Eneprot 08 - Apoplous

Πρότυπα και Πιστοποίηση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων

Νίκος Δεπούντης Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Σύμβουλος Ποιότητας Τριαντάφυλλος Κατσαρέλης Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ - ΜΒΑ, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΜΠ 1

Σήμερα η Κοινωνία των Πολιτών διεκδικεί ρόλο στα δημόσια δρώμενα

2

«η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να φαίνεται τίμια, αλλά θα πρέπει να είναι κιόλας»

3

Η αναγκαιότητα ανάπτυξης προτύπου Υπάρχει ανάγκη πιστοποίησης;

4

Ερευνητική Μεθοδολογία

ΜΚΟ στο Σύνταγμα Επιστημονική Επιτροπή

Εκπροσώπηση

Καταγραφή

Προσπάθεια Ανάπτυξης

5

ΜΚΟ Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ή Μη Κρατικές Οργανώσεις ή Μη Κρατικά Υποκείμενα

6

Ισοζύγιο δραστηριοποίησης των ΜΚΟ στην Ελλάδα ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

ΠΑΘΗΤΙΚΟ

Αναβάθμιση ρόλου + αύξηση συμμετοχής πολιτών = αναβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας της κοινωνίας

Ο αυξανόμενος ρυθμός χρηματοδότησης δημιουργεί απαιτήσεις διαφάνειας. Έρχονται στο επίκεντρο της δημόσιας προσοχής προβλήματα με αρνητικά αποτελέσματα για την εικόνα του συνόλου

Συμμετοχή πολιτών = νέος ,σημαντικός παράγοντας κοινωνικοποίησης του ατόμου, αντίθετα στο ρεύμα αποξένωσης

Προβλήματα εσωτερικής οργάνωσης και διοίκησης με κατάληξη ανασταλτική για τη συνοχή και αποτελεσματικότητά τους

Προοπτικές νέων κοινωνικών αναζητήσεων

Δράση κυρίως αποτρεπτική = «τι δεν πρέπει να γίνει» και λιγότερο «τι πρέπει να γίνει και με ποιους θα γίνει αυτό»

Βελτίωση των λειτουργιών αμφίδρομης πληροφόρησης και διαβούλευσης μεταξύ διοίκησης και πολιτών

Σε μεγάλο βαθμό είναι προσανατολισμένες προς το κράτος ως αποδέκτη των αιτημάτων τους

Εγγύτητα ΜΚΟ σε σχέση με τα προβλήματα, σε αντίθεση με την απόσταση, της κεντρικής διοίκησης

Σχέσεις μεταξύ τους συχνά ανταγωνιστικές. Ακόμη, ή μάλλον ιδιαιτέρως, σε περιπτώσεις όπου ο διακηρυσσόμενος σκοπός είναι κοινός 7

Το συνεχές της προτυποποίησης για ΜΚΟ

Αξίες

Αρχές

Κώδικες Δεοντολογίας

Κανόνες &

Πρότυπα

Μοντέλα

Οδηγίες

8

Ορισμοί και χαρακτηριστικά Προτύπων ΠΡΟΤΥΠΟ

Αξίες

Αρχές

ΟΡΙΣΜΟΣ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Στόχος ή αποτέλεσμα, του οποίου η επιδίωξη είναι αυταπόδεικτη Παράδειγμα: «Κοινωνική ωφελιμότητα των δράσεων». Θεμελιώδης αλήθεια ή κανόνας, οι οποίοι αποτελούν τη βάση διαμόρφωσης της Στρατηγικής και Πολιτικής, καθώς και του σχεδιασμού των Δράσεων. Παράδειγμα: «Ανεξαρτησία έναντι κρατικών, κομματικών ή άλλων εξωγενών παραγόντων».

Σύνολο κανόνων ή / και «επίσημη Κώδικες διατύπωση» των Αξιών, Αρχών και Τρόπων Δεοντολογία Δραστηριοποίησης. Χαρακτηριστικό : Αποδοχή από ένα Σύνολο ς

9

Ορισμοί και χαρακτηριστικά Προτύπων

ΠΡΟΤΥΠΟ

Κανόνες & Οδηγίες - Πλαίσια

ΟΡΙΣΜΟΣ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Πρότυπο ευρύτατης αποδοχής, το οποίο όμως δεν οδηγεί σε πιστοποίηση. Ιδιαίτερη σημασία έχουν τα «Πλαίσια», των οποίων η υιοθέτηση δεν οδηγεί σε πιστοποίηση, αλλά συνιστούν εργαλεία υποστήριξης Προτύπων (τα οποία οδηγούν σε πιστοποίηση) ή Μοντέλων ( τα οποία συμπεριλαμβάνουν αξιολόγηση). Παραδείγματα: • ISO 24000 («Κοινωνικής Υπευθυνότητας» – δεν προβλέπεται πιστοποίηση) • ISO 9003 («Υποστηρίζει» το ISO 9001) • Πλαίσιο «Κοινωνικής Υπευθυνότητας» EFQM («Υποστηρίζει» το Μοντέλο Αριστείας EFQM)

Πρότυπα

Εντελώς απλουστευτικά : όρος για τα Πρότυπα ευρύτατης αποδοχής, τα οποία οδηγούν σε πιστοποίηση (με διαδικασίες και απαιτήσεις) Πιστοποίηση «ποιοτική» = Ναι / Όχι ISO 9001 , ISO 14001

Μοντέλα

Πρότυπο ευρύτατης αποδοχής, το οποίο οδηγεί σε αξιολόγηση Πιστοποίηση «ποσοτική» = Βαθμολόγηση Μοντέλα Αριστείας : EFQM, Balridge, Deming

10

Μέσα από την υιοθέτηση των Αρχών του «ΑΠΟΠΛΟΥ» παρακινούνται οι οργανώσεις να χρησιμοποιούν στην πράξη για τη βελτίωση της λειτουργίας τους μεθόδους και εργαλεία πιο σύνθετα και εξελιγμένα, όπως είναι οι δείκτες αξιολόγησης, οι μηχανισμοί εσωτερικών ελέγχων, τα πρότυπα και μοντέλα.

11

Το συνεχές της προτυποποίησης ως ΜΚΟ • Ποιος φορέας θα αναπτύξει, (θα συντηρεί και πιστοποιεί) ένα τέτοιο πρότυπο; • Είναι θεμιτό κάποιος ενδιαφερόμενος να συνεργασθεί με ΜΚΟ, να απαιτεί την υιοθέτηση από αυτές κάποιου προτύπου, όπως το παραπάνω ή άλλα; 12

Παραδείγματα εν χρήσει Προτύπων ΠΡΟΤΥΠΟ Αρχές

ΟΡΙΣΜΟΣ – ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Διεθνές: «ISO Code of Ethics» (1) Εφαρμόζεται μόνο από τους Οργανισμούς – Αντιπροσώπους, άρα αποτελεί «Κώδικα» ενός περιορισμένου συνόλου. Ελλάδα: «ΑΠΟΠΛΟΥΣ» (1). Στην αναλυτική παρουσίαση στη συνέχεια καταδεικνύεται ότι είναι οιονεί Κώδικας Δεοντολογίας, με δυνατότητα εξέλιξης σε Πλαίσιο.

World Association of NGOs: Code of ethics and conduct (1) Κώδικες Πακιστάν: Code of ethics for NGOs (2) Κρατικός Δεοντολογί African Commission on Human and Peoples' Rights: Code of ας ethics/conduct for NGOs (3) Κρατικού φορέα

13

Παραδείγματα εν χρήσει Προτύπων ΠΡΟΤΥΠΟ

Κανόνες & Οδηγίες - Πλαίσια

Πρότυπα

ΟΡΙΣΜΟΣ – ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Διεθνές: «Καταστατικός Χάρτης Λογοδοσίας έντεκα Διεθνών Οργανώσεων» (1). Μεταξύ Πλαισίου και Κώδικα Δεοντολογίας. Εφαρμόζεται και στην Ελλάδα από κάποια τμήματα των 11 ΜΚΟ. Βέλγιο: Οδηγός συνεργασίας ΜΚΟ και Επιχειρήσεων (1) Ηνωμένο Βασίλειο: Οδηγός Λειτουργίας Εθελοντισμού (1) Καναδάς: Code of Ethics (1) Ο τίτλος είναι παραπλανητικός, είναι οιονεί Πρότυπο. Αναπτύχθηκε από την «Ομοσπονδία των ΜΚΟ». Ακολουθείται με αυτό-επιθεώρηση, ο φορέας απλώς παραλαμβάνει σχετικά έγγραφα. Ζιμπάμπουε: NGOτα Code of Ethics (1) Ο τίτλος είναι παραπλανητικός, είναι Πρότυπο. Πιστοποίηση – επιθεώρηση από την «Ομοσπονδία των ΜΚΟ» Ηνωμένο Βασίλειο: Ειδικός Νόμος του Κράτους (2) Ε.Ε. – Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Ευρωπαϊκή Βοήθεια: Project Cycle Management Guidelines (3) 14

Α ΡΧΕΣ Π ΡΟΣΗΛΩΣΗΣ Ο ΛΩΝ μας στην Π ΟΙΟΤΗΤΑ Λ ΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ και Ο ΡΓΑΝΩΣΗΣ Υ ΠΗΡΕΤΩΝΤΑΣ τους Σ ΚΟΠΟΥΣ μας

ΑΠΟΠΛΟΥ Σ

ΚΟΙΝΑ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΑΡΧΕΣ  Γενική εφαρμογή, ανεξάρτητα από το μέγεθος, τομέα δραστηριοποίησης, επιμέρους σκοπούς και στόχους κάθε οργάνωσης  Δεν αντικαθιστούν αλλά υποστηρίζουν ή / και συμπληρώνουν τις καταστατικές υποχρεώσεις, κανόνες, κώδικες και καλές πρακτικές, τις οποίες οι οργανώσεις ήδη ακολουθούν  Η αποδοχή τους προτρέπει τις οργανώσεις, να χρησιμοποιούν περισσότερο πολύπλοκα και εξελιγμένα εργαλεία : νόρμες, πρότυπα, πλαίσια και μοντέλα 16

Δ

Οι 6 ΑΡΧΕΣ του ΑΠΟΠΛΟΥ

Ι Α Π

Ι ΟΡΑΜΑ & ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Λ Ε Κ

Ε Ν

Σ Ο Τ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ

Ο Μ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ & ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Ι Μ Ε

ΣΥΝΕΧΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ στην ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Σ

Ε Σ

17

ΚΟΙΝΑ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΙΣΟΤΙΜΕΣ

 Όλες οι Αρχές έχουν την ίδια αξία, είναι ισότιμα

απαραίτητες και λειτουργούν ως πλέγμα, χωρίς ιεράρχηση !  Όλες μαζί κατευθύνουν το πηδάλιο στη σωστή

ρότα και δεν αποτελούν κριτήρια αναλυτικής αξιολόγησης !

18

ΚΟΙΝΑ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ (!)

 Όλες οι Αρχές αλληλοσυμπληρώνονται.

Υπάρχουν θέματα (όπως σε ένα μουσικό έργο) τα οποία επανέρχονται πολλές φορές, επαναλαμβάνονται και αναπτύσσονται από άλλη οπτική γωνία !  Τα θέματα αυτά συνδέουν τις Αρχές με

ένα πλέγμα από κόκκινες κλωστές ή αν προτιμάτε νότες ! 19

ΤΟ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΟΥΜΕ ΜΟΝΟΙ ΜΑΣ ΜΕ ΑΥΤΟΡΥΘΜΙΣΗ  Η συμμετοχή στον ΑΠΟΠΛΟΥ είναι εθελοντική  Είναι ανοιχτή σε όλες τις ΜΚΟ, που θα τον προσυπογράψουν  Η εφαρμογή του αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της κάθε οργάνωσης  Οι αρχές του ΑΠΟΠΛΟΥ δεν είναι ένα στατικό σύνολο. Θα βελτιώνονται, θα αναβαθμίζονται, θα εμπλουτίζονται με νέες καλές πρακτικές 20

Το συνεχές της προτυποποίησης για ΜΚΟ η πρόταση εξέλιξης του ΑΠΟΠΛΟΥ

Αξίες

Αρχές

Κώδικες Δεοντολογίας

Κανόνες &

Πρότυπα

Μοντέλα

Οδηγίες

21

Οι ΜΚΟ τώρα ξεκινούν το ταξίδι προς την αριστεία μέσω των προτύπων

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας Νίκος Δεπούντης Τριαντάφυλλος Κατσαρέλης

22