Issue 3 Mar Apr 09

719" ã' mS' úfÊisxy udj;" me,j;a;" n;a;ruq,a,'

fca{=É› âdlHhc iso''' wm XÖà is—ÅafÅa? mYaãd{a ho{a ˝À{ •xcdfT Xca fX‹ydisc m˘;fç~hc {PcdÅqc+• wäidÅhcoh/ ˝isâ is— m%‹.dÚ{aäh w{â ,cdÇ~a£{däh f.drÅef.ÒÅa mä‹Å cd•h√ fÉh/ fM Xc{=ä f.drÅef.ÅaÅo Ç•mEfT ÉQ•£dPÒc yd m%‹m{a‹Éh cdâuhca fÅdfähs/ Xh câeudf.a iso ˝É•a yâyd wÉd˘ia ~caäd Xc me{a{√Åa~? {ä{a me{a{√Åa ˝caoP whsäÅaf.a iso isxy• iÅaÅia.• ~caäd ~ fɃ-fÅdƒ ish˚ ‘f{mdÎia•d’ fyä{a •dx√c f~aYmd•Å „.S ÇfT .eÒhÅa Ée~Éq•ÅsÅa fcd•a˚ms—ho meÒ⁄ lÅdÈm‹ ÉysÅa~f.a fo•sf`daÅa fcda•a Xco? [yq iÉ. Xc fMifha ädî˛Éo •eæÉ Îid y¥isfha we‹äQ {{a{aäh√/ fÉh äQ c•S f~aYmd•Å „.SÇä fyä{a ySÅÉdÅh yeâ wÅa c=Éca~@ ÉysÅa~f.Åa miq? hq~a£h yd ld‹äd~h Åeä{ f{dfâdMÇ•a √˙Éo fÅdyecsh/ fM Xys {PcdÅqc+• wäidÅhhs/ lÅdÈm‹f.a iso ysÛÅaÅd ~caäd äÅ Çyq{â •dx√chdf.a XcÉ m%dP|Åh X•aëëBh Åe‹ âdlHh√/ m%NdcâÅa Åe‹ iÉdlh√/ ÉÅa~ fM fÇdfyda •dx√chdf.a ‘˝fÅda~h’ fidâcM câÅaÅd m%NdcâÅa äÅ Îidh/ fM fÇdfyda f~Åd {Édo wysÒäQ ˝fÅda~h Åeä{ •Çd .eÏÉ Wf~id lÅdÈm‹ ÉysÅa~f.a `eisia´ Édä{ {=Öo .d•a fäÒÅa is—‹/ Xh äPuÅd câ‹/ BÎhd .dÅaÈädµyq? BÅshd Édcaiaädµyq? BÎhd •sÇâ•aädµyq Xc ˜hsÅa `eisia´ädµyq Çäo m{a˛ is—‹/

08

21

36

fÉh äQ c•S fca{=É› âdlHhhs/ 30

1

m a r a p r 2009

wiqmso ÅeF. hÅ

wd{aÉh cäq~@

mq~a.•

mshú iudc l;sldjlg

Î~yi âlhÅ" Ε£d˙äd~h Åyho WîÅa .sh •sÇâ•a-m%ld{Åa{%ädµ-£Åädµ- iÉdlc%Éhca {=Ö Ãä{a äÅ ÉÅqIHfhc= Éqyqu f~ÅafÅa ysiaÇäohs' X˝o ysiaÇä ÅM wdcD‹ho ‡PYÎc" c•d{aÉc" ~DIa—ädµÉh wÅa{P.{hca we{=•a cÖ hq{=h' `eisia´äd~h hÅq •sÇâ•a m%ld{Åa{%äd~fha f~aYmd•Å ysiacÉo Xfâysä wdPòc wPÇq~h yâyd fcdÒhqÅsia´äd~ho Xfâysä wd msÖs{=âhs' 1978 Åa moÅa .{a iÉdl Ã˝{fha ysiacÉo Xfâysä ~c=fua Çq~aÈÉ{=Åa" c•dc®äÅa" Éd£Hc®äÅa iy idÉdÅH lÅhd W{a{âhca fidhdf.Å we{' W{a{âh meÒu we{af{a ysiaÇäo Xfâysä Îid W{a{âh c=Éca äqä{a Xh m%Ç•h' ÅQ{Å iÉdl Ã˝{h {=Ö XÅaÅ XÅaÅÉ ÒÎia Ã˝{ho f{a®Éca Åe‹˛ we{' wP|hca Åe‹cfM Ôh cdo{a ·fÅÒÅa mä›' wd.É mäd i{HfhÅa ·ÅqÉ Çäo ˝{eÅa ˛ we{' w~ wd.É i{Hh fidhÅ ÉdP. hca fäÅqäo mq~a.• we{=ÖdÅa{h fidhÅ iÚcâuÉh ·ÅqÉca m˘äP{Åh fäÒÅa mä‹hs' wm fÉäâ ‹%ÉdÅ iF.âdä {=Ö m%£dÅ f{aÉd f~cca Xco ixc•Åh √˙Éo W{aidy câÅq •efL'

2

m a r A p r 2009

(A) Ã˝{fha wP| iaäNdäh ¥h fäÒÅa hÅ •sÇâ•a iÉdlhc Éd—Åa ffyr.P Ådisäd~h wP|hca f•i wäfÇda£ fcdo .{af{a wehs@ hÅ cdâuh' fÉysµ fr˙rd {Édf.a ffyr.P .eÅ fmdf{a iøyÅa cÖ w~yi Åeä{ isysm{a √˙É äe~.{ah' Ådisäd~h ÔysäQfha cdÅa{dâhca {=Ö fÅdfT' Xh W{amd~ äQfha lPÉdÅq w£Hd{aÒc äÅdÅa{âh {=Öh' wmf.a wdia|dÅho wÅqä •xcdfT fM fÉdfydf{a âlhÅ isy•äd~h W{amd~ ˛ we{af{a ~ c{âc fÅdä w£Hd{aÒc miq{•hca äodh' ysiaÇäo ˝c•am fi˛fMµ ˜îc•a äÉca f~i fÅdÇ•Å ™ÅEÉ fcfÅc=o ÅdNsh äÅafÅa ld‹äd~hhs' fÉÉ ixäd~fha wdâMNc fcdoi fÉäâ i.âdfäÅa moÅa f.Å we{' (B) iÉcd•SÅ f.da•Sh £Åädµ iÉdlh {=Ö {É wi•aäeishd {Édo ™ÅEäo ärd √´oq ˛É Îid wi•aäeishd {PlÅd{aÉc m%mxãhca ye—ho y¡Åd.efÅa' f.da•Sh .MÉdÅh idÉcdÚ Xcca hehs c•sÅa mqfâdac|Åh cÖ{a fmfÅÅ ˝¥yo Xh f.da{%sc iÉdlhca fäÒÅa mä‹hs' fÉÉ {{= hof{a ~DIa—äd~h ˝Yaf•aIuh √˙Éo `eÅaoish ÅM ixc•amh f~aYmd•Îcä •xcdfT m%|É äâo fhd‡ f.Å we{' [Ç fM ~caäd fÅd„oq" `eÅaoisfha w˝–Îc ÉdÅh y¡Åd .eÏÉo fÉäâ iF.âdä [Ço W~T câÅq we{' ˝˝£ fÇd® chsäd®cdâhÅa `eÅaoisfhys f~aYmd•Å ÉdÅh wäfÇda£ câ .{a{d hehs coÉe{ f~rqä{a [äqÅa √isäca fÅd~ÅaÅd fÇd®cdâhÅa Çä~ fÉäâ w¡® hq.hc f~aYmd•Å Nca‹h ÅM •smsfhÅa [Ço m%{HcaI äÅq we{'

is{=˝•s √hÅafÅa ˘he•s— f~hca •caIaÉÅa .=ufiacâ

mshú iudc l;sldjlg

3

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

4

m a r A p r 2009

idc;kdäo m%fTYhca iøyd Éx ceÉ‹hs fM âf´ Éd£H Nd˝{h iMÇÅa£fhÅa ‹fhÅ w~yi c=Éca·hs √hÅ {eÎÅa moÅa .ÅaÅ@ Éd£H √hÅ Xc äP{ÉdÅ f•dac wP|fhÅa .{af{d{a Xh Dominant structural social communication Xcca/ , √hÅafÅ m%Ç• iÉdl iÅaÎfT~Å äHqyhca/ Xys iaä©mh äÅafÅa äd⁄lÉh fäÖøfmd• cPÉdÅa{hca √Tfäd{a Éx ys{ÅafÅ y˘/ fÉ{Å¥ äHqyh hÅaÅ Nd˝{d câÅafÅa m˘iaiÒÅa/ fÉdc~ ˝~HdÅqc+•ä XÉ äãÅfha Nd˝{h b{dÉ iSÒ{hs/ ÅÉq{a iÅaÎfT~Åh .eÅ c{d câ~a¥ äHqyh hÅ äãÅh wäYHhs/ fÉdc~ iÅaÎfT~Åh √hÅafÅ? Xc me{a{√Åa √%hd‡Éhca äf.aÉ {ä{a me{a{√Åa yeis˙Éca/ Î~PYÅhca ˝¥yo •xcdfT meâ⁄ Ys•d •sms .{af{d{a ,ädfha ‹fhÅafÅ m⁄äqr/ fÉdÅä~ , m⁄äqr? wÅqâd£mqâfhÅa yÉqäQ Ys•d •smshc ‹fhÅäd fÉÉ c=—h ÎPÉduh cfÖa wyä•a âl{=Édf.a cd•fha [yqf.a Wmf~ia wÅqä √h•d/ , m⁄äqrh f~ÅafÅ , fä•dfT X{Åo XÅ who m⁄äqrhca ye—ho/ äiâ 2000 ca .shdÉ Xh √hä•d .ÅaÅ m⁄äqrh fÉdcca~@ fM •smsh fcdo•d ‹fhÅafÅ isxyf•Åa/ Bo miafi XÉ ia|dÅh isxy• ÅoàqÅa ia|dÅhca ye—ho ÅM câ•d fäÅa câÅäd/ Ç•ÅaÅ Éd£H Xc äqudo? √häÅ fcÅd wÅqä? cd•h wÅqä , {=ÖsÅa f~Å Éefia< Xc fyä{a m⁄äqrh ˝˝£dcdâ iaä©m .ÅaÅäd/ myq.sh cdf•a Åef.Åysâ f{dmams.• m%f~aYh yÉq‡ä w•a• .{a{ .ÉÅa f•a ms—ÅaÉ fM me{af{ ysomq isäq® ‡.{a{ wh .sysÅa Xys ‹Çqudh √hÅ Ys•d •sms √hä•d fÇ!~a£ is~a£ia|dÅhca ‹Çquq Çäo m⁄äqrhca „ÅaÅd/ fÉ{Å ‹fhÅafÅ iÅaÎfT~Å äHqyhca/ , , m⁄äqrä•o wP|c|Å f~ÅafÅ √ishM Ï‹Éh m~a£‹hco wÅqähs/ Xh wÅa fi•a fyä{a .•a w{˘Åa fi•a •smshca f•i y¡ÅaäÅafÅ Xys wcaIâ ‹fÇÅ Îid/ , wcaIâ hÅq hM msÖsfä•ca fyä{a Ï‹Éh yeis˙Éca/ Ys•d •smshca fX‹ydiscÉh äe~.{acÉca ‹fLh √hd Ï‹hca ‹fhÅäd/ fM Ys•d •sms √h˛É √hÅ {eÅ f~aYmd•Åhca ‹fÇÅäd/ w~ iÅaÎfT~Åh hÅaÅ fcfâÅafÅ cdPÒc lÅÉd£H yâydhs/ w~ m%Ç• fäÅafÅ ,äd/ fM âf´ Éd£H Nd˝{h √hÅ XcÉ f~aYmd•Îchs/ X{Å f~aYmd•Åhca äf.aÉ Bo w‡Ö

fäÖøfmd•c={a ‹fhÅäd/ Ç•ÅaÅ fM fcfâÒÅa hÅ hq~a£h .eÅ fcfâÅ iÅaÎfT~Åh ¥yd/ w~ f~aYmd•Åh m%Ç•ä f~Å Éefia< Xc {Éhs hq~a£h/ X{Å idÉho brca ÅE/ idÉh Édc´ ÅE/ Édc´ fäÅafÅ hq~a£h/ ÅÉq{a 2002 µ fäÅia/ 94 fäÅia/ X{Å f~aYmd•Åh m%Ç•ä „ÅaÅq Éefia< Xc idÉh/ , Îid X‡ Édc´ äqfua idÉh/ Bo fmâ hq~a£h .eÅ fmÏ ysomq Éd£HÉ 94 µ 2002 µ idÉh fäÅqfäÅa fmÏ ys—hd/ w~ , Éd£HhÅaÉ Åeä{ hq~a£h fäÅqfäÅa Éefia< f~Åäd/

70 ~Ych fä~a¥ Éq∞s{ Éd£H f~cca yeâ wÅa ish˚É Éd£H âlho wh{a ,äd/ , cdf•a Éd£H ˝~Hdä y‡âmq wh √Tfä? fM {{a{aäh fäÅia fä•d mq~a.•sc wxYho Éd£Hfha f‡â {ä{a ˝äâ äqfud{a m%ld{Åa{%ädµ ixiacD‹h {ä{a mqÜ•a fä•d , {=Ö ˝ixädµ ixiacD‹hco Éd® fT˝ √h•d/ 90 ~Ych wäiÅa fä~a¥ ˝~Hq{a yd Éq∞s{ Éd£Hfha fm!~a.•sc ysÒcd˘{aäh ys{=ädo{a ärd mqÜ•a äqud/ ÅÉq{a {ä{a wäq®„ 10 ca h~a¥ wmo f{a®ud m%ld{Åa{%äd~fha mqÜ•a ˛Éco ärd yefÉdaÉ XcÉ f~a ˝˝£ coä•aä•sÅa √hÒÅa ˝˝£ w{aä•sÅa XcÉ f~a •shÒÅa bÅaÅäd/ wehs fÉfyÉ äqfua@ Éx Éq•sÅaÉ wyÅaÅ ceÉ‹hs XfyÉ fäÅä~ √hd/ iÅaÎfT~Å √%hdä•sh ,c fcaÅa∞Sh äqu{a? ish˚ Éd£H iPä iMmQPuä XcÉ f~hca √hfäÅaÅ ÇE/ Éx √hÅafÅ fcdfyÅa y˘ .ema Xcca ‹fhÅäd √h•d/ wiÅaÅÅao Éd£HfhÅa f~Å m⁄äqrh iMmQPufhÅaÉ hym{a ÅE/ Î~PYÅhca f•i ish˚É Éd£Hä•sÅa w~ √Täd ÅM fmo%•a Ò• ®msh•a 2 √Åa äeî äqud √h•d wfma wMÉd √hÅaÅ mqÜäÅa mqf{a fyo Wf~ao Éd{â .sysÅa XÅaÅ ™Å √h•d/ Éx Úîhdä•sÅa f~Å Éefia< Xc wyÅafÅ wMÉd √Tä cdâuhca [Üfä ‹hdf.Å/ ÉÉ , Éefia< Xc .ÅafÅ Éx bÅaÅ iÅaÎfT~Å äHqyh Wr

{ÎcâÉ XÅaoPf´ÅaÉÅa/ hq~ oex√? cd• {=äcac=? m%ydâc hdÅd? hqÎf`daM? X•aëëBfhÅa w•a• .{a{ [äqÅaf. iLÉe˙Åa Ç•ÅaÅ {Éhs fM hÅafÅ/ w~ iÅaÎfT~Å Ï‹ä• m%Ç•É c‹cdäca {Éhs XÅaoPf´ÅaÉÅa √hÅafÅ/ w~ ÒÎiaiqÅaf. yeÉ f~hcaÉ? cÅ f~a? fÇdÅ f~a? w°Å f~a? hÅ {eÅ? hÅ ädyÅh hÅ fM ish•a• ›âuh câÅafÅ Úîhd/ Éd£Hc®äd XÅaoPf´ÅaÉÅa {=Ö bø•d f~aYmd•Åh wP|c{Åh câÅ ˝o f~aYmd•Åfha iaäNdäh{a fäÅia fäÅäd/ fÉ{Å f~aYmd•Åh hÅaÅ {=Ö ˛â{aäh äf.aÉ fld•sh √hÅ f~cÉ ‹fhÅäd/ X‡ f~aYmd•Åh √hÅafÅ hym{a iÉdlhca f.drÅe.SÉ √hÅ f~a ÅM w~ f~aYmd•Åh √hÅafÅ ‰Iuho? ÉeâcÉo? NSIuho/ NSIuh c=Éca~ √hd w~ yMÇÅaf{do f~ÉTmshÅa ~ÅaÅäd/ fM NSIuh wdfT √•sfÅd;«fhÅa fÅdfTh √hd yMÇÅaf{do wh ~ÅaÅäd/ fMc {Éhs Éx ~√Å fäÅi/

80 ~Ych ~caäd •xcdfT Éd£H i•cd Çe˚fä c•dä yd ixiacD‹h ˝Yaf•aIuh √˙É iøyd äerÔÉca f•i/ fM fä~a¥ Éd£HÉ c•dä câÅ {eÅca Çäo Éd®fä•d/ , √hÅafÅ h|dP|h fäÅqäo m%ÇÅa£h É{ m~ÅM fä•d ‹fhÅäd/ fM .eÅ meye¥•s √˙Éca câÅaÅ mqÜäÅa~@ ÉÉ ‡PYÎcä fäÅ {eÅchs bÅafÅ/ Éx c•d cD‹hca ~√ÅafÅ h|dP|hca f•i/ c•dä √hÅafÅ Éeë˘h•a fm%drca´ Xcca/ , √hÅafÅ ∞äHÉh ÎIamd~Åhca/ , Îid c•dc®äd y~Å hM c•d cD‹hca √hÅafÅ ˘he•s— Xcca/ fâda•ÅaG Çd{a √fhTfäd{a f{afâhs/ w~ ‹fhÅ Çoysâ ˝~Hd{aÉc fi˛Mä• ÅM fÉë˘h•a hÅaÅo fäÅÉ ˝Èfha wP|hca ‹fhÅafÅ/

mshú iudc l;sldjlg

b°ÒÅqhs/ ,chs Éx √Tfä wiÅaÅÅa? √häÅaÅÅa hM f~hca [Üfä ‹hdf. Åhs Úîhdä•sÅa f~Å Éefia< Xc wyÅafÅ{a? √häÅafÅ{a/ Éq•a cd•SÅä £fÅaYaäâ cdPÒc lÅÉd£H ˝.%y cÖ wh ˝fYaIfhÅa `a˜Åa`P´ .=®c=•fha wh , äf.aÉ weɢcdfT fPÉÅaG ˝•shM? ˚˛ w•a{=IP yd wf‡aP fÅda^P& äf.a wh [Ç [h √hÅ w~yio ärd{a √´oqfäÅa ys—hd/ Mass society fyä{a Mass culture √hÅ w~yi XÅafÅ fM cd•fha/ ÅÉq{a w~ XfyÉ ÇE/ £fÅaYaäâ ÎIamd~Å √%hdä•sh {=Ö ˝˝£{aäh hÅaÅ wÎädPhhca/ Åe‹ÅM •dN fydhÅaÅ ÇE/ , Îid Úîhd {=ÖsÅa f~Å m⁄äqr Nduar{a ˝˝£dcdâhs/ , Îid Éefia< Xc •Çd f~ÅaÅd äf.aÉ , Éefia< Xc •Çd .ÅaÅd{a hM Ç•hca N=ca‹ ˝°Åäd/ w~ {{a{aäh ,chs/ m⁄äqrh f~ÅaÅhs? Xh •ÇÅaÅhs f~ÅaÅÉ N=ca‹ ˝°ÅafÅ iÉ Ç•hcah hÅqfäÅa w~ {Pchca ‹fÇÅäd/ , {Pcfha? w~yfia ye—ho XcÉ w~yica ‹fhÅäd hÅaÅ msÖs. ÅaÅ Çeye/ w~ Éd£H fäÖøfmdf•a √%hd‡Éh Xh fÅdfähs? Xys m%‹˝®~a£h/ .eoÜä ‹fhÅafÅ fM cPÉdÅa{fha iaäNdäh wÅqä wâ ,c fcaÅa∞Sh iaäNdäfhÅa .eÖ˝•d ÅE/ ,c ÅM ÉÉ msÖs.ÅaÅäd/ Éd£Hc®äd √hÅ fcÅd .eÅ 7080 ~Ycä• ys{=fä m%Çq~a£ fcfÅca? mâÉd~PYS ã˘{hca f•i/ ÅÉq{a 90 ~Ycfha iso mq~a.•sc Éd£H cPÉdÅa{hca f•i mqÜ•a ˛É{a Xcac âdlH Éd£H{a , É.É hÒÅa yqf~caÉ ˝fÅda~h •Çd f~Å Éd£H Çäo m{aäqud/ fÉ{Å fya{=ä? {Pch fäÅqäo yq„ ˝fÅda~h iemhSÉ mÉuhs wâÉqu/ fM fäÅi [Ç my~ÅafÅ fcdfydÉ~@ w~ f~aYmd•Å is~aÈhca √hÅ XcÉ XÅaoPf´ÅaÉÅa/ hq~a£h √hÅ Xc w~ Bo{a ärd XÅaoPf´ÅaÉÅa/ Ç•ÅaÅ hq~a£h yd Çe¡uq m%~PYÅhca fä;ã ‘·ho √®Ö’ ¥yd/ ˝Yd• lÅcdhca mäq•a ms—Åa crdf.Å XÅäd/ fÉ{Å fÉdcca~ ‹fhÅafÅ

5

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

Éx [Ço Çd£d câÅäd fÅfÉhs? Éx Åeä{ Éf.a m%YaÅh [Ço √hÅäd/ Éx Bo [Ç f~Å W{a{âho m%‹m%YaÅ Å.ÅafÅ ÅE/ XfyÉ äqfud{a Éf.a msÖsfä• cefrÅäd/ Éx weyqfä fMchs? 80 ~Ych ~caäd •xcdfT Éd£H i•cd Çe˚fä c•dä yd ixiacD‹h ˝Yaf•aIuh √˙É iøyd äerÔÉca f•i/ fM fä~a¥ Éd£HÉ c•dä câÅ {eÅca Çäo Éd®fä•d/ , √hÅafÅ h|dP|h fäÅqäo m%ÇÅa£h É{ m~ÅM fä•d ‹fhÅäd/ fM .eÅ meye¥•s √˙Éca câÅaÅ mqÜäÅa~@

6

m a r A p r 2009

Éx c•sÅa „ÅaÅq W{a{âhÉhs wdfh{a Éo √hÅaÅ fäÅafÅ/ is{=˝•s iy √%hdä•s w{â ‹fÇÅ iMÇÅa£h f{a®M .eÏÉo b{dÉ myiqÉ {eÅ {Éhs? w~ iÅaÎfT~Å √%hdä•sh ¥yd Çe•SÉ/ f{dâ{=® √hÅafÅ{a fÉë˘h•a f~hca/ , Îid c•dä √hÅafÅ{a XfyÉhs/ , wÅqä is{=˝•s{a Éeë˘h•a/ XfyÉ Åe‹ÅM ˘he•s— Xcca/ w~ c•d cD‹h √hÅ f~fhys wP|h mäd fäÅia fä•d ‹fhÅafÅ/ X‡ mqä{am{a c•dfT¥hd √TfT [yqf.a √%hdä{a √ishM c•däca Îid/ w~ ÅM Xh

˝Yd• m˘Édufha cPÉdÅa{hca/ ÅÉq{a w~o{a c•dä{a Xys wÅa{P.{hs/ , √hÅafÅ c•dä{a w~ w˚{a ˝¥yo wP|c{Åh câ .{ hq{=hs/ iÉy® √hhs c•dä ˝cD‹ câÅaÅ y~Åäd √hd/ ,c Éo w‡Ö ÅE/ wms Ãä{aäÅ äP{ÉdÅ iÉdlfha ÒÎiaiq √is f~hca .eÅ? √is fcfÅca fcfâys ˝Yaädihca ÅE/ b‹ydih? iÉdläd~h? ˝ma•äh yd ld‹c ˝Éqca‹ wâ.•h äeÎ f~a .eÅ ÒÎiaiq ˝Yaädi câÅafÅ ÅE/ , √hÅafÅ Éyd wd¨HdÅ fcfâys ˝Yaädih Ôøäe—•d/ fÉys f{a®É {Éhs ~DIa—äd~h ‹fhÅafÅ {ÉÅaf. Åa XÖsfh √h•d ‹fhÅ ˝Yaädih/ fM Åsid {Éd fäÅqäo? wÅqÅa fcfâys ˝Yaädih {ÇÅäd/ , √hÅafÅ ~DIa— äd~h √hÅafÅ? ˝–Åho iMÇÅa£ f~hca fÅfÉhs? √%hdäo iMÇÅa£ Xcca/ {Éd fäÅqfäÅa fäÅ fcfÅca câhs √hÅ ~DIa—äd~h Éd£Hho iMÇÅa£ cfÖd{a@ —cca wÉd® m%YaÅhca/ Éx Éq•sÅaÉ √hÅaÅ ™Å ÉÉ fN!‹cäd¥fhca fÅfÉhs/ fcdfydÉ~ Éx moÅa .ÅafÅ/ fM Éd£H iÅaÎfT~Å √%hdä•sh .eÅ Éo fÉdG•a Xcca ‹fhÅäd/ Éx ,fcÅa moÅa .ÅaÅM? Éd£HfT¥hdf.a iÉdl {•h {Éhs Xhdf. constituency Xc/ Xhd yef~ÅafÅ ,fcÅa/ Xhd ädP{d câÅafÅa , whoÉhs/ Xa √hÅafÅ Xhd ädP{d câÅafÅ {ÉÅao/ Xhd {ÉÅa .eÅ ys{•d câÅafÅ ÅE/ Xhd ädP{d câÅafÅ XÖsho/ XÖsh .eÅ ys{•d/ XÖsfhÅa Xhdo w‡• iÉdl ›®äo/ , √hÅafÅ {ÉÅao{a , m⁄äqrh f~Åäd √hÅ Xchs/ Éf.a ˝Yaädih {Éhs fcfÅc=f.a ~DIa—äd~h

wms √hÅafÅa fM √%hdä √hÅafÅ fäÅ f~hca fÅfÉhs , {Éhs ~DIa—äd~h/ cäq®{a ÎcM ys—ho? wms wfma ff~äh fäÅ fcfÅc=o Ndâ f~Åäd/ Éx fäÅqfäÅa fäÅ fcfÅca âo md•Åh câhs √hd âo md•Åh fäÅ fcfÅc=o Çdâf~Åäd/ÅÉq{a wms ys{=äo , wh Xh câÅafÅ ÅE/ , √hÅafÅ Nobodies belief fM hq.fha ~DIa—ädµ `eÅaoish √hÅafÅa ,co/ ,c w˝–Îchs/ wms fMco √hÅafÅ fM hq.fha wfÅcd msÖsÇø Nca‹h √h•d/ , √hÅafÅ Faith of the other. fÉÅaÅ fM fäÅ fcfÅca câhs √hÅ ~DIa—äd~h Éd£Hho iMÇÅa£ cfÖd{a fÉdcca~ [fL msÖs{=â@

Éx fäÅqfäÅa Xhd câhs √hÅ mdpho ärd Éx ceÉ‹hs wms fäÅqfäÅa wms √hÅ mdpho/ wms fäÅqfäÅa Xhd √hÅafÅ cT~ √hd fydhÅaÅ .shdÉ y˘ wÉd®äc äefoÅäd/ Éx ~ÅafÅ ÅE Xhd cT~ √h•d/ Éx ~ÅafÅ ÅE fM ÉÉ √hÅafÅ [Ç Ç•dfmdfâd{a{= äÅ W{a{fP~ √hd/ ÉÉ m%YafÅÅa mso hÅä Åx √hÅaÅ/ Éx ys{ÅafÅ wmso f•dc= äd~hco hÅaÅ fähs/ yeÇehs ,co fM fä•dä fÅfÉhs/

mshú iudc l;sldjlg

‹fhÅafÅ {ÉÅao ms—Åa fÅfÉhs {ÉÅa {=Ö √hÅ Xc/ , XcacÉ ÉÉ ˝Yaädi câÅ yd msÖs.ÅaÅ f~hca {Éd ~DIa—äd~h fyä{a Ideology √hÅ Xc h|dP|hca fyä{a reality Xcca √hÅ Xc/ iÉdläd~h √hÅ Xc w~ äd~hca ˝Èho bäâhs/ w~ Xh √%hdä•shca f•iÉ Åe‹fä•d ‹fhÅäd/ wfÅca me{af{Åa , .eÅ ‹fhÅ c‹cdä{a imqâd fäÅia fä•d ‹fhÅäd/ Åe{sfä•d ‹fhÅäd/ ÅÉq{a £fÅaYaäâh √hÅ Xc {äÉ ‹fhÅäd/ , .eÅ ‹fhÅ w~yi w~ fäÅiafä•d ‹fhÅäd/ wfma Ã˝{fha h|dP|h Xhhs √hÅ w~ f•dacfha msÖs.eÏÉca ‹fhÅäd/ , Îid ˝Yaädih yd w˝Yaädiho ärd √%hdä w~ ÉQ•schs/

7

m a r a p r 2009

“ây{Åa äyÅafiaf.a ã˘{h ysi É{o crd äeëÉ Éf.a “Édcaiaädµ «Åa{Åh” {=Ö ‹hquq msms˙Éca we‹ cfÖah' ÉÅio m˘Çdysâ äQ ish•a• ∞äH äÅ Çä{a" ÉqÜÉy{a ˝Yaäfha m~ÅÉ ∞äHÉh äÅ Çä{a" ÒÎia «{a{h mäd ∞äHfha wmQ®{É ÎIamd~Åhca äÅ Çä{a ‹âfia w~yÒÅa ~Yc f~cco wdiÅaÅ cd•hca •s˛É" is›É yd c%shdä {=Ö .s•S is— Éd yo “fÉÉ wd£Hd{aÒc ã˘{h” ieÇE ˝ma•äcd˙ wNsfhda.hca Çäo m{a˝h'”

w¡® hq.hc

f~aYmd•Å Nca‹h

mshú iudc l;sldjlg

is{ ÅeiqÉ? fhda.S mshis˘ c=•â{aÅ

iÉdâMNh



“fÉÉ iF.âdfT mÖ câ we‹ •sms iy ˝ãdâ? w‡Ö c{Dä®Åaf.a fm!~a.•sc É{äd~hÅaf.a msÖsºÇqä√/ iF.âdä m%cdYÅhca f•i fmd„ ~DIa—äd~hca fyda f•dac ·caÉca äHdma{ √˙Éo W{aidy fÅdcâhs/” -Cineist, 2009-

isÅÉdä

8

m a r A p r 2009

fäÅqfäÅa É cemäQ iF.âdäc Xys ÎPÉdud{aÉc c{=ä® ˝isÅa by{ m%cdYh {É iF.âdfT mÖÉq msoqfTÉ mÖ câ ‹Çqfua Éy{a m%yPIh√Î/ fÉdäqÅa fM iâ•ä √hÅafÅa c=Éca~@ [äqÅa √hÅafÅa [äqÅa ‘˝Yaädih’ {âuh fcdo we‹ Çähs/ [äqÅao wÅqä [äqÅa ~DIa—äd~fhÅa (Ideology) mso{o meÒu we{/ XÇe˝Åa [äqÅa mYaãd{a~DIa—ädµÅah/ äP{ÉdÅ iÉdlfha Çyq{âho wÅqä ~DIa—äd~h hÅaÅ fÇd®ä√/ , ÉÅa~@ ~DIa—äd~h mä› hÅaÅ ˝Yaädi √˙Éo ÅM wm ‘i{Hh’ ~{ hq{=h/ XÇe˝Åa {ä{a fcfÅc= ~âÅ É{hco wmo ˝®~a£ ˝h fÅdyec/ fM {{a{aäh ish•a•Åa bäiSÉ ~caäd äP£Åh ˝h yec/ fM {{= Îid yeÉ fcfÅc=É i{=ä [äqÅaf.aÉ i{HhÅa we{/ yeÉ mÅa‹hcoÉ? yeÉ •sx.hcoÉ? yeÉ lÅäP.hcoÉ? yeÉ ixiacD‹c? wd.Òc cuardhÉcoÉ Bo

iÅaÅia.•f.a by{ w~yi i{Hh√/ , [yqf.a É{hhs/ Bo wÅqä Çhsmdia ie{acÉco wÅfmacaIs{ä Éqyqu f~Å fcfÅc= fmd•sish .eÅ äe⥠w~yi√Åa Îäe⥠w~yico Éd®fähs/ fmd•sish fydøh/ iÅaÅia.•o wÅqä Çhsmdia ie{acÉ~ `eÅaoishcs/ `eÅaoish .eÅ iÅaÅia.•f.a w~yi Îäeâ¥h/ Xh Îäe⥠Çä ˝Yaädi câÅafÅa [yq mÉuca fÅdfT/ Xh ‘•xcdµm’ mqä{am{ mäd ˝Yaädi câhs/ wmso fMädo ˝®~a£ ˝h fÅdyec/ `eÅaoish .eÅ ÎâfmacaI w~yica Åe‹ Îid , .eÅ cäq® fÉdÅäd √Tä{a Îäeâ¥h/ cäq®{a y˘h/ cäq®{a i{H.®ch/ ish˚ f~Åd f~aä Ç•fhÅa iy i‡ãdâd{aÉc hq{=cÉca f•i i{Hh m%cdY câÒÅa is—‹/ fM h|dP|h {=Ö ‘~DIa—äd~h’ ÅÒÅa Édcaiaäd~h f~aYÅd câÒÅa is— i{Hh äeâ¥~@ fmfÅÅ ye—ho Xh Xfiah/ wms {ä„âo{a hÉq/ iÅaÅia.• Åeä{ fÉfia √hhs/

wdfT⁄c i{Hhca we{/ fM h|dP|h {=Ö fcfÅc=o ,cdÈm‹? ,cdÈcd˙ i{HhÅa fyda m%cdYhÅa b¥˘m{a √˙Éo wäcdY fÅdÉe{/ fäÅ{a iÉdl ia|âhca .eÅ idPä{%sc w~yica √isfäc=o b¥˘m{a cÖ fÅdyec/ fÉäeÎ {{a{aähca {=Ö ~DIa—äd~h hÅq äe˜~a~ca? fÇd®äca? Éq•d √˙Éca fyda md•c mÅa‹fha wäYH{däca boq fÅdcâhs/ ärd{a iDlqä √äfyd{a ~DIa—äd~h hM ‘i{Hhca’ m%cdY câhs/ ™ÅEÉ fcfÅc=o ™ÅEÉ f~hca m%cdY √˙fM äâh •eæ we{/ ÉdâdÅa‹c fâda.hco •caäQ isxy• iÅaÅia.• ÒÎia iÇø{d ˝mPhdi ˛É .eÅ fÉf•i √hhs/ “wms ˝Yaä ˝~Hd•fha cÖ f~aYmd•Åh Xcac fmd•sish Éo fmaÅaÅ Çe˘ f~hca fä•d ‹Çqud/ ,{a fM ie{acÉo Éo f•a µ•d ‹fhÅafÅ Xia/Xia/ mS/ fcfÅca iy {ä{a i.hÅa mia f~fÅca/ ·Åa Éf.a wefF.a „äÅafÅa , f•a/ hqÎf`daM Xco ffäâ câmq Éo ,co h—Åa ysomq ÒÎiaiq W~T câÅäd/ ÉÉ Xf{ca ·cac Ã˝f{a fäÅica ‹hÅäd √h•d ÉÉ wäfÇda£ câ.ÅaÅäd/”

iπ•a• - 2009$01$25

mshú iudc l;sldjlg

“ÉÉ •xcdfT f~aYmd•Åh {=Ö •sÇâ•a hQXÅamScdâfhca/ ,{a Édä fâday•a .{ câmq ~äfia ¯ Éo fM âf´ Ådhchd c{d câÅäd/ ÉÉ ÉysÅa~ âdlmcaI fäÅqfäÅa cä‡ä{a kÅa~hcaä{a µmq Åe‹ ÒÎfyca/ Éyd äer f.drca ‹hdf.Å ˝h hq{=hs ÉysÅa~ âdlmcaI Éo c{d câÅäd? ˝Ådî ˝iaica ˝{â? ‘Wmq•a [hdo ™Î fÉdÅä~@ fcdfyao~ hÅaÅ ™Î? weɢcdäo~? bÅa¥hdäo~? isx.mamQ®äo~@ Åe‹ÅM fäÅ {eÅco~@ fM ish•a• wyÅäd/ wäidÅfha [yq √hÅäd ‘[mfPIÅa XfcÅa miafia wms îÅP Xccµ yMÇfäÉq √h•d///’ ÉÉ c•amÅd câÅäd fM ÉÅqiaihd âf´ lÅdÈm‹ fäÅaÅ {ä{a fya{= wäYH ÅE fÅa~ √h•d” ‘~DIa—äd~h’ fÇdfydaf~Åd ·ÅqÉ É.sÅa ˝i\ .{ ye√ hehs is{ÅafÅa ÅM iÅaÅia.•f.a by{ w~yia ·ca˛É Bo wNsfhda.h√/ fcfÅc= ~DIa—äd~ho we{=•a fäÅafÅa ·ÅqÉ Åe‹ Îid hÅaÅ m%ã•s{ w~yi√/ ÉyweÉ‹ wfmacaIchd ˛Éo f.dia •~ ·ÅqÉ iÅaÅia.•o wiÏmh Îid wÉ{c ˛~@ b‹ydih äeÎ mqÜ•a w~yica fÅdä w›{h äeÎ iâ• w~yica mäd ä•x.= Åe{a~@ ~DIa—äd~h äHdl ˝–Åh hÅ w~yi i{Hh hehs ˝Yaädi fÅdcâÅ iÉdlhc ™ÅEÉ w~yica i{Hh/ yeÉf~ÅdÉ √hÅafÅa i{Hh Îid i{Hho we‹ b•a˚É wrq ˛ we‹ Çäh/ iÅaÅia.• fM √hÅafÅa fÇd® hehs √hd cdoä{a √ä fÅdyec/ , ™ÅEÉ fcfÅc=o~ lÅdÈm‹ c{d cfÖd{a iÅaÅia.•o is„äQ f~ho fäÅia f~hca [äqÅao~ is„fÅdäÅq we{/ .eoÜä äÅafÅa i˝–Åcä wms lÅdÈm‹ {Å{=âo ffäâ cÖ{a w˝–Åcä lÅdÈm‹ {Å{=âo wdYd √˙Éhs/ iÉy®Åa •e
Ò|Hdä äe‹â we‹ √%hdä_ ~DIa—äd~h `eÅaoishca f•i ~DIa—äd~h ÅHdfhÅa äoyd .eÏÉo W{aidy ~âÅ mq~a.•hÅa w‹Åa is„äÅ ÉQ•sc äe˜~a~ wms fÉ{ŵ äoyd .eÏÉo W{aidy câÉq/ fcfÅc=o {Édä ÅHdhscä ~DIa—äd~fhÅa mso{ {eÅc ia|dÅ.{ cÖ yec/ ÅÉq{a XäeÅafÅca ‘fÅd~ÅafÅa’ {ÉÅa m%dfhda.scä ~DIa—äd~h {=Ö .s•S f.dia we‹ Çähs/ fÇdfyda˝o iÉcd•SÅ mYaãd{a-ÅQ{Å ^fyo w˚{a Åeye? fyo{a w~ äf.a hehs is›É&? Å®Éädµ ^ÉÉ ~ÅaÅäd ÉÉ câÅafÅ c=Éca~ ÅÉq{a ÉÉ XhÉ câÒÅa bÅaÅäd&? m%Çq~a£ ^wm wäo is„äÅ iEÉ √%hdä•shcaÉ? iEÉ f~hcaÉ fya{=ä md˝;« câ äoyd .{ ye√ hehs is›É& wd{aÉhÅa {ÉÅa .eÅÉ ˝Yaädi câÅafÅa {ÉÅa ~DIa—äd~fhÅa mso{ Ãä{a äÅ Çähs/ ÅÉq{a [äqyq {ÉÅaf.a m%dfhda.sc Ã˝{h .{ câÅafÅa ‘~DIa—äd~h’ {=ÖÉ Çä mÉuca ˝Yaädi fÅdcâ‹/ {{a{aäh by{ m˘¥ äoyd .{fyd{a ~DIa—äd~ho ÅHdhsc wdcD‹hca Åe{/ ~DIa—äd~ho ÎYa«{ mQPä wäfÇda£hca fyda m%äd~ f.drÅe.SÉca wäYH Åe{/ ~DIa—äd~h w{HÅa{fhÅaÉ m%dfhda.sch/

9

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

XÇe˝Åa ~DIa—äd~h äoyd .eÏÉ Wf~id ‘Édhdä’ (Illusion) ÅM ixc•amfhÅa X{âM m%fhdalÅhca Åe{/ , iøyd Åä ixc•amhca Îm~äd .{ hq{=h/ ~DIa—äd~h ieÇe˝ÅaÉ ia|dÅ.{ ˛ we{af{a ‘√%hdä’ (Action) {=Ö Òi ‘˝–Åh’ (consciousness) {=Ö fÅdäÅ Çä f{a®M √˙É iøyd Åä äãÅhca? Åä ixc•amhca W{amd~ cÖ hq{=h/ , fäÅqfäÅa Îm~äÅ •~ Åä äãÅh iy ixc•amh ‘`eÅaoish’ (Fantacy) ÅÒÅa y¡ÅaäÉq/ fM Îid wms fÉysµ äoyd .{ hq{af{a ‘`eÅaoish’ hÅq ‘√%hdä-{=Ö-yÉq-äÅ-Édhdäca’ f•i Òi ‘is›É-{=Ö-yÉq-äÅ-Édhdäca’ f•i fÅdfT/ , wÅqä `eÅaoish hÅq m%cdYÉdÅ câÅ f~hca fyda âyisÅa is{ÅaÅca fÅdfT/ isxy• iÅaÅia.• ‘`eÅaoish’ .eÅ f~Å ÎPäãÅh wms i•cd Ç•Éq/ “fâdayf•aµ cÖ m˙caIuä•sÅa Éf.a y~äf{a m%£dÅ Åd• {=Åca iy wÅq Åd• f~cc „Pä•{d we‹ Çä fidhd .{a{d/ fMäd , fäÅ fcdo ÉÉ ~ÅafÅ Åeye/ ÉÉ ~ÅafÅ Éo Çhsmdia Xcca câÅaÅ √Täd √h•d ˝{âhs/ Çhsmdia √hÅafÅa Éo ÎcM `eÅaois Xcca äf.a Xcca/”

[fL .=®äâfhc=f.a? ys{äf{c=f.a w{a·cSÉ? iπ•a•? 2009$01$25

Éâªh

iÅaÅia.•o wÅqä ie{acÉca mäd `eÅaoish√/ Xh ‘•xcdµm’ m{%fha mÖ fäÅafÅa [äqÅa~ Xh ˝Yaädi câÅ Îidh/ ÅÉq{a iÅaÅia.• {É iMÉq¨ idc;kdfT fäÅ{a {eÅc fÉfia m%cdY câhs/

10

m a r A p r 2009

“Éo fÇdfydaÉ wE‹Åa ysomq ÒÎiaiq Éo , äf.a i•c~a¥ Éf.a äD{a›h i.fhda , √hÅafÅ —hqIÅa .=®ä® fM is~aÈfhÅa Édâ i{=oca •eÇqäd √h•d Éo wdâx« äqud/ iÉy® fydao•aä• md— ‡•d/” by{? XÉ

‘`eÅaoish’ c=Éca~ hÅaÅ ÎPäãÅh √˙Éo iÅaÅia.•o fÅdye√ Çä ish˚ f~ÅdÉ ~΋/ XÇe˝Åa [yq ™ÅEÉ f~hca `eÅaoishca Çäo m{acâhs/ yefÉdaÉ ,äd i{Hh f•i Çdâ.΋/ ÅÉq{a {É äD{a›h i.hÅa .eÅ √hÅ wäia|dfTµ [yqo √hfäÅafÅa `eÅaoish√/ mÖÉq wäia|dfT ie{acÉ{a `eÅaoishca f•i m˘c•amÅh câhs/ [yq ie{acÉ{a `eÅaoishca hehs is{hs/ ÅÉq{a `eÅaoish hÅq ‘yq„’ m˘c•amÅhca fÅdfT/ [yq Xh ~ÅafÅa Åe{/ `eÅaoish ˝–Åh yd iMÇÅa£ ·ÅqÉca fÅdfT/ `eÅaoisfha äia{=ä iMÇÅa£ äÅafÅa" isf{Åa mso{o Òi is{ {=Öo fÅdfT' [yq Xh ~ÅafÅa Åe{/ `eÅaoish hÅq fcfÅca {ÉÅaf.a ˝Yaädihca cdPhcaIÉä √%hd{aÉc √˙É iøyd wfÅcd fä{o {•a˚ √˙É? ˝ia|dmÅh √˙Éh/ iÅaÅia.• {É äD{a›h i.hÅa .eÅ √hÅ ˝o {ÉÅaf.a ˝Yaädihca ^{ÉÅaf.a fâda.h yâyd wfÅcd m%S‹ fT hehs Wmc•amÅh √˙É& wfÅcd fä{o {•a˚ câhs/ , iÅaÅia.•f.a `eÅaoishhs/ XmÉuca fÅdä" fÉfia wfÅcd fä{o {•a˚ câÅ ˝Yaädih yâyd ˝fÅda~ fäÅafÅa {É äD{a›h i.hÅa Òi {ÉÅa fÅdfTh hÅaÅ~ yÛähs/ {ÉÅaf.a ‘Éâuh” ˝Yaädi câÅafÅ? , .eÅ ‘√%hdcd˙’ fäÅafÅ {ÉÅa fÅdä {É äD{a›h {â.c®äÅah/ `eÅaoish √hÅafÅ is{o iy {ÉÅao w‡Ö f~hca fÅdä √%hdäo ^m%dfhda.sc f•dacho& iy wÅqÅao w‡Ö f~hcs' , Îid `eÅaoish w‡Ö fäÅafÅ i˝–Åho fÅdä w˝–Åhoh/ wms wfma m%dfhda.s c f•dacho Ç~a£ fäÅafÅa w˝–Îc wdYdäca yâydh/ fM Îid ~DIa—äd~fhÅa mso{ wms bÅaÅäd √hd wms wmsoÉ [mamq cÖ{a m%dfhda.scä wms bÅafÅ ~DIa—äd‡{aÉc f•dachca {=Öh/ i˝–Îcä fM f•dacfha √isäca iy √isfäc= ˝Yaädi fÅdcâÅ iÅaÅia.• w˝–Îcä ^fÅdis{d& ˝Yaädi câÅafÅa [yq fäÅqfäÅa cäq®y˘ äeÖfmhs √hdh/ fM ÅM ~DIa—ädµ `eÅaoishhs/ √isäca ˝Yaädi fÅdcâÅ? mYaãd{aÅQ{Å f•dachc Ãä{a äÅ ÒÎiaiq ‘wfÅcd’ yâyd fN!‹cä (Material) f~aä•a iy iÉdl iÇø{d ˝Yaädi câ‹/ ~äfia Ã˝{h {=Ö {ÉÅaf.a äerca câ.ÅaÅd wÅa{ wd{aÉdP|cdÚ ÒÅsiaiq hq~ yÉq‡ fiÇÖd ÅM ‘wfÅcd’ yâyd hq~a£h wms

(A) ÒÎiqÅa ˝Yaädih {=Ö ˝Yaädi câÅafÅa c=Éca~ hÅaÅo ärd äe~.{a äÅafÅa ÒÎiqÅa {É √%hdcd˙{aäh {=Ö ˝Yaädi câÅafÅa c=Éca~ hÅaÅ m˘caId √˙Éhs/ fäÅ{a wdcdâhco √äfyd{a ÒÎiaiq √hÅafÅa c=Éca~ √hÅ f~ho ärd äe~.{a äÅafÅa ÒÎiaiq câÅafÅa c=Éca~ hÅaÅh/ ^~DIa— äd~h ˝Yaf•aIuh √˙fMµ ÒÎiqÅaf.a wd{aÉÉQ•sc ˝YaädihÅa fäÅqäo wm Åeâºh hq{af{a [äqÅaf.a ädia{˝c? fT¥cd.{ câÅ ˝YaädihÅah'&

mshú iudc l;sldjlg

¥Åd˝ hÅ ädia{˝c w~yio X‹/ ˝˝£ ãd˘{%-äd˘{%ä•o wÅqä {ÉÅaf.a ÉÅisÅa m˘Çdysâä ^mqä{am{a √h˛É? ©mädysÎh ÅeâÙÉ& ‘Édhdä’ ˝isÅa ÒÎiaiq √%hdcd˙ câä‹/ , wÅqä {ÉÅa ~DIa—äd~fhÅa mso{ bÅaÅäd hehs m˘c•amÅh câÒÅa ÒÎiaiq ÎYa«{ ˝YaädihÅa iÉQyhca cdPhcaIÉä √%hdcd˙ câ‹' XÇe˝Åa ‘~DIa—ädµ `eÅaoish’ ÅM ixc•amh yâyd wm äoyd .{ hq{af{a ‘~DIa—äd~h’ ˝–Åho w‡Ö i{Hhca fÅdäÅ Çähs/ ˝–Åh ˝Yaf•aIuh √˙fÉÅa ~DIa— äd~fhÅa mso{ äQ wdf•dach câd wmo .ÉÅa cÖ fÅdyec/ wms fÉ{eŵ , wÅqä iMNdäH Édcaiaäd~fha ~DIa—äd~h msÖsÇø ˝–Åädµ ‹iSih w‹c%Éuh cfÖÉq/ , fäÅqäo wm b¥˘m{a câÅ fN!‹cädµ ‹iSifha wdâMNc w~yi fÉfiah/

~DIa—äd~fha hoy{a √%hdcd˘{aäh ~DIa—äd~h .eÅ ÅHdhsc .fTIu É.sÅa wmä ~DIa—äd~fhÅa mso{o ˜f.Å hhs hÅ Édhdä m%‹cafIam câÅafÅa ÅM X˝o ÒÎiqÅaf.a «Åa{Åh {=Ö fÅdä [äqÅaf.a √%hdcd˙{aäh {=Ö ~DIa—äd~h √%hd{aÉc äÅ whq® meye¥•sä ·√h yec/ X˝o wmo `eÅaoish ÅM Åä w~yica ~DIaa—äd~h √%hd{aÉc äÅ wdcdâh meye¥•s √˙Éo wäYH ˝h/ XÅM `eÅaoish hÅq ÒÎia √%hdcd˙{aäh {=Ö ‘Édhdä’ √%hdcd˙˛É y¡Åd .eÏÉhs/ fÉh Åä fN!‹c wäfÇda£h√/ cdo{a meye¥•sä äoyd .{ ye√ W‡yâu √ysmhca iq˝fYaIhÅa f•i i•cd ˝.%yh wdâMN câÉq/ miq .sh ishäfia Éq•aNd.fha Ú.Éqä mÖdf{a m%is~a£ iÉdl-ãd˘{%hca mÖÉqä i•cd Ç•Éq/ Bo wÅqä XÉ mÖdf{a hM fcfÅc=

11

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

She likes the boys in the band She knows when they come to town Every musician's fan after the curtain comes down She waits at backstage doors For those who have prestige Who promise fortune and fame A life that's so carefree

12

m a r A p r 2009

Òh.sh miq w‡Ö {eÅe{a‹hf.a –›Åa c=•sho yeúÉ iøyd ms˘ica ÉÖ f.~âo ceøäÅq •Çhs/ , meÒfuÅ ms˘i is®â N+ɇÅh câÅ {=® yv‹/ Òh .sh {eÅe{a‹hf.a iÚm –›Åa câÅafÅa XÉ cd•h {=Ö w‡Ö {eÅe{a‹hf. Åa {É {ÉÅao ysÒäÅ f~afmd• .eÅ idc;kd √˙Éh/ fÉysµ is„ä we{af{a c=Éca~@ ÒÎia iÇø{d msÖsÇø ÉdÅqIädµ c‹cdfäÅa Çeyeâ äÅafÅa ÅM fcfÅc= {ÉÅa fäÅqfäÅa fYdac ˛É fäÅ{a wfhc=o Çdâµ we{/ wÅqN+‹c f•i c•amÅd câÅ who ^weyeo cuo fmÅÅ f~aä•a mÉuca i{H hehs ˝Yaädi câÅaÅÅa& wÅqä ÅM fÉ{eÅ c•amÅd câÅaÅo Çe¯®M f~hca Åe{/ äd⁄läd~h âlhÅ iÉdlhc ÒÎiacÉ Ç•a•do f.dia we{/ ÅÉq{a ˝YaädihÅa (Beliefs) .eÅ wm ·î wä£dÅh fhdÉq cÖfyd{a ˝YaädihÅa wfÅac{aäho (Otherness) iMÇÅa£ ˛ we‹ wdcdâh ÉeÅ˝Åa äoyd .{ yec/ XÅM ˝YaädihÅa {ÉÅa {=ÖÉ √isäc= ˝Yaädi câÅafÅa Åe{/ we{a{ äYfhÅaÉ √isäc= √isäca fcaä•ä ˝Yaädi câÅafÅa~ Åe{/ ÒÎiaiq ˝Yaädi câÅafÅa wfÅfcc= yâydh/ mq~a.•scä ÉÉ fYdac fäÅafÅ Åe{/ Éd fäÅqfäÅa fäÅ{a fcfÅc= fYdac fähs/ fÉ{eŵ Éd wÉ{c câÅafÅa c=Éca~@ Éd fäÅqfäÅa fYdac äÅaÅd~ Xfia câÅafÅa Éq~•a fäÅqfäÅa Çähs/ X˝o ˝Yaädi câÅ √isfäc= ÉqÜ √%hdä•sh {=Ö ieÇe˝ÅaÉ Åe‹ äqä{a ‘wm-fäÅqfäÅa-fYdac-äÅaÅc=√%hdcd˙’ hehs wms fÅdis{d is{hs/ fM {=ÅaäeÅaÅd {|H iÉdÅh/ XÅM virtual

other h' wm fäÅqfäÅa fYdac äÅ? äd~ Ç•Å {|H iÉdÅ wfÅfcc= fM f•dach {=Ö mä‹hs/ ÉÉ √%hd câÅafÅa XäeÅaÅc= we{a{oÉ isë hehs hÅ Wmc•amÅfhÎ/ fÉäeÎ {=ÅaäeÅafÅc= äÅdys ~DIa—ädµ `eÅaoishhs/ fM Îid ÒÎiqÅa i˝–Îcä ~DIa—äd~fhÅa mso{ is—h{a [äqÅa {ÉÅaf.a äHäyd˘c Ã˝{h {=Ö ~DIa—äd~h {=Öo w˝–Îcä we{=•a fähs/ fÉäeÎ {{a{aähca wd~âh äeÎ mq~a.• iÇø{d cafIa{%hcµ c¥Éo Ωmuh fähs/ wms fM ·Åa Ãä{aäÅ fäÖøfmd• wdPòch {=Ö ish˚ ÒÎia iÇø{d" f~aä•a w{â iÇø{d Çäo W!ÅÅh ˛ we{ehs ˝Yaf•aIuh câÅ Édcaiaäd¥fhc= Xca{âd iq˝fYaI {®⁄hco wd~âh câÅafÅa y˘ho weh fM äd⁄l iÉdlfhÅa mso{ mä‹ÅaÎhca f•i i•cdh/ ÅHdhscä ~DIa—äd~fhÅa mso{ is—Å Édcaiaäd¥hd ‘w˝–Åc ˝Yaädih’ yâyd äHäyd˘cä ~DIa—äd~ho hÖs we{=•a fähs/ , wÅqä Édcaiaäd¥hdf.a wäo h|dP|h ‘ix˝£dÅh’ fyda ‘ixiacâuh’ äÅafÅa Édcaiaädµ Y%É-ÅHdho wÅqä fÅdä w˝–Åcä ˝Yaädi câÅ {É wfÅcdo ^fmMä‹ho& wÅqäh/ Édcaiaäd¥hd {É w˝–Åc ˝Yaädih yâyd ix˝£dÅh câÅd h|dP|h ~DIa—ädµ `eÅaoishhs/ Édcaiaädµ f~aYmd•Åfhaµ ärd äe~. {a äÅafÅa md˘fNda.sc Nduar wPãÅ cdÉh ˝Yaf•aIuh câÅ ÅHdhfT¥hd fÅdä w˝édÅc ˝Yaädih yâyd fmMä‹h √%hdcd˙ i{Hhca Çä äoyd .ÅaÅd m%dfhda.scäd¥hdh/ fydoq fmâd.{a ~®äÅa ärd is—Å? lâdäo m{a Éeye•a•Åa ism .ÅaÅd wdP/ „ÒÅa~ is•aäd ˝c%ÉÇdyq c®udâ{aÅo ärd ~DIa— äd~fha W{acPIä{a äia{=äca äÅafÅa by{ {{= Îidh/ by{ iÅa~PNho wÅqä ÉÅqIHhd {ÉÅaf.a i{=o? ceÉe{a{? hym{a Ã˝{h ‘‰{hÅa’ É.sÅa fäÅ{a mq~a.•hÅao fyda hÅa{%ä•o ˝ia|dmÅh câähs/ , wÅqä ÒÎiqÅa {ÉÅao ÅeâÙÉo fä•däca Åe‹ ˛îfhda äerioyÅa {Éd fäÅqfäÅa ÅeâÙÉ ˛îfhda m—.{ hÅa{%hco Çdâf~hs/ we{a{ äYfhÅaÉ fÉysµ ‰{hÅa he˛É f~hdcdâhco is„fähs/ (A) {ÉÅaf.a i{=o fyda fYdach fäÅ{a mq~a.•fhc=o fyda hÅa{%hco ˝ia|dmÅh √˙É" XÅM {Éd fäÅqfäÅa fäÅ{a fcfÅc= fYdac ˛É fyda hÅa{%hca {Éd fäÅqfäÅa i{=oq ˛É ^W‡lx.É „âc|Åh? m—.{ √˙fM hÅa{%? ceÉâd& (B) {Éd fäÅqfäÅa {Édf.a cohq{a{ ^˝fÅda~ ˛É fyda fYdac ˛É& câÅ w‡Ö hÅa{%h fyda mq~a.•fhc= b{d fyd°Åa ~√Å {=ÅaäeÎ ÅâàÅafÅc= isëh hÅ ‘Édhdä’ ˝Yaädi √˙É" fM {=ÅaäeÅaÅd fÇdfyda˝o w~DYHÉdÅ w˝–Îc wfÅfc√/ ÅÉq{a {ÉÅaf.a wNHÅa{â yeF.SM mso{o häÅaÅdo idfmacaIä fÉäeÎ {=ÅaäeÅaÅc= ieÇe˝ÅaÉ mä‹hs/ , wÅqä i{=oq äÅaÅd fyda fYdac äÅ wd{aÉh fäÅqfäÅa ‰{hÅa äP. f~cca mä‹hs/ Xca wfÅfcca {Éd fäÅqfäÅa i{=oq fyda fYdac fähs/ wfÅca wfÅcd {Éd fäÅqfäÅa , i{=oq fyda fYdac äÅ wfÅcd Xh y˘hoÉ câÅäd

·hs Î˙caIuh câ {Édo Xh ~Åaähs/ , wÅqä ÉÅqIHhdf.a ˝Yaädih c•ams{ wfÅfcca fN!‹cä {ÉdoÉ im| câhs/ fM ‘c•ams{ wfÅcd’ cäq~ hÅaÅ b¥˘ m˘;fç~hcµ meye¥•s câÅq •efL/

~DIa—äd~h wÅÅH{dyâuhca yâyd

“[yqf.a ÅÉ wdf•dachs/ fM wdf•dac fmd{a √h˛É iy ·ÅqÉ {Édf.a wdâcaIs{ Wmc%Éhca Çäo m{acâf.Å

˝Yaä ˝~Hd•hc Îäeâ¥ä Ydia{%d•Sh w£HdmÅh •~? wfmdi Wiia fmÖ ‹%fcdauÒ‹h iøyd A idÉdP|h{a? bx.%Sis idys{H iøyd B idÉdP|h{a? m%ldãdâh iøyd C idÉdP|h{a •~ wdãdPh Éeca î is•aäd ^.dhc friaÉÅaG ~ is•aädf.a É•a•S& by{ ‘wdf•dac’ ÅM ã˘{hca .eÅ •shd we‹ WmqoÅh

mshú iudc l;sldjlg

fM ~caäd câÅ •~ idc;kdäo wÅqä ÒÎiaiq {ÉÅaf.a ˝YaädihÅa wfÅcdo {•a˚ câÒÅa ‘ÉÉ fyd°Åa Ãä{afäÅäd? Éo fydø cd•hca we˝•a•d? ÉÉ ·Åa bÅafÅ peak Xfca’ wdµ äYfhÅa is{‹/ is.aÉÅa f`%dhsGf.a ‘iÉQy ÉfÅda˝~Hdä’ ÅM •smsfha {Pcho wÅqä ÒÎiqÅa [äqfÅdäqÅao wÅÅH ˛fMµ hM√is Ådhcfhc= wÅq.ÉÅh câ{ehs Î.ÉÅh câhs/ iÉQyhca Ådhchc= wÅq.ÉÅh câÅafÅa ish˚ f~Ådo fmd„ äQ hÉca Ådhchd {=Ö we{ehs hÅ ˝YaädifhÎ/ , wÅqä c=rd wd{aÉhca ˝Yd• .uÅca Éyd wd{aÉhÅa ˝isÅa .s•. Åq •efL/ fM Îid c=rd wd{aÉ Éyd wd{aÉfhÅa .eÖ˛ hdÉ ieÖfcÅafÅa ~DIa—äd~fhÅa mso{o hdÉca f•isÎ/ wms Úo m%|Éä idc;kd cÖ m˘¥ fÉh~ Ò|Hdä√/ fcfÅc= Éyd wd{aÉh√Åa .eÖfäÅ ˝o wÅÅH{dyâuhca w{a˝°hs/ XäeÎ mq~a.•fhc=f.a W‡Å w~yica wm my{ Wmqod ~caäÅafÅÉq/

‹Çq⁄/ ™ÅEÉ ˝Ihca iy w{o wiqäÅ iEÉ fmd{caÉ? ixhqca{ Çä√Åa fyda b•cach√Åa f{dâä? ˝hqca{ c®uq äYfhÅa mÉuca √häd? XÉ c®uq wÅa wh fä{ ~Éd .iÒÅa {Édf.a wd{aÉdâcaIdä iÖid f.Å ‹Çq⁄/ hM fcfÅca wÔÉqfT? ·ÅqÒÅa? w~yiaä•sÅa {Éd mâdlh ˛ hehs yeF.=u fyd{a? [yq Bo äydÉ m%‹ãdâ ~caähs/ [yqo wäYH ho{a câ .eÏÉ√/ b{d ¥hquqÉ ˝~HdäÅaf.Åa fÅdye√ ÅM b{dÉ .%dÉH ˝Èc%É hÅ wÅa{ f~cÉ {Édf.a wdâcaIdäo [yq md˝;«ho .Îhs/ ™ÅEÉ {eÅcµ [yq {Édo cäq® fyda myâ f~{ehs fT•diÎÅa Ôh˛ w.ca Éq•ca Åe‹ä {ÉÅa ˝isÅa m˘c•amÅh cÖ mq~a.•hdo äefoÅaÅÉ myâ f~hs/ myâ cE mq~a.•hd wiÅafÅa ‘wehs Éo XfyÉ .eyqfT’ √hdh/ wehs .eyqfT hÅaÅ wdf•dac mäd fÅd~ÅaÅd f~h√/” “c•sÅa f~˝hd miqä msiaiq Ç•a•d” ÅM wdãdPh WmdÈ ÎÇÅa£Åh? Éeca î is•aäd? The Adaptable Peasant Press, Leiden University, Netherlands

13

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

wÅÅH{dyâuh .eÅ fc— m⁄äqrh√/ fcfÅc= is.aÉÅaG f`%dhsGf.a ‘ÉQIsc ÒÎid’ (Rat Man) ÅM fâda. ädP{dä √häd we{aÅM Xh Éeca î is•aädf.a by{ WmqoÅh iÉ. iei°h yec/ ‘ÉQIsc ÒÎid’ ädP{däo wÅqä .%iaòc ÎhqfâdaishdfT ÉQ•scÉ •caIuh äÅafÅa {É wfÅcdä Ôx„ä ~caäd Écd ·ÚÉhs/ , wÅqä ÎYa«{ äYfhÅaÉ ‘wdf•dac’ .%iaòc ÎhqfâdaishdfT ÉQ•sc äHqyh m%co câÅ w{âÉ ‘wdf•dacä’ Åeä{ Éeca î is•aäd Écd we‹ m%Éduh wÅqä [yq~ .%iaòc ÎhqfâdaishdfT ÉQ•sc äHqyh Åeä{ ia|dms{ câhs/ fcfia fä{{a fÉÉ âãÅdfT ˝Ih m|ho w‡Ö Åe‹ fcdoi w{yeâ ·Éqäfyd{a Éeca ˝isÅa m%cdYÉdÅ câÅafÅa ~DIa—äd~yâuhhs/ ^ÉefâÅ {=® Éeca î is•aädf.a ‘wfÅcd’ y˘ho Å•sÅa ~ is•aädf.a ‘wfÅcd’ fÉÅa iEÉ˝oÉ wmydiho? ydiHho? {%ia{ho •cafähs/ [yq Xho i˝–Îcä ˝®~a£ äqä{a w˝–Îcä is„äÅafÅa~ Xhhs/ wdf•dac~ Xfiah/ wfÅcd ÉeƒÉ .eÅ wdf•dac o ärd ~caIfhca Y%S •xcdfT isë~ hÅaÅ Ydia{%d•Sh Çq~aÈÉ{=Åaf.a wä£dÅho •ca˝h hq{=h/&

14

m a r A p r 2009

wm Åeä{ ~DIa—äd~h .eÅ idc;kdäo hÉq/ Éeca î is•aäd y˘hoÉ iÉdlfha ˝˝£ iÉ©mhÅao É{=ms—Åa mÉuca wÅÅH ˛ , iÉ. mä‹Å wÅÅH{däho hM „âca {Çdf.Å isëfM √%hdä•sh Åeä{ iy‹c câhs/ wms W‡yâuhca .Éq/ fM cd•fha lhoÉ mSµ we‹ isxy• ld‹äd~h .ÎÉq/ ÒÎiaiq É{=ms— Åa fmfÅÅ ˝¥yo ÉysÅa~f.a fâÃÉho {¥Åa wÅÅH ˛ we{/ [äqyq ÉysÅa~ ƒ ieÎÅa â‹naÕ m{a{= câ‹/ isxy• fcdî X•a•‹/ kÅa~h f~‹/ mdâä•a äeiqädo fÅdÇ΋/ ÇrqÒ• byÖ .shdo ÎcM is—‹/ äer äPlÅ fÅdcâ‹/ É{=ms—Åa fM ish˚ ãd˘{% äd˘{% is„äÅ Çä we{a{h/ ÅÉq{a [äqÅa ieÇe˝ÅaÉ ÉysÅa~

«Åa{Åh ˝Yaädi câÅäd~@ Åe{/ [äqÅa câ we{af{a ãd˘{%-äd˘{% É.sÅa ÉysÅa~ «Åa{Åho yäq•a ˛ {ÉÅaf.a ˝Yaädih fäÅ{co fhdÉq √˙Éh/ XÅM ‘isxy• ÎhÉ ld‹äd¥hd’ fcd{eÅc fyda iso {ÉÅa fM ld‹h fäÅqfäÅa câÅ cem˛É ÅâàÅäd we{/ , fcÅd wms we{a{oÉ f~aYfm%aÚÅa √hd ~Îhs/ idÉdÅH isxy• ÒÎid , wÅqä ~äfia Ã˝{h {=Ö f~aYfm%aÉh iy {ÉÅaf.a ff~Îc Ã˝{h w{â hM mâ{âhca {Çd.Îhs/ [äqyq ff~Îc Ã˝{h {=Ö câÅafÅa f~aYf∞dayS äerh/ XÇe˝Åa [äqÅa f~aYfma%ÉfhÅa är ärd ~äfia Ã˝{h {=Ö „âia fähs/ fÉh wmo wÅÅH{dyâuh f•i y¡Åd .{ ye√h/ ÅÉq{a {ÉÅaf.Åa mso{ {ÉÅao wÅÅH ˝h ye√ f~aYfmaa%Ú fâÃÉhca f•i ÉysÅa~ «Åa{Åh i•chs/ {ÉÅa ˝isÅa fÉf•i wfÅcdo {•a˚ cÖ f~aYfm%aÉh fyd°Åa √%hd{aÉc fT ·hs ÅâàÅ {=ÅaäeÎ ädia{˝c iÉ©mhca~ wäYHh/ Xh ixfca{ wfÅcdh/ wmo ~äfia Ã˝{h {=Ö ˝°ÅaÅ Çe˘ f~aYfma%Éh wm fäÅqfäÅa √%hd câäÅaÅo ˝É•a ˛âäxY? ãMmsc âuäc äeÎ ixfca{ N+Òcd myÖ ˛ we{/ ‘wms fäÅqfäÅa [äqÅa’/ Éeca ÷ is•aädf.a W‡yâuho wms Åeä{ wä›Pu äÅafÅa ÅM ‘[ÇoÉ fmd{a √h˝h fÅdye√ Îid fÅdfT~ fmd{a √häÅaÅÅayo wÅÅH fÅdäÅafÅa’ √hd weish yec/ [Ç fmd{a fÅd√häÅ Îid [Ç ˝Yaädihca f•i ‘fmd{a √h˛É’ wfÅcd fä{ {•a˚ câhs/ [Ç fäÅqfäÅa fäÅ{a fcfÅc= √häÅäd hehs [Ç is{hs/ fÇdfyda Çq~aÈÉ{=Åa fmd{a ˝Yd• ix¨Hdäca kdhd msom{a câ XÉ.sÅa w˝–Îcä is{ÅafÅa cäqf‡a {=ÅaäeÅafÅc= fM fmd{a {Éd √häQäd hehs Î.ÉÅh câÅ Çäh/ XÉ.sÅa Çq~aÈÉ{ayq ˝fÅda~ fä‹/ wäÉ äYfhÅa {Éd w˝–Îcä hM Nd˝{däc Îhe˚ud fÅa~ hÅaÅä{a [äqÅao ˝~HÉdÅ fÅdfähs/ Éeca î is•aäd wdf•daco wÅÅH fÅdfäÒÅa ‘wdf•dac’ Éeca fäÅqfäÅa fmd{a √häÅaÅc= Çäo ˝Yaädi câÅ ˝o XÉ √%hdä•sh fyd°Åa is„fT·hs

* ÒÅa w~yia äÅafÅa iqms˘ wyÉ fÅdfT' , fäÅqäo fÉys µ Î˙caIchd ÅâàÅafÅa wfÅcdf.a c%shdähs' iqms˘ wyÉ W{aidy câÅafÅa [Çf.a ˝fÅda~h ·ƒÉohs'

mshú iudc l;sldjlg

Î˙caIuh √˙Éo {=ÅaäeÅafÅc= ädia{˝cä wäYHh/ XäeÅafÅc= ieÇE f•dacfha Ãä{a fÅdäÅ yqf~ca {|HiÉdÅ wfÅfcca Çä mÉuca Éeca fÅd~Îhs/ ixfca{ wfÅcd fÅdfyd{a Éyd wfÅcd ieÇ˝ÅaÉ fÅdmä› hÅ m%äd~fha w~yi fM Îid meye¥•s fähs/ wmso i{=—Åa b¢Éo wäYH câÅ ‘äerca’ wms wfÅcdo {•a˚ câdÉ XÉ wfÅcd ^‰{hd& Xh câÅq we{ehs wms is{hs/ wmf.a ‰{hd fyd°Åa XÉ äerh câÅäd ·hs Ç•ÅafÅa wmsÉ m˘c•amÅh câÅ {=ÅaäeÎ fcfÅc=h/ , wÅqä Éd iy Éd fäÅqfäÅa √häÅ fÉdar f.dÅa {îfhca~? Éd fäÅqfäÅa √häÅ f.dÅa {îhd y˘ho Xh câÅäd·hs Î˙caIuh câÅ Bo{a ärd f.dÅa {îfhca ~ Éo wÅqä mä‹hs/ Éecaf.a ‘h|’ hÅq ^[yqo ixfca{ä{a fÅdäÅafÅa? fÅdf{afâÅafÅa& {ÉÅa fäÅqfäÅa √häÅaÅd iy , √häÅ fcÅd msÖsÇø Î˙caIchdhs*/ Éeca {Éd fäÅqfäÅa √häÅaÅdo wÅÅH fÅdäÅäd hÅq {É ~äfia Ã˝{h {=Ö √isäca fÅd√häd wYa•S• √%hdä• fhµÉhs/ Xh [yqf.a ˝fÅda~hhs/ fM ˝fÅda~h iy‹c câÅafÅa {Éd fäÅqfäÅa √häÅaÅdä m˙caIuho •ca câÅ BÎhd ˝Yaä ˝~Hd• c‹cdähs/ iÉia{ «{%h {=Ö Éeca fÅd~√ÅafÅa wfÅcdä fÅdä {Édähs/ , wÅqä ÉecaÉ{a fmd{a √h˛É ieÇe˝ÅaÉ ˝Yaädi fÅdcâhs/ fÉÉ iÅa~PNh {=Ö √isäc={a ˝Yaädi fÅdcâÅ ˝YaädihÅa mä‹Å w{â fÉäeÎ wdcdâfha cäq®ä{a ˝Yaädi fÅdcâÅ ˝YaädihÅa iÉdlh ~DIa—äd‡{aÉc f•i ^ädia{˝cä& Åeä{ m%‹ÎIamd~Åh câhs/ XÅM fmd{a y˘hoÉ √häÅaÅÅa we{ehs hÅ ˝Yaädihhs/ XäeÅaÅc= cä‡ fyda yÉqfT hÅaÅ Éecaf.a ˝Yaädihhs/ XäeÅaÅc= yÉqfTäd hehs wms [yqo iqÇ m{ÉqA fM ˝Yaädih √%hdä É{ äe‹®uq Édhdä√/ XÇe˝Åa Xh fT¥cd. { cÖ ye√ ˝Yaädih√/ Xh m%dfhda.sch/ w˝–Åch/

15

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

She's saying that's ok Hey baby do what you please I have the stuff the you want I am the thing that you need She looked me deep in the eyes She's touchin' me so to start She says there's no turnin' back She trapped me in her heart Dirty Diana, nah Dirty Diana, nah

16

m a r A p r 2009

√isäc= ˝Yaädi fÅdcâÅ ˝Yaädi wms fÉf{ca idc;kd cÖ c®uqä•o wÅqä ieÇE ÉdhdäÅa mä‹ÅafÅa ÉÅqIHhÅaf.a ˝–Åh ^is{& {=Ö fÅdfT/ , fäÅqäo Édhdä mä‹ÅafÅa ÉÅqIHhÅaf.a √%hdäÅa {=Öh/ fmd{a √h˛É .eÅ wfÅcdo meÒ⁄•s câÅafÅc= Xfia câÅafÅa [yqf.a fmd{a √h˛É ÅM w~yi {É ˝–Å.{ w~yica Îid fÅdä {ÉÅa fÅd√häd {ÉÅa fäÅqfäÅa fäÅ{a fcfÅc= √häÅäd hehs is{d ‘√%hd √˙É’ Îidh/ , wÅqä ~DIa—äd~ho wP|hca fäÅqäo Nd˝{däca we{/ {ÉÅao câÅaÅ Çe˘ f~a √%hdfäÅa fäÅ fcfÅca yâyd is„fä‹hs ˝Yaädi √˙Éh/ `eÅaoish hÅq fÉf•i √%hd √˙Éhs/ `eÅaoish hÅq {ÉÅa c%shdäca fÅdcâ √%hdäca iy‹c √˙É√/ XÇe˝Åa `eÅaoish yq„ ÉÅia.d{hca fÅdfT/ ishäia f~cc Édcaiaädµ f~aYmd•Åfha mâdlh iÎoqyÅa ˛ we{af{a fÉ{eÅh/ `eÅaoish ÉÅia.d{hca hehs Édcaiaädµyq √h‹/ ld‹äd~h `eÅaois √%hdä√/ Xh kÅa~h yâyd ieÇEäca Çäo m{afähs/ fÉf{ca fä•d wm ‘`eÅaoisho’ „Åa w~yi fäÅia √˙Éo cd•h meÒu we{/ wm fÉf{ca wäfÇda£ câ.{a wÅa~Éo `eÅaoish hÅq ‘√%hdä’ wfÅcdo ˝ia|dmÅh √˙Éhs/ wms ·Åa fäÅica i•c=uq câÉq/ Édhdä hÅq √%hdäca {=ÖsÅa Édhdäca ·ƒÉ fÅdä ‘is„äÅ √%hdä’ iy wd{aÉh ^{Éd& w{â mâ{âhca {Çd .eÏÉhs/ XÅM Édhdä hÅq `eÅaois.{ fT¥cdä iy {Éd w{â mä‹Å „âhs/ `eÅaoish hÅq m˘c•amÏh iaäW•a•x>uh√' fÇdfyda˝o ysiafo˘chÅa fÉäeÎ {Édo „˘Åa mä‹Å fT¥cd âx.Å w£HcaIuh câ ˝fÅda~ fähs/ , wÅqä `eÅaoish hÅq ixfca{ wfÅcd iÉ. wÅÅH ˛É√/ fT¥cd.{ äÅ ÉdhdäÅa äÅdys √isfäc=f.a ÉdhdäÅa fÅdä ,äd whs‹ äÅafÅa {|HiÉdÅ (Virtual) wfÅcdoh/ XÅM iÉdlÉh m˘c•amÅhoh/ fÉhoÉ wmo Éyd wfÅcd hehs~ √ä yec/ f•dac iaäNdäh f•dac iaäNdähÉ Çä Åeä{ mica câ .eÏÉ/ `eÅaoish XÇe˝Åa is˝•a «Åa{Åh√/ `eÅaoish hÅq f•dach fäÅia √˙É fäÅqäo f•dach ÅÅa whq˘Åa ˝äâuh câhs/ ^f`dhPÇdcaa ‹iSi& by{ {{a{aäh wÅqä i•cd Çe˚äfyd{a `eÅaoish hÅq yq„ ädia{˝c iÉâEmhca (Objective Semblance) fÅdä Xys wYa•S• w‹fPchhs/ ÒÎiqÅa `eÅaoiscâuh câÅäd hÅafÅÅa w~yia äÅafÅa {ÉÅaf.a ˝Yaädih wfÅcd yâyd √%hd{aÉc äÅäd ·ƒfÉÅa •ÇÅ i{=o fÅdfT/ , fäÅqäo `eÅaoish hÅq ädia{˝c ^ixfca›h& wfÅfcca ^˝ÎYaãhcdâhd? f~aYmd•Å Ådhchd? c•dc®äd& {Édo hM mâ{âhca {Çdf.Å fT¥cdäca É{ ixfca{ Ï‹h Ô°Åäd ·ƒfÉÅa •ÇÅ ˝fÅda~hhs/ fÉ{eÅŵ Éeca î is•aädf.a W‡yâuh yâyd wmo Åä wäfÇda£hco hd yec/ Éeca fM meÒ⁄•s câÅafÅa c=Éca~@ meÒ⁄•a• äÅafÅa wdf•dacf.a fM {PlÅh fyda Ï‹h [yqo wäYH whq˘Åa W•a•x>uh √˙Éo wdf•dac br fÅdµÉhs' ÉÅa~ h{a wd{aÉfha Î~yi hÅq ixfca{ wfÅcd Ï‹h y¡Åaäd „Åa ˝o Xh W•a•x>uh √˙Éo {{a{aähca Ôys˛Éhs' W•a•x>uh √˙Éo Ï‹hca mQPäfhÅa wäYHh' ixfca{ wfÅcdf.a cdPhh äÅafÅa fÉÉ Ï‹h m%‡Åh √˙É Òi ˝fÅda~h iy‹c √˙É fÅdfT' fäÅ{a W‡yâuhco .shfyd{a wms fma%ɇio? âÅalÅa ˝f<â{aÅo? ÉysÅa~o? f.dapdNho w˝–Îcä wdYd câÅafÅa [äqÅa ~âÅ ‘Ε{Å{=®’ Îid fÅdfT/ XÉ Î•-{Å{=® yâyd [äqÅa fmd„ ixfca{ Ï‹h ·îä W•a•x>uh câÅ ^w{=®~yÅa ˛É? ysxid? {PlÅ?

`eÅaoish yâyd ÒÎiqÅa {ÉÅaf.a ff~Îc Ã˝{fha Îiaidâ{aäfhÅa bä{a˛ ixfca›h wfÅfcc=f.a W•a•x>uhca yâyd w˝–Îc ceâ•sc®fäca fähs/ ÅQ{Å ld‹äd~ho fÉ{âM m%ld{Åa{%ädµ Éqyquqäâca wÅa{Pld‹cä •eæ we{af{a fM Îidh/ w~ äÅ ˝o kÅa~h hÅq iaä W•a•x>uho we‹ myiqÉ ÉdP.hhs/ ˝Éqca‹fha m%£dÅ i{=âd Çäo m%ld{Åa{%äd~h m{a˛ we{af{a ~ fM Îidh/ wdÈm{Hhsc ixfca{ fäiaÉqyquqä•o ^Çq~aÈÉ{d? Ådhchd? ix>hd? c•dc®äd& h—Åa we‹ wYa•S• wdPòchÅao m%is~a£ lÅÉd£H {=Ö fÉ{âM wäcdYhca •eæ we{af{a iaä W•a•x>ufhÅa ÒÎiqÅa •ÇÅ ˝fÅda~h ^w‹˘ca{h& Çyq˝£ ˛ we‹ {{= Îidh/ Éeca î is•aäd c•amÅd cÖ hq{af{a [yq iy wdf•dac w{â we‹ mâ{âhhs/ Éeca ‘wdf•daco’ wÅÅH ˛ Åe{/ hM mâ{âhca {Çd .{af{√/ XÇe˝Åa Éecao wÅqä ‘wdf•dac’ wiNH ˝ysÜä√/ fN!‹cäd~fha ÉQ•sc fcdÅaf~aish äÅafÅa ˝Yaädih iy ˝Yaädi câÅaÅd w{â mâ{âhca {Çd .eÏÉhs/ f~˝hÅao msiaiq Ç˚ fâda.h äeÖ¢ we{ehs √ä yecafca X˝ohs/ ‘idâh’ bä{a cÖ ˝Yaädih hÅq ixfca{ fäia Éqyquo isÅyd ˛Éo we‹ Yca‹hhs/ wfÅcd .eÅ {ÉÅa {=Ö we‹ ˝f~aYsc? wYa•S• yeF.SM wfÅcdo fÅdä {ÉdoÉ whs‹ Çä äoyd .{ hq{=h/ Éeca î is•aäd äeÎ mYaãd{a-ÅQ{Åädµ ld‹ädµÅa (Racist) bäiSÉ (Tolerance) hÅqfäÅa y¡ÅaäÅafÅa {ÉÅa `eÅaois.{ câÅ wfÅcd ÇQ®fäca fÅd˛É .eÅh/ mYaãd{a ÅQ{Å ld‹ädµÅaf.a m⁄˝rh fÉfiah/ ‘Éo Éd ˛Éo [Ç [Ç ˝h hq{=h’/ cäqf‡a Î˙caIhc= fÉÉ √%hdä ÅâàÒÅa is—hs/

˝Yaädih wfÅcd fcfâys Nca‹h ˛É ‘˝Yaädih’ √hÅafÅ ÎcMÉ yq„ ˝Yaädih fÅdä ‘hM„âca-iys{-˝Yaädih’ (Belief at a Distance) Çä ·Åa wms ~ÎÉq' fM Îid ˝Yaädih iøyd whs‹c®fäc= fÅdÉe‹ w{â ˝Yaädih mQPu äYfhÅa É wfÅcdf.a ˝Yaädihca Çäo m˘äP{Åh fähs/ , wÅqä ˝Yaädih fäÅqfäÅa Bo mQPuä ho{aäQ wfÅfcca mâ{âhca âys{ä{a ÔysfT/ fÉh wmo Nca‹h (Faith) f•i ye°Åa˝h ye√h/ W‡yâuhca f•i ÒÎiaiq fÇdfydaÉ myiqfäÅa fÉfyÉ Î.ÉÅhco XÖfàhs/ ‘biaiâ cdf•a ÒÎiaiq fÇdfydaÉ myiqfäÅa Ò|Hd ˝Yaädi we~äQy/ ÅÉq{a äP{ÉdÅfha Ãä{aäÅ ˝~HdfT wdNdIh •~ m%Çq~a£ wmo , w›{ wdcdâho Ò|HdäÅa w~yÅaÅo fÅdyec/’ ^fcfÅc= fM iøyd fya{=ädµÅaf.a m%cdYÅ √h˛É

She's says that's ok Hey baby do what you want I'll be your night lovin' thing I'll be the freak you can taunt And I don't care what you say I want to go too far I'll be your everything If you make me a star

mshú iudc l;sldjlg

>d{Å wd¥h& Îidh/ wfma w˝–Îc i{=o äÅafÅa wE‹Åa iso wmf.a ˝Yaädih {•a˚ câÅ •~ ädia{˝c Ε wfÅfcca Ï‹h W•a•x>uh câÅäd ·c Xh Î˙caIuh √˙Éhs/ b{d äe~. {a c®u äÅafÅa fM W•a•x>u √%hdä iy {Éd w{â ÎYa«{ mâ{âhca mä{aäd .eÏÉhs/ ~hdÅa lh‹•c äeÎ mq~a.•fhc= câÅ f~hsÅa fÉh fyd°Åa äoyd .{ yec/ ‘ÉÉ ÒÏÉâÅafÅa Åe{/ [äqyq ÒÏ Éâ‹/ ÉÉ wE‹Åa iso XÉ ÒÏ ÉâÅ √%hdä•sh ·c w˝–Îcä i{=oq fäÒ/’ `eÅaoish {âuh câÅäd hÅq ~hdÅa lh‹•c fÉfia äoyd .eÏÉhs/ ‘ÒÏ Ée˙fÉÅa i{=oq äÅafÅa [äqÅa fÅdä ÉÉÉh/’ ˝fTãÅfha ÎhÉ w®{ ˝h hq{af{a fcfÅc= {=Ö bÅaÅd , fcÅdo ärd fcÅd? XÅM wÅqN+‹W{a{â wfÅcdä w‡• fcÅdo wNsÉq¨ câ˛Éhs/ Xfia ÅM `eÅaoisfha f~aYmd•Å cdPhh c=Éca~@ ÒÅa is„äÅafÅa ish˚f~ÅdÉ ceâ•sc®äÅa (Rebel) Çäo m{a˛Éh/

Dirty Diana, nah Dirty Diana, nah 17

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

iEfya& ÅÉq{a iÉcd•SÅ iÉdlfha ÒÎiqÅa wm ys{Å {âM Ò|HdäÅaf.Åa Î~yia~@ fÉysµ is„˛ we{af{a wmf.a ˝Yaädi √˙É fäÅqfäÅa cemäQ wfÅfcca m%d‰PN+{ ˛É fÅdfT~@ Nca‹h ˝Yaädiho fäÅiaä we~ys•a•ca fia mQPuä ˝cis{ wfÅfcc= Ôyscâhs/ fM .eÅ ärd fyd°Åa äoyd .eÏÉo wms ixhqca{ lÅm%sh W‡yâuhco hÉq/ mYaãd{a-ÅQ{Å iÉdlh {=Ö Xf{ca c•a Ε wd.Òc ixia|d boq cÖ cdPhh mq~a.•sc ˝YaädihÅa iy mq~a.•sc wd.M Çäo m{afähs/ c•sÅa Édcaiaädµ" fM ·Åa fhda.S mshis˘ c=•â{aÅf.a ‘is{ ÅeiqÉ’ ÅM cD‹h {Éd fäÅqfäÅa ˝Yaädi câÅ ‘wfÅcd’ y¡Åd .eÏÉo c¥É ˝äâuhca imhhs/ “fÉ¥ÅÉ? BÖF. NdäÅdfTµ .=®{=Éd yd Éd w{â wäcdYh {=Ö f~f~Åd Xco iMÇÅa£ cÖ wdf•dac {âx.hca Éf.a fÅ{aä•o ¥iaäÅaÅo moÅa .{a{d/ fÉh Éiefia ·ƒfM iSÉdä bcaÉäd .sh «{a{ w{a·ƒÉ√/ fÉÉ ·caÉ{a iÉ.É fmâµ fÉÅa ‘.=® Y˙âh’ m%NdIaäâ Y=~a£df•dacho m˘äP{Åh ˛É is„äqud/ fÉÉ w{a·ƒÉ .=®{=Édo meäiQ ˝o X{=Éd isÅdiqÅd/ {ä„âo{a ‘.=®äâhd msÖsÇøä iechca Åeye’ fÅdfT·hs Édf.Åa isysÅa iaäâfhÅa m%YaÅ cÖd/ ieÇe˝ÅaÉ fÉÉ wd£Hd{aÒc w{a·cSfÉÅa miq Éf.a mÖÉq .=®{=Éd msÖsÇøä wxY= Éd{%sc fyda iechca Éd {=Ö we‹ fÅd˛h”/

is{ ÅeiqÉ? fhda.S mshis˘ c=•â{aÅ? msoqä 56-57 ˝Yaädih iy wfÅcd w{â mâ{âhca Åe{s ˝Yaädih wfÅcd É.sÅa fN!‹c ˛É äoyd .eÏÉo wms {ä„âo{a by{ fhda.Säâhd √häÉq/ ^wPãÅcdÚ wfÅcd&

18

m a r A p r 2009

“fT¥cdfT äer is— wdÅÅa~ ffÉ{%S ysÒhÅaf.a WmYdÅa{ Éqyqu ¥— ˝o h— is{o ·Åqfua fÉ{=Éd hM ÉdP. å•hco meÒu we‹ ÇäÉh/ ÉÉ fÅ{a mshd NdäÅdÅqfhda.Sä X{=Édf.a ®ä wâÉquo f.Å NdäÅd câÅaÅo moÅa .‹Ò/ «{a{fha we¢ ‹Çquq ÉdysÒf.a ©mh ¥iaäQfha cymdo wdf•dach√Î/” msoqä 01? by{? XÉ “96 lQ•s Édifha Ée~ Nd.h äÅ ˝o Éf.a fâda.S Çä {âÉca iqä w{o ye®⁄/ fM Îid ÉÉ fN!‹cädµ m~ÅÉ√Åa .=®{=Éd m%YaÅ √˙Éo fmÖàqfÅÒ/ , NdäÅd wNHdih {=Öµ Y˙âh wNHÅa{âfha we‹äÅ cecac=M? msms®M yd fT~ÅdäÅa yâyd w£Hd{aÒc ˝Éqca‹hca •Çd .{ yecafca fcfia~ hÅ m%YaÅhhs/ NdäÅd √˙Éo fmâ Éo äeÖ¢ ‹ÇQ ysiâ~h? ÇfG ·˝•a•? wÈc ®Èâ mSrÅh? mmqfT fiÉ Åâca ˛fÉÅa Î{â ÎhqfÉdaÎhd fâda.h äeÖ¢Éo ‹ÇQ wä‡ÅÉ iy ~uysiaä• fT~Ådä hÅ fâda. c%ÉfhÅa iqääQfha ä˘Åa äâ Çâm{• fT~Åd ~ we‹ câÒÎ/ wÈc{â fiM mso˛M~? W~âh cecac=M we‹ câÒÅa ysia ˛fÉÅa~? ˝—Åa ˝o Wu fâda.h äeÖføÒÅa yd ysiâ~h äeî˛fÉÅa~ is„äQfha Y˙âh ‘NdäÅd’ wNHdi {=ÖsÅa Îfâda.S Çäo {=®Ü ˛Éh/ fM Îid «{a{h YS•ho brµÉ ceÉe{af{ÅaÉ is„˝h/” msoqä 63? 64 by{ XÉ wÈc f•i „MmdÅh cÖ? wÈc f•i É{ameÅa mdÅh cÖ? wÈc f•i Î¥äâÅ •~? wÈc f•i fM~ wdydâ .{a fcfÅc= ,äd fÅdcâ äiâc cd•hca .{ äqäfyd{a ffä~H ˝~Hdäo wÅqä Bo w‡Ö fâda. •caIu ÎcMÉ w{=®~yÅa fT hÅ wÅqN+‹c id£ch wÉ{c câ wms {ä„âo{a fhda.S mshis˘ c=•â{aÅ √häÉq/ “¥Åca Ò{=fâc=f.a wdâd£Åhca msÖsf.Å ÉÉ Yd•däc meä‹ f~aYmd•Å ˜ia˛Éco iäÅa f~ÅafÅc= f•i iyNd.s äqfuÒ/ , fÉdfydf{a W~afT.fhÅa c{d câÒÅa is—fha m%co Éyd we„fâ√/ fÉÉ c{dä {=ÖsÅa hM

Éywe„âd{a? mshis˘{a? [yqf.a Ò{=âd{a fÅdäÅ? ÅÉq{a by{ ixis~aÈhÉ ÅâàÒÅa iss— w©mdäãâ Î˙caIchd cäq~ hÅaÅ fÅdwid wms fhda.Säâhd {ä„âo{a √häÉq/

“fM cd•h {=Ö Éd Ô˘h Éf.a ‘iÉdÈcdh’ f~i Xc X•af•a Ç•d iso we{/ Éd ysi äod cyäÅa wdf•dac äÖ•a•ca „oq Çä{a X˝o Éy{a wd~âh iy Nca‹h ys{o ·Åquq Çä{a wehf.Åa meäis⁄/ Εa meye wdf•dachca~ ä˘Åa äâ ¥ia˛ we{/ weh~ ie•√h hq{= „âco Nä is{ fÉdaâd we{a‹hca Çä Éd yo m%{HcaI ˝h/ «{a{h cfhÅa bä{a äÅ ˝o Wrqch myÖoÉ Åe˛ hÅ Çä{a hÖs cho we{=Ü äÅ ˝o Wrqch hÖs fcÖsÅa äÅ Çä{a Ô˘hf.a ˝ia{âä•sÅa ÉÉ ·Å.‹Ò/ fɥŠÉd Ô˘h Éq•aäâo Éf.a f~md Éq• wd£Hd{aÒc wdYsPäd~hca •eÇqädh/” msoqä 71? by{ XÉ ™ÅEÉ ms˘Òfhc=f.a ™ÅEÉ äerca iMÇÅa£fhÅa ™ÅEÉ ia{%shcf.a wdia|dÅh by{ m˘¥ Çä wÉ{c cÖ{a mq®Ihd hÅq ia{%shf.a ÎIamd~Åhca hÅ m%äd~h ÅM by{µ [mamqfT/ wms fhda.Säâhd {ä {ä{a √häÉq/ “ÒÎido we‹ NhdÅcÉ fâda.h ÉÉ{aähhs/ isF.ÅaÅdf.a iso âoc

md•chd ~caädÉ fÉÉ fâda.fha ˝˝£ wäia|d ¥iafT/ äP{ÉdÅ iÉdl-f~aYmd•Å wPÇq~h {=Ö we‹ ieÇE Î~Åa.{ fâda.h ˛ we{af{a~ fÉhhs/ {Éd wÅa wh fcfâys {eÇQ ˝YaädihÅa cr ˛É? fifÅyi mÜ„ ˛É? wäYH wä£dÅh fhdÉq fÅd˛É? {Édo fÅdä wÅa who äeî wä£dÅhca iy äâm%id~ ysÒ˛ ‹æÉ hÅdµ ÉfÅdaÇ~a£{d fya{=fcdof.Å fÇdfyda wh w{â ˝âic˛M Ôysä we{/ fÉÉ ˝âic ˛M É{=msoo m%cdY ˛ we{af{a ,ädfha Å.aÅ iaä©mfhÅa fÅdä f~aYmd•Îc yd wÅHdcdâäQ iMNdäH ˝•dYhÅaf.Î/” msoqä 74? by{ XÉ “ÉÉ cerm‹Åa ¥iaäQ Éf.aÉ ‘kdhdä’ fÅ{aä•sÅa wâÉquo f.Å NdäÅdä weâÙÒ/ ˝Ådî ~yh√Åa mÉu Éf.a msofcdÅa~ mqâd fäT•SÉca we‹ fäÒÅa ~PYÅh fäÅia˛É weâº⁄/ .=®{=ÉÅa•df.a fiaÉ Éd ysi äod ~ ‘cymdo wdf•dac äÖ•a•ca’ ¥ia˝h/” msoqä 75? by{ XÉ

mshú iudc l;sldjlg

wdcdâhc whym{a f~aYmd•Å Ç•mEÉca iNdäo we‹fT˝ hÅ is‹˝•a• Éo we‹˝h/ ÉÉ X{=Édf.a ‘fcdam fT.h’ iÉÅh fTädhs m%dP|Åh câÒÅa [yq ‘®ä’ Éf.a «{a{fha ÎPÉduh câ .ÎÒÅa NdäÅdäo äe„fÅÒ/ √is„ wâÉqucsÅa f{dâäQ ‘Îfâda£’ wäia|däo ms˝i NdäÅdfäÅa Ò„uq Éd yo fmÅqfua X{=Éd c{dä fc—fhÅa wäiÅa câ we‹ Çähs/ c{dä w{âÉe~µ [yq hM wdcdâhc wmq•co m{aäQ Çäca Éf.a Ò{=âdo ·Ï ‹Çq⁄/ X˝o ÉÉ Éf.a w{a·ƒÉ [yqo meäiSÒ/ ‘NdäÅdfT’ iy ‘fÇ!~a£ ~PYÅfha’ meye¥•s{däh msÖsÇøä {~Ç• ÅHdhd{aÉc ˝Yaädihc is— [yqo , ms•sÇøä w˝Yaädihca we‹ fÅd˛h/” msoq 68? by{ XÉ

19

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

fcfÅc= {ÉÅaf.a ˝Yaädih √%hdäca yâyd wfÅcd {=ÖsÅa äoyd .eÏÉ wh{a äÅafÅa Éyd wfÅcdoh/ fÉÉ Éyd wfÅcd ˝~HdÉdÅ äÅafÅa m%fÉda~h iSÉd câÅ ixfca{ msfhc=f.a wdcD‹fhÎ/ wms , .eÅ fhda.shdf.Åa W.ÎÉq/ “/// [Ç .=®{=Éd yd iMÇÅa£ äÅ ˝o iMÇÅa£h we‹äÅafÅa ysfiÅa fÅdfT/ iech yd ˝Yaädih hÅ f~cÉ ysio whs‹ ,ädh/ .=®{=Éc= yd iMÇÅa£ äÅ ˝o [yq iMÇÅa£ äÅafÅa y~ä‹Î/ iech hÅaÅ c=Éca·hs y~ä{ ~ÅafÅa Åe{/ y~ä{ ~ÅafÅa yq„ Nca‹h mÉ⁄/ y~ä{ c=rd ~®äc= fÉÎ/ c=rd ~®fäc= {É mshdf.a w{ w•a•d .Ï/ {d{a{d fcdfya~ hÅafÅ ~®äd~ Xys hÅafÅah/ [yq {=Ö ˝Yaädihca we{af{a~ Åe{/ iechca we{af{a~ Åe{/ ~®äd f~co fǵ Åe{/ iech Xca wP£h√/ ˝Yaädih {ä{a wP£h√/ ~®fäca wx. iMmQPuh/ m˘mQPu iÉia{hca fT/ mshd hÅafÅa fcdfya~ Xys [yq~ hÅafÅah/ ˝–Åh msÖsÇø b{d W;ãia|dÅho meÒ⁄hd äQ fÉäeÎ b.eÅa˛M YsIHfhc=o ¥h ye√ äÅafÅa , {eÅe{a{d c=rd ~®fäc=f.a äeÎ {{a{aähco m{aäQ ˝o mÉ⁄///” Éyd Éq∞d .S{h? Wmqod ·ca˛É ‘is{ ÅeiqÉ’? mso 103 “w£Hd{aÒc ÉdP.ho ms˝fiÅaÅo ÉÉ{aäh {=âÅa câ .eÏÉ iøyd ye√ myiq ÉdP.h Nca‹ ÉdP.hhs/ .=®{=Éd fä{o ¥h˛ hdÉhs/ {Édf.a ish˚ ‘f•dc=cM’ ÔÉ {Çd .=® f~md É{ ÅÖ•a {•h {Çd äe¢Éhs/ X{=Édf.a mQPu c®udäo {=®•a fäÒÅa msfhc=f.a wf{a X•a•S √is„ m%YaÅhca fÅdÅF.d [yq yd ™ÅEÉ {eÅco weµ hÅ ~® isF.s{af{ca fia ˛Éhs/” is{ ÅeiqÉ? mso 102

20

m a r A p r 2009

·Åa wmo `eÅaoisfha wäidÅ √%hdä fä{o wä£dÅh fhdÉq cÖ yec/ mYaãd{a-ÅQ{Å ÉÅqIHhd ÎcMÉ Å®Éfhca fÅdä m%Çq~a£ Å®Éfh√/ fÉäeÎ Å®Éfhca √isäca Çe¯®Mä ˝Yaädi câÅafÅa Åe{/ [yq fyda weh

fäÅqfäÅa Çe¯®Mä ˝Yaädi câÅafÅa ‘fäÅ{a ÒÎiqÅah’/ iÉcd•SÅ f•dfäys m%Çq~a£ ˝YaädihÅa Åe{/ , fäÅqäo we{af{a f.drÅxäÅ •~ wfÅcd msÖsÇø äe⥠äoyd .eÏÉ√/ √%hdä wfÅcd câ{ehs äeâ¥ho äoyd .Îhs/ XÇe˝Åa iÉcd•SÅ f•dach {=Ö ÒÎiqÅa ÉdhdäÅa wdYaäd~fhÅa äeÖø .ÅaÅd ˝o XÉ Édhdä iy {Éd w{â mâ{âhca {Çd .Îhs/ XÇe˝Åa ˝YaädihÅa iMÇÅa£fhÅa fM hq.fha hM ydiHhca f.dr Åe.S we{/ [äqÅao wÅqä “wms fÅdfähs we{a{oÉ ˝Yaädi câÅafÅ/ fäÅ{a ÒÎiaiq”/ fÉys fYdaclÅc me{a{ fÉfiah/ “wms fÅ˝ fÉdarfhda/ [äqÅa {Éhs fÉdarfhda” hÅaÅhs/ XÇe˝Åa ‘idâh’ wfÅcdo ˝ia|dmÅh câ we‹ {{a{aähca {=Ö ˝YaädihÅa É.sÅa wmo f.Å XÅafÅa w›{fha fÉÅa m%S‹hca fÅdä fYdach√/ Éeca î is•aäd iy iÅaÅia.•o wÅqä [äqÅa fÉdarhÅa fÅdfT/ fÉdarhÅa äÅafÅa [äqÅaf.a {|HiÉdÅ wfÅc=Åah/ fYdach äÅafÅa fÉÉ {|HiÉdÅ wfÅc=Åa fM f•dacfha Ãä{a äÅaÅäqÅa fÅd˛É{a? XÉ w©mdäãâ wfÅc=Åa É.sÅa wmf.a ‘iÉdlh|dP|h’ ÎɲÉ{ah/ fM Îid fM who .eàq® ydiHh√Åa f{dâä {ÉÅaä hÖs hÖs iy‹c câÅ {|HiÉdÅ wfÅc=Åa Ãä{a˛É iøyd w{HäYHh/ äP{ÉdÅ isxy•fÇ!~a£ iÉdlho ‘h|dP|h’ Îm~˛É iøyd idmâdÍ-{|HiÉdÅ f~ÉfÖc= wäYH ˛É fYdachca Òi ydiHhca fÅdfT/ f~aYmd•Åh iMÇÅa£fhÅa wm w¡® hq.hc Ãä{afäÅäd √hÅafÅa fÉÉ iÅa~PNhoh/ wm Ãä{a äÅ hq.fha md•s{hÅa md•Åh äÅafÅa md•chÅaf.a w~yiaä•sÅa fÅdä md•s{hÅaf.aÉ w~yiaä•sÎ/ i{Hh Xhhs/

˝Yaädih iy Nca‹h w{â fäÅi ÅÉq{a ˝Yaädih Nca‹h Çäo m{aäÅäd hÅq ˝Yaädih iy {ÉÅa w{â mâ{âh Åe‹˛ {Éd fäÅqfäÅa ˝Yaädi câÅ wfÅfcc= ieÇEäoÉ Ôys˛Éhs' fhda.S mshis˘ c=•â{aÅ {=Ö ·√h yecafca [yq fäÅqfäÅa ieÇEäoÉ mä‹Å ixfca›h Éyd wfÅfc√' mshis˘o wÅqä Éyd wfÅcd ieÇe˝ÅaÉ mä›' ieÇe˝ÅaÉ fÅdmä‹Å Éyd wfÅcd mshis˘ {=ÖsÅa ‘Y˙âh’ Çäo m˘äP{Åh fähs' fÉh fÉc• iÉdlfha me‹fâÒÅa hÅ Åä-w£Hd{aÒc äHdmdâ yd iMÇÅa£ ÉfÅdaNdähÅa m%co câähs' XÅM ieÇe˝ÅaÉ Éyd wfÅcd mä›h hÅ ˝Yaädihhs' fÉh ihsfcdaisc {{a{aäh√' XÅM {Édf.a wfÅcd {Éd hehs äoyd .eÏÉhs' X˝o wfÅcd iy {Éd w{â mâ{âhca fÅdmä‹Å Îid wfÅcdä mQPu äYfhÅa wÅqcâuh √˙Éca is„fähs' iÅaÅia.•" Éeca äeÎ who fäÅiaä mshis˘ ydiH âihca fÅd~√ÅafÅa fM Åsidh' mshis˘ iy ˝Yaädih w{â mâ{âhca fÅdÉe{' , Îid [yq ~√ÅafÅa ÉeÀca h|dP|h√' Y˙âh {=Ö msms˙M" crd äeëM" ˝˝£ coyvä•a [yqo fmfÅÅafÅa wefiÅafÅa ihsfcdaisc •caIu Îidh' ^fcfÅc=o YDDÇPf.a fâda. •caIu ädP{dä w£HÅh √˙fÉÅa fM {{a{aähÅa wäfÇda£ fcdo .{ yec'& iÉcd•SÅ miq ÅQ{Å iÉdlfha Éyd wfÅcd msÖsÇø ˝Yaädih Ôø äeë we‹ {{= hof{a ieÇEäo mä‹Å Éyd wfÅc=Åao iÉdlfha ˝Yd• b•a˚Éca mä‹hs' iÉcd•SÅ Nca‹äÅa{hÅa ˝isÅa imqâÅafÅa by{ b•a˚Éo i˘•Å iemhqÉhs' ydiHh fäÅqäo fÉÉ Åä Nca‹ädµÅa ÎYaYL~{däh ^NdäÅdä& fidhdf.Å we{'

iy

mshú iudc l;sldjlg

Å•sÅaf.a ld‹äd~h

m%£dÅ{aäfhÅa meäe{aäQ Çäo{a? f~aYSh we¡ÒÅa ieâiquq c‹cdãdPhä®Åa yd wÅ.d˘c £PÉmd•{=Éd ˝isÅa isxy• cdÅa{däÅao y¡Åaäd „Åa id˘ weøf.Å c‹cdãdPhä˘hÅa fM W{aiäho iyNd.s äQ Çäo{a wmo wdâx« ˝h/ Å•sÅa ~ is•aäd mSpdÈm‹ Çäo m{a˛fÉÅa yeF.äqM ƒmhca XÖsho Xhs/ Xcafcda ˝~Hd mSpfha c‹cdãdPä®Åa fM fÉdfydf{a Å•sÅa ~ is•äd äeÎ fcfÅc= mSpdÈm‹ Çäo m{aƒ˙É ärd{a fhda.H hehs is{d [äqÅaf.a ceÉe{af{Åa fM Ε {Å{=â Å•sÅao •Çdµ we{/ Åe‹ÅM fM fÉdfyd{a mSpdÈm‹ ˛fÉÅa Å•sÅa fÉf{ca c•a câf.Å wd äHdmD‹h {ä„âo{a Ç•ä{a √˙fM wâÉq⁄Åa XÉ {Å{=â •Çdf.Å we{/ Xfia{a fÅdÉe‹ ÅM by{ wâÉquq f~cÉ boq √˙Éo Å•sÅa mSpdÈm‹ ˛ we{/

ffyr.Pf.a Ådisäd~h

ÉydãdPh

Å•sÅa ~ is•aäd ceÖ⁄h ˝Yaä ˝~Hd•fha ˝~Hd mSpfha mSpdÈm‹ äQ Çä wmo wdâx« ˝h/ wmo c•sÅa is{=fua Å•sÅa ~ is•aäd ld‹äd¥fhc= äQä{a âdlHfha fyda fäÅ{a wdh{Åhc byÖ {Å{=® wfmacaId fÅdcâÅafÅc= Çäh/ ˝fYaIfhÅaÉ Éq~•aä•o? ˝f~aY ixãdâä•o? ädyÅä•o? m%is~aÈho? wÉd{HxY {Å{=®ä•o? ÉÅa›% yd weÉ‹ {Å{=® iøyd fM fÉdfydf{a ld‹ädµÅa Çäo m{aäQ whf.Åa fäÅiaä wäq®„ 25 c mÉu cd•hc iso ld‹äd~h fmdaIuh cÖ Å•sÅa ~ is•aäd äeÎ fXÅa∞Sh ld‹äd¥fhc= fÉäÅa ˝Yaä ˝~Hd• {Å{=âca •Çd fÅd. Åq we{ehs wms Wmc•amÅh cfÖÉq/ ÅÉq{a wmf.a Wmc•amÅh äeâµ we{/ mSpdÈm‹ Çäo m{a˛fM i{=o fäÅqfäÅa isxy• is˘{o {eÅ f~ÒÅa isxy• cEÉ æÉ ix.%yhca ceÖ⁄h ˝Yaä ˝~Hd•fha Å•sÅa ~ is•aädf.a

21

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

22

m a r A p r 2009

Å•sÅa mSpdÈm‹ äÅafÅa ld‹äd~fhÅa Ç•ho meÒ⁄? ld‹äd~h yâydÉ ish meäe{aÉ {yäq® câ.{a wduarqäca Ç•fha is—Å wäia|däch/ ish˚É lÅÉd£H ld‹äd~h yeâ fäÅ{a √isäca fÅdf~iÅ fÉdfyd{ch/ YS% •xcd Î~yia mcaIh? Xcai{a ld‹c mcaIh? mÉuca fÅdä lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqu{a ld‹äd~h ish mâÉ ~DIa—äd~h câf.Å is—Å fÉdfyd{ch/ f~ÉÖ ˝Yaä ˝~Hd• wdãdPä®Åa w{=®~yÅa câÅ? Çâm{• ÉdÅä ysÒcM cr fcfâÅ? wÈcâu Îfhda. {=´oqäco ÉdhsM fÅdcâÅ? lÅÉd£HfTµÅa ä•m•a•o häÅ? lÅÉd£H wdh{Å .sÎ {ÇÅ? âo wdPòc äYfhÅa fydMfÇÅa häd ‹fÇÅ fÉdfyd{ch/ XmÉuca fÅdä? Å•sÅa mSpdÈm‹ äÅafÅa äiâ ~yhca mÉu fcdÖà ˝Yaä ˝~Hd•fha ish ˜√hdfäÅa {ÉÅaä my câ {eÇQ fÉdfydf{a Wm c=•m‹ äYfhÅa is— ÉydãdPh Ã/X•a/ mS˘ia ~ Å•sÅaf.a mQPu ceÉe{a{ iys{ wduarqfT weÉ‹cM ~âÅ fÉdfyd{ch/ XfÉÅaÉ ãÅa∞scd wduarqfT Ã/X•a/ weÉ‹cÉca ~âÅ cÖ , weÉ‹äâhdf.a f•acMäâfhca f•i is— c®udâ{aÅ mâu˝{dÅ Xäco Å•sÅaf.a W~yio md{%ä is—h{a w~ [yq{a Å•sÅaf.a ms%h{É wduarqfT m%£dÅ {Å{=âca ~âÅ fÉdfyd{ch/ Å•sÅa ˝ysÜäco •ca câ is— ãMmsc âuäc yd w{=â•sfha â{Å hÅ wh{a Å•sÅaf.a ms%sh{É wduarqfT m%£dÅ fcdoiac®äÅa ˛ is—Å fÉdfyd{ch/ ld‹äd~h m%idâuh ˝h ye√ Wm˘É iSÉdäo ÖF.d˛ we‹ fM fÉdfydf{a wÉâfiacâ äeÎ who âdlH lÅÉd£Hä• Wm˘É iyh{a iÉ.sÅa isxyf•a Éyd c•dc®äd f•i f.!âä iMÉdÅ •efÇÅ w{â Å•sÅa ~ is•aädo{a Åä {Å{=® yâyd m%idâuh ˝h ye√ Édä{ca cemS we{/ mSpdÈm‹? Wm c=•m‹? w£HdmÅ weÉ‹ äeÎ {Å{=® [iafia ™ÅEÅM {ä„âca hd ye√h/ Å•sÅaf.a me{af{Åa XÉ {Å{=® •Çd .eÏÉ hqca‹hqca{h/ ‹fÇÅafÅa ld‹ÉdÉc wduarqäca ÅM Xys {Å{=® •Çd .eÏfM äâ~ c=Éca~@ ceÖ⁄h ˝Yaä ˝~Hd•h Åeä{ ms˘fäuca Çäo m{a √˙fM äHdmD‹ho Xys {Å{=® •Çd .eÏÉ myiqäca imhhs/ Å•sÅaf.a fM {Å{=® •eÇqÉ iÉ. wmo É{ca äQfha ys´•Pf.a ld‹c iÉdläd~h hof{a Éd—Åa ffyr.P 1933 µ `a˘ÇP.a ˝Yaä ˝~Hd•fha m%£dÅ {Å{=â (Rector) •Çd .eÏÉh/ W!Å ixäPÈ{ âoc Å•sÅa ~ is•aäd mSpdÈm‹ ˛É{a? ¥hquq âoc ffyr.P ˝Yaä ˝~Hd• m%£dÅ {Å{=â •Çd .eÏÉ{a ixiÅa~Åd{aÉc iÖcd Çe˚fäd{a fM fÉdfyd{o äe~.{a c®uq cdâud ƒmhca wÅdäâuh câ.{ ye√h/ ffyr.Pf.a Ådis iMÇÅa£{d msÖsÇøä ˝fTãÅd{aÉcä fÉÅaÉ idÅqcMmscä? fmd{am{a yd •sms •shQ wh fÇdfydahs/ , wh w{â Rhdiger Safranski •shQ Martin Heidegger: Between Good and Evil (1998), Jeff Collins •shQ Heidegger and the Nazis, Georg Lukacs, The Destruction of Reason (1953), Theodor Adorno, The Jargon of Authenticity (1904), Pierre Bourdieu, The Political Ontology of Martin Heidegger (1975), Julian Young Heidegger, Philosophy, Nazism (1997), Victor Farias, Heidegger and Nazism (1987), Alex Steiner, The Case of Martin Heidegger, Philosopher and Nazi (2000), Thomas Sheehan, Heidegger and the Nazis (1998) yd Slovoj Zizek, Heideggerian Political (Dis)Engagement (1999) fM , w{â ƒmhca mÉ⁄/ fM •sms yd fmd{am{a wÅqidâfhÅa ffyr.Pf.a Ådis iMÇÅa£h .eÅ f{a®M .eÏÉo W{aidy .ÎÉq/ ffyr.P 20 äÅ Y{ äPIfha ˝YsIao{É ‡PYÎchd äqä{a [yqo Ådisädµ yxärqfäÅa .eÖ˛Éo fÅdye√ ˝h/ Ådisäd~h Ò•shÅ .uÅdäcf.a Ã˝{ iÉQy >d{Å cøäq®ä•µ yd hq~ N+Òfhaµ wäiÅa cÖ w{â {ä{a Ò•shÅ .uÅdäca ‹˘iÅa äy•a Y%Ého ho{a cfÖah/ hqfâdamfhÅa ~yia .uÅdäca mso{o mÖäd

ye˘h w{â lPÉÅa yÉq‡ä Ò•shÅ y{âca mÉu wäiÅa câÒÅa lPÉdÅq wdPòch ÅoàqÅa f.drca Çäo m{acfÖah/ ffyr.P 1920 ~Ycfhaµ ÉÅqIH wd{aÚh{aäh iMÇÅa£fhÅa ˜îc•a ‡PYÎc ·caÉca b¥˘m{a cfÖah/ ÉÅqIH i{a{dä (Human Being) iMÇÅa£fhÅa [yqf.a w~yi ˝ma•˛h Xcca ˝h/ Xäco wd{aÚh{aäh iMÇÅa£fhÅa {ä{a ˝ma•˛h w~yica b¥˘m{a câ ‹ÇQ f`%dhsGf.a w~yisÅa ffyr.P fäÅia ˝h/ ffyr.P ÉqÜÉy{a Çoysâ ~PYÅfha m~ÅÉ m%YaÅ cfÖah/ «Åa{Åh hÅq c=Éca~@ hÅ m%YaÅh [yq Åe.Sh/ äiâ 2000 ca mÉu Çoysâ ~PYÅh msÖs.{a{d äQ {Pc Çq~aÈh? {Pc Ydia{%h i{H hÅ ixc•amhÅao ffyr.Pf.Åa miq ä•x.={dähca Åe‹˝h/ [yq ÎcxÉ Îcx ÉÅqIH i{a{däca .eÅ c{d cÖd fÅdä idÉdÅH äYfhÅa i{a{dä (Being) hÅ m%YaÅh idc;kdäo NdlÅh cfÖah/ [yq weÉ{=fT i{a{d{ä msÖsÇø .eoÜäh/ i{a{dä msÖsÇøä idc;kd câÅ äd~h i{aNdääd~h (Ontology) [yqf.a cafIa{%h ˝h/

fcfia ÅÉq{a fÉysµ ärd{aÉ äe~.{a m%YaÅh äÅ 1930 .uÅa䕵 is„äQ fM √%hdä w~o{a idc;kdäo .efÅÅafÅa wehs~ hÅaÅhs/ Ådisäd~ho mÉuca fÅdä mYaãd{a ÅQ{Åäd~h? mYaãd{a äHqyäd~h äeÎ iMm%‡hÅao{a ffyr. Pf.a «Åa{Åh cÖ Ç•mEÉ fÅd{cd ye˘h fÅdye√h/ mYaãd{a ÅQ{Åäd~h iPä wÈcdâädµ c‹cdäÅa ˝ia|dmÅh √˙Éo ceÉe{a{ca ·caäQ w{â iÉdl yd ixiacD‹c ˝˝£{aähÅa Çeyeâ câÅ iqÜ «Åa{Åho Xfâys˛Éca~ ÎfhdalÅh cfÖah/ fM Îid mYaãd{a ÅQ{Åädµ «Åa{cfhda ho{a ˝À{ ˝fâdaÍ? ia{%sädµ f~aYmd•ÅhÅao brca •Çd „Åay/ mYaãd{a ÅQ{Åäd~h yd mYaãd{a äHqyäd~h äYfhÅa y¡Åd. ÅaÅd •~ •sfhda{d~a? fr˙rd? `qfcda yd fr¸fia äeÎ wh iMm%‡hscä msÖs. {a ·ÅqÉ? Ç•h? wd{aÚh{aäh yd NdIdä iMÇÅa£fhÅa ärd{a ˜îc•a É{ ·©y/ fÉdäqÅa fhdalÅd cfÖa~ m%‹-idâäd~hÅa? m%‹-~PYÅäd~hÅa? m%‹-m~ÅMäd~hÅa yd ˝ixfhdalÅh câÅd iqÜ ·caÉ√/ fÉdäqÅao c•sÅa mâMmâdfT fÉäeÎ m%‹-«Åa{ÅhÅa? ~PYÅfha wäiÅaäd~hÅa iøyd Éq•ms®fT ffyr.Ph/ ffyr.P w‹Åa

Çoysâ «Åa{Å âodä cumso yeâ˛Éca is„˝h/ fcfia ÅÉq{a fM «Åa{Å âodäÅa {=Ö ä.ƒM ˝âys{ Çq~aÈ ˝fâdaÍ yd Çq~aÈ m%fÇda£ ˝fâdaÍ w~yia~ ˝h/ √is„ m~ÅMäd~hco br fÅdµÉ{a whdf•a hÅ wâdlcäd~hco~ brca {eæh/ ia|däâ m%äP.hÅa ˝fÉdaãÅh √˙É m%dÉd⁄c ˝ÅsYaãhÅa msoq ·ƒÉ yd wâÉquqiy.{ √%hdäÅaf.Åa Çeyeâ ˛É ˝ÅdYcd˙ f~aYmd•Å m%‹˝mdchca lÅs{ √˙Éo wäcdYhca ÎPÉduh cÖ ye√ Çäo weF.˛Éca ‹Ô⁄/ wd.Òc ÉQ•£PÉäd~hÅa Åe. ,É ld‹cäd~hÅa Åe. ,É äeÎ f~aYmd•Å m%mxãhÅao ˝®~a£ ˛Éo {âM Ç•hca ffyr.˘hdÅq «Åa{Åfha wÅa{P.{ fÅdäÅ Çä fmfÅhs/ {ä„âo{a meäiqäfyd{a Åä wdcdâfha lÅm%shäd~hÅa Åe. ,Éo{a ÅäH Ådisäd~hÅa Ôys˛Éo{a ˝®~a£ ˛Éo {âM ffyr.Pf.a ‡PYÎc w~yia brca {Çd Åe‹ Çäo{a c®uq ·ca˝h ye√h/ ffyr.Pf.a Being and Time cD‹h 1927 µ XÖsho meÒªÉ ‡PYÎc b‹ydih {=Ö ·äeÅa{ is„˛É√/ yÇPÉdiao wÅqä

mshú iudc l;sldjlg

w‹˝YsIao .ufha ~PYÅhca yd Ådisäd~h äeÎ ˝ÅdYcd˙ f~aYmd•Å m%mxãhca? X√fÅco Équ .eiqfua wehs@ ffyr.Pf.a ~PYÅh {yäq® câ .eÏfM m%dfhda.sc N+Òh Ådisäd~h äQfha~@ fM iMÇÅa£fhÅa ˝˝£dcdâfha {ä{a wÉ{â m%YaÅ ƒmhca b¥˘m{a fähs/ fÉysµ wÅqN+‹c wdcdâfhÅa ‘c®uq’ ffyr.Pf.a ã˘{dm‡ÅhÅa [iafia .fTIuh ˛Éca~ is„fähs/ ffyr.P Ådisäd~h hof{a cfÖa c=Éca~@ fcd{âM „âo ffyr.P Ådisäd~fha fcdoiac®äc= äQfha~@ fM iMÇÅa£h ¥.oÉ mä{aädf.Å .sfha~@ b{d fc— cd•hco mÉuca fM iMÇÅa£h iSÉd cfÖa~@ Ådisäd¥fhc= ˛fM ish˚É c=i•{d ffyr.P ã˘{h i{=ä ‹Çqfua~@ ffyr.P Ådisäd~h [yqf.a ~PYÅfhÅaÉ w£Hydâ äÅafÅa~@ Ådisäd~h ffyr.P ~PYÅfhaÉ i~aNdäädµ •caIuhca~@ Ådis iMÇÅa£h ffyr.˘hdÅq ~PYÅfha w‹fPchca~@ äeÎ ffyr. Pf.a ã˘{dm‡Åh iÉ. iMÇÅa£ fÅdfcfâÅ ~PYÅh iÉ. iMÇÅa£ fcfâÅ m%YaÅhca~ Åef.hs/

23

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

Daseing y¡Åaäd f~ÅafÅa/ fM äãÅh yd Çe¡uq ixc•amh É.sÅa √hfäÅafÅa ÒÎia i{a{dä f~aä•aä• i{a{dä f{a®M .ÅaÅd wdcdâfhÅa fäÅia Çäh/ ffyr.P Being and Time ä• fÉfia ~caähs/ Because we cannot define Dasein’s essence by citing a what of the kind that pertains to (an object)... we have chosen to designate this entity (Person) as Dasein a term which is purely an expression of its being ÒÎid Dasein f•i .{a˝o [yq f•dach {=Ö i{a{däca ˛É? meäe{aÉ •eÇqÉ (being-in-the-world) .eÅ c{d fcfâhs/ ffyr.P wmf.a X¥fŇ Ã˝{h (average everydayness) .eÅ c{d câhs/ f•dach {=Ö wmf.a b¢É? f~hca {ä{a f~hca w{â mä‹Åäd yd iÉdÅ fÅdfT/ ‘she is in love’ hehs ƒ ˝o XhsÅa √hfäÅafÅa wehf.a ia|dÏh meäe{aÉca fÅdfT/ i{a{dfT m%dcdâh√/ (Mode of being) wm

Z

24

m a r A p r 2009

ÅM fya.•af.a Phenomenology of Spirit cD‹fhÅa miqä ÔysäQ ˝YsIao{É ‡PYÎc cD‹h ffyr. Pf.a Being and Time h/ ffyr.P ˝isÅa fÉysµ b¥˘m{a cÖ Dasein ixc•amh ^fÉÉ ixc•amho bx.%Sis NdIdfäÅa ‘being there’ hÅ f{a®É f~hs& ÒÎia i{a{dä iMÇÅa£fhÅa Åä wdcdâhc is›Éca ˝h/ fÉhsÅa frcd´ia b¥˘m{a cÖ wd{aÚh{aäh msÖsÇø ixc•amh (cogito)? cdÅa´ ˝isÅa wd{aÉh iMÇÅa£fhÅa äP£Åh cÖ ix˝ldÅÅfha wÅqN+‹ W{a{â wd{aÉh (trancendental subject of apperception) yd XGÉÅaG yqi•a ˝isÅa wd{aÉh msÖsÇøä äP£Åh cÖ wÅqN+‹ W{a{â wyxNdäh (trancendental ego) ixc•amh ˝ia|dmÅh ˝h/ ffyr.P ÉÅqIH{aäh (humanity) yd f~aä•a (thing) w{â w‹ÉQ•sc fäÅica ·ca˛h/ {ÉÅaf.a i{a{dä? i{a{dä .eÅÉ (Being-it self) m%YaÅh Åe.sh yecafca ÒÎido mÉ⁄/ iMm%‡hsc ~PYÅho ffyr.P ˝isÅa f.Å wd ˝fTãÅh äQfha XhsÅa ÉÅqIH{aäh .eÅ{a f~aä•a .eÅ is{Å wdcdâhoÉ is›Éh/ f~aä•a .eÅ ys{Å ˝o wms ,äd ÎPäãÅh câÉq/ ,ädfha .=u fyda ã˘{ •caIu fidhÉq/ ÅÉq{a ÉÅqIH{aäfha idâh fM wdcdâÉh f~aä•aÉh yd .=uÉh m%äP.ä•sÅa y¡Åd.{ fÅdye√h/ f~aä•aä• i{a{dä fÉÅa fÅdä ÉÅqIH{aäfha i{a{dfäys we‹ ˝fYaI{aäh ÅM Xh ish i{a{dä iMÇÅa£fhÅa we‹ i˝–Îc Çähs/ (awarenes of Being) fM i˝–Îc ·Åqä{aNdäh ÎidÉ Xh ˝h ye√hdäÅao (possibilities) wNsÉq¨ fähs/ XÎid ÒÎid yeÉ˝oÉ ›Åa„ .Îhs/ ÒÎid {ÉÅaf.a i{a{dä .eÅ mÉuca fÅdä i{a{dä .eÅÉ{a ·Åqä{ah/ {ÉÅaä f•dacho ˝iscâ we‹ Çä (thrown in to world) ~Ï/ fM Îid ÒÎid wdiÅaÅ w{a·ƒÉ f•i idxcdä (anxiety) ? Ôh? iq˜c=É yd Éâuh .eÅ ie•√•sÉ{a ˛É câhs/ frcd´iao wÅqä ÉÅqIHh{aäh hÅq ÉÅfia yd Y˙âfha iÉädh√/ idâdP|hÅa (substances) f~cc Xc{=ä√/ hÉca –ÅÅh câÅ wd{aÉh –Åho •caäÅ äia{=ä iÉ. wNsÉq¨ fT/ ffyr.P fM ~affä{h .Öäd ~Éhs/ [yq ish˚ w{a·ƒM ˝hÉÅÉ iÖcd Ç•hs/ ,äd fcdoiaä•o crÅafÅa Åe{/ ÒÎia meäe{aÉ? i{a{dä iMÇÅa£fhÅa we‹ w{a·ƒÉ meye¥•s √˙Éoh/ Åä äãÅhca äQ

Å•sÅa mSpdÈm‹ äÅafÅa ld‹äd~fhÅa Ç•ho meÒ⁄? ld‹äd~h yâydÉ ish meäe{aÉ {yäq® câ.{a wduarqäca Ç•fha is—Å wäia|däch/ ish˚É lÅÉd£H ld‹äd~h yeâ fäÅ{a √isäca fÅdf~iÅ fÉdfyd{ch/

Z

i~aNdäädµ ·ÅqÉ√/ fÉäÅa ·ÅqÉca f~aYmd•Å c‹cdäco iMÇÅa£ äQfha wehs@ ffyr.Pf.a Ådis iMÇÅa£h .eÅ c{d cs˙fMµ m%fTYhÅa {=Åca [iafia c®uq f.dÅq cÖ ye√h/ 1/ ffyr.Pf.a Ã˝{ c{dä [iafia ˝fYaIfhÅaÉ [yq cÖ c{d? •shQ •sms yd [yqf.a Ã˝{fha is„äQ f~aYmd•Å ixis~aÈ wÅqidâfhÅa m%fTY ˛É/ fÉysµ wef•caia iaohsÅP äeÎ fcfÅca ffyr.Pä Ô{a‹hoÉ fya{a{= √˙Éca is„câhs/ 2/ ffyr.Pä fM fãda~Ådä•sÅa .Öäd .eÏfM m%äu{d [iafia m%fTY ˛É/ fÉysµ ffyr.P f~aYmd•Å äâ~ca cÖ ÅÉq{a [yqf.a ~PYÅh {=Ö ‹fÇÅ ˝YsIao •caIu we.hSÉca fcfâhs/ 3/ ffyr.PÉ {ÉÅaf.a w›{ Ådis iMÇÅa£h msÖsÇøä miqcd•fha √hQ f~aä•a [iafia fÉÉ m%YaÅho m%fTY fähs' ffyr.Pf.a ‡PYÎc Ã˝{h Wmc•amÅh cÖ fÅdye√ wdcdâfha fT.fhÅa wdc•amÉh fäÅiacM is„äQ Xcca fÅdfT/ ˝´.ÅaiaffoÅa fÉÅa

{ÉÅa Éq•acd•SÅ w~yia m%‹cafIam câ Åä w~yia äeÖø .{a Xcca~ fÅdfT/ ÅÉq{a ffyr.P w‹Åa f~aYmd•Å äâ~ca is„˝h/ fM f~aYmd•Å äâ~ [yqf.a ‡PYÎc Ã˝{ho ceÖ•ca Xc{= cfÖah/ 1933-34 cd•fhaµ fM äâf~a Çe¢É is„äQ w{â 1934 Åa miq [yq {ÉÅaf.a µP> cd•SÅ ˝Yaä ˝~Hd• Ã˝{h cem cfÖa «Åa{Åh fmdaIuh √˙Éoh/ 1933 µ ys˘ÇP.a䕵 ffyr.P ys´•Pf.a mcaIho iydh ·ca˛Éca cfÖah/ XÉ äPIfhaµÉ ˝Yaä ˝~Hd• m%£dÅ {Å{=âo ÎÖäâuh√Åa [yqä f{a˙ m{a˝h' Bo miq [yq ld‹c iÉdlädµ mcaIho iMÇÅa£ ˝h/ 1933 Éehs䕵 {ÉÅaf.a m~˝ m%dma{ f~aYÅfhaµ ffyr.P fÉÉ Ådis mcaIh mÉuca fÅdä mcaIfha Ådhc{aäh~ äPuÅd √˙Éo •ca cfÖah/ XfÉÅaÉ mcaIfhÅa m%cdYs{ mqä{am{a yd f•a¨Å 1933-34 cd•fhaµ [yq ˝isÅa [iäd {eæh/ fÉysµ meÅ Åe.sh ye√ w{=® m%YaÅhca äÅafÅa ld‹c iÉdlädµ mcaIho iydh mÖ cfÖa ffyr.P äeÎ Çq~aÈÉ{=Åa

mshú iudc l;sldjlg

iMÇÅa£fhÅa ™ÅEÉ f~hca wmf.a wâÉqu yd Çe¢ we{/ ™ÅEÉ f~hca wmf.a wâÉquo wÅqä iÅa~PN.{ fT/ ÉÅqIH i{a{dä iÉ. cd•h iMÇÅa£ √˙É ffyr.Pf.a cD‹fha {ä{a m%£dÅ f{aÉdäca ˝h/ wms cd•h .eÅ ~ÅafÅa wms Éâuh f~io c%ÉdÅqc+•ä hÅ Çä ~ÅaÅd Îidh/ wmf.a i{a{dä {däcd•sch/ (temporal) ÅÉq{a fM iSÉdiys{ meäe{aÉ wms Écd ~ÉÅaÅ W{aidy .ÎÉq/ wms fM fÉdfydf{a fÉ{eÅ ·Åa is—ÅafÅa wÅd.{ ˝h ye√hdäÅa f~i ~âdf.Åh/ idxcdä (anxiety) XÅafÅa wmf.a i{a{dfT we‹ fM crd äefoÅ iqÜ? Ô¢ hÅ iaäNdäh Îidh/ wmf.a wäHdl fM idxcdÉh meäe{aÉ yqf~ca ÉfÅda˝~Hd{aÉc ã˘{ •caIuhca fÅdfT/ wmf.a wäiâh√Åa f{dâä idxcdä wm fä{ crdf.Å ,É (intrudes) is„fähs/ idxcdä ˝ÉPYÅh äÅ äia{=äca Åe{/ Xh ˝ÉPYÅh äÅafÅa Y+ÅH{aähoh (nothingness). idxcdä yo.ÅafÅa Y+ÅH{aäh b¥˘fhah/ ffyr.Pf.a w‹ÉQ•sc i~aNdääd~h äQ ÉÅqIH i{a{dä (Dasein) wÅdh{ ˝h/ ye√hdäÅa Ç•dfmdfâd{a{=fäÅa isë/ (anticipate) fM Îid ÉÅqIH i{a{dä wäHdl meäe{afM iaä©mh fT/ Y+ÅH{däh fyda Éâuh hfÉc=f.a ish meäe{aÉ fyda wäHdl{aäh (authenticity) wÅdäâuh câ .eÏÉo we‹ Éd£Hhhs/ ffyr.P ÉÅqIH i{a{dä .eÅ √hÅafÅa Xh wd{aÚh{aäfha iÉia{h Çähs/ ffyr.P fM ÒÎia i{a{dä .eÅ c{d câÅafÅa wfÅca wh (others) yd cd•h iÉ. iMÇÅa£ câÒÎ/ fM ÒÎia i{a{dä wÅqN+‹cä Î˙caIuh cÖ ye√ ÉeÎh ye√ Ãä ˝~Hd{aÉc meäe{aÉca fÅdfT/ Xh Y˙âfhÅa ˝hqca{ ÉÅica fyda ˝–Åhca f•i iÇq~aÈc câ .eÏÉ~ cÖ fÅdye√h/ ÒÎia i{a{dä ish•a•oÉ c•sÅa Xhs/ Xh w‹ ÉQ•sc yd ÅeäqMh (Primordial and Original). ffyr.P √hd is—fha yeÉ fcfÅcaÉ wÉ{c câ ·ÉQ? w{yeâ ·ÉQ cafIa{%hca .eÅ c{d câÅ Çäh/ ˝˝£ äP.fha f~aä•a msÖsÇøä c{d câÅ ·ÅqÉ NdäÉh ·ÅqÉ√/ (Ontic Knowledge) ÅÉq{a ÒÎia i{a{dä .eÅ c{d câÅ cafIa{%h i~aNdäädµ ·ÅqÉ√ (Ontological Knowledge). Çoysâ ˝~Hdä fÉÅaÉ ~PYÅh~ iÉia{hca f•i NdäÉh ·ÅqÉ√/ ffyr.P .fTIuh câÅafÅa

25

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

26

m a r A p r 2009

mÉuca~@ hÅaÅhs/ Åe{/ {ä{a Çq~aÈÉ{=Åa ™ÅE{âM ish iydh ld‹c iÉdläd~ho •Çd „ÅafÅah/ 1928 µ 2-6% ÉylÅ ceÉe{a{ 1933 mÉu äÅ ˝o 43/9 % ~caäd äeî˛ ‹Ô⁄/ Ådis mcaIh fÉfia Çyq{â ceÉe{a{ ¥Åd .ÅaÅd ˝o c%ÉdÅqc+•ä wfÅc={a mcaI ¥h˛ hÅaÅo ˝h/ lPÉÎh {=Ö fcdÒhqÎia´ ˝fâdaÍ É{äd~h yd {~Ç• äP.ädµ m%‹m{a‹h Yca‹É{a ˝h/ fMäd ffyr.P fÅd·Å is—hd fÅdfT/ 1933 fmÇâäd˘fhaµ lPÉÅa fcdÒhqÎia´ mcaIh {yÅM fc®⁄/ y¥is Ï‹h iaôâ m%mxãhca Çäo m{a˝h/ hqf~TäÅao âlfha Ε{• ·˙É {yÅM fc˘Î/ hqf~TäÅao lPÉÎfha c%Srd iÉdlä• √%hdcd˙ ˛É {yÅM fc®⁄/ hqf~T äHdmd˘chÅao Xfâysä f~aYmd•Å m%ãdâ me‹fâÅaÅo ˝h/ 1933 Éehs äÅ ˝o Ådis mcaIh yeâ wfÅc={a ish˚É mcaI {yÅM ˝h/ Éq•sÅa ·caäQ wdcdâho ffyr.Pf.a Ådis iMÇÅa£h ho fÅd.eish ye√ wdcdâho É{= fcfâÅafÅa ffyr.P ˝isÅa cÖ c{d

yd •shÅ •~ •sms f•a¨Å Îidh/ fM •sms f•a¨Å yd f~aYÅ md~c câf.Å •sh˛ we‹ f~aä•a fÇdfydÉh√/ fM •sms f•a¨Åä•ä•o wÅqä ffyr.P Ådisäd~h yd iMÇÅa£ ˛É wyMfÇÅa is„äQ wädiÅdäÅa{ XccaÉ fÅdfT/ [yqo •eÇquq {Å{=â f~aYmd•Å cohq{= iøyd md˝;« cÖ Çäo idcaIs b¥˘m{afT/ 1933 Éehs 27 ¥Å ffyr. Pf.a m~˝ m%dma{ W{aiäho w£HdmÅ yd ixiacD‹c cohq{= iøyd w˚‹Åa f{a˙ m{aäQ Ådis wÉd{Häâhd? mcaI idÉdÀchÅa? Ò•so˘ ÎfhdaÀ{hÅa iyNd.S äQ w{â Ådis fcdî? ÇeÅP X•a•d ‹æ we{/ Ådis mcaIfha .S{h äd~Åh ˛ we‹ w{â Ådis wdãdâh cfÖa m%is~a£ Sieg Heil hÅaÅ cE .id √hÒÎ/ fÉysµ fc®uq ixiacD‹c ixfca{hÅa É.sÅa ffyr.Pf.a ˝Yaä ˝~Hd• m%‡Å {Å{=â ld‹c iÉdlädµ ˝ma•ähca yd iÉdÅa{â câ we{/ 1933-34 cd•fhaµ ffyr.Pf.a f~aYÅ ¥˘.ÅaäÅ iqÜ ˜îc•a ,äd ˛ ‹fL/ ˜√hd ˝âys{ mq~a.•hÅa ld‹c iÉdlädµ mcaIho wÅqÇ~a£ √˙É iøyd 1934 lÅäd˘

Édifhaµ cÖ c{däcµ [yq √hd we{af{a ÉdÅisc yd cdhsc Y%Éh X√fÅcdo Éqyq√˙fM wÈIapdÅh .eÅh/ fM c{dä wäidÅfhaµ{a ys´•P .eÅ äPuÅd câÒÅa Sieg Heil hÅaÅ cE .id √hd we{/ 1933 µ lPÉdÅq YsIHhÅa wÉ{ÒÅa cÖ c{dfTµ √hd is—fha ld‹c iÉdlädµ ˝ma•äfha lPÉdÅq i{a{dä (German existance (Dasein)) iMmQPu m˘äP{Åhco •ca cÖ Çäh/ lPÉdÅq YsIHhÅa lPÉÅa mâÉ{aäh ˝cis{ √˙Éo ˝Yaä ˝~Hd• f.dr Åe.SÉo ‡hc ˝h hq{= Çäoh/ , iøyd Ã˝{hÉ cem cÖ hq{= Çäh/ âdlHh Yca‹É{a √˙Éo{a lPÉÅa idâh (volk) wdâcaId √˙Éo{a √%hd cÖ hq{= Çäoh/ fM c{dä wäidÅfhaµ{a Heil Hitler! hÅqfäÅa m%cdY câ we{/

- •ÇÅ c•dmho

[fL Îäio wdh{Åho mqia{cd•ho fÅdcrädÉ fÅdäâ~ädÉ Îc={a cÖ ieÎÅa f.Åaäd .ÅaÅ ‡hc{aäh .ÅaÅ

mshú iudc l;sldjlg

~a˝ Édisch

c•dm 12 iøyd {eme•a .dia{= iys{ Ò• ® 1800'00 {eme•a .dia{= âys{ Ò• ® 720'00

˝ÉiÅaÅ - 077 3251257

27

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

w¨;a fjkia
28

m a r A p r 2009

úo¾Yk m%ldYk 33" mkai, mdr" l¿fndaú," foysj,'

mshú iudc l;sldjlg

m a r a p r 2009

29

mshú iudc l;sldjlg

wfma fÇdfyda wh

Wmfhda.S{dädµÅa fi!ÉH •shÅf.a - fc!I•Hd m%ÅdÅa„

30

m a r A p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

wms idc;kdä moÅa .ÎÉq? wms w{a~√ÒÅa bÅaÅ cdâudä√ÅaÉ/ wÅa cäâ wduarq cd•hco{a ärd c•dc®äÅa? Çq~aÈÉ{=Åa yd fM âf´ Éâud£dâ iÒ‹ä• iso fÅdfhca c•a•s cuardhM fM ÉysÅa~ wduarqfT fcdoiac®äÅa fäÅaÅ ~F.•ÅafÅ Çf•ÅaÉhs/ fM âf´ c•d f~fmdÖca ˝¥ho fM {{a{aäh ~√ÅafÅ fcdfydÉ~@ fi!ÉH - fM Xc{= fäÒÅa bÅaÅ wh{a wduarqä äf.aÉ fÅdäqu{a Xca{âd wdcdâhco Ç• hdÅa{%uhcaÉ {Éhs/ wms c•dc®fädhs √hÅ ceo.˘ Xc .{af{d{a fM wduarqäo cfG hÅafÅ , whf.a «{%mo yd fo•s ÅdoHä•o Éq~•a fidhd.eÏfM wâÉqu fmâo ‡mq wh √h•hs Éo ysf{ÅafÅ/ fM wh fM isiaoM Xco wäfYdaIuh fä•d fM isiaoM Xc{a XcacÉ .ÉÅa câÒÅa {ÉÅaf.a Ã˝{fha fN!‹c iaä©mh iS>% f•i fäÅia câ .ÎÒÅa bÅaÅäd/ Éx ys{ÅafÅ fM wh äP{ÉdÅ wduarqä iÉ. Çf•ÅaÉ iMÇÅa£ fäÒÅa câÒÅa bÅafÅ , f~a √h•d/ fäÅ fya{= we‹/ ÅÉq{a m%£dÅ fMc/ fc!I•Hd - Éo ‹fhÅafÅ fi!ÉH √hQ f~ao ärd iâ• W{a{âhca/

Éx ys{ÅafÅ? äP{ÉdÅ Ådhchd .eÅ fM âf´ idÉdÅH ÉylÅhdo ‹fhÅafÅ fM äf.a w~yica/ ÉysÅa~ âdlmcaI √hÅafÅ wfma Ådhchd/ [yq iâ• Ådhcfhca/ lÅ{däo •e¥hs/ iÚmhs/ Éx √hÅafÅ fM idÉdÅH ÉylÅhdo ‹fhÅ w~yiÉhs wfma âf´ c•dcdâfhd √hÅ Çyq{âhco ‹fhÅafÅ{a/ fM cdâuho wÉ{â cdâuhca ˝¥yo Éd{a ys{Åäd? fM wduarqä iÉ. Xc{= fäÅ c•dcdâfhd √hÅ who hÉca câ .eÏÉ √hÅ cdâuh{a ‹fhÅäd √h•d/ X{Å ‹fhÅafÅ? c•d äqäÉÅdäo ärd Édc´ √˙fM äqäÉÅdäca/ X{Å¥ Ç•h{a iÉ. Xc{= ˛Éo fya{=ä , msÖsÇø äÅ ceÉe{a{o ärd , Ç•ho Xc{= ˛É {=Ö {ÉÅaf.a äerä•o , É.sÅa hÉca câ .eÏÉ/ w›{fha hM hM iÉdl ˝äâu cÖd hehs √hÅ «{%mo w£HcaIä® mäd fM fmâyefP bÅaÅäd/ fi!ÉH - ÉÉ{a √hÅaÅ ysomq hÉca {Éhs É{ca cfÖa/ [T fM c•dcdâfhda fâd{a{É fM lÅdÈm‹äâhd ÖF.o wef~ÅafÅ y˘ho? myÅca ÖF.o wef~Å fÉ® äf.a/ fM yefÉdaoÉ fcaca f.îfhÅa cE•a•ca cEfM äqäÉÅdä ‹fhÅäd/ ,c b{dÉ

meye¥•shs/ wms fM √hÅ m%‹•dN fM fÉ® äeÎ c•dcdâhÅao •eÔ•d ‹fhÅäd/ fM âo .eÅä{a? iÉdl ixäP£Åh .eÅä{a fM who wÇÉ•a fPuqäc äqäÉÅdäca ‹fhah √hd ÉÉ ys{ÅafÅ ÅE/ Xcafcd {´oq Îädihca? Xcafcd brÉca? Xcafcd {Å{=âca? cD‹ho wäYH m%d.a£Åh fM Xccaä{a Åe‹ÅM? câmq fo•s ÅdoHh ‡.ÅaÅ ©mädysÎfha fyda whsëXÅa Xfca brca/ Ç•ÅaÅ fM Xc{= fä•d bÅaÅ wh ¥yd fM Xccaä{a Åe~a~ √h•d/ fmd„ wâÉquca fM Xca wfhca {=Öä{a ÅE √hd ÉÉ meye¥•sä √hÅäd/ we{a{oÉ fM wduarqä câÒÅa bÅaÅ f~aä•a Çe˚äÉ fM mPiÅ•a wâÉquq Åe‹ÅM ifmda´ Xcca f~ÅaÅ wäYH ÅE/ fc!I•Hd - ÉÉ √hÅafÅ fi!ÉH? fM fÉdfydf{a Ç•fha is—Å wh Édc´ cÖd y˘ ˝¥ho {ÉÅaf. whsîhf•dÀ Xc/ ,c Édc´ câ•d lÅ{dä w•a• .{a{d/ , {Éhs isxy• fÇ!~a£ iy hq~a£h √hÅ ixc•amh/ fM ixc•amh fcdhs {âM ia|dms{ fä•d ‹fhÅä~ √hÅäd ÅM? wms w~yf.Å ysomq wh mäd fo•sf`daÅa XfcÅa c{d câ•d wäiÅa fä~a¥ fo•sf`daÅa Xc ‹hÅafÅ f{®äÅa iâuhs? Çq„ iâuhs √h•d/ y˘É •e
31

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

32

m a r A p r 2009

·Åa fi!ÉHhs? fc!I•Hhs f~ÅaÅÉ √hQ f~aä•aä• ‹fhÅafÅ" fM c•dcdâfhd c•dä {=Ö äe• hÅ w{o Éeiai .eySÉhs? •dN m%fhdalÅ iøyd wduarqäo Xc{=˛É √h•fÅa/ ÅÉq{a [h cdâud wrq äeî äYfhÅa yeÉ‡É ‹Çqud/ wms √hÅafÅ ÉysÅa~ wduarqäo Çf•ÅaÉ Xc{= ˛É √hÅafÅ ld‹c Ée~ mÅa‹fha Xc{=˛Éca √h•hs/ wÅa cäâ c•co{a ärd ld‹c Ée~ mÅa‹fha Xc{=äc=hs yäq•c=hs ·Åa ‹fhÅafÅa/ fc!I•Hd - [h √hÅ cdâuh Éd{a msÖs.ÅaÅäd/ [hd √Täd äf.a wfma f.drca c•dcdâfhda whs‹ fäÅafÅ ld‹c Ée~ mÅa‹hofÅ/ ãÅa∞scd √hÅafÅ Éx ~ÅaÅ wdcdâho wÅqä c•dä √hÅafÅ fÉdcca~ √hÅ cdâuh fydøo ~ÅaÅd Ådhscdäca/ ÅÉq{a Xhdo fM âf´ c•dc®ädf.a y~ä{ w•a•.ÅaÅ mq~a.•scä ÇE/ wÉâf~aä fyda fcaɇi fyda weho wyqäqfua ÅE/ ÅÉq{a Éx ys{Å ˝¥yo äP{ÉdÅ lÅdÈm‹äâhd c•dä .eÅ? ãÅa∞scdo idfmacaIä ~ÅafÅ ÅE/ ÅÉq{a Xhd •dx√c c•dcdâhdf.a y~ä{ äer câÅaÅ fcdfydÉ~ √hd ~ÅaÅäd/ , [hd √Täd äf.a fM f.d•af•d ld‹c Ée~ mÅa‹ho wh{a wh Îid fäÅaÅ mqÜäÅa/ fi!ÉH - meye¥•säÉ fM fâÃM Xc y~ÅaÅ Wmia{MNc fä;ã whsîhf•dÀ Xcca ‹fhÅäfÅ/ Xh m~ÅM äqfuaÉ Xca{âd wdcdâhco ädP.sc? m%df~aYShädµ w‹Yh .%dÚh {eÅ√Åa/ , √hÅafÅ ld‹c iSÉdäca we{=f•/ ~c=fua ÒÎyd" wfma ÒÎfyca/ fmdfÖdfä mh .y• bÅaÅ Ådhcfhca wdµ fÅdfhca äâÅe.SM cÖd/ fM fiaâÉ ˝cdâ c{d/ fM fÉdfydf{a y˘hoÉ fi´ fäÅ iaf´´ whsîhf•dÀ Xc {Éhs fM/ Éx √hÅafÅ fMfc whsâÎ Xc {Éhs X•aëëBh/ [fL w~yio Éx XcÛhs/

Z

√hÅafÅ fM" wduarqäo iMÇÅa£ äÅäd{a XcacÉ , who •eÇquq f~aä•a/ ,c wäxccÉca ˝Èho wms äoyd .ÅaÅ .sfhd{a äâ¥ÅafÅ wmso/ ·Åa Ç•ÅaÅ «{%m— c•dä .{af{d{a w~ fM we‹fä•d ‹fhÅ {{a{aäho .eÖfmÅaÅ fX‹ydisc «{%m— câÅaÅ fmÖfàÒÅa bÅaÅäd/ lecaiÅa XfyÉ «{%m—hca cÖd/ b¥˘fh¥ lhÅa{{a? iq~{={a XfyÉ ÎPÉdu câÅaÅ ÎhÒ{hs/

fM fÉdfydf{a Ç•fha is—Å wh Édc´ cÖd y˘ ˝¥yo {ÉÅaf. whsîhf•dÀ Xc/ ,c Édc´ câ•d lÅ{dä w•a• .{a{d/ , {Éhs isxy• fÇ!~a£ iy hq~a£h √hÅ ixc•amh/

Z

Z Z

fi!ÉH - fydF~ fmdhsÅa´ Xcco wdäd √h•d Éo ysf{Åäd/ fMc fM fâÃM Xfca ‹fhÅ wdYaãPhhca fÅfÉhs/ fM fâÃM Xco whsrÅa—— Xc yef~ÅafÅÉ wfÅcd fä;ã X•aëëBh Îid/ X•aëëBh mÉuhs fM âf´ XcÉ fâisiaoÅaia Xc ye—ho ‹fhÅafÅ/ fM fâisiaoÅaia Xc f.drÅe.s•d ‹Çqfu Åe‹ÅM ~c=fua wduarqä•o meäe{aÉca ÅE/

mshú iudc l;sldjlg

fM fÉdfydf{a y˘hoÉ fi´ fäÅ iaf´´ whsîhf•dÀ Xc {Éhs fM/ Éx √hÅafÅ fMfc whsâÎ Xc {Éhs X•aëëBh/

fc!I•Hd - wfma wh fcdhs{âM idÉh" idÉh √Tä{a myq.sh wäq®„ 25 {=ÖÉ is„äqfua? f~ÉÖ ÒÎyd .eÅ iefcÅa Çe•SÉ/ fM iech {Éhs ffäâh Çäo m{aäÅafÅ{a/ myq .sh wäq®„ 25 fya c+o m%dma‹h {Éhs ÉysÅa~ wduarqä √hÅafÅ/ fMc fX‹ydisc i{Hhca/ fM .eo .ymq .ef´ •syÅaÅ mqÜäÅa fäÅafÅ{a fM whoÉhs/ fÉdc~ fÉys ˝ÅdYh w{ ÖF./ Xys fmâÎÒ‹ ·Åa myÖ fäÒÅa ‹fhÅäd/

wms fM c{d câÅ f.da{%scädµ iÉdlh {=ÖÉhs yø.É f∞daysfhca? wmâd£cdâfhca fä•d? lecaiÅa ˛âfhca fäÅafÅ/ X{ŵ yø.Éf.a ‘wcaIâh’ c=uqy®mhca ˛ lecaiÅaf. ‘wÇd’ ˛â cdäHhca Çäo m{acâÅäd/ fi!ÉH - fM wdmq m%ädyfhaÉ ¥.=äca f•iÉ fM {{a{aäh yF„Åd .{ ye√hs/ fMäd y˘hoÉ X√fÅco Çe°;ã √%hdä•shca/ ·Åa Ç•ÅaÅ? wfma âf´ fÇdfyda c•dc®fädhs √hÅ wh {Édä{a fÅd·Å? {Édä fcfia~ fM fâÃM Xc ˝isÅa wäfYdaIuh câf.Å ‹fhÅafÅa √h•d/ ,c {Éhs wdYaãPhh/ fM c•dc®fädhs? lÅdÈm‹ m%Éq¨ wduarqähs w{â ‹fhÅ .Åqf~Åqä √hÅafÅ iaädÒhd yd ‡ihd w{â mä‹Å .Åqf~Åqäca/ yø.É we{=˚ √ysmf~fÅca we®uyÉ wfÅca yeÉ f~fÅcaÉ fM {=Ö bÅaÅäd/ fc!I•Hd - Éo fÉfyÉ{a ysf{Åäd? fi!ÉH √hmq cdâuho ÉÉ XcF. fäÒÅaÉ fM f~a{a √hÅaÅ ™Å/ lecaiÅa weÅa{Îo «{%m—hca √˙fM äqäÉÅdä iEfyÅ cd•hc bø•d ‹Çqud/ lecaiÅa √hÅafÅ ~caI ÅÜfäca/ ÉÉ [yq iÉ. fT¥cd ÅdoH f~cc âF.md•d ‹fhÅäd/ ·Åa fi!ÉH •shÅf.a bÅaÅ {eÅ X‡

33

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

ys—fh lecaiÅa weÅa{Î/ Éx ys{ÅafÅ [yqo , «{%mohca câÅaÅ ™Å câÅ myiqcÉ cT®ä{a „ÅafÅ ÅE/ lecaiÅa [yqf.a W{aidyfhÅa yeÉ f~hcaÉ lh .{a{d/ yeÇehs isÅÉdä yeâ/ yø.É √hÅafÅ f~aYmd•Å É{äd~hca Xcac c•dä câÅ fcfÅca/ [yq isÅÉdä Nd˝{d câÅafÅ f~aYmd•Îcä äf.aÉ mPfhaIud{aÉcä/ lecaiÅa•d y~mq ld‹cädµ moq iSÉdä {=Ö yø.É•d f∞daySÅa fäÅäd/ wms meye¥•sä √hÅaÅ ™Å wms fM câÅafÅ iÉdl ˝fTãÅhca Òi mq~a.• ˝fTãÅhca fÅfÉhs √hÅ Xc{a'

34

m a r A p r 2009

wcaIâh ˝f~aYSh ld{HÅa{â «{%mo WfÖ•ä•aä•o we{=Ö{a Ndâ .{a{{a Bo iMÉdÅ •efÇÅafÅ ÅE äf.aÉ wÇd «{%moh bÅa¥hdfT m%dÅa›h isÅÉd WfÖ•ca yeâ fäÅ{a √is„ isÅÉd WfÖ•ca Ndâ .ÅafÅ{a ÅE/ fM m%‹cafIamh fcdfydÉ~ f{a®M .ÅafÅ@ fi!ÉH - , m%YafÅ y˘É ixƒPuhs/ Éx fÉfyÉ √hÅaÅM? yø.Éf.a wcaIâh •xcdä we{=fÖ fcd{âM c{dÇyo •caäqu{a ,c f•dac isÅÉdä we{=fÖ , ˝Èho Ndâ .ÅaÅ ˝Èhca ÅE/ , ˝Yaädih Éo{a ‹Çqud/ ,c f•dac isÅÉdä {=Ö wdYaãPhÉ{a w{a·ƒÉca fÅfÉhs/ wLÇdia √âfâdia{dÒf.a ‘f´ia´ [`a fã˘’ «{%moh f•dac isÅÉdä {=Ö bÅaÅ fma%caIchd i•s{ câÅäd/ , i•s{ √˙É XÅafÅ √is„ {dcaI⁄c ˝c%Éh√Åa f{dâähs/ wcaIâh .eÅ fÉfyÉ c{d câ~a¥ lecaiÅaf. wÇd .eÅ c{d câÅ Xfca f{aâeÉca ÅE/ , wÅqä wcaIâh √hÅafÅ ˝c%Éhca fÅdäqudo Xh ÒÎia Ã˝{h fcdfydÉ~ fäÅ{a wdcdâh√Åa yiq câ .ÅafÅ √hÅ Xco fäÅia Nd˝{hca/ fc!I•Hd - Éx ys{ÅafÅ lecaiÅaf. wÇd .{af{d{a Xys √is„ wdYaãPhhca ÅE/ Xys isÅÉd Nd˝{h [˘ÀÅ•a ÅE/ fÉdc~ [yq fäÅ{a «{%mo .uÅdäc wdNdIh wÇdo wdf~aY câ•d ‹fÇÅafÅ wÉqfäÅaÉhs/ lecaiÅa 2008 ¥ f.aÅaÅ y~Å ·äeÅa{ «{%m— wdcD‹h Úo fÇdfyda c•co fmâ fÉ•a .sLiÅa•d? Id®ca ¨dÅa•d lh.%dySä f.Åe{a ‹Çqud/ yø.Éf.a wcaIâh .{af{d{a Xys c{d f{aÉdä? Xys wdcD‹h Xys âF.mE ÅÜ ÎÖshÅaf.a âx.Åh Çe•Åaia ÅE äf.a Xcca Éo ·fÅÅäd/ wÎc Çoysâ isÅÉdfT wcaIâfha f{aÉdä äf.a ,äd ™Å{âM ‹fhÅäd/ , isÅÉdfT Ωms{ iÉdl mÅa‹h Çoysâo wÉq{a{ca ÅE/ wcaIâh Ç•~a¥ iÉyâ wäia|dä• Édä `S•a fäÅaÅ .{a{d/

ÉÉ fÉfyÉ √Tfäd{a? {Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ ~caäd yø.Éf.a isÅÉdä wdishd‹chs/ ÅÉq{a wcaIâh .{af{d{a Xh Çoysâhs/ , ©mh {ä„âo{a wdishd‹c ÅE/ ©mhÉ Çoysâhs/ wcaIâh f.da•Shhs/ Çoysâ ›M Xcca yø.É wâÅa ‹fhÅafÅa/ , ÎidÉ Çoysâ whf.a (Gaze) ·caÉ crdf.Å äefoÅäd/ Xhd•o ~âÅaÅ wÉd®hs Xhd•d fÅd~ÅaÅd âoc fM äf.a ›M Xcca .eÏÉ/ , ÎidÉ Bo iMÉdÅ •efÇÅafÅ ÅE/ fi!ÉH - [hd √hÅ f~a f~aYmd•Îchs/ wmsä{a fäÅ me{a{co wâf.Å hÅäd/ ,c {PcdÅqc+•hs/ fmdaia´ fcdf•daÎh•a w~yic=hs [hd É{= câÅafÅ/ wdishdfä isÅÉdc®fäda iMÉdÅho md{% äqfua ,IshÅa √hÅ fcd•s— XfcÅa/ ,c we{a{/ {ÉÅaf. ämi˘ho msoia{âfhca we{=Ü äqudÉ ‹fhÅ NS‹h , who{a we‹/ wÎc , msoia{âhd wdishd‹cfhca Îid o%äqÉe—ca Xccca äf.a we‹/ fc!I•Hd - Éo , .eÅ w~yica ÅE/ Éx , .eÅ ys{ÅÅäd/ —cca ixƒPuhs/ lhÅa{ ãÅa∞is˘ ,•shÅaia•d .eÅ c•dä câ câ bø•d XcmdâoÉ „oq.eÉquqo XÅäd/ wmso wÅqä ,•shÅa √hÅafÅ? wfma idâh y~Å fcÅd/ lhÅa{ fM fä~a¥ wfma idâh fydâcM câÅaÅd ˝¥yo ~√ÅafÅ? f~ÉÖd/ lhÅa{ fÉ{Å¥ lecaiÅao{a ärd? Xydo hÅäd/ , √hÅafÅ ˝Yaä hd‹%chd? f.da{%schd ÇäoÉ fÉysµ m{afäÅäd/

fc!I•Hd - Éf.a W{a{âh iâ•hs/ Éx ys{Åäd yø.É? m%iÅaÅ? f•iaoP? £PÉis˘? ‹iai? m‹âdl äf.a isÅÉdc®äÅao ÒÎia Ã˝{h msÖsÇø .eàqâca? ·caÉca fyda ˝fYaI ye√hdäca ‹fhÅäd/ ÅÉq{a lhÅa{ ãÅa∞is˘ ÖF. ‹fhÅafÅ wdcD‹Éh yâàhca/ , wdcD‹Éh yâàh [yq Xc Xc cd•ho f.aÅäd/ fM wh , Îid fÇdfyda „âo câÅafÅ? äe• hÅ w{o Éeiai .eySÉhs/

fc!I•Hd - fcd—ÅaÉ ‹iai wfLfiacâ mäd lhÅa{f.a w.a·yh «{%moh b{dÉ byÖsÅaÉ wf.a câ•d ‹Çqud/ b‹Åa ÉÉ c=Éca √hÅaÅ~@ √is„ f~hca fÅd√hd bÅaÅäd wefâÅaÅ/

fi!ÉH - ffyr.P W‡yâuh y˘ho y˘/ [Ç √Täd y˘/ ffyr.Pf.a m%äd~h [yq ys{mq Åe‹ {eÅco .shd/ Xys m%‹å•ä• NhdÅccÉ ·c•d [yq Îyv äqud Òi [yq wfma wh äf.a Xys m%‹mcaIho .sfha ÅE/ •xcdfT fM É{äd~ fäÅqfäÅa fmÏ bÅaÅ c•dcdâfhda? ffyr.P äf.a ÎYac%Sh fäÅafÅ ÅE/ Xys NhdÅc m%‹å• fäÅqfäÅq{a äer câÅäd/ äâ‡Åhca .ÅaÅäd/ fÉdc~@ ffyr.P äf.a wäxc yd {ÉÅaf.aÉ äQ É{hca" ~PYÅhca fM who ÅE/ wfma bÅafÅ wäia|dädµÅa" Wmfhda.S{dädµÅa/ fM wh Åeä{ Åeä{{a wÅa{ w.‹.dÚä fmÏ is—Åäd/ fM fä•dfT ld‹cädµ yd ld‹ädµ √%hdä•sho iyfhda.h f~ÒÅa Xys fcdoiac®äÅa fä•d bÅafÅ XfyÉ wh/ , f.d•a•d ffyr.P äf.a fÅfÉhs/ wfÅa wmso{a ffyr.P•d äf.a whä{a ys—hd ÅM/ wmso ffyr.P•d äf.a whä{a ÅE/ fc!I•Hd - fi!ÉHf. c{däo Éd{a XcF.hs ,c {Éhs we{a{/ wfma bÅaÅ Çyq{âh wäia|dädµÅa/ Wmfhda.S{dädµÅa ,c y˘/ Éx ffyr.P .eÅ äeîh ~ÅafÅ ÅE' , Îid , .eÅ Éo w~yica ÅE'

mshú iudc l;sldjlg

fi!ÉH - lhÅa{ √hÅafÅ iÉy®Åao isÅÉdc®fäca? iÉy®Åao ÅdoHc®fäca? iÉy®Åao mqä{am{a c•dfT¥fhca? {ä{a iÉy®Åao b‹ydiéfhca? {ä{a iÉy®Åao fÉdG•aia•o Éd£H W.ÅaäÅ fcfÅca? {ä{a iÉy®Åao fäÖø ·Åa˛M ÎPÉduc®fäca/ {ä{a iÉy®Åao ÅÜäÅa mqyquq câÅ .=®äâfhca/ Éx Éf.Åa wyÅafÅ lhÅa{ ãÅa∞is˘ Éo cT~ √h•hs/ Éx wyÅafÅ? lhÅa{ ãÅa∞is˘ Éy{dfÅÎ [Ç √hÅaÅ [Ç cT~ cshd/ , {âÉo äefG wäq•a fä•d ‹fhÅafÅ/

wms ˝Yaädi câÅ wdcdâho ™ÅEÉ m%mxãhca äP£Åh fä•d ˝ÅdY fä•d hÅäd/ , √hÅafÅ , yeÉ f~hcaÉ ~hf•ca‹chs/ •xcdfT fM ld‹äd~h{a XfyÉhs/ wms Éd—Åa ffyr.P äf.a fcfÅca .{af{d{a [yq ld‹c iÉdläd~hca .eÅ m%äd~ f.drÅ.•d Xys m%‹å•ä• NhdÅccÉca Xcac Îyv äqud Òic? Xys m%‹mcaIho .sfha ÅE/ fM whf.a √%hdfT wäidÅh fÉdÅäf.a fähs~@

35

m a r a p r 2009

Z

mshú iudc l;sldjlg

MY

Éo wÅqä isÅÉdä hÅq fhda£ cerm{√' Xh ^Éd ~ we{=ÜäÅ& iÉdlh b¥˘fhÅa •MNcä {eæÉ isÅÉdcâu ˝Ifhys Éf.a wNHdihhs' Xh wmo wmä fmÅaähs' √ishM {=ÅafäÎ mdPYaähca ˝isÅa cerm{ca w•a•d fÅdfmÅaäÅ f{ca wm fÅd~√Å ^wfma& ‚ fM cerm{ ˝isÅa wmo fmÅaäd f~hs'

36

m a r A p r 2009

isÅÉdä wfYdac yø.É

w£HcaIuh1993 äifP ãÅa~√ÅaÅ˙ «{%moh •shd √˙fÉÅa we⺠Éf.a isÅÉd Ã˝{ho~ Bo{a äiâ woco mÉu fmâ iso we⺠Éf.a ÅdoH Ã˝{ho~ Ε äYfhÅa ‹˘x. {~ fc®fua Éf.a mâMmâdfT c•dc®äÅa yd Éd£Hc®äÅa ixiacD‹c yd Éd£H cafIa{%fha fÅdfhc={a Ε{• Wiq•Å âlhÅa hof{ah' ·Åa wmâd£ Ï‹h hof{a" wÈcâuh b¥˘ho mÉquqäd Éf.a Ã˝{ho ˝•x.= ·ÚfM ÉQ•sc mshäâ wäiÅa äqä~ c=ÉÅa{%uh {äÉ{a wäiÅa ˛ Åe{' fM Éf.a isÅÉdä ˝isÅa Éo W®É câ f~Å Éf.a mq~a.•sc Ã˝{fha iSÉdähs' Éf.a isÅÉdä hÅq c=Éca~@ , isÅÉdä we{eÉqÅa Åq®iaiÅafÅa wehs'''@ Éo wÅqä isÅÉdä hÅq fhda£ cerm{√' Xh ^Éd ~ we{=ÜäÅ& iÉdlh b¥˘fhÅa •MNcä {eæÉ isÅÉdcâu ˝Ifhys Éf.a wNHdihhs' Xh wmo wmä fmÅaähs' √ishM {=ÅafäÎ mdPYaähca ˝isÅa cerm{ca w•a•d fÅdfmÅaäÅ f{ca wm fÅd~√Å ^wfma& ‚ fM cerm{ ˝isÅa wmo fmÅaäd f~hs' Xh yq„ me{•s cerm{caÉ fÅdfT' wä{• ~Pmuh√' XÇe˝Åa" wm fÅd~√Å caIq∞ wxY= wmo ˝Yd•Åh câ ~caähs' wmf.a msh˝ weio ixfTµ fÅdäÅ w¡® wyqÉqÜ wdf•dacÉ{a câ fyd°Åa wmo fmfÅÅaÅo i•iaähs' we{eM˝o Xcaia √âu ceÉâdäca fÉÅa wmf.a iÉdl Ã˝{h ˝Î˝~ f.dia , f~ayh {=Ö we‹ äHdÍÅa ~DYHÉdÅ câhs'

Z

wäq®„ 16 caäQ Éf.a Ε isÅÉd Ã˝{h {=Ö cfÖa" [Ço msoqmisÅa [Çä .s•. ÅaÅo ~{co mshäd Ç•d is—Å [Çf.aÉ Édâhd" [Ço fmfÅÅ fia cerm{ca w•a•d isëÉh' Édâhd fä‹Åa m•d hÅq fäÅqäo [Ç câÒÅa is—ÅafÅa [Çf.aÉ hym{ fäÅqfäÅa [Ç b¥˘fha {eÇQ cerm{ Ôø Xh w•a•d is— Éd ~F.f.hs •EÉo W{aidy √˙Éh'

mshú iudc l;sldjlg

wm ˝isÅa b{d wdhdifhÅa wdäâuh câ {Çd. ÅaÅo W{aidy câÅ fM ™lia .•Å f~ayh wmoÉ Îâdäâuh äÅäd ~√ÅaÅo wm fÇdfyda f~fÅc= wceÉ‹h' {Édf.a ieÇEä {Éd b¥˘fhaÉ ~PYÅh ˛É" we{efÉc=o caIs‹Éh w{a·ƒÉ√' XÇe˝Åa [äqÅa w{˘Åa √ysm f~fÅca cerm{o .•a .i‹' cerm{ w‹˝Yd• Çe˝Åa~ Yca‹É{a Çe˝Åa~ bøyso äef~Å .•a myâco {=äd• fÅd˛ miq.sh cd•h mqâdÉ fÅdfi•a˛ meä{=⁄' Xfy{a w~ iÉyâca Çâm{• fâda.SÅa w{ RPG ‹fÇhs' fM m%ydâhÅaf.Åa cerm{ iqÅq˝iquq fähs' fÉfia cerm{o RPG ˝¥Å fÇdfyda f~fÅc= fÅd~ÅafÅa" , m%ydâhÅaf.Åa cerm{ iqÅq˝iquq äÅafÅa" Xh {=ÖsÅa mâdäP{Åh fcfâÅ {ÉÅaf.aÉ m%‹ÔMÇh~ iÉ.sÅa Çähs' cerm{ {=ÖsÅa mâdäP{Åh câ ~caäÅafÅa {Éd f.aÉ fâda.S m%‹ÔMÇh Çä wÅq·Å Xh icid .{ yecafca {ÉdäÉ m%‹ixiacâuh câ .eÏfÉÅa mÉuca Çä äoyd .Åq fäÅqäo wms cerm{ ˝ÅdY câÒÅa is—Éq' wäq• we{af{a {Éd {=Ö fÅdä cermf{ysh hÅ ÉdhdfäysÉ .s•S iss—Éq' cerm{ca Åe‹{dca wm {=ÖÉ we‹ wfma wÅ{=â wmo fmÅaäd f~Å fÉä•Éca Åe{' XÇe˝Åa {ä„âo{a ÉyÉF. ~Éd .sh ~®äÅa wmo yÉqäÅq we{s' mshä®Åa w‹Åa ¥h⁄hÅa ‰Iuh äÅq we{s' Çd•ähiacdâ ÖÉhsÅa i•a•d•hsÅaf.a •sx.sc f.d„® Çäo m{aäÅq we{s' YsIH{aäh iÉ{aäQ mäo ‰Iuh fcdo Éâd ·Équq ·˘hÅa yÉqäÅq we{s' fma%É fÅdcÖ äâ~o {®⁄hÅao msysmdâ cÅaÅo is„äÅq we‹' É•a myÅa mq~ÅaÅo wd" f~˝hÅa h¥ÅaÅo wd ie‚ä{=Åa {®⁄hÅao .ø√Ösfha ihÅh É{" m•a•sfha w•a{dâh É{ ish cÅHdNdäh isø.ÅaÅo is„äÅq we‹' Ãä{a äÅaÅo ˜√hdäca b•a¸ äâ~o ˜√hd ˝âys{ WmdÈ£d˙Åo" c¡Ü .Eia ~ ÇeoÅa myâ~ we{eM ˝o fäî myâ~ cÅaÅo is„äÅq we{' we{a{ ädP{d cÖ äâ~o Éd£HfTµÅao w{=®~yÅa äÅaÅo is„äÅq we‹' wysxic ÒÎiqÅa ˜.{a Çiaâ| ys— wîfha msms˙hÅq we‹' wyia hdÅd fodÅa .uÎÅa fÇdaMÇ Wyq•df.Å f.dia y¡Åd.{a b•cac É{ w{y˘Åq we‹' ÇfG fÇdaMÇ Çeø. {a {®⁄hÅa ˛¥ä• msms˙ hÅq we‹' fM ish˚ äHiÅhÅa wmoÉ is„äÅ Éq{a wm ,äd fÅd~√Åq we‹' , wmä fmÅaäd f~Å cerm{ wm ˝isÅaÉ ˝ÅdY câ ~Éd we‹ Çe˝Î' wmf.a fâda.S{aäh fÅd·c wms ˝fÅda~ fäÉq' wäq®„ 16 caäQ Éf.a Ε isÅÉd Ã˝{h {=Ö cfÖa" [Ço msoqmisÅa [Çä .s•.ÅaÅo ~{co mshäd Ç•d is—Å [Çf.aÉ Édâhd" [Ço fmfÅÅ fia cerm{ca w•a•d isëÉh' Édâhd fä‹Åa m•d hÅq fäÅqäo [Ç câÒÅa is—ÅafÅa [Çf.aÉ hym{ fäÅqfäÅa [Ç b¥˘fha {eÇQ cerm{ Ôø Xh w•a•d is— Éd ~F.f.hs •EÉo W{aidy √˙Éh' , iøyd [Ço Yca‹h{a" ff£Phh{a m%dP|Åd câÅq yeâ Éo w~ cÖ ye√ f~hca Åe{' fM w~ ~äfia Éf.a isÅÉdä msÖsÇø Éf.a fc— âãÅdähs'

Z

37

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

mshdf.a Ï‹h {yÅÉ yø.É

38

m a r A p r 2009

iuka úl%udrÉÑ

Úo

~Ychco fmâ ÉÉ Xca{âd fmd{ca Éy{aäQ wdYaäd~h√Åa hq{=ä isxy•ho m˘äP{Åh cfÖÒ/ fmdf{a ÅÉ The Trial of Lady Chatterley h/ Xh •shd ‹Çqfua Xx.•Åa{fha idys{H ädâuh msÖsÇø wmâd£ Ï‹h iÉdf•daãÅh √˙Éo m{acÖ cÒoqfT f•acMäâhdä is— iS/X;/ fâd•aa`a Éy{dh/ fÉÉ .%Åa|ho m%ia{={ äQfha Xx.•Åa{fha wiNH m%cdYÅ mÅ{ hof{a ™•aG fL•s ÉydÈcâuh b¥˘fha mäâd ‹ÇQ Årqä√/ ÷/X;/ f•daâÅaia •shQ Lady Chatterley’s Lover ÅM Åäc{dä m%cdYho m{a√˙fÉÅa Xh mÖcÖ fmÅa.=˝Åa iÉd.É idmâdÍ äâ~ca câ ‹Çqfua hehs ˝ÎYaãh √˙É fÉÉ Årqä meä˙fM wâÉqu ˝h/ ÅrqfäÅa fmÅa.=˝Åa iÉd.É Î~yia äQ Çä ieÇEh/ Xfy{a Lady Chatterley’s Lover Xx.•Åa{ Ï‹fha ÎPäãÅ m%cdâä wiNH idys{H

cD‹hca ·hs bÅa ÎYaãh ˝Åehs √ä fÅdyec/ Xx.•Åa{fha wiNH m%cdYÅ mÅ{ Xâo w•s≈{ ffÅ‹c iMm%‡fhaÉ ¥.=ä√/ XfyhsÅa bÅa wiNH hÅ ä~Åo ÎPäãÅhca iemhSÉ idys{H ädâuho w‡Ö Ï‹h msÖsÇø Éyd •sÇâ•a msMÉca f•i ie•√h fÅdyec/ ÒÅa is„äQ XcÉ f~a •sx.sc cdâud wiNH hÅ ÎPäãÅh {=Öo .eÏÉo brcrca imhd .eÏÉ mÉu√/ we{a{/ fÉÉ wä¥fhaµ fM fmd{ Éf.a is{a meyeâ .{af{a ‘wiNH’ hÅaÅo ÎPäãÅhca wmo fÅd‹æfM wrqä msÖsÇø cdxidäca ‹ÇQ Îidh/ Xfy{a ÎPäãÅh√Åa is„äÅafÅa âdÉqäca Åe‹ÅM äHqyhca iemhSÉ mÉu√/ wfÅca w{o fM ÎPäãÏh âdÉqä ÉqÜÉÎÅaÉ NdId{aÉc Çä ãeoP•s wdPhdä Årq ˝Nd.h mqâdÉ msÖs˜T „Åa Çä fmÏ hhs/ fcd—ÅaÉ Xh wiNH hehs √hÅafÅa c=Éco·hs f~mi Åe.S cÖ NdId{aÉc ˝äd~hca

˝h/ Éo ysf{Å ye—ho fmÅa.=˝Åa iÉd.É f•dä msÖs.{a ˝~aä{=Åa ˜ica idca√ c+rqäo Åxäd •Çd .{af{a NdId{aÉc äQ lh√/ ÎPäãÅh yeÉ˝oÉ Ï‹ho BÎhd idPä{%sc Çäca (Universal) Xc{= câhs/ X˝o Ï‹h hÅq yeÉo˝oÉ NdIdfT iPääHdms Çäh (Universility of Language). fâda•ÅaG Çd{a [yqf.a Mythologies ys •shÅ Dominici, or the Triumph of Literature ÅM ÎÇÅa£Åfha •d NdIdä Ï‹h {=Ö wdÈm{Hh äÅ whq® meye¥•s câ we{/ X˝o .eiaoÅa frdÒÎis ÅM wiQ ye˝˘¥ ˝{a‹cdâ Éy•a•df.a ¥Ös¡ NdId –Åh wNsÇäd wÈcâufha ˝~.a£ NdId m˘–Åh lh.{a ie— fmÅaädf~a/ ãeoP•s wdPhdä Årq ˝Nd. fhaµ ãeoP•s c=• c{o wädis iy.{ä ‹ÇQ c®uca äQfha wef.a fmMä{d äQ Éef•daP wc=® y{fP wieÔ ä~Åa

‘...... Behind the judges, in curule chairs, the writers (Giono, Salacrou). And on the prosecution side, do we see a lawyer? No, an extraordinary story-teller gifted with ‘undeniable wit’ and daggling verve (to quote the shocking testimonial granted to the public prosecutor by Le Monde’

, äQ c•S ^Çd{ao wÅqä& wP| ˝mPhdi? ©mc? c‹c ÇfT ÉysÉh wdµ äQ «âÅa{Å w•xcdfâdaca›Åa Xcaä Éy˚ Xföfâc=o fãda~Åd Å.d ‹Çqud fiah/ hqca‹h h|dP|ädµ idys{Hh ÅMäQ fäia Éqyquca meÖø wÈcâu Yd•däo ms˝i is—fhah/ b°Åa wiNH hÅaÅo ÎPäãÅhca ‹Çqu{a Åe{{a bÅaäÅ fi{ca Åe{/ hM c•d cD‹hca ~rhM √˙Éo wäeis ÅM NdIdä Î{e‹ÅaÉ Xys miqÔÉ iciÅq we{/ fÉh ÉqÜ Éy{a âoca f~aYfm%aÉfhÅa WÉ{= câäÅ {âM myiqh/ Çd{a Xysµ NdIdä hÅafÅÅa w~yia câÅafÅa bx.%Sis? m%xY äeÎ c{d câÅ NdIdäÅa msÖsÇøäh/ Xfy{a ÉfÅda ˝Yaf•aIufhaµ NdIdä hÅaÅo Bo ärd mqÜ•a w®{ca iys{h/ XÅM NdIdä hÅq mshdf.a NdIdä ˛Éh/ Ï‹h äQ c•S NdIdä ÅM" Xh mshdf.a Ï‹hhs/ ÉfÅda ˝Yaf•aIªh wP|h√Åa i•cd Ç•ÅafÅa ÅM c•d ÎPÉdu ädâuh hÅq mQPäl mshd msÖsÇø ixc•amh ~caäd ¥fäÅ Çâm{• c®u√/ yeÉ˝oÉ ixiacD‹h ixfca›h „âia| Çäca b•a•d isë/ XÉ ixiacD‹c ˝Yaäh ÎPäãÅh câÅafÅa {yÅÉ ˝isÎ/ äHdNsãd˙ äia{=ä ^Éä& fcfP äÅ m%fTYh äÖcd•ÅafÅa Ãä{a äÅ mshd fÅdä Òh.sh mshdh/ XÅM mshdf.a

ÅdÉcâuhhs/ X˝o mshd iaäƒh ÅdÉfhÅa wdmiq meÒu isë/ ixfca›h Ï‹h${yÅÉ bÅa ÉQP‹É{a fcfP/ mQPäl mshd Åe{fyd{a mQPä ixfca›h mshd fäÅqäo [yqf.a ÅdÒc fTYfhÅa (in the guise of his name) ixfca›h Ç• wÈcd˘h fmÏ isë/ fM mshdf.a mq{a{= fÉh BPIHdfT fäia Éqyqu meÖø √%hd{aÉc câ‹/ fÉ˝o {yÅÉ hÅq mQPäl mshdf.aÉ Ï‹hhs/ ish•a•É {Édo mÉuca fäÅa câ .ÅaÅd Xh wiNH Ï‹h√/ ädâu Éuar•hc wiqÅa .ÅaÅd cäâc= äqä~ √%hd{aÉc câÅq we{af{a fM mQPäl äQ wiNH Ï‹hÉh/ [Tyq wiNH hehs yxärq .id wÅa who {yÅM câÅ ish•a• {ÉÅaÉ mÉuca âyfia Åâà‹/ Çd.˝o ,äd hÖs hÖs{a Åâàd Xys wdYaäd~h [äqÅa ˝°Åäd ˝h yec/ ãeoP•s wdPhdä ÅrqfTµ wmQPä m%YaÅhca Åe.sÎ/ cdÉc{d ÅeâÙfÉÅa ‰Iuh äÅafÅa hehs √hÅafÅa cäq®Åa~@ Xh ˝ÎYaãh √˙É ms⁄i ,äd ÅâàÅ lQ˘ iNdä? ˝Îiq® hÅ Ï›é cdâcdµÅa ‰Iuh fÅdfT/ yeÉ˝oÉ ‰Iuh äÅafÅa fäÅ{a fcfÅ√/ ädâu Éuar•ä• äâm%id¥{ Éy{=Åao BPIHd câÅäd yeâ fmd„ lÅhd fäÅ c=Éca câÅaÅ~@

mshú iudc l;sldjlg

f{m•SÉh/ f•daâÅaia XÉ bx.S%sis ä~Åa {É Åäc{dfT •d , ie—fhÅaÉ fhd‡ ‹æfÉÅa bx.%Sis iÉdlh ‹.eiais⁄/ bx.%Sis Çeäyeâ Çi Wid˝hca {=Ö meä‹ Årq ˝Nd.hcµ iyiMÇÅa£ m%‹mcaIhca (Binary Oppositions) {=Ö ˝rdm{a ˝h/ ˝~.a£ iÉdlh Éqiqmamq cÖ c®u äQfha Éef•daP idÉdÅH bx.%Sis c{d fÅdcâ fÅd—xyeM Wm Çica c{d √˙Éh/ Xfy{a [yqo wÅqä Xh idÉdÅH bx.%Sis ÇiÉ ˝Î/ wiNH hÅaÅo ffÅ‹c ÎPäãÅhca ‹Çqu{a Åe{{a bÅaäÅ fi{ca Åe{ehs ·Åa Éo isf{hs/ √isäca wiNH äÅq we{af{a NdIdä Åe{fyd{a ixiacD‹h Xh y¡Åd.ÅaÅd wdcdâh {=Öh/ frdÒÅais Årqä msÖsÇøä iøyÅa câÒÅa fâda•ÅaG Çd{a √hd is— fha Xys is—fha wNsfãda~c Ï‹éäâhc= fÅdä wmQPä äQ c{dÅa{â √hÅafÅc= Çäh/ wÈcâuh (Justice) iy idys{H w{aäe•a Çeøf.Å frdÒÎisä Éâuho ÎhÉ cfÖa hehs Çd{a wmäd~ Åe.Sh/ XÉ âãÅdfT äHca{ Çä fÅdÉâÅq ms⁄i ÉÉ Xh fÉfia Wmqod ~caäÒ/

39

m a r a p r 2009

yø.ÉhdÅq isÅÉdä

wâ.•h

mshú iudc l;sldjlg

Ã˝{h

40

m a r A p r 2009

£PÉis˘ ÇuardâÅdhc

yø.É

ÅMäQ c•dc®ädf.a W{am{a‹h is„äÅafÅa fM âf´ lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfuÅa ÔyscÖ f~äeÎ ce˜•a•{a Xcac/ XfyÉ Åe‹ÅM , f~aYmd•Å wâ.•h{a Xcac/ [yqf.a Éq•acd•SÅ cD‹ {=Ö , ÉQ• æl ~√ÅaÅo ‹fhÅäd/ lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfua mÖÉq ce˜•af•Åa miafi •dx√c c•dfT wfma mâMmâdä Xc mS•a•c hÅäd/ Bo{a fmâ mâMmâdä fäÅ{a mS•a•c hÅäd/ wmso miq mâMmâdä , √hÅafÅ? yø.É? m%iÅaÅ we{=˚ ms˘i {ä{a mS•a•c hÅäd/ yø.É .{af{d{a fM iÉdlÉh m˘iâh [yqf.a Éq•acd•SÅ XÅM ˝Yaä ˝~Hd• YsIH Ã˝{h {=Ö b°ÒÅa cÖ fyu fT¥cd ÅdoHh? BÖ.o Éd>d{ äeÎ fT¥cd ÅdoHhca .{a{{a Xys wâ.Öcd˙ Édä{ca ‹Çqud/ [yqf.a c•dfT wdâMNhÉ wâ.Öcd˙hs/ [yqf.a iÉcd•SÅ wâ.Öcd˙ iÉdl iÅa~PNhÉ {Éhs [yqf.a c•d Nd˝{h fäÅafÅ{a/ [yq [yqf.a c•dä {=ÖsÅa weÉ{=fT , wâ.Öcd˙ Édä{o ms˝fiÅ lÅhdo? {®uhdo/ , cdâudä ÎidÉ [yq wfma fäÅ{a c•dc®äÅa w{â iq˝fYaI{aähca ysÒcâ .ÅaÅäd/ BÖ.o [yq ©mädysÎho ms˝fiÅäd/ ©mädysÏ Éd£H {=ÖsÅq{a [yq wÉ{ÅafÅ wâ.Öcd˙ lÅhdo? {®uhdo/ Ç•ÅaÅ m%Nd{h? „Åaysø w~a~â fo•s ÅdoHhÅa/ ˝fYaIfhÅa „Åaysø w~a~â fo•s ÎPÉduh .{af{d{a? Xh w‹YhsÅaÉ ‹hquq f•i •xcdfT fo•s ÅdoH c•däÉ fäÅ{a w{co yâäÅäd/ , äf.aÉ fma%caIcd.dâh{aa Wrq h—c=® câÅäd/ Bo äia{= æl fäÅafÅ? 89 µ yo.{a ceâÖs-fcda•dy• iÉh m~ÅM câf.Å XysÉ ÉQ• ælh c=Éca·hs fi˛É/ Xh [yq câÅafÅa fma%caIchdo .%yuh câ.{ ye√ f•i/ yø.É b¥˘ho hÅafÅ [yqf.a fma%caIchd{a wâf.Å/ bÅamiq ¥hceo myÅ? isÅa{—ca isysÅ äeÎ fo•s ÎPÉdu {=ÖsÅa fma%caIchdo iDlqä wdÉÅa{%uh câÅäd/ Xysµ fma%caIchdä Wiai•d fmdfÖdfT .yÅäd/ Xys ã˘{ fma%caIchdo fÅdfhca f~a m%cdY câÅ .ÉÅaÉ fma%caIchdf.Åa m%YaÅ wyÅäd? fma%caIchdä m%YaÅ câÅäd/

idÉdÅHfhÅa isÅÉdc®fäc= fÅdcâÅ f{daâd .eÏÉca cÖd/ , {Éhs yø.Éf.a isÅÉd Nd˝{h/ [yqf.a cD‹fha m%£dÅ N+Òcdäo f{daâd .{af{ ÎÖshca äQ [yqf.aÉ Ô˘ø/ cD‹ho w‡Ö Ô˘øf.a Å.aÅNdäh m%YaÅ câÅ iÉdlfYda£cädµ ixiacD‹c m˘ydÎhca iÉdlh {=Ö msÖsºÇq fäÅäd/ yø.É bÅa∞∆•hca fia Bo Éqyqu f~Åäd/ [yq wâ.Öcdâfhca √hÅafÅa ,chs/ isÅÉdä {=Ö äf.aÉ Bo w‡Öä XÖsfh{a [yq fmÏ ys—Åäd/ yø.Éo ˝®~a£ äHdl ixiacD‹cädµÅao Îyv fäÅäd yeâ fäÅ câÅaÅ f~hca b{=® fäÅafÅ ÅE/ fM Îyv{aäfha wfmacaIdä äqfua [yqf.a BÖF. cD‹h √˙Éhs/ yø.Éf.a ‘wcaIâh’ isÅÉd cD‹ho Ç•mEfT Xhhs/ fM cd•h {=Ö yø.É widÉdÅH isÅÉdcdâfhca ˛É ÎidÉ [yqo Xfâys äQfäda wÅÅa{hs/ ,co fya{=ä [yq? fM yefÉdaoÉ {ÉÅaä Ç•d.ÅaÅ cerm{ca ye„äd/ , cerm{ {Éhs yø.Éf.a isÅÉd ‹âh/ [yqo Xfâysä wd É{ädµ ˜•af•a m%‹å•h äqfua [yqf.a c=oqMNh f~~âd hEÉ/ fMc ÉÅqIH Ã˝{fhaÉ Xca{âd f~~âd hEÉca/ ÅÉq{a [yq , √is„

f~h√Åa ä´oÅaÅ? c•√âäÅaÅ mqÜäÅa äqfua ÅE/ fM mdfâÅa XÅaÅ? Åef. Åysâ fäâfÖÅa wefiÅ äf.a ld‹c m%YaÅh msÖsÇø .eàq® ˝.%yhco hÅ ©mädysÏ Éd•d ÅdoH f~cca [yq ÎPÉduh câÅäd/ wcaIâh äf.a ‹hquq isÅÉd cD‹hca câÅäd/ ÖÉhs f~ÅaÅo W.ÅaÅÅäd/ [äqÅaä y~Åäd/ c•dfT whs‹h fäÅqfäÅa Årq √hÅäd/ fM yeÉ XccaÉ [yqf.a Ã˝{h yd .eo.efyÅäd/Bo iDlqä iMÇÅa£ fäÅäd/ ÅÉq{a [yq mÖd hÅafÅ ÅE/ , {Éhs yø.Éf.a wâ.Öcd˙ Ã˝{h/ [yqo •xcdfT √is„ c•dc®fäca c•dä √˙É Îid w{a fÅd˝Åaø f:~ädãc f.drco Éqyqu f~ÅaÅ fäÅafÅ , Îid/ [yq [yqf.a Ã˝{fha Éqyqu f~Å yeÉ f:~ädãchcaÉ f~aYmd•Îchs/ fÉdc~ [yqf.a yeÉ √%hdäcaÉ f~aYmd•Îc Îid/ fM f~aYmd•Îc ˛ÉÉ •xcdfT c•d iÉdlh w{y˘Åäd/ [yqo Éqyqu f~ÅaÅ äqfua {ÎäÉ √Tfäd{a Xys äâ~ca ÅE/ wfma c•däo £PÉfiaÅ m‹âdl yd äiÅa{ [fLfiacâ hM Ç•mEÉca cÖd~ Bo{a Xydo BÖF. mâMmâdäo yø.É Ç•mEÉca cÖd/ [yqf.Åa miqä c•däo wä›Pu äÅ Åächdo ÅeäqM √h˛Éco wäYH É{ädµ miqÔÉca yø.É icia câ f~Åäd/ miq.sh ~Ycfha Xfia É{=ä wd c•d wxc=âä•o fyuhca f•ihs? yø.Éo Xfâysä Åe.=uq É{äd~h [äqÅa yF„Åd.ÅafÅ/ äP{ÉdÅ {®u fc— «{%moc®äd câÅafÅ Bo ˝fâda£h ·ca˛É/ , √hÅafÅ yø.Éo Xfâys É{ädµÅao f~Å msÖs{=âca f•ihs Éx w~ •xcdfT {®u fc— «{%moc®ädf.a fc— isÅÉdä ~√ÅafÅ/

mshú iudc l;sldjlg

bÅamiq yø.É isÅÉdä {âuh câÅäd/ , ãÅa~ √ÅaÅ˙ {=ÖsÅa/ ÉÉ ãÅa~ √ÅaÅ˙ Çe˚fT c•acod `s•aM f`ia—ä•a Xfca¥/ yø.Éf.a ãÅa~ √ÅaÅ˙ {Éhs , WfÖf•a äeîÉ fma%caIc wä£dÅhca ¥Åd.{a isÅÉd cD‹h/ yø.Éf.a isÅÉd ms˝iqÉÉ ld‹c {•h bcaÉäd .sh wÅa{Pld›h Xcca/ yø.É √hÅafÅ isÅÉdä {=Ö mPfhaIcfhca/ , ÎidÉ [yqf.a ÎPÉduhÅays f{aÉdä yeÉ˝oÉ ÅeäqM/ isÅÉd Éd£H Nd˝{fha mÉuca fÅfähs âEmädysÏ Éd£Hfha mäd [yq Ndâ. {a ä.ƒÉ Xhhs/ [yq isÅÉdä {=Ö ‘fM Éf.a iøhs’ isÅÉd cD‹ho Édä{ icia câ.ÅafÅ? ld‹c m%YaÅho ms˝iSfÉÅqhs/ , {=Ö ld‹c m%YaÅh •dx√c ÉÅqIH Ã˝{ho câÅ Ç•mEÉ [yq ixƒPu {•hc iso iâ•ä f.aÅäd/ [yq ld‹c m%YaÅh fcfâys ~caäÅ m%‹ãdâh , {=Ö .ÉH câÅäd/ , ÅsidÉ yø.Éf.a isÅÉdäo ˝®~a£ ä i{=fâd ms˘ica yef~Åäd/ [äqÅa f.drÅef.ÅafÅ{a yø.É{a XcacÉhs/ [äqÅa yø.Éf.a c•d Nd˝{ho Xfâysä âxãq .efyÅäd/ Éq•a cd•fha yø.É iÉ. Xco ysomq fM wh? yø.É {ÉÅaf.a c•dä {=Ö Îäe⥠yd iDlqä {ÉÅaf.a f~aYmd•Å yd ixiacD‹c É{h m%cdY câÅäd{a iÉ. yø.Éf.Åa wE{afä•d [yqo i{=®ä yso.ÅaÅäd/ yø.Éf.a ‘oPÎÅa fmdhsÅa´’ Xc iÖc=uq fäÅafÅ fM fÉdfydf{¥hs/ Bo miafi yø.É ‘{Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ’ isÅÉd cD‹ho X~a¥ fM Xfâys ˛É {ä{a äP£Åh fä•d ix˝£dÅd{aÉcä msÖsºÇq fäÅäd/ {Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ isÅÉd cD‹h iøyd ÅÜ ÎÖshÅa f{daâd .Ås~a¥ [yq

41

m a r a p r 2009

ixiacD‹c äyÅa{âdä

isÅÉdä yø.É

mshú iudc l;sldjlg

â˛Åa∞ ˝f<{=x.

42

m a r A p r 2009

isxy•

isÅÉdä fcmamhÅaf.Åa ms˘ {eÅ√/ ˝foc iaäPuÉh hq.hca .eÅ f‡räÅ Xys ˝foc Ée~ mÅa‹fha isÅÉdäca .eÅ f‡rä‹/ {ä{a ˝foc iMNdäH Éuar•fha isÅÉdäca? mäqf•a isÅÉdäca? âi id.âhca .eÅ f‡rä‹/ , iÉ. isxy• isÅÉd wàfP ¥„•Å fyÖ ÎÖs ˜Àfuda is—‹/ isÅÉd ica˝‹•d is—‹/ ‘ÉÉhs âld•d’? ‘˝co âld•d’? ‘âläercdâfhda’ is—‹/ wfYdac yø.É isÅÉdäo m%d‰PN+{ äÅafÅa isxy• isÅÉdä fM wdcdâ XcÉ fÇd˜ä√Åa äeiS we‹ äomsodäch/ yø.É f.fÅÅ isÅÉdä~ iq˝fYaIh/ Xys by{ ƒ √isäca Åe{/ ica˝{s•d? ˜ÀuÅa? {dâcdäÅa? ÅoqM? .ehqM? äehqM Åe{/ XmÉuca~@ [yqf.a isÅÉdfT c{däca? Éq•? Ée~? w. .eÖmSÉca? ÎYa«{ ˙‹hca? ˘~aÉhca?fi!Åa~Phd{aÉc ©m âãÅhca? ceÉâd wdfâdayuhca? wäfâdayuhca wd¥h~ Åe{/ fM ÎidÉ Çr msÅqM .iÅ isxy• isÅÉdä yd Xys whs‹c®äÅaf. Åa yø.É m%‹cafIam ˝⁄/ [äqÅa ƒfT [yqf.a isÅÉdä f{afâÅafÅa Åe‹ Çäh/ [yq isÅÉdä ~ÅafÅa Åe‹

Çäh/ wNsÉdÅä{a isxy• ixiacD‹h fcf•iÅ [yq ÅIaocdÒfhc=? ÉfÅda˝cdâcfhc=? XÅaÙ ,lÅa{fhc=? isxy• fcd—fhc= f•i , wÅqä y¡ÅaäÅaÅo äQy/ Xfy{a äâ~ yø.Éf.a fÅdfT/ [yq ÎheÖs Éd£H Çdâf.Å is—Å BÎhd isÅÉdc®äÅaf.a iy [äqÅa É{ hefmÅ BÎhd ˝ãdâchÅaf.ah/ wfYdac yø.É isxy• isÅÉdfT iq˝fYaI ã˘{hca äÅafÅa wehs@ mÖÉqäeÅaÅ? XcÉ äHdlh√Åa äeiquq isxy• isÅÉd c•dfT äHdl cr{=âdä bâd ~Éd Xys c•dä fM hehs fmÅaäd ¸? , fäÅqfäÅa fmÏ is— mÖÉqäeÅaÅd [yq Çe˝Î/ f~äeÅaÅ? ieÇE isÅÉdäca iÉ. ieÇE ÅÜ ÎÖs ms˘äâca~ fÉâo ÔyscÖ mÖÉqäeÅaÅd [yq Çe˝Î/ f{äeÅaÅ ÅM? isÅÉdä hÅq ™•d˘c we•a Ée®uq c{dÅa~âhca fyda iqÅa~â fâdÉEÅa—ca isysÅhca fÅdä? iÉdl wNsfhda.d{aÉc? ÅQ{Å ÒÎia f:~ädãcfha m%cdYÅhca Çä mÖÉqäâo fyÖs~âT cÖ mq~a.•hd yø.É äÅ Çe˝Î/ Xfy{a wNd. Hh c=Éca~@ wm fM f.äÅ hq.h yø.Éf.a fM Éyd Ée¥y{a˛É y¡Åd fÅd.eÏÉhs/

c•dc®äd iÉdlh ~√ÅafÅa fN!‹c weisÅa mÉuca fÅdfT/ [yq ‚isÅa ~√Å f~h wÅa{P –Åh fyä{a bäo Öxcâ Ç•d msh˝ weisÅa fÅd~√Å wÅa˛caISh f~a ~√hs/ , wÅqä Î.ÉÅä•o Xhs/ fÉh idÉdÅHfhc=o fÅdfmfÅÅ? fÅdcâÅ f~h√/ c•dc®ädo f{äeÎ weica ‹fÇÅäd hehs √hÅafÅa ~ fM w®‹Î/ Xfy{a isxy• isÅÉdfT É{= fÅdä? , [iafia fäÅÉ ~PYÅhca~ „oqfTh/ , {=Ö [yqo f~aYmd•Åhca~ ‹Ô⁄/ [yqf.a isÅÉdä , f~aYmd•Åfha m%cdYÅhca ˝h/ Xfy{a ˝~.a£ c•d ˝–Åhca Åe‹ isxy• iÉdlh yø.Éf.a f~aYmd•Åh „oqfT äe⥠wei√Î/ XÎidÉ [yq Xys Ô•a•ca äQ w{â fcÖäâ [yqo is„äQfha isÅÉd c•dc®äc= äYfhÅa iyD~hd wÉ{Åäd fäÅqäo mfico ˛ ÎyFrä isëÉoh/ Xfy{a fÉys Çâm{• wÅ{=â ÅM msh˝ weio fÅdfmfÅÅ fM iÉdl f~aYmd•Å m%ädyfha w¥is Ç•fT. yd Xys NhdÅc b¥˘ ÉF. ÉeÅ˝Åa „oq? w~ ~äfia wmo wäYHÉ câÅ fÉâo mÖÉq isÅÉd c•dc®äd{a? wäiÅa isÅÉd c•dc®äd{a fM É.sÅa wmo wysÒ ˛Éh/

msys XiäQfha ädâu Éuar•ho mÖÉq c•d ˝–ÅfhÅa f{dâ wäâisc Çyq{âhh/ bÅa .ÉH äQfha c=Éca~@ isxy• isÅÉdäo yd Xys whs‹c®äÅao yø.É fcfÅc= äerca Åe‹ Çähs/ [äqÅao äqäÉÅd äQfha Xcafcda fidaÉâ{aÅ ¥idÅdhc .ufha idfodam ‘ÖÉd’ isÅÉdcdâfh√/ Åe‹ÅM ld‹c ÇeÎhÉ yeø isxy fcdîh [iädf.Å ä~.• cÅa~ Å.sÅ lecaiÅa weÅa{Î .ufha BÎhd Éyd isxyf•a äxYcacdâfh√/ Xfy{a wmo ÅM isf{ÅafÅa yø.É wfma isÅÉdäo Çâ äeî Çähs/ yø.Éf.a f~aYmd•Åh iÉ. w{aäe•a Çeø .eÏÉo wmo äqäÉÅd Åe{/ Xfy{a [yqf.a isÅÉdfT c•d{aÉc Nd˝{h iÉ. ˝~.a£ c•dcdâfhc=o fyda âiscfhc=o

w{â is—ÅäqÅa yefÉfccaÉ mdfya mdädf~ÅaÅÅah/ {cacîÅah/ äxãdcdâhÅah/ wmo yefF.Å wÅa~Éo yø.É {É cD‹h fäÅqfäÅa f{fMÉ fmÏ is—fha fM Îid ˝h ye√h/ fcfia fä{{a yø.Éf.a Åeä›É{a iÉ. isÅÉd c•d mdPYaäfhÅa wmo wysÒ˛ .sh {ä{a äe~. {a f~hca ‹fL/ yø.É isÅÉdäo XÅafÅa isÅÉd ica˝‹•d? ÎÖs ˜ÀuÅa ms˘äâdf.Å fÅdfT/ [yq isÅÉdäo f.fÅÅafÅa wÉq{= ÅÜ ÎÖshÅah/ fi!ÉH •shÅf.a? fyaÉis˘ •shÅf.a? iaäPud É•a•äwdâ;«? ¥•aydÎ wfYdacÉd•d? wfÅdaÉd ÀÅd~˙? rL•sT/lhis˘? ŵ cMÉe•a•˛â , ÅÜ ÎÖshÅaf.Åa iÉyfâ√/ fM wh cäq®ä{a w˚{a ÅÜ ÎÖshÅa fÅdfT/ [äqÅa isÅÉd âx.Å c•dfT

Éq‡ y˘ÅaÅo [yqo äqäÉÅd ˛ we‹ Çä{ah/ ish ‘{Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ’ isÅÉd mofha ήä{a läÎcdä iøyd fäÅ{a Çdysâia| ÎÖshca f{daâd fÅdf.Å [yq {É wd~âªh Ô˘øÉ f{daâd .eÏÉ wfma iÉdlh „oqfT ÚoÉ iÉdÅ äe⥠wei√Î/ [äqÅa ƒfT [yq {Édf.a Ô˘ÅaøE ~ mdäd „Åa Çähs/ iaäPu mqia{c iMÉdÅ •~ Xca ‘Åäc{dcd˘hca’ fM äia{= câf.Å Åäc{däca~ •S Çä wmo É{ch/ Xfy{a wE mäd Xh •SfT Xh Çâm{• wmâd£hca Çä √hÅ iaäâfhÎ/ we{a{ äYfhÅa yø.É Xysµ cfÖa isÅÉd c•dc®fäc=? w£HcaIäâfhc= wäYHfhÅaÉ cÖ hq{= f~h√/ [yq iÉdlfha wfÅcc=f.a fiÜä fmÅa˛É fäÅqäo ish Ô˘ÅaøEÉ Bo fh~˛h/ Xfy{a wfma who Xh .%yuh fÅdäQfha [äqÅa fiÜä m%YaÅhca câ .{a Îidh/ «{%moh ‹â.{ ˛É{a iÉ. , wÅqä [yqo Çâm{• m%ydâ X•a•äÅaÅo äQ w{â Xh ärd{a X•a• äQfha ˝Éqca‹ lhiqÅa~â X•a•d Ée˙Éo m%is~a£ m%cdY Îc={a cÖ iâ{a ˛âfiacâo{a ärd w.•cr is˘iqÉÅ ysÒhÅaf.Åah/ b°Åa wfYdac yø.É ÅM ieÇE isÅÉdc®ädf.a {oq cmÅaÅo

XcF. fÅd˛ is—h fÅdye√h/ yø.É äqäÉÅdäo ärd {Édf.a cD‹ho yd f~aYmd•Åho Ée¥y{a äÅafÅa hehs fcfÅc=o [yq ˝fTãÅh cÖ ye√h/ we{a{√/ ieÇE c•dc®äd ish cD‹h âischd w{ {Çd Îyv äÅaÅc= ˝Åd mqâdf<® √hÅafÅca fyda ˝iafidam äÅafÅca fÅdfT/ f~aYmd•Åh c˘Åa .{af{ca~ fÅdfT/ f~aYmd•Åh É{=äQ ˝o c•dä hom{a ˛ m%ãdâh É{=äÅ Çe˝Î/ X˝o [yq fä{ iÉdl ˝fâda£h X•a•˛É~ iaäNd˝ch/ wfÅca w{o {Éd iÉdl wNsfhda.d{aÉc ˜îc•a ÎPÉduhca câÅafÅa ÅM Bo iÉdlfhÅa fmâÖd •efÇÅ wNsfhda.d{aÉc .•a Éq•aä•o~ [yq cxfc°˘ fÅd.d iQ‡ÅM ˝h hq{=h/ ˝ma•äcd˙ c•dc®ädo âÜ m%‹ãdâ yÉqfT ‘fÉÅaÅ cÅfäda’ hs √hd cE fcda .iÅaÅo brca Åe{/ yø.É f~i fM ~DIa—fhÅa Çe¸ ˝o [yqf.a „Ç•{d wmo .%yuh fT/ Xfy{a Xys {ä~ hÉca ‹fL/ yø.É isÅÉd c•dä câÅafÅa c•däca? wuca .=uca Åe‹ ˝hÖs cPcY fÅd·Équq iÉdl äomsodäch/ [yq fäÅqfäÅa yd c•dä fäÅqfäÅa fmÏ is—Å √isfäc={a , {=Ö Åe‹

iEfyÅ cd•hc iso Îâ{äQ Ys•amSYs•amsÎhÅah/ Xfy{a äe~.{aÉ f~a , ish˚ f~Å yø.Éf.a w{ fäÅÉ c•d ˝–Åh√Åa fyÔ iS˘hia ã˘{ f•i m%d‰PN+{ ˛Éh/ ·äeÅa{ fm!PIh√Åa É{=˛Éh/ XÎiÉd ¥•aydÎ wfYdacÉd•d äeÎ ÎÖshc f~i fäŇ Ç•Å is•a•â weisÅa Ç•ÅaÅo ˝~.a£ âischdo br •eÇqfua Åe{/ fÉÅhsÅa yø.É Åeä›É hÅq fM Åä âx. c•d ›P|chÅaf.a N+Òcdä~ wrmu ˛É√/ , [iafia fÉâo f.drÅef.ÅaÅo ‹ÇQ ieÇE âx. m%‹Nd˝{hÅaf.a m%ädyh~ Å{â ˛É√/ fM wÅqä wäidÅ äYfhÅa √ä hq{af{a wfYdac yø.É ÅM isÅÉd c•dc®äd fÉâo f~aYmd•Å {Åa{%ho fyda wäâisc ˝hÖs ã˘{hÅao wÅäYH câ~âcdâfhc= äqä{a fÉâo c•d âischdo wäYHÉ ieÇE ÒÎfic= Çähs/XfyhsÅa [yq ˜c.eÏÉ wm c•d âischdf.a Çâm{• ä.ƒÉca fT/ ÉcaÎid~ ÒÎiacÉ .s•syquq Y=Iac cPcY iÉdlhco Åeä{ Ãäh ce˝h yecafca yø.É Ç¡ ieÇE isÅÉd c•dc®fäc=o mÉuca äÅ Çe˝Î/

mshú iudc l;sldjlg

yø.É isxy• isÅÉdfäÅa ˝isfäÅao Ç•mE iDlq fya{=ä wms cäq®{a ~ÎÉq/ we{eÉqÅa √hÅafÅa [yq ixiacD‹c wÉd{Häâhd iy f•acMäâhd √hQ ƒÉ wÅqä ‘wcaIâh’ «{%mofha w‡Ö ©m âdÉq fcdoi cmd bä{a cÖd ÅM [yqo √is .eoÜäca fÅdäÅ Çähs/ Xfy{a yø.É yeÉ˝oÉ fmÏ ys—fha c•dä c•dä iøyd hÅaÅoh/ c•dä ixiacD‹c äyÅa{âdä√Åa äeiSÉo [yq ceÉ‹ äQfha Åe{/ ädâuho{a ärd [yqo c•d cD‹h äe~.{a ˝h/ XÎid [yq isÅÉd cD‹h yc=Öd.{a{{a Xys c•dä ceÖe•a äÅaÅo brye˘fha Åe{/ Xfy{a fÉh ~ isxy• iÉdlh Çdâ.{af{a äe⥠w®{√Î/ [äqÅa √hÅaÅo äQfha yø.É ÅIaocdÉfhÅa fmfÖÅ Çä{a? , cdÉh iÉdlho{a

43

m a r a p r 2009

isÅÉd âEmh

mshú iudc l;sldjlg

Nd˝{h yø.É

m%iÅaÅ ˝{dÅf.a

yø.Éf.a

44

m a r A p r 2009

ÅÉ ÉÉ Éq•sÅaÉ ~√ÅafÅ [yqf. ‘fyu’ fT¥cd ÅdoHh {=ÖsÅa/ Xäco [yq ˝Yaä ˝~Hd• YsIHfhca/ yø.Éf.a fyu ÅdoHfha É{ädµ m~ÅÉ äqfua lÅ{d ˝Éqca{s fmâÉqfua É{äd~h/ , Îid X‡ fyu Ç•ÅaÅ Éo WÅÅa„äca we‹ cfÖa Åeye/ ÅÉq{a [yq Bo miqä cÖ ‘Éd>d{’ fT¥cd ÅdoHh ÉÉ Åeâàqäd/ Éd>d{ √hÅafÅa [yqf.a fyu fÉÅa lÅ{däd~ho hoäQ cD‹hca fÅfÉhs/ Xh m%Ç• ÅdoHÉh m˘c•amÅfhÅa yd «Åa{ÅfhÅa hq{a ÅdoH cD‹hca/ Xh yø.Éf.a m˘c•amÅh yd «Åa{Åh c=Éca~ hÅaÅ iÉdlho fmÅaäQ cerm{ca/ yø.É bÅamiafi wmo ~√ÅaÅ •efÇÅafÅ âEmädysÏ Éd£HfhÅa/ [yqf.a m%Nd{h? „Åaysø w~a~â äeÎ Éq•a âEmädysÏ ÎPÉduä• ©mh √hÅafÅa? iÉdl É{h Ωmuh câÅ âEmh/ [yqf.a fM Éq•a ÎPÉduä• ã˘{ Ãä{afäÅafÅa , iøydhs/ {ÉÅaf.a wNHÅa{âfha ‹fhÅ yeÛSM m%cdY √˙fMµ , ã˘{ {ÉÅao wäYH wdcdâho ~caI f•i fhd‡ .eÏfM ye√hdäca yø.Éo ‹fhÅäd/ [yq Ã˝{h msÖsÇøä wmo yÉqfÅdäÅ wdcdâho ~√ÅaÅ mqÜäÅa «Åa{ÅÉh

mshú iudc l;sldjlg

äYfhÅa fmdfydi{a ÎPÉduc®fäca/ Ã˝{fha ÉdÅä iMÇÅa£{däh? , ÉdÅä iMÇÅa£{däh msoqmi ‹fÇÅ f~aYmd•Åh bâd Ç•d wmo fyÖs~âT √˙fM cdPhh [yq ÉÅdä câÅäd/ , ÎidÉ [yqf.a ÎPÉdu cdPhfha wdâMNfha isoÉ wfÅca ÎPÉducâefäda w{˘Åa [yq fäÅia fäÅäd/ [yq iÉdlh w{˘ÅaÉ Ã˝{h ~√Åäd mÉuca fÅdfähs? [yq wmso fmÅaäÅ ã˘{ä• bÅaÅ ÒÎiaiq {=ÖsÅa iÉdlh bâd? ήä{a câ wNHÅa{âh Ç•ÅaÅ fmdÖàÅäd/ wms wfma ~√ÅaÅ wceÉ‹ f~a? hom{a câÅ f~a [yq wmso fmÅaäÅäd/ yø.Éf.a fÉÅaÅ fM iq˝fYaIS ÎPÉdªh .=uh{a Xcac [yqf.a äP{ÉdÅ ÎPÉduä•o wdfäd{a? , √hÅafÅ ‘wcaIâh’ ~caäd wdfäd{a , yeÉ ÎPÉduhca {=ÖsÅaÉ , iq˝fYaIS .=uh Éqäy{a câÅäd/ fmdaIuh câ .ÅaÅäd/ , √hÅafÅ yø.É [yqf.a âEmh XÅaÅ XÅaÅÉ Éqäy{a câ .ÅaÅäd/ ÉÉ fÉ{Å¥ É{ca câÅäd Xca{âd iMÉÅa{%uhc¥ yø.Éf.a fM Éf.a iøhs .eÅ µma‹ c=Édâ .=uâ{aÅ √hmq m%cdYhca/ yø.É cfÖa ceÉâdäo mhsÅa .y•d , ceÉâdä äeoquq {eÎÅa ÒÎia Ã˝{h?

iÉdl Ã˝{h yiq câ .eÏÉhs/ ÉÉ{a ,co XcÛ fäÒÅaÉ √hÅafÅ? yø.É wcaIâho X~a¥ Bo ärd ixƒPu {eÅco XÅäd √h•d/ [yq X{Å¥ iÉdlho √hÅafÅ? Wà•o ärd Éo hÉca √hÅaÅ ‹fhÅäd? , √hÅ f~a Wà•d wceÉ‹ äqudo? ÉÉ Ã˝{h msÖsÇøä ~√Å i{Hh Xhhs √h•hs/ yø.Éf.a isÅÉdä yd ©mh {d{a˝c ÅE/ ÅÉq{a yø.É isÅÉdä yâyd , ©mh yâyd fmÅaÅÅafÅ Ã˝{ i{Hhca? iÉdl i{Hhca/ wms ~ÅaÅäd isÅÉdä wÅa ish˚ c•d Éd£HhÅao ärd {|H Éd£Hho fÇdfyda „âo √´oqhs/ Xh ˝hqca{ c•d Éd£Hhca fÅfÉhs/ √ishM isÅÉdc®fäc=o isÅÉdä ˝hqca{ c•d Éd£Hhca Çäo m{a câ .ÅaÅ ÅM? [yq f.drÅ.Å ©mh{a Xcac [yqo wâ.•hca câÅaÅ fäÅäd/ fÉdcca~ fM wâ.•h@ wâ.•h äÅdys {ÉÅa √hÅ f~ao wäYH wdcdâho [yq wäcdYh id‡ .{ hq{= ˛Éhs/ Éx Bo Î~PYÅhca √hÅaÅM? ÉÉhs? yø.Éhs f~ÅaÅÉ .d•a• fcdoqä fhd‡f.Å isÅÉd cD‹ f~cca câ•d ‹fhÅäd/ ÉÉ ‘mäq® äÖ˚’ cfÖa .d•af• fcdoqä we{=fÖ/ yø.É ‘{Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ’ cfÖ{a .d•a• fcdoqä we{=fÖ/ Éf.a {|H

äQ? {d{a˝c äQ f•dacho wÅqä mäq® äÖ˚ «{%moho .d•a• fcdoqä we{=fÖ ‹fhÅ fcdoqä~? m•a•s~? wyi~? Éqyq~~ fM yeÉ f~hcaÉ wäYH fäÅäd/ ÅÉq{a yø.É .d•af• fcdoqä fhd‡.ÅafÅ [yqo wäYH fäÅiaÉ wdcdâhco/ fM {Éhs yø.ÉhdÅq isÅÉdfT iq˝fYaI{aäh/ , wäcdYh ÎPÉduh √˙É hÅq [yqf.a Éqyqc=âd hEfM m%‹å•hca/ [yqf.a {Î {oqä Ç•~a¥ , ÅâàÅaÅdo .d•af• fcdoqä~? fcdÖà fcdoqä~ √hÅ Xc w‡Ö ÅE/ [yqf.a wÅa isÅÉdc®äÅao ärd lh.ÅaÅd iq˝fYaI{aäh ‹fhÅafÅ X{Å/ Éf.a w~yi yø.É [yqf.a {Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ isÅÉd cD‹fhÅa miafi? b{d Y+â wdcdâho isÅÉd Éd£H Nd˝{d câÅäd/ [yqf.a ‘wcaIâh’ √hÅafÅ Xys m%‹å•h/ fÉys¥ [yqf.a isÅÉd ©mfha äf.aÉ [yqf.a f~aYmd•ÅÉh «ÅaÅ{fh{a ˝Yd• Éqyqc=âd hEÉca fmÅaÅqM câÅäd/ Éd—Åa iafcdiSia √Täd isÅÉdcâefäd f~äP.hca bÅaÅäd √h•d/ yeÉ wdcdâh√Åa É mä‹Å c%Éh{a Xcac [Üä ymam•d hÅ äP.h Xca fcdoica/ , who √hÅafÅ? fmâoq.dÚ isÅÉdc®fäd √h•d/ ™IÅa fä•aia?

45

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

46

m a r A p r 2009

˚˛ ÇqÎfh•a hÅ isÅÉdc®fäd äefoÅafÅ , äP.ho/ fM wh mä‹Å isÅÉdfT wdcD‹h{a Xcac fcÖsÅaÉ .efoÅäd/ XÅM mä‹Å iÉdl f~aYmd•Åh{a Xcac fcÖsÅaÉ .efoÅäd/ wfÅca äP.h {Éhs mä‹Å c%Éh{a Xcac Wmc%ÉYS•Sä .efoÅ fcdoi/ fM whf.a cD‹ {=Ö Çe¸ Çe•aÉo c%É ˝fâda£hca ÅE/ ÅÉq{a , cD‹ä• wNHÅa{âho .sfhd{a wÎädPhfhÅaÉ c%É ˝fâda£hca wÅa{P.{ fäÅäd/ ˝•S ähs•arP? √if•dTia√ äeÎ isÅÉdc®fäd wh{a fäÅafÅ , .uho/ f~äP.fhÅa √ishM isÅÉdc®fäca Éq•a äP.h XÅM? fmâoq.dÚ isÅÉdc®fäca ÅM [yqo fM isÅÉd ÎfhdalÅh √˙É Îid √ishM fyda äÅa¥hca f.äÅaÅ fäÅäd/ fÉdc~ [yq fM mä‹Å c%Éh{a Xcac Xc X•af•aÉ .efoÅ fcfÅca/ Éf.a w~yi yø.É äefoÅafÅ{a fM fmâoq.dÚ isÅÉdc®äÅaf.a f.dro/ ,Îid [yqo isÅÉdc®fäca ˛É ˝Yd• äÅa¥hca f.äÅaÅ äqud/ ÉÉ isÅÉdc®fäca ˝¥yo .ÉÅa câÅafÅ Úo c•sÅa wd isÅÉd £dâdfTÉ ¥.=äca ˝¥yo/ yø.É fM £dâdä Ndâ .ÅafÅ ÅE/ , ÎidÉ [yq fM hq.fha b{dÉ{a

âÜ? ffä˙ isÅÉdc®äd Çäo wfma âo {=Ö m{afäÅäd/ [yq ‘Éâdid~a’ ÅdoHfha äf.a fcd´o WfP wÎ{a me{a{ yâä•d Ã˝{h ~√Å isÅÉdc®fäca/ , wÅqä yø.É f.äÅafÅ wfma isÅÉd mâmqâÉ fäÅqfäÅaÉ äQ äÅa¥h/ fmâoq.dÚ c•dcâefäca ÎidÉ yø.É ÎâÅa{â ffäâho •cafäÅafÅ? ädâuho •ca fäÅaÅ mÉuca fÅdfähs [yqf.a fm!~a.•sc Ã˝{h {=Ö fÅdÉe‹ me‹ câd hÅaÅ fmÖfàÅaÅ we{eM whf.a W{aidyhÅao Éqyqu f~ÅaÅ is~a£ fäÅäd/ yø.É iMÇÅa£fhÅa fÉf{ca iÉdlh fÅd~ÅaÅd Xfy{a Éf.a isÅÉdäo {¥ÅaÉ Ç~a£äQ cdâuh√Åa ÉÉ ceÉ‹hs yø.Éf.a isÅÉd Nd˝{h iMÇÅa£ Éf.a w~yia ·ca˛É Å{â câÅaÅ/ Éf.a ‘mqâyø cÜäâ’ isÅÉd cD‹h yø.É fÅdis—ÅaÅo fM âf´ m%~PYÅh câÅaÅ Éo •efÇÅafÅ ÅE/ yø.É fÅdis—ÅaÅo mqâyø cÜäâ isÅÉd cD‹fha m%~PYÅ whs‹h iøyd ÉÉ wÈcâuho hÅafÅ ÅE/ wÈcâuho hEfM w~yi f~ÅafÅ yø.É/ fÇdfyda f~Åd , iMÇÅa£fhÅa fÇdfyda w~yia f~~a¥ yø.É √Tfä iDlqäÉ wÈcâuho hÅaÅ √h•d/

Xc me{a{√Åa fM w~yiÉ yø.É äeÎ fcfÅc=f.Åa XÅaÅ mqÜäÅa~ äf.a m%YaÅhca XÅaÅ mqÜäÅa/ yø.É √hÅafÅa wÉq{= ÒÎfyca/ [yq ioÅa câÅaÅ ™Å äqudÉ ish•a• Nd˝{ho .ÅaÅ fcfÅca/ wms yefÉdaoÉ ärd fäÅiaäQ «Åa{Åhca ‹fÇÅ fcfÅca/ {ÉÅaf.a äefGo iMm%‡fhÅa mäd äer .ÅaÅ mqÜäÅa mq~a.•fhca/ Xc me{a{√Åa yø.É √hÅafÅ yeÉ f~hcaÉ cr•d Ôø•d ‡ÅafÅ{a? iqÅq˝iquq câÅafÅca/ {ä{a me{a{√Åa {ä„âo{a mä‹Å f~hsÅaÉ äer .ÅafÅca/ ÉÉ ys{ÅafÅ isÅÉd c®fäca ˝¥yo ÉÉ , iMÇÅa£fhÅa yø.Éo uh .e‹hs/ fM c%Ého ˝®~a£ä wms {=Ö ‹fhÅ äqäÉÅdäo ärd m%Éduhca wms {=ÖsÅa .ÅaÅ W{aidy cÖ iy câÒÅa bÅaÅ mq~a.•fhca/ [yqf.a isÅÉd Nd˝{h wms {=Ö Åä lähca we‹ câÅäd/ yø.Éf.a fM ish˚ iq˝fYaI{aähÅaä• iÉia{ m%‹å•h fäÅafÅa [yqf.a ÎâÅa{â ye~E˙É/ , ye‚˙É ˝isÅa [yq msÖsâE Ô°ÅafÅca Çäo m{a câÅäd/ [yq ish˚ msÖsâE Ôø•d [yqf.aÉ Åä âEmhca f.drÅ.Åäd/ , {Éhs yø.ÉhdÅq isÅÉd Nd˝{h/

ã˘{ wÅqcâuh

yø.É

mshú iudc l;sldjlg

ÉÉ

fi!ÉH •shÅf.a

47

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

âx.

48

m a r A p r 2009

cdPhh msÖsÇø is„fcfâÅ ixäd~hÅaf.a Xca m%£dÅ Éd{Dcdäca äÅafÅa ÅÜäd iy [yq ˝isÅa is„fcfâÅ wÅqcâu √%hdä•shhs/ •dxƒh iÉdlh {=Ö âx. cdPhh msÖsÇøä we‹ ÉQ•sc w~yica äÅafÅa ÅÜäd äQ c•S wm wäo ie˘ iâÅ mq~a.• ã˘{ wÅqcâud{aÉcä âF. ~caäd fmÅaäÅafÅc= Çähs' fmd„lÅ ˝–Åh {=Ö .eL f.Å we‹ fÉÉ âx. WmÅHdihsc wdia|dÅh ˝isÅa {ä„âo{a m%{HÅcaI câäÅafÅa ÅÜäd fÉÉ √%hdä•sfhaµ {Édf.Åa m˘Çdysâä mä‹Å ˝˝£ ã˘{ wÅqcâuh câÅ Çä{a , wÅqcâu √%hdä•sfhaµ ÅÜäd âF. ~caäÅq •ÇÅ ã˘{ yd iÉmd{ ˛Éca Åe{sÅM wÅÅHcâuhca is„fäÅ Çä{ah/ iÉdlh {=Ö ie˘iâÅ ˝˝£ äQ mq~a.• ã˘{ , ie—fhÅaÉ wÅqcâuh fcdo f.Å yeâ ·ca˛É âx.Å Ys•amshdf.a mâÉ äD{a›h ä.ƒÉ Çä {ä„âo{a fÉÉ fmd„ WmÅHdih {=ÖsÅa wä£dâuh fcfâhs' ÅÜädf.a âx.Åfha fÉÉ wÅqcâud{aÉc .=uh msÖSÇø w~yi iÉdl ˝–Åh {=Öo √\ ÇÇei we{af{a wyàqäca fyda iaäNd˝c √%hdä•shca f•i fÅdfT/ Çoysâ fi!Åa~Ph ˝~Hdä ˝ÅHdi.{ câÅ

we˘iafodao•shdÅq É‹É{dÅaÅâ µP> cd•SÅä iÉdl.{ ˛fM m%‹å•hca f•i ‘âx.Åfha mâÉ wâÉqu iy √%hdä•sh äÅafÅa ã˘{ wÅqcâuh Çä’ ia|dms{ ˛ we{/ .%Sc ‡PYÎc we˘iafodao•aa wÅqcâuh hÅaÅ mimesis hÅ fh„fÉÅa y¡ÅdÅaÅo W{aidy cÖ w{â bx.%Sis NdIdfTµ Xh imitation ^wÅqcâuh& fyda impersonation ^iÉdfâdamuh& hÅ fh„Mä•sÅa wP| .eÅafT/ maf•afoda ~ fɃ w®{aä•sÅaÉ fM w~yi {É ‘lÅâlh’ cD‹h {=Ö~ Nd˝{ho f.Å we{/ f{iamshiaf.Åa we⺠fM ~caäd âx. c•d b‹ydifha m%Ç• cøäqâca ÎfhdalÅh câÅq •ÇÅ ‘wÅqcâuh’ âx. c•d ÅHfhda Xca mdâfN!‹c XÖàqÉca ÎfhdalÅh câhs/ iaoeÎia•äqia√f.a Éq•a b.eÅa˛Mä• XÅ iÉyâca ÉfÅda fcaÅa∞Sh{däÅa ärd{a W{acPIho ÅxäÒÅa f.dr Å.d .{a fÉ{PG (Method Acting) äeÎ âx. ÅHdhÅa {=Ö~ ÅÜädf.a ä.ƒÉ äÅafÅa ‘ã˘{hca {=Ö Ãä{a ˛É’ hehs wä£dâuh fcfâÅ w{â Xh mimesis ixc•amh{a iÉ. iyädihco m%fTY fähs/ fX‹ydiscä ÅHdhsc wP| ·ca˛Mä• is„ä we‹ f‡aI fya{=fäÅa iaoeÎia•äqia√ f.a W.eÅa˛M~ fM ~caäd ˝˝£ wP| ·ca˛M iy

ixfYda£ÅhÅao md{%ä we{/ bÅa is„ä we‹ ˝mdch äÅafÅa âx.Åfha mdâfN!‹ch {ä {ä{a fÉda„ ˛Éhs/ iaoeÎia•äqia√f.a Y=~a£ b.eÅa˛M {=Ö [yq √is˝foc{a ‘Ãä{a˛É” (Live in a character) ÎPf~aY cÖ wfhc= fÅdfT/ Xho m%‹mcaIä ÅÜädf.a âx. cdPhh [yq wP| ·caäQfha ‘experience’ Åe‹ÅM w{a·cSÉca$w{a˝¢Éca f•ihs (Actor experience the character). fM w~yia √ysmh fÉ{eŵ É{= √˙Éo Éd W{aidy ·âefT yø.Éf.a «{%mo {=Ö Édf.a âx. cdPhh msÖsÇø Åeä{ is{d Çe•SfM ˝È c%Éhca md‡ .eÏfM äqäÉÅdä fmâ·˘ähs/ É˝isÅa ã˘{ Ωmuh cÖ yø.Éf.a isÅÉd mo f~cca fM iøyd ÉÉ W‡yâu äYfhÅa fhd‡.ÎÒ/ bÅa mÖÉqäeÅaÅ yÉq‡fäÅa meÅ hÅ fid•a‡„fäc=f.a ã˘{h wrx.= äÅ ‘fM Éf.a iøhs’ «{%mohhs/ f~äeÅaÅ Éd is√hq˘—cdâfhc=f.a ã˘{h âF.mE ädâuho •ca˛ we‹ ‘wcaIâh’ «{%mohhs/ fÉÉ ã˘{~aäh Ωmuh √˙fMµ mimesis ixc•amh iÉ. Éf.a we‹ mhq® mdidÅh c=Éca~ hÅaÅ fÉysµ Éd É{= câÅaÅo W{aidy ~âÅ ‹iSihhs/ fmâ iøyÅa cÖ m˘¥É ÒÉishdÅq âx. cdPhhcµ is„äÅq we{af{a

Character

Actor

Attachament theory of acting or Mimetic representation fM w~yi âx. c•däo w‡•ä ˝.%y cÖfyd{a" wÅqcâuh câÅ f~h (object) iy wÅqcâuh câÅ ÅÜäd (subject) w{â we{af{a~ fmd„ idÉHh√/ fM Éf.a iøhs «{%mofha fid•a‡„ädf.a ã˘{h fyda wcaIâh «{%mofha is√hq˘—f.a ã˘{ f.Å Çe¸ ˝o fÉÉ iÇø{däh ˝~HÉdÅ fT~@ W‡yâuhco ‘fid•a‡„äd’ hÅ ä~Å ˝hqca{ äQ ~DIa— äd~hca ÎfhdalÅh câhs/ fid•a‡„äd ˛âfh√/ [yq âf´ lÅ{däf.a Ã˝{{a Ï‹h yd idÉh{a wdâcaId câÅ boq f~˝fhc= Ç¡ mq~a.•fh√/ Xfy{a yø.Éf.a fid•a‡„äd fÉÉ ˝hqca{ wP| {=Ö hefmÅ fid•a‡„äc= fÅdfT/ [yq f~ÉÖ cdÅa{däca {É Çxcâh

{=Ö .%yuho .ÅafÅ√/ hq~a£h w{â Ée~ yÉq‡fäÅa meÅ .Éo XÅafÅ√/ ho we¡É ms—Åa Îäfia ie˘iâÅafÅ√/ fidâcfM fhf~ÅafÅ√/ wÎhM .eyeÅqÅa iÉ. äÅ •eyeL䕵 ixiP.fha fhf~ÅafÅ√/ wcaIâfha fi√hq˘—cdâhd ld‹fha Éy.= iMm{a? coq f.hca {=Ö wdâcaId cÖ~ âd{%sho XÉ N+ÒhÉ fäiF.ÅÅa yo c=•sho f~ÅafÅ√/ , coq f.a {=Ö É ˝ÅsYaãhcdâä˘hc iÉ. âÉu ~F.fhys meof•ÅafÅ√/ fM Îid c•sÅa b¥˘m{a fc®uq ˝hqca{ w®{o ärd ixƒPu XfÉÅaÉ ixhqca{ ix–P| iÉQyhca wm b¥˘fhys ¥.yefâhs/ fM Îid fid•a‡„äd fyda fi√hq˘— Xca yeF.äqÉca É{ mÉuca Åex.=âM •Å yeF.äqMcdâc fÅdfT/ Xh Xcca miqmi Xcca äYfhÅa É{=fäÅ yeF.äqMcdâc iÉQyhca f•i (A chain of signifiers) ¥.yefâÅaÅ√/ fÉf•i wÅÅa{ äQ yeF.äqMcdâc iÉQyhca (Infinite signification) ~âd is—Å fÉäeÎ ã˘{ ÒÉishdÅq âx. Nd˝{däca {=Ö fcfia m%cdYho m{aäÅafÅa ·hs hÅaÅ .eo˚ iy.{h/ fM ixƒPu{aäh {=Ö Éf.a Nd˝{h äQfha fid•a‡„ädf.a fyda fi√hq˘—f.a N+Òcd , ie—fhÅa wÅqcâud{aÉcä Ωmuh √˙É fÅdfT/ wÅqcâuh fyä{a ÒÉishdÅq Nd˝{h ÉF. ye˙É ˝isÅa Ωmuh √˙Éo we‹ N+ÒcdfäÅa ^ã˘{h& Éd ^âx.Å Ys•amshd& fÅâmS hÅafÅah/ fÉÉ fÅâmSÉ ˝isÅa Éd {=Ö we‹ câÅafÅa Éd {ä„âo{a mhq®mdidÅho hÅ N+Òcdä msÖsÇø „âia| äQ{a ˝caIsma{ äQ{a ÅäH £dâudä√/ {ä„âo{a wÅÅHcâuhca wfmacaId fÅdcâÅ ˝hÉÅca Åeä{ wÅÅH câ .eÏÉo hdÉ cÖ fÅdyecac√/ fM Îid fÉÉ N+Òcd Ωmuh √˙fMµ Éd W{aiqc äQfha XÉ ã˘{hÅaf.Åa ˝ÎPÉqca{ iÇø{dähca mä{aäd .eÏÉ ˝Åd {ä„âo{a wÅÅH ˛Éo fÅdfT/ Xfia ÅM Éf.a âx. m%fTYh äQfha c=Éca~@ Xh wÅÅa{ äQ yeF.äqMä•sÅa Ôøca ‘W~D{“ (Quote) √˙É√/ Xfia Åe‹ÅM m%~PYÅh√/ (Demonstration) “Not impersonate the behavior of the character but demostrate it”.

Actor

Character

Detachament theory of acting or Defamiliarization

fM É{h âx. c•dä {=Ö ärd{a W{acDIapNdäho m{acâÅafÅa fÇ%Ia´f.a verfremdnngseffekt ÅHdh ˝isÎ/ fÉh Alienation effect hÅqfäÅa wm •xcdfTµ m%ã•s{ä y¡Åd .Îhs/ fÉÉ.sÅa ä~Åc? w~yic? Yd˙˘c ã•Åhc we‹ Ò{%YS•S yq® Çä ˝>oÅh fcfâÅ w{â ,äd Åqyq®? Åqmq®„ Xfy{a ÅäH iaä©mhca wdfâdamuh câ.Îhs/ yø.Éf.a isÅÉdä {=Ö Éf.a âx. cdPhh {=ÖsÅa biaÉ{= fcfâÅafÅa verfremdnngseffekt É.sÅa âx.Åfha mimesis ixc•amho fhdalÅd câÅd wNsfhda. hcehs Éo isf{hs/ {ä„âo{a ÒÉishdÅq ˝fâdaÍ âx. m%fTYh ˝isÅa •sx.sc{{aäh yd ia{%S mq˜I Ndäh msÖsÇø Åä ÉdÅhÅa câd fÉÉ ã˘{ wmä ceøädf.Å hhs/ ÅÜäc=f.a ä~Åc? w~yic? ã•Åhc? yeis˙Éc? ixfT~Ådäc we‹ •sx.sc fäÅi wÈcdâädµ ixiacD‹c iÅa~PNhca {=Ö ia{%S iy mq®I f•i £%e˛câuh fähs/ fM •sx. ˝fNa~hÅa isÅÉdä {=Ö ~√Å fma%caIchd Î{e‹ÅaÉ ~√ÅafÅa w‹YhsÅaÉ iaäNd˝c? fÅdfäÅia äÅ iqÜ? £%e˛câuh äQ? i‡{Îc ia{%S$mq®I ix–hs/ fM wÅqä Ç•Å c• wÅÅHcâufhÅa w{aÒ„uq yø.Éf.a isÅÉdfT .eyeÅq iy ms˘Ò wÈcd˘ädµ ia{%S mq˜I ÎPudhchÅao ~ wNsfhda. câÅafÅa âx. c•dfTµ whsfcdÎc ix– (Iconicity) wNsfhda. ho •cafäÅ iaä©mfhÅaÉh/

mshú iudc l;sldjlg

âx.Å YS•amshd yd ã˘{h w{â is„äÅ wÅÅH ˛É√/ Åe‹ÅM wÅqcâud{aÉc wÅÅH (Mimetic impersonation) ˛É√/ weɢcdÅq NdId Ydia{%é Peirce ˝isÅa ix.Dys{ ix–P| ˝~HdfT ~DIa—fcdaufhÅa Ç•Å c• ÅÜädf.a wÅqcâud{aÉc wÅÅH ˛É (Iconic representation) m%‹©msc ^whsfcdÎc& Ωmuh√/ mshPia fÉfia √hhs/ Iconic sign as ‘a sign determine by its dynamic object by virtue of its own internal nature’. whsfcdÎc ix–ä iEÉ ˝oÉ Xh ÎâfhdaÅh câÅ äia{=ä fyda f~ho iÉdÅq©mS fyda wÅq©mS fähs/ fÉf•i whsfcdÎch ÎfhdalÅh câÅ f~h fyda äia{=ä XÉ whsfcdÎcfha iaä©mh ÎfhdalÅh √˙É we˘iafodao•shdÅq ÒÉisia ixc•amh yd iÉdÅqmd{ äÅafÅah/

49

m a r a p r 2009

yø.Éf.a âdÉqä f~aYmd•Åh

mshú iudc l;sldjlg

먊{

yø.Éf.a

isÅÉd Ã˝{fha isÅÉdä iMÇÅa£fhÅa wms fÇdfyda f~a Úo fmâ c{d câ we{' fÉys µ wm É{= câÅafÅa [yqf.a isÅÉd Ã˝{fha fäÅi ioyÅa câ cäq®{a É{= fÅdcâÅ idâdxY.{ {eÅa {=Å√'

50

m a r A p r 2009

yø.Éf.a c•dfT f~aYmd•Îc {eÅ yø.É c•dä wdâMN câÅafÅa c=ÉÅ iÅa~PNhca {=ÖsÅa ~@ , 80 ~Ycfha µ lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfua m%cdYcfhc= f•ih' , wÅqä" yø.É hÅq Xäco lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfua ~DIa—äd~h fäÅqfäÅa fmÏ is— wfh√' fyu" Éd>d{ äeÎ fT¥cd ÅdoH{a" m%Nd{h yd „Åaysø w~a~â äeÎ fo•s ÎPÉdu{a yø.É ÎPÉduh câÅafÅa" lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfua ~DIa—äd¥fhca f•i ys°ÒÎ' y˘hoÉ √hÅafÅa ÅM 2001 äPIfha fM Éf.a iøhs isÅÉd cD‹h m%~PYÅh câÅ cd• äcädÅqä ~caäd yø.É" l˝fm ~DIa—äd¥fh√' 2001 hÅq yø.ÉhdÅq c•dfT yeâäqM •caIHhca iÖc=uq cÖ äPIhhs' XÅM" [yq l˝fm ~DIa— äd~fhÅa .e•fäÅ äPIhhs' l˝fm ~DIa—äd~fhÅa yø.É bä{a ˛É hÅq lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqu me{af{Åa ˝Yd• ysreica ÎPÉduh ˛É√' ~âd. ÅaÅo wmyiq {{a{aäh√' Xh äQ c•S c®ud wMÉdÅa X•a'ë'ë'B'fhÅa bä{a ˛Éo iÉdÅ {{a{aäh√' l˝fmo yø.É f∞daysfhc= äÅafÅa fÉ{eÅa isoh' •dxƒh ixiacD‹ho" c•däo

f.a .M mÖdf{a É ixiacD‹c ceÔÅ´ weÉe‹äâhd äÅ ÉysÅa~ hdmdo wÅqä yø.É hÅq c=uqy®m «{%mocdâfh√'

fÇdfyda f~Åd yø.Éo ˝®~a£ äÅ {eÅ wfma iÉdlfha fÇdfyda f~Åd ^yø.É ~ÅaÅd yd fÅd~ÅaÅd& yø.Éo ˝®~a£ äÅafÅa fM fÇdfyda f~Åd fÉf{ca m%cdY câ we‹ f~a Îid fÅdfT' [yq ia‹%h iMÇÅa£fhÅa b¥˘m{a câ we‹ ~DIa—äd~h Îid h' XÅM" c=Éca ~@ yø.É ia‹%h f~i Ç•ÅafÅa ˜îc•a wdcdâhoh' yø.Éo fM fÇdfyda f~Åd ˝®~a£ äÅ {eÅ wmo wÅqä Xhhs' •xcdfT ixiacD‹h iMÇÅa£fhÅa ˝˝£ m%cdYhÅa câÅ wh f~aYmd•Îcä wh{a äÅafÅa •xcdfT myÖ Ée~ mÅa‹hoh' yø.Éf.a ia‹%h iMÇÅa£ ~DIa—äd~h fM whä W•a•x>uh √˙Éca fT' fM wh yø.É iÉ. WâÅ ˛fM w˝– ⁄c fya{=ä äÅafÅa Xhhs' fM ˝®~a£ äÅ fÇdfyda f~Åd yø.Éf.a âdÉqä {=Ö we‹ Å.aÅ ia›% ©mho Ôh fä‹' isxy• isÅÉdfT ήä{ wÉq{= f~hca fÅdfT' Xh fmMÇâ É£Q iso ˝Éqca‹f.a iqÖ. XÅq ms⁄i ~caäd äÅ isÅÉd äxY c{dä {=Ö yø.Éo ärd Xydo f.dia we{' ÅÉq{a yø.Éf.a ia›% ήä{a ©mh wÅa ,ädhsÅa fäÅia äÅafÅa" yø.Éf.a ia›% ήä{a ©mh É.sÅa wms {=Ö ia‹%h iMÇÅa£fhÅa we‹ `eÅaoish ~®uq f•i Ôø äe´oëÉ Îid h' crd äe´o˛É Îidh' ia‹%h iMÇÅa£fhÅa •xcdfT ms˘Ò {=Ö ‹fÇÅ `eÅaoish c=Éca~@ XÅM ia‹%h ms˘Òhdo ho{a h hÅaÅhs' yø.É fM ia‹%h msÖsÇø isxy• fÇ!~a£ É{h c=rq m´oM câhs'

fÉys c+om%dma‹h äÅafÅa {Î {oqfäÅa mshdàÅaÅ «{%mofha {ÉÅaf.a ÎÖs Ô˘ø Xys m%£dÅ N+Òcdäo fhd‡ .eÏÉh' fÉys µ ·caÉ ^GAZE& hÅq c=Éca ~@ ms˘Òfhca ia›% ©mhca f~i Ç•~aµ wehf.a we¡É ˝Î˝~ hhs' ÅÉq{a [yq" wehf.a we¡É iMmQPufhÅaÉ .e• ˛ hÅq we{ehs √is˝foc{a fÅdis{hs' ÅÉq{a yø.É by{ isÅÉd mofha µ Xh câhs' m%‹å•h äÅafÅa" X˝o XcaäâÉ wfma GAZE fyä{a ·caÉ crd äeë hdÉhs' XÅM" wms ˝Yd• {PlÅhco •ca˛Éhs' yø.É Xysµ câÅafÅa GAZE fyä{a ·caÉ wms câd X˛Éhs' {ÉÅao √ishM fÉdfyd{c cäq®Åa fyda we˝¥Åa {ÉÅao myâ f~a hehs weɢcdÅq lÅ{dä ys{ÒÅa is—Å fÉdfyd{c .=äÅa hdÅhca fmÅao. Åh msys— f.drÅe.s•af•a Xc äâÉ ymamhs' X˝o weɢcdÅq lÅ{däf.a GAZE fyä{a ·caÉ crd äe—⁄' wms yeÉ fÉdfyd{cÉ is{ÒÅa is—Å f~h yø.É Xc äâÉ ‹âfha fmÅaÅqfT h' X˝o wfma GAZE fyä{a ·caÉ crd äeoq⁄' yø.É wÅa •dx√c isÅÉdc®äÅa wNsÇäÅ f~aYmd•Å {eÅ X{eÅhs' yø.É •dx√c ms˘Òhd ia‹%h {=ÖsÅa wNsfhda.ho •ca câhs' Xys m%Ç•{aäh fcd{âM ~ √hÅafÅa ÅM" fM wNsfhda.h yø.Éf.a c=oqMÇhoÉ fmâÖd Xhs' m%‹å•h äÅafÅa" c=oqMÇh mqmqâd hEÉh' yø.É wNsfhda.h Ndâ .{af{ah' XÅM" [yq `eÅaoish {âuh cfÖah' •xcdfT c•dc®äÅa √isfäc= ish c•dä {=Ö {ÉÅaf.a Ã˝{h GAZE câÅafÅa Åe{' yø.É Xh câhs' yø.Éf.a f~aYmd•Îc fäÅi we{af{a X{eÅh' [yqf.a isÅÉdä wfma iÉdlho mÉuca fÅdä [yqo ~ wNsfhda.h√'

mshú iudc l;sldjlg

Åâc Ç•mEÉca we‹ câÅ mq~a.•fhc= f•i äâ Åef.ÅafÅa bÅa miqäh' fÉh câÅafÅa cT~@ XÅM lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉquhs' Éq•sÅaÉ ˝Yaä ˝~Hd• yâyd{a" bÅa miq Éd£H yâyd{a fM É{h l˝fm m%Ç•ä f.Å hhs' 2004 µ l˝fm ish ld‹ädµ Éqyquqäâ Ée‹äâu fT¥cdfT ¥. y˘hs' ÉysÅa~ âdlmcaIf.a Ådhc{aäfhÅa wduarqäca y~ÅaÅo Éq•a äÅafÅa lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉquhs' ÉysÅa~ wduarqä âdlH md•Å Ndâ .Îhs' bÅa miq lÅ{d ˝Éqca‹ fmâÉqfua ld‹äd~h yd ¥Ös¡ ixiacD‹c ~DIa—äd~h ÉysÅa~ yd [yqf.a cuardhÉ iÉ. iÉmd{ ˛ âdlH ~DIa—äd~h Çäo m{a fT' m%‹å•h äÅafÅa yø.Éo ˝®~a£ Ç•fT.h Çäo âdlH ~DIa— äd~h m{a˛Éhs' wcaIâho ˝®~a£ä ixiacD‹c weÉe‹äâhd w˝ wfÉdaâd .eÏÉ yd wÈcâu √%hdÉdP. hÅq Xhhs' fÉys µ äe~.{a w{=® cdâuhca iøyÅa câÅafÅÉq' XÅM" 92-93 cd•fha fcd•a˚ms—h wâ•sh.y ÉÅa¥âho √f•daÚoâhca wE‹Åa ‹Çquq f.drÅe.s•a•c ys® ÅÒÅa cÖ ˝c•am mqä{amf{a m%äD{a‹ cP{Däâhd f•i √%hd cfÖa r•ia w•ymafm®Éh' X‡ ish cdPhd•fha iso √f•daÚoâhco XydhsÅa ‹Çquq wâ•sh.y ÉÅa¥âfha is— lÅdÈm‹ fm%aɇif.a Éd£H yd c•d ädâuä•o ÉdâdÅa‹cä ˝®~a£ä is— r•ia" w~ , wâ•sh.y ÉÅa¥âfha is—Å lÅdÈm‹ ÉysÅa~f.a yø.Éo Xfâysä c•d ädâuho wâ•sh.y ÉÅa¥âfhaÉ iso W~T f~ÅafÅca Çäo{a ˛ ‹fL' , w›{ m{a{âcdâ r•ia hÅq yø.Éf.a ~ iÚm Ò{=fâ√' lÅdÈm‹ ÉysÅa~f.a w.% mqfâdays{fhc= Çäo m{aä we‹ wÉd{H £QâÅa~â r•iao äP{ÉdÅ yø.É hÅq f∞daysfh√' r•ia

51

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

52

m a r A p r 2009

wms yeÉ fÉdfyd{cÉ is{ÒÅa is—Å f~h yø.É Xc äâÉ ‹âfha fmÅaÅqfT h' X˝o wfma GAZE fyä{a ·caÉ crd äeoq⁄' yø.É wÅa •dx√c isÅÉdc®äÅa wNsÇäÅ f~aYmd•Å {eÅ X{eÅhs' yø.É •dx√c ms˘Òhd ia‹%h {=ÖsÅa wNsfhda.ho •ca câhs'

yø.Éf.a c•dä ˝isÅa ixiacD‹h w{aysoqäÅ {eÅ c•dä wâÇhd •xcdfT m%ã•s{ wÈm‹ ixäd~h äÅafÅa" •sÇâ•aäd~hhs' fÇdfyda f~Åd c•dä i•cÅafÅa i{Hfha f~T„ä f•ihs' Åe{fyd{a" Î~yfia m%‹ÉQP‹h f•isÎ' fÇdfyda f~aYSh ˝Yaä ˝~Hd• wdãdPhä®Åao wÅqä" c•dä cÅHd˝h√' XÉ cÅHd˝h ˝ãdâchd ÅM mq®Ihd iÉ. iamPY äQädo cM Åe{' ÅÉq{a ˝ãdâchd iÉ. c•dcD‹h iMfNda.fha fhµÉ {yÅM h' ÉÅa~h{a cd•amÎc c•dcD‹h ÅM cÅHd˝hf.a cÅHd is˝h ˝ãdâ √%hdä É.sÅa isføÅ Îid wef.a ms˘is„cÉo ˝ãdâh Îid Ç•ä{a wmäd~hca is„ fähs' äâca ®yquq ˝Yaä ˝~Hd•fha isxy• wxYfha còcdãdPhäâfhca ^c•ca fÉdyq isäq® fmdâäd f.Å iso miqä c•siÉ ye~ .{af{√& {ÉÅao ia‹%h .eÅ we‹ mQlÅSh w~yi c•dä iMÇÅa£fhÅa ~ i{H hehs Éqâ .dÒÅa •sms f•a¨Å iMmd~Åh cfÖah' [yqo wÅqä" c•dä hÅq wd.Òccâuh câÅ •~ f•!√c ixc•amh√' c•dä ms˘is„h' fc{âM ms˘is„ ~ h{a weh cÅHd˝hca fÉÅa ms˘is„h' c•dä âɪhhs' fc{âM âɪh ~ h{a weh ia‹%hca fÉÅa âɪhhs' wfidac yø.Éf.a c•dä b¥˘mso fÇdfyda f~Åd ii• äÅafÅa [yqf.a c•dä ixiacD‹h fÅdäÅ Îidh' [yqf.a c•dä ixiacD‹h w{aysoqähs' •xcdfT m%ã•s{ c•dä msÖsÇø •sÇâ•aädµ ixc•am yø.Éf.a c•dä b¥˘mso µ ädIam ˛ hhs' [yqf.a c•dä Xca{âd y¥is {{a{aähca m%cdYho m{a câhs' Xh âdlH hÅa{%h hM hM wäia|dä• µ y¥is {{a{aähca m%cdY câÅaÅdca fÉÎ' äâca [yqo {ÉÅaf.a Ô˘ø f.a we¡M .e•äQäd hehs fãda~Ådäca b¥˘m{a ˝h' ÅÉq{a Xh c•dfT y¥is {{a{aähca m%cdY ˛É√' fäÅ{a ms˘ÒÅa .⁄cdäÅa f•i weiq® cÖ .eyeÅqÅaä cid~ Çeø ˝ädy W{aiä mäd lhoÉ .ÅaÅd âoc Ô˘øf.a we¡M .e•˛É f~i ÅeâàqfT •sÇâ•a hdÅa{%uhca yâydh' •xcdfT •sÇâ•aädµÅa {ÉÅa ˝IÉ•sx.sc ÅM ˝Yaä ˝~Hd•fha fc•a•Åao md´ ~Éd

w‹˘ca{h (Excess) msÖsÇø c•dä√' [yqf.a c•dä m%‹-ÒÎid (AntiHuman) .eÅ c•däca fÅdä fÅdÒÎia (Inhuman) ÒÎid .eÅ c•dä√' fÅdÒÎia ÒÎid .eÅ m%ÇÅa£.{ äÅ c•däca •sÇâ•aädµ f~aYmd•Å w~yia É.sÅa äoyd .{ fÅdyec' fÅdÒÎid mä‹Å ÒÎia f•dacfha iÉ{=•s{{däh Ôø ~Éhs' mä‹Å ixiacD‹ho wäfYdaIuh cÖ fÅdye√ w‹˘ca{hca äQ fÅdÒÎid mä‹Å âdlHh fäÅqäo {É âdlHhca wäf•dacÅh câhs' yø.É iy ˝Éqca‹ w{â fäÅi Xhhs' f~f~Åd Çdys˘Åa Xc iÉdÅh' f~f~Ådo É •iaiÅ f.ä•a we{' fydø fÉdaoP â| we{' ˝Éqca‹o fäÅiaä yø.É âdlH hÅa{%fha Wiia Ε£d˘fh√' ÅÉq{a yø.É •shÅ .S{ âãÅdäco Åä mâMmâdfT .dhc ciqÅa c•aydâo {Åq ‡ÅaÅo fÅdye√h' Åä mâmqfP .⁄cdÉh √is„ ÎÖshca yø.É Xcac c{d câÅafÅa Åe{' fM yø.É {=Ö we‹ w‹˘ca{hhs' ˝Éqca‹ Çr~® wMÉ•d ixiP.fha fhf~Åäd fmÅaÅqä{a wfidac fiaâisxy•d ii• fäÅafÅa

Åe{' ÅÉq{a yø.É ÅdÅ fLiÉca fmÅaÅQ mÉ⁄Åa r•ia iso ÉysÅa~ ~caäd ˜MfÇda ms˘Ò mQia meoT äÅ âyi c=Éca~@ yø.Éf.a c•dä ˝isÅa ixiacD‹h w{aysoqäÅäd √hÅafÅa fÉÉ {{a{aähohs' c•dä ˝.%y √˙fM •sÇâ•aädµ ixc•am mqmqâäd ye˙fM hq.hca câd wm meÒu we{' c•dä fhdalÅd câÅafÅa wä‡ÅM âys{ mq~a.•sc Ã˝{hca iøyd äÅ É. i•c=uca fÅdfT' c•dä hÅq wä‡ÅÉ Ndâf.Å w˚{a f•dachca .eÅ is›Éhs' we¡M .•äd yø.É Ndâ .{a wä‡ÅÉ fma%caIchÅa~ Ndâ .{ hq{=h' âyis. {ä fÅdä m%is~aÈfha wä‡ÅÉ Ndâ fÅd.ÅaÅd wh ixiacD‹fha m%Ç•É wdâcaIchÅa Çä [mamq ˛ we{' w˚{a f~aYmd•Å m⁄˝rh hÅq m%is~a£ iÉdlfha µ Ã˝{h wä‡ÅÉo •ca √˙Éhs' âyis.{ä" m˘c•amÏhä ixiacD‹h W•a•x>uh câÅ lecaiÅa weÅa{Ïo ärd fYa%IapdÈcâufha µ mäd ixfca›h W•a•x>uh √˙É fäÅqfäÅa fmÏ is— wfidac yø.É {Éd fYa%Iapfhca Çä [mamq fcdo we{'

mshú iudc l;sldjlg

md˝;« câ‹' [äqyq iÉ•sx.sc ÅM ˝Yaä ˝~Hd•h wi• fÇdaîÉca c=•sho f.Å fcd•a•Åaä md˝;« câ [äqÅao «{% c•dä yd bx.S%is W.ÅaäÅäd hehs √h‹' we¡M .e•˛É m%YaÅ câÅafÅa fÉäeÎ Å®ÉhÅa h' we¡M .e•äQ .eyeÅqÅa we¡M yeø.{a ia›%Åao ärd ˜îc•a hehs is{Å f.dÅa ÅdMÇÅa ~ •xcdfT Ãä{a fä‹' XäeÎ ms˘Ò we¡M .e•äQ ia›%Åaä ˝ädyh iøyd f{daâdf.Å ÉF.=•a W{aiäh iøyd wÅHhÅao~ wdâd£Åd câ‹' [äqyq fÉfia √h‹' “Ç•dmshT •xcdfT ms˘Ò ¥yd' WÅa cid~ Ç°ÅafÅ ce{ .eyeÅq' ÉÉ ySâÜfäca' ÉÉ ce{hs' ÅÉq{a ÉÉ ÇeÅaføa •xcdfT •iaiÅÉ fc•a•' ySâÜäÅao Équ .efyÅafÅ wÅqâd.sc .eyeÅq' ,{a •iaiÅ ms˘ÒÅao fäÅafÅa fmdai{a" iÉdl f.!âäh ‹fhÅ mäq•aä• ce{ .eyeÅqÅaä cid~ Çeø•d , whf.a r%hsäP•d fäÅaÅ' ySâÜäÅao lhfTädA f~aYmd•Åh Nx. fTädA” yø.Éo is„äÅafÅa ˝ädyh .eÅ •sÇâ•a wdc•am iys{ {eÅc ˝ädyh .eÅ `eisia´ ia|däâhca f{daâd .eÏÉoh' äd.aÅPf.a [fmâd c•dä fÉÅa yø.Éf.a isÅÉdä

53

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

yqf~c•d äQ

ixfla; mshd .fõIKh lsÍu

msgq

54

m a r A p r 2009

700 lg wdikak m%udKhla È. yefrk kjl;djla .dñ◊Œ úhkaf.dv mßj¾;kh lr we;' fmfkk úÈyg uE; wkd.;hl fuu fmd; lsisÿ isxy, mdÀldjla lshùug o bvla ke;' msgq 700 la lshùug ld,hla we;af;a ldgo@ wksl l=ulgo@ Bg jvd fndfyda jeo.;a jev fï ld,fha ñksiqkag ´kE;rï we;' yrels uqrldñf.a kjl;dj úhkaf.dv fufia ixlaIsma; lrhs' zl*ald uqyqÿ fjrfd;k isoaêfhks' tkï ;ud hg;a jQ wdêm;Hhsl tacka;hd >d;kh lsÍfuks' m%fya,sldj jkafka >d;kh .ek wkdjels lshkafkau >d;khg ,lajkakduh' fuh wmg f*%dhsâf.a .%Sl ñ;Hd l;dj jQ Bämia l=urd .ek kej; u;la lrhs' wdêm;Hhsl N+ñld ;ukaf. au >d;kh iufmalaIKh lrkafka ukao@

kjl;dfõ uqLH yrh wmg fuf,i ixlaIsma; l< yel' ukqIHhd ;ukaf.kau weyqfjd;a ;uka ljqo lsh,d W;a;r f.dvla wmsg ,efnkjd' kuq;a fï m%Yakh úêu;aj iólrKh ld;khla WmkHdi.; lrhs' tkï Tyq wdêm;Hfhka .e<ù ksoyi ,eîug wfmalaId lrhs' fï ksoyi fidhd hEfï§ ;u ksoyi fmr
;shdf.k frÈ fydaokjd' Widúfha m◊‚jqvlrejkag fok m◊‚jqv Tjqka wÞ< ;ekg f.kshkafk keye' kvq jd¾;dj,ska ruKfha fhfok ñksiaiq ;ukaf.a le; l=Kq msyso .kakjd' fï w;=re l;d yryd l*ald lshkafk yokafk l=ulao@ kS;sh yo,d ;sfhkafk kS;shg l,ska th W,a,x>Kh lrkq we;ehs is;k wd;auhla WmkHdi.; lrñka' kS;sh f.dvk.,d ;sfhkafka hula jKh lsÍuhs' újdyl we`o u; ruKfha fh§u kS;sfhka wjir § we;s ksid t;ek ;jÿrg;a úfkdaohla ke;' kuq;a kS;sh lsisfia;a bv fkdfok Widúh ;=< ruKhla isÿjqjfyd;a th mßmQ¾K m%fudaoh w;am;a lr .ekSuls' tneúka tjeks kS;s lvkakka wmjdohg m;a jkjd fkdj ckm%sh jkjdh' ukao Tjqka wm fkdú¢k hula ú¢k ksidh' tneúka *%dkaia l*ald ish idys;Hh ;=<ska wmg .uH lrkafka kS;sh oDIaáhla yeáhg ms<s.kakka Bg hg;a jkafka kS;sh u.skau wYa,S, f,i i;=gq úh yels wd¾Ól l%uhla wmg fhdackd lrk ksidh' fuu wd¾Ólh wmg y÷kajkak mq¿jka ¨íê wd¾Ólh lsh,d' Tn kS;shg hg;a úh hq;af;a kS;shg fmr Tn ksoyi fkdokakd ksidh' kS;shg fmr ksoyila ke;' fmdÿck jyrg

mshú iudc l;sldjlg

taldêm;s;ajfha iudc h:d¾:h .fõIKh lrkjd' fufyu lrkak Tyqj Ydmhl megf,kjd' ta ;uhs mS;D >d;kh' fudlo mshd l,skau lsh,d ;sfhkjd mq;d mshdj >d;kh lrkjd lsh,d' ixfla; kS;sh ;sfhkafk Tmamq lrkak' tal wNsnjkak fkú' *%dkaia l*aldf.a ´kEu flál;djla lshjk fldg fï ;;a;ajh meyeÈ,s fjkjd' 20 jeks ishjfia my< jQ kj m%mxphla jQ *eisiaÜ foaYmd,kfha w;d¾lsl hánv .ek uq,au ksñ;a; ÿkafka *%dkaia l*ald' ,xldfõ yqÕla whg l*ald lshkafka nyqnQ;hla' jegfykafk keye' kuq;a ir;a is,ajdj jgyd .kak wjYH flfkl=g lshjkak fjkafka kS;s fmd;a fkú l*aldf.a zkvq úNd.hZ kjl;dj' fudllao fï kjl;dj u.ska lshfjkafka' kjl;dfõ m%Odk pß;h jk K yg Widúfha fmkS ysákak lshkjd' ^yßhg iuld,Sk udkj ysñlï kvq jf.a& Tyq wykjd wehs lsh,d' fya;=jla Widúh lshkafka keye' Tfydu bkak lshkjd' Tyq tfyu bkakjd' t;fldg Widúh ;=< isÿjk wreu mqqÿu foaj,a olskak .kakjd' tajd kS;sh W,a,x>Kh jk m%nkaO foaj,a ñila kS;shg hg;a foaj,a fkú' Tyq olskjd úksYaphlrejd wi,u fmï hqj,la ruKfha fhfokjd' Tjqkaf.a ruK y`äka Widúfha Yd,d foÿreï lkjd' Tyq olskjd Widú Yd,d ;=
55

m a r a p r 2009

mshú iudc l;sldjlg

56

m a r A p r 2009

wkqj kS;sh ñksiqkag o~qjï lrhs' iSud lrjhs' kuq;a *%dkaia l*aldg wkqj ñksiqka kS;shg hg;a jkafka tu.ska fhdackd lrk wYa,S, ksoyi ksidh' kS;shla ke;s ;ek m%fudaohla o ke;' kS;sh YsIagdpdrhg wh;a ù W,a,x>Khg wYa,S,;ajh iïnkaO jkafka fï ldrKd ksidh' ñksid kS;s yÞf.k we;af;a ffki¾. slju tajd W,a,x>Kh lsÍfuka ;udg wysñjQ m%fudaoh h<s ,efnk ksidh' tneúka ñksiqka wdêm;Hhkag hg;a jkafka ndysr n,mEï iy wúoHdj ksid hk woyig mokula ke;' ñksiqka wdêm;Hkag .eg .efikafka ke;akï Tjqkaf.a úfkdaoh iy;sl ùfï ud¾. ho wysñ jkq we;' zl*ald uqyqÿ fjrf,aZ kï kjl;dfõ m%Odk f;audj jkafka oDYHudkh fkdms<s.kakd mYapd;akQ;k hq.hl§ ñksiqka idïm%Þhsl wdêm;Hhkaf.ka .e<ù kj wdêm;Hhkag wef
m%;srEm úys¿jg ,la lrk ixfla; wfkldg tydhska isák wfkldf.a wfkld njg m;ajQ ia;%shhs' fuys§ guqrd mßl,amkh lrkafka msßñkag tyd jQ mQ¾K úfkdaohla ia;%sh ú¢kjd hk m%jdohhs' fuh woH;k ysiafgßl l;sldjhs' fï uyd l=ßre ÿIag iudc h:d¾:hg msgqmiska wñ, yoj;la we;s lreKdjka; ia;%S idrhla we;' wehg È.gu ijka §fuka wef.a yrh weh ;=<skau idlaId;a lsÍfuka wdêm;Hhkaf.a kreuNdjh iy fmdkakNdjh fy<sorõ fõ' guqrd l*ald wjidkhg ish mßl,amkh fhduq lrkafka idïm%Þhsl wdêm;Hkag tyd isák mru m%fudaoh ú¢k ienE mshdh' ixfla; mshd ;u wYlH;djh wmg fmkajk kuq;a ienE mshdg ish¨ m%d;syd¾hhka l< yel' fcdkS fjdal¾ iy l¾k,a iEkav¾ia-ñ,sgßKFC mshd ish¨ m%fudaohka ú¢ñka isá;ss' wm wkqlrKh l
hkq o udhdjla nj;a th;a hï lsis lgql i;Hhla jid ouk nj;ah' wm wdêm;Hkag .eg .efikafka tajd ;=< ;sfnk w¾: újrK ksid fkdj tajd u.ska wm fj; iy;sl lrk wYa,S, úfkdao ùu ksid nj;a l*ald jgyd .kshs' ta wkqj tla wdêm;Hhla fy