Hyrje ne sistemet politike nacionale (Austria, kapacitet qeverisese lokale Ligjerata e VIII-te (Sistemi zgjedhor dhe demokracia e drejtperdrejt.) Prof.Dr.ass.Bekim Baliqi
Përmbajtja
Funksionet e zgjedhjeve Sistemet zgjedhore Demokracia e drejtpërdrejtë
Funksionet e zgjedhjeve
Zgjedhjet jane menyre e mire per: Perzgjedhjen e udheheqjes politike Pergjegjesimin e lidershipit politik. Konkurencen dhe mundesine e pjesmarrjes se secilit. Qeverisja (ne te gjitha nivelet) eshte keshtu perfaqesuese.
Legjitimimin e sistemit politik Mundesi te nderrimit periodik te udheheqesve Transferimin e besimit dhe detyrave ne elita te ndryshueshme. Shprehje e pluralizmit politik. Artikulimin dhe përfaqësimin e interesave në parlament dhe ne qeverisje.
Demokracia dhe Zgjedhjet
Demokracia= “qeverisje e popullit” por si? Zgjedhjet nuk d.m.th patjeter Demokraci. Edhe ne vende autoritare njerezit shkone ne kutite e votimit. Kufizimi i drejtes se pjesemarrjes ne votime dhe ne kandidim e mete e vendeve jodemokratike. Zvicra deri 1971 drejten e gruas per votim e kishte te kufizuar.Afrika e Jugut per pjesen e zezakeve deri 1994 etj.
Austria
Neni 1 i Kushtetes Federale (B-VG) thekson: "Austria është një republikë demokratike. E drejta e saj buron nga populli.„ të gjitha institucionet kryesore politike zgjedhen ne forme direkte ose indirekte - nga vota e shumicës, pra me vullnetin e popullit.
Exekutiv e
Bundesregierung
Legislative Bundesrat
hält
ernennt
verantwortlich
Nationalrat wähl t
entsendet Landtage wähl t
Bundespräsident
wähl t
Parteien
Sistemet zgjedhore
Zgjedhjet mund te jene lokale, nacionale apo presidenciale. Formula e zgjedhjeve apo Sistemi zgjedhor eshte; mazhoritar dhe ai proporcional. Mazhoritar ose me Shumice votash eshte sistem ne; Sh.B.A, MB, France, Indi, Kanada, Australi etj. "the winner takes it all" Ky sistem eshte me I perhapur se proporcionali. Proporcianal: ndarja ne nje (p.sh. Holanda) apo me shume (p.sh. Spanja) zona zgjedhore
Ne Austri sistemi proporcional e ndare ne zona zgjedhore si vijon: nje zone e vetme federale zgjedhore 15% te votave ne kete menyre, 9 zona republikane, identike me kufijt e ketyre vendeve. Perben 30% te vendeve ne parlament nacional 43 zona rajonale Zgjedhore: 55% e vendeve ne parlament
Karakeristikat e sistemi proporcianal jane: Zgjedhja e kandidatëve nga listat zgjedhore te partive Zakonisht mundeson sistemin e shumëpartiakë me qeverisë permes koalicionit Ekziston pragu elektoral prej 4% per partite politike. Se fundi mosha per dalje ne zgjedhje eshte ul ne 16 vjet. Por vetem ne zgjedhje lokale fillimisht!
Demokraci e drejtpërdrejtë
Menyra apo Instrumenti i pare eshte: Referendumi (Volksabstimmung): i detyrueshëm ne rast te ndryshimeve "totale" te Kushtetutes. Joobligueshme apo opsionale ne rast "ndryshimet e pjesshme" (dmth, çdo ndryshim tjetër kushtetues) me kërkesën e 1 / 3 te deputeteve. R. dy herë më parë (per Elektranen Berthamore -Zwentendorf kryer në 1978, me rastin e pranimit në BE 1994)
Instrumenti i II: peticion (Volksbegehren): Kerksa ose te drejtën për të votuar, të përfaqësuar nga 100.000 Mund te inicohet edhe nga 1 ‰ e votuesve sipas regjistrimit të fundit (dmth aktualisht 8.032) që nga viti 1964, ne Austri 32 peticione osereferendumi të gjerë, te cilat ka rezultuar vetëm në tre rastet e para me masa të duhura federale mbulohen shpesh nga partitë e opozitës: qëllim në plan të parë mobilizimin e votuesve
Menyra e III-te: referendumi (Volksbefragung ): organizuar me urdhër të Parlamentit Kombëtar për çështjet e rëndësise se vecante per Austrine • përveç ne lidhje me vendimet e gjykatave dhe autoriteteve administrative.
ligjërisht nuk eshte detyrues deri tani nuk eshte kryer asnjehere
Perfundim Ju falemnderit.