontze-jarduerak:

Ipuina irakurri ondoren, haurrek taula batean agertzen diren ondoko galderak erantzun beharko dituzte: - Noiz gertatu zen? - Nori gertatu zitzaion? - Zer gertatu zen? - Non gertatu zen? Ondoren, landutako testua ipuin baten hasiera kontatzen digula esango zaio haurrari, eta orain, aldiz, ipuin horrentzak korapiloa asmatu behar dela adieraziko zaie (*). Ostean, ipuinaren amaiera idaztea baizik ez zaie faltako. Hau lantzeko, bi amaiera ezberdin emango zaizkio, eta haurrak bi hauen artean, gehien gustuko duen amaiera idatzi beharko du. Azkenik,denen artean eta irakaslearen laguntzaz galdera sorta zuzenduko dute eta eratutako ipuinak ahoz irakurriko dira. Atal bakoitzari buruzko marrazki bat egindo dute eta ondoren klaseko muralean zintzilikatuko dituzte.

• Ebaluazio-jarduerak:

(*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

EUSKARA JARDUERAK: 1.IPUINA: IPUINAREN ATALAK • Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei ahoz gaiari buruzko zenbait galdera luzatuko dizkie beraien aurre-ezagupenak noraino iristen diren jakiteko:

- Zein animali ezagutzen dituzu? - Non bizi dira? • Motibazio-jarduerak: Baleei buruzko ipuin kontalaria ekarriko da gelara. • Garatze-jarduerak: Irakasleak fitxa bana banatuko du. Ikasleek, Euskal kulturari buruzko testutxoa irakurri beharko dute. Bigarren zatian, Euskal Herriko zenbait ogibide tradizionalaren berri izango dute eta gaiaren inguruko lexikoa aberastuko dute.

• Sakontze-jarduerak: Ondoren, ariketak burutuko dira: Irakasleak, lehenik eta behin, ipuin bat banatuko du. Talde zabalean,

argazkia

deskribatzeko

eta,

ondoren,

testua

irakurtzeko eskatuko zaie ikasleei. Hasteko, nork bere kolkorako irakurriko du, eta gero, ozenki irakurriko da denon artean. Jarraian, ikasleek testua zenbateraino ulertu duten aztertuko da. Ahal izanez gero, eta jada bitan irakurri dutela kontuan hartuta, ariketarekin hasi baino lehen, testua orri batekin estali dezatela eskatuko zaie (*). Testua begiratu gabe, ondoko galderak koadernoan kopiatu eta erantzun beharko dituzte: - Zenbat bale mota begiztatu zituen kapitainak? - Zein tokitan begiztatu zituen? Azkenik, ikasleek ipuin bat idatzi dezatela proposatuko du irakasleak, ondoko elementu hauek erabiliz: - Pertsonaiak: umea, aitona, balea - Beste pertsonai batzuk: arrantzaleak - Lekuak: herria, itsasoa -arazoa: itsasoan galdu -irtenbidea: .................?(asmatu beharrekoa)

Azkenik,denen artean eta irakaslearen laguntzaz galdera sorta zuzenduko dute eta eratutako ipuinak ahoz irakurriko dira. Atal bakoitzari buruzko marrazki bat egindo dute eta ondoren klaseko muralean zintzilikatuko dituzte.

• Ebaluazio-jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

EUSKARA JARDUERAK: 1.IPUINA: IPUINAREN ATALAK ETA LEXIKOA • Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei ahoz gaiari buruzko zenbait galdera luzatuko dizkie beraien aurre-ezagupenak noraino iristen diren jakiteko:

- Zer tresneria erabiltzen da arrantzarako? - zer nolako arrantza teknika ezagutzen dituzue? • Motibazio-jarduerak: Arrantzarako tresneria ekarriko da gelara, eta haurrek begiz ikusia ahal izango dute egun, zer nolako tresneria erabiltzen den arrantzarako. • Garatze-jarduerak: Irakasleak arrantzarako tresneriari eta ontziei buruz testua banatuko du. Arretaz irakurri ostean, ulerkuntza bideratzeko, irakurritakoa komentatu eta talde zabalean laburtuko da. Irakasleak, umeei arrotz egingo zaizkien hitzen azalpena emango die.

• Sakontze-jarduerak: Ondoren, ariketak burutuko dira: Irakasleak, lehenik eta behin, fitxa bat banatuko du. Talde zabalean,

argazkia

deskribatzeko

eta,

ondoren,

testua

irakurtzeko eskatuko zaie ikasleei. Hasteko, nork bere kolkorako irakurriko du, eta gero, ozenki irakurriko da denon artean. Jarraian, ikasleek testua zenbateraino ulertu duten aztertuko da. Ahal izanez gero, eta jada bitan irakurri dutela kontuan hartuta, ariketarekin hasi baino lehen, testua orri batekin estali dezatela eskatuko zaie.

Testua begiratu gabe, ondoko galderak koadernoan kopiatu eta erantzun beharko dituzte: 1.- Arrantza txikian zenbat denbora ematen dute arrantzaleek itsasoan? 2.- Zergatik erabiltzen dituzte antzinako teknikak? 3.- Zein arrain arrapatzen dituzte sarez? Jarraian, fitxan agertzen den tresna bakoitzaren izena dagokion irudiaren azpian idazteko eskatuko zaie; tresna bakoitza nola erabiltzen den idatziko dutelarik koadernoan (*).

Azkenik, denen artean eta irakaslearen laguntzaz galdera sorta zuzenduko dute eta eratutako deskribapenak ahoz irakurriko dira. Tresnaren deskribapena eta dagokion irudia klaseko muralean zintzilikatuko dira.

• Ebaluazio-jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

EUSKARA

JARDUERAK: 1.IPUINA: LEXIKOA ETA AHOZKO ADIERAZPENA • Aurre-ezagupenak (*): Irakasleak ikasleei ahoz gaiari buruzko zenbait galdera luzatuko dizkie beraien aurre-ezagupenak noraino iristen diren jakiteko:

- Zenbat zati ditu ontzi batek? - Nola izena dute?

• Motibazio-jarduerak: Aquarium-era irteera egingo da; bertan aurkitzen diren ontzien maketa ikus ahal izateko. Gainera harrantza egiteko moduak eta tresnak ikusteko aukera izango dute. Ondoren, irteera klasean komentatuko da.

• Garatze-jarduerak: Irakasleak fitxa bana banatuko die ikasle orori. Ikasleek, irudiari erreparatuta,

itsasontziaren

atal

bakoitzaren

izena

idatzi

beharko dute eta bigarren zatian, irudiari erreparatuta, irudian ageri diren elementuen izenekin esaldiak osatu beharko dituzte. Lehen ariketa oso aproposa da ikasleak hiztegiaren erabileran trebatzeko.

Itsasontziaren atalen izenak irakurri eta zein diren identifikatzerik ez badute, hiztegia erabiltzera animatuko diegu. Bigarren ariketan ere, lehenengoan gertatzen den gauza bera gerta daiteke, ikasleek hitz baten esanahia ez jakitea eta irudian identifikatzeko arazoak izatea, alegia. Oraingoan ere, hitz ezezaguna hiztegian bilatu dezatela proposatuko diegu. Ariketa zuzentzerakoan, hitzak eta irudiko elementuak identifikatzea komeni da.

Ariketa bakarka egin arren, guztion artean eta ozenki zuzenduko da. Halaber, ikasleak lanean ari diren bitartean, irakaslea mahaiz mahai ibiltzea komeni da, haien lana gainbegiratzeko eta laguntza emateko. • Sakontze-jarduerak: Ipuin bat banatuko zaie. Lehenik eta behin, talde zabalean, lehenengo, irudia deskribatu eta liburuan agertzen den hasiera irakurriko dute. Horren ostean, launaka jarririk,bik irudi bana aukeratu eta bertan

agertzen

denaren

kontakizuna

prestatuko

dute;

hirugarrenak zuriz dagoena marraztuko du eta laugarrenak ikaskideak marraztutakoaren interpretazioa egingo du. Ondoren, taldeka jarri eta nork bere ipuin-zatia kontatuko du, irudien ordenari jarraituz (*). Amaierarik orijinalena zein izan den aukeratuko da. Ipuin guztiak klaseko muralean zintzilikatuko dira.

• Ebaluazio-jarduerak: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

BALIABIDEAK • Cd-a. • Musika aparatua. • Hiztegia. • Murala egiteko materiala: kola, kartulina, etab. • Ikasleek lan egiteko fitxak. • Baleen ipuin eta argazki ezberdinak dituzten fitxak. • Irteerarako baimen orria. • Arrantzarako tresneria.

ARTE HEZKUNTZA (MUSIKA) JARDUERAK: 1. Bertsoen metrikak: zortziko txikia, zortziko handia...

•

Aurre-ezagupenak: Irakasleak

zenbait

galdera

egingo

dizkie

haurrei

ahoz,

dauzkaten aurre-ezagupenak zeintzuk diren jakiteko: Ba al dakizue zer diren bertsoak?zer dira bertsoak? (*) Zertan ezberdintzen dira idazten diren beste testuekin? (*) Bakarrik idazketa bidez egiten al dira? (*) •

Motibazio jarduerak:

Etxean gurasoei bertsoei buruz zer dakiten galdetzeko eskatuko zaie ikasleei. Gurasoek laguntza emango diete haurrei bertsoei buruzko informazioa bilatzeko orduan.

•

Garatze jarduerak: Haurrak

bertsoei

buruz

lortu

duen

informazioa

zein

den

kontatuko du klasean eta ondoren, irakasleak sakondu eta bertsoei buruzko okerreko ideiak baleude, zuzendu egingo ditu, ikasleei bertsoen metrika azaldu eta informazioa emango die bertsoei buruz azalpen

zabalago

bat

eginez eta

zehazki

metrikari buruzko

aipamenak eginez.

•

Sakontze jarduerak:

Klaseetan talde txikietan bildu eta talde bakoitzari bertso estrofa bana emango zaio. Ondoren, talde bakoitzak bertsoak aztertuko ditu, txaloka, bertsoa silabetan banatuz. Andereñoak metrikari buruz egindako azalpenaz baliatuz, egindako silaben banaketaren ondorioz, taldeak tokatu zaion bertso

estrofak zer neurri duen esan beharko du eta zergatik, andereñoak landutakoa ulertu duten konproba dezan. (*)

•

Osagaiak:

Azkarrago

doazenentzat:

ikasle

hauentzat,

irakasleak bertso estrofa gehiago izango ditu prest beraiek bakarka silabaka banatu eta zer bertso mota den egin dezaten. Motelago

dijoazenentzat:

Irakasleak,

bertsoen

lehenengo bi esaldiak banatu eta kontatu eta estrofak zenbat lerro dituen kontatzeko soilik eskatuko die, gutxienez ariketaren zergatia ulertzeko. •

Ebaluazio jarduerak: Ebaluazioa: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

2. Bertsoen doinuak eta interpretazioa. •

Aurre-ezagupenak:

Irakasleak galdera batzuek egingo dizkie haurrei ahoz dauzkaten aurre ezagupenak zeintzuk diren jakiteko: Ba al dakizue bertsoak abesteko doinuren bat? (*) Doinu bakarra al dago bertsoak abesteko? (*) Doinu bat bertso mota guztiekin erabili daiteke? (*) •

Motibazio jarduerak:

• Irakasleak lehenik haurrei bertso mota ezberdinekin erabiltzen diren doinuak entzun ditzaten zinta bat jarriko die. Ondoren haurrek etxean galdetuko die gurasoei ea bertsoren bat abesten badakiten eta jakinez gero, abestarazi egingo diete eta paper batean idatzi. •

Garatze jarduerak:

Ikasleek klasean gurasoek abestutako bertsoak abestu eta jasotako beste edozein informazio emango dute. Irakasleak, haurrek emandako informazioa zuzendu eta gaian sakonduko du.

•

Sakontze jarduerak: (*) Talde handian eztabaidan arituko dira, Orioko balearen bertsoak

zer neurri duen asmatu arte eta ondoren, neurria kontuan izanik, zein doinurekin abestu daitekeen eztabaidatuko da irakaslearen laguntzaz (*). Azkenik,

irakasleak

Orioko

balearen

bertsoak,

berezko

duen

doinuarekin abestuko die haurrei. Haurrak doinua ikasten saiatuko dira pixkanaka eta bertsoa abesteko lehen saiakerak egingo dira talde handian irakaslearen laguntzaz, bertsoen lehen estrofaren letra abesten ikasteko (*).

•

Osagarriak:

Azkarrago doazenentzat: Orioko balearen bertsoen doinuarekin bertso bat asmatzeko eskatuko zaie. Motelago dijoazenentzat: Behar ezkero, irakasleak berriro ere jardueran emandako informazioa azalduko die banaka. •

Ebaluazio jarduerak: Ebaluazioa: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

3. Orioko balearen bertsoen letra. •

Aurre-ezagupenak: Irakasleak galdera batzuek egingo dizkie haurrei ahoz dauzkaten aurre ezagupenak zeintzuk diren jakiteko: -

Bertsoek zer arau dauzkate? (*)

Nahi bezala egin daitezke errimak? (*) •

Gaiari sarrera ematekoak, motibaziozkoak: Irakasleak zinta bat jarriko du klasean ikasleek Orioko balearen bertsoak eta ere letrak entzun ditzaten.

•

Garatze jarduerak: Irakasleak bertso batzuk aurkeztuko dizkie haurrei. Aurreezagupenetan egindako galderei emandako erantzuna kontuan hartuz, haurrei emandako bertsoak erreparatu eta ongi ala gaizki erantzun duten galdetuko die umeei, eta gauza berririk aurkitu ba dute,

altuan

irakasleak,

azaltzeko

haurrek

eskatuko

emandako

die

irakasleak(*).

azalpenetatik

oker

Ondoren daudenak

zuzendu eta azalpen egoki eta zabalago bat luzatuko die ikasleei errimen inguruan.

•

Sakontze jarduerak: Haurrek duten informazioarekin, andereñoak Orioko balearen

bertsoen estrofa pare bat emango dizkio bosteko talde bakoitzari. Beste orri batean, hitz zerrenda bat (errimena) emango die eta horiek modu egokian kokatu beharko dituzte istorioarekin koherentzia izanik. Azkenik talde handian talde txiki bakoitzak hitzak (errimak) non jarri dituen esango dute eta andereñoak jarduera zuzenduko du altuan, klase handian (*).

Talde handian behin ariketa zuzendurik bertsoa abestuko dute denok batera Orioko balearen bertsoen letrak barneratzen joateko(*). •

Osagarriak:

Azkarrago

doazenentzat:

Irakasleak,

Orioko

balearen bertsoetatik beste estrofa bi emango dizkio beste hitz (errima) zerrenda batekin bakoitza bere lekuan koka dezan. Motelago doazenentzat: Banatutako ariketaren zati bat soilik egiteko eskatuko zaie, egin beharreko zatia erritmoaren araberako tamainakoa izango delarik. •

Ebaluatzekoak: Ebaluazioa: (*) Ikurra azaltzen duten jarduerak izango dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

BALIABIDEAK Orioko balearen bertsoen fitxak. Arkatza eta borra goma. Bertso doinu ezberdinak. Bertso mota ezberdinak (metrikari dagokionez). Bertsoak entzuteko zintak. Bertsoak entzuteko musika aparailua.

Errima hitzen zerrendaren fitxa. Hutsunedun bertsoen fitxa.

ARTE HEZKUNTZA (PLASTIKA) JARDUERAK 1.Orioko Balea arrantzatu zen garaiko jantziak ● Aurre ezagupenak(*): Irakasleak ikasleek gaiari buruz zer dakiten jakiteko galdera batzuk luzatuko dizkie :

-Nolako jantziak jartzen dira herriko festetan? -Noizko jantziak dira? -Zein

ezberdintasun

dago

emakume

eta

gizonen

jantzien artean? - Zer kolorekoak izango ziren? -Zenbat jantzi edukiko zuen pertsona bakoitzak? ● Motibaziozko jarduerak: Irakasleak

ikasleei baserritar eta arrantzale jantziak

ekartzeko esango die. Arropa guztiak saski handi batetan jarriko dira. Irakasleak pertsonaien izenak esaten joango da eta ikasleek saskitik pertsonai horrek eraman zezakeen arropa hartu eta jantzi egingo dute. Arropa tartean dauden bitartean, irakasleak musika jarrita izango du; musika kentzen duenean seinale izango da denok geldirik egoteko eta jantzitakoa begiratzeko. Klasea

bi

taldetan

banatuko

da;

talde

bakoitzak

“modelo”arena egingo duen ikasle bat aukeratuko du. Saskiko

arropa

erabiliz,

irakasleak

esaten

dituen

pertsonaien arropa hartu eta modeloari jarriko diote. Pertsonai

bakoitzak

nola

irudikatzen

duen

talde

bakoitzak behatuko da gero alderatu ahal izateko.

● Garatze jarduerak: Irakasleak Orioko Balea arrantzatu zen garaiko jantzi ezberdinen irudiak klasera eramango ditu eta ikasleak taldeka jarrita aztertu egingo dituzte; agertzen diren

zalantzak edo argitu beharrekoak irakasleak argituko ditu. Ondoren antzerkiko pertsonaien zerrenda emango zaie aztertu dituzten irudi edo marrazkiekin erlazionatu eta lotu ditzaten. Honekin jantzien sailkapena bat egingo dute lanbidea kontutan harturik. (*) Taldeak

sailkapena

azalduko

du

eta

adostu

ondoren

denen

artean

talde

aurrean

amankomuneko

sailkapen bat adostuko dute. Irakasleak garaiko jantzien inguruan azalpen txiki bat emango du.

● Sakontze jarduerak: Adostutako sailkapeneko pertsonaien jantziek margotu beharko dituzte. Hau banaka egingo dute eta zein koloreekin

margotuko

duten

denon

artean

adostu

ondoren, margotzeari ekingo diote. Antzerkiko pertsonaien jantziak margotuta dituztenean, hiru kopia berri margotzeko emango zaie berriro ere margotu ditzaten. Honekin pertsonai bakoitzaren 3 dimentsioko irudi bat osatuko dute. Ikasle bakoitzak antzerkian egokitu zaion pertsonaiaren irudikapena egingo du.

Hiru dimentsioko irudikapena lortzeko marraztutako hiru irudiak moztu eta oinarri berezi batean itsatsi beharko dute. Irudikapen guztiekin eskenatokian nola kokatuko diren eta nola sartu eta atera egingo diren ikusteko erabiliko dute.(*) ●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

izango

dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak. Jarduera guztiak behatu egingo dira ebaluazio fitxan datuak jasoz

ARTE HEZKUNTZA (PLASTIKA) JARDUERAK: 2.Animalien Forma naturalak/ formak ●Aurre ezagupenak (*): Irakasleak animalien argazki batzuk eramango ditu klasera eta ikasleei bahatzeko esango die. Ondoren, galdera batzuk luzatuko dizkie: -Nolako forma dute argazkietako animaliek? -Zein animaliak du forma borobila?

-Zer da elipse bat? ●Motibazio jarduerak: Ikasleak binaka eseriko dira eta lehenago eramandako argazki pare bat hartuko dute; argazkiko animalien gorputzaren gainean zirkuluak edo elipseak marraztuko dituzte. Margotzen bukatzen dutenean, lurrean borobil batetan eseriko dira eta marraztutakoa elkarri pasatzen joango dira guztiek marrazki/argazki guztiak ikus ditzaten.

●Garatze jarduerak: Irakasleak animalien forma naturalak adierazten dituen fitxa bat banatuko die ikasleei. Hauek behatzen duten bitartean, azaltzen, adibideak jartzen eta arbelean margotzen, animaliak egiteko zirkulua eta elipsea nola erabili azalduko die. Honek ikasleak fitxa betetzeko bidea emango du; marraztu ondoren margotu egingo dituzte eta klaseko kortxoan denak itsatsiko dituzte ikasle guztiek altxatu eta bertatik ikustera pasatzeko aukera izan dezaten. Irakasleak bale ezberdinen argazki eta marrazkiak eramango ditu klasera eta ikasleen artean banatuko

ditu. Ikasleek argazkiak begiratzen dituzten bitartean, irakasleak formei erreparatzeko esango die. Denon

artean

marraztuko

duten

balearen

forma

aukeratuko dute. Aukeratutako bale forma adierazten duen

marrazkia

beraien

marrazki

koadernoan

marraztuko dute.(*)

●Sakontze jarduerak: Irakasleak aukeratutako bale forma daukan bi marrazki punteatuak ekarriko ditu klasera (paperean eginda baina kartoi xafla fin bati itsatsita daudenak). Forma hauek barruan ume bat sartzeko aukera eman behar dute. Ikasleei antzerkian erabiliko den balea eraikiko dutela azalduko zaie. Balearen forma egiteko bi alde egingo dituzte; horretarako taldea bitan banatuko da bakoitzak alde bat egitearen ardura har dezan. Punteatutako

marrazkiak

kortxoan

itsatsiko

dira.

Hasteko puntuak lotu beharko dituzte forma ikus dadin.

Talde bakoitzeko partaideak zutik eta leku bat hartuz, arkatzez balearen formako zatiren bat margotuko dute. Balearen bi aldeak marraztuta daudenean, puntzoiak banatuko zaizkie eta balearen forma punteatu beharko dute erabat moztu arte.(*) Bi zati hauek kortxoan itsatsita utziko dira kolorea eman ahal izateko.

●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

izango

dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak. Arrainen marrazkien fitxa jasoko dugu eta beste bi jarduerak behatuko dira ebaluaketa fitxan datuak jasoz.

ARTE HEZKUNTZA (PLASTIKA) JARDUERAK 3. Arrainen eta fondoen koloreak /koloreak ●Aurrezagupenak(*): Irakasleak

ikasleei

galdera

batzuk

egingo

arrainen koloreen inguruan zer dakiten ikusteko: -Zer nolako koloreak dituzte arrainek? -Kolore bakarra izaten dute? -Ezkatetan al dago kolorea? -Kolore bat baino gehiago izan al dezakete?

dizkie

-Nola margotuko zenuke bale bat? -Zergatik dauzkate kolore ezberdinak? ●Motibazio jarduerak: Ikasleren

batek

arrain

bat

edukiz

gero,

klasera

ekartzeko esango zaio, bestela irakasleak merkatuan arrain pare bat erosiko ditu. Arrainak ikasle guztien bistan jarriko dira eta begiratzen utziko zaie. Ikasle batena baldin bada ikasle horrek non erosi zuen zenbat urte ditu, zer koloretako zen txikitan eta zer jaten duen azalduko du. Irakaslek ekarriko balu berak azaldu beharko luke. Ikasleek bururatzen zaizkien galderak egingo dituzte eta irakasleak erantzuten saiatuko da. ●Garatze jarduerak: Balearen forma behatzeko erabili zituzten argazki eta marrazkiak aterako dira berriro eta oraingo honetan, bale ezberdinen koloreari erreparatu beharko diote. Orioko

baleak

zer

nolako

kolorea

izango

zuen

pentsatzeko esango zaie eta denon artean erabakiko dute zein koloretakoa izango ote zen (grisa,beltza edo zein tonua izango zuen). Irakasleak arrain ezberdinen formak agertzen dituen fitxa bat banatuko die. Argizarizko margoekin kolore

ezberdineko ezkatak margotu beharko dizkiote fitxan agertzen diren arrainei.(*) Bukatzerakoan,

kortxoan

itsatsiko

dira

eta

denak

pasako dira besteen lanak ikus ditzaten. Irakasleak antzerkiko kaia irudikatzen duen marrazkia banatuko die. Bakoitzak nahi duen bezala margotu beharko du; kontutan hartu beharko dute marrazkiak errealitatearekin ahalik eta antzekoen izan beharko duela.

●Sakontze jarduerak: Marrazki guztiak arbelean itsatsiko dituzte; denak begiratzera pasako dira ondoren egingo duten bozketan bat aukeratu ahal izateko. Marrazki bakoitzak zenbaki bat izango du eta hori izango da bozkatuko dutena. Irabazlearen izena esango da. Aukeratutako

marrazkia

eskenatokiaren

fondoa

izango egiteko

da erabiliko

antzerkiko dituzten

koloreen eredua. Eredua begi bistan utziko da eta antzerkirako fondoa izango den kaiaren marrazkia handia(irakasleak egina ekarriko duena) klaseko kortxoan itsatsiko da. Kaiari kolorea emateko koloreko paperekin egindako bolatxoak itsatsiko dituzte.

Ikasleak taldetan banatuko dira; talde bakoitzak kolore baten ardura hartuko du. Taldean lana banatu beharko da: batzuk bolatxoak egiten arituko dira eta besteak bitartean dagokien tokietan bolatxoak itsasten joango dira.(*) Balearen forma zuten kartoi xaflei kolorea eman ahal izateko,

irakasleak

aurreko

egunetan

aukeratutako

koloreko margo plastikoa ekarriko du. Balearen bi zatiak kortxoan itsatsiko dira eta taldea bitan banaturik eta pintzel txikiak erabiliz, margotuko dituzte. Lehortzen direnean, oihal baten bidez eta grapagailuak erabiliz, bi aldeak lotuko dituzte. Barruan joango denak balea eutsi ahal izateko soka batzuk ere, grapatuko zaizkio.

●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

izango

dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak. Arraien koloreen fitxa jasoko dira eta beste ebaluazio jarduerak behatu egingo dira ebaluaketa fitxan datuak jasoz.

ARTE HEZKUNTZA (PLASTIKA) JARDUERAK 4. Antzerkirako atrezzoa(arrantzarako tresneria, bale txalupa eta dekoratua, balea) ●Aurrezagutzak:(*) Irakasleak galdera batzuk egingo dizkie ikasleei: -Zer

nolako

tresnak

erabiltzen

dira

arrainak

harrapatzeko? -Arrain handiak arrantzatzeko zer erabiltzen da? -Arrantza

egiteko

txalupa

Zergatik? Zertarako? ●Motibazio jarduerak:

ezberdinak

al

daude?

Irakasleak txalupa ezberdinen argazkiak eta marrazkiak eramango dizkie. Ikasleak behatzeko aukera izango dute eta irakasleak ahoz egingo dituen deskribaketak entzunda,

txalupa

mota

ezberdinak

identifikatzen

joango dira. Arrantzarako tresneria agertzen dituen panfleto batzuk ere, behatuko dituzte eta ezagunak egiten zaizkien tresnak aipatuko dituzte. Ezagutzen ez dituztenen forma ikusita zertarako erabiliko ziren pentsatuko dute.

●Garatze jarduerak: Baleak arrantzatzeko txalupa baten irudia agertzen duen fitxa margotuko dute.(*) Margotutako fitxa guztiak arbelean itsatsiko dira eta ikasle guztiak pasako dira guztien lanak ikusi ahal izateko. Tresnen fitxa bat emango zaie; bertan tresnen irudiak, izenak eta hauen deskribaketa txiki bat agertuko da. Tresnak

margotu

ondoren,

irudiak

izenenekin

eta

deskribaketekin lotu beharko dituzte. Zuzenketa egin eta gero, zeintzuk egingo dituzten antzerkirako erabakiko dute. ●Sakontze jarduerak:

Taldea bi taldeetan banatuko da, talde bakoitzak txalupa bat egiteko ardura izango duelarik. Kartoi xafletan itsatsita dauden txalupen piezak ikasleen artean banatuko dira. Pieza handiak direnez, jadanik margotuta emango zaizkie eta beraiek moztu beharko dituzte. Oraingo honetan guraize txikiekin moldatu beharko dira. Txalupa bakoitzak eramango dituen arraunak ere moztu beharko dituzte.(*) Txalupen zati guztiak moztu ondoren, itsasteari ekingo diote. Zatiek “pestaña” moduko forma izango dutenez, han kola emango dute itsatsi ahal izateko. Txalupak itsatsi ondoren, lehortzen utziko dira eta antzerkiko aretora eramango dira ensaioetan erabili ahal izateko. Tresnen irudiak neurri naturalean ere, moztuko dituzte. ●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

izango

dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak. Txalupen fitxa jasoko da eta beste ebaluazio jarduerak behatu egingo dira ebaluaketa fitxan datuak jasoz.

BALIABIDEAK •

Jantzien fitxa.

•

Argizarizko margoak.

•

Pertsonaien

3

dimentsioko

irudikapena

egiteko

marrazkien kopiak. •

Zirkulu eta elipseen fitxa.

•

Bale ezberdinen argazkiak eta marrazkiak.

•

Balearen

forma

margotzeko

kartoi

punteatutako irudiak. •

Plastiko oihala.

•

Arrainak margotzeko fitxa.

•

Kaia irudikatzen duen fitxa.

•

Kaia irudikatzen duen marrazki handia.

•

Koloretako pinotxo papera.

•

Kola.

•

Txalupen argazkiak eta marrazkiak.

•

Txalupen piezen irudiak eta kartoia.

•

Arrantza tresnen fitxa.

•

Arrantza tresnen irudiak.

•

Mahaiak babesteko papera.

•

Puntzoiak.

•

Margo plastikoa.

•

Txintxetak.

•

zeloa .

xafla

eta

ARTE HEZKUNTZA (ANTZERKIA) JARDUERAK 1.Arrantzaleen bizimodua orain eta Orioko Balea arrantzatu

zen

garaian

(lan

ohiturak,

jan

ohiturak,ogibideak, ordutegiak, tresneria…) ●Aurrezagupenak(*): Ikasleek arrantzaleen bizimoduari buruz zer dakiten jakiteko ondorengo galdera hauek luzatuko zaizkie: -Zein ordutan hasten dira arrantzaleak lanean? -Zer jaten zuten arrantzaleek? -Nolako familiak osatzen dituzte/zituzten? -Nolako lan ohiturak dituzte/zituzten? -Umeak nola bizi ziren, eskolara joaten al ziren? ●Motibazio jarduerak:

Arrantzaleen bizimodua azaltzen duen DVDa ikusiko dute. Irakasleak datu zehatz batzuk jasotzeko fitxa bat banatuko die eta denon artean ikusitakoa gogoratzen joango dira, denok fitxa bete arte. Jasotako informazioa zabaltzeko Untzi Museora irteera egingo dela azaltzen zaie, han bisita gidatu bat egingo dela jakinaraziko zaielarik. Arrantzaleen bizimoduari buruzko informazioa emango zaie eta hau fitxa batean bilduko dute. Fitxa hori ere, osatu egin beharko dute. Horretarako talde txikietan bilduko dira eta ideiak edo jakin nahi dutena esango dute ( Untzi Museoan kontatuko

dieten

gai

nagusiak

emango

zaizkie).

Irakasleak ikasleek botatako ideiak apuntatzen joango da berak galdetegia osatu ahal izateko. ●Garatze jarduerak: Galdetegia eginda dagoenean, fitxa batean islatuko da. Bakoitzak jasoko du eta irteera egunean eraman beharko du informazioa jaso ahal izateko. Irteera egunean

jaso beharreko informazioa gaika

banatuko da eta gai bakoitzak taldetxo bati egokituko zaio. Hori da idatziko duten bakarra, beste guztia entzun egingo dute besterik gabe.(*) Klasera

iristerakoan,

bildutako

informazio

guztia

irakurriko dute eta irakasleak fitxa batean jasoko du.

●Sakontze jarduerak: Bideoaren azterketa egitean bete zuten fitxa eta Untzi museoko informazioarekin betetakoa berriro aterako dute eta talde txikietan alderatuko dituzte. Irakaslea taldez talde ibiliko da esandako guztiak entzuten. Bukatzean, irakasleak komentatutako gauza guztiekin laburpen edo azalpena egingo du.(*) Arrantzaleen

bizimodua

eta

gaurko

bizimodua

alderatzeko mural bat egingo dute. Horretarako talde txikietan bilduko dira eta kartulinetan sei esaldi idatziko dituzte konparazioak eginez. Bukatzerakoan horman itsatsiko dira eta pasatuko dira guztiek idatzitakoa irakurtzeko.

●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

izango

dira

ebaluatzeko erabiliko ditugunak. Untzi museoan jasotzeko informazioa beteko duten fitxa hartuko zaie eta beste bi jarduerak behatuko dira ebaluaketa fitxan datuak jasoz.

2.Pertsonaien rolak eta antzezpena ●Aurrezagupenak(*): Pertsonaien roletaz zer dakiten ikusteko irakasleak galdera batzuk luzatuko dizkie: -Zenbat pertsonai agertzen dira? -Zenbat lanbide agertzen dira? -Zeintzuk dira garrantzitsuenak?zergatik?

●Motibazio jarduerak: Plastikan egin dituzten hiru dimentsioko pertsonaiekin eskena txiki bat egingo da eta pertsonaien kokapenak jarriko dira. Horretarako txandaka testu irakurtzen joango dira ikasle batek pertsonai guztiak kokatzen dijoan bitartean( hau ere, txandaka egiten saiatuko gara). Rolak eta paperak aztertuko dira. Horretarako, taldea talde txikietan banatuko da eta pertsonai bakoitzaren marrazki

fitxa

bat

izango

du.

Fitxan

pertsonai

bakoitzaren ezaugarriak eta betebeharrak agertuko

dira. Irakurri egingo dituzte eta saiatuko dira bat aukeratzen eta aukeraketaren zergatia pentsatzen.

●Garatze jarduerak: Talde handian pertsonaien banaketa erabakiko dute. Banan banan aukeratutako pertsonaiak esango dituzte baita aukeraketaren zergatia ere; batek baino gehiagok pertsonai berdina nahi izanez gero, zozketa egingo da. Antzerkiko

testuak

klaseko

ikasle

guztientzako

pertsonai bat dauka. Batzuek besteek baino testu txikiagoa

baina

denok

testua

dute.(eranskinetan

dagoen antzerkiaren moldaketa xinple bat izango da; jatorrizko

bertsioan

esaldiak

ez

dituzten

pertsonaientzako esaldiak asmatuko dira). Pertsonaiak banatuta daudenean, bakoitzari antzerkiko testuaren

kopia

emango

zaio,

bere

pertsonaia

azpimarratuta dagoelarik. Irakurketa saio pare bat egin ondoren, eskenatokira igoko dira eta kokapenak ikasten hasiko dira. Hasieran testua

irakurri

gabe

eta

gero

testua

irakurrita.

Irakasleak zuzendariarena egin beharko du eta nondik nora ibili behar duten azaldu.(*) ●Sakontze jarduerak:

Irteerak

eta

sarrerak

argi

gelditzen

direnean,

interpretazioaren lanketa egingo da. Etxean testuak ikasteko

esango

zaie

eta

bitartean

eskenatokian

eszenaka hasiko dira entsaiatzen; batzuek egiten duten bitartean, besteak ikusten arituko dira. Momentu batetan papera(txuleta) utzi beharko dute eta paperik gabe egiten hasiko dira. Aldaketetarako musika batzuk prestatuko dira eta hauek entzungo dira eta hauekin ere, entsaiatzen hasiko dira. Plastikan dekoratuak egin ahala, eskenatokian jartzen joango dira eta entsaioetan beraiekin moldatzen hasiko dira(txalupak, arrantza tresnak eta balea). Azkeneko egunetan arropa ekarriko dute (plastikan margotutako ereduen antzeko arropa etxetik ekarri beharko dute) eta jantziak erabiliz entsaiatuko dute. Egun honetan entsaio orokorra egingo da, antzezpena emango den eguna izango balitz bezala.(*) Bukatzeko

3.

eta

laugarren

mailakoen

aurrean

antzezpena egingo dute. ●Ebaluazio jarduerak: (*)

ikurra

azaltzen

duten

jarduerak

ebaluatzeko erabiliko ditugunak.

izango

dira

Entsaio orokorra egiten den egunean bideoz grabatuko da eta beste bi jarduerak behatuko dira ebaluaketa fitxan datuak jasoz.

BALIABIDEAK •

Galdetegiko fitxak(DVDaren eta Untzi Museoaaren informazioa jasotzen dituztenak).

•

DVD “Rockall” Juan eta Eugenio Bidegainek egina.

•

Informazioa biltzeko fitxa.k

•

Kartulinak

•

Rotulagailuak.

•

Pertsonaien fitxak.

•

Antzezpenaren bereiztutako testuen kopiak.

•

Kaia

irudikatzen

jantziak(

duen

plastikan

fondoa,

egindakoak

Atrezzo eta

ekarritakoak). •

Irteerarako informazio eta baimen orriak.

•

Eszenen aldaketetarako musika.

eta

etxetik

METODOLOGIA PRINTZIPIO METODOLOGIKO OROKORRAK METODOA Gure Unitate Didaktikoa Decrolyren Interes zentroen teorian

oinarrituta

dago.

Honekin,

bakoitzaren

esperientziatik eta ezagueretatik abiatuta zer landu daitekeen, zeintzuk diren beharrak eta kontutan hartuko dira. Metodo hau aukeratu dugu ikaskideen arteko lankidetza bultzatzen

duelako,

elkar

lanean

elkartasuna

eta

errespetua ere lantzen delako. Metodo honen bidez, ikasleak gaur egungo bizitzari aurre egiteko prestatzen dira eta beraien oinarrizko behar sozial, intelektual eta emozionalak asetzeko asmoa dago. Honetarako Decrolyren hiru faseetan oinarrituko gara: 1.Behaketa Fasea:

Fase honetan behaketa zuzena erabiliko dugu bai material ezberdinena, baita irteeren bidez lortuko den informazioarena ere.

2.Asoziazio Fasea: Ondorengo bost asoziazio mota ezberdinak hartu ditugu kontutan: Asoziazio espazialak: Orioko herriaren kokapena. Denborazko asoziazioak: Orioko Balea arrantzatu zen garaiko jantziak, tresnak, prezioak, balearen ustiaketa… Kausazko

asoziazioak:

Lanbideen

arteko

loturak

(Arrainak arrantzatzen direnetik etxean jaten diren arteko produkzio katea). Erabilpen eta lan asoziazioak: Balearen ustiaketaren inguruko lanbideak. Moral,

etika

ingurunearekiko

eta

sozial

errespetua

mailako eta

asoziazioak:

taldearen

arteko

munduaren

lexiko

erabakiak hartzearen garrantzia. 3.Espresio Fasea: Hizkuntza

espresioa:

Arrantza

espezifikoa. Matematika espresioa: Salerosketa. Gorputz espresioa : Antzerkia. Plastika espresioa: muralak, kolageak… Musika espresioa:Bertsoak interpretatzea.

TEKNIKAK Erabiliko ditugun teknikak bakarkako zein taldekakoak izango dira; adibidez askotan fitxak bakarka bete beharko dituzte, liburuak irakurri, problemak ebatzi, margotu, moztu eta itsatsi, abestu…; sozializatuen kasuan

talde

txikietan

informazioa

aztertu,

talde

handian erabakiak hartu, antzezpena egin…

ESKUHARTZE DIDAKTIKOAREN PRINTZIPIOAK ◘ Ikaskuntza esanguratsua. ◘ eraikuntzen ikaskuntzak erraztu. ◘ Ikuspegi globalizatzailea. ◘ Ikasle-ikasle eta irakasle-ikasleen arteko harremanak. ◘ Interes espontaneoa bultzatu. ◘ Ezaugarri eta ikaskuntza erritmoa kontutan hartu eta ikasleari prozesuari buruzko berri eman. ◘ Berdinen artekoen erlazioak sustatu eta ikaskuntza erraztuko duten jarduerak diseinatu.

IKASLEEN TALDEKATZEAK

Ikasleak taldekatzeko jarraitzen diren irizpideak adina eta tailerrak izango dira. Honetaz gain, Ziklo berdineko gelakoekin ere elkartuko dira antzezpena erakusteko. Taldeak bost pertsonetakoak izango dira eta faktore ezberdinak hartuko dira kontutan: interesa, motibazioa, jarrera eta lan erritmoa. Batzutan beraiek nahi duten bezala jarri ahal izango dira

baina

irakasleak

taldekideak

ez

errepikatzea

zainduko du. Honekin guztiarekin, ikasleen arteko lankidetza eta harremanen hartu- emana sustatu nahi izan dugu baita taldean erabakiak hartzearen garrantzia ere.

ESPAZIOA ETA DENBORAREN ANTOLAKETA ESPAZIOA Únitate

Didaktikoa

tailerretan

landuko

da.

Tailer

bakoitzak bere antolaketa espaziala izango du. Matematika, Plastika eta Euskara gelan emango dute, Musika,

musika

gelan

eta

Antzerkia

ikastetxeak

antzerkia egiteko daukan antzokian. Tailer bakoitzak izango duen antolaketa espaziala: MATEMATIKA: Matematika Tailerrean kontzeptuzko bi eduki landuko dira eta bakoitzak antolaketa ezberdina izango du:

Problemen

ebazpena:

Ikasleen

mahiak

arbelera

begira jarriko dira U forma eginez. Buruko kalkuloa: Mahai guztiak gelatik aterako dira eta hiru txoko jarriko dira. Bakoitzak merkatuko postu bat izango da (Fruta denda, Harategia eta Arrain denda.

EUSKARA: Euskara Tailerrean talde txikietan lan asko egingo dituztenez, mahai txikiekin seiko mahi handiak egingo dira. Besteetan, mahai guztiak klaseko ertzetara eramango dira eta espazioa hutsik utziko dugu.

PLASTIKA: Plastika

Tailerrean

taldetan

lan

egiteko

Euskara

Tailerrean erabiltzen den kokapena mantenduko da(sei mahi txikiekin egindako mahai handiak) batzutan bi mahai handi egingo direlarik. Saiatuko gara pareta batetan dagoen kortxoaren ondoan beti leku zabal bat uzten bertatik beharrezko denean pasatu ahal izateko. MUSIKA: Musika Tailerra Musika Gelan egingo dutenez, bertan daukaten antolaketa mantenduko da. Ikasleak borobilean jarrita dauden mahaidun aulkietan esetiko dira. Sortzen duten borobil zabalaren erdian jardueran egiteko ere tokia dago.

ANTZERKIA: Antzerki Tailerra Ikastetxeak daukan antzokian burutuko da; bertan, publikoaren lekua aulkirik gabe egoten da bertan

eseri

eta

gidoiak

irakurri

ahal

izateko.

Eskenatokia oso handia denez goian ere agoteko aukera dago. Tailer honetan lurrean eseriko dira beti borobil bat osatuz. Batzuk antzerkia egiten ari diren bitartean, besteak lurrean eserita lerroetan begira egongo dira.

DENBORA Gaia jorratzeko erabiliko ditugun tailerrak hauek izango dira: -Matematika. -Plastika. -Antzerkia. -Bertsolaritza. -Euskara. Izango zuten ordutegia hauxe izango litzateke:

9-11 11-11:30 11:3012:30 12:3015:00 15:0017:00

A

A

EUSKARA

ANTZERKI

A

MATE

BERTSOLARIT ZA

EUSKARA SOLASALDIA MATE

O

O

PLASTIKA

EUSKARA

BERTSOLARIT ZA

MATE

ANTZERKI

PLASTIKA

JANGELA PLASTIKA

EUSKARA

ANTZERKI

MATERIAL ETA BALIABIDEEN ANTOLAKETA Jarduerak

egin

ahal

izateko

erabiliko

ditugun

baliabideaz gain, ondorengoak ere, kontutan hartu beharko lirateke: •

Ikastetxeko antzokia (Kortxos deituriko eraikina).

•

Untzi museoa.

•

Aquariuma.

•

Uliako talaiak

•

Mendiola Baserria.

•

Orioko herria.

EBALUAZIOA KONTZEPTU ETA PRINTZIPIOAK Ikasleen prozesuak osotasunean ebaluatuko dira eta ebaluazio hauen ondorioak, aldian aldiko bileretan azalduko

zaizkie

famili

burutzeko

jarraituko

eta

ditugun

ikasleei,

ebaluazioa

printzipioak

honakoak

izango dira: •

Jarraitasun-printzipioa: Ebaluaketa prozesu bezala ulertu behar da, hiru une ezberdintzen dira: hasiera, prozesua eta bukaera.

•

Sistematikotasun-printzipioa: Aurretik diseinatutako plan baten araberako jarraitasun moduan planteatu behar da, plan hau bukaeraraino zorrozki bete behar delarik.

•

Malgutasun-printzipioa:

Ebaluatze-prozesuan

eta

lortu nahi diren helburuen funtzioan, beharren arabera egokitu behar da.

IKAS-PROZESUAN EBALUAZIOA

•

Zer ebaluatu? Helburu didaktikoak, lortu behar diren trebetasunen

ereduaren

erreferentzi

puntu

gisa

proposatu ditugunak eta horiek garatzeko diseinatu diren jarduerak ebaluatu behar dira.

•

Nola ebaluatu? Ebaluazioa irakasle ekipoari tokatzen zaio,

kurrikulu-proiektuan

seinalatutako

jarraibideen

barruan ebaluazio teknika eta gidoi tresnei buruz gehien egokitzen diren neurriak hartzea eta bere ikasleen ikasketari buruz iritzi egokiak formulatzea.  Ebaluazio teknikak: Lehen hezkuntzan, ikasle talde berarekin harreman jarraitua edukitzearen eraginez, gela barruan eta kanpoan egiten den ikasleen hautemapen zuzenekoa eta lan indibidualak eta taldekoak

aztertuz

egiten

den

zeharkako

hautemapena.  Ebaluazioa egiteko datuak erregistratzeko TRESNAK: Nortasunaren

dimentsio

psikomotrizitatearekin gaitasun

eta

erregistra

erlazionaturik

trebetasunen

kontrol-zerrendetan

kognitibo

eta

daitezke.Oreka

jarraipena

eta dauden

helburuen

segimendu-fitxetan pertsonalarekin

eta

intsertzio sozialarekin lotuta dauden jarrera, aztura, eta

ikuspegiek

dituzte:

tresna

estimazio

egutegia…

konplexuagoak

eskala,

anekdotarioa,

beharko eskola

•

Noiz ebaluatu? Ebaluazioa, prozesu jarraitu bat bezala ulerturik, hainbat momentutan zehar gararazi behar da, hark behar duen koherentzia eta sistematikotasuna lortzea nahi badugu. Prozesu honetako une desberdinak begiztatzen baditugu, garbi berezi beharko ditugu: hastapeneko ebaluazioa, ebaluazio-prozesua eta azken buruko ebaluazioa.

 Hastapeneko-ebaluazioa: Ikas-prozesu baten hasieran egiten da, gure kasuan, unitate didaktikoaren garapenhasiera. Aldez aurretik eduki behar diren ezagutza eta posturak determinatzeko jardueretan gauzatzen da hastapen-ebaluazio hau.  Prozesu-ebaluazioa: Bide ematen du, gure ikasleen ikasketen

garapena

baloratzeko,

jarraituki

eta

sistematikoki datuak bilduz. Formatiboa izaten da, posible

egiten

ondorioz,

baitu

prozesuaren

hobekuntzak

egiteko

jarraipena

hartu

behar

eta, diren

erabaki egokienak hartzea ere bai hauteman diren ikuspegien funtzioan. Ebaluazio-mota honen bidez doitu egingo

ditugu

hasieran

trazatu

diren

ikas/irakas-

esperientziaren batzuk. Irakaskuntza pertsonalizatua egiteko bidea emango du, gure ikasleek unitate didaktikoari buruz ikaserritmoan dauzkaten diferentziak erakustean.  Azken buruko ebaluazioa: Formatiboa da hau ere, eta unitate

didaktikoaren

bukaeran

egingo

litzateke,

ikasleek egindako jardueren eta prozesu-ebaluazioaren bidez, erregistratutako datuen analisi eta sintesi-lan bat

eginez.

Emaitzak,

hasierako

ebaluazioaren

bidez

hautemandako kontzeptu, jarrera eta prozedurekin konparatuko genituzke eta etorkizunean gure unitate didaktikoak planifikatu eta garatzeko lanarentzat balio handia duten ondorioak aterako genituzke.

• HIZKUNTZA

ETA

LITERATURA

2:

GIDALIBURUA.

Lehen

hezkuntza:Bigarren zikloa. Jabegoa, giltza. Edebé taldea. 2001, Sondika. • HIZKUNTZA

ETA

LITERATURA

3:

GIDALIBURUA.

Lehen

hezkuntza:Bigarren zikloa. Jabegoa, giltza. Edebé taldea. 2001, Sondika. • ETXEBERRIA,

Martin

(2003).

MILA

ZORTZIREHUN

ETA

SETENTAYOTXUAN. Zarauzko Udala. • BONTEGUI, Joseba (2002). BALEEKIN JOLASEAN.

Gasteiz.

Servicio Central de Publicaciones. • AZPIAZU,

Jose

Antonio.

BALLENEROS

VASCOS

EN

EL

CANTÁBRICO. Tarttelo estudios. • ZELAIA, Josu (1985). BERTSOZ BERTSO: HASIERA ZIKLOA. Donostia. Elkar. • MUJIKA, Edurne (1989). OPORRETAKO KOADERNOA: 1. MAILA. Donostia. Elkar. • MUJIKA, Edurne (1989). OPORRETAKO KOADERNOA: 2. MAILA. Donostia. Elkar.

• ELORZA, Itziar. EUSKARA LAN KOADERNOA: 8. Donostia. Elkar. • ELORZA, Itziar. EUSKARA LAN KOADERNOA: 9. Donostia. Elkar. • FERRERO, Luis (2005). MATEMATIKA 3. Grupo Anaya. • PEREDA, Luis (2000). MATEMATIKA 3. Erein. • GOÑI, Jesus Mari (2002). MATEMATIKA 3. Elkar. • EDUCACIÓN ARTÍSTICA. Santillana. • PLASTIKA 2: Irakaslearen liburua. Haritza. • PLASTIKA 2: Ikaslearen libura. Haritza. • TALLERES DE PLÁSTICA 3. SM. • PLASTIKA 3. Lehen Hezkuntza: Bigarren zikloa. Anaya. • PLASTIKA 3. Edebé. • PLASTIKA 3: GIDALIBURUA. Edebé. • BIDEGUI, Eugenio. ARRANTZALEEN BIZIMODUA. Rockall. DVD-a.