Deel I Unlp E-cursus Het Maken Van Rapport

Beste lezer, Voordat je verder gaat lezen: print dit eerst uit, neem het mee overal waar je naar toe gaat en werk ermee. Alleen hierdoor zul je de technieken echt onder de knie krijgen!

RAPPORT: DE KUNST VAN DEZELFDE GOLFLENGTE Een van de eerste NLP technieken die je leert zodra je een gedegen NLP opleiding gaat doen, is het maken van ‘rapport’ (spreek uit op z’n Frans, dus zonder de t uit te spreken). Rapport is de basis van communicatie. Je kunt het ook afstemmen noemen, levelen, op één lijn of dezelfde golflengte zitten.

Rapport maken doe je van nature Een goeie NLP-er maakt heel subtiel en onopvallend rapport, de ander merkt het niet bewust. Rapport maken doe je vaak van nature. Let maar eens op mensen die samen met de armen om elkaars schouder heen wandelen. Valt het je wel eens op dat je op dezelfde manier zit als je partner of een goede vriend(in)? Ook houd je vaak rekening met de gelegenheid waar je naar toe gaat, de mensen die je gaat ontmoeten, door de kleren die je ’s morgens aantrekt. Draagt m’n klant een pak, dan trek ik ook een keurig pak aan. Ken ik de omgeving waar ik naar toe ga niet, dan trek ik een keurig pak aan met een sportieve blouse eronder. Kan ik altijd m’n jasje uittrekken als m’n relatie geen pak aan heeft. Dat zijn allemaal vormen van onbewust rapport maken. Een NLP Practitioner leert om dat bewust toe te passen bij wie je maar wilt. Op deze manier kom je snel op dezelfde golflengte met de ander, ook bij personen met wie dat normaal gesproken niet snel was gebeurd. Denk hierbij eens aan sollicitatiegesprekken, ‘moeilijke’ mensen of mensen die je voor het eerst ontmoet. Allemaal situaties waarin een snel rapport erg handig is!

Subtiel rapport maak je door bewegingen en gebaren pas later na te doen, door ze gedeeltelijk na te doen of door ze met een ander lichaamsdeel na te doen. Als je de bewegingen van de ander nadoet op hetzelfde moment, dan is het ‘spiegelen’ en dit kan de irritatie van de ander behoorlijk opwekken. Waarschijnlijk is dit niet je doel! In plaats daarvan pak je het subtieler aan. De eerste stap hierin is aandacht. De aandacht die je iemand geeft als je observeert, is al de helft van het opbouwen van rapport. Soms observeer ik alleen maar en ga dan later, als we niet meer samen zijn, in rapport. Dan kan ik uitgebreid oefenen om met diegene in rapport te zijn. De volgende keer kan ik dat dan onopvallend toepassen en me beter concentreren op bijvoorbeeld de inhoud van het gesprek. Je kunt rapport maken met iemand door je zintuigen te gebruiken. Je kan dingen die je kunt

zien, horen en voelen nadoen. Rapport opbouwen is een belangrijke vaardigheid die je helpt om snel op één lijn te zitten met de ander, op dezelfde golflengte. Voordat je ook maar iets doet bij of met een ander, is een goed rapport absoluut noodzakelijk. Rapport is een natuurlijk verschijnsel. Als jij met je partner, een goede vriend(in) of een broer of zus aan het praten bent heb je automatisch direct een goed rapport (als het goed is…). Bij mensen die je minder goed kent of net leert kennen,

1

is het zinvol om een goed rapport bewust te gaan opbouwen zodat het contact direct goed verloopt.

Hoe maak je rapport met iemand? Om een goed rapport op te bouwen, heb je als NLP Practitioner een aantal technieken tot je beschikking. In deze korte e-cursus gaan we 1 techniek behandelen om snel en effectief rapport op te bouwen: matchen.

MATCHING Bij matching gaat het erom dat je je verbale en non-verbale gedrag afstemt op dat van de ander. Belangrijk is de volgorde waarin je gaat matchen: richt je eerst op de lichaamstaal, vervolgens op de stem en uiteindelijk op de woordkeuze van de ander. Waarom? Omdat 55% van de communicatie bepaald wordt door lichaamstaal, 38% door de stem en slechts 7% door de inhoud of woorden die je gebruikt!

Lichaamstaal

Onderdeel 1: (55%) Lichaamstaal betreft lichaamshouding, gezichtsuitdrukkingen, handgebaren, ademhaling en oogcontact. Wanneer je begint te oefenen met matching, richt je je dan eerst op een bepaald gedrag en zodra je dit beheerst, ga je verder naar het matchen van een ander specifiek gedrag.

Lichaamshouding Wat zie je aan iemand, welke gebaren kun je onopvallend nadoen, kun je de lichaamshouding nadoen, leunt iemand meer de ene kant op of de andere? Hoe houdt hij zijn hoofd? Hoe beweegt hij zijn hoofd als hij praat? Hoe verdeelt hij zijn gewicht als hij staat? Hoe loopt hij? Het gezicht van iemand geeft enorme mogelijkheden om rapport mee te maken. In je gezicht zitten meer dan 70 spieren die op verschillende manieren bewegen. Hoe knippert hij met z’n ogen? Hoe fronst hij zijn voorhoofd, lachrimpels, neusvleugels, de bewegingen van de mond en ga zo maar door. Een mensengezicht beweegt! Door je bewust te worden van (enkele van deze) aspecten bij degene met wie je communiceert, kun je ze stapje voor stapje gaan nabootsen. Begin met bijvoorbeeld de wenkbrauwen, ga daarna door naar bewegingen met de mond enzovoort. Stap voor stap match je de lichaamstaal van de ander.

Ademhaling Rapport maken met de ademhaling kun je vaak zien (meebewegen van het lichaam bij in- en uitademen) en soms kun je het ook horen. In het spreektempo van iemand kun je ook de ademhaling horen. Als iemand inademt, dan kan hij niet praten. Dat kan alleen tijdens het uitademen. Dus de stiltes die vallen in zinnen zijn vaak de momenten van inademen. Ademt iemand hoog in de borstkas, lager of heeft hij een diepe buikademhaling? Je kan daar dus het ritme en de diepte van jouw ademhaling op aanpassen.De ademhaling van iemand nadoen kan wel eens lastig zijn, omdat je dan meer of minder zuurstof dan je gewend bent naar binnen krijgt. ‘Kruislings matchen’, het nadoen met een ander lichaamsdeel, zoals ik later verder nog omschrijf, is dan de oplossing. Ik tik het ritme van je ademhaling met m’n voet op de grond of zachtjes met m’n vinger op tafel.

2

Stem

Onderdeel 2: (38%) Je kunt letten op toonhoogte, tempo, volume, timbre en intonatie. Praat de ander snel en hoog of juist laag en langzaam. Legt hij de nadruk op bepaalde woorden. Gebruikt iemand veel klanken? Praat hij diep vanuit zijn buik of hoor je neusklanken? Let eens op de rijkdom van een stem. In openbare of drukke gelegenheden kan je oefenen om naar deze kwaliteiten van een stem te leren luisteren. Als je zo ver van een paar mensen afzit dat je niet kunt verstaan wat ze zeggen maar wel kunt horen dat er gepraat wordt, zul je snel de verschillen ontdekken. Stem kun je matchen op toonhoogte (praat iemand hoog, laag of er tussen in), volume (hard of zacht), ritme, duidelijkheid, intonatie (veel, weinig). Begin ook weer eenvoudig. Praat iemand heel erg langzaam? Pas dan jouw tempo ook, wel zodanig dat het nog natuurlijk voor jou aanvoelt. Praat iemand heel erg zacht? Ga dan ook zachter praten dan je normaal zou doen. Enzovoort.

Woorden

(7%) Onderdeel 3: Woorden kun je matchen door te letten op de soort woorden, ook wel “predikaten” genoemd, die de ander gebruikt. Als je gesprekspartner voornamelijk ‘zie’ (visuele) woorden gebruikt, let er dan op dat je ook voornamelijk ‘zie’ woorden gebruikt. Denk hierbij aan woorden en zinnen als “ik zie wat je bedoelt” of “met het blote oog” etc. Hetzelfde geldt uiteraard voor ‘hoor’ woorden (“hoor je wat ik zeg?”) en ‘gevoels / aanraking’ woorden (“ik voel dat intuïtief aan”). Zonder te letten op predikaten, kun je ook hetzelfde woordgebruik hebben van specifieke woorden. Herhaal dezelfde soort woorden die iemand gebruikt. Neemt iemand het woord ‘geweldig’ in de mond, herhaal dit woord dan later in het gesprek in plaats van een woord met gelijke betekenis zoals ‘fantastisch’. In het laatste geval ben je aan het mismatchen en zul je minder snel rapport krijgen. Een speciale vorm van matching: kruislings matching Cross-over matching is een vorm van matchen waarbij je een soortgelijke, maar niet identieke gedraging van je gesprekspartner overneemt. Als je gesprekspartner een snellere of langzamere ademhaling heeft dan je zou kunnen matchen, kun je dit wel doen door je vinger of voet op hetzelfde tempo te bewegen. Cross-over matching is zinvol wanneer je rapport wilt opbouwen met iemand maar waarbij je niet de stemming van die ander wilt overnemen. Denk bijvoorbeeld aan een depressie, angst of vijandigheid.

3

Rapport oefenen Rapport maken kun je op verschillende manieren oefenen: •

•

•

Ga ergens zitten waar veel mensen zijn. Kies iemand uit waar je naar gaat luisteren. Kijk niet naar de persoon; luister alleen naar woordgebruik. En schrijf zoveel mogelijk op. Doe dat een week, overal waar je bent. De week daarop ga je je concentreren op de toon, het ritme et cetera. Tik met je vingers het ritme dat je oppikt zachtjes op je benen na (kruislings matchen). Luister niet naar de woorden van degene naar wie je luistert. Oefen apart op verschillende onderdelen van rapport. Eerst de ademhaling, dan gebaren, dan woorden (of in een andere volgorde) totdat je ze kunt combineren.

Een goeie NLP-er maakt heel subtiel en onopvallend rapport, de ander merkt het niet bewust. Doel: het tot stand brengen van vertrouwen, harmonie en samenwerking in een relatie. Veel succes!

Drs. Vincent A.M. van der Burg Internationaal gecertificeerd N.L.P.-Trainer & Coach p.s. volgende week ontvang je deel II van deze mini e-cursus, dus houd je e-mailbox in de gaten!

Meer weten over NLP en rapport? Schrijf je dan in voor één van onze NLP Practitioner Opleidingen. Kijk op www.unlp.nl voor meer informatie!

4