Labour News Issue 4

ป

ร

ะ

ช

า

ไ

ท

A MONTHLY NEWSLETTER

Issue N° 4 — April 2009

เปิดประเด็น นายจ้าง-ลูกจ้างพร้อมรับ อนุสัญญา ILO 87 และ 98

นานาทัศนะ เช็คช่วยชาติ 2,000 ยังไม่ถึงมือ ผู้เดือดร้อนตัวจริง

แต่รัฐอ้ำอึ้ง อ้างอย่ารีบร้อน..

นักวิจัยแรงงานชี้..

หน้า 1

หน้า 3

นายจEาง-ลูกจEางพรEอมรับ

อนุสัญญา ILO 87 และ 98 แต.รัฐยังอ้ำอึ้ง อEางอย.ารีบรEอน เมื่อวันที่ 24 เม.ย. 52 ที่ผ-านมา ที่กระทรวง แรงงาน ได6จัดเสวนาว-าด6วยความคืบหน6าใน การรับรองสัตยาบันขององค?การแรงงาน ระหว-างประเทศ ฉบับที ่ 87 และ 98 โดยมี ตัวแทนจากกระทรวงแรงงาน สภาองค?การ นายจ6าง สภาองค?การลูกจ6างฯ และ ผอ.สำนักงานแรงงานระหว-างประเทศประจำ ภูมิภาคเอเชียและแปซิฟMก เข6าร-วมงาน Tim De Meyer ILO Senior Specialist on International Labour Standards กล-าวว-าทาง ILO มีความยินดี เปNนอย-างยิ่งที่ประเทศไทยได6เปNนสมาชิกของ องค?การ และปOนี้ก็ครบรอบ 90 ปO ซึ่งมีน6อย

ประเทศที่ได6เปNนสมาชิกในรุ-นแรก ของ ILO โดยหน6าที่หลักของ ILO จะเปNนผู6 ให6การสนับสนุนให6ข6อแนะนำกับประเทศที่ เปNนสมาชิก ซึ่ง ILO ก็ได6เห็นความก6าวหน6า ของประเทศสมาชิกต-างๆ

บทความ ข้อควรปฎิบัติในวิกฤตเศรษฐกิจ มาตรฐานแรงงานระหว่างประเทศ กับการเลิกจ้าง งาน หน้า 4

ต6องเปNนผู6นำหลักที่จะช-วยตัดสินใจร-วมกับ องค?กรต-างๆ ที่อยู-ในประเทศ ซึ่งทาง ILO ก็ อยากจะเห็นแรงงานได6ทำงานที่มีคุณค-า มี ศักดิ์ศรีในการทำงาน และต6องการเห็นความ สมดุลของผู6ใช6แรงงานและผู6ประกอบการณ? ให6ความยุติธรรมต-อกัน สิริวัน ร.มฉัตรทอง เลขาธิการสภาองคDกร นายจEางแห.งประเทศไทย กล-าวว-าถ6าพูดถึง อนุสัญญาหลักของ ILO ที่ประเทศไทยยังไมได6ให6สัตยาบันนั้นก็เหลืออยู - 3 ฉบับ คือ อนุสัญญาที ่ 111 อนุสัญญาที่ 87 และ อนุสัญญาที ่ 98โดยในทางปฏิบัติ เท-าที่เห็น นั้นเสรีภาพในการสมาคมเราก็มีล6นเหลือ ไมเช-นนั้นเราก็คงไม-มีองค?กรนายจ6างและองค?กร

ทั้งนี้ประเทศไทยเอง ก็เปNนประเทศหนึ่ง ที ่ ILO มีบทบาทสำคัญในการให6คำปรึกษา และแนะนำทั้งองค?กรนายจ6างและลูกจ6าง และ กระทรวงแรงงาน แต-ทั้งนี ้ ILO ก็ไม-สามารถ ตัดสินใจหรือกำหนดให6ประเทศนั้นๆ ให6 สัตยาบันอนุสัญญาฉบับใดๆ ได6 การเลือกรับ หรือไม-รับ เปNนข6อคิดเห็นของประเทศสมาชิก เอง โดยรัฐบาลไทยและกระทรวงแรงงานจะ

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

1

เ

ปิ

ด

ป

ร

ะ

เ

ด็

ลูกจ6างหลายองค?กร ซึ่งในทางปฏิบัติเราเปNน ประเทศไทย กล-าวว-า อยู-แล6ว ส-วนในเสรีภาพในการเจรจาต-อรองนั้น อนุสัญญา ILO หลัก 3 ฉบับ คือ อนุสัญญา เราก็มี ที ่ 111 อนุสัญญาที่ 87 และอนุสัญญา ที ่ 98  ที่ประเทศไทยยังไม-มีการประกาศ ทั้งนี้สิริวันกล-าวว-าตนไม-อาจจะพูดแทนสภา รับรอง ในส-วนขององค?กรลูกจ6างก็มีการผลัก องค?กรนายจ6างได6ทั้งหมด แต-ถ6าถามความ ดัน เคลื่อนไหวเพื่อให6รัฐบาลรับรองอย-างต-อ พร6อมในการลงนามใน เนื่อง ไม-ว-าที่ประชุม ILO ทุกปOเราก็ได6เรียก อนุสัญญา3 อนุสัญญาหลัก ทางสภาองค?กร ร6องตลอดเวลา ถึงแม6ว-ารัฐบาลจะอ6างว-าใน นายจ6างเองก็มีความพร6อม ถ6าทางรัฐบาลไมทางปฏิบัติตามกฎหมายรัฐธรรมนูญได6ระบุไว6 ขัดข6อง แต-อย-างไรก็ตาม ไม-ว-าจะทำอะไร แล6ว แต-ในทางสากลก็จะไม-มีการรับรู6ว-าเราได6 เหรียญก็มีสองด6านเสมอ ด6านบวกก็คือได6ผล ทำอะไรไปบ6าง รวมถึงไม-มีการสอดคล6องกัน ประโยชน?ในเรื่องการค6าแน-นอน เพราะหลายๆ ในทางกฎหมาย ไม-ว-าจะเปNนกฎหมาย ประเทศอย-างอินโดนีเซีย ฟMลิปปMนส? กัมพูชา ก็ คุ6มครองแรงงาน กฎหมาย ให6สัตยาบันไปแล6วและก็ได6รับผลประโยชน? พ.ร.บ. แรงงานสัมพันธ? 2518 ก็ยังมีการแบ-ง ด6านการค6า แต-ขณะเดียวกันต6องฝากให6 แยกในการประกาศใช6กฎหมายกันอยู- เช-น รัฐบาล ฝ_`งองค?การลูกจ6าง และตัวลูกจ6าง ให6รู6 กฎหมาย พ.ร.บ. แรงงานสัมพันธ? 2518 ก็ใช6 ถึงสิทธิในการดำเนินกิจกรรมสหภาพแรงงาน ในส-วนของลูกจ6างเอกชนเท-านั้น แยกแรงงาน “ดิฉันเชื่อมั่นว-าระบบแรงงานสัมพันธ7ที่ดี ตราบ ภาครัฐวิสาหกิจออกไป ซึ่งเปNนการกีดกันไม-ให6 สามารถเข6าไปรวมกลุ-มกันได6 ซึ่งเปNนส-วนที่ ใดที่มีการจับเข-าคุยกันเขBาใจกัน เสริมสรBาง เห็นได6เด-นชัด ระบบแรงงานสัมพันธ7ที่ดี เราจะไม-มีปEญหา เรื่องอนุสัญญา ทั้งนี้รัฐบาลควรมีนโยบายใน ทั้งนี้ชาลีกล-าวว-าหากรัฐบาลมีความจริงใจ การส-งเสริมดBานแรงงานสัมพันธ7อย-างเด-นชัด จริงๆ ซึ่งเราก็มีรัฐธรรมนูญรองรับอยู-แล6ว ทั้งองค7การนายจBางและลูกจBางตBองรูBหนBาที่และ ทำไมเราถึงไม-รับรองสัตยาบันของ สิทธิของตัวเอง” สิริวันกล-าว อนุสัญญา ILO ฉบับ 87 และ 98 นี้เสีย ส-วนในเรื่องป_ญหาและอุปสรรคที่บอกว-าต6อง เสน.หD หงสDทอง ผูEประสานงานภายใน ศึกษาให6ดี และวางกรอบการปฏิบัติเพื่อความ ประเทศ โครงการรณรงคDเพื่อแรงงาน ไทย ถามว-าในเรื่องของอนุสัญญาว-าด6วยการ มั่นคงของประเทศ ซึ่งก็สามารถทำได6 เกณฑ?แรงงานบังคับ ฉบับที่ 29 นั้น ที่เกี่ยวกับ “แต-วันนี้ผมว-าเปNนนโยบายของรัฐบาล ป_ญหาแรงงานข6ามชาติ หรือการรับแรงงาน มากกว-า ที่ไม-อยากไปประกาศรับรอง ข6ามชาติเข6ามาทำงานในเมืองไทย ตอนนี้ใน อนุสัญญา ILO ฉบับ 87 และ 98 หรือแมB ช-วงวิกฤตนั้น มีผลกระทบอย-างไรบ6าง? กระทั่งฉบับที ่ 111 ซึ่งหลายประเทศเปNน สิริวัน กล-าวว-า แรงงานเหล-านี้หากอยู-ในระบบ สมาชิก ILO ชBากว-าเราดBวยซ้ำไป แต-ก็ยังมี ก็จะได6รับการคุ6มครองอย-างเท-าเทียม แต-สิ่งที่ การรับรองไปแลBว เขาไดBในเรื่องหลักสากลไป แลBว และไดBรับการยอมรับในเรื่องการคBาขาย” เกิดขึ้นส-วนใหญ-ก็คือมีการลักลอบเข6ามา ซึ่ง เมื่อไม-ได6อยู-ในระบบก็ไม-สามารถโทษภาครัฐ ชาลีกล-าว ได6 กลไกการตรวจสอบไม-สามารถทำได6 ก็คง สมชาย ชุ.มรัตนD ปลัดกระทรวง ต6องหวังให6ภาคปะชาสังคมช-วยกันดูแล แต-ใน แรงงาน กล-าวถึงความสำคัญของ กฎหมายถึงแม6ว-าพวกเขาจะเข6าเมืองโดยผิด ประเทศไทยกับองค?การแรงงานระหว-าง กฎหมายพวกเขาก็ต6องมีสิทธิได6รับค-าจ6าง ประเทศ (ILO) นั้น ประเทศไทยเปNนประเทศที่ ทั้งนี้ในระบบการค6าเสรีโลกาภิวัตน?นั้นหากมี ได6ร-วมก-อตั้งองค?กรแห-งนี้ สำหรับป_จจุบัน การเอาเปรียบแรงงานข6ามชาติในประเทศนั้นๆ นโยบายของรัฐบาลและกระทรวงแรงงาน นั้น ก็จะส-งผลต-อภาพลักษณ?ในการปฏิบัติต-อ ต6องเข6ามาสนับสนุนทั้งองค?กรนายจ6างและ แรงงานในประเทศทั้งหมด ซึ่งเปNนผลเสียโดย องค?กรลูกจ6าง โดยการที่จะให6สัตยาบันต-างๆ รวมต-อการค6า กับองค?การแรงงานระหว-างประเทศนั้น กระทรวงแรงงานจะต6องเปNนผู6ดำเนินการหรือ ชาลี ลอยสูง เลขาธิการสหพันธDแรงงาน เปNนผู6เชื่อมประสานให6เกิดประโยชน?ในส-วนนี้ เครื่องใชEไฟฟVาและอิเล็กทรอนิกสDแห.ง จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

น

ซึ่งจะต6องดำเนินการในหลายมิติ ไม-ว-าจะ เปNนการสนับสนุนหรือกลั่นกรองการบังคับใช6 กฎหมาย การดำเนินการตามกฎหมายหลัก ของประเทศโดยเฉพาะกฎหมายรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ในส-วนของอนุสัญญาต-างๆ ที่ประเทศไทย ได6ลงนามไปแล6วนั้น ส-วนใหญ-ทั้งภาครัฐ นายจ6าง และลูกจ6าง มีความพร6อมต-อการรับ ผิดชอบต-อการนำเอาอนุสัญญานั้นๆ กับ ลูกจ6าง นายจ6าง และประเทศสมาชิกอื่นๆ แตในส-วนของบางอนุสัญญาที่ประเทศไทยยังไมได6ให6การรับรองนั้น อย-างเช-นอนุสัญญาฉบับ ที ่ 87 และ 98 นี้ ที่พูดถึงเสรีภาพในการ สมาคม เจรจาและต-อรอง เมื่อถามว-า ประเทศไทยมีความคืบหน6าอย-างไร จากข6อมูล ที่ได6มีการศึกษานายสมชายกล-าวว-าไม-ใชรัฐบาลไทยและกระทรวงแรงงานจะปฏิเสธใน ส-วนนี้ ถ6าเราดูจริงๆ จะพบว-าในรัฐธรรมนูญได6 ให6เสรีภาพในส-วนของประชาชนซึ่งไม-จำกัด เฉพาะผู6ใช6แรงงานและนายจ6างเท-านั้น แต-ยัง พูดถึงเสรีภาพของประชาชนไทยที่สามารถตั้ง กลุ-ม สมาคม หรือสหภาพต-างๆ ได6 เมื่อกฎหมายหลักอย-างกฎหมายรัฐธรรมนูญ ให6สิทธิตรงนี้ หน-วยงานรับผิดชอบต-างๆ ก็ ปฏิบัติไปตามกระบวนการของแต-ละหน-วยงาน ซึ่งบางทีก็ไปด6วยดีหรือบกพร-องบ6าง แต-ทั้งนี้ กระทรวงแรงงานก็ผลักดันในส-วนนี้อยู- ในส-วน ที่เปNนกฎหมายนิตินัยก็มีการพยายามส-งเสริม ให6ลูกจ6างหรือนายจ6างรวมกันเปNนองค?กร เปNนกลุ-ม เปNนสหภาพ เพราะสิ่งใดก็ตามหากมี การรวมตัวเปNนกลุ-มแล6วก็จะเกิดพลังของความ คิด มีความสามัคคี และเปNนพลังที่ค-อนข6างมี ความสำคัญ “การที่ประเทศไทยไม-ไดBใหBสัตยาบัน อนุสัญญา ILO 87 และ 98 นี้ ก็ไม-ใช-ว-า ละเลย หรือไม-ดำเนินการใดๆ แต-ยังคงดำเนิน การศึกษาและสรBางความพรBอมของเราอยู-” ทั้งนี้สมชายกล-าวต-อไปว-ากระทรวงแรงงานมี ความพร6อมที่จะรับรองสัตยาบันอนุสัญญา ฉบับที่ 87 และ 98 นี้ หากเครือข-ายที่ เกี่ยวข6องมีความพร6อม แต-ทั้งนี้กระทรวง แรงงานมีความกังวลใจว-าอะไรก็ตามหากเรา ไม-มีความพร6อมจริงๆ แล6วเราเร-งรัดการ ดำเนินการ กระทรวงแรงงานกังวลใจต-อผล เสียหายที่จะเกิดขึ้น เพราะอย-าลืมว-าการให6 สัตยาบันต-างๆ ของ ILO   (ต.อหนEา 3) 2

น

ต-อ “อนุสัญญา ILO” ก็เหมือนกับเราได6ประกาศกับประเทศ สมาชิก ILO ว-ากระทรวงแรงงานมีความ พร6อม ประเทศไทยมีความพร6อม แต-ถ6าเร-งรีบ ดำเนินการไปแล6ว ถ6าผลที่จะต6องดำเนินการ ต-อมาโดยการตรวจสอบของ ILOหรือการ ตรวจสอบจากองค?กรเครือข-ายก็ดี สมชายเชื่อ ว-าประเทศไทยอาจจะพบกับความเสียหายหาก เราไม-มีความพร6อมจริงๆ “ทั้งนี้องค7กรภาคีต-างๆ จะตBองมีการประชุม หารือ และศึกษา ไปพรBอมกันว-าสิ่งที่เราจะ ตัดสินใจและมีความพรBอมนั้น จะหาช-วงจังหวะ เวลาที่เหมาะสมอย-างไรที่เราจะดำเนินการ แต-อย-างนBอยที่สุดก็ตBองบอกว-า ไม-มีขBอจำกัด ใดๆ ทั้งสิ้น ที่กระทรวงแรงงานรั้งรอในการ ดำเนินการถBาภาคีเครือข-ายมีความพรBอมที่จะ ดำเนินการ ประเทศไทยก็พรBอมที่จะใหB สัตยาบัน” สมชายกล-าว เสน.หD หงสDทอง ผูEประสานงานภายใน ประเทศ โครงการรณรงคDเพื่อแรงงาน ไทย ถามว-าในช-วงวิกฤตป_ญหาเศรษฐกิจที่ ประเทศไทยได6รับผลกระทบ ที่มีการเลิกจ6าง มากมาย มีการปMดโรงงานอุตสาหกรรมหรือ ลดชั่วโมงการทำงาน อยากเรียนถามว-า อนุสัญญา ILO ที่มีอยู-สามารถรองรับแก6 ป_ญหาได6มากน6อยเพียงใด? นายสมชายได6ตอบประเด็นนี้ว-า จากการไป ร-วมประชุมผู6ประศาสน?การของ ILO เมื่อ เดือนมีนาคมที่ผ-านมา จากมติที่ประชุมได6นำ เอาเรื่องวิกฤตเศรษฐกิจทั่วโลก เอามาถกเถียง กัน สิ่งหนึ่งที ่ ILO วิตกกังวลก็คือ ป_ญหาคน ถูกเลิกจ6างจะเปNนป_ญหาที่กระจายไปทั่วโลก เพราะฉะนั้นประเทศต-างๆ ต6องใช6ศักยภาพ และความสามารถของประเทศตนแก6ไขตรงจุด นี้ แต-สิ่งหนึ่งที่ประชุมกังวลใจก็คือ สิ่งที่เปNน ผลกระทบจากเศรษฐกิจนั้นจะได6รับการ ปกปeองจากภาครัฐอย-างไร มีการพูดถึงความ ยุติธรรมทางสังคม พูดถึงความเปNนธรรมที่ ลูกจ6างและเครือข-ายต6องได6รับในส-วนนี้ และ ประเทศต-างๆ ต6องดำรงไว6ซึ่งสัตยาบันที่ได6 รับรองไว6 เพราะสิ่งที่สัตยาบันต-างๆ ได6กำหนด ไว6เปNนประโยชน?ต-อประเทศในส-วนรวม โดย กระทรวงแรงงานเองก็ต6องประคับประคองผล ประโยชน?ร-วมขององค?กรเครือข-ายให6ก6าวพ6น วิกฤต

า

น

า

ทั

ศ

น

ะ

นักวิจัยแรงงานชี้ ‘เช็คช.วยชาติ 2,000’

ยังไม.ถึงมือผูEเดือดรEอนตัวจริง - บัณฑิต ธนชัยเศรษฐวุฒิ นักวิจัยสิทธิแรงงาน มูลนิธิอารมณ? พงศ?พงัน เมื่อวันที่ 2 เม.ย. 52 นายบัณฑิต ธนชัย เศรษฐวุฒิ นักวิจัยสิทธิแรงงาน มูลนิธิอารมณ? พงศ?พงัน ได6ให6สัมภาษณ?ว-า นโยบายเช็คช-วย ชาติ2,000 บาทที่แจกจ-ายแก-ผู6ประกันตนที่มี ค-าจ6างไม-เกิน 15,000 บาทนั้น มีเสียง สะท6อนออกมาจากลูกจ6างในหลายหน-วยงาน และกลุ-มผู6ที่มีรายได6ต่ำว-าเปNนผู6เดือดร6อน จำเปNน แต-กลับไม-ได6รับการช-วยเหลือ ซึ่ง ประกอบด6วยคน 3 กลุ-มใหญ-

กลุ-มนี้มีอยู-เปNนจำนวนมากโดยเฉพาะในครัว เรือนของคนชั้นกลาง ลูกจ6างทำงานบ6านไม-ถือ เปNนลูกจ6างตามนิยามของกฎหมายประกัน สังคม จึงไม-มีสิทธิที่จะได6รับเช็คช-วยชาติ แม6 พวกเขาจะมีรายได6เดือนละไม-กี่พันบาท และ ทำงานโดยไม-มีวันหยุดก็ตาม

สาม กลุ-มแรงงานนอกระบบซึ่งมีจำนวน กว-า 20 ล6านคน คิดเปNน 64 เปอร?เซ็นต?ของ แรงงานผู6มีงานทำทั้งประเทศจำนวน กลุ-มแรกคือ ลูกจ6างรับเหมาบริการในหน-วย กว-า 30 ล6านคน แรงงานนอกระบบกลุ-มนี้ งานราชการ หรือลูกจ6างที่มีสัญญาแบบจ6างทำ เปNนแรงงานกลุ-มใหญ-ที่สุดที่ไม-ถือว-ามีฐานะ ของ โดยคนกลุ-มนี้ทำงานเช-นเดียวกับ เปNนลูกจ6างตามกฎหมายประกันสังคม เช-น ข6าราชการทั่วไป อยู-ภายใต6การบังคับบัญชา คนขับรถสามล6อ คนขับมอร?เตอร?ไซค?รับจ6าง แต-จ6างงานโดยการบิดเบือนกฎหมาย หรือหา คนขับรถแท็กซี่ พ-อค6าแม-ค6าหาบเร-แผลลอย ช-องว-างเพื่อจ6างงานรูปแบบอื่น กล-าวคือ ช-างทำผม ช-างซ-อมเครื่องยนต? ผู6รับงานไปทำ หน-วยงานราชการอ6างระเบียบสำนักนายก ที่บ6านเปNนต6น ในจำนวนนี้มีเกษตรกรอยูรัฐมนตรีว-าด6วยระเบียบพัสดุฯ และการ ราว 50 เปอร?เซ็นต?ของแรงงานนอกระบบ ปรับปรุงวัสดุอุปกรณ? นำมาปรับใช6เพื่อว-าจ6าง ทั้งหมด ลูกจ6างในลักษณะการว-าจ6างสัญญาจ6างทำของ “ผูBที่ไม-ไดBรับการช-วยเหลือจากโครงการเช็ค ลูกจ6างกลุ-มนี้เปNนลูกจ6างรายได6ต่ำและไม-มี ช-วยชาติเหล-านี้ ส-วนใหญ-เปNนผูBมีรายไดBต่ำ มี ความมั่นคงทางอาชีพ มีการปรับขึ้นเงินเดือน ความจำเปNนมากกว-าหรือเท-ากันกับผูBไดBรับ น6อยมาก ขาดสวัสดิการ และไม-มีการจ-ายค-า เช็คที่มีเงินเดือนประจำหรืออย-างนBอยมีงานทำ ชดเชยในการเลิกจ6าง ทั้งๆ ที่ภาระหน6าที่ใน ซึ่งมีหลักประกันและความมั่นคงในอาชีพ การทำงานไม-แตกต-างจากข6าราชการหรือ มากกว-าแรงงานนอกระบบ สำหรับคนกลุ-มนี้ พนักงานของหน-วยราชการ โดยหน-วยงานจะ แมBรัฐบาลอาจบอกว-ามีนโยบายอื่นช-วยเหลือ ว-าจ6างตามงบประมาณรายปO หากปOใดหน-วย แต-ก็ไม-เพียงพอและทั่วถึง” นายบัณฑิต กล-าว งานมีงบประมาณมาก ก็จะว-าจ6างลูกจ6าง เพิ่มขึ้น หากงบประมาณน6อยก็จะลด จำนวนลูกจ6างลง “ลูกจBางรับเหมาบริการเหล-านี้ มีรายไดBต่ำ ซึ่งทำงานอยู-ในหน-วยราชการต-างๆ รวมถึง ในสำนักงานในองค7กรตามรัฐธรรมนูญ ต-างๆ แมBแต-ในกระทรวงแรงงาน และใน สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษย ชน” นักวิจัยแรงงาน กล-าว กลุ-มที่สอง กลุ-มลูกจ6างทำงานบ6าน ลูกจ6าง

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

3

บ

ท

ค

ว

า

ม

มาตรฐานแรงงานระหว.างประเทศกับการเลิกจEางงาน ขEอควรปฏิบัติในวิกฤตเศรษฐกิจของนายจEาง แปลและเรียบเรียงจาก: Coporates Success Through People: Making International Labours Standards Work For You  (Nikolai Rogovsky And Emily Sims, ILO, 2002)

วิกฤตโลกระลอกล-าสุดนี้ การที่นายจ6าง ผู6 ประกอบการ นำเอา “วิกฤต” มาเปNนข6ออ6างใน การปลดแรงงาน ซึ่งถึงแม6เราจะเลี่ยงการเลิก จ6างไม-ได6 แต-การเลิกจ6างอย-างเปNนธรรมต-อ แรงงาน ถือว-าเปNนสิ่งที่สำคัญที่สุดในช-วงวิกฤต ตามอนุสัญญา ILO ฉบับที่ 158 ว-าด6วยการ เลิกจ6างงานปO ค.ศ. 1982 (ILO Convention 158 Termination of Employment Convention, 1982) ได6กำหนดมาตรการ สำหรับปลดพนักงานและลดขนาดองค?กร ตลอดจนการไล-พนักงานออกเฉพาะบุคคล อนุสัญญาและข6อแนะนี้ต6องการสร6างสมดุล ระหว-างพนักงานต6องการงานมั่นคงกับนายจ6าง ต6องการความยืดหยุ-นในการจ6างงานและไลออกจากงาน มาตรฐานแรงงานระหว-างประเทศมิได6ต6องการ กำหนดว-าสถานประกอบการควรหรือไม-ควร ปลดพนักงานหรือลดขนาดองค?กรแต-อย-างหนึ่ง อย-างใด เพราะเปNนการตัดสินใจทางธุรกิจซึ่ง เปNนหน6าที่ของฝfายบริหารโดยตรง แต-มาตรฐาน แรงงานระหว-างประเทศต6องการให6ฝfายบริหาร ใช6วิธียืดหยุ-นตามหน6าที่งาน ถ6าจะต6องปลดหรือ ลดขนาดขององค?กร ฝfายบริหารควรคำนึงความ ต6องการของพนักงานในระยะยาวและความ ผันผวนของตลาดผลิตภัณฑ?เมื่อตัดสินใจจ6าง พนักงาน สถานประกอบการควรอบรมให6 พนักงานมีทักษะทำงานได6หลายอย-างและมอบ หมายงานแบบยืดหยุ-นเพื่อไม-ให6พนักงานต6อง ตกงาน อนุสัญญาฉบับที่ 158 ยังส-งเสริมให6ฝfายบริหาร แจ6งพนักงานทราบในกรณีที่บริษัทจะปรับ โครงสร6างใหม- ด6วยเหตุผลสองประการคือ หนึ่ง พนักงานควรมีเวลานำเรื่องนี้แจ6งให6สหภาพหรือ ผู6แทนพนักงานทราบด6วย เพื่อสหภาพหรือผู6 แทนพนักงานอาจเสนอทางเลือกอื่นที่ฝfาย บริหารสามารถรับไปปฏิบัติได6 เช-น การอาสา สมัครยอมให6ลดค-าจ6างหรือลดเวลาทำงานลง สอง การแจ6งล-วงหน6าจะเปNนการให6เวลา พนักงานมีเวลาหางานใหม-ทำหรือเตรียมตัว เตรียมใจที่จะไม-มีงานทำ

นี้ควรกำหนดตามจำนวนปOของการทำงาน นอกจากนี้ ควรมีมาตรการอื่นเพิ่มเติม เช-น ให6 ค-ารักษาพยาบาล เงินค-าชดเชยที่จ-ายเปNนก6อน จำนวนมากเปNนเรื่องสำคัญหากสถานประกอบ การใช6นโยบาย “รักษาพนักงานหลัก-ปลด พนักงานรอง” ซึ่งจะมีพนักงานกลุ-มหนึ่งจะต6อง เสียประโยชน?อย-างชัดเจน

การทำงานหรือไม-โดยไม-ต6องให6เหตุผลว-า ทำไมจึงไล-ออก การทดลองงานไม-ควรเกินหก เดือน เมื่อพ6นระยะทดลองงานแล6ว พนักงาน ควรได6รับความคุ6มครองจากการไล-ออกโดยไมเปNนธรรม เช-น ไล-ออกโดยไม-มีเหตุผลอันควรที่ เกี่ยวกับความสามารถในการทำงานหรือ พฤติกรรมของพนักงานผู6นั้น ยกเว6นกรณีที่ พนักงานประพฤติมิชอบร6ายแรง พนักงานควร พนักงานที่ถูกปลดออกควรได6รับโอกาสให6กลับ ได6รับการว-ากล-าวตักเตือนหรือเตือนเปNนลาย เข6ามาทำงานใหม-ก-อน ซึ่งจะเปNนประโยชน?ต-อ ลักษณ?อักษรว-างานที่ทำยังไม-เหมาะสมหรือ ตัวพนักงานซึ่งอาจหางานทำใหม-ได6ยากและยัง แสดงพฤติกรรมที่ยอมรับไม-ได6อย-างไร ตลอด เปNนประโยชน?ต-อสถานประกอบการเพราะไม- จนให6โอกาสพนักงานแก6ต-างด6วย ฝfายบริหาร ต6องลงทุนสรรหาบุคคลและฝgกอบรมกันใหม-อีก ควรจัดเงินค-าชดเชยในกรณีที่พนักงานไม-มีราย การให6โอกาสพนักงานที่ถูกปลดได6เข6ามา ได6อื่น ทำงานใหม-นี้ยังเปNนการปeองปรามผู6จัดการที่ ปลดพนักงานอาวุโสโดยรู6เท-าไม-ถึงการณ?และ แม6ว-าการไล-ออกจะไม-ใช-เรื่องที่เกิดขึ้นง-ายๆไมจ6างพนักงานที่ไม-มีประสบการณ?เพราะค-าจ6าง ว-าจะในแง-ของพนักงานหรือฝfายบริการก็ตาม ถูกกว-า ทำให6บริษัทต6องเสียชื่อเสียงและสูญเสีย แต-เมื่อจำเปNนก็ควรจะมีกระบวนการที่ชัดเจน มี ผลิตภาพโดยไม-จำเปNน ตลอดจนเปNนการสร6าง การคำนึงถึงผลข6างเคียงที่จะตามมา ทั้งนี้เพื่อ ขวัญและกำลังใจแก-พนักงานที่กำลังทำงานอยู- ให6มีผลเสียน6อยที่สุด นโยบายไล-พนักงานออก หากทำให6เปNนธรรมแล6วก็สามารถสร6างขวัญ ฝfายบริหารควรคำนึงว-าจะสามารถช-วยเหลือผู6ที่ กำลังใจและความซื่อสัตย?ของพนักงานที่มีต-อ ถูกปลดจากงานไปหางานอื่นทำได6อย-างไร การ องค?กรด6วยเช-นกัน ทำให6การสรรหาบุคคลง-าย ให6เวลาพนักงานที่รู6ว-าจะต6องถูกปลดไปหางาน ขึ้นได6 แต-ถ6านโยบายไล-ออกรุนแรงก็อาจทำให6 นั้นจะช-วยได6มากทีเดียว เนื่องจากว-างานจะหา บริษัทเสียชื่อเสียงหรือภาพลักษณ?ผลิตภัณฑ? ได6ง-ายกว-าในขณะที่ตนยังทำงานอยู- ฝfาย เสียไปได6 อาจเปNนผลร6ายต-อชุมชนสัมพันธ?และ บริหารยังควรช-วยพนักงานที่ถูกปลดด6วยวิธีอื่น ทำให6บริษัทไม-เปNนที่ชื่นชอบของคนทั่วไป ด6วย เช-น ฝgกอบรบและช-วยหางานทำ เปNนต6น นโยบายไล-ออกที่เปNนธรรมนั้นสามารถลดการ หยุดงานประท6วงหรือพนักงานฟeองร6องเรียกค-า ท6ายที่สุด ฝfายบริหารจำเปNนต6องปeองกันมิให6 เกิดการเลือกปฏิบัติหรือแก6แค6นพนักงานที่จะ เสียหายจากบริษัท นอกจากนั้น จากหลักฐานที่ ปรากฏในหลายประเทศ พบว-าจำเปNนต6อง ถูกปลดออก การไล-ออกจากงานไม-ควรใช6 คุ6มครองพนักงานมิให6ถูกไล-ออกโดยไม-เปNน เกณฑ?ต-อไปนี้คือ เปNนสมาชิกของ สหภาพแรงงาน หรือเปNนเจ6าหน6าที่ของสหภาพ ธรรม เงื่อนไขนี้เปNนสิ่งจำเปNนที่จะชักจูงให6 พนักงานยอมรับกระแสโลกาภิวัตน?ที่เปNนธรรม ทำเรื่องร6องเรียนหรือให6ข6อมูลที่จะเอาผิด นายจ6างได6 เชื้อชาติ เพศ สีผิว ภูมิลำเนาเดิม อีกด6วย พื้นฐานทางสังคม ความคิดเห็นทางการเมือง สถานภาพสมรสหรือครอบครัวหรือเปNนโรคหรือ บาดเจ็บชั่วคราว อย-างไรก็ดี พนักงานที่อยู-ใน เกณฑ?ข6อหนึ่งข6อใดหรือหลายข6อข6างต6นอาจถูก ขึ้นบัญชีให6ไล-ออกได6หากเข6าเกณฑ?ที่เปNนธรรม อย-างอื่น เช-น อายุมาก

อนุสัญญาฉบับที่ 158 ยังให6แนวทางการไลฝfายบริหารควรให6เงินค-าชดเชย ซึ่งควรจะนอก พนักงานออกเปNนรายบุคคล นายจ6างควรมีเวลา เหนือจาก (หรือในกรณีที่ไม-มี) ประโยชน? ช-วงหนึง่ (ระยะทดลองงาน) เพื่อกำหนดว-า ทดแทนการว-างงานหรือเงินบำนาญ เงินชดเชย พนักงานเหมาะสมกับงานและสภาพแวดล6อม จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

4

ค

ว

า

ม

เ

ค

ลื่

อ

น

แรงงานมิชลินเจรจากับนายจEางสำเร็จแลEว 28 เม.ย. 52 - หลังจากที่แรงงานบริษัท สยามมิชลิน จำกัด (แหลมฉบัง) ได6ชุมนุมตั้งแต-วันที่ 24 มี.ค. ที่ผ-านมา เพื่อเรียกร6องให6บริษัท รับ พนักงานทุกคนกลับเข6าทำงาน พร6อมจ-ายเงินเดือนและโบนัสปO 2551 และได6ยกระดับเปNนการปMดล6อมโรงงาน มาวันที่ 28 เม.ย. 52 ที่ผ-านมา ที่สำนักงานสวัสดิการและคุ6มครองแรงงานที่จังหวัดชลบุรี ผู6แทนนายจ6าง ได6เจรจา กับตัวแทนลูกจ6าง ตามข6อเรียกร6องของกลุ-มลูกจ6างและบริษัทฯ ฉบับลงวันที่ 10 มีนาคม 2552 โดยมีพนักงานประนอมข6อพิพาท แรงงานเข6าร-วมเจรจาด6วย ค-าจ6างลงร6อยละ 13.15 โดยลูกจ6างดังกล-าวมี สิทธิได6รับเงินรางวัลพิเศษประจำปO 2551 (โบนัส) จำนวนเท-ากับเงิน เดือน 2 เดือนตามประกาศของบริษัทฯ ภายในกำหนดการจ-ายค-าจ6าง งวดเดือนพฤษภาคม ทั้งนี้หากภายในกำหนดเวลา 2 เดือน บริษัทฯ มี ยอดคำสั่งซื้อไม-น6อยกว-าเดิมเมื่อเทียบกับปOที่ผ-านมา บริษัทฯ ต6องยกเลิก การลดชั่วโมงการทำงาน และค-าจ6างข6างต6น ส-วนบริษัทตกลงที่จะให6 แรงงานเข6าทำงาน และไม-ดำเนินคดีทางอาญาและแพ-ง ต-อลูกจ6างที่ เกี่ยวข6องกับการเรียกร6อง

ไ

ห

ว

แ

ร

ง

ง

า

น

แรงงานและนักศึกษาวอนใหE สื่อเสนอข.าวสารตาม ความเป\นจริง ยกเลิก พรก. สถานการณDฉุกเฉิน และยุบสภา 13 เม.ย. 52 –  จากเหตุการณ?ความรุนแรงทางการเมืองในวันสงกราน สหพันธ?อุตสาหกรรมสิ่งทอ การตัดเย็นเสื้อผ6า และผลิตเครื่องหนังแห-ง ประเทศไทย, สหพันธ?แรงงานเหล็กและโลหะแห-งประเทศไทย, สหภาพแรงงานผู6บังคับบัญชา I.T.F., กลุ-มเยาวชนคนงานแห-ง ประเทศไทย, กลุ-มสหภาพแรงงานย-านรังสิตและใกล6เคียง, สหพันธ?นิสิต นักศึกษาแห-งประเทศไทย (สนนท.), กลุ-มประกายไฟ และกลุ-ม ประชาธิปไตยเพื่อรัฐสวัสดิการ มีข6อเสนอคือ 1. เรียกร6องให6ทหารยุติ การใช6ความรุนแรงและการใช6อาวุธสงครามในการปราบปรามผู6ชุมนุม 2. เรียกร6องให6สื่อมวลชนนำเสนอข-าวสารตามความเปNนจริงและร-วมกัน ประณามการใช6อาวุธสงครามในการปราบปรามผู6ชุมนุม 3. ให6รัฐบาล ยกเลิกการประกาศพระราชกำหนดสถานการณ?ฉุกเฉิน 4. และในท6าย ที่สุด รัฐบาลต6องยุบสภา เพื่อคืนอำนาจให6แก-ประชาชนโดยทันที

พระพยอม" ห.วงผูEใชEแรงงาน เตรียมตั้ง “ธนาคาร ชนชั้นกรรมาชีพ” 

สมานฉันทDแรงงานไทย เปZดเผยตัวเลขจากศูนยDรับ เรื่องราวรEองทุกขDฯ

25 เม.ย. 52 - พระราชธรรมนิเทศ (พระพยอม กัลยาโณ) เจ6าอาวาส วัดสวนแก6ว กล-าวถึงความกังวลต-อป_ญหาเศรษฐกิจของประเทศ ที่ส-งผล ให6ภาคอุตสาหกรรมหลายแห-งต6องปลดคนงานว-า สถานการณ?ดังกล-าว มีแนวโน6มจะรุนแรงมากขึ้นตามลำดับ ซึ่งจะส-งผลกระทบต-อป_ญหา ครอบครัว สังคม และประเทศชาติในที่สุด ทางมูลนิธิสวนแก6ว จึงเปMดตัว โครงการ พุทธวิถีชุบชีวิตกรรมกรยามวิกฤต เพื่อช-วยบรรเทาผลกระทบ ต-อกลุ-มคนข6างต6น ภายใต6การจัดตั้งธนาคารชนชั้นกรรมาชีพขึ้น ซึ่งจะ เริ่มตั้งแต-วันที่ 1 พฤษภาคม เปNนต6นไป โดยเปMดกว6างให6กับกลุ-มคนผู6ถูก เลิกจ6างหรือว-างงานให6เข6ามา สมัครเปNนสมาชิก ได6ทำงาน ในวัดทั้งทำสวนทำไร-และงาน ก-อสร6าง โดยเบื้องต6นจะใช6เงิน จำนวน 2 ล6านบาท ในการจัด ตั้ง ส-วนกลุ-มคนที่สนใจจะเข6า ร-วมโครงการ จะสมทบคนละ 5 บาท 10 บาท หรือไมสมทบก็ได6 ทั้งนี้ หากต6องการ มาพักอาศัย ในระหว-างที่ยัง ไม-มีงานทำ ก็จะไม-มีค-าใช6 จ-ายใดๆ ทั้งยังจะได6รับค-าแรง วันละ 100 บาท ไปจนกว-าจะ หางานใหม-ได6

28 เม.ย. 52 – ที่ห6องประชุมศุภชัย ศรีสติ มูลนิธิพิพิธภัณฑ?แรงงานไทย นิคมรถไฟมักกะสัน ราชเทวี กรุงเทพฯคณะกรรมการสมานฉันท?แรงงาน ไทย (คสรท.) และ เครือข-ายสหภาพแรงงานสากล ในประเทศไทย (UNI-TLC) ได6จัดเวทีแถลงข-าวเรื่อง “ปฏิบัติการขบวนการแรงงานไทย ท-ามกลางสถานการณ?วิกฤตเศรษฐกิจ” โดยจากข6อมูลของ คสรท. ที่ได6 เปMดศูนย?โดยร-วมมือกับองค?กรพันธมิตรฯ เพื่อรับเรื่องราวร6องทุกข?และ แก6ไขป_ญหาผู6ถูกเลิกจ6างและว-างงาน โดยเปMดเปNนศูนย?ในระดับชาติและ ในระดับเขตพื้นที่ย-านอุตสาหกรรม รวม 20 ศูนย? ครอบคลุมทั้งแรงงาน ในระบบ แรงงานนอกระบบ แรงงานข6ามชาติ และแรงงานหญิง ที่ทำงาน อยู-ในประเทศไทยตั้งแต-วันที ่ 20 มกราคม ถึง 20 เมษายน 2552 ร-วม ระยะเวลาเต็ม 3 เดือน พบตัวเลขผู6ใช6แรงงานที่มาขอคำปรึกษากับศูนย? แรงงาน 4 บริษัทปZดถนนอนุสาวรียDชัยฯ เรียกรEอง รับเรื่องราวร6องทุกข? เปNนกลุ-มแรงงานในระบบ 11,988 คน (ส-วนกลุ-ม ความเป\นธรรม แรงงานนอกระบบไม-มีตัวเลข ซึ่งประเมินว-าเปNนเรื่องการไม-เข6าถึงการ 7 เม.ย.52 เมื่อเวลา 13.00 น. วิไลวรรณ แซ-เตีย ประธานคณะ คุ6มครองทางสังคมมากกว-า) กลุ-มแรงงานข6ามชาติ อย-างน6อย 500 คน กรรมการสมานฉันท?แรงงานไทย พร6อมด6วยตัวแทนลูกจ6างจากบริษัท กลุ-มแรงงานหญิง 77 คน ซึ่งรวมแรงงานทั้ง 4 กลุ-มทั้งสิ้น 12,565 คน ผลิตยางกูhดเยียร? บริษัทสยามมิชลิน สาขาพระประแดง แหลมฉบังและ จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

5

ค

ว

า

ม

เ

ค

ลื่

อ

น

ไ

ห

ว

แ

ร

ระยอง บริษัทแคนาดอล เอเชีย และบริษัทแคนาดอลไพพ? กว-า 200 คน ได6รวมตัวกันชุมนุมที่บริเวณอนุ เสาวรีย?ชัยสมรภูมิ แขวงทุ-งพญาไท เขตราชเทวี กทม.เพื่อเรียกร6องขอความเปNนธรรมจากนาย ไพฑูรย? แก6ว ทอง รัฐมนตรีว-าการกระทรวงแรงงาน ถึงกรณีที่ไม-ได6รับความเปNนธรรมจากนายจ6าง ถูกปลดออกจากก งาน และถูกปรับลดเงินเดือนถึง 13เปอร?เซ็นต? ทั้งที่ส-วนใหญ-มีเงินเดือนต่ำเพียง 6,000 กว-าบาท

โดยวิไลวรรณ กล-าวว-า ช-วงนี้เศรษฐกิจไม-ค-อยดีนักกลุ-มผู6ใช6แรงงาน ทำให6ลูกจ6างที่เปNนผู6ใช6แรงงานได6รับ ความเดือดร6อนอย-างหนัก ก-อนหน6านี้เมื่อวันที่ 13 ม.ค. ที่ผ-านมา ทางกลุ-มสหภาพแรงงาน กลุ-ม สหภาพแรงงานย-านอุตสาหกรรม และองค?กรพัฒนาเอกชนด6านแรงงานกว-า 32 องค?กร ได6เข6าพบ รัฐมนตรีว-าการกระทรวงแรงงานเพื่อนำเสนอแนวทางการแก6ป_ญหาแล6วแต-กลับนิ่งเฉยไม-มีการแก6ป_ญหา แต-อย-างใด จึงจำเปNนต6องเดินทางมารวมตัวกันในวันนี้

โรงงานแม.สอด เลิกจEางแรงงานพม.า 500 คน 5 เม.ย. 52 - ที่ผ-านมา แรงงานบริษัท ไฮแอทนิตแวร? จำกัด เปNนโรงงานเย็บเสื้อผ6า ตั้งอยู-เลข ที่ 288 หมู - 2 ติดกับถนนสายแม-สอด-อุ6มผาง ต.พระธาตุผาแดง อ.แม-สอด กว-า 500 คน ได6รวมตัวที่ หน6าบริษัทเพื่อประท6วงที่บริษัทประกาศเลิกจ6างและปMดกิจการอย-างกะทันหัน ทำให6พนักงานชาวพม-า กว-า 500 คนถูกลอยแพโดยไม-รู6เนื้อรู6ตัว ขณะที่ตัวแทนผู6ประกอบการโรงงานได6เดินทางมาเจรจาและ ตกลงว-าจะจ-ายเงินค-าจ6างให6ในวันที ่  7 เม.ย. ทำให6แรงงานชาวพม-าพอใจและสลายตัวไป ผู6ประกอบการโรงงานเปMดเผยว-า เนื่องจากในขณะนี้สภาวะเศรษฐกิจตกต่ำเปNนอย-างมาก บริษัทไม-มีออร?เด อร?ส-งเข6ามาและในป_จจุบันได6ประสบป_ญหาขาดทุนมาโดยตลอด บริษัทมีความจำเปNนที่จะต6องปMดกิจการ ตั้งแต-วันที ่ 3 เม.ย. เปNนต6นไป ขอให6ลูกจ6างมารับค-าจ6างในวันที ่ 7 เม.ย. และทางบริษัทอนุญาตให6แรงงาน ชาวพม-าพักอาศัยอยู-ในโรงงานเปNนเวลา 9 วัน ด6านแกนนำผู6หญิงแรงงานชาวพม-ารายหนึ่ง กล-าวว-า คน งานชาวพม-าที่มารวมตัวประท6วงครั้งนี้ เนื่องจากไม-พอใจที่นายจ6างปMดกิจการโดยไม-มีการแจ6งล-วงหน6า ทำให6ชาวพม-าตกงานโดยไม-รู6ตัว อย-างไรก็ตาม แรงงานชาว พม-าส-วนใหญ-ต-างก็เข6าใจในสถานการณ?ทาง เศรษฐกิจตกต่ำ ที่ทำให6 ผู6ประกอบการต6องเลิกจ6างแรงงานและหยุดกิจการในที่สุด

จดหมายข.าวแรงงงานประชาไทย ฉบับที่ 4, เมษายน 2552

ง

ง

า

น สนับสนุนด6านข6อมูล

กลุ.มประสานงานกรรมกร ศูนยDข.าวขEามพรมแดน กลุ.มแรงงานบ.อวินสัมพันธD กลุ.มประชาธิปไตยเพื่อรัฐ สวัสดิการ

เจ6าของ: เว็บไซตDประชาไท ออกแบบ: โธธ มีเดีย

ส.งขEอมูลข.าวสาร, ประชาสัมพันธD ได6ที่ [email protected], หรือ SMS ที่ 086-194-7002 6