Page |1
ความเปนมาของ CSR เมื่อเราพูดถึง จุดประสงคหลักในการดําเนินธุรกิจ คือ การแสวงหากําไร และ หาประโยชนใหกับ บริษัทตัวเองซึ่งก็ดูจะหางไกลกันสุดขั้วกับการดําเนินกิจกรรมเพื่อสังคมที่เปนการไมมุงหวังผลกําไร และใหประโยชนกับกลุมคนดอยโอกาสในสังคม การดําเนินธุรกิจดวยความรับผิดชอบตอสังคม หรือ Corporate Social Responsibility (CSR) ก็ คือการคํานึงถึง ผูมีสวนไดสวนเสียทุกคน โดยมีเปาหมายสูงสุดคือ การสรางความยั่งยืนใหกับ องคกรธุรกิจ ไปพรอมๆกับการสรางความเจริญอยางยั่งยืนใหแกสังคม แนวคิดนีเ้ ขามามีบทบาท กับองคกรธุรกิจในโลกทุนนิยม ปรับเปลี่ยนมาสูการแสวงหากําไรผนวกกับการใสใจตอสังคมและ สิ่งแวดลอมแทน ในอดีต องคกรธุรกิจมองเรื่องของกําไรเปนหลัก โดยมอง CSR เปนเรื่องการบริจาคหรือการกุศล เมื่อมีการรองขอ ตอมา เริ่มเปลี่ยนเปนสวนเสริมในกลยุทธการขาย แตก็ไมไดจริงจังหรือจริงใจมาก นัก
เมื่อหลายปที่ผานมา ทั่วโลกตางเริ่มตื่นตัวกับทิศทางใหมของการพัฒนา นั่นคือ การพัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งหมายความวา นอกจากประเด็นในทางดานเศรษฐกิจแลวตองใสใจในเรื่องสิ่งแวดลอม และใน ประเด็นตางๆ ทางดานสังคมดวย CSR จึงเปนอีกภารกิจหนึ่งที่ทุกองคกรธุรกิจตองหันมาใหความสําคัญ เพื่อใหธุรกิจไดรับการ ยอมรับ และสนับสนุนจากสังคม อันจะสงผลดีตอ ชื่อเสียงจนเกิดเปนภาพลักษณที่ดีและกอใหเกิด การเติบโตของธุรกิจอยางยั่งยืนในที่สุด NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |2
CSR แคแฟชั่น หรือ สิ่งที่จําเปนตอการดําเนินธุรกิจ? จากผลสํารวจผูบริหารองคกรขนาดกลางถึงขนาดใหญ จํานวน 510 คน ทั่วประเทศสหรัฐอเมริกา พบวา สิ่งที่องคกรควรจะตองรับผิดชอบตอสังคม อันดับ 1 คือ การขายผลิตภัณฑหรือบริการที่มี ความปลอดภัยตอสาธารณะ รองลงมาคือ เรื่องความโปรงใสของธุรกิจ/การปฎิบัติการทางการเงิน และ ความใสใจในสภาพแวดลอมที่ปลอดภัยและไรมลพิษ
ที่มา: Grant Thornton LLP Survey of U.S. Business Leaders, 15th Edition
จริงๆ มีหลายคนคิดวา CSR เปนแฟชั่น หรือเปนกระแสที่บางบริษัทมีไวเพื่อภาพลักษณของ องคกรเปนหลัก บางกรณี ตองรอใหบริษัททํากําไรใหไดเยอะๆกอน แลวคอยกลับมามองถึง CSR ซึ่งอาจจะเปนแนวปฏิบัติที่ไมใช CSR ที่แทจริง หรือ ถูกตองเทาไรนัก บางองคกรมองเรื่อง CSR เปนเรื่องการกุศล การบริจาค เปนครั้งคราว เพื่อสรางภาพลักษณหรือ สรางกระแสในชวงสั้นๆ ทําใหคูแขงขันทางธุรกิจเกิดความจําเปนตองหันมาทําเรื่อง CSR บาง แมวาจะมีหลายองคกรไดจัดโครงการ ปลูกปา รณรงค ประหยัดพลังงาน จัดคายเยาวชน และอื่นๆ อีกมากมาย แตก็มีคําถามวาองคกรเหลานั้น ไดบรรลุวัตถุประสงคที่แทจริงของ CSR หรือไม โดย CSR ที่แทจริง ยกตัวอยางที่เห็นไดชัด เชน การวางรากฐานความรับผิดชอบใหกับพนักงานของ บริษัท ทั้งความ รับผิดชอบตอการทํางาน ความรับผิดชอบตอลูกคา ตอบริษัท ตอตัวเอง และขยาย ความรับผิดชอบนั้นออกไปสูสังคม โดยเนนความยั่งยืนเปนหลัก โดยผูบริหารระดับสูงควรทําตัว เปนตัวอยาง และ ผูนํา Mind set นี้ขององคกร จนกลายเปนวัฒนธรรมองคกร และนําไปบูรณา การกับพันธกิจ, กลยุทธ และเปาหมายขององคกรตอไป
NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |3
CSR กับ เทคโนโลยี จาก 4-5 ปที่ผานมา จนถึงปจจุบัน ความกาวหนาทางเทคโนโลยีดําเนินไปอยางกาวกระโดด การ จัดทํารายงานผานเว็บไซต เชน Wikipedia เปนอีกทางเลือกหนึ่งซึ่งชวยประหยัดคาใชจาย ชวยลด ปริมาณกระดาษและหมึกที่ใชในงานพิมพลงไปไดมาก ผูใชไดรับความสะดวก รวดเร็ว สามารถ ปรับปรุงขอมูลใหทันสมัยตลอดเวลา และยังสามารถเผยแพรไดในวงกวาง นอกจากนี้ ระบบงาน workflow ตางๆ และระบบ Sales Force Automation หรือ Job Dispatch ที่ลดงานเอกสาร เวลาที่ใช ทรัพยากรตางๆ เชน น้ํามัน ก็เปนตัวอยางที่ดี ในการใชเทคโนโลยี กับ เปาหมายของ CSR ตัวอยาง บริษัทระดับโลกที่มีเปาหมายองคกร เปนในแนว CSR ผนวกกับ Technology มาใชก็เชน HEWLETT-PACKARD โดยมีเปาหมายวา “จะพยายามหาหนทางดานเทคนิค เพื่อชวยให มนุษยชาติไดประสบความกาวหนาและอยูดี กินดี” หรือ บริษัทยักษใหญอยาง SONY ก็มี เปาหมาย “รวมสรางประสบการณแหงความสุขโดยการใชเทคโนโลยี เพื่อผลประโยชนแก สาธารณชน” อีกตัวอยาง เชน P&G ประเทศไทย กําลังการดําเนินการใช CSR เพื่อลดตนทุน ประหยัด งบประมาณ และไดทั้งสวน Brand Image ซึ่ง P&G ไดทุมเงินกวา 450 ลานบาท ซึ่งสามารถชวย ลดตนทุนได 90 ลานบาทตอป คือ เปลี่ยนโรงงานผลิต จากการใชน้ํามันหนัก ไปเปนโรงงานที่ใช กาซธรรมชาติในกระบวนการผลิต ทําใหลดการใชน้ํามันไดปละ 2 ลานลิตร รวมทั้ง การออกแบบ เครื่องจักรเพื่อลดการใชน้ํา เชน ทอบรรจุผลิตภัณฑมีขนาดสั้นลง ทําใหใชน้ําในการลางนอยลง เปนตน ทําใหลดการใชน้ําลง 38 % และ ลดการปลอยน้ําเสียลง 85% นอกจากนี้ P&G ยังไดปรับปรุงในการออกแบบแพ็กเกจจิ้งใหมีขนาดเล็กลง ทําใหใชพื้นที่จัดเก็บ นอยและชวยลดตนทุนการขนสงและการทําลายได ซึ่งโดยรวมทั้งหมดพีแอนดจีทั่วโลกใชงบในการ R&D ราว 67,000 ลานบาท หรือไมวาจะเปน สหรัฐอาหรับเอมิเรตส ที่แมวาจะมีน้ํามันใชไดเหลือเฟอ ไดลงทุนพัฒนาเมืองสี เขียว โดยโครงการใหญสุด คือ มาสดาร ซิตี้ ซึ่งเปรียบเสมือนโอเอซิสกลางทะเลทราย เนนแนวคิด คารบอนสมดุล ไมปลอยกาซเรือนกระจกและของเสีย นอกจากนี้ ยังมีระบบขนสงกระสวยเดินทาง
NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |4
ไดอยางรวดเร็ว ทางรถไฟยกระดับ และทางเทากวางขวาง ซึ่งใชพลังงานหมุนเวียนลวนๆ โดย ลงทุนไปราว 22,000 ลานเหรียญสหรัฐ
หรือการคํานึงถึงการรักษาวิถีชีวิตเดิมของชุมชนที่บางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธของเครือสห วิริยา ที่ไดรักษาอนุรักษสงิ่ แวดลอม โดยการสรางทาเรือ โดยที่ไมไดระเบิดหินจากภูเขา และลงทุน ซื้อเทคโนโลยีจากฝรั่งเศส คือเปนการนําซีเมนตมาหลอเปนแทง นํามาใชแทนหินในการทําเขื่อน และทําอางเก็บน้ํา แลวจะสูบตอนหนาน้ําที่ฝนตกมาก น้ําไหลลงทะเล ปมน้ํามันบางจาก ก็ทําปมพลังงานแสงอาทิตย ที่ชวยลดการใชพลังงานลง รวมถึงการรับรีไซเคิล น้ํามันพืชจากประชาชนเพื่อนําไปทําเปนน้ํามันไบโอดีเซล ซึ่งเทคโนโลยีไดรับการวิจัยและพัฒนา อยางตอเนื่อง ควบคูไปกับการทํากิจกรรมเพื่อสงเสริมชุมชนทองถิ่นตางๆ สวนบริษัทอินเตอรเน็ตยักษใหญอยาง google จนถึงปจจุบัน ไดใหความสนับสนุนเงินจํานวน มากกวา 95 ลานเหรียญสหรัฐ ในการลงทุนและใหความชวยเหลือการวิจัยและพัฒนาในดาน ตางๆ เชน ภาวะโลกรอน เผาระวังภัย อาทิ โรคระบาด ความแหงแลง ความหายนะทาง สิ่งแวดลอมตางๆ พัฒนาสาธารณประโยชน ใหประเทศยากจน รวมไปถึง ใหการสงเสริม บริษัท ขนาดเล็กและกลาง (SME) ในดานตางๆทั่วโลก
รถตนแบบที่ใชน้ํามัน 230 ไมลตอแกลลอน จาก โครงการ Aptera ที่ Google ใหการสนับสนุน เงินจํานวน 2.75 ลานเหรียญเพื่อการพัฒนา เทคโนโลยีดังกลาวซึ่งตอนนี้ใกลจะเปนจริง NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |5
CSR จายเงิน หรือ ทําเงิน? CSR สามารถนํามาใชในการสราง Brand ไดดวย โดยการทําใหผูคนชื่นชอบ brand เชน Body Shop ที่ใชเทคโนโลยี ไมทําลายสิ่งแวดลอม สอดคลองกับ ลักษณะขององคกรที่ เปนคนดี และ ผูใชรับรูวา เปนสวนหนึ่งในการชวยโลก ถาใชผลิตภัณฑของ Body Shop การทํา CSR เปนสวนหนึ่งของการสื่อสารทางการตลาด เปนสวนประกอบที่เปนสาระสําคัญของ การประชาสัมพันธองคกร แตตองไมทําใหมากเกินไป จนรูสึกวาโดนยัดเยียด อีกอยางหนึ่ง คือ ทีม ที่ทํา CSR ในองคกรควรจะเปนทีมเดียวกันกับทีมการตลาด เพื่อควบคุมทิศทางใหไปเปนในแนว เดียวกัน ซึ่งสุดทายแลว ทั้งองคกร ชุมชน ตางก็ win-win และ การทํา CSR ที่ดี ตองสรางความ แตกตาง ไมตามคนอื่น ไมตามกระแส และ ที่สําคัญ ควรจะมีงบประมาณที่ถูกจัดสรร อยาง ตอเนื่องยาวนาน CSR สามารถเพิ่มยอดขายและสวนแบงทางการตลาดได รวมถึงลดคาใชจายในการดําเนินลง ผูบริหารควรจะเขาใจวาแนวคิด CSR เปลี่ยนจากการจายเงินมาเปนการทําเงินใหกับองคกร อีกทั้ง CSR กําลังกลายเปนสวนสําคัญของการจัดการความเสี่ยงสําหรับบริษัทขนาดใหญ มากไป กวานั้น CSR จะเปนพันธกิจทางธุรกิจที่มีสวนชวยเสริมตอการพัฒนาเศรษฐกิจแบบยั่งยืน โดย รวมมือกับพนักงาน และครอบครัว, ชุมชนทองถิ่น จนถึง สังคมสวนใหญ เพือ่ ที่จะพัฒนาคุณภาพ ชีวิตของทุกๆคนใหดีขึ้น นอกจากองคกรขนาดใหญแลว บริษัทขนาดยอมและขนาดกลาง (SME) ก็ควรมองเรื่อง CSR เปน แนวทางในการดําเนินธุรกิจดวยเชนกัน โดยอาจจะเริ่มจากกิจกรรมงายๆ และใชงบประมาณเพียง เล็กนอย รวมถึงการดําเนินธุรกิจโดยไมทําลายสิ่งแวดลอม ไมจางแรงงานผิดกฎหมาย และ เสีย ภาษีอยางถูกตอง อยางไรก็ตาม ความยากคือ มูลคาของ CSR ไมสามารถถูกวัดเปนมูลคาได ก็ยังเปนคําถามจาก ผูบริหารองคกรหลายๆที่อยูในปจจุบัน
NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |6
อะไรจะเปนแรงขับใหองคกรหันมาสนใจเรื่อง CSR ? จากผลสํารวจหลายชิ้น แรงขับสวนใหญกวาครึ่ง มาจากภายนอกองคกร หมายถึง ผูบริโภคและ จากสาธารณะ รองๆลงมา จะเปนนักลงทุน ผูถือหุน และ รัฐบาลตามลําดับ ลูกคาสามารถหา ขอมูลเชิงลึกวาองคกรทําอะไรบางจาก Internet และจับตาดูอยูตลอด จึงทําใหองคกรจําตองมี ความรับผิดชอบอยูตลอดเวลา สวนการสนับสนุนจากรัฐบาล เชน สรางแรงจูงใจทางภาษี เปนตน
ที่มา: Grant Thornton LLP Survey of U.S. Business Leaders, 15th Edition
ไมวาอะไรที่เปนแรงขับ ผูบริหารองคกรสวนใหญก็เชื่อวา CSR มีความเกี่ยวเนื่องกับกัน ความสามารถในการทํากําไรขององคกร และไมใชแคเรื่องประชาสัมพันธองคกร หรือการตลาด แต มันเปนอะไรที่ลูกคาตองการจริงๆ อีกทั้ง เปนความจําเปนที่ผูบริหารและผูถือหุนตองเขาใจ CSR อยางถองแท เนื่องจากสินทรัพยไร สภาพ หรือ Intangible Asset อาทิเชน ภาพลักษณของแบรนด, ความเชื่อถือของลูกคา วัฒนธรรม
NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga
Page |7
องคกร และ ลิขสิทธิ์ โดยเมื่อ 20 ปที่แลว มูลคาของ Intangible Asset มีสวนแค 40% ของบริษัท ในกลุม S&P500 แตในวันนี้ มีสว นในมูลคาทางการตลาดสูงถึง 85% ผูบริหารองคกรควรตระหนักในความสําคัญของเรื่องนี้ และมองเปนโอกาสมากกวา ดังคํากลาว ของ Warren Buffet นักลงทุนและมหาเศรษฐีชื่อดัง วา “เราอาจใชเวลา 20 ป ในการสรางชื่อเสียง แตใชเวลาแค 5 นาทีในการพังมันลง” CSR กําลังกลายเปนประเด็นสําคัญเกี่ยวกับธรรมาภิบาลขององคกร เริ่มจากรัฐออกกฎเกณฑ เพิ่มเติมที่เกี่ยวกับการวัดผลปฎิบัติการในดาน CSR รวมถึง รายงานตางๆที่เกี่ยวของ นอกจากนี้ ดัชนีชี้วัดผลในดาน CSR จะมีผลตอการลงทุนของนักลงทุนหรือผูถือหุนของบริษัทอีกดวย ผูบริหารองคกรไมควรคิดวา CSR เปนสิ่งที่เริ่มไดยาก แตในความเปนจริง หลายๆบริษัทไดทํา CSR ไปแลว โดยไมรูตัวดวยซ้ํา ความสําเร็จขององคกร ในอนาคตอันใกล จะยิ่งทําไดยากขึ้น ความคาดหวังทางสังคมตอองคกร จะเพิ่มสูงขึ้นมาก องคกรจําเปนตองเขาใจในความเสี่ยงตางๆมากขึ้น และเลือกวาจะแคเรียนรูมัน หรือ วาจะเปนสวนหนึ่งในการเขียนกฏนี้เอง และองคกรสามารถกําหนดความสําเร็จขององคกรได โดยใชแนวปฎิบัติของธุรกิจแบบยั่งยืน แลวก็ใหมั่นใจวาองคกรกําลังจะเดินไปถูกทางเพื่อผลสําเร็จ ทางธุรกิจอยางยั่งยืน…
NIDA Competitiveness Review: Issue 02
Worawisut Pinyoyang & Sorawit Praditbatuga