Cami - Sokullu Mehmet Pasa

SOKULLU MEHMET PAŞA CAMİİ ►Unkapanı köprüsü’nün şişhane tarafındaki ayağında yer alır. ►1577/78 sadrazam Sokullu mehmet paşa tarafından yaptırılmış. ►Vaktiyle galata surlarının hemen dışında inşa edilmiş olan bu camiye burada bulunan kapıdan dolayı azapkapı camii de denmiştir. ►Mimar sinan’ın eseri olan camii sehrin en harekerli ve kalabalık yerlerinden birinde inşa edilmiştir. ►1807 yangınında zarar görmesi ve minaresinin kısmen yıkılması nedeniyle kürsü kısmından itibaren yeniden inşa edilmiştir. ►Balkan ve 1.dünya savaslarından kısa bir süre önce cami bir onarımdan gecirilmiş,ancak savas felaketi nedeniyle onarıma ara verilerek cami uzun yıllar harabe halinde kalmıştır. ►Camii ancak 1938 e dogru baslayan büyük çaplı bir onarım ile ihya edilerek 1941 de tekrar ibadete acılmıştır. ►Minare serefesi 1955 te yeniden inşa edilmiştir. ►Kapılardan birini üstünde bulunan caminin esas kitabesi kırıldıgı için yine 1941 de eski kalıbına göre kamil akdik tarafından yeniden yazılmıştır. ►Camii, haliç kıyısında saglam olmayan bir zemin üstünde kurulduguna ve günümüze kadar önemli bir haraket göstermediğine göre büyük bir ihtimalle zemine çakılmış kazıklar üstünde inşa edilmiş olmalıdır. ►Cami, kayıkların ve insanların yogun biçimde toplandıkları bir yerde bulundugundan alt katına tonozlu mahzenler yapılarak yükseltilmiş. İlginç ve bazı hoş estetik yanları olan bir yapıdır. Altı dükkanlı olduğu için değişik bir girişi vardır ve yüksekte kalan son cemaat yerinin üstü ve çevresi kapalıdır. ►İki merdivenle çıkan son cemaat yeri bir sıra pencere ile aydınlanan,üstü tek meyilli çatı ile örtülü ,dikdörtgen biçimli kapalı bir mekan halindedir. ►Son cemaat yerini esas cephesininin mimar sinan tasarımında ne biçimde oldugu bugün anlaşılamaktadır. Bu bölümün aslında galeri biçiminde sutünlu ve acık oldugu da düşünülebilir. ►Camiinin harim(içi kısmı) bölümü hemen hemen bi kara şeklindedir. ►Mihrap kıble tarafında dışarı taşkın bie çıkıntının içinde bulunmaktadır. ►Mimar sinan bu camii de Edirne’deki Selimiye camiindeki sistemi daha küçük ölçülerde uygulamış,orta kubbeyi 8 payenin tasıdıgı kemerler üzerine oturtmuştur. ►Kubbenin çevresinde destek kuleleri ve sırayla biri büyük, biri küçük sekiz yarım kubbe bulunur. 1

►Kubbe baskısı 4 tromp ve 4 yarın kubbe ile karşılanır. Cami, sonraki Selimiye için yapılmış deneylerden biri olduğu izlenimini verir ►Camii 30 yıldan daha uzun süre harabe halinde kaldıgı için süslemelerinin cogu kalmamıştır. ►Minber ajurlu olarak mermerden işlenmiştir ve gerk kapısı gerek yan kanatları ve külahı ile cinsinin en güzel örneklerinden birini oluşturmaktadır ►Camiinin orijinal çinilerinin çogu çalındıgı için 1941 tamirinde yeni kütahya çinileri konulmuş v e kalem işi nakışlar da yeniden yapılmıştır ►Sokullu mehmet paşa camiinin bir özelliğide minaresinin yerleştirilmesidir. ►minare kürsüsüne son cemaat yerinin kuzey tarafında yükselen bir mekandan, sivri kemerli ve yüksek bi köprüye oturan kapalı bir geçitle ulaşılır. ►Köprünü altındaki kısımda görülen kum saati ile yapının nispet ve biçimi bunu klasik döneme ait oldugunu göstermektedir. ►Minare camilere uygun olmayacak şekilde, soldadır; bunun nedeni, gerekli yerin denize fazla yakın olmasıdır. ►Minare 1826’dan sonra yenilenmiş ve papuç kısmından itibaren gövdesi ve şerefesi 19. yy zevkine göre, çok ince olarak ve şerefe çıkması da boğumlu biçimde inşa edilmiştir. ►1955 te bu gövde yıktırılarak yine aynı incelikte fakat şerefe altı mukarnaslı olarak yeniden yapılmıştır.Böylece şerefe caminin mimarisine uydurulmuşsa da gövde,sinan devrine göre ince kalmıştır. ►Sokullu mehmet paşa camiinin minaresi altında eski bir çeşme vardır.C aminin tam arkasında bulunan ve belki de evkafına ait olan 2 dükkan dizisi ,1985 te haliç kıyı düzenlemeleri sırasında tamamen yıkılmıştır.Camii evkafından olan yeşildirek hamamı ise geçirdiği değişiklere karşı hala ayaktadır.

2