Idazleen Egile Eskubideak

IDAZLEAREN EGILE ESKUBIDEEN BABESA

Elena Laka Muñoz Abokatua

1/1996 Errege Dekretu Legegilea, apirilaren 12koa, Jabetza Intelektualaren Legearen testu bateratua onesten duena

Arlo honetan indarrean dauden lege xedapenak arautu, argitu eta egokitzen ditu.  Azken erreforma: 23/2006 Legea, uztailaren 7koa, 29/2001 Direktiba Espainiako ordenamendu juridikoan sartzen duena. 



Zer babesten da?  egile

batek egindako sorkuntza-lana.  sorkuntza orijinalak, literaturazkoak, artistikoak zein zientifikoak  edozein euskarritan adierazitakoak (asmatutako euskarria zein asmatzeke dagoena)



Babesten diren lanak, besteak beste:  liburuak  foiletoak  inprimakiak  eskutitzak  hitzaldiak  antzezlanak  etab.



Baita ere babesten dira obra eratorriak:  itzulpenak  egokitzapenak  berrikuspenak  oharrak



Ez dira babesten:  lege

edo arau xedapenak  epaitegien ebazpenak  erakunde publikoen ekintzak, erabakiak, ebazpenak  horien itzulpenak



Obrak elkarlanean:  egile

batek baino gehiagok elkarlanean egindakoak  egile-eskubideak guztiei dagozkie, bakoitzaren partaidetzaren neurrian  lana zabaltzeko eta aldatzeko egile guztien onespena behar da



Obra kolektiboa:  pertsona

fisiko nahiz juridiko baten ekimenen ondorioz sortutakoa  haren izenarekin zabaltzen da  egile desberdinek hartu dute parte ekarpenen bidez  egile bakoitzak ez dauka obra osoaren gaineko egile eskubiderik  egile-eskubideak ekimena izan duen pertsonarenak dira.



Obra konposatua:  dagoen

obra bat hartu, eta egilearen elkarlanik gabe, lan hori berriari eransten zaionean



Jabetza intelektuala bi eskubide motek osatzen dute:  

izaera pertsonala duten eskubideak ondare-izaera duten eskubideak



Izaera pertsonala duten eskubideak: eskubide morala.  lana

zabaldu behar den ala ez eta zein modutan.  lana izenez, goitizenez ala modu anonimoan zabaldu behar den  egile izaeraren aitortza  lanaren osotasunari errespetua  lana aldatzeko eskubidea  lana salmentatik ateratzeko eskubidea  ale bakarra jasotzeko eskubidea



Eskubide moralak, epe mugarik ez

Egilearen heriotzaren ondoren, haren oinordekoek. Oinordekorik ezean, erakunde publikoek.



Ondare izaerako eskubideak: lana ustiatzeko eskubide esklusiboa.  erreprodukzio

eskubidea  banaketa eskubidea  komunikazio publikoko eskubidea  eraldaketa eskubidea



Erreprodukzioa:  lan

bat edozein euskarritan ipintzea, komunikatzeko edo kopiak ateratzeko moduko euskarri batean ipintzea.  adibidez: liburu bat inprimatzea.



Banaketa:  lanaren

orijinala edo kopiak jendearen esku ipintzea, ukitzeko moduko euskarri baten bitartez.  euskarri horren salmenta, alogera, mailegu ala beste edozein eraren bitartez.  adibidez: liburu bat saltzea.



Komunikazio publikoa:  

lan bat jendearen esku ipintzea lan horren alerik banatu gabe. adibidez:        

antzezpenak, errezitaldiak, jendaurreko irakurketak... ikusentzunezkoen bidezko erakustaldiak irrati edo antzekoen bidezko emanaldiak hari, kable, zuntz optiko edo antzekoen bidezko zabalkundeak irrati bidez emandakoa edozein bitartekoren bidezko zabalkundea arte lanen edo hauen erreprodukzioen erakusketa publikoa lanak jendearen esku ipintzea alanbre edo alanbre bariko edozein prozeduraren bitartez, edozein toki edo unetik eskuratzeko moduan datu-base batean sartutako lanak edozein modutan eskuragarri izatea.



Eraldaketa eskubidea:  lanaren

itzulpena  egokitzapena  lan desberdin bat ondorio izango duen edozein aldaketa

Lan eraldatuaren egile eskubideak, eraldaketa egilearenak dira.  Jatorrizko lanaren gaineko eskubideen kalterik gabe. 



Lana ustiatzeko eskubidearen iraupena:  egilearen

bizitza osoa  gehi 70 urte heriotzaren ondoren

 

Lan anonimoak eta egilea ezagutu ez eta goitizenaz sinatutakoak: 

70 urte zabaltzen hasi zenetik.

70 urte horiek bukatu baino lehen egilea ezaguna egiten bada,  haren bizitza osoa eta 70 urte heriotzaren ondoren. 



Ez da egilearen baimenik behar:  lan

bat erreproduzitzen, zabaltzen edo publikoan komunikatzen denean: segurtasun publikoko helburuetarako  administrazio prozeduretarako  auzi prozeduretarako  parlamentuko prozeduretarako  elbarritasunen bat dutenen onurarako, irabazizko asmorik ez badago 



Aipatze eskubidea:  ez

da egilearen baimenik behar  lan bat aipu bezala erabiltzen bada  beti ere helburuak irakaskuntzazkoak edo ikerkuntzazkoak badira



Ez du egilearen baimenik behar  irakaskuntza

arautuko irakasleak  bere lanean obren zatiak erreproduzitzeko, zabaltzeko edo jendaurrean komunikatzeko  ikasgelan irakasteko  egilearen izena aipatuz



Ez da egilearen baimenik behar:  liburuen

maileguak egiteko liburutegietan  beti ere liburutegi horrek irabazi asmorik gabekoak eta interes kulturalekoak baldin badira.



Jabetza publikoa:  egile

eskubideak ustiatzeko epea iraungitzen denean  edozeinek erabil ditzake jabetza publikoan dauden lanak, egiletza eta lanaren osotasuna errespetatuz



Egile eskubideen transmisioa:  ustiatzeko

eskubideak transmititzen dira  mortis causa  inter vivos:      

idatziz transmititzen diren eskubideak zehaztu esklusiban ematen den ala ez ustiatzeko moduak zehaztu zenbat denborarako ordaina: proportzionala edo ekinaldi batekoa



Soldatapeko egilearen ustiaketaeskubideen transmisioa:  lan

kontratuaren araberakoa  kontratuan agertu ezean, enpresariari transmititzen dizkio egile eskubideak enpresariaren ohiko iharduerarako



Argitarapen kontratua:  nork:

egileak edo haren oinordekoek  zer: lana erreproduzitzeko eta banatzeko eskubideak uzten dira (egindako lanak edo enkarguzkoak, ez etorkizunean egingo direnak)  nori: argitaratzaileari  ordainsari truke



Argitarapen kontratuak eduki beharrekoak:  lagapena

modu esklusiboan egiten den  lurralde eremua  argitarapenak izango dituen ale kopuru gutxienezkoa eta gehienezkoa  aleak banatzeko modua, eta zenbat erreserbatuko zaizkion egileari, kritikari eta promozioari  egilearen ordainsaria  lehen argitalpena noiz izango den  orijinala entregatzeko epea



Liburu moduan argitaratzeko:  zein

hizkuntzatan  ordainsariaren aurrerapenik  zein modutan argitaratu



Jabetza Erregistroa:  literatur,

arte eta zientzia lanen titularren egile eskubideak babesteko  bakarra Espainia osoan  borondatezkoa  inskripzioak presuntzioa ematen du  ............................................