Hyrje Ne Sistemet Politike Austria, Kapacitet Qeverisese

Hyrje ne sistemet politike nacionale(Austria, kapacitet qeverisese lokale Ligjerata e I-re (Nocionet themelore Politike) Prof.Dr.ass.Bekim Baliqi

Përmbajtja      

Çka është Politika? Nocionet e Politikes Dimensionet Sistemi politik Demokracia Teoritë e demokracise

Koncepti I Politikes 

   

Nuk ka nje perkufizim te prere rreth asaj se cka eshte Politika? Politika si qeverisje Politika si kompromis Politika si ceshtje publike Politika si art i se mundshem etj.

Dimensionet e Politikes

POLITIKA si art i semundshmes. “politcs”.

POLITIKA si pushtet. ”polity”

POLITIKA si ceshtje publike. ”policy”







Dimensioni qe njihet shpeshherë si polity, përfshin formën dhe kornizën vepruese ne kuadër se cilës behet organizimi politik. Dimensioni procesual dhe konsesual e njohim edhe si politics, pra politika. Dimensioni i trete është ai i përmbajtës, qe i referohet qëllimeve, parimeve dhe detyrave te politikes. Gjë qe njihet nganjëherë edhe si politikberje.

Teoria e sistemeve politike 





David Easton dallon ne sistemin politik dallon; “inpute” –kontribute dhe kerkesa. Kontributet janë kërkesat dhe nevojat e publikut te gjere, si dhe “outpute”-e qe jane vendime. ndërsa vendimet vijnë pasi qe këto kërkesa arrijnë pëlqimin dhe miratimin e qeverise.

Modelet e sistemeve politike 

Sistemi i perbere nga elemente me marrëdhënie reciproke dhe te ndervarura. • Struktura= modelet e konsoliduara • Funksioni= sherbimet e sukseshme

Ekziston nje sistem dinamik cikli inputeve dhe outputeve qe pasurohet me feedback.

Sistemi qeverises 



Sistemi politik si nje nensistem shoqeror. Sistemi i qeverisjes vendos se si dhe ne cfare mase interesat perkufizohen • Relacionet me shoqerine • Konstelacioni politik • Udheheqesia politike • Interesat ekonomike, sociale etj.

Sistemi Politik sipas Easton-it. 

Input

Output Institucionet: Parlamenti, Qeveria etj. Ligjet Rregulloret Urdheresat Normat Partite,Grupet e interesit, OJQ-te etj.

Demokracia 



Ne kuptimin e gjere „sundimi i popullit“. Tradite nga Greqia antike. Karakteristikat e pergjithshme: • Sundimi i Ligjit • Barazia para ligjit • Pluralizmi politik • Tregu i lire • Shoqeria civile dhe • liria e shprehjes etj.









Nje numer i madhe teorish mbi demokracine. Eshte forma me e perhapur e sistemit politik ne bote (India, Brazili, Evropa etj.) Mirepo jo ne nje model te njejte dhe me parime te njejta gjithekund. Kontekstet historike, raportet ekonomike, sociale dhe relacionet e forcave politike shume te rendesishme.

Teorite e demokracise 





Teorite liberale per demokracine; dhe demokracia perfaqesuese (representative) Teorite e participimit; demokracia pjesemarrese Demokracia bashkeshoqerore (G.Sartori)

Cka nuk eshte Demokracia 

Format tjera qe perjashtojne demokracine jane; • Autokracia • Totalitarizmi • Diktatura • Regjimet ushtarake etj.

Cilesia e demokracise? 



Demokracia nuk eshte gjithnje dhe gjithekund demokraci! Kriteriet per nje demokraci te „plote“ bazohen ne; • • • • •

Kushtuetshmerine e institucioneve Kontrollin e qeverisjes, llogaridhenia Opionion e lire publik Legjitimitetin Participimin te qytetareve ne jeten politike, respektivisht referendume, protesta etj.