Bma Aw 25 Oct 2009

  • June 2020
  • PDF

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA


Overview

Download & View Bma Aw 25 Oct 2009 as PDF for free.

More details

  • Words: 3,583
  • Pages: 4
BMA AW An Official Organ of The Bangalore Mizo Association Registered Under Societies Act of Karnataka No. BLU-S188-2007-08 Date 7 May 2007

Vol XV Issue No. 30

Bangalore Mizo Association

TUALCHHUNG && Chhinlung Special Edition a chhuak ta e. Lei theuh ang. Thuziak tha tak tak te,thlalak thahnem fe mai te dah a ni. Kum 25 chhung BMA chanchin thenkhat te, thlalak te, a awm teuh mai a, a hlu khawp mai. Pathianni inkhawm banah zawrh thin a ni tlangpui. Lei theuh kan tum dawn nia. && Tunlai hian zirna hmun hrang hranga zirlaiten exam an nei mek. Kan tawngtainaah te kan hre reng dawn nia. && Rev. R. Lalthanmawia, UTC pawh an college football inkhelhnaa a hnar a tih nat palh chu zai a ni a, tunah chuan tha taka zai zawh a ni ta. I tawngtaipui zel ang. && Tunlai chu boruak inthlak lai a ni bawk nen, kan member thenkhat damlo an awm nual mai. Hritlang, luna leh khawsik a tam hle mai a, mahni hriselna enkawl that a ngai hle a ni. I in enkawl uluk theuh ang u. && BMA Directory 2009-2010: Rs.60 in a lei theih reng e. Tin, Membership form a la thehluh theih reng bawk. Directory hi a copy siam tam a ni lova, chanloh palh pawh awm thei a ni e. BMCF INKHAWM PROGRAMME

1st November 2009 Khawvel Sande Sikul ni a ni a, He hun atan hian Mizo hnahthlak inkhawm dangte sawm niin, inkhawmpui anga hman a ni ang. BMCF Zaipawl Uniform Thar BMCF Zaipawl chuan Uniform nalh tak mai a nei thar ta.

Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

Date: 25h October 2009

Phek Khatna

Article

EDUCATION IS AN AGENT OF SOCIAL TRANSFORMATION (Thalaite chona kal zel) C. Vanlaldika Thalaite u, hemi chungchangah hian ka dem lo a che u. A chhan chu, Education hnarkaitu leh a fung vuantu – kan politician-te leh kan Officer ho hian mawh an phurh vena laite pawh a awm ve fahmiang. Engpawhnise, indem dawn chuan tupawh hi dem tur vek kan ni e. Tarzan-a ang deuh kha kan ni a, kan khawvel chenna ngai lovah (Sakhua, Politics, Development leh Fashion khawvelah) kan zuang lut thut a; kan khawsa thiam hlel pawh a ni ve mahna! Chutak mai chu uluk taka bih chiang tur erawh chuan, Thalaite u, in pawimawh ka tihna zawk a ni. Amartia Sen- te, Manmohan Singh-te hial ang turin Ram leh hnam siam thatna kawnga ke in pen theih ve hun hi kan thlir tak meuh a ni. Ri hut hut suh u, ri hut hut suh u! chik tak leh uluk takin kan ram i thlir teh ang u khai! Kum 1990 bawr chho vel atanga Manmohan Singh kaihhruaina hnuaia Indian economic policy thlak danglam nasat zia hretu vek in ni e. (He economic liberalization hian mirethei leh hausa inkar a tihzauh zual zia lam chu lo dah tha ta ila; hei pawh hi ziah tham fe chu a awm awm e). “Tun maia kan mamawh (immediate need) chu ni bawk mahse, ‘Job oriented’ emaw ‘Market oriented’ ringawta lehkha kan zir hian social transformation min thlen ang em?” tih hi hostel lama in lo sawiho atan dah leh phawt ila. Chutichuan, education hi khawtlang siam thatna hmanrua lo ni ta se, literacy chu enge a awmzia lo ni ta ang? Paulo Freire chuan, “Literacy chu ziak leh chhiar thiam zirna mai a ni lova, an socio-economic dinhmun thlir thiamna nei tur a zirna ni tel bawkin, a chhandam dan kawng pawh dap thiamna a ni” a ti. A, hei pawh hi keini ang Local English thiamin a daih leh ta pek lo, min lo translate sak teh u - “Literacy is not merely learning to read and write, but also the ability to question the nature of their socioeconomic situation and to discover the historical and structural reasons for it.” A va han tha tak em aw! Hei hi a ni [“Khawvel hneh a, kan ngamna tur chu” han ti hial ila, Kohhranin min ngaimawh ang em?] Issue hmasa a ka rawn challenge-na che u kha. He Pa, Paulo Freire hi pa ropui zet mai a ni leh pek a. Amah hi, Brazilian a ni a. Kum 1962 khan Farm Workers 300 zingah literacy programme research Ni 45 chhung a bei a. A hlawhtling hle nghe nghe a sin! Brazil sorkar Education programme a thlak danglam (change) dawrh mai nia. Pui tak a ni. Kum 1988 ah phei kha chuan Sao Paolo city-ah Education Minister-in a awm ta nghe nghe.

Japan ramte khi maw, ka’n ti ve khanglang teh ang, kum 1906 leh 1911 inkar khan an education hian an ram budget zaa 43 (%) lai an lo hmang tawh a. Kum 1906 daih tawh khan Japan ramah illiterate an awm tawh lo zu ti a! Kum 1913 phei kha chuan khawvela lehkhabu produce hnem berte zing ami an ni tawh. Chunglai chuan Sapram leh U.S.A. aiin an produce tam zawk daih, an ti. Indopui Pahnihnaah an tlawm a, khawvel hmaah zak takin an awm a nih kha. Sipai chakna hmang chuan khawvel an hneh lo tih an hria. Mahse, technology/electronic lamah khawvel chu an dominate leh ta der mai.

(phek hnihnaah chhunzawmna…)

Vol XV Issue No. 30

Bangalore Mizo Association

Editor Mâdawnga Hauhnâr Joint Editors Samuel Lalrozâma Hmar Sawmteii Khawlhring Contributors Hminga Pachuau C. Zairemsiama Circulation Managers Isaac Beingachha B. Lalthakimi BMA AW lak man: Thla khat Thla thum Thla ruk Thla sawmpahnih

-

Rs.20 Rs.50 Rs.90 Rs.180

E-mail: [email protected] Website: www.bangaloremizo.info I mobile-ah khan JOIN BloreMizo tih type la, 567678 ah thawn rawh. Bangalore Mizote tana Hriattirna leh thutharte ilo dawng thin dawn nia.

Editorial Kamram ngaina hnam

Tum khat deuh lai chu Mizo naupang leh thalaite zingah Tiranga, Pan Parag, Sachin, etc. ei a lar hle mai a. Khap a niin ngaimawh awm tak thil a lo ni a. Mizote hian hetiang ang thil, hnam chenbeh leh hmasawn lo te tihawm tawk lek ang chi thil tih hi kan uar thei riau mai a. Intihhmuh chi loh tak niin ka hria. Chanchinbu thenkhatah Mizoram chu mihring awm zat a zira cancer tamna ber ni tein an ziak a, a dik ngei ang. He natna kan tawrh tam ai mah chuan hnam puitling leh kan rama hnamdang te hian engtiangin nge min hmuh ang tih hi a ni ka sawi duh. Gutkha lam chi (Goa, Pan Parag, etc) te hi Vai ah pawh rethei leh eitur tha neilo, kutdawh, hmunphiat, chhiahhlawh, etc ten an ei tlangpui. Lo chik chiah mah rawh u. Hetiang a nih avang hian ilo ei ve a nih chuan miin an hmuhdan tur che chu, eitur tha neilo, rethei ah an ngai mai dawn che a ni. Hetiang ei hi kan hmeichhiate hian an ching em em leh nghal a. I sim ang u, thil thalo a ni. Hmuhsitawma awm theihna thil a ni.

Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

Date: 25th October 2009

Phek Hnihna

(phek khat ami chhunzawmna) Mizoramah natural resource a awm lo kan ti a nih pawhin Education lamah hian engtin nge, nangni kan Thalaite hmang hian, kan vel ramte kan dominate ve ang aw? kan ti a ni. In tana kan “Goal set” hi Mizorama College lecturer mai ni lo, nih vek pawhin JNU vela thawk pha chin ngat, scholar tak tak, Professor tak tak nihna hi a ni. A sang lutuk in ti em? He thu Ziaktu tan hi chuan a sang lutuk, mahse nangni tan a sang lo tih hi ka puang duh a ni. Nge, “min va han hmusit ve, hei aia sang fe hi a sin nih kan tum” in lo ti der tawh zawk? Ka hriatnain a tlin chinah ka han cho ve khanglang che u a nih hi. Chutih hunah chuan, Seminar nikhuaah pawh ngaihruatnain thu in sawi tawh lovang a, in zirna atanga in thil hmuh chhuah ang khan thu in sawi tawh zawk ang a, in bulah mite’n thu sawi sual an hlau hle tawh ang. Chumi hunah zet chuan Tangka ni lovin, tharum pawh ni hek lovin, in Knowledge (hriatna naran ni lo, thukna tel) ngei khan in rule tawh ang. Ropui tak a ni! Hnam inchimralna lo do nan pawh a tha zawk mai thei a ni. A, hei pawh hi lo sawiho leh phawt mai teh u. Tun, Knowledge Society-ah hian knowledge neih a harsa lo, kan tih tawh kha. Amaherawhchu, in vanduai nge, in vannei? ka hre lo, in chenna khawvel hi a competition a sang tawh em mai a, competitive world-ah in cheng a ni tih hi in hre lo ang tih hi kan hlau a ni. Adam Smith chuan, “deprivation is the situation of a person not being able to appear in public without shame” a ti a ni [‘deprivation’ tih hi ‘inchimralna’ tiin let leh chhin ila a thu nen khian a inrem riau lo maw?]. Kan Mizo-puite zinga English kan rawlh tam tlukin public-ah kan ngampa tawk thei lo tlat maite hi maw! Ngaihtuah chian a tul. Min chimraltu eng emaw hi a awm sa reng te hi a ni hial lo maw? English-te hian tawng tam rawh u, a tha, Bangalore-a lehkha zir ve si, Saptawnga thu sawi hlei thei lote hian Mizoramah in chhuak ang e. BMCF, BMA leh MSA nih thulh hauh lovin hnamdangte hi kawm tam ang u. An zia zir ila, Hindi leh Saptawng practice tam bawk ila a tangkai khawp ang. Hindi thiam turte hian in college ami Hindi tawng hmang theite hi kawm tam deuh teh u. Mahse, Mizo puipunnaah chuan, in thu sawi tum a fiah zawkna tur a nih lem loh chuan, English-te hi rawlh tam lutuk suh u, keini ang mimawl, zir sang ve ur si in nih si loh chuan. Nagmahni chhanah hian beiseina kan lo nei sang ve teh a sin. Zahna, timna leh insitna tel map lova, India ram leh Ram dangah pawh, eng Platform pawh ni rawh se, in in-express ve theih hun kan va nghakhlel tak em! E, ngai teh u, ala thleng dawn chiang a ni. Tlangvalte u, in hmel emaw in taksa pianphung emaw thlir suh u, insit ngai bawk suh u. ‘Engti turin nge Mizo i nih?’ tih hi thlir zawk fo ang che u. Nulate u, in pianin vai Nula pian a tluk lo deuh pawh a ni mahna. Tu’n kan hai lo, mahse kan iai mawlh lo che u. In hma lak leh thil tih tumah tim miah lo ula, insit hek suh u. Development hi pian thiam leh hmel thatah a awm lo. Thinlung lamah zawk a ni e; chutiang bawkin lehkhathiam pawh a ni, rilru lamah. Mizo Puan, zahawm leh mawi tak mai i han bih phei hi chuan i va mawi teh lul em! Nula, zakkha nei lo, i ni ringawt mai pawh hi, uanpui tham a tling a sin! I Hnarbeh tel lo pawh hian i va mawi em! I ka (mouth) atanga i thaw rimte hi maw, hria em? tuisik rim a nam hiang mai a sin! ‘Bangalore-ah hian eng ti turin nge Mizo Nula i nih’ tih hi erawh chu in zawt nawn fo bawk ang che. Zir sanna mai ni

lovin, thiamnain kan ram leh hnam humhalh i tum ang u. [He thu fahrahte hi, kan Mizo Nulate M.Sc. (Home Science) zir tur, Dt. 1810-2009-a kan Ina lo kal, Admission an lo pek theih loh avanga ka ngaihtuahna vak vel, chauh-thu-barawh tak meuh a nih hi. A rethei zawkin, “In College-ah kan lo kal ve ang e, Pawisa chu in tih ang ang ni rawh se,” kan tih pawha, min han admit thei tlat lo mai hi a tlawm thlak ka ti lo thei lo a ni. Jubilee hma khan he thu hi hria ilang chuan, hlim takin Security-ah khan ka tang hauh lovang le!]

Vol XV Issue No. 30 Bangalore Mizo Association Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu

A lehlamah erawh chuan

Computer Operating System Thar – Windows 7: Microsoft Company chuan Operating system thar a siam leh ta a. Tum khat BMA Aw ah hian kan rawn tarlan tawh kha. Vista chu kan hriat angin mi thenkhatin hman nuam ti mahse, that tawklohna tam tak a nei. Chumi thlak tur chuan operating system dang an siam leh ta ngat ngat a, Windows 7 an tih chu hman theihin peihfel a lo ni ta. He system tharah hian Photo library awlsam takin a siam theih a, keyboard atang lo pawhin screen atangin (iPod ang mai hian) a khawih vel theih dawn a ni. Zooming te pawh awlsam takin a tih theih. Memory a duh tam deuh thung. Tin, 32-bit ni lovin 64-bit operating system a ni thung ang. Vawikhata application hmang teuh thin tan pawh desktop lama ti nuai lovin awlsam takin taskbar-ah a dahkhawm theih ani. System chhuak thar hi hman zel a chakawm thin a, chutih rualin thil thar apianga zuan kai zung zung hi a tha lutuk chuang lo. Air Polution: Hong Kong chu Environmental Protection Department chuan lung leh thawkna lam thatlohna thleng nasa thei turin khawpin Pollution a nasa an ti. Meikhu leh chum chhah inpawlh (smog) chu nasa takin khawpui chungah a awm a, chu chu thli a tlem avangin a darh mai thei bawk silova ni. Hei hian air pollution chu nasa takin a ti tam a, a tehnaa teha 174 pel hialin he pollution hi a nasa a ni. A dan pangaiah chuan 101 a pelh tawh chuan Lung leh Thawkna lama harsatna neite tan chuan pawna chhuah pawh a hlauhawm tham a ni. Chhungkua an Pawimawh: Mihring leh ransa te hian chhungkua kan ngai pawimawhin, chhungkaw nun leh chhungkaw inhmangaihna te kan nei bik em em a. Mahse, mihringah chauh a lo ni hauh lo, thlai te pawh hian hetiang chhungkaw inkungkaihna hi an lo nei ve reng mai. University of Delaware a Harsh Bais leh a thawhpui te chuan nasa takin an zir a, kum thum chhung thlai chi hrang 3000 an zir a ni. An zir chiannaah chuan Antam (Mustard) lam chi pakhat Arabidopsis thaliana an tih, thlai lam zir mite chuan ‘model organism’ an tih hial, enchhin nana an lo hman thin chuan ama chi atanga lo to tharte chu a tibuai lovin a bula thlai dang tote chu a el ran niin an hmuchhuak. Tin, kum 2007 ah pawh khan Canada mithiam te chuan thlai te hian anmahni atanga lo to chhuakte chu an hre hle a ni an ti bawk. An bulah thlai dang an to chuan nasa takin zung an kaiha an bul hnai vela tui leh an mamawh ang chi chu lak vek an tum thin a ni. Ama’rawhchu, an mahni chi atanga lo to te an bulah an awm chuan an zung an kaih tlem a, tin, chu’ng lo to ve te chu dim takin an than pui thin tih an lo hmuchhuak a ni. Bais chuan, ‘hetiang thlai bulah thlai dang kan chin chuan an thang muang hle zawk thin a ni’ a ti. Lirnghing: Lirnghing hi khaw awmdan tur sawi lawk angin a sawi lawk ve theihloh tluk a ni a. Mahse mithiamte chuan lirnghing nasa tak Los Angeles bul vela lo awm thin te an lo zir atangin kum 150 danah nasa takin alo nghing thin tih an sawi a. Los Angeles khu San Andreas tlangdungin a zawm a ni a, kum 1857 khan 7.5 magnitude hialin a lo nghing tawh a. Tunah hian lo

Date: 25th October 2009 Phek Thumna

awm leh mai turin an ngai a ni. Mithiam ten lirnghing lo awm leh tur chu nasa tak a ni ang an ti. MIZORAM CHANCHINTHAR ## YMA General Conference 2009 Darlawn khuaa hman zawh takah, rorel palai 1152 zet kalkhawm chuan nakum 2010 chu ‘Khawtlang Nun Siamthat’ kumah puan nise tiin an rel. Tin, kut tling lova sum lakluh thatloh zia uar zawka inzirtir nise tiin an rel bawk. Sawrkar leh Khawtlang ina tihtur tam tak he an rorelnaah hian an passed bawk a ni. Pu R. Lalngheta, Financial Secretary chuan report a pe a. Kum 2008-2009 chhungin Rs. 65,67,172 hmuh a ni a, Rs. 58,45,253 hman niin, mi tanpui nan Rs. 2,79,134 hman a ni tih a tarlang. YMA Branch zawng zawng atangin report a lut kim a. YMA Branch awm zawng zawng 772-ah YMA Member 3,53,494 a ni a. Hetah hian Mipa - 2,12,874 niin, Hmeichhia – 1,40,620 an awm a ni. CYMA President thar atan Pu Lalchungnunga, Ramhlun North chu thlan a ni. Nakum General Conference mun tur chu Lunglei a ni dawn a ni. ## Muster Roll te chu Chief Minister chuan 6th Pay hman a nih dawn avangin Mizoram sawrkar chuan an hamthatna turin hma a la dawn tih a sawi. Hetiang hian an hlawh tihpun dan tur ruahman a ni. Skilled I – Rs.235 (a hlui Rs 183), Skilled II – Rs.184 (a hlui Rs.143), Semi Skilled – Rs.148 (a hlui Rs.115), Un-Skilled – Rs.132 (a hlui Rs.103) ## Sawrkar hnathawk ban tawh mi 51 an ni. March ‘09 – Sept ’09 chhunga an hna atanga ban takte hi an hna an thawh thatloh avanga ban ani deuh vek a. Mi 45 te chu Health Department a thawkte an ni. Tin, hemi chhunga transfer mi 1418 zinga mi 348 te chu Health Dept. ami te bawk an ni. Sawrkar hnathawk transfer te hi a chhanah ‘normal transfer’ tih an ni. ## Chief Minister Lal Thanhawla chuan, “Krismas leh kumthar a hnai tawh si a, kan rinawm tawk loh thin avangin a hmanna tur dik takah hman a

nih loh kan hlau,” tiin, kumina NLUP sem a nih loh tur chhan (source:internet) AssemblyVol Session ah No. House hrilh. Mizo Association Pathianni Tin Chhuak Chanchinbu Date: 25th October 2009 XV Issue 30 aBangalore

Pulsar 180 a dum, la thar tha tak mai, mimal hman, la tlan tlem tak… hralh duh a ni e.

Contact: Rev. C. Lalmuankima, UTC +91 99805 06782

RIGHT TO TRAVEL Thlawhna leh Rel a zin duhte tan man tlawmtein ticket kan buaipui sak thei reng e.

Contact: Jim Lalrammawia 080-25441355, +91 96860 97735 ADVERTISEMENT hi BMA AW ah hian a tih theih reng a. Tuna mi ang tiat hi vawi khat chhuahah Rs.50 chauh a ni. Hemi ai lian i duh chuan tlemin a to deuh ang. Tin, hmanrua emaw, mamawh zawng tan pawh duh ang zawng chu a tarlan thei a ni tih kan lo hre reng dawn nia. Bangalore chhuahsan dawn a bungraw hralh nan te a theih vek a ni. I duh zawng pawh heta tang hian a zawn theih bawk a nih chu. INFIAMNA ## Nizan (Inrinni 24th Ocotber) khan India Under-19 football team chuan Mumbai atangin Dubai pan turin India an chhuahsan. Anni hi AFC Under-19 qualification round khel tura inbuatsaihna nei mek an ni a, qualification round khelh hmaa tha leh zuala nei turin Dubai hi an pan a ni. AIFF centre, Goa lamah inbuatsaihna hmasa zawk an nei tawh bawk a. India Under-19 team ah hian Mizo an tel ve a, chungte chu – Lalrozama Fanai (Defender), Malsawmkima Chhangte (Midfielder), Lalrindika Ralte (Midfielder), Jeje Lalpekhlua (Forward) leh Malsawmfela (Forward) te an ni. Tunah hian India senior team ah hian Mizo tel an awm rihlo a. Rei vakloah Mizo thiam tak an tel leh thuai i beisei ang. BMA Office Bearers 2009-2010: President : Pi Lalrinpuii General Secretary : Mâdawnga Hauhnâr Treasurer : Blessy Sailo Secretary i/c Games & Sports : Joel Murray Secretary i/c Academic & Human Resources : Alan Lalhriatpuia

Phek Li na

English Premier League: Barclays chuan Premier League chu kum thum chhung an sponsore leh dawn. 2010/11 atanga 2012/13 thleng atan £82.25m in an chhunzawm leh dawn a ni. ‘Football hi khawvela infiamna lar ber niin khawvel puma football fans te tan chuan infiamna hlu tak a ni. He kan sponsore hian hetiang ang infiamna ngaina tute leh kan company tan hian inthlunzawmna tha tak a nei reng dawn a ni.’ Robert E. Diamond Jr, President of Barclays PLC chuan a ti. He an sponsore thar leh hun chhung a tawp meuh chuan Barclays hian kum 12 teh meuh he Premier League hi an lo sponsored tihna ani ang. English Premier League point dinhmun: (as on 17th October ’09, 11:00pm) Position 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Club Chelsea Manchester United Tottenham Arsenal Manchester City Aston Villa Sunderland Liverpool Stoke City Wigan Athletics

Played GD 10 +16 9 +12 9 +7 8 +16 7 +7 8 +5 9 +3 9 +9 9 -3 8 -5

Point 24 22 19 18 17 17 16 15 15 13

Zanin(25th October 2009) inkhel turte: Bolton vs Everton 06:30pm Liverpool vs Man United 07:00pm ESPN Manchester City vs Fulham 08:25pm Star West Ham vs Arsenal 09:30pm ESPN -

--------------------------------------------------------------% Pi President-in Computer thar tha tak a nei. Kan lawmpui hle mai. Internet lam atan a hmantlak hle chuan thlalak lam te kha rawn update chur chur se a tha ang, Facebook ringawt lo deuhah te… einch  % Zaninah Manchester United leh Liverpool an inkhel dawn. Liverpool fans te kha lo inring ru le… In chaklo thei tlat a nia aw… % Tunah chuan a hmasa berah kan awm leh ta vang mai le, Manutd fans te khan lo hre r’u, min umpha kher tawhlo mai thei a ni. – Tv. Dinmawia % Momo kan siam thin keini chu. – UTC Nuho % Naktuk Inrinni a nia, ka khua hi a sik deuh tlatin ka hria. – Pu Dika Vice President Asst.Gen. Secretary Assistant Treasurer Secretary i/c Cultural

: Pu Josiah Lalchhanhima Ralte : Pu Paul Lalchhanhima : Thaarie Hnamte : Samuel Lalrozama Hmar

Related Documents